Πίσω από την κατάρρευση της ενέργειας σε Ισπανία, Πορτογαλία… οι ανεμογεννήτριες – Πώς εξαπάτησαν τους καταναλωτές

 

«Σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο»… Η νέα δικαιολογία για όταν οι ανεμογεννήτριες δεν σώζουν το δίκτυο

Μόλις έξι ημέρες μετά τους πανηγυρισμούς για το «πλήρως πράσινο» ενεργειακό μέλλον της, η Ισπανία βυθίστηκε στο σκοτάδι.

Το μεγαλύτερο black out στην ιστορία της χώρας —που επηρέασε και την Πορτογαλία, τη Γαλλία και το Βέλγιο— ήρθε να υπενθυμίσει με εκκωφαντικό τρόπο πως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες δεν φτάνουν όταν η φυσική πραγματικότητα χτυπάει το δίκτυο.
Αποκάλυψε με οδυνηρό τρόπο τη γύμνια ενός ενεργειακού συστήματος χωρίς επαρκή αδράνεια, χωρίς εφεδρείες και με τα βασικά του στηρίγματα (πυρηνικά και φυσικό αέριο) υπό διωγμό.
Αρχικά, οι αρχές έσπευσαν να κατηγορήσουν «σπάνια ατμοσφαιρικά φαινόμενα», αποφεύγοντας κάθε ευθύνη για την πολιτική απόφαση να στηθεί μια ενεργειακή φούσκα χωρίς βάσεις. Η επίσημη εξήγηση ήταν ένας «σπάνιος ατμοσφαιρικός παροξυσμός» που προκάλεσε δονήσεις στις γραμμές υψηλής τάσης – σα να κατηγορούσε κάποιος τον καιρό για το ότι πέταξε κάτω ένα χάρτινο κάστρο.
Όμως η πραγματικότητα, σύμφωνα με ανεξάρτητους αναλυτές, είναι πως η υποκατάσταση των σταθερών, περιστρεφόμενων μονάδων (που κρατούν σταθερό το δίκτυο) με διακοπτόμενες ΑΠΕ έχει καταστήσει το ευρωπαϊκό σύστημα εξαιρετικά εύθραυστο. Η Ισπανία είχε φτάσει στο σημείο να παράγει το μεσημέρι περισσότερη ηλιακή ενέργεια από τη συνολική ζήτηση – οδηγώντας σε αρνητικές τιμές ρεύματος, απουσία επάρκειας και, όπως φάνηκε, μια κατάρρευση λίγων δευτερολέπτων που έγινε παγκόσμια είδηση.
Άλλωστε το παραδέχθηκε και η REE, η διαχειρίστρια εταιρεία του ηλεκτρικού δικτύου της Ισπανίας... που όταν ανακοίνωσε σήμερα (29/4/2025) την προκαταρκτική εκτίμηση για τα αίτια του πρωτοφανούς μπλακ άουτ, απέκλεισε το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης και έδειξε τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).

Ειδικότερα, η REE ανακοίνωσε ότι η προκαταρκτική εκτίμηση για τα αίτια του χθεσινού μπλακ άουτ που έπληξε κυρίως την Ισπανία και την Πορτογαλία αποκλείει την κυβερνοεπίθεση και διαβεβαιώνει ότι δεν ανιχνεύθηκε «καμία διείσδυση» στα συστήματα ελέγχου. «Με βάση τις αναλύσεις που μπορέσαμε να πραγματοποιήσουμε μέχρι στιγμής, έχουμε αποκλείσει κάποιο επεισόδιο κυβερνοασφάλειας στις εγκαταστάσεις του ηλεκτρικού δικτύου», διαβεβαίωσε κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο διευθυντής Επιχειρήσεων Συστήματος της REE, ο Eduardo Prieto, και πρόσθεσε ότι το ηλεκτρικό σύστημα είναι πλέον σταθερό και λειτουργεί κανονικά, μετά το μπλακ άουτ που βύθισε στο σκοτάδι την Ιβηρική Χερσόνησο.
Μετά την REE, και η πορτογαλική κυβέρνηση απέκλεισε το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η πορτογαλική κυβέρνηση, αποκλείοντας δηλαδή το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης. «Στην Πορτογαλία, δεν έχουμε καμία πληροφορία περί κυβερνοεπίθεσης ή εχθρικής ενέργειας μέχρι στιγμής. Αυτό είναι η προκαταρκτική εκτίμηση διαφόρων υπηρεσιών», δήλωσε ο υπουργός Προεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου και εκπρόσωπος της κυβέρνησης António Leitão Amaro εξηγώντας σε συνέντευξή του στο CNN Portugal ότι «επρόκειτο για πρόβλημα στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας» το οποίο εντοπίσθηκε στην Ισπανία.

Οι προειδοποιήσεις που δεν ακούστηκαν

Για χρόνια, ειδικοί προειδοποιούσαν: η απώλεια βαρύτητας και αδράνειας στο ηλεκτρικό δίκτυο — η φυσική σταθερότητα που παρέχουν οι παραδοσιακοί σταθμοί παραγωγής — καθιστά τα δίκτυα με φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες εξαιρετικά ευάλωτα.
Ειδικά χωρίς αποθήκευση ενέργειας ή κάποια σταθερή εφεδρεία (π.χ. πυρηνικά ή φυσικό αέριο).
Τι έκανε η Ισπανία; Έκλεισε πυρηνικά εργοστάσια, πέταξε τον λιγνίτη στα σκουπίδια, περιόρισε το φυσικό αέριο και πανηγύριζε κάθε φορά που ο μεσημεριανός ήλιος παρήγαγε «αρνητικές τιμές ρεύματος».
Και τώρα πληρώνει τον λογαριασμό — με το σκοτάδι.

Δεν ήταν απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα…

Το black out δεν ήταν απλώς τεχνικό πρόβλημα.
Ήταν αποτυχία πολιτική, στρατηγική και ιδεολογική.
Ήταν το πρώτο μαζικό «κρασάρισμα» της Ευρώπης του Net Zero.
Της Ευρώπης που αντί να φροντίσει για ανθεκτικά, υβριδικά δίκτυα, προτίμησε να επενδύσει σε «πράσινη εικόνα» για να ικανοποιεί τις Βρυξέλλες και τις ΜΚΟ.
Η Πορτογαλία έσπευσε να κατηγορήσει την Ισπανία, ενώ η Γαλλία... άναψε τα φώτα.
Κυριολεκτικά. Η πυρηνική της σταθερότητα έσωσε τμήματα της Ιβηρικής.
Η Βρετανία ανέφερε καθυστερήσεις πτήσεων.
Η Ισπανία έτρεχε να ξυπνήσει ό,τι απέμεινε από «παραδοσιακή» παραγωγή πριν πέσει ο ήλιος στις 9 το βράδυ και πέσει και η αυλαία οριστικά.
Ειρωνεία; Οι ίδιοι που πανηγύριζαν για «100% πράσινο ρεύμα» σήμερα εξηγούν στους πολίτες γιατί δεν μπορούν να φορτίσουν το κινητό τους, να ψωνίσουν χωρίς μετρητά ή να πάρουν το τρένο.
Αν κάτι αποδείχθηκε σε αυτό το επεισόδιο, είναι ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν μπορεί να βασίζεται σε ευχολόγια.
Δεν είναι πολιτική δήλωση ή hashtag. Είναι υποδομή. Φυσική. Μηχανική.
Και αν δεν σεβαστείς τους κανόνες του παιχνιδιού, το δίκτυο καταρρέει. Και μαζί του, η καθημερινότητά σου.
Ας μην εκπλαγούμε λοιπόν όταν ακούσουμε αύριο πως φταίει ο Putin. Ή τα σωματίδια από τη Σαχάρα. Ή οι κλιματικοί αρνητές.
Οτιδήποτε, εκτός από την ανεύθυνη ενεργειακή πολιτική.

Η πράσινη ουτοπία…

Γιατί η "πράσινη ουτοπία" είναι ωραία. Μέχρι να μείνεις στο σκοτάδι.
Όπως γράφει ο Michael Shellenberger στο PUBLIC, δεν επρόκειτο απλώς για ένα ισπανικό black out.
Συγκλόνισε ολόκληρο το ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο.
«...Τίποτα από αυτά δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη. Η υποκείμενη φυσική έχει κατανοηθεί εδώ και χρόνια, και οι ειδικές ευπάθειες είχαν επανειλημμένως επισημανθεί σε τεχνικές προειδοποιήσεις που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αγνόησαν».
Καθώς οι χώρες αντικαθιστούσαν τα βαριά, περιστρεφόμενα εργοστάσια με ελαφρύτερες, βασισμένες σε αντιστροφείς μονάδες παραγωγής, το δίκτυο έγινε ταχύτερο, πιο ευαίσθητο και λιγότερο σταθερό.
Οι προειδοποιήσεις υπήρχαν ήδη από το 2017.
Παρότι οι πολιτικοί υποσχέθηκαν ότι η ανανεώσιμη ενέργεια θα προσέφερε σταθερή και οικονομικά προσιτή ηλεκτροδότηση, στην πράξη η Ισπανία εξαρτιόταν όλο και περισσότερο από τις εναπομείνασες πυρηνικές και μονάδες φυσικού αερίου για την αδράνεια του δικτύου — ενώ ταυτόχρονα η κυβέρνηση τις πίεζε να κλείσουν.
Παρά τις προειδοποιήσεις, οι πολιτικές στην Ευρώπη επικεντρώθηκαν στην επιτάχυνση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές αντί στην αναβάθμιση της σταθερότητας του δικτύου.
Το 2023 και στις αρχές του 2024, η ηλιακή παραγωγή στην Ισπανία συνέχιζε να αυξάνεται ραγδαία.
Οι σταθμοί λιγνίτη έκλεισαν. Οι πυρηνικές μονάδες αποσύρθηκαν.
Πολλές ανοιξιάτικες ημέρες του 2025, η μεσημεριανή ηλιακή παραγωγή ξεπερνούσε τη συνολική απογευματινή ζήτηση, προκαλώντας αρνητικές τιμές ρεύματος.
Το σύστημα έφτασε στα όριά του… και φυσικά κατέρρευσε.

Τι συνέβη πραγματικά λίγο πριν το black out;

Το μεσημέρι της Δευτέρας, 28 Απριλίου, στις 12:30 μ.μ. τοπική ώρα, το μείγμα της ενέργειας στην Ισπανία ήταν το εξής:
- Ηλιακή και αιολική ενέργεια: ~78%
- Πυρηνική: 11,5%
- Συμπαραγωγή: 5%
- Μονάδες φυσικού αερίου: ~3% (λιγότερο από 1 GW)
Μόλις 5 λεπτά αργότερα, το σύστημα κατέρρευσε…

www.bankingnews.gr

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.