Χάρη στην τελευταία υπερπαραγωγή πολεμικών τεχνών του Χόλιγουντ μαζί με μια σταθερή ροή ταινιών δράσης του Χονγκ Κονγκ, το κοινό σε όλο τον κόσμο έχει διασκεδάσει με άγριες και πολύχρωμες απεικονίσεις κινεζικών μυστικών κοινωνιών.
Αυτές οι εξωφρενικές φανταστικές ιστορίες συχνά συσκοτίζουν την απλή αλήθεια ότι για τουλάχιστον δύο χιλιάδες χρόνια οι μυστικές κοινωνίες έπαιξαν ζωτικό ρόλο στη δυναμική της πολιτικής, κοινωνικής και θρησκευτικής ζωής της Κίνας. Μέχρι τη γέννηση της Λαϊκής Δημοκρατίας το 1949, οι μυστικές κοινωνίες ήταν ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της παλιάς Κίνας.
«Οι αξιωματούχοι αντλούν τη δύναμή τους από το νόμο. τους ανθρώπους, από τις μυστικές εταιρείες». Αυτό το κινεζικό ρητό συνοψίζει τη μακραίωνη σύγκρουση μεταξύ ηγεμόνων και κυβερνωμένων, προνομιούχων και καταπιεσμένων στην αυτοκρατορική Κίνα. Οι μυστικές εταιρείες συμμετείχαν άμεσα σε όλες τις εξεγέρσεις των αγροτών στην κινεζική ιστορία. Ήδη από τον δεύτερο αιώνα, η ένοπλη εξέγερση που τελικά ανέτρεψε τη δυναστεία των Χαν υποκινήθηκε από μια ταοϊστική αίρεση που ονομαζόταν Κίτρινα Τουρμπάνια, της οποίας ο ηγέτης ήταν γνωστός για το χάρισμα της πνευματικής θεραπείας και τις υπερφυσικές του δυνάμεις. Τα Κίτρινα Τουρμπάνια στο μείγμα θρησκείας και πολιτικής δυσαρέσκειας μπορούν να θεωρηθούν ως οι πρόδρομοι των μυστικών εταιρειών που ξεπήδησαν σε όλη την Κίνα.
Οργανώνοντας την αντίθεση στην υπερβολική φορολογία και τον δεσποτισμό των διεφθαρμένων γραφειοκρατών, οι μυστικές εταιρείες κέρδισαν ευρεία υποστήριξη. Σύμφωνα με τα λόγια του Κινέζου ιστορικού Teng Ssu-Yu, ήταν τα «νευραλγικά κέντρα» της αντιπολίτευσης στην αυτοκρατορική κυβέρνηση, «που επωφελούνται από ευνοϊκές συνθήκες για να ξεκινήσουν εξεγέρσεις και εξεγέρσεις». Η μυστική εταιρεία σχημάτισε μια κρυφή παράλληλη αυτοκρατορία, ένα κράτος μέσα σε ένα κράτος, και αυτό ήταν μια σημαντική πηγή της δύναμής της. Νυχτερινές τελετές μύησης, απόκρυφες διδασκαλίες, μυστικά σημάδια, σύμβολα και κωδικοί πρόσβασης, όλα βοήθησαν στη σύνδεση της πίστης ενός μέλους στην αδελφότητα. Όπως εξηγεί ο ειδικός στην Κίνα Jean Chesneaux:
Οι μυστικές εταιρείες διεκδικούσαν μια αντίπαλη τάξη από αυτή του αυτοκράτορα και των μανδαρίνων. Σε σχέση με την κατεστημένη κοινωνία αποτελούσαν μια «αντι-κοινωνία» με την έννοια με την οποία οι σύγχρονοι φυσικοί μιλούν για μια αντι-ύλη ή ένα αντι-σύμπαν... Οι τελετουργίες, τα μυστικά, οι όρκοι μύησης, τα συμβατικά ιδεογράμματα – χαρακτηριστικά των οποίων η Τριάδα έχει δώσει πολύ χαρακτηριστικά παραδείγματα αλλά που βρίσκονται επίσης σε όλες τις παρόμοιες ενώσεις – συνέβαλαν σημαντικά στην εδραίωση αυτής της αυτόνομης τάξης. Η πειθαρχία ήταν εξαιρετικά αυστηρή και οποιαδήποτε παραβίαση, προδοσία ή συμπαιγνία με τις αρχές τιμωρούνταν με θάνατο.1
Μία από τις μυστικές κοινωνίες της Κίνας με τη μεγαλύτερη επιρροή ονομαζόταν White Lotus. Συχνά έπρεπε να αλλάξει το όνομά της για να αποκρύψει την ταυτότητά της και συνδέθηκε με άλλες ομάδες, κυρίως με την Εταιρεία του Ουρανού και της Γης (που ονομάζεται επίσης Κρεμασμένη κοινωνία ή Τριάδα). Ο Λευκός Λωτός λειτούργησε κυρίως ως πνευματικό σώμα, αλλά σε περιόδους πολιτικής δυσαρέσκειας και κοινωνικής αναταραχής πήρε γρήγορα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά ενός ριζοσπαστικού πολιτικού κινήματος. Όπως επισημαίνει ένα κινεζικό αυτοκρατορικό διάταγμα που γράφτηκε το 1813:
Σε κανονικούς καιρούς η κοινωνία ασχολούνταν με την καθημερινή λατρεία... και κήρυττε ότι απαγγέλλοντας γραφές και στίχους, μπορεί κανείς να ξεφύγει από τους κινδύνους των σπαθιών και των όπλων, του νερού και της φωτιάς.... Αλλά σε περιόδους λιμού και αταξίας μπορεί να συνωμοτούσαν για τις Μεγαλύτερες Επιχειρήσεις (την ίδρυση μιας νέας δυναστείας).
Η κοινωνία του Λευκού Λωτού ηγήθηκε μιας από τις μεγαλύτερες εξεγέρσεις στο δεύτερο τέταρτο του δέκατου τέταρτου αιώνα ενάντια στην ξένη κυριαρχία των Μογγόλων. Γνωστά ως Επαναστάτες του Κόκκινου Τουρμπάνι (λόγω των χαρακτηριστικών κόκκινων κορδονιών τους) τα μέλη του Λευκού Λωτού ήταν πίσω από το σχηματισμό της δυναστείας των Μινγκ (1368–1644) με επικεφαλής τον πρώην βουδιστή μοναχό Τσου Γιουάν-τσανγκ, ο οποίος ανέλαβε πλήρεις αυτοκρατορικές εξουσίες με τον τίτλο Χουνγκ Γου. Σύμφωνα με τον καθηγητή Chesneaux:
Ο Τσου Γιουάν-τσανγκ [Χουνγκ Γου], ο ηγέτης μιας αγροτικής εξέγερσης κατά της δυναστείας των Μογγόλων Γιουάν τον δέκατο τέταρτο αιώνα, ανήκε στην αίρεση του Λευκού Λωτού, μανιχαϊκής καταγωγής, και το όνομα της νέας δυναστείας που ίδρυσε, των Μινγκ (που σημαίνει «φως» στα κινέζικα), προήλθε από το εσωτερικό λεξιλόγιο των Μανιχαίων.2
Το γεγονός ότι ο αυτοκράτορας των Μινγκ Χουνγκ Γου ήταν και πρώην βουδιστής μοναχός και μανιχαϊστής μυημένος είναι σημαντικό επειδή οι διδασκαλίες του Λευκού Λωτού συνδύαζαν τον Βουδισμό και τον ιθαγενή Ταοϊσμό με γνωστικά στοιχεία που είχαν εισέλθει στην Κίνα από την Κεντρική Ασία με Μανιχαίους ιεραπόστολους. Αργότερα οι μυστικές κοινωνίες τιμούσαν τον Χουνγκ Γου πάνω από όλες τις άλλες ιστορικές προσωπικότητες και ορκίστηκαν την πίστη τους στη δυναστεία των Μινγκ που ίδρυσε εκατοντάδες χρόνια μετά την κατάρρευσή της. Το 1644 οι ξένοι Μαντσού, που απειλούσαν την Κινεζική Αυτοκρατορία για αιώνες, διεκδίκησαν τον Θρόνο του Δράκου και ίδρυσαν τη δυναστεία των Τσινγκ. Τα δίκτυα της μυστικής κοινωνίας ενώθηκαν σε έναν κοινό σκοπό: «Ανατρέψτε τους Τσινγκ και αποκαταστήστε τους Μινγκ».
Μέχρι τον δέκατο ένατο αιώνα η σκληρή και δεσποτική κακοδιοίκηση των Μαντσού είχε οδηγήσει σε σχεδόν έναν αιώνα πολιτικής και θρησκευτικής αναταραχής, αφήνοντας την Κίνα στο χάος και ανίκανη να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις δυτικές εισβολές. Στην ιστορία όλων των λαϊκών εξεγέρσεων το όνομα του Λευκού Λωτού εμφανίζεται και εξαφανίζεται. Έχουν συνδεθεί με τον περίφημο ναό Σαολίν του Βουδισμού Τσαν, που φημολογείται ότι προήλθαν οι κινεζικές πολεμικές τέχνες, και τους μοναχούς Σαολίν που έδωσαν όρκο αίματος να αντισταθούν στη δυναστεία Τσινγκ. Μετά την αποτυχία των δύο μεγάλων εξεγέρσεων στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα, ο Λευκός Λωτός έπεσε θύμα βίαιων διώξεων. Το 1813 τα μέλη του White Lotus που ονομάζονται Οκτώ Διαγράμματα (που πήραν το όνομά τους από γεωμετρικά σχήματα που χρησιμοποιούνται στην ταοϊστική μαντεία) σχεδόν κατέλαβαν την Απαγορευμένη Πόλη στο Πεκίνο.
Η Εταιρεία του Ουρανού και της Γης ή Τριάδες απορρόφησε πολλά από την παράδοση του Λευκού Λωτού και μερικές φορές θεωρείται ως διάδοχός της. Διωκόμενος και κυνηγημένος από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ο Λευκός Λωτός ξεκινά είτε οργανώνοντας νέες κοινωνίες με νέα ονόματα είτε αφομοιωμένος με τις Τριάδες. Όλες αυτές οι μυστικές αδελφότητες, ενώ ήταν σαφώς ενωμένες σε έναν πολιτικό στόχο που συνοψίζεται στο σύνθημα «Ανατρέψτε τους Τσινγκ και αποκαταστήστε τους Μινγκ», είχαν επίσης τα βασικά μυστικιστικά στοιχεία και τις τελετουργικές τελετουργίες τους. Πίστευαν και δίδασκαν αποκρυφιστικές τεχνικές στα μέλη τους, μεταξύ των οποίων η χρήση «μαγικών φυλαχτών» και η αριθμολογία. Ο J.S.M. Ward, ένας Βρετανός εμπειρογνώμονας των αρχών του εικοστού αιώνα για τις μυστικές εταιρείες και επίσκοπος μιας εσωτερικής χριστιανικής κοινότητας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, «η Hung ή Triad Society φαίνεται δίκαια να ισχυρίζεται ότι είναι γραμμικός απόγονος των Αρχαίων Μυστηρίων. Τα σημάδια του είναι αρχέγονης αρχαιότητας...» Ο επίσκοπος Ward δημοσίευσε μία εξαντλητική μελέτη των πρακτικών της Τριάδας, τεκμηριώνοντας τις εντυπωσιακές ομοιότητες με εκείνες πολλών άλλων μυστικών οργανώσεων.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σχολιάσουμε μια περίεργη σχέση μεταξύ των μυστικών κοινωνιών της Άπω Ανατολής και του δυτικού εσωτερισμού. Στη δεκαετία του 1880 ένας νεαρός Γάλλος αριστοκράτης εγκατέλειψε τη Λεγεώνα των Ξένων στην Ινδοκίνα για να ενταχθεί σε ένα δίκτυο μυστικών εταιρειών, των T'ien-ti hui και Bac Lieu. Αυτές οι Τριάδες ήταν κινεζικής προέλευσης και θεωρούνταν ταοϊστικές κοινωνίες. Ο κόμης Albert de Pouvourville (1861–1940) περιέγραψε έτσι τη συμμετοχή του στις Τριάδες ως «ταοϊστική μύηση». Με την επιστροφή του στο Παρίσι, ο ντε Πουβουρβίλ έγινε επιτυχημένος συγγραφέας και δημοσιογράφος, δημοσιεύοντας με το όνομα του Ταοϊστή μυημένου του Matgioi. Στα γραπτά του καταδίκασε τη γαλλική αποικιακή πολιτική στη Νοτιοανατολική Ασία και διερεύνησε την κινεζική και βιετναμέζικη ιστορία. Ανέλαβε επίσης σημαντικές μεταφράσεις ταοϊστικών κειμένων. Την ίδια εποχή ο Albert de Pouvourville, ο μυημένος της ταοϊστικής μυστικής εταιρείας, προσχώρησε στη Γνωστική Εκκλησία στο Παρίσι και χειροτονήθηκε επίσκοπος με το πνευματικό όνομα Tau Simon. Γύρω στο 1904 ξεκίνησε το περιοδικό La Voie και δημοσίευσε το Les Enseignements secrets de la Gnose (Οι μυστικές διδασκαλίες της γνώσης). Ο Stanislas Guaita, ένας άλλος Γάλλος συγγραφέας και αποκρυφιστής, επηρεάστηκε έντονα από τον de Pouvourville, όπως και ο Rene Guenon που τον αναγνώρισε ως «έναν από τους Δασκάλους μου» το 1918. Μέσω του κόμη de Pouvourville, ο Guenon έλαβε ταοϊστική μύηση και οδηγήθηκε να γράψει τις δικές του μελέτες για τη μεταφυσική της ταοϊστικής παράδοσης.
Στις αρχές του εικοστού αιώνα τα δίκτυα μυστικών κοινωνιών της Κίνας είχαν εξελιχθεί σε σημαντική δύναμη. Είχαν μακρά εμπειρία αντίστασης στους αυτοκρατορικούς γραφειοκράτες και μπορούσαν να βασιστούν στην υποστήριξη των αγροτών και των φτωχών. Γράφοντας το 1908, ένας νεαρός Κινέζος ριζοσπάστης που ζούσε εξόριστος στο Παρίσι σημείωσε πώς σε όλη την Κινεζική Αυτοκρατορία υπήρχαν «μυστικές επαναστατικές ενώσεις των οποίων η σημασία στην ιστορία της Κίνας ήταν μεγάλη και των οποίων η δραστηριότητα στο σύγχρονο [επαναστατικό] κίνημα είναι σημαντική».
Η μισητή δυναστεία Τσινγκ συνεχίστηκε μέχρι το 1911, όταν ανατράπηκε από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Δρ Σουν Γιατ Σεν, με τη σημαντική βοήθεια των Τριάδων. Μέλος της Τριάδας για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Sun Yat Sen είχε χρησιμοποιήσει τα δίκτυα της μυστικής κοινωνίας για να στρατολογήσει υποστηρικτές, να συγκεντρώσει κεφάλαια και να διαδώσει προπαγάνδα για λογαριασμό της Ρεπουμπλικανικής υπόθεσης. Η Επανάσταση του 1911 εκπλήρωσε έναν από τους παραδοσιακούς στόχους της Τριάδας – «Ανατροπή του Τσινγκ». Σε μια επίσκεψη στους τάφους των αυτοκρατόρων Μινγκ, ο πρώτος πρόεδρος της Κίνας δήλωσε ότι οι Τσινγκ είχαν τελικά εκθρονιστεί.
Ο Μάο Τσε Τουνγκ είναι γνωστό ότι ήταν δεινός μελετητής της κινεζικής ιστορίας, ιδιαίτερα των πολυάριθμων αγροτικών εξεγέρσεων της Κίνας. Ο Μάο μελέτησε τη δομή και τον ρόλο των μυστικών κοινωνιών σε αυτά τα ταραχώδη γεγονότα και χρησιμοποίησε αυτή τη γνώση για την οικοδόμηση του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος και τη διεξαγωγή ενός επιτυχημένου ανταρτοπόλεμου τόσο εναντίον των Ιαπώνων εισβολέων όσο και των δεξιών δυνάμεων του Τσιάνγκ Κάι-σεκ. Σε αυτούς τους αγώνες ο Πρόεδρος Μάο απευθύνθηκε απευθείας στο «επαναστατικό πνεύμα» των μυστικών εταιρειών, προτρέποντάς τους να ενταχθούν στην αντι-ιαπωνική αντίσταση και να εργαστούν για την απελευθέρωση της Κίνας.
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου