Η κατάπαυση του πυρός και η απελευθέρωση των ομήρων αποτελούσαν εξ αρχής τους βασικούς στόχους του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος, σε αντίθεση με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, επιθυμούσε εκτόνωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή το συντομότερο, ακόμη και με διατήρηση της Χαμάς στο κάδρο.
Με το βλέμμα στις ανακοινώσεις της νορβηγικής επιτροπής για την απονομή του Νομπέλ Ειρήνης σήμερα, ο Αμερικανός πρόεδρος βιάστηκε μάλιστα να εκπέμψει μια εικόνα που παραπέμπει σε οριστική επίλυση του Μεσανατολικού, γεγονός το οποίο μέχρι στιγμής απέχει προφανώς από την πραγματικότητα.
Η εκεχειρία είναι εξαιρετικά εύθραυστη, από τη στιγμή που σε αυτό το στάδιο η συμφωνία δεν απαντά σε ζητήματα όπως ο αφοπλισμός και η διάλυση ή η εξορία της Χαμάς, παράμετρος η οποία αποτελεί την κόκκινη γραμμή για το Ισραήλ. Ερωτήματα παραμένουν επίσης για το εύρος των εδαφών της Γάζας που θα βρίσκονται υπό ισραηλινό έλεγχο και εποπτεία.
Η επίθεση στο Κατάρ
Καθοριστικό στοιχείο για τη συμφωνία σε αυτήν την αποκαλούμενη πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ φαίνεται πως ήταν η ισραηλινή επίθεση στην Ντόχα του Κατάρ, η οποία αποσκοπούσε στην εξόντωση της εναπομείνασας εξωτερικής ηγεσίας της Χαμάς, ώστε να αφαιρέσει τη δυνατότητα ουσιαστικής ανάκαμψης της οργάνωσης στο κοντινό μέλλον. Η στιγμή ήταν κομβική διότι το Ισραήλ αφενός αστόχησε, αφετέρου εξόργισε τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος με αφορμή το περιστατικό πίεσε αφόρητα τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να προβεί σε παραχωρήσεις στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τη Χαμάς· ο Νετανιάχου ασφαλώς δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς ο Τραμπ είναι ο βασικός σύμμαχος των ισραηλινών επιδιώξεων στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής.
Στους κερδισμένους των τελευταίων εξελίξεων είναι ασφαλώς οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων, οι οποίες έχουν κάθε λόγο –και δικαιούνται– επιτέλους να πανηγυρίζουν.
Ταυτόχρονα, ο τοπικός πληθυσμός της Γάζας, ο οποίος έχει τώρα ελπίδες για τερματισμό της ανθρωπιστικής καταστροφής που βιώνει εδώ και δύο χρόνια. Επίσης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ο οποίος ενισχύει το προφίλ του ως ηγέτη που κλείνει(;) μέτωπα.
Η απελευθέρωση των ομήρων δεν πλαισιώνεται από τις απαιτούμενες διευκρινίσεις για την επόμενη μέρα στη Γάζα.
Αλλά και η Χαμάς, η οποία παραμένει στο προσκήνιο, καταφέρνοντας μάλιστα να κεφαλαιοποιήσει την απαγωγή των ομήρων – κερδίζει εξάλλου επιστροφές και δικών της κρατουμένων.
«Διαπράξτε μαζικές φρικαλεότητες, αποσπάστε αντίποινα και κερδίστε την ειρήνη παίζοντας το θύμα», λένε χαρακτηριστικά στο Ισραήλ αυτές τις ώρες, θέλοντας να περιγράψουν το δόγμα που κατά τη γνώμη τους επιβραβεύεται μέσα από τις τελευταίες εξελίξεις· θεωρούν ότι η οργάνωση στην πραγματικότητα δεν νικήθηκε ύστερα από δύο χρόνια πολέμου.
Στους χαμένους, λοιπόν, είναι η ισραηλινή κυβέρνηση, η οποία σαφώς και επιθυμούσε την απελευθέρωση των ομήρων, ωστόσο είχε θέσει ως στόχο ένα οριστικό ξεκαθάρισμα με τη Χαμάς στη Γάζα, διαδικασία η οποία μετά την παρέμβαση της Ουάσιγκτον ενδεχομένως ανεκόπη.
Η αλήθεια είναι ότι, εκ του αποτελέσματος, αυτή η συμφωνία, με αυτά τα χαρακτηριστικά –στον βαθμό που δεν θα αλλάξει το status quo της περιοχής– θα μπορούσε να είχε συναφθεί πολύ νωρίτερα, γλιτώνοντας τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν.
Θετικά και αρνητικά
Στα συν της εκεχειρίας είναι σε κάθε περίπτωση το γεγονός ότι δημιουργείται παράθυρο ευκαιρίας για μια δυνητική ειρηνευτική συμφωνία. Στα θετικά είναι επίσης η αυξανόμενη εμπλοκή των αραβικών χωρών στις διεργασίες για τη Γάζα, με ενδεχόμενη συμμετοχή τους σε ένα διάδοχο μοντέλο διοίκησης.
Στα πλην συμπεριλαμβάνεται όμως το γεγονός ότι η Χαμάς επιβιώνει μαζί με την ατζέντα της, η οποία εξακολουθεί να αρνείται το δικαίωμα ύπαρξης ισραηλινού κράτους. Κατ’ επέκταση, το Ισραήλ εμφανίζεται διατεθειμένο να επιμείνει μέχρι τέλους στην ιδέα παραμονής των ισραηλινών στρατευμάτων στη Γάζα.
Συνεπώς, δεν υπάρχουν σε αυτή τη φάση επαρκείς ενδείξεις ότι οδεύουμε προς ένα διατηρήσιμο καθεστώς ασφαλείας, το οποίο θα εγγυάτο –έστω μεσοπρόθεσμα– την ειρήνη στην περιοχή.
Πώς φτάσαμε σε εκεχειρία και τι προβλέπεται
Η συμφωνηθείσα πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ προβλέπει:
- Την απελευθέρωση 48 Ισραηλινών ομήρων –20 ζωντανοί, 28 νεκροί– από τη Χαμάς και την επιστροφή 1.700 Παλαιστινίων κρατουμένων στη Γάζα· 250 από αυτούς έχουν καταδικαστεί σε ισόβια από την ισραηλινή δικαιοσύνη.
- Την απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων σε συμφωνημένη γραμμή· σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες από το Ισραήλ, θα παραμείνει υπό ισραηλινό έλεγχο το 53% της Γάζας.
- Τα πιο δύσκολα ζητήματα, δηλαδή το ποιος θα κυβερνά τη Γάζα και αν η Χαμάς θα καταθέσει τα όπλα, φαίνεται να έχουν αφεθεί σε επόμενη φάση διαπραγμάτευσης.
- Η συμφωνία προβλέπει επίσης την αύξηση και επιτάχυνση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Ο Τραμπ, που ανακοίνωσε χθες ότι θα μεταβεί την Κυριακή στη Μέση Ανατολή, δήλωσε ότι αποτελεί πραγματικότητα η πρώτη φάση του ειρηνευτικού σχεδίου του.
Ο Νετανιάχου μίλησε για μια σπουδαία μέρα για το Ισραήλ, η οποία θα φέρει τους ομήρους πίσω.
Η Χαμάς ανακοίνωσε ότι η συμφωνία θα οδηγήσει στο τέλος του πολέμου στη Γάζα και στην αποχώρηση του Ισραήλ από την περιοχή. Η συμφωνία ήρθε ύστερα από μέρες διαπραγματεύσεων στην Αίγυπτο. Οι εξελίξεις «έτρεξαν» σε μια φάση κατά την οποία το Ισραήλ αντιμετώπιζε αυξανόμενη διεθνή απομόνωση. Κομβική παράμετρος ήταν το γεγονός ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δεν είχε την πολυτέλεια να αψηφήσει τον Αμερικανό πρόεδρο, ο οποίος αποτελεί τον πιο πιστό σύμμαχο της ισραηλινής κυβέρνησης.
Οι χώρες που έχουν αναλάβει τον ρόλο της διαμεσολάβησης, όπως η Αίγυπτος, το Κατάρ, η Τουρκία και οι ΗΠΑ, άσκησαν έντονες πιέσεις στο Ισραήλ και στη Χαμάς, οι εκπρόσωποι των οποίων δεν συναντήθηκαν –και δεν διαπραγματεύθηκαν– ποτέ απευθείας.
Η συμφωνία εγκρίθηκε χθες το βράδυ από το υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του Ισραήλ, με τον ακροδεξιό υπουργό Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, ωστόσο, να απειλεί να ρίξει την κυβέρνηση εφόσον η Χαμάς δεν διαλυθεί άμεσα.
Οι όμηροι προβλέπεται να έχουν επιστρέψει στο Ισραήλ μέχρι τις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας. Ωστόσο, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος του Ισραήλ τόνισε ότι στο πλαίσιο της συμφωνίας, το Ισραήλ δεν σκοπεύει να αποφυλακίσει τον Παλαιστίνιο ηγέτη Μαρουάν Μπαργούτι. Στο μεταξύ, διεξήχθη χθες στο Παρίσι η σύνοδος των 12 κρατών –ευρωπαϊκών και αραβικών– με τη συμμετοχή Καναδά και Τουρκίας. Οι ηγέτες χαιρέτισαν την εκεχειρία και εστίασαν στην ανάγκη για συγκεκριμένες δεσμεύσεις που θα καταστήσουν βιώσιμη μια ειρηνευτική συμφωνία.https://www.kathimerini.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου