Τα άρρητα ονόματα των Θεών
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα και τον Σωκράτη στον διάλογο Κρατύλος , οι άνθρωποι όχι μόνο δεν γνωρίζουν τίποτα για τις ιεραρχίες των Θεών αλλά δεν γνωρίζουν ουτε τα ονόματα τους. Ο Πλάτων βέβαια δεν αμφισβητεί ότι οι Θεοί έχουν ονόματα αλλά αυτά τα γνωρίζουν μόνο οι ίδιοι και αυτοί στους οποίους μπορούν να τα εμπιστευθούν. Θεωρεί όμως ο Πλάτων ότι είναι καλό οι άνθρωποι να προσεύχονται στους Θεούς και άρα ελπίζει να μην προκαλούν την οργή τους όταν τους ονομάζουν με ονόματα που τους έδωσαν οι ίδιοι και δεν είναι τα αληθινά τους ονόματα αλλά ονομασίες που εκπροσωπούν σύμφωνα με την Ελληνική διάλεκτο τις ποιότητες και τις ενέργειες της συμπαντικής δύναμης που εκφράζεται μέσω αυτών.
«..Ναί, μα το Δία, Ερμογένη, αν είμαστε μυαλωμένοι, θα ήταν για μας ένας τρόπος, ο πιο καλύτερος άπ όλους : ότι δηλαδή τίποτα δε γνωρίζουμε για τους θεούς, ούτε για τους ίδιους ούτε για τα ονόματα τους πού κάποτε οι ίδιοι έδωσαν στον εαυτό τους, γιατί είναι φανερό οτι εκείνοι χρησιμοποιούν τα αληθινά τους ονόματα. Ενας δεύτερος πάλι τρόπος της ορθότητος είναι ο τρόπος πού συνηθίζομε να ευχόμαστε στις προσευχές, δηλαδή όπως οι θεοί ευχαριστούνται να ονομάζονται ποιοι και ποιάς καταγωγής, ετσι κι εμείς να τους ονομάζουμε, αφού τίποτε άλλο δεν γνωρίζομε γιατί εγώ νομίζω οτι είναι καλές οι συνήθειες των προσευχών. Λοιπόν, αν θέλεις, ας εξετάσουμε, αφού προηγουμένως δηλώσουμε στους θεούς, ότι εμείς τίποτε δε θα εξετάσουμε γι' αυτούς τους ίδιους ,γιατί δεν έχομε την αξίωση ότι είμαστε ικανοί να ερευνήσουμε, άλλα για τους ανθρώπους, ποια τέλος πάντων έχοντας γνώμη έδωσαν σ' αυτούς τα ονόματα γιατί αυτό το φέρσιμο μας δε θα μπορούσε να τους εξοργίσει» Πλάτων-Κρατύλος
Όσον αφορά τα ονόματα που χρησιμοποιούνται στη θεουργία, ο Πορφύριος ρώτησε τον Ιάμβλιχο γιατί οι ιερείς προτιμούν τα ονόματα των βαρβάρων από τα «δικά μας». Ο Ιάμβλιχος απάντησε ότι γι αυτό υπάρχει ένας «μυστικός λόγος» (ΠΜ 256, 5–6): «Επειδή οι Θεοί μας έχουν διδάξει ότι όσον αφορά τις ιερές φυλές όπως οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι , ολόκληρη η γλώσσα τους είναι προσαρμοσμένη σε ιερές τελετουργίες , και γι' αυτό πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο όταν απευθυνόμαστε στους Θεούς να χρησιμοποιούμε μια γλώσσα που τους είναι συγγενική » (ΠΜ 256, 6–9). Ο Ιάμβλιχος υποστήριξε ότι οι Αιγύπτιοι και οι Ασσύριοι έλαβαν τα ονόματα των θεών μέσω θείας αποκάλυψης και κρατώντας τα ανέπαφα συνδέθηκαν με τους θεούς που τους τα έστειλαν.
Ο Ιάμβλιχος αντιτάχθηκε στην θεώρηση του Πορφυρίου ότι τα ιερά ονόματα μπορούσαν να μεταφραστούν, επειδή οι εννοιολογικές τους αναφορές ήταν ανεξάρτητες από τις φωνητικές τους εκφράσεις .
«Η κατάσταση δεν είναι όπως νομίζετε. Διότι αν τα ονόματα καθιερώθηκαν κατά σύμβαση ( κατά συνθήκην) , δεν θα είχε καμία διαφορά εάν χρησιμοποιούσαμε κάποια ονόματα έναντι κάποιων άλλων . Αλλά αν συνδέονται με τη πραγματική φύση των Θεών , τότε εκείνα από τα ονόματα που είναι πιο συγγενικά σε αυτήν θα ήταν αναμφίβολα πιο ευχάριστα στους Θεούς. Πράγματι, από αυτό συνεπάγεται ότι η γλώσσα των ιερών φυλών προτιμάται έναντι των υπόλοιπων ανθρώπων. Η μετάφραση των «ιερών ονομάτων» θα ήταν αναποτελεσματική, «γιατί ακόμη κι αν ήταν δυνατή η μετάφραση τους, δεν θα είχαν πλέον καμία δύναμη» (ΠΜ 257, 3–10)
«Τα ονόματα των θεών είναι ατομικές θεοφάνειες ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που ο κόσμος είναι η καθολική θεοφάνεια, και επειδή και τα δύο προηγήθηκαν όλων των εννοιολογικών κατανοήσεων των ανθρώπων, δεν πρέπει να αλλάζουν σύμφωνα με εννοιολογικά κριτήρια . Τα ιερά ονόματα είναι τα «οχήματα» των θεών και δεν πρέπει να παραβιάζονται με μετάφραση» (ΠΜ 259, 1–5)
Στα Ερμητικά κείμενα του Ερμή του Τρισμεγίστου , ο «Ασκληπιός» προειδοποιεί τον βασιλιά Άμμωνα να μην μεταφράζει τα αιγυπτιακά μυστήρια στα ελληνικά:
«Για τους Έλληνες, Βασιλιά, που κάνουν συνεχώς λογικοφανείς συνειρμούς , χρησιμοποιούν λέξεις που δεν έχουν ιερουργική δύναμη, και αυτή ακριβώς η δραστηριότητα είναι που αποτελεί και τη φιλοσοφία τους, ένας απλός θόρυβος λέξεων. Αλλά εμείς [οι Αιγύπτιοι] δεν χρησιμοποιούμε [τόσο] «λέξεις» (λόγους), αλλά «ήχους» (φωναί) που προκαλούν την άμεση απόκριση των Θεών».
Ο Ιάμβλιχος χρησιμοποιεί έναν «μυστικὸ λόγο» για να εξηγήσει την εγγενή σύνδεση των ιερών ονομάτων και ήχων που χρησιμοποιούνται στον ιερατικό λόγο. « Τα ονόματα των θεών είναι η ίδια η ηχητική δόνηση τους , και όταν λαμβάνονται και εκφέρονται σωστά γίνονται σύμβολα που ενώνουν τους θεουργούς με τις θεϊκές τους αρχές — αν βέβαια αυτοί είναι έτοιμοι να τις δεχτούν.» Μέσω της σωστής ηχητικής εκφοράς αυτών των ονομάτων, οι θεουργοί εισέρχονται στην «ενέργεια» (δραστηριότητα) των θεών με την οποία δημιουργείται ο κόσμος. Για τους Θεουργούς όλο αυτό , είναι λιγότερο μια «κατανόηση» και περισσότερο μια «ενσάρκωση- μελωδία-αναπνοή» των θεών.
Οντολογία Πλάτωνος
Το Αγαθόν / Οι Οντολογικές Περιοχές / Το Κοσμοείδωλο
Το Αγαθόν
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα το Αγαθόν χαρακτηρίζεται σαν «τελείως είναι» (διαφορετικό του «είναι») και σαν «επέκεινα της ουσίας» (του «είναι»). Το Αγαθόν (εφόσον είναι επέκεινα του «είναι», της «ουσίας») δεν επιδέχεται κανένα προσδιορισμό, ούτε αυτόν του «όντος». Είναι Άρρητο, ανεξιχνίαστο. Είναι η Αρχέγονη Δύναμη (Αγαθόν είναι το Πλήρες Δυνάμεως, το Τέλειο), η οποία συνέχει το παν, τα πάντα. Είναι «η του παντός αρχή», είναι η Έσχατη Ενοποιητική Αρχή – γι’ αυτό ταυτίζεται με το Εν. Είναι η Αρχή που παρέχει την Ύπαρξη.
Οι Οντολογικές Περιοχές
Το Είναι
Από το Αγαθόν, το Πλήρες Δυνάμεως, γεννιέται το Ον (ΕΙΝΑΙ), το Πρώτο Γένος. Το Ον είναι αντανάκλαση του Αγαθού μέσα στον χώρο της δραστηριότητας. Είναι το Αγαθόν που εμφανίζεται σαν Ον. Το Ον (ΕΙΝΑΙ) είναι Ενέργεια, Αντίληψη του ΕΙΝΑΙ, είναι το Νοούν, το Νοείν, που χαρακτηρίζεται σαν Ουσία της Ύπαρξης (η Ουσία είναι λοιπόν δραστηριότητα, όχι κάτι «χειροπιαστό»). Το Ον είναι το Υπόβαθρο της ύπαρξης, κάθε ύπαρξης. Το Ον είναι το «Ουσιώδες Είναι» από το οποίο πηγάζει ολόκληρη η δημιουργία. Σε αυτό το επίπεδο της δραστηριότητας δεν «αναδύεται» ούτε νοείν, ούτε νοούμενο, είναι μία κατάσταση «ασάφειας», μη «διάκρισης».
Όταν το Ον προσδιορίζεται σαν Ύπαρξη γίνεται, εμφανίζεται, σαν «Καθολικό Είναι». Στο Ον, το πρώτο γένος, προστίθεται τώρα το «ταυτόν», η ταυτότητα, το δεύτερο γένος. Η ταυτότητα είναι που αναδύει την Ουσία σαν ύπαρξη και την «διατηρεί» όμοια με τον εαυτό της, αποκλείοντας οτιδήποτε άλλο. Το «Καθολικό Είναι» είναι το «Υπαρκτικό Είναι» που παραμένει σαν «Απλό Είναι», το «Ίδιον» και δεν περιέχει τίποτα διαφορετικό. Επειδή είναι το «Απλό Είναι», το «Γενικό Είναι» (με υπαρκτική έννοια) είναι αυτό που Περιέχει και περιέχεται σε κάθε ύπαρξη. Το «Υπαρκτικό Είναι» είναι αυτό στο Οποίο αναφέρεται κάθε «είναι». Σε αυτή την κατάσταση το Νοούν (Νοείν) και το νοούμενο ταυτίζονται. Είναι μία κατάσταση Παγκόσμιας συνείδησης, ύπαρξης, μία κατάσταση ενότητας, στην οποία δεν διαχωρίζεται το Νοούν από το νοούμενο κι ούτε υπάρχει πολλαπλότητα στο Νοούν και στα νοούμενα.
Όταν στο «Καθολικό Είναι» το Νοούν «διακρίνεται» (χωρίς να «διαχωρίζεται») από το νοούμενο αναδύεται το καθέκαστον ον. Αυτό συμβαίνει επειδή το «Καθολικό Είναι» συνδυάζεται με την ετερότητα, το τρίτο γένος, που προσδίδει στο «Καθολικό Είναι» την διαφορά, την ιδιότητα που το διαφοροποιεί. Έτσι προκύπτει το καθέκαστον ον, τα καθέκαστα όντα (νοούντα). Το ίδιο συμβαίνει και στο νοούμενο Με την πρόσθεση της ετερότητας το «καθολικό νοούμενο» διαφοροποιείται σε πολλά νοούμενα, αντικείμενα, στο σύνολο των ιδεών. Σε αυτή την κατάσταση το καθέκαστον ον απλά διακρίνεται από το σύνολο των νοούμενων . Είναι μία κατάσταση Παγκόσμιας Ύπαρξης. Μια κατάσταση συνείδησης που απλώνεται σε όλο τον χώρο. Το καθέκαστον νοούν (κι όλα τα καθέκαστα νοούντα) νοιώθουν να απλώνονται σε όλο τον χώρο. Περικλείνουν το σύνολο των νοούμένων, των ιδεών, τα οποία θεωρούν άμεσα. Τα νοούμενα είναι υπαρκτά, αντικειμενικά, αιώνια σταθερά όντα. Το Καθέκαστον νοούν θεωρεί άμεσα αντικειμενικά όντα.
Το Ον, η ταυτότητα, η ετερότητα είναι τα τρία μεγάλα γένη. Το Ον, το πρώτο γένος, δίνει το Ουσιώδες Είναι. Η ταυτότητα, το δεύτερο γένος, δίνει το Υπαρκτικό Είναι, στο Οποίο αναφέρεται κάθε «είναι». Η ετερότητα, το τρίτο γένος, αποδίδει τις ιδιότητες, είναι το «κατηγορικό είναι» και εκφράζεται με το κατηγορικό ρήμα «είναι». Έτσι εκκινώντας από το Ον και με την ανάδυση των άλλων γενών δημιουργείται ο υπέρτατος κόσμος Του Όντος, των Γενών, που διαμορφώνεται τελικά στο Βασίλειο των ιδεών. Τα καθέκαστον νοούντα (που θα ονομαστούν ψυχές) ανήκουν σε αυτό το Βασίλειο των ιδεών, είναι κι αυτά αιώνια όντα, όπως και τα αντικειμενικά νοούμενα, οι ιδέες.
Αυτή είναι η σφαίρα του Όντος που διαβαθμίζεται σε τρεις καταστάσεις ανάλογα με την δραστηριότητα των μεγάλων γενών.
1) Ον
2) Ον και ταυτότητα
3) Ον, ταυτότητα και ετερότητα.
Είναι ο κόσμος του Όντος (το Βασίλειο των Ιδεών), όπου υπάρχουν τα καθέκαστον όντα (ψυχές) και οι ιδέες, αντικειμενικές, αιώνιες. Σε αυτή την σφαίρα του Όντος το καθέκαστον ον (η ψυχή) ορά, έχει άμεση γνώση των ιδεών, του συνόλου του βασιλείου των ιδεών, νοιώθει ότι όλα είναι «μέσα» του. Εδώ οι ιδέες έχουν αντικειμενική υπόσταση. Σε αυτή την σφαίρα λοιπόν οι ιδέες έχουν οντολογική σημασία.
Ο κόσμος του Όντος τοποθετείται στον υπερουράνιο τόπο, των απλανών αστέρων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου