Στον ύπνο πιάστηκε το μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών με την απόφαση της Αιγύπτου για την ιστορική Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Με την ανακοίνωσή του, το ΥΠΕΞ «θολώνει» περισσότερο παρά φωτίζει το κρίσιμης σημασίας θέμα.
Μόλις τρεις εβδομάδες μετά τη συνάντηση στην Αθήνα του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Αιγύπτιο πρόεδρο, οπότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαριστούσε δημόσια τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι για το «προσωπικό ενδιαφέρον» που έχει επιδείξει «για την προστασία της Μονής της Αγίας Αικατερίνης και του Χριστιανισμού», μια … περίεργη απόφαση ανακοίνωσε το Εφετείο Ισμαηλίας, στο Κυβερνείο του Σινά.
Ενώ ο Αιγύπτιος πρόεδρος, ενώπιον του Ελληνα πρωθυπουργού, δεσμεύθηκε προσωπικά πως θα φροντίσει να λυθούν όλα τα προβλήματα που υπάρχουν εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια μεταξύ της Μονής και του αιγυπτιακό Δημοσίου, και μίλησε με ιδιαίτερα θερμά λόγια για την Χριστιανοσύνη στην Αίγυπτο, τη στιγμή που γίνονταν διεργασίες για εξωδικαστικό συμβιβασμό, η απόφαση του αιγυπτιακού Δικαστηρίου (28 – 5 – 2025) προκάλεσε αναταραχή.
Οπως ήταν αναμενόμενο, από τη στιγμή που έγινε γνωστή η απόφαση, ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που την σχολίασαν ως κίνηση η οποία κάνει τη Μονή ιδιοκτησία του αιγυπτιακού κράτους, και ουσιαστικά μετατρέπει τους μοναχούς σε … φιλοξενούμενους. Επισήμως, το Κάϊρο, δια του εκπροσώπου του αιγυπτιακού υπουργείου Εξωτερικών, προσπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, ισχυριζόμενο ότι «κατοχυρώνεται νομικά το καθεστώς της Μονής».
Το ΥΠΕΞ βάρεσε διάλυση
Εν μέσω των αντιδράσεων, και παρ’ ότι είχε περάσει ήδη μια ημέρα από την ανακοίνωση της απόφασης του Δικαστηρίου, το υπουργείο Εξωτερικών, αιφνιδιασμένο και ευρισκόμενο σε εμφανή αμηχανία, περιορίστηκε να δηλώσει ότι … περιμένει να του σταλεί από το Κάϊρο η απόφαση του Δικαστηρίου (προφανώς δια της υπηρεσιακής οδού, διότι η απόφαση έχει δημοσιευθεί σε πλειάδα Μέσων Ενημέρωσης της Αιγύπτου).
Ταυτόχρονα, απηύθυνε γενικές και αόριστες εκκλήσεις περί πνεύματος «κοινής κατανόησης» στις ελληνο-αιγυπτιακές σχέσεις, κ.ο.κ. Κάτι που δείχνει ότι η Αθήνα πιάστηκε στον ύπνο. Κι’ όλα αυτά, ενώ οργιάζουν οι φήμες ότι οι διπλωματικές υπηρεσίες και οι επί τόπου αρμόδιοι δεν παρακολουθούσαν εκ του σύνεγγυς τη δικαστική εξέλιξη της υπόθεσης. Γεγονός που αυξάνει τις υποψίες περί διάλυσης του υπουργείου Εξωτερικών.
«Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Αιγύπτου – ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ΥΠΕΞ – εργάστηκαν συστηματικά το τελευταίο διάστημα για μία συμφωνία, η οποία θα διασφαλίζει τον ιερό Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της περιοχής. Είμαστε εν αναμονή της αποστολής της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου που εξεδόθη. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε αμέσως με τον υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου και κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποκλίνουμε από την κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, η οποία εκφράστηκε από τους ηγέτες των δύο χωρών στο πλαίσιο του πρόσφατου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα».
Υπήρξε συμφωνία για εξωδικαστικό συμβιβασμό;
Το θέμα «χοντραίνει» ακόμα περισσότερο, εάν ισχύουν όσα υποστηρίζει ο νομικός σύμβουλος της Μονής, Χρ. Κομπιλίρης, στον ιστότοπο Dnews. Είπε, ειδικότερα, ότο «υπήρχε κλεισμένη συμφωνία μεταξύ Αιγύπτου και Ιερά Μονής. Ελληνική αντιπροσωπεία είχε μεταβεί επίσημα στην Αίγυπτο, είχε διαπραγματευτεί με εξουσιοδοτημένους ανθρώπους από το Αιγυπτιακό κράτος και συγκεκριμένα τον κυβερνήτη του Νοτίου Σινά και είχαν καταλήξει και «κλείσει» ένα κείμενο με το οποίο θα γινόταν εξωδικαστικός συμβιβασμός. Μάλιστα στο συγκεκριμένο κείμενο θα αναγνώριζαν το ιδιοκτησιακό δικαίωμα της Μονής για όλες τις εκτάσεις. Και για τις 71».
Κατά τον Χ. Κομπιλίρη «επί αυτού του κειμένου και αυτής της συμφωνίας που είχε κλειστεί ακολούθησαν δηλώσεις με αφορμή και την επίσκεψη του προέδρου Σίσι στην Ελλάδα και ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Σινά κ. Δαμιανός ανέμενε να υπογράψει αυτό το κείμενο, ήρθαν οι ίδιοι, το αναθεώρησαν και υπαναχώρησαν της συμφωνίας που υπήρχε για να κλείσει εξωδικαστικά η υπόθεση».
Εάν ισχύουν τα παραπάνω, τότε αναδεικνύεται σαφώς ο ελλιπέστατος χειρισμός του θέματος εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης.
Στα χέρια της Αιγύπτου η Μονή;
Ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων Σίσι, η απόφαση του Δικαστηρίου κατ’ αρχήν κρίνεται αρνητική για τη Μονή. Παρ’ ότι έως τώρα δεν έχει διευκρινιστεί εάν η αιγυπτιακή προεδρία σκοπεύει να κάνει κάποια παρέμβαση επί του θέματος ή όχι, και άλλες φορές στο παρελθόν όργανα του αιγυπτιακού κράτους, σε κάποια εκ των οποίων διαθέτουν ισχυρή επιρροή ισλαμιστές αντιπολιτευόμενοι, «άδειασαν» τον Σίσι. Ενδεικτικά, σε θέματα ΑΟΖ με άλλα αραβικά κράτη.
Προς το παρόν, η αιγυπτιακή προεδρία, με ανακοινωσή της, περιορίστηκε να εκφράσει τις καλές προθέσεις της και να επαναλάβει όσα – θετικά για τη Μονή – είχε πει ο Σίσι κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα.
Οπως και να’ χει, από τη στιγμή που, ανισομερώς, προς όφελος των αιγυπτιακών – και των τουρκικών – συμφερόντων, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τη συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου που υπέγραψε το 2020, έκανε «δωράκια» στο Κάϊρο, ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι ώφειλε να έχει λύσει το θέμα της Μονής εδώ και πολύ καιρό. Και όχι να παρουσιάζονται τώρα περιπλοκές, εξαιτίας του «βαθέως κράτους» της Αιγύπτου.
Αναπάντητα ερωτήματα
Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις, βέβαιον θεωρείται ότι η απόφαση του Δικαστηρίου αποσκοπεί στο να αφαιρέσει από τη Μονή ιδιοκτησιακά δικαιώματα, που η ίδια ισχυρίζεται ότι έχει, σε εκτάσεις γης.
Αδιευκρίνιστο παραμένει εάν η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για να περάσει η Μονή, όπως πολλοί ισχυρίζονται, στον έλεγχο του αιγυπτιακού κράτους και εάν οι μοναχοί θα είναι εκεί … φιλοξενούμενοι. Εύλογα, επίσης, γεννάται το ερώτημα εάν και ποιον βαθμό αυτονομίας θα έχουν, εάν θα έχουν το δικαίωμα – και με ποιους όρους – να δέχονται νέους καλόγερους, σε ποιου χέρια θα είναι οι – ιστορικής και μείζονος πολιτιστικής σημασίας – θησαυροί και τα κειμήλια του μοναστηριού. Θα ανήκουν στο κράτος ή στη Μονή; Ως γνωστόν, εκτός των άλλων, στη Βιβλιοθήκη της Μονής υπάρχει ο εντυπωσιακός αριθμός των 5.000 χειρογράφων κωδίκων. Επιπλέον, τα έσοδα από τον τουρισμό ποιος θα τα καρπούται ή πως θα μοιράζονται;
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, εδώ και μια δεκαετία στην περιοχή του Σινά, η οποία αποτελεί «στρατιωτική ζώνη», η Μονή δέχεται ισχυρές πιέσεις από παράγοντες τόσο του Καΐρου όσο και του Σινά, προκειμένου να καρπούνται αυτοί τα έσοδα από τη μεγάλη τουριστική κίνηση. Επίσης, αρνούνται να αναγνωρίσουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα γης στη Μονή, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, επικαλείται τουρκικούς «φετφάδες» (αποφάσεις για τίτλους ιδιοκτησίας). Ετσι, η Μονή θα αδυνατεί ακόμα και να ενοικιάσει τμήματα γης, ούτως ώστε να έχει αναγκαία έσοδα.
Η θέση του Καΐρου
Μετά τον θόρυβο που ξεσηκώθηκε, ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου επιχείρησε να καθησυχάσει. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Πρακτορείου Ειδήσεων Μέσης Ανατολής (MENA), σε ερώτηση του Πρακτορείου «σχετικά με τη δικαστική απόφαση που εκδόθηκε στις 28 Μαΐου, αναφορικά με τις εκτάσεις πέριξ της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης και τις φήμες περί κατάσχεσης της Μονής και των συναφών περιοχών, διευκρίνισε ότι οι εν λόγω ισχυρισμοί είναι απολύτως αβάσιμοι. Το κείμενο της απόφασης αποκαλύπτει τα εξής:
Πρώτον, ότι δεν προκαλείται κανένα πλήγμα στη Μονή της Αγίας Αικατερίνης, στους αρχαιολογικούς της χώρους, στην πνευματική της αξία, στο θρησκευτικό καθεστώς της ή στους χώρους ταφής. Τόνισε δε ότι πρόκειται για την πρώτη φορά που αναγνωρίζεται ρητώς και κατοχυρώνεται νομικά το ιερό και ιστορικό καθεστώς της Μονής μέσω δικαστικής απόφασης.
Δεύτερον, ότι, παρά την ύπαρξη ορισμένων εκτάσεων γης, για τις οποίες έχουν υπογραφεί συμβάσεις με τις τοπικές αρχές – παρότι αυτοί εμπίπτουν στο καθεστώς του καταφυγίου της φύσης – η απόφαση διασφαλίζει τη διατήρηση της πνευματικής και θρησκευτικής φυσιογνωμίας της Μονής. Οι μοναχοί διατηρούν πλήρη πρόσβαση και δικαίωμα χρήσης στους θρησκευτικούς και αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής.
Τρίτον, ότι η απόφαση αναφέρεται στην ύπαρξη ορισμένων απομακρυσμένων εκτάσεων γης, οι οποίες βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από τη Μονή, χαρακτηρίζονται ως φυσικά καταφύγια, είναι ακατοίκητες και δεν τεκμηριώνεται κανένα δικαίωμα κυριότητας ή κατοχής επί αυτών. Ως εκ τούτου, θεωρούνται ιδιοκτησία του Δημοσίου.
Τέλος, ο εκπρόσωπος υπογράμμισε την ανάγκη για προσεκτική και τεκμηριωμένη προσέγγιση των δικαστικών εξελίξεων, καλώντας σε αποφυγή ψευδών ή παραπλανητικών αναφορών που δύνανται να οδηγήσουν σε εσφαλμένες εντυπώσεις. Τόνισε δε τη ζωτική σημασία της διατήρησης των ιστορικών, αδελφικών και στενών δεσμών που ενώνουν την Αίγυπτο με το φιλικό κράτος της Ελλάδας επί αιώνες».
Αποψη Αιγύπτιου αρχαιολόγου
Αναφερόμενος στην έγερση αξιώσεων εκ μέρους του «Κυβερνείου του Σινά» κατά της Μονής, επί σειράς εκτάσεων γης (συνολικά, 71 κομμάτια υποστηρίζει η Μονή ότι της ανήκουν, σύμφωνα με τον δικηγόρο της), ο αρχαιολόγος, μέλος της Επιτροπής Ιστορίας και Αρχαιοτήτων του Ανώτατου Συμβουλίου Πολιτισμού και επικεφαλής της Εκστρατείας για την Υπεράσπιση του Πολιτισμού, Αμπντέλ Ραχίμ Ριχάν, αφού ανάφερε ότι η Αγία Αικατερίνη επεστράφη στην Αίγυπτο βάσει των Συμφωνιών του Καμπ Ντέιβιντ της 25ης Νοεμβρίου 1979, ανέφερε στον αιγυπτιακό ιστότοπο, News Room:
«Τα οικόπεδα που αποτελούν αντικείμενο της αγωγής που κατατέθηκε κατά του μοναστηριού, με αριθμούς 16, 18, 19, 21, 22, 24, 25 και 28, βρίσκονταν εντός της δικαιοδοσίας της Μονής της Αγίας Αικατερίνης, σύμφωνα με την απόφαση καταχώρισης που δημοσιεύτηκε στην Αιγυπτιακή Εφημερίδα της Κυβέρνηση, Τεύχος 241, 23 Σεπτεμβρίου 1993. Όλες οι εκτάσεις εντός αυτών των ορίων και συντεταγμένων θεωρούνταν αρχαιολογικές εκτάσεις και εκδόθηκε σχετικά η Υπουργική Απόφαση αριθ. 905 του 1997 με αριθμό Τεύχους 111, ημερομηνίας 21 Μαΐου 1998.
Τα οικόπεδα 2, 3, 5, 8, 12, 13 και 29 βρίσκονται στην αρχαιολογική περιοχή Φεϊράν και Αικατερίνης στο Νότιο Σινά και στο Όρος Μωυσή. Το Υπουργικό Διάταγμα Αρ. 1069 του 2008 τα ενέταξε στον Νόμο περί Προστασίας Αρχαιοτήτων Αρ. 117 του 1983.
Το οικόπεδο Αρ. 18, το οποίο ανήκει στην περιοχή Farsh Elia, βρίσκεται εντός των ορίων της αρχαιολογικής περιοχής Αγίας Αικατερίνης και Feiran στο Νότιο Σινά. Εκδόθηκε το Υπουργικό Διάταγμα Αρ. 780 του 2010 σχετικά με αυτό το οικόπεδο, το οποίο υπόκειται στον Νόμο περί Προστασίας Αρχαιοτήτων Αρ. 117 του 1983.
Το οικόπεδο Αρ. 27, το οποίο ανήκει στην περιοχή Nabi Harun, βρίσκεται εντός των ορίων της αρχαιολογικής περιοχής Αγίας Αικατερίνης και Feiran στο Νότιο Σινά. Η Μόνιμη Επιτροπή Ισλαμικών και Κοπτικών Αρχαιοτήτων εξέδωσε απόφαση στη συνεδρίασή της στις 13 Ιανουαρίου 2009, στην οποία αναφέρεται ότι το εν λόγω οικόπεδο υπόκειται στην προστασία της περιοχής. Βρίσκεται επίσης εντός του οικοπέδου της Μονής Αγίας Αικατερίνης, σύμφωνα με το Υπουργικό Διάταγμα Αρ. 905 του 1997.
Το οικόπεδο Αρ. 28, το οποίο ανήκει στο Ησυχαστήριο της Μονής Αγίας Αικατερίνης, βρίσκεται εντός του οικοπέδου του αρχαιολογικού χώρου της Μονής Αγίας Αικατερίνης, σύμφωνα με το Υπουργικό Διάταγμα Αρ. 509 του 1997 και την απόφαση της Μόνιμης Επιτροπής Ισλαμικών και Κοπτικών Αρχαιοτήτων στη συνεδρίασή της στις 18 Ιανουαρίου 2000.
Βάσει των παραπάνω, έχει επιβεβαιωθεί ότι οι εκτάσεις δεν εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Κυβερνείου του Νότιου Σινά και ότι οι εκτάσεις συνδέονται με το Ανώτατο Συμβούλιο Αρχαιοτήτων και προστατεύονται από τον Νόμο Αρ. 117 του 1983 για την Προστασία των Αρχαιοτήτων και τις τροποποιήσεις του».
πρεπε να περάσουν 15 αιώνες ώστε η Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, ένα μείζονος σημασίας για την καθ’ Ημάς Ανατολική Εκκλησία Ιερό Μοναστικό Συγκρότημα να περάσει στα χέρια του αιγυπτιακού κράτους μετά από μία μακρόχρονη δικαστική διαμάχη.
Η υπόθεση αρχίζει με μία προσφυγή κατά της Μονής του Σινά από την οργάνωση των Αδελφών Μουσουλμάνων, η οποία επικέντρωνε σε απόκτηση μεγάλου αριθμού περιουσιών διά χρησικτησία
Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι - οι οποίοι είχαν καταλάβει την εξουσία στην Αίγυπτο με την Αραβική Επανάσταση και τις τεράστιες διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταχρίρ - επιχείρησαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο στα θρησκευτικά πράγματα της χώρας. Δύο δόγματα ήταν στο στόχαστρο των φανατικών μουσουλμάνων. Οι Κόπτες και βεβαίως οι δομές της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Μονή του Σινά θεωρείται ως η αρχαιότερη μοναστική δομή στην ιστορία του Χριστιανισμού. Συμβολικά είναι κάτι παραπάνω από μία ιστορική αναφορά. Ήταν το επίκεντρο διαδικασιών, ρήξεων και διαμόρφωσης συσχετισμών εντός της Ορθοδοξίας με σημαντικό ρόλο στην Εικονομαχία.
Κατά την διάρκεια κατά την οποία εκκρεμούσε η δικαστική διαμάχη, το Κάιρο διαβεβαίωνε την Αθήνα πώς το ζήτημα θα διευθετηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η Αθήνα μάλιστα είχε καταθέσει και πρόταση με έγγραφο σύμφωνα με το οποίο η λειτουργία της Μονής θα συνεχιζόταν απρόσκοπτα με την εγγύηση του αιγυπτιακού και του ελληνικού κράτους. Τελικά την Πέμπτη 29 Μαίου έγινε γνωστό πώς το σύνολο της περιουσίας, καθώς και τα μετόχια και οι θεσμοί που αφορούν την Μονή περνούν στο αιγυπτιακό κράτος. Οι Μοναχοί δύνανται να συνεχίσουν τον μοναστικό βίο τους στο Ιερό Συγκρότημα αλλά πλέον ως φιλοξενούμενοι και όχι ως ιδιοκτήτες.
- Οι πολλές αστικές εκκρεμότητες που διατηρούσε η Μονή με αντιδίκους για υποθέσεις χρησικτησίας εξέθεταν το Μοναστήρι.
- Την υπόθεση της προσφυγής των Αδελφών Μουσουλμάνων την συνέχισαν στελέχη του Βαθέως Κράτους της Αιγύπτου. Το Βαθύ Κράτος βρήκε την ευκαιρία να «βάλει χέρι» στο ιστορικό μοναστήρι στέλνοντας μήνυμα στους Ορθοδόξους και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας πώς το αφεντικό στην Αίγυπτο είναι το Κράτος.
- Αναφερόμενοι στην κυβέρνηση της Αιγύπτου οι παραπάνω κύκλοι σημειώνουν πώς η τελική έκβαση της δικαστικής διαμάχης μπορεί να « διαβαστεί» με δύο τρόπους. Είτε πώς η επίσημη κυβέρνηση της Αιγύπτου « μας κοροϊδεύει» είτε πώς ο ίδιος ο Στρατηγός Σίσι αδυνατεί να ελέγξει πλήρως το Βαθύ Κράτος του και τα πλοκάμια του διαχρονικού Σαλαφισμού , της συντηρητικής εκδοχής του ορθόδοξου Σουνιτισμού.
- Ενδεχομένως οι ηγετικοί κύκλοι των Αιγυπτίων Κοπτών να εποφθαλμιούν την κυριότητα της Αγίας Αικατερίνης τώρα μάλιστα που δύνανται να επικαλεστούν «κενό πνευματικής εξουσίας» στην Μονή του Σινά.
- Σε οποιαδήποτε περίπτωση η δικαστική απόφαση σαν τέτοια προκαλεί άλλον ένα διπλωματικό πονοκέφαλο στο Κάιρο. Αφενός καλείται να διαχειριστεί μία κρίση με την Ελλάδα την ώρα που η Αίγυπτος βρίσκεται στο επίκεντρο θυελλωδών εξελίξεων στην Παλαιστίνη και ενώ το κράτος βρίσκεται σε διαρκή στρατιωτική σύγκρουση με παρακλάδια οργανωμένων ισλαμιστών που δρουν στην Χερσόνησο του Σινά και τα οποία στο παρελθόν απείλησαν την Μονή και εκτέλεσαν και κάποιες καταδρομικού τύπου επιθέσεις.
- Η επίσημη ανακοίνωση του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών περιγράφει με έκδηλη ασάφεια η οποία παραπέμπει σε αμηχανία, την αδυναμία της Αθήνας να ελέγξει την πρόσφατη εξέλιξη.
«Οι Κυβερνήσεις Ελλάδας και Αιγύπτου εργάστηκαν συστηματικά το τελευταίο διάστημα για μία συμφωνία, η οποία θα διασφαλίζει τον ιερό Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της περιοχής. Είμαστε εν αναμονή της αποστολής της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου που εξεδόθη χθες. Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε αμέσως με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου και κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποκλίνουμε από την κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, η οποία εκφράστηκε από τους ηγέτες των δύο χωρών στο πλαίσιο του πρόσφατου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα».
Μόνον που το περίφημο «έγγραφο» - έτοιμο και με σφραγίδες - βρίσκεται σε κάποιο συρτάρι του ΥΠΕΞ, ενδεχομένως και για μέλλοντες μουσειακούς σκοπούς. Από https://www.athensvoice.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου