Ενάντια στην λαϊκή αυτοθέσμιση
Η άσκηση της εξουσίας από τους πολίτες μέχρι την κλασσική εποχή ήταν κάτι αδιανόητο για τους αριστοκράτες. Οι εξουσιαστές προβάλλονται ως Άριστοι, ένας ευφημιστικός όρος για τους εύπορους, ένας αλαζονικός όρος για να συγκαλύπτει την οικονομική ισχύ και την επιθυμία τους να αγοράζουν την πολιτική ισχύ.
Ο όρος Άριστοι αποτελεί και την δικαιολογία της εξουσιαστικής επιχειρηματολογίας των Ολιγαρχιών, στην βάση της οποίας έχουν το δικαίωμα να διοικούν την κοινωνία όπως την ιδιωτική τους επιχείρηση, όπου θα πρέπει όλη η κοινωνία να τους αποφέρει οφέλη, όπως η επιχείρησή τους και όπως οι εργάτες τους υπακούν τις εντολές τους αντί μισθού και οι υπήκοοι αντί παροχών να εργάζονται προς όφελός τους.
Αυτή η σφοδρή επιθυμία για εξουσία τόσο άδικη για τον μέσο δηλαδή φτωχό άνθρωπο που δεν κληρονόμησε πόρους ώστε να επιχειρήσει, η τύχη δεν τον βοήθησε, οι ικανότητές του δεν ήταν αρκετές για να συσσωρεύσει πλούτο ή απλά δεν ήταν στην φύση του το εμπόριο. Αυτή η επιχειρηματολογία τους όμως υπέκρυπτε πάντα τον κύριο φόβο της απώλειας της υπόστασής τους, δηλαδή του υλικού πλούτου μέσω της δήμευσης της περιουσίας του από ελεύθερους πολίτες. Στην Δημοκρατία οι ολιγαρχικοί απολάμβαναν την ελευθερία τους χωρίς να διώκονται. Δεν τους εμπόδιζε να αποσυρθούν στην ιδιωτική ζωή με τα συμπόσια ή τα γυμναστήριά τους. Δεν τους εμπόδιζε όμως και να διακριθούν στην Δημοκρατία με την αξία τους ώς στρατηγοί ώς ρήτορες και να αποκτήσουν φήμη και δόξα. Μισούσαν το πολίτευμα επειδή τους καταπίεζε έχοντάς τους ίσους με όλους τους πολίτες που δεν είχαν την οικονομική ισχύ τους.
Ο λαός θα έπρεπε να πειστεί ότι δεν μπορεί να αυτοκυβερνηθεί ώστε οι εύποροι να μπορούν να παραμένουν ανεξέλεγκτοι στην απόλαυση του πλούτου τους, ανεξέλεγκτοι στην ασωτία και τα ξέφρενα συμπόσια χωρίς να απειλούνται από το φρόνιμο πλήθος των απλών στον βίο ανθρώπων.
Στην πορεία των χρόνων μετά την κλασσική περίοδο τα έργα των επικριτών της δημοκρατίας διαφυλάχτηκαν από τους τιμητές της θεοκρατικής τυραννίας τους χριστιανούς μοναχούς για τον εμπλουτισμό της ιδεολογίας, ενώ όλως τυχαίως δεν διεσώθη ούτε ένα έργο των Σοφιστών διδασκάλων των Πολιτών.
Οι Σοφιστές δεν παρείχαν θεωρητικά μαθήματα υπέρ της Δημοκρατίας αλλά εκπαίδευση στην πολιτική επιστήμη και την ρητορική, αφού η ίδια η Δημοκρατία είναι πολιτική πρακτική.
Τα προπαγανδιστικά ανέκδοτα...
Προς αυτόν τον σκοπό έχουν διασωθεί σκωπτικά ανέκδοτα κατά της Δημοκρατίας χωρίς φυσικά αντίλογο όπως του Κυνικού Αντισθένους όπου φέρεται να ρωτάει τους Αθηναίους γιατί «δεν αποφάσιζαν διά ψήφου ότι οι γαίδαροι ήταν άλογα αφού όπως έλεγε μερικές φορές εξέλεγαν στρατηγούς που είχαν τόσο μικρή ομοιότητα με πραγματικούς διοικητές όσο και ένας γαίδαρος με ένα άλογο». Μάλλον πηγή αυτού του σοφίσματος πρέπει να είναι πάλι ο Σωκράτης αφού στον Φαίδρο του Πλάτωνος και ο Σωκράτης αναφέρει ένα λαϊκό ρήτορα που πουλάει ένα γαίδαρο για άλογο σε μια συνέλευση αφελών πολιτών. Είναι γεγονός πως και στην εποχή μας καποιοι διοικητές δεν γέμιζαν το μάτι των συγχρόνων τους, όπως ο Βοναπάρτης που προκαλούσε τον γέλωτα στους έμπειρους τραχύς στρατιωτικούς ή ο καλλιτέχνης Χίτλερ ανάμεσα στους καταρτισμένους στις στρατιωτικές σχολές στρατηγούς. Αν δύο τυχαίοι στην εποχή τους άνθρωποι μπόρεσαν να κατακτήσουν τον κόσμο νομίζουμε πως τις ίδιες πιθανότητες θα είχαν και οι κληρωτοί στρατηγοί. Όμως οι Στρατηγοί δεν κληρώνονταν. Η εκλογή τους γινόταν με ψήφισμα από τον Δήμο ένας από κάθε Φυλή για ετήσια θητεία. Όπως και οι Ταμίες λόγω ειδικών γνώσεων και ικανοτήτων εξαιρούντο της κλήρωσης και μπορούσαν να επανεκλεγούν από την Εκκλησία του Δήμου με ψήφισμα αν ήταν άμεμπτοι και κρινόντουσαν ικανοί. Η μομφή του Σωκράτη εδώ δεν είναι στην διαδικασία της κλήρωσης αλλά στην κρίση των πολλών, στην ευφυία του λαού.
Θα μπορούσαμε να απαντήσουμε πως ενώ τα δύο συμπαθέστατα ζωντανά επιτελούν διαφορετικό έργο απο την φύση τους το ένα ιππεύεται και το άλλο φορτώνεται, ο άνθρωπος είναι πολύπλευρος και λειτουργεί πολύπλευρα σε ίδιες ή διαφορετικές περιστάσεις, οπότε η αντιστοιχία και μόνο δείχνει ρηχή σκέψη που δεν τιμάει την φήμη των προσώπων που την εκφέρουν. Ο Αντισθένης θα προτιμούσε Στρατηγούς όπως ο Καίσαρας που κατέλυσε την Ρωμαική Δημοκρατία και όχι καποιους που την τιμούσαν. Δυστυχώς δεν έχει σωθεί η απάντηση των Δημοκρατών αλλά μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα ανταπαντουσαν κάπως έτσι στον Αντισθένη: Σωστά Αντισθένη θα μπορούσαμε να το κανουμε και αυτό (να ψηφίσουμε πως τα γαϊδούρια είναι άλογα όπως και να δεχτούμε μια εξυπνάδα ώς εμπνευσμένη κρίση, και συνεπώς έναν κακόβουλο για φιλόσοφο.
Παρόμοιας βαθιάς σκέψης είναι και ενα άλλο ανέκδοτο που διασώζει ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά και αποδίδεται πάλι στον Αντισθένη και το παραθέτουμε για να δούμε το επίπεδο σκέψης των επικριτών της Δημοκρατίας και την κακία που παρουσιάζανε. Λέει ο Αντισθένης πως όταν οι λαγοί μίλησαν στην Εκκλησία του Δήμου και ζήτησαν ισότητα για όλους τα λιοντάρια τους ρώτησαν που είναι τα νύχια και τα δόντια σας»
Το σόφισμα αποδεικνύεται απο την αρχή ώς τέτοιο μαζί με την προχειρότητα κατασκευής του που θα έπρεπε να ντροπιάζει τον παραγωγό του. Στην Εκκλησία του δήμου εκπροσωπούνταν 10 Φυλές Αθηναίων Πολιτών και αυτοί είχαν δικαίωμα λόγου. Ηταν καταρχάς όμοιοι και ίσοι στις δυνατότητες και τις ικανότητές τους, όλοι άνθρωποι όλοι Αθηναίοι και ότι ισχυε για την μια φυλή ίσχυε για την άλλη. Άρα η σύγκριση λαγών και λιονταριών είναι εκ προοιμίου άτοπη. Αυτό που ήθελε να πεί ο Αντισθένης είναι πως ο λαός είναι οι λαγοί και οι Άριστοι τα λιοντάρια, οπότε μια τέτοια αντιπαράθεση δεν θα λάβαινε τόπο σε μια Εκκλησία του Δήμου, αφού τότε καμια ομάδα δεν θα διεκδικούσε δικαιώματα που ήδη είχε. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση το παράδειγμα είναι ατυχές αφού όπως και στο συμβούλιο έτσι και στον πόλεμο η συγκέντρωση περισσότερων μυαλών στην διαβούλευση και περισσότερων ασπίδων στον πόλεμο είναι θετικός παράγοντας.
Άριστοι ή άχρηστοι;
Εκείνο όμως που προκαλεί κατάπληξη και αποστομώνει αυτούς τους επικριτές της όπως τον Θουκυδίδη τον Ξενοφώντα, Σωκράτη, Πλάτωνα ή τον Ισοκράτη, όταν για να απαξιώσουν την δύναμη του λαού να διαχειριστεί τα κοινά διατείνονται πώς ο λαός διακατέχεται από βίαια πάθη και ως εκ τούτου δεν έχει την νηφαλιότητα να κυβερνήσει όπως ένας καλλιεργημένος μονάρχης, είναι η ίδια η ιστορία που συνέγραψαν: Στο μεταβατικό καθεστώς των Τριάκοντα όπως και σε άλλες περιπτώσεις ο Δημοκρατικός λαός της Αθήνας συνηθισμένος να σκέπτεται για τα κοινά και να μετέχει στην διαχείριση τους από πολλές γενεές και έχοντας επί πλέον συνείδηση της δυνάμεως του μπορούσε να αρθεί πάνω απο τα πάθη και να ατενίσει με καθαρή κρίση το μέλλον της πόλεως αντίθετα απο τους τύπους όπως ο Κριτίας, που επιδίωκαν να επιβάλλουν την τυρανία των λίγων επι των πολλών, με χρησιμοποίηση της βίας χωρίς όρια και χωρίς ενδοιασμούς, δικαιολογώντας την ώς αναγκαία και αναπόφευκτη κατά της μεταπολιτεύσεως .
Αυτοί οι ίδιοι θεωρητικοί της ολιγαρχίας ταυτόχρονα σκύβουν το κεφάλι από ντροπή για τα έργα των Αρίστων τέκνων τους κατά την τυραννία των Τριάκοντα. Ο Ισοκράτης που αγωνίστηκε για την ανατροπή της Δημοκρατίας και την παλιννόστηση του Αρείου Πάγου υπογραμμίζει τις παραβιάσεις των Νόμων, τις παράνομες πολιτειακές μεταβολές και τις σφαγές σε διάστημα τριών μηνών άνευ δίκης, περισσότερες από όσες εκδίκασε η Πολιτεία σε όλη την περίοδο της Δημοκρατίας, και δεν τολμά να απαριθμήσει τους βιασμούς παιδιών, τις ατιμώσεις γυναικών και την αρπαγή περιουσιών που διέπραξαν οι καλλιεργημένες ψυχές των εκλεκτών παιδιών της Σωκρατικής φιλοσοφίας. Όταν οι επαγγελματίες της πολιτικής, οι Άριστοι εξουσίασαν, αποδείχθησαν άχρηστοι.
Η τυραννία των τριάντα Αρίστων ήταν τόσο καθολική που δεν άφηνε κανένα αρκετά ήσυχο ώστε να εκδηλώσει έστω την συμπόνια του για τα παθήματα του πλησίον. Στην τυραννία τους ακόμα και ο ιδεολογικός τους οδηγός, ο Πλάτων υποχρεούται να ομολογήσει με πικρία ότι το καθεστώς τους απέδειξε χρυσόν το πρότερο πολίτευμα της Δημοκρατίας. Αυτό όμως που δεν μπόρεσε να χωρέσει ο πλατύς κατά τα άλλα νους του Πλάτωνα ήταν ότι η Δημοκρατία δεν εξαρτάται τόσο από την ποιότητα των μελών της όσο από το ίδιο πολιτικό σύστημα και την εφαρμογή των διαδικασιών του που προάγει την ποιότητα των μελών του. Ακριβώς όπως μία σχολική τάξη εξαρτάται από το σύστημα παιδείας την διδακτέα ύλη παρά από την εκάστοτε φουρνιά των παιδιών που την απαρτίζουν.
‘Όλα αυτά χάρη στην διανομή των ευθυνών και τον έλεγχο των εξουσιών που ποτέ δεν μπορεί να συμβεί στα ιδανικά καθεστώτα που έπλασε ο κατά τα άλλα πλατύς του νους και απέδειξε περίτρανα η δικτατορία των Τριάκοντα ιδεολογικών παιδιών του Σωκράτη!
Το αυγό του φιδιού
Όλη η Σωκρατική παιδεία της αρετής και η επιδιωκόμενη καλλιέργεια της ψυχής δεν ήταν αρκετή για να αποτρέψει του Αρίστους από τις σφαγές και τους βιασμούς των Δημοκρατών, δεν ήταν αρκετή να αποσοβήσει τα πάθη που η απόλυτη εξουσία των ολίγων αναδεικνύει. Τόσο λίγη που μετά τους δημοκράτες στράφηκαν και κατά των Αρίστων της τάξης τους με προδοσίες, τις πιο δόλιες συνομωσίες.
Άν η πολιτική είναι η δημόσια έκφραση της ηθικής σύμφωνα με ένα από τα τέκνα του, τον Αριστοτέλη, τότε το πολιτικό πρόταγμα του Σωκράτη είναι η δημόσια έκφραση της ηθικής του. Ο ιστορικός Σωκράτης δεν είναι ο χαρακτήρας του Πλάτωνα, του Ξενοφώντα, ή του Αριστοφάνη, δηλαδή των μαθητών του και υποστηρικτών της ολιγαρχίας που ωραιοποιούν τον βίο του και περιποιούν τιμή στο πρόσωπό του. Αν κρίναμε από αυτούς τότε ο άκακος αυτός άνθρωπος συγκρούστηκε με τους ανήθικους συμπολίτες του γιατί απλά τους προέτρεψε στην αρετή που αγνοούσαν, ο δάσκαλος της αρετής και οι βουτηγμένοι στην κακία Αθηναίοι. Ο μαθητής του πρότυπο, ο Αλκιβιάδης γκρέμισε μεθυσμένος τις Ιερές Ερμές Κεφαλές, πρόδωσε αλλεπάλληλες φορές την πόλη του συμμαχώντας με τους εχθρούς της είτε αυτοί ήταν οι Σπαρτιάτες είτε οι Πέρσες. Με προτροπή του τέκνου του η Αθήνα οδηγήθηκε στην Σικελική εκστρατεία, οι Ιωνικές πόλεις γίνανε φόρου υποτελείς στους Πέρσες αντί στους Αθηναίους, κατέληξε αυλικός του Τισσαφέρνη εναντίον των Ελλήνων.
Η Σωκρατική ιδεολογία και η τυχοδιωκτική συμπεριφορά του Αλκιβιάδη δεν μπορούν λοιπόν να κατανοηθούν από την διδασκαλία της αρετής ενάντια στην κακία. Ο αγώνας του Σωκράτη είναι ο αγώνας του εγώ και της πνευματικής και υλικής ιδιοκτησίας του, με το σύνολο ελεύθερων να κρίνουν Πολιτών ήτοι τον δημόσιο έλεγχο της Πόλης.
Είναι η άρνηση του εγώ να κοινωνικοποιηθεί οριζόντια δηλαδή ισότιμα άρα φυσικά, να μοιραστεί και να προσφέρει στο τραπέζι της κοινωνίας. Είναι αντιθέτως η επιθυμία του εγώ να κοινωνικοποιηθεί κάθετα δηλαδή εξουσιαστικά να επιβάλλει την αυτοαντιλαμβανόμενη ανωτερότητά του.
Να του αναγνωριστεί εκ των πραγμάτων, το δικαίωμα να τους εξουσιάζει ως πλήθος υποτελών του. Είναι η σύγκρουση λοιπόν του Σωκρατικού προτύπου με τους ελεύθερους, του επαΐοντα, αυτού που ξέρει αυτό που οι άλλοι δεν ξέρουν, πως δεν ξέρουν τίποτε! Αγνοούν δηλαδή ότι δεν ξέρουν τίποτε επειδή νομίζουν πως ξέρουν κάτι και ο επαΐων τους οδηγεί σε αυτήν την επίγνωση της αμάθειάς τους.
Πάνω σε αυτόν τον ιδιόρρυθμο συλλογισμό αυτή η φιλοσοφία αρνείται στους άλλους την δυνατότητα άρα και το δικαίωμα να κρίνουν, να νομοθετούν και να δικάζουν, έτσι αρνείται ουσιαστικά την Δημοκρατία!
Αυτός ο στείρος συλλογισμός είναι τέτοιος γιατί δεν γεννάει δράση με το αξίωμα πως η αρετή μέσω αυτής της αποκτηθείσας αυτογνωσίας δεν διδάσκεται!.. Ένας παραλυτικός συλλογισμός που επιτυγχάνεται από αυτήν την συνειδητοποίηση της απόλυτης άγνοιας για το κάθε τί και του συναισθήματος της μειονεξίας που την συνοδεύει. Άρα αφού ούτε μπορεί να διδαχτεί, όταν η γνώση αυτή κατακτηθεί θα φέρει αίσθημα χαμηλής αυτοπεποίθησης, κατασταλτικό κάθε αυτενέργειας και σκέψης για πολιτική συμμετοχή αφού ο κάτοχος θα νοιώθει ανίκανος.
Αυτά για τον Σωκράτη ανήκουν στον επαίοντα μόνο δηλαδή στον εαυτό του. Λέει στον Πλάτωνα: «είμαι ένας από τους λίγους για να μην πώ ο μοναδικός, στην Αθήνα που επιχειρεί την αληθινή τέχνη της πολιτικής»…
«Ο αληθινός βασιλιάς, μας λέει, γνωρίζει να κυβερνά!» Ενώ δεν γνωρίζει τίποτα μπορεί να κυβερνά!!..Αυτό όμως δεν είναι στην κρίση του λαού του, αφού αυτοί είναι ανίκανοι και να κρίνουν, η αυτογνωσία τους έχει εξουδετερώσει…
Είναι η άποψη του ίδιου του βασιλιά, είναι ο αυτιστικός ισχυρισμός του. Ξέρω να κυβερνώ επειδή το λέω εγώ που ξέρω. Για αυτόν τον λόγο οι εβραιοχριστιανοί μοναχοί βρήκαν στον Σωκράτη τέτοια σύμπτωση απόψεων με τον εγωιστικό θεό της ερήμου που αποτυπώθηκε στο δόγμα της κυκλικής αλληλουχίας «είναι αλήθεια αφού το λέει η βίβλος».
Στην διδασκαλία του Σωκράτη η δημοκρατία αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση και χλεύη. Οι ειδικοί κυβερνούν χωρίς ο λαός να επιτρέπεται να τους επιλέξει ή να τους απολύσει αν αποδειχτούν ανεπαρκείς. Ο λαός είναι ένα κοπάδι που χρειάζεται βοσκό βασιλιά, δηλαδή έναν που θα ισχυριστεί ότι ξέρει να κυβερνά και ένα πλήθος αβοήθητων ανθρώπων να διδαχτούν την αρετή και παραλυμένων από την Σωκρατική αυτογνωσία της ανεπάρκειάς τους να πιστέψουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο καταλυτικός συνειρμός κυριαρχεί πια στον νου: εμείς οι πολλοί δεν γνωρίζουμε τίποτα αυτός όμως ξέρει αφού έτσι λέει έτσι και θα είναι, να τον ακολουθήσουμε…!
Η διαφορά του Σωκράτη του Ξενοφώντα και του Σωκράτη του Πλάτωνα είναι οτι ο πρώτος κυβερνά με την συγκατάθεση στα πλαίσια του Νόμου ενώ ο δεύτερος δικαιωματικά επειδή απλά ξέρει! Ο Σωκράτης του Ξενοφώντα είναι ιδεατός, αφού ο επαίων δεν μπορεί εκ προοιμίου να ζητήσει συγκατάθεση απο αυτούς που είναι απο την φύση τους υπήκοοι και άρα έχουν υποχρέωση να υπακούνε, άρα αυτή η συγκατάθεση δίνεται με την ίδια την υπακοή τους! Ο φιλόσοφος βασιλιάς γράφει τις επιθυμίες του σε ένα χαρτί και τις ονομάζει Νόμους.
Ο εμπνευστής της παραπάνω θεωρίας, Σωκράτης, αρνείται ακόμα και την ατέλεια στον φιλόσοφο βασιλιά δηλαδή στην εικόνα που έχει πλάσει για τον αυτό του αφού στη ουσία όπως είδαμε αποτελεί την προβολή του εγώ του. Αμυνόμενος του φιλόσοφου βασιλιά αμύνεται το αλάθητο εγώ του Σωκράτη. Αρνείται και την σκέψη πως μπορεί να υπάρξει έξωθεν καλή συμβουλή ή τιμωρία στην υπηκόο που την έδωσε. Ως θεωρητικός της ελεύθερης αγοράς ζητάει να βασιστούν στην καλή κρίση του βασιλιά και τις κακές συνέπειες απο εσφαλμένες κρίσεις που θα τον αποτρέψουν ώστε να τις πάρει. Τι εμπόδιζε μέχρι τότε τους βασιλιάδες και ηγεμόνες τις εποχής του να πάρουν εσφλμένες κρίσεις. Ο βασιλιάς των βασιλέων ο Πέρσης είχε εξουσία θεού πανω στους υπηκόους του και αυτό δεν τον έσωσε απο την καταστροφή. Μ ε την λογική του Σωκράτη εφόσον οι κακές κρίσεις φέρνουν κακές συνέπειες ο βασιλιάς του θα έκανε ορθές επιλογές, λές και ο Σωκράτης είχε μόλις προσγειωθεί στην γή απο ένα πολύ μακρινό πλανήτη!! Βασιστείτε στην κρίση μου και στην ηθική μου λέει ο Σωκράτης αφήστε με χωρίς έλεγχο γιατί εγώ είμαι αυτός που αποφασίζει επειδή απλά το ισχυρίζομαι!!!
Όπως η ελευθερία του βασιλιά να αποφασίζει χωρίς έλεγχο έτσι και η ελευθερία της αγοράς να επιλέγουν οι κεφαλαιοκράτες χωρίς έλεγχο βασισμένοι στην ορθή και λογική τους κρίση καταλήγει πάντοτε στην οικονομική καταστροφή των λαών απο την ασυδοσία την κερδοσκοπία και την κατασπατάλευση του δημοσίου πλούτου. Οταν ο καθένας αφήνεται να σκέπτεται για τον εαυτό του αντικειμενικά δρά και λειτουργεί εναντίον των άλλων, άρα το άτομα δρά έναντίον του συνόλου, και όταν αυτό επιτρέπεται σε όλους τότε στην πραγματικότητα το άτομο ζημιώνεται πολύ περισσότερο απο ότι ωφελείται αφού την ίδια ώρα που προσπαθεί να εκμεταλευτεί το σύνολο όλο το σύνολο δρά εναντίον του. Ο καταστροφικότερος πόλεμος, ο πόλεμος όλων έναντίον όλων.
Τα σοφά φίδια..
Αν ο Σωκράτης διατήρησε κάποιο διάλογο με τους Σοφιστές ο Πλάτωνας έκοψε κάθε γέφυρα επικοινωνίας ακολουθόντας ανοικτή πολεμική.
Ο πιό φανατικός εχθρός της Δημοκρατίας, ο πνευματικός ηγέτης των απανταχού ολιγαρχιών έθεσε το είναι του στην δημιουργία μιας πολιτικής φιλοσοφίας με στόχο την επάνοδο των μεγαλοαστών της τάξης του στην εξουσία. Μεγαλώνει σε ένα οικογενειακό περιβάλλον με πατροπαράδοτο μίσος κατά της Δημοκρατίας. Ο αιμοσταγής Κριτίας, ο χειρότερος των 30 Τυρράνων είναι θείος του, ο Χαρμίδης συγγενής του. Το μυαλό του είναι παιδιόθεν προγραμματισμένο στο δίπολο του Άριστου ατόμου και της άθλιας μάζας. Στο μυαλό του ο Άριστος είναι ανθός και ο λαός σπαρτά, όμως τα άνθη αναφύονται μέσα απο τις πρασινάδες. Μέσα απο το πλήθος εμφανίζονται χαρισματικές προσωπικότητες όπως και ο δάσκαλός του Σωκράτης ενώ πολλοί αριστοκράτες προέρχονταν απο το επιτυχημένο εμπόριο ενός όχι και τόσο μακρινού προγόνου τους. Οι περισσότεροι ζούσαν μια τρυφηλή ζωή στα συμπόσια με τις εταίρες στο περιθώριο της πολιτικής ζωής σε μια ιδιωτεία που χαρακτηρίζεται απο τις ατομικές φροντίδες τους, αθλητισμό στρατιωτική εκγύμναση, τέχνες και φυσικά εμπόριο για να απολαμβάνουν όλα αυτά. Αυτή ήταν η περίφημη Αριστεία, η δύναμη του κληρονομικού πλούτου απο το εμπόριο να αγοράζει αυτήν την ζωή, την μόρφωση την παιδεία ή την σαρκική ηδονή.
Η Δημοκρατία αντίθετα δεν τους έκλεινε την πόρτα. Τους προσκαλούσε μαζί με τις ικανότητες και τις δυνατότητες τους να πλουτίσουν την συνέλευση. Έτσι οι γόνοι των πλουσίων οικογενειών συνωστίζονταν μαζί με τους φτωχούς στις Σοφιστικές σχολές που δίδασκαν την πολιτική τέχνη. Αυτήν την διαρροή δεν άντεχε το υπερεγώ του Σωκράτη και το ταξικό μίσος του μαθητού του Πλάτωνα και πολύ περισσότερο αυτήν την διδασκαλία πού όπλιζε τον λαό με το όπλο της ρητορικής, το όπλο της πειθούς δια του λόγου.
Για τον Πλάτωνα το πλήθος δεν μπορεί να αφομοιώσει καμιά τέχνη γιατί στο πλήθος χάνονται τα άτομα, ακυρώνονται οι χαρισματικές του μονάδες, όταν στην Δημοκρατία ενθαρρύνεται η συμμετοχή όλων για να την ενισχύσουν με την αξία τους. Στην Δημοκρατία η οργάνωση του Δήμου εκμεταλεύεται την ποσότητα των μελών που τον απαρτίζουν για να σχηματίσει ο Δήμος την καλλίτερη γνώμη σε κάθε ζήτημα. Προτείνεται ότι οι περισσότεροι μπορούν να δούν πιό μακριά απο έναν αλλά και να επεξεργαστουν βαθύτερα απο πλείστες οπτικές γωνίες, εμπειρίες και δεξιότητες ένα ζήτημα παρά απο λίγους έστω και ειδικούς. Αυτό το ουσιαστικό στοιχείο στην Δημοκρατία ο πλατύς νούς του Πλατωνα δεν μπόρεσε ή δεν ήθελε να χωρέσει μέχρι το τέλος της ζωής του. Παρά το σκοτάδι που έφεραν οι Τριάκοντα, την ασωτία, την ανηθικότητα, την απληστία, παρά την παραδοχή του πως εξαιτίας τους η Δημοκρατία φάνταζε ανώτερη, αυτός συνέχισε να την μέμφεται και να την εμπαίζει.
Η συγκέντρωση του Δήμου, η συνέλευση των πολιτών στην Αγορά, στα δικαστήρια, για να διαφεντεύουν ελεύθεροι την μοίρα τους, χωρίς να αναθέτουν την εξουσία σε άλλους, χαρακτηρίζεται απο τον Πλάτωνα θορυβώδης σωρός ανθρώπων. Οι ανθρώπινες φωνές που εκφράζουν διαθέσεις αποδοκιμασίας, τα χειροκροτήματα επιδοκιμασίας του προξενούσαν όχληση. Η ιχώ τους αντηχούσε διπλάσια στα ώτα του Πλάτωνα, ενώ την θεωρούσε παρασυρτική για τους νέους αριστοκράτες της τάξης του. Θέλει το πλήθος σιωπηλό και πρόθυμο να εξουσιάζεται, και προβλέπει για τα παιδιά και το πλήθος που φωνασκούν την σωφρονιστική ράβδο όπως οι κατοπινοί χριστιανοί έπραξαν στο ποίμνιο τους.
Σιωπή ή ξύλο είναι η ιδέα για την πολιτική ζωή του Πλάτωνα!! Ακόμα και η μουσική στα χρόνια της Δημοκρατίας τον ενοχλεί. Η μείξη των μουσικών ειδών είναι απαράδεκτη για τα μουσικά του γούστα. Αφού όπως υποστηρίζει η αξία της δεν πρέπει να δίνεται απο αυτούς που την απολαμβάνουν. Αντίθετα όπως επιβάλλει η φιλοσοφία του δασκάλου του να υποδεικνύεται και αυτή απο αυτόν που ξέρει ώς γιατρός που συστήνει φάρμακο στους ανήμπορους ασθενείς του..
Το δίπολο γνώση του ειδικού άγνοια του πλήθους βασιλεύει στο μυαλό του. Οι άνθρωποι στερούνται ακόμη και του ακουστικού κριτηρίου και εντέλει τους αφαιρεί και την αισθητική που την κρατάει και αυτή για τους εύπορους της τάξης του. Ο Πλάτων θέλει να απεξαρτήσει το ποιητή και τον ζωγράφο απο την κρίση του πλήθους, γιατι αναγκάζει τον δημιουργό να συμμορφώνεται με τις επιταγές του. Θέλει τον δημιουργό να δημιουργεί αυτό που ξέρει και το πλήθος απλά να αναγνωρίζει. Σε ευθεία αναλογία μπορούμε να πούμε ότι ζητάει απο το πλήθος να αγοράζει τα προϊόντα των εμπόρων της τάξης του επειδή απλώς τα πουλάνε. Η δυσαρέσκεια των αγοραστών θα αποδείκνυε μόνο το σφάλμα τους όχι ελλάτωμα του προϊόντος. Όποιος δηλαδή είναι σε θέση να παράξει ένα προϊόν και να το διακινήσει, είναι και σε θέση να το πουλήσει, γιατί ο λαός απλά στερείται κριτηρίου ή επιλογής όπως τα ζώα που τα ταίζει ο αφέντης τους πρέπει να τρώνε ότι τους δίνουν, αν και αυτά ακόμα αρνούνται να φάνε μια τροφή αφού την μυρίσουν!!
Αρκεί να έχεις οικονομική ισχύ για να αγοράσεις παιδεία και κατεπέκταση την Αρετή για να εγείρεις δικαιώματα σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης σφαίρας.
Ο ταξικός διαχωρισμός
Η θεωρία του ταξικού διαχωρισμού θεμελιώνεται πρώτα απο τον Πλάτωνα για να ακολουθήσει η πάλη των τάξεων. Προηγείται η οικονομική ανισότητα και η θεωρία της μονοπόλησης της πολιτικής απο την οικονομική ελίτ της πάλης για ανακατάληψή της. Μόνο φιλόσοφοι βασιλιάδες θα κυβερνούν και πολεμιστές φύλακες θα τους προστατεύουν, ενώ το χυδαίο πλήθος ώς κοπάδι θα εργάζεται για την ευημερία τους νυχθημερόν.
Η απαρχή της ευγονικής
Στην πιό μετριοπαθή Ουτοπία τους Πλάτωνα τους Νόμους που συνέγραψε σε προχωρημένη ηλικία, το περιορισμένο σε άριθμό σώμα των πολιτών θα λειτουργούσε κάτω απο την επίβλεψη μιας νυχτερινής βουλής με την δύναμη να εξομαλύνει τις «διαφωνίες» ενώ τα ταξίδια θα απαγορεύονταν αυστηρά για να προφυλαχτούν απο επιρροές, όπως τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης.
Αν ανάμεσα στο λαό ανιχνευτεί μια ποιότητα, ένα ταλέντο θα τραβηχθεί στην τάξη των φυλάκων και το αντίθετο αν βρεθεί κάποιο ελλατωματικό στην τάξη των φυλάκων θα διωχθεί στον λαό. Για να μειώσει τις πιθανές αιτίες διχασμού στον ανταγωνισμό των πόρων εισάγει αποκλειστικά για την άρχουσα τάξη την κοινοκτημοσύνη αγαθών και γυναικών, όπως αργότερα η σταλινική νομεκλατούρα απολάμβανε τις ρωσσίδες καλονές με χαβιάρι και βότκα στις ντάτσες διαχειριζόμενη όλο τον πλούτο.
Η άριστη ράτσα θα προέρχεται απο τις επίλεκτες γυναίκες και τους πολεμιστές φύλακες, που θα επιμιγνύονται μεταξύ τους κατοικώντας σε κοινόβια χωρίς να θέτουν κυριότητα στα παιδιά τους αφού με ένα σύστημα διαχωρισμού και απόδοσης σε τροφούς δεν θα τα γνωρίζουν. Τα καλά γεννήματα θα παραλαμβάνονται απο τροφούς απο την γέννησή τους σε ειδικούς τόπους για εκπαίδευση.
Οι άρχοντες θα επιλέγουν τους καλλίτερους όπως τα σκυλιά ράτσας, καθώς και ο συνολικός αριθμός ζευγαρώματος ενώ στους χειρότερους θα απαγορεύεται ακόμα και η τεκνοποίηση.
Λογοκρισία και στρατευμένη τέχνη
Για να μην φοβούνται οι φύλακες τον θάνατο και να πολεμούν με αυταπάρνηση ώστε να προστατεύουν τους άρχοντες και την ζωούλα αυτού που ξέρει, δηλαδή του επαϊοντα, άρα του εμπνευστή της θεωρίας, θα απαγορευτεί η διδασκαλία του Ομήρου, των τραγωδών και των κωμοδιογράφων για να μην μπορεί ο λαός να μέμφεται τους Θεούς ή να εκφράζει την αγανάκτησή του για τα παθήματά τους. Απαγορεύει στους ποιητές να λένε πως οι δίκαιοι δυστυχούν και οι άδικοι ευτυχούν γιατί γεννάνε αμφιβολία στον λαό για την εξουσία των αρίστων του. Επιζητάει μια στρατευμένη τέχνη κατά παραγγελία των αρχόντων, δηλαδή του ιδίου και των ομοίων της τάξης του δηλαδή της παρέας του. Η ευτυχία και το δίκαιο πάνε μαζί όπως η δυστυχία και το άδικο ώστε να φαίνεται δίκαιο το πολιτικό του σύστημα. Οι άρχοντες, οι φορείς της Πλατωνικής αγαθότητας δεν πρέπει να χαίρονται, να γελάνε να συγκινούνται ή να συμπονούνε γιατί αυτά τα αισθήματα φέρνουνε μεταβολή στην ψυχή. Δεν είναι να απορεί κανείς για τα κελεύσματα σε γενοκτονίες απο αδίστακτους τυρράνους, άν έχουν ενστερνιστεί την Πολιτεία και βρεί ιδεολογική στήριξη εκεί.
Η Πλατωνική αρετή στην πολιτική
Πώς αποτυπώνονται πολιτικά οι αρετές που ο Πλάτωνας κόπτεται να κάνει κτήμα των αρίστων της τάξης του;
H Σοφία.
Όχι η Σοφία της επιστήμης των Θείων πραγμάτων, αλλά «η επιστήμη που η δουλειά της είναι να φυλάει την Πολιτεία, δηλαδή αυτόν. Αυτήν την επιστήμη την αποκτούν μόνο λίγοι οι φύλακες μετά απο κοπιαστική εκπαίδευση γιατί η φύση δημιουργεί σε μικρό αριθμό αυτό το γένος με αποκλειστικό προνόμιο να εφαρμόζει αυτήν την επιστήμη», άρα την προστασία των εξουσιαστών.
Η Ανδρεία.
Πάλι την αρετή των φυλάκων να προστατεύουν τον Πλάτωνα και την τάξη του και όχι την αυταπάρνηση του Ομηρικού ηρωϊκού προτύπου.
Η Σωφροσύνη
Δεν εννοεί το λογικό μέτρο των ψυχικών ορμών, αλλά «την υποταγή των επιθυμιών των πολλών και των χειρότερων στους λιγότερους και χρηστότερους, όταν οι πολίτες υποτάσσονται στους άρχοντες».
Δικαιοσύνη
Όπως μας λέει ο ίδιος «το να ασχολούνται όλοι με τα κοινά είναι κακούργημα για την πόλη και η μεγαλύτερη αδικία» και αλλού «και πράγματι αυτό είναι δικαιοσύνη το να καταγίνεται κανείς με την δουλειά του και να μην ανακατεύεται με άλλες» ή αλλού «η πολυπραγματοσύνη είναι η κατατροφή της πολιτείας» η «πιό μεγάλη της βλάβη και πολύ σωστά το πιό μεγάλο κακούργημα που μπορούσε να πάθει» και ρωτάει αφού αυτός πιστεύει ότι «αφού είναι κακούργημα δεν θα έπρεπε να το οναμάσεις και αδικία;»
Η ταυτότητα του φιλόσοφου βασιλιά.
Δεν πρέπει να έχουμε καμία αμφιβολία για την ταυτότητα αυτού που ξέρει. Οι περισσότεροι Πλατωνιστές διδάσκουν τον φιλόσοφο βασιλιά ώς μια ανώτερη ποιότητα ανθρώπου που θα αναδειχθεί απο τον λαό ώς ο αξιότερος να ηγηθεί του λαού και να τον ποιμάνει πρός το αγαθό. Ο Πλαάτωνας όμως εννοεί τον εαυτό του αφού λέει πώς οι φύλακες έχουν αποκλειστική ενασχόληση να μας φυλάνε, και αλλού να υπερασπίζονται την ελευθερία μας, πάντα σε πρώτο πρόσωπο. Ενώ δεν επιτρέπει άλλη ενασχόληση για τους φύλακες απο τον ρόλο της καταστολής, για να μην απορεί κανείς γιατί οι κυβερνήσεις διατηρούν ταξικούς στρατούς.
Οι πολιτικές ιδέες του Πλατωνα δέν ήτανε μια φιλοσοφία αλλά ακράδαντο πολιτικό πιστεύω που επιχείρησε απανωτές φορές και με κίνδυνο της ζωή του να κάνει πραγματικότητα ανεπιτυχώς. Τρείς φορές ταξίδεψε στην Σικελία αναζητώντας τον τύρρανο που θα ενσάρκωνε τον φιλόσοφο βασιλειά. Οι μαθητές του που επιχείρησαν να πραγματώσουν το μοντέλο του είχαν κακό τέλος. Ο Κάλλιππος δολοφόνησε τον ίδιο τον αδερφό του Δίωνα φανατισμένος απο αυτές τις ιδέες, για να δολοφονηθεί απο τον συγγενή του Χίωνα μαθητή του Πλάτωνα, που δολοφονήθηκε και αυτός με την σειρά του στο ίδιο παιχνίδι εξουσίας. Ο Αριστοτέλης επέδρασε στον Αλέξανδρο και τον Κάσανδρο γιο του Αντίπατρου. Στην Ακαδημία διαπεδαγωγούσε πολιτικά τους νέους για να κάνουν πράξη το πολιτικό σύστημα της απόλυτης εξουσίας, εκπαιδεύοντάς τους στα προγραμματικά του έργα: τους Νόμους την Πολιτεία και τον Πολιτικό.
Η Πολιτεία του Πλάτωνα αντιμετωπίστηκε στην εποχή του με την περιθωριοποίησή της, ενώ αιώνες αργότερα έγινε ιδεολογικό εγχειρίδιο στις κάστες των βυζαντινών αυτοκρατόρων, και των ολοκληρωτικών καθεστώτων του 20ου αιώνα, τον κομμουνισμό και τον εθνικοσοσιαλισμό, όπου τα έργα και οι ημέρες τους έγιναν γνωστά στην ανθρωπότητα.
Ο λαός είναι το θηρίο
Το πλήθος παρομοιάζεται με θηρίο και η γνώση της συμπεριφοράς του είναι η τέχνη των σοφιστών, δηλαδή τι το εξαγριώνει και τι το ημερεύει, για να μπορέσει να διακρίνει το αρεστό και το δυσάρεστο απο το θεμιτό που ονομάζει αγαθό. Θεμιτό είναι αυτ που προτείνει ο φιλόσοφος βασιλιάς αυτός που ξέρει. Η συζήτηση ενός θέματος στην συνέλευση και η δοκιμασία απόψεων στην δημόσια κριτική και η τελική απόφαση της πλειιοψηφίας δεν αποτελεί αγαθό. Το αγαθό είπαμε είναι αυτό που λέει αυτός που ισχυρίζεται ότι ξέρει, ο επαίων...
Το παράδειγμα του θηρίου είναι όπως και κάθε παράδειγμα των Αρίστων παραπλανητικό αφού το θηρίο στερείται λογικής, ενώ τα μέλη που αποτελούν το πλήθος των ανθρώπων, ειδικά στην Δημοκρατία όχι μόνο δεν την χάνουν αλλά την υποβάλλουν στην βάσανο της δοκιμασίας με συνεχείς διαβουλεύσεις, ερωτήματα, και κριτική μεσα απο την δημοκρατική διαδικασία της εισηγήσεως στην βουλή, το προβούλευμα, την δημόσια ομιλία υπέρ ή κατά, το συμβούλιο και την ψήφιση ή καταψήφιση για την ανάθεση ή μη στους αρμόδιους ειδικούς για την εκτέλεση υπο τον έλεγχο της λαικής συνέλευσης. Το πλήθος των ανθρώπων που έχτιζαν Ναούς όπως ο Παρθενώνας, δεν ζούσε πια σε σπηλιές ούτε συνέλλεγε καρπούς και πανικοβαλλόταν απο τους κεραυνούς. Ηταν ένα Έθνος με μακριά πολιτισμική παράδοση, τεράστια ιστορία, αξεπέραστα τεχνικά επιτεύγματα και θρησκευτική παιδεία αυστηρά προσηλωμένη στην εξύψωση και πνευματική του ανάταση. Αυτός ο λαός που ο Πλάτωνας δεν του αναγνωρίζει το δικαίωμα να διακρίνει τί είναι και τί δεν είναι ωφέλιμο βρίσκει περιττό ένα ακόμα δάσκαλο του Αγαθού γιαυτό και ο Πλάτων στην εποχή του δεν είναι δημοφιλής και περιορίζει την φιλοσοφία του στους καλοχτενισμένους μακρυμάλληδες της Ακαδημίας..
Η καταδίκη της Ελευθερίας
Η ισηγορία στην Δημοκρατία δεν μπορεί να πραγματωθεί χωρίς την παρρησία, το θάρρος της εκφοράς της γνώμης ακόμα και αν δεν είναι αρεστή. Για τον Πλάτωνα και η εκφορά της γνώμης είναι σύμπτωμα αήθους διαγωγής. Ο Πλάτων την έχει τόσο αμετάκλητα καταδικάσει που δεν μπορεί να χωνέψει πως ένα καθεστώς που επιτρέπει το θάρρος της γνώμης και επιζητάει την ατομική κρίση είναι τόσο επιθυμητό. Στο μυαλό του ο κόσμος θα έπρεπε να προτιμάει την φοβέρα, να επιθυμεί να ξυλοκοπείται, να του υποδεικνύεται η μουσική που θα ακούει και άλλα φοβερά. Πράγματι είναι να απορεί κανείς με το πλήθος και την περίεργη συμπεριφορά του...
Η κριτική του Πλάτωνα για το πλήθος θα ήταν πιό δόκιμη στο σημερινό κόσμο που παρά της πληροφόρησης του στερείται παιδείας, αλλά και της ιστορίας, σε βαθμό που δεν θα αναγνώριζε την Δημοκρατία ακόμα και αν την είχε μπροστά του.
Μετά την κατάλυση της Δημοκρατίας και την πάροδο αιώνων όπου δεν υπήρχει αντίλογος με τέτοιες φθηνές θεωρήσεις ανάλογες των σημερινών, δεν είναι εφικτή σήμερα η δημοκρατία κ.α. έστρεψαν το βλέμμα των ανθρώπων μακριά απο την αυτοοργάνωση και δημιουργήσαν τα σχεδιάσματα για αυτο που ονομάζουμε σήμερα ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Η ιδεολογική μήτρα της εξουσίας είναι η ίδια η διδασκαλία του Σωκράτη, η ιδεολογία των Αρίστων, που υπερτιμήθηκε και προβλήθηκε διαχρονικά από όλους τους εξουσιαστές, είναι το αυγό του φιδιού που εκκόλαψε τα έργα των τέκνων του μεχρι και τις μέρες μας.
http://kratosdimon.blogspot.com/
16 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου