Ναυάγιο στα νερά του … Λιβυκού πελάγους[Ο πολυδιαφημισμένος από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως «σύμμαχος», Χάφταρ, «κυβερνήτης» της Ανατολικής Λιβύης, τώρα κάνει ανοίγματα στην Τουρκία]

 

Ο πολυδιαφημισμένος από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ως «σύμμαχος», Χάφταρ, «κυβερνήτης» της Ανατολικής Λιβύης, τώρα κάνει ανοίγματα στην Τουρκία

Που εκείνα τα πανηγύρια Μητσοτάκη – Δένδια, το 2020, περί «μεγάλων επιτευγμάτων» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που επιτέλους «μπαίνει δυνατά» στη Λιβύη, και «στρατηγικής σχέσης» της Αθήνας με τον -δήθεν- στρατάρχη, Χάφταρ. Τώρα, ο Χάφταρ έστειλε τον γιό του στην Τουρκία να κλείσει στρατιωτική συμφωνία με την Αγκυρα. Αραγε, που είναι η προνομιακή θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Λιβύη του Χάφταρ, που διαφήμιζε η κυβέρνηση Μητσοτάκη;

Από πομφόλυγες στην εξωτερική πολιτική και δήθεν μεγαλεπήβολες «στρατηγικές» της ελληνικής κυβέρνησης, έχει χορτάσει -επικοινωνιακά- η κοινή γνώμη, από την πρώτη κιόλας στιγμή που έγινε η ΝΔ κυβέρνηση. Αυτό ισχύει -και- στην περίπτωση της Λιβύης, όπου η Αθήνα, εάν ακολουθούσε στοιχειωδώς συνεπή πολιτική και είχε σχέδιο, λόγω και των μακρών ιστορικών σχέσεων των δύο χωρών, θα είχε σημειώσει επιτυχίες. Πόσο μάλλον, που η Λιβύη έχει ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία για την Ελλάδα.

Παρά τις πομπώδεις διακηρύξεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη, από το 2019 κιόλας, η πρώτη «κατραπακιά» ήλθε στο τέλος του 2019 αρχή 2020, οπότε η δήθεν «κυβέρνηση» της Λιβύης, η οποία ακόμα και σήμερα ελέγχει το δυτικό κομμάτι, υπέγραψε την ψευδεπίγραφη οριοθέτηση της ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης. Τότε, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, για να κάνει τα μούτρα … κρέας στην Αγκυρα, τον Ιανουάριο του 2020, προσκάλεσε στην Αθήνα τον -δήθεν- «στρατάρχη», Χάφταρ, ο οποίος έως και σήμερα ελέγχει την Ανατολική Λιβύη. Ουσιαστικά, η πρώτη είναι «κυβέρνηση» της Τρίπολης και η δεύτερη «κυβέρνηση» της Βεγγάζης που κατ’ επανάληψη έχουν χύσει ποταμούς αίματος στις μεταξύ τους αντιπαραθέσεις, οι οποίες, ως επί το πλείστον εστιάζονται στο ποιος θα έχει τον έλεγχο των πλούσιων ενεργειακών πόρων της χώρας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Δεν έβρισκαν πρέσβη

Βέβαια, από τον Ιανουάριο του 2020 και μετά, αφενός μεν ο Χάφταρ διέψευσε τις όποιες ελπίδες γύρω από το πρόσωπό του, αφετέρου η Αθήνα ουδόλως φρόντισε να κτίσει μια σοβαρή σχέση με τη Λιβύη, τόσο με το ανατολικό όσο και το δυτικό «στρατόπεδα». Κι’ αυτό, παρ’ ότι τη θέση του προέδρου της χώρας πήρε ο πρώην πρέσβης της Λιβύης στην Αθήνα, τον οποίον -άκουσον, άκουσον- ο τότε υπουργός Εξωτερικών και νυν Αμυνας τον απέλασε (!). Τόσο … μακριά έβλεπε η ελληνική «εξωτερική πολιτική».

Κι’ όλα αυτά, τη στιγμή που από το 2019 και μετά η Τουρκία οικοδομούσε σταθερά τη σχέση της με τη Λιβύη, ακόμα και με την ισχυρή παρουσία στρατευμάτων της και τζιχαντιστών που μετέφερε από τη Συρία στη Λιβύη, για να πολεμούν στο πλευρό της «κυβέρνησης» της Τρίπολης. Κάτι που συνέβαλε καθοριστικά στο να μην μπορέσει ο Χάφταρ να καταλάβει την Τρίπολη.

Είναι εμφανές ότι η Τουρκία επιδιώκει να παίξει καθοριστικό ρόλο σε δύο στρατηγικά σημεία της Μεσογείου. Στη Συρία και τη Λιβύη. Η δεύτερη είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα ως ευρισκόμενη στη ζώνη των εγγύς συμφερόντων της χώρας μας. Εκτός αυτού, αποτελεί χώρα – κλειδί για την Αφρική, και ως εκ τούτου οι μεγάλες διεθνείς δυνάμεις και οι περιφερειακές προσπαθούν να περιλάβουν την βορειοαφρικανική χώρα στη σφαίρα επιρροής τους.

Από την επίσκεψη Χάφταρ στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 2020

Παρά ταύτα, στο Λιβυκό εκφράζεται η αποθέωση της αλλοπρόσαλλης και δίχως σχέδιο -με βάρκα την ελπίδα στο ταραγμένο Λιβικό πέλαγος- εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Είναι ενδεικτικό, εξάλλου, ότι, παρά την διαρκώς αυξανόμενη τουρκική παρουσία στη χώρα, η Ελλάδα επί σειρά αρκετών ετών δεν είχε ανοίξει καν την πρεσβεία της και στη συνέχεια δεν έβρισκε πρέσβη να στείλει.

Ο «σύμμαχός» τους, Χάφταρ, πάει … Τουρκία

Αυτό που δεν έκανε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, να κάνει ουσιαστικά ανοίγματα σε Τρίπολη και Βεγγάζη, το κάνει ο Ερντογάν. Ας συνεχίσει να πανηγυρίζει η κυβέρνηση που έφερε το 2020 τον Χάφταρ στην Αθήνα, και μάλιστα έναν -δήθεν- «στρατάρχη» τον υποδέχτηκε ακόμα και ο πρωθυπουργός στο μέγαρο Μαξίμου, αναβαθμίζοντάς τον σε επικεφαλής χώρας, που κάθε άλλο παρά ήταν ο Χάφταρ.

Τώρα, λοιπόν, ο Χάφταρ, ο «σύμμαχος» της Ελλάδας κατά τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος σταδιακά δίνει τη σκυτάλη στον Σαντάμ, τον νεότερο από τους επτά γιους του, ηλικίας μόλις 34 ετών, τον έστειλε για εξοπλιστικές «μπίζνες» στην Τουρκία. Σύμφωνα με το γαλλόφωνο περιοδικό, Jeune Afrique, την περασμένη Πέμπτη, κατά την επίσκεψη του «αντιστράτηγου», Σαντάμ Χάφταρ, στην Άγκυρα, στη συνάντησή του με τον αρχηγό του Επιτελείου των Χερσαίων Δυνάμεων της Τουρκίας, κλείστηκε στρατιωτική συμφωνία.

Μεταξύ άλλων, αφορά την εκπαίδευση των «Ενόπλων Δυνάμεων» του Χάφταρ και αγορές οπλισμού από την Τουρκία. Ετσι, σημειώνει το Jeune Afrique, Βεγγάζη και Άγκυρα γύρισαν σελίδα στις σχέσεις τους. Ως γνωστόν, προ πενταετίας οι δυνάμεις του Χάφταρ βρέθηκαν έξω από την πρωτεύουσα της Λιβύης, Τρίπολη, αλλά δεν μπόρεσαν να την καταλάβουν, εκτός των άλλων, χάρις στη στρατιωτική υποστήριξη της Τουρκίας στην «κυβέρνηση» της Δυτικής Λιβύης, και τους Σύρους μισθοφόρους τζιχαντιστές.

Στην πορεία, πάντως, αναφέρει το Jeune Afrique, οι εντάσεις και οι διαφορές φαίνεται να υποχώρησαν. Ετσι, μεταξύ των άλλων, ξανάρχισαν οι αεροπορικές πτήσεις της Turkish Airlines προς την Ανατολική Λιβύη (Βεγγάζη), ενώ τουρκικές εταιρείες παίρνουν μέρος στην ανοικοδόμηση της περιοχής της πόλης Ντέρνα (σ.σ. εκεί που σκοτώθηκαν οι Ελληνες στρατιωτικοί και άλλα μέλη της ανθρωπιστικής αποστολής, δίχως κανένας «αρμόδιος» να έχει λογοδοτήσει έως σήμερα), που καταστράφηκε από τυφώνα, τον Σεπτέμβριο του 2023.

«Αμυντική» συμφωνία

Τώρα, σημειώνει το περιοδικό, ο Σαντάμ Χάφταρ, κληρονόμος του πατέρα του, ο οποίος έχει μετατραπεί σε κομβική προσωπικότητα στην περιοχή, έγινε δεκτός από τον Τούρκο «ομόλογό» του, στρατηγό Selcuk Bayraktar Oglu. Κατά το Jeune Afrique, στον γιο του Χαλίφα Χάφταρ, του ισχυρού άνδρα στην Ανατολική Λιβύη, έχει ανατεθεί η αποστολή της ενίσχυσης των στρατιωτικών σχέσεων Βεγγάζης – Άγκυρας.

Κλειδί γι’ αυτό είναι ένα συμβόλαιο για 30 προγράμματα εκπαίδευσης για τα επόμενα πέντε χρόνια, καθώς και αγορές οπλισμού. Κατά πληροφορίες, στην Αγκυρα, συμφώνησε να εκπαιδευτούν δυνάμεις του «Εθνικού Στρατού της Λιβύης» στον χειρισμό τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Ζητήθηκε επίσης να καλυφθούν στρατιωτικές ανάγκες σε υποδομές των χερσαίων δυνάμεων, να γίνεται συνεκπαίδευση του (σ.σ. ανύπαρκτου) λιβυκού και τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Λιβύης, να οργανώνονται κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, να εκπαιδεύονται Λίβυοι αξιωματικοί υπό τις διαταγές των οποίων βρίσκονται 1.500 στρατιωτικοί, να γίνει εκκαθάριση ναρκοπεδίων, κ.α..

Κατά το Jeune Afrique, απώτερος στόχος είναι η ενοποίηση των ενόπλων ομάδων που υπάρχουν στην Ανατολική και στη Δυτική Λιβύη, και ο συντονισμός μεταξύ των δύο περιοχών. Κοντολογίς, δηλαδή, εάν ισχύουν όσα αναφέρει το δημοσίευμα του περιοδικού, η Τουρκία θα εμπλακεί και στις διπλωματικές διεργασίες για τη «συμφιλίωση» στη Λιβύη και στον σχηματισμό ενιαίου στρατού.

Οσον αφορά τη στρατιωτική διάσταση, αυτό σημαίνει ότι εκεί που κάποτε οι Λίβυοι αξιωματικοί (επί Καντάφι κυρίως) εκπαιδεύονταν στην Ελλάδα, τώρα θα τους γαλουχούν με τουρκική συνείδηση στρατιωτικού. Μια ακόμα σφήνα για την Ελλάδα από τη μεριά της γειτονικής νοτίως της Κρήτης, Λιβύης. Αραγε, η Ελλάδα, κάνοντας μάλιστα χρήση της ιδιότητάς της τόσο ως μέλους της ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ, αλλά και των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ για τη Λιβύη, να αναλάβει ένα σημαντικό κομμάτι της εκπαίδευσης των Λίβυων και του σχηματισμού των «νέων “Ενόπλων Δυνάμεών”» της;

Και με την Τρίπολη και με τη Βεγγάζη

Σύμφωνα με τον διεθνή και τον τουρκικό Τύπο, αυτές τις ημέρες στην Τουρκία βρέθηκαν οι «επικεφαλής» και των δυο αντιμαχόμενων «στρατοπέδων» της Λιβύης. Ο Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, «κυβερνήτης» της Τρίπολης – Ανατολικής Λιβύης, τυπικώς «πρωθυπουργός» της «κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας», στην Αττάλεια, και ο Σαντάμ Χάφταρ, γιός του «κυβερνήτη» της Βεγγάζης – Ανατολικής Λιβύης, στην Άγκυρα.

Μερίδα του τουρκικού Τύπου, μάλιστα, θεωρεί πως η παρουσία και των δύο δείχνει ότι «η Τουρκία κρατάει τα νήματα του λιβυκού παιχνιδιού». Επιπλέον, ότι αυτές οι δύο επισκέψεις αντανακλούν την επιθυμία της Τουρκίας να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην υπόθεση της Λιβύης, και μέσω πολιτικών και στρατιωτικών κινήσεων, να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με όλες τις πλευρές στη χώρα. Ακόμα και με αυτές που βρισκόταν σε αντιπαλότητα, όπως δηλαδή αυτή του Χάφταρ.

Κατά τα δημοσιεύματα, ο Α. Ντμπέιμπα συναντήθηκε με τον Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο του Διπλωματικού Φόρουμ της Αττάλειας. Συνάντηση που πραγματοποιήθηκε εν μέσω εσωτερικών εντάσεων στη Λιβύη ως προς τη νομιμότητα και το πολιτικό μέλλον της «κυβέρνησης» της Τρίπολης. Ο Α. Ντμπέιμπα ελπίζει στη συνεχιζόμενη τουρκική υποστήριξη για να βελτιώσει τη θέση του, δεδομένου ότι η «κυβέρνησή» του δεν ελέγχει πολλά κοιτάσματα ενέργειας, ιδιαίτερα στα νοτιοδυτικά της χώρας.

Από την άλλη, η επίσκεψη Χάφταρ στην Τουρκία σηματοδοτεί μια καμπή στις σχέσεις των δύο πλευρών. Ως γνωστόν, η Βεγγάζη έχει αντιτεθεί στην τουρκική παρουσία στη Λιβύη. Από το μέσον του περασμένου έτους, όμως, οι σχέσεις άρχισαν να εξομαλύνονται. Μεταξύ των άλλων, άρχισαν να επιστρέφουν τουρκικές εταιρείες στην Ανατολική Λιβύη και αποκαταστάθηκε η αεροπορική σύνδεση. Μάλιστα, φημολογείται ότι ο Χάφταρ υποσχέθηκε στην Τουρκία βάση στην Α. Λιβύη.

Επενδύει για να κερδίσει

Κατά τον διεθνή και τουρκικό Τύπο, εάν Ντμπέιμπα και Χάφταρ συνεχίσουν την αντιπαλότητά τους, χωρίς να κλείσουν το κεφάλαιο της αντιπαράθεσης Ανατολής – Δύσης με μια εφ’ όλης της ύλης συμφωνία, η κατάσταση στη χώρα θα παραμείνει άσχημη ή ακόμα και θα επιδεινωθεί. Ομως, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση του κακού σεναρίου, η Τουρκία μπορεί να βγει ωφελημένη, παρέχοντας οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη και στις δύο πλευρές. Κάτι που θα της επιτρέψει να διατηρήσει την επιρροή της στη χώρα, δίχως να εμπλέκεται σε άμεση σύγκρουση.

Από την επίσκεψη Χάφταρ στην Αθήνα, τον Ιανουάριο του 2020, και τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, τον τότε υπουργό Εξωτερικών και τον πρώην «σύμβουλο εθνικής ασφαλείας» του Κ. Μητσοτάκη, που στη συνέχεια απομακρύνθηκε

Εάν δεν υπάρξει συμβιβασμός Ανατολής – Δύσης, στις κεντρικές ή τις νότιες περιοχές της Λιβύης μπορεί να κλιμακωθεί η αντιπαράθεση. Κάτι που έχει ως αφετηρία τη διαμάχη για τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων, ιδιαίτερα του πετρελαίου, αλλά και τη νομή της εξουσίας στη χώρα.

Εάν, ωστόσο, αποδώσουν οι διεθνείς πιέσεις προς την κατεύθυνση της σταθεροποίησης της Λιβύης, μπορεί να επιτευχθεί μια νέα διεθνής συμφωνία και έτσι να σχηματιστεί μιας ενιαία κυβέρνηση στη χώρα. Σε αυτή τη διαδικασία, η Τουρκία θα μπορούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, ιδιαίτερα μάλιστα εάν καταφέρει να ενοποιήσει τις ένοπλες ομάδες (σ.σ. στρατιωτικές και κυρίως παραστρατιωτικές) που δρουν σε Ανατολή και Δύση).

Οι επισκέψεις Ντμπέιμπα και Χάφταρ στην Τουρκία δείχνουν την πολυπλοκότητα του λιβυκού τοπίου, σχολιάζουν ο διεθνής και τουρκικός Τύπος. Ομως, μέσω της εμπλοκής της με όλους τους «παίκτες», διατηρώντας λεπτές ισορροπίες και με την Τρίπολη και με την Βεγγάζη, η Τουρκία μπορεί να ενισχύσει την πολιτική και στρατιωτική επιρροή της στη χώρα. Μένει επίσης να φανεί εάν με τις παρεμβάσεις της, η Τουρκία θα καταφέρει να δώσει ώθηση στη διαδικασία της αποκατάστασης της σταθερότητας της χώρας, και να πείσει τους δύο «παίκτες» στη Λιβύη να συμφιλιωθούν.  https://neostrategy.gr/