Ένας Πλάτων βγαλμένος από την Αποκάλυψη!

 

Thanasis Alampasis

Ένας Πλάτων βγαλμένος από την Αποκάλυψη!

Πώς τα Έργα τού Πλάτωνα έφτασαν να σώζονται ως τις μέρες μας; Υπάρχουν τα πρωτότυπα χειρόγραφα των Διαλόγων τού Πλάτωνος;

Δεν υπάρχουν πρωτότυπα χειρόγραφα των κειμένων του Πλάτωνα από την αρχαιότητα. Στην Πλάτωνος Ακαδημία, τους Διαλόγους του ο Πλάτων έγραψε σε κέρινες πλάκες. Οι πλάκες αυτές αντιγράφηκαν και το Πλατωνικό Έργο διαδόθηκε κατά τους Κλασικούς Χρόνους σε ολόκληρο τον Ελληνικό Κόσμο. Λόγω ωστόσο του ευάλωτου της φύσης του κέρινου καταγραφικού υλικού, αυτονόητο είναι ότι οι κέρινες αυτές πλάκες γρήγορα καταστράφηκαν με αποτέλεσμα το πρωτότυπο Πλατωνικό Έργο να χαθεί για πάντα. Σώθηκαν όμως οι αντιγραφές. Τούτων δοθέντων, ο τι έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας είναι αντιγραφές που έγιναν από διάφορους αντιγραφείς κατά τη διάρκεια των αιώνων. Οι αντιγραφείς τής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας κατά την Ελληνιστική Εποχή και, μεταγενέστερα, άλλων κέντρων διανόησης στη Ρωμαϊκή Εποχή έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διάσωση του Πλατωνικού Έργου. Δοθέντος όμως ότι τα αρχαία κείμενα κατά τους Ελληνιστικούς και Ρωμαϊκούς Χρόνους καταγράφονται και διαδίδονται μέσω αντιγραφής σε παπύρους ή περγαμηνές, υλικά ευάλωτα σε καταστροφή, με το πέρασμα του χρόνου όλα τα αντίγραφα τού Πλατωνικού Έργου τόσο της Ελληνιστικής Εποχής καθώς και τα μεταγενέστερα τής Ρωμαϊκής Περιόδου έχουν χαθεί. Και θα είχαν χαθεί οριστικά αν τη σκυτάλη δεν έπαιρναν οι ελληνόφωνοι ρωμαίοι χριστιανοί. Τα αρχαιότερα σήμερα σωζόμενα αντίγραφα των Έργων τού Πλάτωνα προέρχονται κυρίως από τη Βυζαντινή περίοδο.

Τα σημαντικότερα Αντιγραφικά Κέντρα στο Βυζάντιο που αντιγράφουν σωζόμενα χειρόγραφα των Ελλήνων Κλασικών είναι η Μονή Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη, η Μονή τής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά, η Βασιλική Βιβλιοθήκη τής Κωνσταντινούπολης και οι Μονές τού Αγίου Όρους. Πολλά από τα σωζόμενα χειρόγραφα των Ελλήνων Κλασικών μεταφέρθηκαν από τα μοναστήρια σε μεγάλες ευρωπαϊκές Βιβλιοθήκες κατά την Αναγέννηση ή και νωρίτερα, αρχικά μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453), και μεταγενέστερα κατόπιν αγοράς τους από τα μοναστήρια από ευρωπαίους φιλέλληνες συλλέκτες, κυρίως περιηγητές και λόγιους, όπως ο Πλήθων Γεμιστός και οι μεταγενέστεροι ιταλοί ανθρωπιστές.

Τα σωζόμενα Έργα του Πλάτωνα προέρχονται κυρίως από τρεις ομάδες ελληνικών χειρογράφων, γνωστές ως οικογένειες Β, Τ και W.

Η πρώτη οικογένεια που ονομάζεται οικογένεια Β (Beta) θεωρείται η πιο αξιόπιστη και σημαντική, με κύριο εκπρόσωπο τον Κώδικα Κλαρκιανό (Codex Clarkianus), που φυλάσσεται σήμερα στη Βιβλιοθήκη Bodleian της Οξφόρδης. Ο Κώδικας αυτός, (αντε)γραμμένος τον 9ο αιώνα Μ.Κ.Χ από ελληνόφωνους ρωμαίους χριστιανούς, περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα έργα του Πλάτωνα και έχει καθοριστική σημασία για την αποκατάσταση του πλατωνικού κειμένου.

Η δεύτερη οικογένεια είναι η Τ (Tau), εκπροσωπούμενη από ένα βενετσιάνικο χειρόγραφο και τους κλώνους του, παρουσιάζει μια διαφορετική παράδοση, αλλά είναι λιγότερο ακριβής.

Η τρίτη οικογένεια είναι η W (Delta) που φαίνεται να συνδέεται με την Τ, αλλά παρουσιάζει μια ανεξάρτητη εκδοχή των κειμένων.

Η πιο έγκυρη από τις παραπάνω οικογένειες από άποψη πληρότητας, ακρίβειας και συνοχής, είναι η έκδοση από τον Κλαρκιανό Κώδικα. Οι άλλοι δύο περιέχουν πλήθος επεμβάσεων από τους χριστιανούς αντιγραφείς, με σκοπό την αλλοίωση, μέσω σχολιασμού ή παραλλαγής του πρωτοτύπου Πλατωνικού Έργου. Σε αντίθεση με τις άλλες αντιγραφές, ο Κώδικας Κλαρκιανός περιέχει σχεδόν όλα τα σωζόμενα Έργα τού Πλάτωνα με ελάχιστες επεμβάσεις των χριστιανών αντιγραφέων και ελάχιστα κενά. Σε σύγκριση με τις άλλες οικογένειες χειρογράφων (Τ και W), η συλλογή των έργων στον Κλαρκιανό Κώδικα είναι πολύ πιο ολοκληρωμένη. Το κείμενο του Κλαρκιανού Κώδικα είναι σχεδόν το αυτούσιο πρωτότυπο του Πλάτωνα, καθώς η γλωσσική του ποιότητα και η σύνταξη θεωρούνται ελάχιστα αλλοιωμένες από λάθη αντιγραφής ή από επεμβάσεις των αντιγραφέων ελληνόγλωσσων χριστιανών. Οι δύο άλλες οικογένειες χειρογράφων (Τ και W) χρησιμοποιήθηκαν από τους σύγχρονους ερευνητές και φιλολόγους για λόγους διασταύρωσης και συμπλήρωσης των ελαχίστων κενών του Κλαρκιανού Κώδικα, για την έκδοση των τελευταίων αναθεωρημένων εκδόσεων τού Πλατωνικού Έργου που σήμερα κατέχουμε. Χωρίς τον Κώδικα Κλαρκιανό, οι δύο άλλες οικογένειες δεν θα επαρκούσαν για τη σύνθεση ενός πλήρους και αξιόπιστου κειμένου. Επομένως ο Κώδικας Κλαρκιανός αποτελεί την κύρια πηγή για τις σύγχρονες εκδόσεις του Πλάτωνα.

Ας φωτίσουμε όμως τη διαδρομή τού Κλαρκιανού Κώδικα, πώς και από πού αυτός φτάνει ως τις μέρες μας καταλήγοντας στην τελική έκδοση του Πλατωνικού Έργου που σήμερα αποτελεί κτήμα της ανθρωπότητας.

Η Πάτμος είναι το νησί που σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση ο Ιωάννης έγραψε την Αποκάλυψη, στο σπήλαιο που είναι γνωστό ως «σπήλαιο του Ιωάννη» που σήμερα αποτελεί ιερό προσκύνημα για τους χριστιανούς. Η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μοναστικά κέντρα του Βυζαντίου και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ιδρύθηκε το 1088 από τον Όσιο Χριστόδουλο τον Λατρηνό, όταν ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α΄ Κομνηνός παραχώρησε την Πάτμο για να ιδρύσει εκεί μοναστήρι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Στη θέση τής μονής στην αρχαιότητα βρισκόταν ο περίλαμπρος Ναός τής Σκυθίας Αρτέμιδας της Πάτμου κτισμένος τον 4ο αι. Π.Κ.Χ., ιερότατο Προσκύνημα των Ελλήνων. Στον Ναό αυτόν τής Άρτεμης στην Πάτμο κατέφυγε ο Ορέστης, κυνηγημένος από τις Ερινύες, μετά την δολοφονία τής μητέρας του Κλυταιμνήστρας, επιστρέφοντας από την Σκυθία, φέρνοντας μαζί του το Άγαλμα της Πατμίας Αρτέμιδος που είχαν κλέψει οι Σκύθες και το οποίο τοποθέτησε και πάλι στον Ναό Της, παίρνοντας έκτοτε ο Ναός το όνομα «Σκυθία Αρτέμιδα της Πάτμου». Το Ελληνικό Ιερό τής Αρτέμης στην Πάτμο λεηλατήθηκε τον 10ο αι. Μ.Κ.Χ. από τους χριστιανούς, με τα υλικά τού Ναού να επαναχρησιμοποιούνται για την ανέγερση της μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στο Μέγα Σκευοφυλάκιο της μονής, στον δεύτερο όροφο, σώζεται η Αρχαία Επιγραφή από τον Ναό τής Σκυθίας Αρτέμιδας· σύμφωνα με τον ιστότοπο της μονής η επιγραφή «ἀναφέρεται στήν Βήρα, τήν ‘ὑδροφόρον’ ἱέρεια τῆς Πατμίας Ἀρτέμιδος, πού ἀπάλλαξε τόν Ὀρέστη ἀπό τήν μανία πού τόν εἶχε καταλάβει μετά τόν φόνο τῆς μητέρας του ὅταν μετέφερε στήν Πάτμο ἄγαλμά Της ἀπό τούς Σκύθες πού τό εἶχαν ἁρπάξει».

Επιστρέφοντας στην παράδοση της αντιγραφής των Ελλήνων Κλασικών κατά την Βυζαντινή Περίοδο, η Μονή του Αγίου Ιωάννη τού Θεολόγου στην Πάτμο αναπτύχθηκε γρήγορα ως θρησκευτικό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο. Με τον πλούτο των χειρογράφων της, η Μονή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάσωση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Η βιβλιοθήκη της συγκέντρωσε σπάνια χειρόγραφα και κώδικες από όλη τη βυζαντινή αυτοκρατορία και διατήρησε έργα που θα είχαν χαθεί χωρίς τη φροντίδα των μοναχών.

Ο Κώδικας Κλαρκιανός που είναι ένα χειρόγραφο αντίγραφο του συνολικού Πλατωνικού Έργου, γραμμένο στην Ελληνική Γλώσσα, είναι (αντε)γραμμένος περίπου 895 Μ.Κ.Χ από ελληνόγλωσσους χριστιανούς μοναχούς του Βυζαντίου (πιθανότητα από μοναχούς τής Μονής του Αγίου Ιωάννη τού Θεολόγου στην Πάτμο). Το χειρόγραφο που περιλαμβάνει αυτούσιο το Πλατωνικό Έργο φυλάσσονταν στη Βιβλιοθήκη της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο για περισσότερα από χίλια χρόνια (!), μέχρι το έτος 1802 που μεταφέρθηκε στο Λονδίνο από τον άγγλο αρχαιολόγο και συλλέκτη Edward Daniel Clarke, από τον οποίο πήρε το όνομά του. Ο Clarke απέκτησε το χειρόγραφο κατά την περιοδεία του στην Ανατολή, πιθανότατα αγοράζοντάς το από τη Μονή, όπως συνέβαινε με πολλά άλλα κείμενα εκείνη την εποχή. Σήμερα φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη Bodleian της Οξφόρδης και θεωρείται ανεκτίμητης αξίας για τη μελέτη του Πλάτωνα.

Η πρώτη έντυπη έκδοση βασισμένη στον Κώδικα Κλαρκιανό από την Πάτμο, η οποία θεωρείται η πιο αξιόπιστη για τα έργα του Πλάτωνα, εκδόθηκε στη Λειψία με στην έκδοση του Martin Schanz (Λειψία 1875-1887· ελλιπής). Ακολούθησε η έκδοση του John Burnet της Οξφόρδης (1900-1907, αναθεωρημένη 1905-1913) η οποία θεραπεύει τα λάθη των χειρογράφων της οικογένειας Β μέσω των άλλων δύο κλάδων παράδοσης, T και W. Η έκδοση αυτή του Burnet στην Οξφόρδη εξακολουθεί να θεωρείται σήμερα η πλέον έγκυρη, ακόμη κι αν η γαλλική δίγλωσση έκδοση Collection des Universités de France 'Budé' (Platon: complètes, Paris) που δημοσιεύεται και αναθεωρείται συνεχώς, από το 1920 και μετά, προσφέρει σε μεμονωμένες περιπτώσεις κείμενα που αντλούν από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις. Η τελευταία έκδοση της Οξφόρδης του 1995, ως αποτέλεσμα σχεδόν 200 χρόνων κριτικής Πλατωνικού κειμένου, θεωρείται η τελικώς αναθεωρημένη, ωστόσο ελάχιστα πράγματα αλλάζουν στο πρωτότυπο Πλατωνικό κείμενο όπως αυτό παρατίθεται στον Κλαρκιανό Κώδικα τής Πάτμου. Οι εκδόσεις αυτές των τελευταίων 125 ετών αποτέλεσαν τομή για τη μελέτη του Πλάτωνα, καθώς βασίστηκαν στον πιο πλήρη και αξιόπιστο μάρτυρα της Πλατωνικής Σκέψης, δηλαδή τον Κώδικα Κλαρκιανό (Bodleianus Clarkianus 39) που είναι αυτούσιο το πρωτότυπο Πλατωνικό Έργο.

Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Πλάτων που γνωρίζουμε σήμερα ελευθερώθηκε στον Κόσμο μας από την Πατμία Αρτέμιδα το έτος 1802, από τον άγγλο αρχαιολόγο και συλλέκτη Edward Daniel Clarke. Σώθηκε στα βάθη των αιώνων στην Πάτμο από τους ελληνόγλωσσους χριστιανούς μοναχούς. Φύλακες του Πλάτωνα ήταν για χίλια χρόνια οι καλόγεροι τής Βιβλιοθήκης στη Μονή του Ιωάννη τού Θεολόγου στην Πάτμο. Ο Πλάτων έμεινε σε κατάσταση ύπνωσης για μία ολόκληρη χιλιετία, στο νησί τής Αποκάλυψης, μέχρι την πρώτη έκδοσή του στην Οξφόρδη 125 χρόνια πριν.

----Ο Κλαρκιανός Κώδικας στη Βιβλιοθήκη Bodleian της Οξφόρδης

https://digital.bodleian.ox.ac.uk/.../95494680-e747-49a7.../

-----Στο Μέγα Σκευοφυλάκιο της μονής του Ιωάννη τού Θεολόγου στην Πάτμο, στον δεύτερο όροφο, σώζεται η Αρχαία Επιγραφή από τον Ναό της Σκυθίας Αρτέμιδας· σύμφωνα με τον ιστότοπο της μονής η επιγραφή «ἀναφέρεται στήν Βήρα, τήν ‘ὑδροφόρον’ ἱέρεια τῆς Πατμίας Ἀρτέμιδος, πού ἀπάλλαξε τόν Ὀρέστη ἀπό τήν μανία πού τόν εἶχε καταλάβει μετά τόν φόνο τῆς μητέρας του ὅταν μετέφερε στήν Πάτμο ἄγαλμά Της ἀπό τούς Σκύθες πού τό εἶχαν ἁρπάξει».

https://www.patmosmonastery.gr/index.../h-pigrafi-se-marmaro

-----τα έχουμε ξαναπεί: ο Πλάτων είναι το (μικρό) Θηρίο τής Αποκάλυψης. Έμεινε κοιμωμένος για 1.000 χρόνια στο νησί τής Αποκάλυψης. Μέχρι να έλθει το πλήρωμα του ΧΡόνου.

-----πολλά λέγονται για τα άρρητα της περίφημης ομιλίας Πλάτωνα.. Ουδέν είπε που δεν είπε στον Διάλογο "Παρμενίδης".

Όλα ξεκινάνε από το φιλοσοφικό ερώτημα αν το "ένα", η μονάδα , υπάρχει. Ο Πλάτων στην Βίβλο Του «Παρμενίδης», όπου ξ η λ ώ ν ε ι το πουλόβερ τής ανθρώπινης ύπαρξης, απαντά στο θεμελιώδες για την ύπαρξη αυτό ερώτημα: «υπάρχει το ένα;».

Η απάντηση Πλάτωνος στον «Παρμενίδης» είναι «το "ένα" ανύπαρκτα υπάρχει καθότι φανερό στις αισθήσεις μας είναι και ταυτόχρονα άφαντο στη διάνοιά μας» (ἓν πάντως ἐστί τε καὶ οὐκ ἔστι καὶ φαίνεταί τε καὶ οὐ φαίνεται).

Ο Πλάτων με την παραπάνω μεγαλειώδη διαλεκτική Του στον "Παρμενίδης" ξήλωσε την "ύπαρξη" και αποκαθήλωσε δια παντός το "ον" με τρόπο αδιάβλητο που δεν επιδέχεται λογικής αντίρρησης. Ξέρεις τι έμενε; Η μ α θ η μ α τ ι κ ή απόδειξη που θα ξήλωνε , και αξιωματικά πλέον, αυτό που νομίζουμε "πραγματικότητα" και "ανθρώπινη ύπαρξη". Το πλήρωμα αυτό του ΧΡόνου, όταν η μαθηματική απόδειξη ερχόταν , θα ήταν η Α π ο κ ά λ υ ψ η της "χωρίς Φώς Δημιουργίας" - σκληρή Αλήθεια για την οποία μας προετοίμασε το Πολύμαστον της Άρτεμης Εφεσίας..

-------η γνώση ουδεμία αξία έχει για τις ελίτ , κρυμμένη στο Βατικανό. Η γνώση παράγεται από την πλέμπα • είναι το 0,01% της πλέμπας που παράγει τη γνώση, καθείς στον τομέα του. Η υπεροχή τών ελίτ εν σχέσει με την πλέμπα δεν είναι διανοητική, αλλά τεχνοκρατική - ζήτημα δλδ επίκτητης γνώσης, καθότι η ελίτ έχει γνώση του "όλον" , σε αντίθεση με την πλέμπα, ακόμη και την πλέον χαρισματική μειοψηφία της, που είναι βυθισμένη στην πλάνη (δηλαδή ο άλλος μπορεί να είναι χαρισματικός εφευρέτης και δημιουργός στην Porsche όπου παράγεται η τελειότητα της 911, αλλά να καταπίνει αμάσητη την υγειονομική απάτη του κορωναϊού και να έχει φάει τα μπόλια τής απάτης το ένα μετά το άλλο • εκεί που η ελίτ, έχοντας πλήρη γνώση τής απάτης και των λόγων για την οποία ενορχηστρώθηκε, λιώνει στο γέλιο). Επίσης η ελίτ έχει βαθιά -- επίκτητη μεν, πλην όμως βαθιά -- γνώση του μυστικισμού, εκεί που η θλιβερή η πλέμπα είναι παντελώς ανυποψίαστη, όντας παραδομένη στην επιφανειακή ανάλωση της θλιβερής ύπαρξής της. Καταληκτικά, ουδέν εξυπηρετεί η γνώση να είναι κλεισμένη στις Βιβλιοθήκες των ελίτ, είτε πρόκειται για τον Πλάτωνα στο Βατικανό, είτε για τον Πλάτωνα στην Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Πάτμο, για τον απλούστατο έναν λόγο: η περιορισμένη γνώση σε έναν στενό κύκλο είναι αδύνατον και να αξιολογηθεί και να αναλυθεί εις βάθος και, ως εκ τούτου, αδύνατον να παραχθεί νέα γνώση βασιζόμενη στη βαθιά ανάλυση προηγούμενης γνώσης. Απόδειξη, ο κλεισμένος για μία χιλιετία Πλάτων στη Βιβλιοθήκη του Αγίου Ιωάννη στην Πάτμο. Ένας Πλάτων αδρανής. Ο Πλάτων ξεχύθηκε και κυρίευσε την ανθρωπότητα όταν ο Κλάρκ τον ελευθέρωσε από την Πάτμο, και από την Λειψία, την Οξφόρδη και το Παρίσι τυπώθηκε και διαχέθηκε ευρέως στην Π Λ Έ Μ Π Α. Η πλέμπα πήρε τον Πλάτωνα, τον ανέλυσε, τον μετάφρασε, τον σχολίασε, γενικώς τον εξάντλησε• ο άλλος στο παρόν Προφίλ τον πήρε και τον έβαλε στο Αντρόϊντ , μέχρι που τον έκανε Θηρίο.. Βλέπουμε λοιπόν ότι οι ελίτ ουδέν κερδίζουν κρύβοντας, αλλά αποκρύπτοντας κρυπτόμενες. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μοιράζουν την τράπουλα της γνώσης και στη συνέχεια από τα δίκτυα διύλισης της γνώσης λαμβάνουν ως παραδοχές τον βασιλικό πολτό της, αφήνοντας την πλέμπα στο σκοτάδι. Ξέρεις γιατί; Γιατί έχουν στρατούς τεχνοκρατών στο να ανακαλύπτουν τα ταλέντα τής πλέμπας. Διαβάζοντας δύο γραμμές αυτοί ξέρουν αν υπάρχει γνωστικός θησαυρός. Και ταυτόχρονα πείθουν την πλέμπα ότι δεν πρόκειται για θησαυρό αλλά για γραφικότητες και για συνομωσιολογίες. Αυτό ακριβώς σημαίνει ότι "κερδίζουν, όχι κρύπτοντας, αλλά αποκρύπτοντας κρυπτόμενες". Αυτό συμβαίνει διότι η πλέμπα στερείται παντελώς σύνθετου κριτηρίου, εν μέρει δικαιολογημένα καθότι ο κόσμος μας κατέληξε εξαιρετικά περίπλοκος, και ως εκ τούτου για την ορθή εκτίμηση της κατάστασης απαιτούνται πολλαπλές γνώσεις από διαφορετικά γνωστικά πεδία.....κι αν ακόμη στο Βατικανό υπήρχε Πλάτων, ουδείς θα μπορούσε να τον διαβάσει.. Το Αρχαίο κείμενο, ιδίως ο Πλάτων, ιδίως σε κρίσιμα σημεία Του όπου τα νοήματα είναι επιτιδευμένα διατυπωμένα ως επιδεχόνενα διττής ερμηνείας, ήτοι πρόκειται για μυστικά νοήματα, το κείμενο επιδέχεται πολλαπλών ερμηνειών. Για να διαβαστεί απαιτούνται δύο δεξιότητες συν οι Μούσες, ως εξής: πρώτον, άριστη γνώση της ελληνικής που ουδείς μη ελληνόφων παιδιόθεν διαθέτει, δεύτερον, βαθιά γνώση (ισοδύναμη με μύηση) της Ιεράς Ελληνικής Μυθολογίας, και τρίτον , το σημαντικότερο, μεταφυσική σύνδεση με την Αρχαιότητα ώστε να νιώσεις το μυστικό νόημα πίσω από το πρόδηλο ή το αμφίσημο.