Υπάρχει αυτή η εκδοχή:
α) Ο Ελληνισμός (κλασικοί αιώνες) είχε αναπτύξει εξατομικευτικό και όχι κολεκτιβιστικό πολιτισμό [1ος].
(Πλην της αρχαίας ελληνικής και της νεώτερης δυτικής, που είναι παραδόσεις εξατομίκευσης, όλες οι άλλες είναι κολεκτιβιστικές.)
β) Ολοκλήρωσε τον κύκλο της εξατομίκευσης, και έφτασε στη κρίση του.
γ) Για να ξεπεράσει τη κρίση ασπάστηκε τον χριστιανισμό.
δ) Βρήκε στον χριστιανισμό τη διέξοδο που γύρευε γι’ αυτό και έφτιαξε ένα νέο χιλιόχρονο πολιτισμό [2ος]. (Βυζαντινό)
Η ελληνική εμπειρία είναι πολύ χρήσιμη ακριβώς γιατί εμπεριέχει τη γνώση ότι το άτομο μπορεί να αναγεννηθεί από την τέφρα του. Να γίνει Πρόσωπο.
Βεβαίως σε κάποιο ζωτικό σημείο ο Χριστιανικός Ελληνισμός εκτροχιάσθηκε, για να υποκύψει στον πιο βάρβαρο κολεκτιβισμό. Του Μωάμεθ από την Ανατολή και του Καρλομάγνου από τη Δύση. Κι από τότε δεν ξέρει πού πατά και πού βρίσκεται. Το σημείο εκτροχιασμού παραμένει εκτός παραδοσιακής συνειδήσεως, πράγμα που απαξιώνει την τόσο χρήσιμη για τη σημερινή κρίση ελληνική εμπειρία. Όχι στο επίπεδο της φαντασιακής «εσχατολογικής» σχέσης του με τον Θεό, αλλά στο εδώ και τώρα των κοινωνικών σχέσεων. >
Μέγα Παράδειγμα
Η εξέλιξη (μετάπτωση) της γνώσης στο χρόνο
Οι Πρωταγωνιστές του παραδείματός μας:
Πλάτων 427 π.Χ. – 347 π.Χ με το έργο του “Πολιτεία” (507a- 520a) και με τον Σωκρατικό διάλογο. (Από εκεί ξεκινά μια πολύ ενδιαφέρουσα περιπέτεια που αφορά τη γνώση)
Ο Κέλσος, εθνικός 2ος αι. μ.Χ , γράφει το “Αληθής Λόγος” (κατά Ιουδαίων και Χριστιανών) το 178 μ.Χ, όπου μεταφέρει το κεντρικό νόημα του παραπάνω διαλόγου
Ωριγένης, 185 -251, με το έργο του “Προοίμιον εις Τόμους Κατά Κέλσου” αντικρούει τον Κέλσο, και έτσι σώθηκε το έργο Αληθής Λόγος, από την πυρά.
Θεοδώρητος, 393 – 457 δεινός θεολόγος και Χριστιανός επίσκοπος της Κύρρου, στο έργο του “Ελληνικών Θεραπευτική Παθημάτων” (με την επιτήδεια και στοχευμένη μεθόδευσή του αλλοιώνει και μεταστρέφει νόημα – κείμενο – συγγραφέα)
Κέλσος
Γένεσις Γίγνεσθαι | Οὐσία Είναι |
| ορατό, πλάνη, γνώμη, όραση, μάτια, ό,τι είναι για τα ορατά ο ήλιος-δηλαδή ούτε μάτι ούτε όραση αλλά αιτία για να βλέπει το μάτι και μέσω αυτού να συντελείται η όραση και να γίνονται αντιληπτά τα ορατά και να υφίστανται όλα τα αισθητά και μάλιστα για να τον βλέπουν και τον ίδιο- | νοητό, αλήθεια, επιστήμη, νόηση, νους το ίδιο είναι για τα νοητά εκείνοςΔεν είναι ούτε νους ούτε σκέψη ούτε επιστήμη αλλά αιτία για να αντιλαμβάνεται η νόηση και να υπάρχει η σκέψη και να γνωρίζει η επιστήμη, αιτία για όλα τα νοητά και για την ίδια την αλήθεια και για την ίδια την ύπαρξη του είναι· |
όντας πέρα από όλα, νοητός με τη βοήθεια κάποιας άρρητης δύναμης.
Θεοδώρητος
| ακριβώς όπως έχουμε ανάγκη των ματιών του σώματος (για σ)την θέαση των ορατών, | έτσι αναμφίβολα χρειαζόμαστε (την) πίστη (για σ)την παρατήρηση των θείων. |
| γιατί ότι ακριβώς είναι το μάτι στο σώμα, | το ίδιο είναι η πίστη στη διάνοια· |
| περισσότερο δε, όπως το μάτι έχει (την) ανάγκη (του) φωτός (για) να φανερώσει τα ορατά, | έτσι ακριβώς πιο πολύ και ο νους έχει ανάγκη την πίστη (για) να φανερώσει (υποδείξει) τα θεία και την (αντίληψη) γνώμη περί αυτών να διαφυλάξει (διατηρήσει) σταθερά(ή). |
- Από σχόλιο του Πρόκλου στο ‘Πολιτεία‘:
- έκγονον] : διό και ο εν Πολιτεία Σωκράτης έκγονον αυτόν (τον ήλιον) αποκαλεί του αγαθού και δημιουργόν τού γεννητού και παντός του εγκοσμίου φωτός υποστάτην. . . δεύτερον δή κεφάλαιον επί τούτω το δεικνύον, ότι και ο Πλάτων επί μίαν αρχήν ανάγει πάντα, και από τών εν Πολιτεία λόγων, εν οίς τον μεν ήλιον αιτιάται τών όρατών, το δε αγαθόν τών νοητών, αυτόν δε αύ πάλιν τον ήλιον έγγονον τού αγαθού προσαγορεύει.
- ο μεν γαρ ήλιος, ώς εμάθομεν εν Πολιτεία, τής αληθείας εικόνα το φώς υπέστησεν.
Από το ‘Αληθής Λόγος‘ του Κέλσου:
‘.. να ασχοληθούμε με τη διδασκαλία περί φύσεως -και συγκεκριμένα με την θέση ότι ο θεός δεν έχει δημιουργήσει κανένα θνητό πλάσμα. Αντιθέτως, έργα του θεού είναι τα αιώνια και αθάνατα. Και έργα αυτών είναι τα θνητά όντα.’
Δηλαδή ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας μύκητας πάνω στη Γή. Αυτή ήταν η θεώρηση των αρχαίων Ελλήνων για τον άνθρωπο και τη σχέση του με το θεό.
Ο Ωριγένης είναι το κλειδί των εποχών. Από εκείνον κρατάμε ότι:
” Προσπάθησε να καταγράψει την επιστήμη από τη χριστιανική άποψη και να ανυψώσει τον Χριστιανισμό σε μια κοσμική θεωρία συμβατή με τον Ελληνισμό (βλέπε Αληθινός Λόγος). Ο Ωριγένης βρίσκεται στην αφετηρία όλων των μυστικιστικών συστημάτων του Βυζαντίου. Η εξιδανικευτική τάση του να θεωρεί το πνεύμα ως τη μόνη πραγματική ύπαρξη είναι θεμελιώδης σε ολόκληρο το σύστημά του και τον οδήγησε στο να καταπολεμήσει τις εκκλησιαστικές παραδόσεις περί κόλασης και παράδεισου. Η αντίληψη του Ωριγένη για το Λόγο του επέτρεψε να μην κάνει καμία συγκεκριμένη δήλωση για το λυτρωτικό έργο του Ιησού. Μετά τον θάνατο του Ωριγένη, το έτος 253, δημιουργήθηκαν μέσα στην Εκκλησία δύο αντίθετα ρεύματα, ήτοι εκείνων που τον θαύμαζαν και μελετούσαν συστηματικά τα έργα του (οι ωριγενιστές), και εκείνων που απέρριπταν τις διδασκαλίες του (οι αντιωριγενιστές). Μεταξύ των δύο παρατάξεων έλαβαν χώρα αρκετές συγκρούσεις, οι λεγόμενες «ωριγενιστικές έριδες». Αυτή η κατάσταση επικρατούσε μέχρι τον ΣΤ΄ αιώνα. Για να λάβουν τέλος οι «ωριγενιστικές έριδες» ο Ωριγένης καταδικάστηκε κατά την Ε΄ οικουμενική σύνοδο το 553 μ.Χ. και τα έργα του έπαυσαν να μελετώνται. Σε ολόκληρη την χιλιετή Βυζαντινή περίοδο, ελάχιστος λόγος γίνεται για τον Αλεξανδρινό θεολόγο, λόγω της υφιστάμενης καταδίκης του. Εν τούτοις από τον 19ο και κυρίως κατά τον 20ό αιώνα άρχισε να αναζωπυρώνεται το θεολογικό ενδιαφέρον για τον Ωριγένη, σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα τελευταία 40 χρόνια πραγματοποιείται κάθε 4 χρόνια διεθνές συνέδριο (Origeniana). ”
Ο θησαυρός της αρχαιοελληνικής γραμματείας, κωδικοποιημένος πίσω από την εξέλιξη της γλώσσας και το ενοχικό στοιχείο που διαρκεί τουλάχιστον 1.800 χρόνια (η μακρά περίοδος συρρίκνωσης της οικομενικότητας του ελληνικού κόσμου, η σκλαβιά μετά την άλωση, η μικρασιατική καταστροφή), ζητά σήμερα την αποκωδικοποίησή της.
..η λέξη ‘εκκλησία‘ έχει συνεχή χρήση στην ελληνική γλώσσα από την αρχαιότητα. Ετυμολογείται από το ρήμα εκ-καλώ.
Στην κλασική αρχαιότητα η Εκκλησία του Δήμου στην Αθήνα ή Απέλλα στη Σπάρτη, ήταν αρμόδιες για όλα τα θέματα που αφορούσαν τη πόλη. Στην εκκλησία οι πολίτες, οι κάτοικοι της πόλης που είχαν πολιτικά δικαιώματα, συγκεντρώνονταν και έκαναν συνέλευση για να πάρουν αποφάσεις για την πόλη. Η ημερήσια διάταξη της εκκλησίας του δήμου διδόταν από τη Βουλή.
Οι πρώτοι Χριστιανοί είχαν αναπτύξει ιεραποστολική δράση και η λέξη εκκλησία είχε θρησκευτική σημασία, όπου λατρεύονταν ο Κύριος και κατηχούσαν τα μέλη της. Ο όρος Εκκλησία, στη Χριστιανική Πίστη, δηλώνει την ιδρυθείσα κοινωνία από τον Ιησού Χριστό, την αποτελούν όλοι οι πιστοί με σκοπό την προσωπική τους σωτηρία, λύτρωση. Εκκλησία είναι η Βασιλεία του Θεού, που ο Ιησούς Χριστός θεμελίωσε στη γη για την πραγμάτωση της Θείας Βούλησης.
..η λέξη ‘αμαρτάνω‘, ετυμολογικά σημαίνει ‘αστοχώ‘, σφάλω, αποτυγχάνω να βρω το στόχο μου, δηλαδή βρίσκεται νοηματικά ανάμεσα στις λέξεις ἀδίκημα και ἀτύχημα. > στη συνέχεια φορτίστηκε ενοχικά.
..η λέξη μετανοώ < μετά + νους, σημαίνει ‘αντιλαμβάνομαι εκ των υστέρων‘ (την αστοχία μου, εν προκειμένω). >
..η λέξη προσευχή < προς + ευχή
Σήμερα όπως φαίνεται η εκκλησία περνά και αυτή τη κρίση της. Τα κανάλια των ιερωμένων στο διαδίκτυο δίνουν και παίρνουν, υπέρ της μιας ή άλλης πλευράς. Το εκμεταλεύονται και οι Σλάβοι 1, 2 .
____________________
Αν ΕΣΕΙΣ θέλετε να είστε συνεπείς με το νου σας και το ‘είναι’ αντί του ‘φαίνεσθαι’, αναλογιστείτε μόνο αυτά:
” Βασικοί φορείς της αποδόμησης είναι η τάξη των διανοουμένων, δηλ. η κοινωνική τάξη στην αρμοδιότητα της οποίας εμπίπτει η μελέτη, ανάδειξη και αναπαραγωγή, μέσω της παιδείας, των τοπικών πολιτισμών. Μολονότι η υπόθεση φαίνεται εύλογη, δεν αποτέλεσε ως σήμερα αντικείμενο των επιστημών και η εξήγηση του φαινομένου είναι ότι η μεσογειακή λεκάνη, λόγω της στρατηγικής της σημασίας, βρίσκεται για μεγάλες ιστορικές περιόδους κάτω από την κηδεμονία εξωγενών δυνάμεων κι αυτό συνεπάγεται μια σταδιακή αποδόμηση των τοπικών πολιτισμών, προκειμένου να προσαρμοστούν στα πρότυπα των επικυριάρχων.” >
Επειδή: “στην εποχή μας, που ουσιαστικά αρχίζει μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, επιστήμη και τεχνολογία οδεύουν «βίους παράλληλους» και αναπτύσσονται σε ένα υπεργιγαντωμένο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, που οι ίδιες κατά κάποιον τρόπο διαμόρφωσαν και το οποίο έκτοτε τις αλληλοχαρακτηρίζει. …πλέον κατά μεγάλο μέρος η επιστήμη ετεροκαθορίζεται. Τι πάει να πει αυτό; Απλώς ότι η επιστήμη δεν αναπτύσσεται με γνώμονα τα γνωστικά αντικείμενα που η ίδια η επιστημονική κοινότητα έχει προκρίνει ως μείζονα, αλλά με βάση τα συμφέροντα και τις προτεραιότητες που της θέτουν οι χρηματοδότες και οι «επόπτες» της.
Οι ισχυροί κατάλαβαν ότι η επιστημονική έρευνα μπορεί να προσανατολιστεί κατάλληλα και να παραγάγει ασυναγώνιστα όπλα. Γι’ αυτό τον λόγο η έρευνα υποστηρίζεται έκτοτε με τεράστια κονδύλια. Πρωτοφανή μέσα τίθενται στη διάθεση των επιστημόνων, ενώ στήθηκαν υπερσύγχρονα εργαστήρια, εφοδιασμένα με απίστευτο πλούτο οργάνων.
Έτσι, οι νέοι πυλώνες που καθοδηγούν την έρευνα είναι η ανάπτυξη, η παραγωγικότητα και οι πρακτικές εφαρμογές.
Γι’ αυτό μεγάλες εταιρείες, αλλά και ο στρατός, δημιουργούν τα δικά τους εργαστήρια γνώσης, που ανταγωνίζονται τα πανεπιστήμια και πολλές φορές απορροφούν το πανεπιστημιακό δυναμικό προσφέροντάς του πολλαπλάσιους μισθούς και πολλές οικονομικές διευκολύνσεις, όπως ακριβά αυτοκίνητα, τεράστιες κατοικίες, προσωπική φύλαξη κ.ά.
Η επιστημονική κοινότητα γιγαντώθηκε. Μπορεί να απέκτησε τεράστιους πόρους, ταυτόχρονα όμως απώλεσε μεγάλο μέρος της αυτοτέλειάς της. Μετατράπηκε σε παραγωγική και πολεμική μηχανή.
..η διεξαγωγή της έρευνας σε αυτές τις συνθήκες, μελετώντας διάφορα πεδία και κυρίως εκείνα που γνωρίζουν τη μεγαλύτερη άνθηση, όπως η Πληροφορική και η Γενετική … η επιστήμη έχει στραφεί εναντίον των ίδιων των αξιών στις οποίες θεμελιώθηκε με βάση τις αρχές του Διαφωτισμού.“
Έτσι: “Βιώνουμε, περιδιαβαίνοντας αυτή τη λεωφόρο, μια συναρπαστική εποχή στις σχέσεις μας με τις «μηχανές»· μια σχέση όμως που κρύβει μέσα της πολλά προβλήματα, τα οποία προέρχονται από τη βεβιασμένη και λανθασμένη πολλές φορές εφαρμογή της νέας γνώσης. Και τούτο διότι οι νέοι αυτοί επιστημονικοί τομείς ενέχουν πολλούς άγνωστους παράγοντες, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν μπορούν να αποκαλυφθούν εύκολα πριν από μια ευρείας κλίμακας εφαρμογή. >
;;ερωτηματικά;;
Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ
“Υπάρχει ένας διχασμός στον ψυχισμό των Ελλήνων για το που ανήκουν. Ο Καραμανλής «ανήκομεν εις τη Δύσην», ο Ζουράρις στα ανατολικά, οι Έλληνες στο μεταίχμιο, μετέωροι. Δεν πρόκειται για αγλωσσία, αλλά είναι πανγλωσσία. Ο καθένας λέει ότι να ΄ναι και είναι σύμφωνος με τον εαυτό του. Όλοι μιλάνε και κανείς δεν ακούει. Υπάρχει μια γενική κώφευσις, κουφαμάρα, η οποία κάνει το κόσμο αυτό να βρίσκεται σε μια αδράνεια νοητική. Αντί να αγκαλιάσουμε την ιστορία μας φαίνεται ότι μας βαραίνει τόσο πολύ που προσπαθούμε να ξεφύγουμε από αυτή αφήνοντας όμως αναπάντητο το ερώτημα για το που ανήκουμε στο χώρο και στον χρόνο.”
Τα γραπτά της ελληνικής γραμματείας και η γλώσσα ακόμη σωθήκανε μέσα από τα σκριπτόρια, δηλαδή τα αντιγραφικά εργαστήρια των μοναστηριών της Κωνσταντινούπολης αυτό είναι αλήθεια. Αυτή όμως που τα έσωσε ήταν η Αυτοκρατορία κάτι που είναι διαφορετικό. Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος στις αρχές του 10ου αιώνα μαζεύει όλα τα έγγραφα από τα ελληνικά κείμενα, από τα μοναστήρια και αλλού για να κάνει την πρώτη εγκυκλοπαίδεια. Και πράγματι καταφέρνει και κάνει την πρώτη εγκυκλοπαίδεια. Όλοι οι φοιτητές της εποχής κάνουν τις πρώτες συνόψεις, τα συντάγματα κτλ. Εάν δεν υπήρχαν αυτοί, δεν θα είχαμε τίποτα. Οι Άραβες, οι χριστιανοί των αραβικών χωρών, αλλά αυτό δεν έχει σημασία, μετέφρασαν το Όργανο του Αριστοτέλη, τον Πτολεμαίο, τους γεωγράφους και λοιπά. Και αυτό για διοικητικούς λόγους. Όπως είχαν και αυτοί μία αχανή αυτοκρατορία, με το χαλιφάτο της Βαγδάτης κυρίως, αναγκάστηκαν να έχουν ένα εγχειρίδιο διοικητικό και το έκαναν.
Στον έκτο αιώνα, περίπου στο 527 ακόμα υπάρχουν ‘ειδωλολάτρες’ στην αυτοκρατορία. Η τελευταία καταδίωξη, ο διωγμός του Δωδεκάθεου, διότι ουδέποτε ήταν ειδωλολάτρες οι αρχαίοι. Η μεγάλη επικοινωνιακή επιτυχία των Χριστιανών είναι να κολλήσουν τη ρετσινιά του ειδωλολάτρη στην αρχαία θρησκεία που δεν είχε καμία σχέση με τα είδωλα. Στη ‘Νεαρά” ο Ιουστιανός γράφει «οι τα μισαρά των Ελλήνων πρεσβεύοντες»…Ποιοι είναι οι Έλληνες; Η λέξη Έλληνας στα βυζαντινά σημαίνει ειδωλολάτρης. Οι Έλληνες δεν έχουν δικαίωμα ούτε να διδάξουν, είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Ο Ιουστινιανός κλείνει την νεοπλατωνίζουσα σχολή των Αθηνών, αλλά ούτε καίει ούτε καταστρέφει και τότε φεύγουν οι καθηγητές και πάνε στην Περσία. Από εκεί αρχίζει ο μεταφραστικός ζήλος, πρώτα στα συριακά και μετά, όπως οι Άραβες φτάνουν τον έβδομο πια αιώνα στη Δαμασκό και έχουν καταλάβει όλη αυτή την περιοχή, αρχίζει και η πρώτη μετάφραση που γίνεται τελική στη Βαγδάτη, δηλαδή έναν αιώνα ακόμη μετά.
Εκείνο που δεν δέχονται πια οι Αραβες είναι όταν ο Ομάρ καταλαμβάνει την Αλεξάνδρεια γύρω στο 647, καίει την βιβλιοθήκη για να ζεστάνουν τα λουτρά. Όταν έγιναν τα εγκαίνια της νέας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και πήγαν οι Ρωμιοί αυτά τα κείμενα τα βυζαντινά, οι Άραβες τους διώξανε και τελικά επέστρεψαν πίσω χωρίς το συγκεκριμένο ιστορικό κείμενο.
Ότι οι Άραβες έκαναν τη διάσωση της ελληνικής γραμματείας και οι βυζαντινοί έκαναν την Αναγέννηση της Δύσης, είναι τα δύο μεγάλα ψέματα. Άλλο εάν οι βυζαντινοί φέραν φεύγοντας τη γνώση της αρχαίας γλώσσας. Γραμματική, συντακτικά λεξικά είναι από τους φυγάδες, αλλά εάν δεν ήταν ο Γουτεμβέργιος και η ανανέωση πραγμάτων και γραμμάτων στη Δύση δεν θα έφερναν την αλλαγή οι λίγοι που έφυγαν από την Πόλη χαθήκαν και για το Γένος και για την Ορθοδοξία. Να μην ξεχνάμε ότι ο Βησαρριώνας κόντεψε να γίνει και Πάπας. Έγινε καρδινάλιος και όλα τα βιβλία του, τα οποία μετέφερε στη Δύση τα άφησε στη βιβλιοθήκη της Βενετιάς. Είναι η πρώτη μαγιά για την Μαρκιανή βιβλιοθήκη της Βενετίας.
Πότε αρχίζει να υπάρχει συνείδηση της ελληνικότητας στο Βυζάντιο;
Ουδέποτε το όνομα Έλλην ξαναβρήκε όλη του την αίγλη, αλλά το Ρωμηός, Ρωμαίος, σήμαινε Έλληνας το γένος και τη γλώσσα, η οποία γλώσσα ήταν γραικική και τα ήθη ρωμαϊκά. Όταν πάει να παντρευτεί μία πριγκίπισσα δυτική ένα μέλλοντα αυτοκράτορα του Βυζαντίου, στον ένατο αιώνα, εκεί λέει: “Στέλνουμε έναν Πρωτοσπαθάριο για να της μάθει τη γραικική γλώσσα και ήθη ρωμαϊκά. Αυτά είναι τα βυζαντινά. Πότε όμως οι βυζαντινοί αποκτούν τη συνείδηση της ελληνικής συνέχειας; Αυτό λοιπόν συμβαίνει όταν οι βυζαντινοί αρχίζουν και λένε ότι οι Τούρκοι είναι Πέρσες Αχαιμενίδες. Τι σχέση έχουν οι Τουρκομάνοι, Αηδίνογλου, Μεντεσέ, Καραμανλήδες, Οθωμανοί κτλ με τους Πέρσες. Δεν έχουν καμία σχέση.
Προσπαθούν να αποδείξουν ότι, όπως οι μαραθωνομάχοι και οι σαλαμινομάχοι έδιωξαν και κατάφεραν να απωθήσουν τους Πέρσες, έτσι θα κάνουνε και αυτοί. Οπότε αναγνωρίζουν κατά κάποιο τρόπο τη συνέχεια. Όταν ο Μανουήλ ο Παλαιολόγος, αρχές του 15ου αιώνα, θέλει να ζητήσει κάποια βοήθεια απ΄ έξω ο Γεμιστός ο Πλήθων του λέει: «μη διστάσεις να ζητήσεις ότι θέλεις, γιατί αυτό θα είναι αντίδωρο απ’ όσα έχουμε δώσει».
Ήδη όταν ο Ιουλιανός ο παραβάτης θέλει να επαναφέρει την αρχαία θρησκεία και ονομάζει τους χριστιανούς Γαλιλαίους απαγορεύοντας τους να χρησιμοποιήσουν ως και την ελληνική γλώσσα, διότι γλώσσα της διανοίας, τότε ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός του στέλνει την περίφημη διατριβή «τίνος το ελληνίζειν» και αποδεικνύει ότι τα πάντα, τα πάντα, τα έχουν παραλάβει και οι χριστιανοί από τους αρχαίους, πλην ενός – της παιδεραστίας. Το ότι έχουμε κάποια συνέχεια, η οποία οπωσδήποτε είναι γλωσσική αλλά και διανοητική, φαίνεται και όταν ο Μέγας Βασίλειος λέει στους νέους: «να διαβάζετε τα αρχαία κείμενα». Τότε οπωσδήποτε γλωσσικά είμαστε μέσα στην εξέλιξη. Και όταν οι βυζαντινοί μιλούν για δημοτική, τα γεωγραφικά κείμενα, η λιτή γλώσσα δεν είναι τίποτα άλλο παρά η δημοτική. Για να μη μιλήσουμε για τα νοταριακά, για τα έγγραφα των πωλήσεων που είναι γραμμένα στην απλοϊκή δημοτική γλώσσα που μιλούσε ο Μακρυγιάννης και που μιλάμε, που λέει ο λόγος, μέχρι τα σήμερα.
Πώς αντιλαμβάνονταν την ελληνικότητα τους τότε;
Η ελληνικότητα είναι πρώτα απ΄ όλα ελληνογλωσσία και ελληνοφωνία, έπειτα μια συνείδηση συνέχειας ιστορικής, αλλά αυτοί που το κάνουν λέγονται Ρωμιοί. Μάλιστα υπάρχουν ένα σωρό κείμενα που μιλούν για καθαρούς Ρωμαίους, γιατί αυτοί που ήτανε στα σύνορα και οι οποίοι στα μεν βόρεια έχουνε επαφή με τους Σλάβους, στα δε ασιατικά με τους Άραβες, είναι μιξοέλληνες ή μιξοβάρβαροι, ενώ οι καθαροί Έλληνες, οι καθαροί Ρωμαίοι είναι αυτοί της Πόλης. Οπότε ελληνοφωνία από τη μια μεριά και συνείδηση της ιστορικής συνέχειας, αυτά τα δύο κάνουν κατά κάποιο τρόπο μία πτυχή της ταυτότητας της βυζαντινής η οποία όμως πάνω από όλα είναι -και το υπογραμμίζω- η συνείδηση έθνους χριστιανών. Το λέει ο ίδιος ο Λέων ο 6ος στα ‘Τακτικά’ του ότι «αγωνιζόμεθα υπέρ των αλυτρώτων αδελφών ως έθνος χριστιανών» οπότε χριστιανοί ελληνόφωνοι με ρωμαϊκή καταβολή όσον αφορά τα διοικητικά πράγματα.
Αυτή είναι η ρωμιοσύνη την οποία αποποιηθήκαμε μολονότι είναι σύγκαιρη της ιστορίας. Όπως γράφει και ο Μιχαηλίδης ο ποιητής ο Κύπριος την αποποιηθήκαμε, γιατί όπως δεν ελευθερώσαμε την κοιτίδα του γένους, την Πόλη, είπαμε κάνοντας πρωτεύουσα ένα λασποχώρι τότε το 1830, ότι είμαστε απόγονοι του Περικλή και έκτοτε ούτε ένα κείμενο βυζαντινό δεν διδάσκεται στα σχολειά. Όλοι ξέρουν το ‘Έρως ανίκατε μάχαν’ αλλά κανένας δεν ξέρει τι εστί Άννα Κομνηνή, τι εστί Ατταλειάτης, τι εστί Προκόπιος και τα λοιπά και τα λοιπά…
Ξέρουμε από τον Κοραή ότι είπε πως με το να θεωρούν οι Έλληνες τον εαυτό τους απόγονο του Μιλτιάδη και του Λεωνίδα θεωρούν ότι 400 χρόνια ήταν αιχμάλωτοι και όχι δούλοι. Έχουμε αυτή την ρετσινιά των 400 χρόνων. Αυτά τα 400 χρόνια βάζουν σε παρένθεση και την Πόλη. Ο μόνος ο οποίος κάνει μια προσπάθεια είναι ο Μακρυγιάννης. Όταν παραγγέλνει τους 23 πίνακες για τις μάχες της απελευθέρωσης στον Παναγιώτη Ζωγράφο, του λέει: Ο πρώτος πίνακας είναι η Άλωση της Πόλης. Άρα από εκεί αρχίζουμε, από την Άλωση της Πόλης γινόμαστε οι νεοέλληνες και ο Μακρυγιάννης το ξέρει καλύτερα από τον καθένα.
Η αρχαία ιστορία αθηνειάζει, η νεοτάτη ιστορία πελοποννησιάζει, η δε μεσαιωνική ιστορία βυζαντινίζει. Δηλαδή, δεν υπάρχει διασπορά τότε, υπάρχει ρήξη της οργανικής συνέχειας του ελληνισμού. Δηλαδή απελευθερώνεται ένα μικρό κομμάτι του ελληνισμού, τα ‘κατωτικά’ που λέγαν οι βυζαντινοί. Οπότε ο ελληνισμός δεν ταυτίζεται με τον ελλαδισμό και αυτή η μη ταύτιση του ελληνισμού με τον ελλαδισμό, κυρίως των πρώτων χρόνων της απελευθέρωσης δημιουργεί δύο πράγματα: πρώτον, τη Μεγάλη Ιδέα και δεύτερον, τον πόλεμο υπέρ αλυτρώτων και τις χαμένες πατρίδες. Και αυτές οι χαμένες πατρίδες… η εμφάνιση του συγκεκριμένου όρου για πρώτη φορά είναι από τον Μιχαήλ Παλαιολόγο, όταν φτάνει στην Πόλη το 1261 ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση από τους Φράγκους και την ξαναχτίζει και κάνει τότε τον αετό δικέφαλο. Δεν ήταν ποτέ ο βυζαντινός αετός δικέφαλος, για να βλέπει και Ανατολή και Δύση. Τότε λέει «θα ανακτήσουμε τας χαμένας πατρίδας», όπως έγινε με την Πόλη την οποία άλλωστε είχαμε χάσει, «εξαιτίας των δικών μας αμαρτιών» που λέει και ο Λάσκαρης. Οπότε είχαμε την ίδρυση της Μεγάλης Ιδέας και μετά τη συνεχή συρρίκνωση του βυζαντινού ελληνισμού. Η τελευταία συρρίκνωση βέβαια είναι το 1922, η οποία συρρίκνωση είναι και το τέλος ακριβώς της Μεγάλης Ιδέας.
Υπάρχει μια σύγκρουση μεταξύ δύσης και ελληνισμού και πως ο Δυτικός πολιτισμός δημιουργήθηκε contra graecorum;
Όταν το 476 καταστρέφεται το δυτικό ρωμαϊκό κράτος τι γίνεται; Αρχίζουν Γότθοι, Βησιτγότθοι, Φράγκοι, Σάξονες και άλλοι και κάνουν τις επιδρομές τους. Κάποια στιγμή η μόνη εξουσία η οποία είναι ενοποιός εις τη Δύση είναι ο Πάπας, είναι η θρησκεία. Αυτή η θρησκεία είναι που κάνει και τους μεγάλους πολέμους, όταν κάνει τις σταυροφορίες και φτάνει μέχρι την Αίγυπτο και παρακάτω. Περίμενε και εκείνος ο κακομοίρης ο Αλέξιος ο Κομνηνός να έρθουν οι σταυροφόροι για να απελευθερώσει την Νίκαια και ένα σωρό πόλεις που είχαν πάρει οι Τούρκοι. Ευτυχώς τις ελευθερώσανε και του τις δώσανε. Το μόνο είναι ότι η Δύση εκμεταλλεύθηκε πάντοτε την Ανατολή, πάντοτε. Η Ανατολή της Δύσης είναι η Δύση της Ανατολής.
Πώς όμως μας εκμεταλλεύθηκαν. Είναι σαν να λέμε μας εκβίασαν. Δηλαδή, οι Νορμανδοί έχουν πάρει την Κέρκυρα, τη Ζάκυνθο,την Κεφαλλονιά, το Φισκάρδο, μέχρι το 1185 έχουν πάρει τη Θεσσαλονίκη, έχουν καταστρέψει Θήβες. Οι βυζαντινοί κάνουν τις συμμαχίες με τους Βενετούς γιατί οι βενετσιάνοι δεν θέλουν να αποκλειστούν, καθώς οι Νορμανδοί έχοντας το Δυρράχιο και έχοντας και το Μπάρι, ήλεγχαν την κάθοδο των βενετσιάνων στη Μεσόγειο. Όμως, έχουν συμφέρον οι βενετσιάνοι να βοηθήσουν τους βυζαντινούς, προκειμένου να διώξουν τους Νορμανδούς από την ανατολική ακτή. Τότε είναι που αρχίζουν τα περίφημα προνόμια που δίνουν οι βυζαντινοί σε όλη την Ιταλία. Είναι μια εποχή όπου υπάρχει οικονομική και στρατιωτική υποδούλωση. Ξέρετε, το σχίσμα του 1054 δεν θα το είχε καταλάβει ψυχή και αν δεν υπήρχε ένα κείμενο, ένα μόνο, δηλαδή ο Επιτάφιος του Ψελλού, για τον Μιχαήλ τον Κηρουλάριο τον πατριάρχη, δεν θα ξέραμε ότι είχε γίνει σχίσμα. Αργότερα αρχίζουν να τονίζονται οι διαφορές όπως με τους ιερείς, π.χ. εάν έχουν γένια ή δεν έχουν κτλ.
Στην άλωση όμως τι γίνεται;
Όταν αρχίζουν οι Τούρκοι να καταλαμβάνουν την Μικρά Ασία, είμαστε στον 14ο αιώνα. Έχουμε το 1391 ακόμη τη Φιλαδέλφεια ελεύθερη. Η Φιλαδέλφεια η οποία είναι μεταξύ της Σμύρνης και της Κιουτάχειας, είναι ένα ελεύθερο σχεδόν κρατίδιο με τον Θεόληπτο τον μητροπολίτη της και δίνει κάτι φόρους στους Τούρκους οι οποίοι έχουν κατακλύσει όλη την αυτοκρατορία. Οι Οθωμανοί είναι λιγότερο ισχυροί απ΄όλους και γιατί γίνονται ισχυροί; Γιατί είναι απέναντι από την Πόλη και μπορούν και περνούν απέναντι. Όμως δεν είναι αυτοί που έχουν περάσει πρώτοι απέναντι. Πρώτοι είναι οι Γιαξή.
Το 1321 υπάρχει η μαρτυρία ενός βυζαντινού που πάει από την Πόλη να δει τον πεθερό του στα Γανοχώρια και στη διαδρομή βλέπει κατεστραμμένες εκκλησίες από τους Τούρκους. Όμως ποιοι είναι αυτοί οι Τούρκοι, εφόσον οι Οθωμανοί περάσαν απέναντι το 1355 όταν έγινε ο σεισμός της Καλλίπολης. Είναι οι Γιαξήδες (Γιαξή) οι οποίοι περνούν μαζί με τους Καταλανούς, που έχουν πάρει την Έφεσο, αυτούς δηλαδή που έχουν έχουν φέρει οι βυζαντινοί εναντίον των Τούρκων. Τα κάνουν δηλαδή οι Καταλανοί πλακάκια με τους Τούρκους και έτσι οι Τούρκοι πάνε προς τα πάνω και οι Καταλανοί φτάνουν μέχρι την Αθήνα και κάνουν καταλανικό κράτος. Οπότε η μέριμνα των βυζαντινών εκείνη την εποχή είναι η άμυνα εναντίον των Τούρκων, όμως δεν τα καταφέρνουν. Κάνουν παρά φύσιν συμμαχίες.
Όταν επί Μανουήλ Παλαιολόγου γίνεται η μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Πόλης, ο Ιωάννης, ο γιος του Μανουήλ, ζητά από τον πατέρα του να κάνουνε αντίσταση εναντίον των Τούρκων. Απαντά ο Μανουήλ: «ού χρείαν έχομεν αυτοκράτορος αλλά οικονόμου», δηλαδή μας χρειάζεται οικονόμος και όχι αυτοκράτορας. Έχει γίνει η συρρίκνωση της συρρίκνωσης, τους έχει μείνει μόνο η Πόλη και αυτή πως… Έχουν κατέβει οι Βλάχοι και τα αλβανικά φύλα προς τη Θεσσαλία, ο Μυστράς είναι αποκομμένος, η Τραπεζούντα έχει τη δική της αρχή, η Νίκαια έχει καταστραφεί από τους Τουρκομάνους. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα και η μόνη αντίσταση που γίνεται είναι, θα λέγαμε, νοητική.
Ο Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος καταλαβαίνει ένα πράγμα, ότι αν δεν τον βοηθήσει η Δύση δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Έτσι, για να πετύχει την βοήθεια της Δύσης, κάνει την Ένωση, με αποτέλεσμα ο Γεννάδιος Σχολάριος και οι ανθενωτικοί να προβούν σε ανάθεμα. Τοιχοκολλούν ανάθεμα εναντίον του Κωνσταντίνου, όταν αυτός βρίσκεται στις επάλξεις του Αγίου Ρωμανού. Δίπλα του βρίσκεται ο Τζουστινιάνι ένας Γενοβέζος καθολικός με 800 άντρες και ο Ισίδωρος Μητροπολίτης του Κιέβου, Έλληνας ο οποίος έχει γίνει καθολικός και έχει σταλεί από τον Πάπα. Ο Τζουστινιάνι σκοτώνεται και ο Κωνσταντίνος φωνάζει «δεν θα βρεθεί κανένας χριστιανός να μου πάρει το κεφάλι;».
Και ο Νοταράς, ο αρχηγός του στόλου, λέει το περίφημο: «προτιμώ καφτάνι Τούρκου πάρα παπική τιάρα». Και όταν ο Μωάμεθ μπαίνει στην πόλη και επί τρεις ημέρες ψάχνει να βρει που είναι κρυμμένοι οι στρατιώτες, γιατί δεν έχει καταλάβει ότι τέτοια αντίσταση γίνεται από τους πέντε που έχουν σκοτωθεί εκεί πάνω στις επάλξεις, αυτό που κάνει είναι να χρίσει τον Σχολάριο αρχηγό του Μιλιέτ! Δηλαδή όλης της ορθοδοξίας, Βούλγαρους, Σέρβους κτλ, και τί κάνει η εκκλησία; Σώζει τα βακούφια δηλαδή την περιουσία της. Πείτε μου, πού είναι η αυτοκρατορική περιουσία;
Γιατί η εκκλησία έχει το δικέφαλο αετό, από πού και ως πού, ποιος κληρονομεί το δικέφαλο αετό, είναι άγιος ο αετός; Όχι, είναι η εξουσία η βυζαντινή και όλα αυτά με τη σύμφωνη γνώμη των Τούρκων. Ποια κρυφά σχολειά; Όταν έχουμε τόσες βιβλιοθήκες, τόσους σοφούς, όταν έχουμε έγγραφα της εποχής που λένε για τα σχολειά που υπήρχαν …αν τα βάλουμε κάτω θα δούμε ότι δεν είναι τα σχολεία της Πόλης και της Σμύρνης μονάχα, αλλά είναι και τα ρουμελιώτικα σχολειά και πολλά άλλα. Ποιά κρυφά σχολεία; Ίσως να υπήρχαν περιοχές όπου ο αγάς να αντιδρούσε και να εμπόδιζε τη λειτουργία τους και σε αυτή την περίπτωση πηγαίνανε τα παιδιά τους, όπως και οι βυζαντινοί, στα μοναστήρια για να μάθουν γράμματα. Αλλά να μην μιλάμε για το κρυφό σχολειό και το μοναστήρι που έσωσε την Ελλάδα, όλα αυτά είναι υπερβολές.
Η άποψη ότι η Δύση δεν βοήθησε, ότι ήταν ανθελληνική;
Όταν έπεσε η Πόλη μέχρι και ο Πάπας δάκρυσε. Ένας Πολωνός έγραψε πως «έγινε η χριστιανοσύνη μονόφθαλμος». Επίσης έχουνε κάνει τόσες σταυροφορίες εναντίον των Τούρκων (Contra Turkum) και άλλωστε δεν έχουνε και τα μέσα, μη ξεχνάτε ότι η μια δύναμη μετριέται με την άλλη.
Ακόμη και πριν μερικά χρόνια όταν ξεκίνησαν τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μουσείου δεν συμπεριέλαβαν το Βυζάντιο
Έπειτα από το βιβλίο μου έγινε μεγάλος ντόρος και ξέρετε είναι το μοναδικό βιβλίο που έχω γράψει στα εγγλέζικα, «The making of Europe». Το έστειλα τότε σε όλους τους ευρωβουλευτές. Υπεύθυνος της επιστημονικής επιτροπής του Μουσείου της Ευρώπης στις Βρυξέλλες ήταν ο Ελί Μπαρναβί, ο οποίος είναι πολύ καλός επιστήμονας εβραϊκής καταγωγής και ο όποιος, τέλος πάντων, έβγαλε έξω και τους Άραβες και ήθελε να ξεκινά η Ευρώπη από τον Καρλομάγνο. Όμως μετά το βιβλίο μου και την κινητοποίηση που υπήρξε, αυτά τελείωσαν.
Γιατί αυτή η αντιπαλότητα του Έλληνα με τον Ευρωπαίο
Είναι το αντιλατινικόν μίσος. Δηλαδή από το 1204 και μετά αρχίζει η Πόλις να μη λέγεται πια νέα Ρώμη, είμαστε ανθενωτικοί αν θέλετε ορθόδοξοι, η ορθοδοξία διατηρεί όλο το αντί λατινικό, αντιδυτικό, αντί προτεσταντικό μίσος. Έρχεται ο Πάπας εδώ και δεν τον αφήνουν να πάει στον Άθω. Το μεγάλο διαζύγιο λοιπόν είναι το 1204. Αλλά να ξέρετε ότι αν δεν υπήρχε η Ευρώπη, δεν θα υπήρχαν οι διανοούμενοι οι οποίοι κάνανε τη Φιλική Εταιρεία και όλοι αυτοί που κατάφεραν στη συνέχεια να ορθοποδήσει ο τόπος. Είμαστε αυτό που μας συμφέρει. Έχουμε καταντήσει να κάνουμε την ιστορία με λέξεις που μας συμφέρουν. Δεν μας βοηθάνε οι Ευρωπαίοι, μας εκμεταλλεύονται, δεν είναι η τρόικα, είναι οι θεσμοί, δεν είναι το μνημόνιο, είναι το πρόγραμμα, δεν είναι φόροι, είναι τα ισοδύναμα. Αυτά είναι πράγματα που μας βάζουν πάντα εναντίον του φταίχτη και ποιος είναι για εμάς ο φταίχτης; Είναι πάντα η μεγαλύτερη δύναμη, πάντοτε αυτοί από τους οποίους εξαρτόμαστε και ξεχάσαμε ότι, εάν δεν ήταν οι φιλέλληνες, οι μεγάλες δυνάμεις, δεν θα υπήρχε από το 1830 η Αθήνα αλλά ίσως να ήταν ο Ιμπραήμ ακόμη εδώ…
Πώς μπορούμε να βρούμε την ταυτότητά μας;
Απλώς να γίνουμε αυτό που είμαστε. Τι είμαστε; Είμαστε αυτό που κάνουμε εμείς, όχι τι κάναν οι άλλοι για μας, ούτε τι κάνει ο διπλανός μας. «Καθείς εφ’ ω ετάχθη».
Υπάρχουν τα νέα παιδιά, αυτά τα νέα παιδιά, ούτε ιστορία ξέρουν, ούτε θέλουν να ξέρουν, οπότε αυτοί θα αρχίσουν από την αρχή, γιατί αυτός ο τόπος πρέπει τώρα να αρχίσει από την αρχή. Και όπως υπάρχει μια γενιά ολόκληρη, που δεν έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα για πολλούς λόγους, είτε επειδή είναι εναντίον των γονιών τους, είτε επειδή είναι υπέρ της τεχνολογίας, είτε επειδή δεν ξέρουν τίποτα και λένε ότι τα ξέρουν όλα, ε αυτοί δεν μπορεί να πάνε χαμένοι. Στην καινούργια εποχή κάτι θα κάνουνε.
Όταν ρωτώ παιδιά τι έγινε στις 29 Μαΐου… Ξέρετε τι άκουσα κάποτε; «Γιορτάζουμε την πτώση της Πόλης». Μου είπε «Γιορτάζουμε την πτώση της Πόλης». Ο μόνος που ήξερε και μου είπε «Γιορτάζουμε».
«Παιδιά κοιτάξτε να είστε ορθοί και όρθιοι με τα πόδια στη γη και τα μάτια στον ουρανό και είμαστε Ρωμιοί γιατί είμαστε η μόνη αυτοκρατορία που έκανε ο ελληνισμός και την απαρνήθηκε για ένα μικρό ελλαδισμό». >
(επιλεγμένα αποσπάσματα από δημοσίευση του Δημοσθένη Γκαβέα)
Κατά τον Αριστοτέλη Οι ορέξεις είναι δύο ειδών :
Η επιθυμία, η οποία είναι η όρεξη του ηδέος (ηδονικού, ευχάριστου) και ως εκ τούτου, επειδή εμποδίζει τον δρώντα άνθρωπο να διακρίνει το αληθές αγαθόν και να προγραμματίσει κατά τρόπο ορθό το μέλλον και την ζωή του, είναι άλογη.
Η βούληση, η οποία πρέπει να χαρακτηρισθεί ως έλλογη όρεξη, διότι προέρχεται από την δραστηριότητα του πρακτικού νου (λόγου) ο οποίος έχει τη δυνατότητα να προβλέπει το μέλλον. >
Ασκώντας βουλητικό έλεγχο πάνω στις επιθυμίες καλλιεργώ και αναπτύσσω τις αρετές.
Ἔστιν ἄρα ἡ ἀρετή ἕξις προαιρετική, ἐν μεσότητι οὖσα τῇ πρός ἡμᾶς, ὡρισμένῃ λόγῳ και ᾦ ἄν ὁ φρόνιμος ὁρίσειεν.
Σε αντίθεση με τον αρχαιοελληνικό μοντέλο ο έντονα δογματικός χριστιανός όταν τον βασανίζει μια ‘αμαρτία’ που διέπραξε, ενδέχεται, αντί να αναλάβει την ευθύνη της πράξης του, να μεταθέσει την ευθύνη του σε κάποιον/κάτι άλλο, και έτσι γεννιέται ο διάολος, ο οποίος τον έβαλε να κάνει αυτή τη πράξη.
Διαθέτουμε ένα μίτο που οδηγεί στην αλήθεια και την πραγματικότητα, αρκεί να μάθουμε να τον ξετυλίγουμε.
“Μελεταμε το παρελθόν, για να κατανοούμε το παρόν και να προβλέπουμε το μέλλον“.
Όμως τα βάρβαρα φύλα ξέρουν από δύναμη και ισχύ. Μεταξύ ημών και υμών υπάρχει ένα μεγάλο ιστορικό χάσμα. Γι αυτό ακριβώς η δύση χρειάζεται ένα αυθεντικό ελληνικό άγγιγμα. Οι Έλληνες ούτε δυτικοί, μα ούτε και ανατολίτες είμαστε.
Ο σύγχρονος εσωτερικός διχασμός σε εθνικούς και χριστιανούς, σε δεξιούς και αριστερούς είναι ένα από τα σημάδια της αλλοτριωμένης φύσης μας. Αποτελούμε την ελληνική ιδιαιτερότητα που όμως απόλεσε την αυτοπεποίθησή της με τη πτώση της Πόλης, και από τη διχαστική κομματοκρατία που κυρίευσε τον ελλαδικό χώρο τουλάχιστον μετά την ήττα στο Μεσολόγγι.
Να συσπειρωθούμε ξανά και μετά να αναλάβουμε τη συλλογική μας ευθύνη. Αρχαιόπληκτοι και Θεόληπτοι Έλληνες, είμαστε οι δυο απαραίτητοι πόλοι που συνθέτουν το ζωογόνο κύκλωμα της Ουσίας με το Λόγο.
«Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος» > Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο
Και ο Χάιντεγκερ λέει ότι ο Λόγος είναι η σκέπη του Είναι.
Μπορεί ο Νεοελληνισμός να συμβάλλει στη δημιουργεία του Νέου Πολιτισμού που βασίζεται στη σύνθεση με το Δυτικό;
“Τα πρότυπα του σημερινού πολιτισμού έχουν παγκόσμια επιρροή, επειδή αντιπροσωπεύουν το ιδανικό. Είναι δηλαδή υπερ-επιθυμητά απ’ όλους τους ανθρώπους. Ο πλανήτης δεν αντέχει την εξάπλωση του τρόπου ζωής του δυτικού ανθρώπου. Τώρα πια δεν είναι δυνατόν και για οικολογικούς λόγους. Φθάσαμε δηλαδή στο μοιραίο σημείο όπου έχουμε κλείσιμο των οραματικών διεξόδων του συστήματος. Ο σύγχρονος πολιτισμός γνωρίζει πλέον κρίση οικουμενικότητας. Αυτή είναι η βασική όψη της κρίσης, για την οποία τόσος λόγος γίνεται.“
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου