Λάμπρος Κ. Σκόντζος, Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Στὶς 30 Ἰανουαρίου ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ὁρίσει νὰ ἑορτάζεται ἀπὸ κοινοῦ ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων Τριῶν Ἱεραρχῶν, τῶν Μ. Βασιλείου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου Χρυσοστόμου καὶ ἡ Πολιτεία νὰ τοὺς τιμᾶ ὡς προστάτες τῆς παιδείας, τῆς ἐπιστήμης καὶ τοῦ πολιτισμοῦ, διότι οἱ ἴδιοι ἐνσάρκωσαν αὐτὰ τὰ ἀγαθὰ καὶ ἔγιναν φορεῖς μιᾶς πρωτόγνωρης πνευματικότητας, ξέχωρη ἀπὸ αὐτὴ ποὺ γνώριζε καὶ βίωνε ὁ προχριστιανικὸς κόσμος, καρπὸς τῆς ἐπενέργειας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία μεταποιεῖ καὶ μεταμορφώνει τὸν κόσμο, φορεῖ ἑνὸς νέου πολιτισμικοῦ ἰδεώδους, τοῦ ἑλληνοχριστιανικοῦ.
Ἡ μνήμη τους μᾶς θυμίζει τὴν μεγαλύτερη σύζευξη τῆς ἱστορίας, τὴν ἕνωση τοῦ Χριστιανισμοῦ μὲ τὸν Ἑλληνισμό, σὲ ἕνα πιὰ ἀδιαίρετο σῶμα, γενόμενο ὁ καταλύτης τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἂν αὐτὴ τὴ στιγμὴ ὑπάρχει παγκόσμιος πολιτισμός, ἂν ὑπάρχει ἀνθρωπιστικὴ παιδεία, ἂν ὑπάρχουν ἀξίες καὶ ἰδανικά, ἂν μπορεῖ νὰ διακριθεῖ καὶ νὰ διαφοροποιηθεῖ ὁ πολιτισμὸς ἀπὸ τὴν βαρβαρότητα, ὀφείλεται στὴ μεγάλη σύζευξη Χριστιανισμοῦ καὶ Ἑλληνισμοῦ, τὴν ὁποία πραγματοποίησαν μὲ ἐπιτυχία οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μὲ πρωτοπόρους τοὺς Τρεὶς Ἱεράρχες.
Τὴν καθιέρωση τῆς ἑορτῆς τους ὁδήγησε μιὰ ἰδιότυπη «ἔριδα» τὸν 11ο μ. Χ. αἰῶνα. Οἱ ἱερὲς μορφές τους «δίχαζαν» πολλοὺς πιστούς, ὅσον ἀφορᾶ ποιός ἀπὸ τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες ὑπῆρξε ὁ πιὸ σπουδαῖος.
Τέτοια ἦταν ἡ ἐπίδραση τῶν μεγάλων αὐτῶν προσωπικοτήτων στὴ συνείδηση τῶν πιστῶν, ἑπτὰ αἰῶνες μετά!
Τέλος σὲ αὐτὴ τὴν «ἱερὴ διαμάχη» ἔβαλε ὁ φωτισμένος ἐπίσκοπος Εὐχαϊτῶν (Μ. Ἀσίας) Ἰωάννης Μαυρόπους (990-1070), καθιερώνοντας κοινὸ ἑορτασμὸ τῆς μνήμης τους.
Στὴν πατρίδα μας ὁρίστηκαν ὡς προστάτες τῆς Παιδείας, τῶν γραμμάτων, τῶν τεχνῶν καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τὸ 1843.
Ἔτσι ἀπὸ τότε στὴν ἱερὴ κοινὴ μνήμη τους (30 Ἰανουαρίου) μαζὶ μὲ αὐτοὺς τιμῶνται τὰ γράμματα καὶ ἑορτάζουν οἱ παράγοντες τῆς παιδείας, διδάσκοντες καὶ διδασκόμενοι.
Οἱ ὑπέροχες φωτεινὲς αὐτὲς προσωπικότητες ἀποτελοῦν τὴν πιὸ ἠχηρὴ ἀπάντηση σὲ ὅσους, εἴτε ἀπὸ ἄγνοια, εἴτε ἀπὸ σκόπιμη ἐμπάθεια, συκοφαντοῦν τὸν Χριστιανισμὸ ὡς δῆθεν σκοταδιστικὸ σύστημα, τὸ ὁποῖο «κατάστρεψε τὸν ἀρχαῖο πολιτισμὸ» καὶ «ὁδήγησε τὴν ἀνθρωπότητα στὸ σκοτεινὸ μεσαίωνα».
Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, καὶ τὸ σύνολο σχεδὸν τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὑπῆρξαν φορεῖς ὑψηλῆς μορφωτικῆς στάθμης.
Ὁ Μέγας Βασίλειος κατεῖχε ὅλη σχεδὸν τὴ γνώση τῆς ἐποχῆς του, ἦταν θεολόγος, φιλόλογος, ἰατρός, γεωμέτρης, φυσιοδίφης, νομικός, ρήτορας, μουσικός, κλπ.
Ὁ Γρηγόριος ὑπῆρξε μέγας θεολόγος, ἀπαράμιλλος ποιητὴς ἀρχαϊκῶν στίχων, ρήτορας καὶ φιλόσοφος.
Χάρις στὴν κολοσσιαία μόρφωσή του διετέλεσε καὶ καθηγητὴς τῶν ὀνομαστῶν φιλοσοφικῶν σχολῶν τῶν Ἀθηνῶν!
Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑπῆρξε ὀνομαστὸς ρήτορας, νομικός, θεολόγος, ἄριστος φιλόλογος καὶ ἀπαράμιλλος χειριστὴς τοῦ λόγου, γι' αὐτὸ ὀνομάστηκε καὶ Χρυσόστομος.
Ὁ ὀνομαστὸς ἐθνικὸς δάσκαλός του Λιβάνιος εἶχε πεῖ μὲ πίκρα πὼς τὸν ὑπέροχο αὐτὸ μαθητή του τὸν κέρδισε ὁ Χριστιανισμὸς καὶ ἔτσι ὁ ἐθνισμὸς ἔχασε μιὰ σπάνια πνευματικὴ προσωπικότητα!
Ἡ συγκεκριμένη ἱστορικὴ περίοδος ποὺ ἔζησαν ἦταν ἐποχὴ μεταβατική, ἔντονων πνευματικῶν συγκρούσεων.
Ὁ ἀρχαῖος κόσμος ἔδυε κάτω ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἀναγκαιότητα καὶ μιὰ νέα πραγματικότητα ἔπαιρνε τὴ θέση του στὸ πνευματικὸ στερέωμα, ὁ Χριστιανισμός.
Ἕνας πεπαλαιωμένος καὶ σεσαθρωμένος κόσμος ἔσβηνε ὁριστικά, φορτωμένος μὲ τὰ πτωτικὰ βάρη τῆς προχριστιανικῆς ἀρχαιότητας, μὲ τίς φρικαλεότητες, μὲ τὶς ἐχθρότητες τῶν ἀνθρώπων, μὲ τὴν σκοτοδίνη τῶν εἰδωλολατρικῶν πίστεων καὶ τῶν φοβερῶν πρακτικῶν των δεισιδαιμονιῶν καὶ ἕνας νέος, εὔρωστος, ἐλπιδοφόρος, ἀνθρώπινος κόσμος ἀνέτειλε.
Ὁ φωτοφόρος κόσμος τῆς χριστιανικῆς κοινωνίας, ἔρχεται νὰ καλύψει τὸ ἀβυσσαλέο κενό, ποὺ ἄφηνε πίσω του ὁ θνήσκων ἐθνισμὸς νὰ ἀνοικοδομήσει τὰ πνευματικὰ καὶ κοινωνικὰ συντρίμμια, ποὺ ἄφηνε πίσω του ἡ ὁριστικὴ δύση ἐκείνου.
Θεμελιωτὲς αὐτοῦ τοῦ νέου κόσμου ὑπῆρξαν οἱ θεοφόροι καὶ θεοφώτιστοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ εἰδικὰ οἱ Ἕλληνες Πατέρες, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὸ θεῖο χάρισμα καὶ τὴν ἱκανότητα νὰ χαράξουν τὴ νέα πορεία τοῦ κόσμου, νὰ δημιουργήσουν τὸν νέο πολιτισμό, τὸν ἑλληνοχριστιανικό, τὴν βάση τοῦ κατοπινοῦ παγκόσμιου πολιτισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπιβιώνει ὡς τὰ σήμερα.
Αὐτοὶ οἱ θεούμενοι ἄνδρες κατόρθωσαν νὰ ἀντλήσουν ὅ, τί καλὸ εἶχε δημιουργήσει ὁ ἀρχαῖος προχριστιανικὸς κόσμος καὶ νὰ τὸ ἐξαγιάσουν στὰ νάματα τῆς θείας διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Αὐτὴ ἡ μετάβαση δὲν ἔγινε χωρὶς συγκρούσεις καὶ τριβές. Ὁ θνήσκων ἐθνισμὸς ἀνθίστατο μὲ ὅσες δυνάμεις του εἶχαν ἀπομείνει.
Θλιβερὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ ψευτορομαντικοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ (361-363), ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε νὰ νεκραναστήσει τὸν ὁριστικὰ νεκρὸ ἀρχαῖο κόσμο μὲ τὴν παλιννόστηση τῆς νεκρῆς καὶ τυμπανιαίας εἰδωλολατρικῆς θρησκείας, χρησιμοποιῶντας βία καὶ διωγμοὺς κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ, χωρὶς φυσικὰ ἀποτέλεσμα.
Αὐτὴ ἡ ἀπέλπιδα προσπάθεια ἀποτελεῖ μιὰ φανερὴ πτυχὴ τῆς ταραγμένης ἐκείνης ἐποχῆς.
Οἱ Πατέρες ὅμως εἶδαν τήν, χωρὶς πισωγύρισμα, ροὴ τῶν ἱστορικῶν πραγμάτων καὶ συνέβαλλαν θετικὰ στὴν μεγάλη μετάβαση. Παράλληλα κράτησαν συνετὴ στάση μπροστὰ στὶς βαρβαρότητες τοῦ ἐθνισμοῦ.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου πρὸς τὸν φίλο του καὶ πρώην συμμαθητῆ του Ἰουλιανό.
Προέτρεπε τὸν φανατικὸ αὐτοκράτορα νὰ μελετήσει καλλίτερα τὸν ἑλληνισμὸ ὥστε νὰ διδαχθεῖ μέσα ἀπὸ αὐτὸν ὅτι δὲν δικαιολογοῦνται διωγμοὶ καὶ κακουργίες στὸ ὄνομα αὐτοῦ.
«Τὸ ἑλληνίζειν ἐστὶ πολυσήμαντον» τόνιζε ὁ σοφὸς Ἱεράρχης, δηλαδὴ Ἑλληνισμὸς καὶ μονισμὸς εἶναι δυὸ ἔννοιες ἀπόλυτα ἀσυμβίβαστες, ἀποδεικνύοντας στὸν ἄλλοτε συμμαθητὴ καὶ φίλο του, ὅτι ἡ ἀλλοπρόσαλλη πολιτική του ἀπέχει παρασάγγας ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμό, τὸν ὁποῖο νόμιζε ὅτι ὑπηρετοῦσε καὶ ἡ ὁποία τὸν ὅρισε ὡς διαχρονικὸ σύμβολο αἰθεροβάμονα, ἀνεδαφικοῦ καὶ ἀποτυχημένου ἡγεμόνα!
Ὁ γνήσιος Ἑλληνισμὸς δὲν εἶναι ἕνα στατικὸ μέγεθος, ἕνας δογματικὸς μονισμός, ἀλλὰ μιὰ διαρκὴς ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς καὶ ὄχι ἡ ταύτισή του μὲ τὸν χρεωκοπημένο παγανισμὸ καὶ τὴν ἐπιβολή του διὰ τῆς βίας.
Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἔχοντας τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ἔβρισκαν σοβαρὰ ἐμπόδια γιὰ τὴν ἕνωση αὐτή, διακρίνοντας τὴν κοινὴ ἐπιδίωξη γιὰ τὴν καταξίωση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.
Κάτι ποὺ δὲ μπόρεσαν νὰ διακρίνουν στὴν ἐποχή τους, οἱ προσκολλημένοι στὴν εἰδωλολατρία ἐθνικοὶ φιλόσοφοι καὶ ὁ ἀποστάτης αὐτοκράτορας Ἰουλιανός.
Μποροῦσαν νὰ ὑπερβοῦν τὴν ἐποχή τους καὶ νὰ δοῦν τὸ μέλλον τοῦ κόσμου καὶ τὸν παγκόσμιο πολιτισμὸ νὰ θεμελιώνεται πάνω στὴν ἕνωση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, κάτι ποὺ δὲν εἶχε τὴν ἱκανότητα νὰ δεῖ ὁ αἰθεροβάμων καὶ ἀνεδαφικὸς Ἰουλιανός, ἀποδεικνυόμενος ὅτι εἶχε ἀπίστευτα κοντόφθαλμη ἀντίληψη γιὰ τὴν πορεία τοῦ κόσμου.
Ὁ θρησκομανὴς καὶ ἀποτυχημένος θηριώδης αὐτοκράτορας ἀγνόησε τὴν σοφὴ συμβουλὴ τοῦ παλιοῦ συμμαθητῆ καὶ φίλου του, συνεχίζοντας τὴν ἀλλοπρόσαλλη τακτική του, ὁδηγούμενος ὁ ἴδιος σὲ οἰκτρὴ ἀποτυχία καὶ σὲ προσωπικὴ καταστροφή, βάζοντας τὴν ταφόπετρα στὸν παρηκμασμένο παγανισμό!
Ἡ ἱστορία ἀποφάνθηκε: τὸν μὲν ὀνειροπαρμένο παγανιστὴ αὐτοκράτορα τὸν ἔθεσε στὸ ἱστορικὸ περιθώριο, ὅπως καὶ ὅσους δὲ μποροῦσαν νὰ ἀποκόψουν τὸν ὀλέθριο ὀμφάλιο λῶρο μὲ τὸ σκοτεινὸ εἰδωλολατρικὸ παρελθόν.
Τὸν «καταδίκασε» ἐς ἀεὶ ὡς ἀποστάτη καὶ ἀποτυχημένο, ἀντίθετα δικαίωσε τοὺς Ἕλληνες Πατέρες, ἀναδεικνύοντας αὐτοὺς ὡς ὕψιστες πνευματικὲς προσωπικότητες, τοὺς ὁποίους σεμνύνονται οἱ αἰῶνες!
Ὁ πολιτισμὸς καὶ ἡ παιδείας μας εἶναι ἀπόλυτα θεμελιωμένα στὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας.
Αὐτὴ εἶναι μιὰ ἀναντίρρητη ἀλήθεια, τὴν ὁποία ἐπιβεβαιώνει μὲ τὸν πιὸ κατηγορηματικὸ τρόπο ἡ παγκόσμια ἱστορία.
Ὁ ἔνσαρκος Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἦλθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ βγάλει τὸν πεσόντα ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ χοάνη τῶν τρομερῶν ἀδιεξόδων, ποὺ εἶχε δημιουργήσει τὸ μοιραῖο γεγονὸς τῆς πτώσεως.
Νὰ τὸν λυτρώσει ἀπὸ τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Νὰ τὸν φωτίσει νὰ ξαναβρεῖ τὸ δρόμο τῆς ἀξιολογικῆς του πορείας, τὸ δρόμο τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς κατὰ χάριν θεώσεώς του.
Ὁ «Σπερματικὸς Λόγος», ἡ δράση τοῦ Ἄσαρκου Λόγου στὰ ἔθνη, πρὶν τὴν Ἐνανθρώπισή Του, λύανε καὶ προετοίμασε τὴν ἀνθρωπότητα νὰ δεχτεῖ τὸ σωτήριο μήνυμα τοῦ Χριστοῦ. Κύριος ἐκφραστὴς τοῦ «Σπερματικοῦ Λόγου» ὑπῆρξε ὁ Ἑλληνισμός, ὁ ὁποῖος λειτούργησε ὡς προπομπὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ.
Οἱ μεγάλες ἀξίες ποὺ καλλιέργησαν οἱ σοφοὶ πρόγονοί μας, ἀφοῦ καθαρίστηκαν ἀπὸ κάθε σαθρὸ στοιχεῖο, συναντήθηκαν μὲ τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα καὶ ἀποτέλεσαν τὴν πιὸ ὑπέροχη πνευματικὴ ἕνωση τῆς ἱστορίας.
Ὁ θεῖος καὶ σωτήριος λόγος τοῦ Εὐαγγελίου βρῆκε στὸν Ἑλληνισμὸ τὴν καλλίτερη ἔκφρασή του. Ἡ γλῶσσα, ἡ φιλοσοφία, ἡ τέχνη, ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς καὶ τοῦ ὡραίου, ἔγιναν τὰ πολύτιμα μέσα γιὰ νὰ κατανοηθεῖ καὶ νὰ βιωθεῖ τὸ μήνυμα τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸν διψασμένο ἄνθρωπο τῶν πρωτοχριστιανικῶν χρόνων.
Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες, ὅπως καὶ τὸ σύνολο τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, πρωτοστάτησαν σὲ αὐτὴ τὴ μεγάλη πνευματικὴ ἕνωση. Ἄλλωστε, ὅπως προαναφέραμε, οἱ ἴδιοι ὑπῆρξαν Ἕλληνες στὴν καταγωγὴ καὶ ἐραστὲς καὶ μύστες τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, κατανοῶντας τὴν ἀνάγκη τῆς συνάντησης Χριστιανισμοῦ καὶ Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἱστορικὴ ἀναγκαιότητα, ὡς ἱστορικὴ νομοτέλεια.
Σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἀλλοπρόσαλλους λόγιους ἐθνικοὺς τῆς ἐποχῆς τους, οἱ ὁποῖοι μάχονταν αὐτὴ τὴν ἕνωση, ἐτοῦτοι, ἐτοῦτοι προσέφεραν ἀνεκτίμητη ὑπηρεσία πρὸς τὸν θνήσκοντα Ἑλληνισμό, ἑνώνοντάς τον μὲ τὸν εὔρωστο Χριστιανισμό!
Μὲ τὶς ἐπιλογές τους οἱ Τρεὶς μεγάλοι Ἱεράρχες, διέσωσαν τὴν γνήσια ἀρχαία κληρονομιά, ὅ, τί καλὸ εἶχε δημιουργήσει ὁ προχριστιανικὸς ἑλληνικὸς πολιτισμός, καὶ τῆς ἔδωσαν νόημα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ἔβαλαν τὰ θεμέλια τοῦ μεγάλου παγκόσμιου πολιτισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἔχει ὡς ἀντικείμενο τὸν ἄνθρωπο, ὄχι ὡς ἀριθμητικὴ μονάδα, ἀλλὰ ὡς εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ.
Αὐτὲς οἱ μεγάλες προσωπικότητες εἶναι οἱ πρωτεργάτες τοῦ πνεύματος, τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς προόδου, διότι ἂν δὲν τοὺς εἶχε τάξει ἡ Θεία Πρόνοια νὰ ζήσουν καὶ νὰ δράσουν στὴ συγκεκριμένη ἱστορικὴ ἐποχή, τὴν κρισιμότερη γιὰ τὴν πορεία τῆς ἀνθρωπότητας, δέ
μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε πὼς θὰ ἦταν ἡ ἐξέλιξη τοῦ κόσμου.
Ἕνα εἶναι σίγουρο, πὼς ἂν εἶχαν ἐπικρατήσει οἱ ἀντιλήψεις τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ τῶν σκληροπυρηνικῶν εἰδωλολατρῶν ἡ μορφὴ καὶ ἡ πορεία τοῦ κόσμου θὰ ἦταν ὀλέθρια. Γι’ αὐτὸ ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ μαζί της ὅλοι οἱ παράγοντες τῆς παιδείας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τιμοῦν τὴν ἱερὴ μνήμη τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Δίκαια τοὺς ἀνατέθηκε ἡ προστασία τῆς παιδείας.
Κάποιοι ἀνιστόρητοι καὶ ἡμιμαθεῖς χριστιανομάχοι, ἀρνοῦνται νὰ τιμήσουν τοὺς μεγάλους αὐτοὺς ἄνδρες, καὶ τὸ χειρότερο: πασχίζουν νὰ μειώσουν τὴν ἀξία τους, νὰ τοὺς συκοφαντήσουν, (ἄκουσον, ἄκουσον), ὡς «σκοταδιστὲς» καὶ ὡς «ἀνθέλληνες», αὐτοὺς ποὺ συνεχίζουν νὰ φωτίζουν τὴν ἀνθρωπότητα δεκαεπτὰ αἰῶνες μετά, τοὺς πραγματικοὺς διασῶστες τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ!
Εἶναι οἱ νέοι «Ἰουλιανοί», οἱ ἀρχαῖοι κοντόφθαλμοι «λόγιοι», οἱ ὁποῖοι δὲν διέθεταν τὴν σπάνια διορατικότητα ἐκείνων, νὰ δοῦν τὴν ἀνεπίστρεπτη πορεία τῆς ἱστορίας.
Φυσικὰ δὲν ἔχουν καμιὰ πιθανότητα νὰ πείσει ὁ μικρόνους λόγος τους καὶ φυσικά, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ εἶναι ἡ ἱστορική τους περιθωριοποίηση, ὅπως ἐκείνων, τῶν παλαιῶν πεπαλαιωμένων!
Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες, οἱ μεγάλοι αὐτοὶ «φωστῆρες τῆς τρισηλίου Θεότητος», εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀποτελοῦν, γιὰ μᾶς τοὺς σύγχρονους χριστιανοὺς καὶ ἕλληνες, πνευματικὰ ὁρόσημα καὶ φωτεινοὶ ὁδοδεῖκτες στὴν τραχιὰ καὶ δύσκολη πορεία τῆς ζωῆς μας.
Ἡ τραγικὴ ἀποκαλυπτικὴ καὶ ἐσχατολογικὴ ἐποχή μας, εἶναι ἀνάλογα μεταβατική, σὰν καὶ τὴ δική τους.
Τότε ἡ προχριστιανικὴ κοινωνία μεταστοιχειώνονταν σὲ χριστιανική, ἐνῷ τώρα ἐκφυλίζεται ραγδαία σὲ ἀντιχριστιανική!
Ὁ κίνδυνος νὰ καταρρεύσει ὁ πολιτισμὸς καὶ νὰ βυθιστεῖ ὁ κόσμος στὴν βαρβαρότητα εἶναι μεγάλος.
Μοναδική μας ἐλπίδα ἡ σώζουσα πίστη μας στὸ Σωτῆρα καὶ Λυτρωτή μας Χριστὸ καὶ ἡ ἀρωγὴ τῶν θεοφώτιστων ἁγίων Πατέρων, τῶν ὁποίων ὁ λόγος εἶναι ἐς ἀεὶ ἐπίκαιρος καὶ ὠφέλιμος!
Ἂς εἶναι λοιπόν, στὴν ἀσέληνη σκοτεινὴ ἐποχή μας, οἱ ἄοκνοι ἀρωγοί μας καὶ οἱ σοφοὶ παιδαγωγοί μας, τόσο, τῶν παραγόντων τῆς παιδείας, ὅσο, καὶ ὅλων τῶν σκεπτόμενων ἀνθρώπων!
Ἡ μνήμη τους μᾶς θυμίζει τὴν μεγαλύτερη σύζευξη τῆς ἱστορίας, τὴν ἕνωση τοῦ Χριστιανισμοῦ μὲ τὸν Ἑλληνισμό, σὲ ἕνα πιὰ ἀδιαίρετο σῶμα, γενόμενο ὁ καταλύτης τῆς ἀνθρωπότητας.
Ἂν αὐτὴ τὴ στιγμὴ ὑπάρχει παγκόσμιος πολιτισμός, ἂν ὑπάρχει ἀνθρωπιστικὴ παιδεία, ἂν ὑπάρχουν ἀξίες καὶ ἰδανικά, ἂν μπορεῖ νὰ διακριθεῖ καὶ νὰ διαφοροποιηθεῖ ὁ πολιτισμὸς ἀπὸ τὴν βαρβαρότητα, ὀφείλεται στὴ μεγάλη σύζευξη Χριστιανισμοῦ καὶ Ἑλληνισμοῦ, τὴν ὁποία πραγματοποίησαν μὲ ἐπιτυχία οἱ μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μὲ πρωτοπόρους τοὺς Τρεὶς Ἱεράρχες.
Τὴν καθιέρωση τῆς ἑορτῆς τους ὁδήγησε μιὰ ἰδιότυπη «ἔριδα» τὸν 11ο μ. Χ. αἰῶνα. Οἱ ἱερὲς μορφές τους «δίχαζαν» πολλοὺς πιστούς, ὅσον ἀφορᾶ ποιός ἀπὸ τοὺς τρεῖς Ἱεράρχες ὑπῆρξε ὁ πιὸ σπουδαῖος.
Τέτοια ἦταν ἡ ἐπίδραση τῶν μεγάλων αὐτῶν προσωπικοτήτων στὴ συνείδηση τῶν πιστῶν, ἑπτὰ αἰῶνες μετά!
Τέλος σὲ αὐτὴ τὴν «ἱερὴ διαμάχη» ἔβαλε ὁ φωτισμένος ἐπίσκοπος Εὐχαϊτῶν (Μ. Ἀσίας) Ἰωάννης Μαυρόπους (990-1070), καθιερώνοντας κοινὸ ἑορτασμὸ τῆς μνήμης τους.
Στὴν πατρίδα μας ὁρίστηκαν ὡς προστάτες τῆς Παιδείας, τῶν γραμμάτων, τῶν τεχνῶν καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τὸ 1843.
Ἔτσι ἀπὸ τότε στὴν ἱερὴ κοινὴ μνήμη τους (30 Ἰανουαρίου) μαζὶ μὲ αὐτοὺς τιμῶνται τὰ γράμματα καὶ ἑορτάζουν οἱ παράγοντες τῆς παιδείας, διδάσκοντες καὶ διδασκόμενοι.
Οἱ ὑπέροχες φωτεινὲς αὐτὲς προσωπικότητες ἀποτελοῦν τὴν πιὸ ἠχηρὴ ἀπάντηση σὲ ὅσους, εἴτε ἀπὸ ἄγνοια, εἴτε ἀπὸ σκόπιμη ἐμπάθεια, συκοφαντοῦν τὸν Χριστιανισμὸ ὡς δῆθεν σκοταδιστικὸ σύστημα, τὸ ὁποῖο «κατάστρεψε τὸν ἀρχαῖο πολιτισμὸ» καὶ «ὁδήγησε τὴν ἀνθρωπότητα στὸ σκοτεινὸ μεσαίωνα».
Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, καὶ τὸ σύνολο σχεδὸν τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, ὑπῆρξαν φορεῖς ὑψηλῆς μορφωτικῆς στάθμης.
Ὁ Μέγας Βασίλειος κατεῖχε ὅλη σχεδὸν τὴ γνώση τῆς ἐποχῆς του, ἦταν θεολόγος, φιλόλογος, ἰατρός, γεωμέτρης, φυσιοδίφης, νομικός, ρήτορας, μουσικός, κλπ.
Ὁ Γρηγόριος ὑπῆρξε μέγας θεολόγος, ἀπαράμιλλος ποιητὴς ἀρχαϊκῶν στίχων, ρήτορας καὶ φιλόσοφος.
Χάρις στὴν κολοσσιαία μόρφωσή του διετέλεσε καὶ καθηγητὴς τῶν ὀνομαστῶν φιλοσοφικῶν σχολῶν τῶν Ἀθηνῶν!
Ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὑπῆρξε ὀνομαστὸς ρήτορας, νομικός, θεολόγος, ἄριστος φιλόλογος καὶ ἀπαράμιλλος χειριστὴς τοῦ λόγου, γι' αὐτὸ ὀνομάστηκε καὶ Χρυσόστομος.
Ὁ ὀνομαστὸς ἐθνικὸς δάσκαλός του Λιβάνιος εἶχε πεῖ μὲ πίκρα πὼς τὸν ὑπέροχο αὐτὸ μαθητή του τὸν κέρδισε ὁ Χριστιανισμὸς καὶ ἔτσι ὁ ἐθνισμὸς ἔχασε μιὰ σπάνια πνευματικὴ προσωπικότητα!
Ἡ συγκεκριμένη ἱστορικὴ περίοδος ποὺ ἔζησαν ἦταν ἐποχὴ μεταβατική, ἔντονων πνευματικῶν συγκρούσεων.
Ὁ ἀρχαῖος κόσμος ἔδυε κάτω ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἀναγκαιότητα καὶ μιὰ νέα πραγματικότητα ἔπαιρνε τὴ θέση του στὸ πνευματικὸ στερέωμα, ὁ Χριστιανισμός.
Ἕνας πεπαλαιωμένος καὶ σεσαθρωμένος κόσμος ἔσβηνε ὁριστικά, φορτωμένος μὲ τὰ πτωτικὰ βάρη τῆς προχριστιανικῆς ἀρχαιότητας, μὲ τίς φρικαλεότητες, μὲ τὶς ἐχθρότητες τῶν ἀνθρώπων, μὲ τὴν σκοτοδίνη τῶν εἰδωλολατρικῶν πίστεων καὶ τῶν φοβερῶν πρακτικῶν των δεισιδαιμονιῶν καὶ ἕνας νέος, εὔρωστος, ἐλπιδοφόρος, ἀνθρώπινος κόσμος ἀνέτειλε.
Ὁ φωτοφόρος κόσμος τῆς χριστιανικῆς κοινωνίας, ἔρχεται νὰ καλύψει τὸ ἀβυσσαλέο κενό, ποὺ ἄφηνε πίσω του ὁ θνήσκων ἐθνισμὸς νὰ ἀνοικοδομήσει τὰ πνευματικὰ καὶ κοινωνικὰ συντρίμμια, ποὺ ἄφηνε πίσω του ἡ ὁριστικὴ δύση ἐκείνου.
Θεμελιωτὲς αὐτοῦ τοῦ νέου κόσμου ὑπῆρξαν οἱ θεοφόροι καὶ θεοφώτιστοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ εἰδικὰ οἱ Ἕλληνες Πατέρες, οἱ ὁποῖοι εἶχαν τὸ θεῖο χάρισμα καὶ τὴν ἱκανότητα νὰ χαράξουν τὴ νέα πορεία τοῦ κόσμου, νὰ δημιουργήσουν τὸν νέο πολιτισμό, τὸν ἑλληνοχριστιανικό, τὴν βάση τοῦ κατοπινοῦ παγκόσμιου πολιτισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπιβιώνει ὡς τὰ σήμερα.
Αὐτοὶ οἱ θεούμενοι ἄνδρες κατόρθωσαν νὰ ἀντλήσουν ὅ, τί καλὸ εἶχε δημιουργήσει ὁ ἀρχαῖος προχριστιανικὸς κόσμος καὶ νὰ τὸ ἐξαγιάσουν στὰ νάματα τῆς θείας διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.
Αὐτὴ ἡ μετάβαση δὲν ἔγινε χωρὶς συγκρούσεις καὶ τριβές. Ὁ θνήσκων ἐθνισμὸς ἀνθίστατο μὲ ὅσες δυνάμεις του εἶχαν ἀπομείνει.
Θλιβερὴ εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ ψευτορομαντικοῦ αὐτοκράτορα Ἰουλιανοῦ (361-363), ὁ ὁποῖος ἐπιχείρησε νὰ νεκραναστήσει τὸν ὁριστικὰ νεκρὸ ἀρχαῖο κόσμο μὲ τὴν παλιννόστηση τῆς νεκρῆς καὶ τυμπανιαίας εἰδωλολατρικῆς θρησκείας, χρησιμοποιῶντας βία καὶ διωγμοὺς κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ, χωρὶς φυσικὰ ἀποτέλεσμα.
Αὐτὴ ἡ ἀπέλπιδα προσπάθεια ἀποτελεῖ μιὰ φανερὴ πτυχὴ τῆς ταραγμένης ἐκείνης ἐποχῆς.
Οἱ Πατέρες ὅμως εἶδαν τήν, χωρὶς πισωγύρισμα, ροὴ τῶν ἱστορικῶν πραγμάτων καὶ συνέβαλλαν θετικὰ στὴν μεγάλη μετάβαση. Παράλληλα κράτησαν συνετὴ στάση μπροστὰ στὶς βαρβαρότητες τοῦ ἐθνισμοῦ.
Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἐπιστολὴ τοῦ ἁγίου Γρηγορίου πρὸς τὸν φίλο του καὶ πρώην συμμαθητῆ του Ἰουλιανό.
Προέτρεπε τὸν φανατικὸ αὐτοκράτορα νὰ μελετήσει καλλίτερα τὸν ἑλληνισμὸ ὥστε νὰ διδαχθεῖ μέσα ἀπὸ αὐτὸν ὅτι δὲν δικαιολογοῦνται διωγμοὶ καὶ κακουργίες στὸ ὄνομα αὐτοῦ.
«Τὸ ἑλληνίζειν ἐστὶ πολυσήμαντον» τόνιζε ὁ σοφὸς Ἱεράρχης, δηλαδὴ Ἑλληνισμὸς καὶ μονισμὸς εἶναι δυὸ ἔννοιες ἀπόλυτα ἀσυμβίβαστες, ἀποδεικνύοντας στὸν ἄλλοτε συμμαθητὴ καὶ φίλο του, ὅτι ἡ ἀλλοπρόσαλλη πολιτική του ἀπέχει παρασάγγας ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμό, τὸν ὁποῖο νόμιζε ὅτι ὑπηρετοῦσε καὶ ἡ ὁποία τὸν ὅρισε ὡς διαχρονικὸ σύμβολο αἰθεροβάμονα, ἀνεδαφικοῦ καὶ ἀποτυχημένου ἡγεμόνα!
Ὁ γνήσιος Ἑλληνισμὸς δὲν εἶναι ἕνα στατικὸ μέγεθος, ἕνας δογματικὸς μονισμός, ἀλλὰ μιὰ διαρκὴς ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς καὶ ὄχι ἡ ταύτισή του μὲ τὸν χρεωκοπημένο παγανισμὸ καὶ τὴν ἐπιβολή του διὰ τῆς βίας.
Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἔχοντας τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ἔβρισκαν σοβαρὰ ἐμπόδια γιὰ τὴν ἕνωση αὐτή, διακρίνοντας τὴν κοινὴ ἐπιδίωξη γιὰ τὴν καταξίωση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου.
Κάτι ποὺ δὲ μπόρεσαν νὰ διακρίνουν στὴν ἐποχή τους, οἱ προσκολλημένοι στὴν εἰδωλολατρία ἐθνικοὶ φιλόσοφοι καὶ ὁ ἀποστάτης αὐτοκράτορας Ἰουλιανός.
Μποροῦσαν νὰ ὑπερβοῦν τὴν ἐποχή τους καὶ νὰ δοῦν τὸ μέλλον τοῦ κόσμου καὶ τὸν παγκόσμιο πολιτισμὸ νὰ θεμελιώνεται πάνω στὴν ἕνωση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, κάτι ποὺ δὲν εἶχε τὴν ἱκανότητα νὰ δεῖ ὁ αἰθεροβάμων καὶ ἀνεδαφικὸς Ἰουλιανός, ἀποδεικνυόμενος ὅτι εἶχε ἀπίστευτα κοντόφθαλμη ἀντίληψη γιὰ τὴν πορεία τοῦ κόσμου.
Ὁ θρησκομανὴς καὶ ἀποτυχημένος θηριώδης αὐτοκράτορας ἀγνόησε τὴν σοφὴ συμβουλὴ τοῦ παλιοῦ συμμαθητῆ καὶ φίλου του, συνεχίζοντας τὴν ἀλλοπρόσαλλη τακτική του, ὁδηγούμενος ὁ ἴδιος σὲ οἰκτρὴ ἀποτυχία καὶ σὲ προσωπικὴ καταστροφή, βάζοντας τὴν ταφόπετρα στὸν παρηκμασμένο παγανισμό!
Ἡ ἱστορία ἀποφάνθηκε: τὸν μὲν ὀνειροπαρμένο παγανιστὴ αὐτοκράτορα τὸν ἔθεσε στὸ ἱστορικὸ περιθώριο, ὅπως καὶ ὅσους δὲ μποροῦσαν νὰ ἀποκόψουν τὸν ὀλέθριο ὀμφάλιο λῶρο μὲ τὸ σκοτεινὸ εἰδωλολατρικὸ παρελθόν.
Τὸν «καταδίκασε» ἐς ἀεὶ ὡς ἀποστάτη καὶ ἀποτυχημένο, ἀντίθετα δικαίωσε τοὺς Ἕλληνες Πατέρες, ἀναδεικνύοντας αὐτοὺς ὡς ὕψιστες πνευματικὲς προσωπικότητες, τοὺς ὁποίους σεμνύνονται οἱ αἰῶνες!
Ὁ πολιτισμὸς καὶ ἡ παιδείας μας εἶναι ἀπόλυτα θεμελιωμένα στὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας.
Αὐτὴ εἶναι μιὰ ἀναντίρρητη ἀλήθεια, τὴν ὁποία ἐπιβεβαιώνει μὲ τὸν πιὸ κατηγορηματικὸ τρόπο ἡ παγκόσμια ἱστορία.
Ὁ ἔνσαρκος Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ἦλθε στὸν κόσμο γιὰ νὰ βγάλει τὸν πεσόντα ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ χοάνη τῶν τρομερῶν ἀδιεξόδων, ποὺ εἶχε δημιουργήσει τὸ μοιραῖο γεγονὸς τῆς πτώσεως.
Νὰ τὸν λυτρώσει ἀπὸ τὴ φθορὰ καὶ τὸ θάνατο. Νὰ τὸν φωτίσει νὰ ξαναβρεῖ τὸ δρόμο τῆς ἀξιολογικῆς του πορείας, τὸ δρόμο τοῦ ἁγιασμοῦ καὶ τῆς κατὰ χάριν θεώσεώς του.
Ὁ «Σπερματικὸς Λόγος», ἡ δράση τοῦ Ἄσαρκου Λόγου στὰ ἔθνη, πρὶν τὴν Ἐνανθρώπισή Του, λύανε καὶ προετοίμασε τὴν ἀνθρωπότητα νὰ δεχτεῖ τὸ σωτήριο μήνυμα τοῦ Χριστοῦ. Κύριος ἐκφραστὴς τοῦ «Σπερματικοῦ Λόγου» ὑπῆρξε ὁ Ἑλληνισμός, ὁ ὁποῖος λειτούργησε ὡς προπομπὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ.
Οἱ μεγάλες ἀξίες ποὺ καλλιέργησαν οἱ σοφοὶ πρόγονοί μας, ἀφοῦ καθαρίστηκαν ἀπὸ κάθε σαθρὸ στοιχεῖο, συναντήθηκαν μὲ τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα καὶ ἀποτέλεσαν τὴν πιὸ ὑπέροχη πνευματικὴ ἕνωση τῆς ἱστορίας.
Ὁ θεῖος καὶ σωτήριος λόγος τοῦ Εὐαγγελίου βρῆκε στὸν Ἑλληνισμὸ τὴν καλλίτερη ἔκφρασή του. Ἡ γλῶσσα, ἡ φιλοσοφία, ἡ τέχνη, ἡ ἀναζήτηση τοῦ ἀληθοῦς καὶ τοῦ ὡραίου, ἔγιναν τὰ πολύτιμα μέσα γιὰ νὰ κατανοηθεῖ καὶ νὰ βιωθεῖ τὸ μήνυμα τοῦ Χριστοῦ ἀπὸ τὸν διψασμένο ἄνθρωπο τῶν πρωτοχριστιανικῶν χρόνων.
Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες, ὅπως καὶ τὸ σύνολο τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, πρωτοστάτησαν σὲ αὐτὴ τὴ μεγάλη πνευματικὴ ἕνωση. Ἄλλωστε, ὅπως προαναφέραμε, οἱ ἴδιοι ὑπῆρξαν Ἕλληνες στὴν καταγωγὴ καὶ ἐραστὲς καὶ μύστες τῆς ἑλληνικῆς παιδείας καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, κατανοῶντας τὴν ἀνάγκη τῆς συνάντησης Χριστιανισμοῦ καὶ Ἑλληνισμοῦ, ὡς ἱστορικὴ ἀναγκαιότητα, ὡς ἱστορικὴ νομοτέλεια.
Σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἀλλοπρόσαλλους λόγιους ἐθνικοὺς τῆς ἐποχῆς τους, οἱ ὁποῖοι μάχονταν αὐτὴ τὴν ἕνωση, ἐτοῦτοι, ἐτοῦτοι προσέφεραν ἀνεκτίμητη ὑπηρεσία πρὸς τὸν θνήσκοντα Ἑλληνισμό, ἑνώνοντάς τον μὲ τὸν εὔρωστο Χριστιανισμό!
Μὲ τὶς ἐπιλογές τους οἱ Τρεὶς μεγάλοι Ἱεράρχες, διέσωσαν τὴν γνήσια ἀρχαία κληρονομιά, ὅ, τί καλὸ εἶχε δημιουργήσει ὁ προχριστιανικὸς ἑλληνικὸς πολιτισμός, καὶ τῆς ἔδωσαν νόημα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.
Ἔβαλαν τὰ θεμέλια τοῦ μεγάλου παγκόσμιου πολιτισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἔχει ὡς ἀντικείμενο τὸν ἄνθρωπο, ὄχι ὡς ἀριθμητικὴ μονάδα, ἀλλὰ ὡς εἰκόνα καὶ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ.
Αὐτὲς οἱ μεγάλες προσωπικότητες εἶναι οἱ πρωτεργάτες τοῦ πνεύματος, τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς προόδου, διότι ἂν δὲν τοὺς εἶχε τάξει ἡ Θεία Πρόνοια νὰ ζήσουν καὶ νὰ δράσουν στὴ συγκεκριμένη ἱστορικὴ ἐποχή, τὴν κρισιμότερη γιὰ τὴν πορεία τῆς ἀνθρωπότητας, δέ
μποροῦμε νὰ φανταστοῦμε πὼς θὰ ἦταν ἡ ἐξέλιξη τοῦ κόσμου.
Ἕνα εἶναι σίγουρο, πὼς ἂν εἶχαν ἐπικρατήσει οἱ ἀντιλήψεις τοῦ Ἰουλιανοῦ καὶ τῶν σκληροπυρηνικῶν εἰδωλολατρῶν ἡ μορφὴ καὶ ἡ πορεία τοῦ κόσμου θὰ ἦταν ὀλέθρια. Γι’ αὐτὸ ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καὶ μαζί της ὅλοι οἱ παράγοντες τῆς παιδείας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τιμοῦν τὴν ἱερὴ μνήμη τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Δίκαια τοὺς ἀνατέθηκε ἡ προστασία τῆς παιδείας.
Κάποιοι ἀνιστόρητοι καὶ ἡμιμαθεῖς χριστιανομάχοι, ἀρνοῦνται νὰ τιμήσουν τοὺς μεγάλους αὐτοὺς ἄνδρες, καὶ τὸ χειρότερο: πασχίζουν νὰ μειώσουν τὴν ἀξία τους, νὰ τοὺς συκοφαντήσουν, (ἄκουσον, ἄκουσον), ὡς «σκοταδιστὲς» καὶ ὡς «ἀνθέλληνες», αὐτοὺς ποὺ συνεχίζουν νὰ φωτίζουν τὴν ἀνθρωπότητα δεκαεπτὰ αἰῶνες μετά, τοὺς πραγματικοὺς διασῶστες τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ!
Εἶναι οἱ νέοι «Ἰουλιανοί», οἱ ἀρχαῖοι κοντόφθαλμοι «λόγιοι», οἱ ὁποῖοι δὲν διέθεταν τὴν σπάνια διορατικότητα ἐκείνων, νὰ δοῦν τὴν ἀνεπίστρεπτη πορεία τῆς ἱστορίας.
Φυσικὰ δὲν ἔχουν καμιὰ πιθανότητα νὰ πείσει ὁ μικρόνους λόγος τους καὶ φυσικά, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ εἶναι ἡ ἱστορική τους περιθωριοποίηση, ὅπως ἐκείνων, τῶν παλαιῶν πεπαλαιωμένων!
Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες, οἱ μεγάλοι αὐτοὶ «φωστῆρες τῆς τρισηλίου Θεότητος», εἶναι ἀνάγκη νὰ ἀποτελοῦν, γιὰ μᾶς τοὺς σύγχρονους χριστιανοὺς καὶ ἕλληνες, πνευματικὰ ὁρόσημα καὶ φωτεινοὶ ὁδοδεῖκτες στὴν τραχιὰ καὶ δύσκολη πορεία τῆς ζωῆς μας.
Ἡ τραγικὴ ἀποκαλυπτικὴ καὶ ἐσχατολογικὴ ἐποχή μας, εἶναι ἀνάλογα μεταβατική, σὰν καὶ τὴ δική τους.
Τότε ἡ προχριστιανικὴ κοινωνία μεταστοιχειώνονταν σὲ χριστιανική, ἐνῷ τώρα ἐκφυλίζεται ραγδαία σὲ ἀντιχριστιανική!
Ὁ κίνδυνος νὰ καταρρεύσει ὁ πολιτισμὸς καὶ νὰ βυθιστεῖ ὁ κόσμος στὴν βαρβαρότητα εἶναι μεγάλος.
Μοναδική μας ἐλπίδα ἡ σώζουσα πίστη μας στὸ Σωτῆρα καὶ Λυτρωτή μας Χριστὸ καὶ ἡ ἀρωγὴ τῶν θεοφώτιστων ἁγίων Πατέρων, τῶν ὁποίων ὁ λόγος εἶναι ἐς ἀεὶ ἐπίκαιρος καὶ ὠφέλιμος!
Ἂς εἶναι λοιπόν, στὴν ἀσέληνη σκοτεινὴ ἐποχή μας, οἱ ἄοκνοι ἀρωγοί μας καὶ οἱ σοφοὶ παιδαγωγοί μας, τόσο, τῶν παραγόντων τῆς παιδείας, ὅσο, καὶ ὅλων τῶν σκεπτόμενων ἀνθρώπων!
https://aktiston.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου