Επιμέλεια ΠΕΡΣΕΙΑ ΕΚΑΤΗ
Ὁ πολιτισμικὸς καὶ θρησκευτικὸς πόλεμος τῆς Δύσης, καὶ ἡ ἀπόρριψη τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ.
Τὸ παρὸν ἄρθρο, ἀπὸ ἀξιωματοῦχο τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τῆς Ρωσσίας, ἀποτελεῖ ἕνα σημεῖο-σταθμὸ στὴν ἐξωτερίκευση καὶ δημοσιοποίηση τῶν στόχων τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῆς Ρωσσίας.
«Γιατὶ ἡ ἐπιλογὴ ὑπὲρ τῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν εἶναι τόσο σημαντική»
Ἄρθρο τοῦ Ἀλεξέι Ντρομπίνιν, Δ/ντὴ τοῦ Τμήματος Σχεδιασμοῦ Ἐξωτερικῆς Πολιτικῆς τοῦ ρωσσικοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν, στὸ περιοδικὸ “Διεθνὴς Βίος”, 1 Δεκεμβρίου 2023.
Ἡ Ρωσσία, καὶ ὄχι μόνον, ἔχει ἀρχίσει καὶ βρίσκεται σὲ διαδικασία βαθιᾶς ἐπανεξέτασης τῶν φαινομενικὰ ἀφομοιωμένων ἰδεῶν ποὺ διαμόρφωσαν σὲ μεγάλο βαθμὸ τὸν κόσμο τῆς οἰκονομίας, τῆς πολιτικῆς καὶ τοῦ πολιτισμοῦ ποὺ ἀναδύθηκε μετὰ τὸ τέλος τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς “μονοπολικῆς στιγμῆς” καὶ τῶν συναφῶν διαδικασιῶν τῆς παγκοσμιοποίησης. Αὐτὴ ἡ καθυστερημένη ἀπὸ καιρὸ καὶ ἀναμφίβολα εὐεργετικὴ διαδικασία συνδέεται ἄμεσα μὲ τὴν ἐνίσχυση τῶν πολυπολικῶν ἀρχῶν τοῦ διεθνοῦς βίου. Εἶναι προφανές: ὅπως δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ τεχνολογικὴ κυριαρχία χωρὶς ἐθνικὴ ἐπιστημονικὴ καὶ παραγωγικὴ βάση, ἔτσι δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ πραγματικὴ ἀνεξαρτησία τῶν χωρῶν χωρὶς μοναδικὲς πρακτικὲς καὶ ἀξίες ποὺ ἐνυπάρχουν στὸν λαό τους.
Ἡ χώρα μας, ἡ ὁποία ἔχει βιώσει πολλὰ ριζικὰ διαφορετικὰ πολιτικὰ καὶ ἰδεολογικὰ συστήματα σὲ βάθος τριῶν ἢ τεσσάρων γενεῶν, ἔχει κάνει μία πολιτισμικὴ ἐπιλογὴ ὑπὲρ τῆς ἀνάπτυξης ποὺ βασίζεται στὴν παράδοση. Χωρὶς νὰ παραιτηθοῦμε ἀπὸ τὴν ἐπιστημονικὴ καὶ τεχνολογικὴ πρόοδο καὶ τὰ πλεονεκτήματα τῆς συμμετοχῆς στὸν διεθνὴ καταμερισμὸ ἐργασίας, ἀποτινάσσουμε τὴν ζοφερὴ ὁμίχλη τῶν ἀντιλήψεων καὶ τῶν ἰδεολογημάτων ποὺ υἱοθετήθηκαν στὶς γνωστὲς ἱστορικὲς συνθῆκες τῶν τελῶν τῆς δεκαετίας τοῦ 1980 – 1990 καὶ εἶναι ἐλάχιστα χρήσιμα στὴν νέα γεωπολιτικὴ πραγματικότητα. Σὲ ὅλους τους τομεῖς τῆς κυβέρνησης, βασιζόμαστε ὀρθολογικὰ σὲ μορφές, μεθόδους καὶ προσεγγίσεις ποὺ ἀντλοῦνται ἀπὸ τὴν μακραίωνη παράδοση τῆς ρωσσικῆς κρατικῆς ὑπόστασης. Οὔτε καὶ ἀπορρίπτουμε τὶς κατάλληλες πτυχὲς ἀπὸ τὴν προηγμένη ξένη ἐμπειρία.
Τώρα ἡ παγκόσμια ἀνάπτυξη ἔχει εἰσέλθει σὲ μία ἄλλη κρίσιμη καμπὴ καὶ ἡ Ρωσσία βρίσκεται καὶ πάλι ἀντιμέτωπη μὲ ἐξωτερικὲς προσπάθειες νὰ περιορίσῃ τὴν ἀνάπτυξή της. Μία ἀπὸ τὶς κύριες κατευθύνσεις τῶν ἐπιθέσεων ἐκφράζεται στὴν ἀτζέντα ἀξιῶν τῆς Δύσης, ἢ μᾶλλον τὴν ἀτζέντα ἀξιῶν τῶν παγκοσμιοποιητικῶν ἐλίτ της, οἱ ὁποῖες ἔχουν ἐκτοπίσει σοβαρὰ τοὺς ἐσωτερικοὺς ἀνταγωνιστὲς (συμπεριλαμβανομένων τῶν ἐθνικὰ προσανατολισμένων). Αὐτὴ ἡ ἀτζέντα ἀπορρίπτεται καὶ ἀποβάλλεται ἀπὸ ὅλο καὶ περισσότερους ἀνθρώπους, ποὺ συμμετέχουν στὴν διεθνὴ ἐπικοινωνιακὴ σκηνή. Καὶ αὐτὸ δὲν γίνεται ἐπειδὴ κάποιος θέλει νὰ συγκρουσθῇ μὲ τοὺς παγκοσμιοποιητὲς καὶ τοὺς νεοφιλελεύθερους, ἀλλὰ λόγῳ τῆς μὴ βιωσιμότητας τῶν “ἰδεῶν γιὰ τὸ ὡραῖο”, ποὺ κηρύχθηκαν γιὰ μία ὁλόκληρη ἐποχὴ ὡς πρότυπο οἰκουμενικῶν ἀξιῶν.
Παρὰ τὴν ἐπιθετικὴ ἐπιβολὴ ἀφηγήσεων εὐνοϊκῶν γιὰ τὴν ἄρχουσα ἐλὶτ τῶν δυτικῶν χωρῶν μέσῳ τῶν παγκοσμιοποιημένων μέσων ἐνημέρωσης καὶ τῶν ΜΚΟ, τὸ χάσμα ἀξιῶν μὲ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο δὲν μειώνεται, καὶ ἀπὸ ὁρισμένες ἀπόψεις γίνεται εὐρύτερο καὶ βαθύτερο.
Ἐὰν ἀκούσουμε τί ἔχουν δηλώσει καὶ τί λέγουν οἱ πολιτικοί, οἱ “δημόσιοι διανοούμενοι” καὶ ἄλλοι “ἡγέτες τῆς κοινῆς γνώμης” τοῦ δυτικοῦ παγκοσμιοποιητικοῦ “κυρίαρχου ρεύματος” (mainstream), δὲν ὑπάρχει καμμία ἀμφιβολία ὅτι ἔχουν κάνει κάθε εἴδους φιλόδοξα σχέδια καί, παραδόξως, συνεχίζουν νὰ κάνουν τέτοια “μεγάλα σχέδια” σήμερα. Γενικότερα, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι κινοῦνται μὲ βάση τὴν ἑξῆς λογική: ὅσο ἀναπτύσσεται ἡ οἰκονομικὴ παγκοσμιοποίηση, ὅσο ἐξαπλώνεται ἡ μαζικὴ ἐκπαίδευση, ὅσο αὐξάνεται ἡ πρόσβαση στὴ δυτικὴ πὸπ κουλτούρα – δηλαδή, ὅσο ὑπάρχει ἔλξη στὰ ἀμερικανικὰ πρότυπα – τόσο θὰ ἀρχίζει νὰ ἀλλάζῃ ἡ συνείδηση τῶν κατοίκων τῶν μὴ δυτικῶν χωρῶν τῆς “περιφέρειας”. Πίστευαν ὅτι στὴν Ἀσία, τὴν Μέση Ἀνατολή, τὴν Ἀφρικὴ καὶ τὴν Λατινικὴ Ἀμερική, ὁ παράγοντας τῆς θρησκείας καὶ ἡ ρίζα τῶν ἀνθρώπων στὴν παράδοση ἀργὰ ἢ γρήγορα θὰ ὑποχωροῦσαν στὸ παρασκήνιο, ὅπως καὶ στὴν μεταχριστιανικὴ Εὐρώπη. Ὅτι οἱ ἄνθρωποι θὰ γίνονταν δεκτικοὶ στὶς νεοφιλελεύθερες ἀξίες, συμπεριλαμβανομένης τῆς περιβόητης ἔννοιας τῆς ἀνεκτικότητας.
Ὡστόσο, ὅπως λένε, κάτι πῆγε στραβά. Καὶ εἶναι ἤδη ὁρατὸ μὲ γυμνὸ μάτι. Σύμφωνα μὲ τὸ βρετανικὸ φερέφωνο τοῦ νεοφιλελεύθερου κατεστημένου, τὸν Economist [1], παρὰ τὴν ἐπιθετικὴ ἐπιβολὴ ἀφηγήσεων εὐνοϊκῶν γιὰ τὴν ἄρχουσα ἐλὶτ τῶν δυτικῶν χωρῶν μέσῳ τῶν παγκοσμιοποιημένων μέσων ἐνημέρωσης καὶ τῶν ΜΚΟ, τὸ χάσμα ἀξιῶν μὲ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο δὲν μειώνεται, καὶ ἀπὸ ὁρισμένες ἀπόψεις γίνεται εὐρύτερο καὶ βαθύτερο. Ἐπιπλέον, παρατηρεῖται μία αὐξανόμενη ἀπόρριψη τῆς νεοφιλελεύθερης ἰδεολογίας ἀπὸ συντηρητικοὺς κύκλους τῆς ἴδιας της δυτικῆς κοινωνίας.
Στὶς συζητήσεις σχετικὰ μὲ τὶς νεοφιλελεύθερες ἀφηγήσεις, ὑπάρχει πάντα ὁ πειρασμὸς νὰ ἀναχθοῦν τὰ πάντα σὲ μία συζήτηση γιὰ τὸ πιὸ παράξενο, πιὸ προκλητικὸ στοιχεῖο – τὴν προβολὴ τοῦ περιβόητου ζητήματος τοῦ φύλου καὶ τῶν δικαιωμάτων τῶν ΛΟΑΤ. Ὡστόσο, τὸ θέμα εἶναι πιὸ σύνθετο καὶ γι’ αὐτὸ ἔχει νόημα νὰ ἀναλύσουμε τὸ ἀξιακὸ παράδειγμα τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ μὲ περισσότερες λεπτομέρειες, χωρίζοντάς το σὲ τέσσερις συνιστῶσες ἀνὰ τομέα: οἰκονομία, πολιτική, κοινωνία καὶ τεχνολογία.
1. Οἰκονομία
Τὸ πρῶτο καὶ κύριο ἀξίωμα σὲ αὐτὸν τὸν τομέα εἶναι ἡ κυριαρχία τοῦ δολλαρίου τῶν ΗΠΑ ὡς ἀποθεματικοῦ συναλλάγματος καὶ μέσου διακανονισμοῦ στὸ διεθνὲς ἐμπόριο. Ἡ ἀποδολλαριοποίηση γίνεται ἀντιληπτὴ ὡς ὑπαρξιακὴ ἀπειλῇ γιὰ τὴν δυτικὴ ἡγεμονία. Οἱ μὴ δυτικὲς χῶρες στεροῦνται τὸ δικαίωμα νὰ ἀσκοῦν συναλλαγματικὸ ἔλεγχο.
Ἡ ἑπόμενη “ἱερὴ ἀγελάδα” εἶναι οἱ ἀγορὲς πρώτων ὑλῶν καὶ ἐμπορευμάτων ποὺ εἶναι ἀνοικτὲς στὸ δυτικὸ κεφάλαιο, συμπεριλαμβανομένου τοῦ κερδοσκοπικοῦ κεφαλαίου. Ὁ προστατευτισμὸς τῶν ΗΠΑ καὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης ἀνακηρύσσεται ὡς λογικὸ μέτρο γιὰ τὴν ρύθμιση τῶν διασυνοριακῶν ροῶν. Οἱ ὑπόλοιπες ἐνθαρρύνονται νὰ πιστέψουν στὴν “ἐλεύθερη ἀγορά” καὶ νὰ “βελτιώσουν τὸ ἐπενδυτικὸ κλίμα” γιὰ τὸ δυτικὸ κεφάλαιο στὴν ἐπικράτειά τους. Ἕνα ἐνδεικτικὸ παράδειγμα: ἡ ἀπαγόρευση τῶν ΗΠΑ στὶς εἰσαγωγὲς τηλεπικοινωνιακοῦ ἐξοπλισμοῦ ἀπὸ ὁρισμένες κινεζικὲς ἑταιρεῖες, συμπεριλαμβανομένων τῶν HUAWEI καὶ ZTE, μὲ τὶς ὁποῖες γίνεται ὅλο καὶ πιὸ δύσκολο νὰ ἀνταγωνιστοῦν οἱ ἀμερικανικὲς ἑταιρεῖες. Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο, οἱ Ἀμερικανοὶ ζητοῦν ἐπειγόντως ἀπὸ τὸ Πεκίνο προτιμήσεις γιὰ τὶς ἑταιρεῖες τους στὴν Κίνα.
Μία ἄλλη ἐκδήλωση τῆς νεοφιλελεύθερης προσέγγισης στὴν οἰκονομία εἶναι ἡ ἀκόλουθη. Παίρνει ἕνα ζήτημα παγκόσμιας σημασίας, ὅπως ἡ προστασία τοῦ περιβάλλοντος ἢ ἡ κλιματικὴ ἀλλαγή, καὶ τὸ μετατρέπει σὲ μηχανισμὸ διασφάλισης τῶν συμφερόντων τῶν δυτικῶν χρηματοπιστωτικῶν καὶ βιομηχανικῶν ὁμίλων.
Τώρα οἱ ἀρχὲς τῆς Δύσης ἔχουν ἔρθει κοντὰ σὲ μία δύσκολη πρόκληση: πῶς νὰ παρουσιάσουν τὴν σχεδιαζόμενη κατάσχεση τῶν ἰδιωτικῶν περιουσιακῶν στοιχείων ἀπὸ τὴν Ρωσσία; Στὸ πλαίσιο τοῦ νεοφιλελεύθερου παραδείγματος, ἡ ἀπάντηση εἶναι αὐτονόητη. Τὸ ἀπαραβίαστό της ἰδιωτικῆς ἰδιοκτησίας εἶναι ἀσφαλῶς μία θεμελιώδης ἀρχὴ ποὺ διέπει τὴν “οἰκονομία τῆς ἀγορᾶς”, ἀλλὰ ἂν εἶναι πολὺ ἀναγκαῖο, εἶναι ἐφικτὸ – ἀλλὰ μόνο γιὰ τὴν Δύση καὶ ὄχι γιὰ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν χωρῶν μὲ “αὐταρχικά” ἀντὶ φιλελεύθερα καθεστῶτα. Ἡ νομοθεσία καὶ ἡ προπαγάνδα θὰ προσαρμοστοῦν σὲ αὐτὸ τὸ ἰδεολογικὸ κατασκεύασμα.
Μία ἄλλη ἐκδήλωση τῆς νεοφιλελεύθερης προσέγγισης στὴν οἰκονομία εἶναι ἡ ἀκόλουθη. Παίρνει ἕνα ζήτημα παγκόσμιας σημασίας, ὅπως ἡ προστασία τοῦ περιβάλλοντος ἢ ἡ κλιματικὴ ἀλλαγή, καὶ τὸ μετατρέπει σὲ μηχανισμὸ διασφάλισης τῶν συμφερόντων τῶν δυτικῶν χρηματοπιστωτικῶν καὶ βιομηχανικῶν ὁμίλων.
Δὲν πρόκειται νὰ ἀρνηθοῦμε τὴν ὕπαρξη περιβαλλοντικῶν καὶ κλιματικῶν προβλημάτων. Εἴμαστε ὑπὲρ τῆς ἐξεύρεσης συλλογικῶν τρόπων γιὰ τὴν ἐπίλυσή τους. Ὡστόσο, ἡ προσέγγιση τῶν Δυτικῶν ἀποκτᾶ ὅλο καὶ περισσότερο χαρακτηριστικὰ οἰκολογικοῦ ἐξτρεμισμοῦ. Σκληρὰ πρότυπα καὶ κανονισμοὶ τοῦ “πράσινου μετασχηματισμοῦ” ἐπιβάλλονται στὶς χῶρες τοῦ Παγκόσμιου Νότου, ὅπου κάποτε οἱ ἀνεπτυγμένες χῶρες τοποθετοῦσαν τὴν βλαβερὴ βιομηχανικὴ παραγωγή. Τὰ ἀναπτυσσόμενα κράτη καλοῦνται νὰ ἐπιβάλουν μία ἐνεργειακὴ μετάβαση, ἡ ὁποία συνεπάγεται τὴν δραστικὴ μείωση τῆς χρήσης ὀρυκτῶν πόρων καὶ τὴν παύση τῶν ἐπενδύσεων στὴν ἀνάπτυξη τοῦ παραδοσιακοῦ τομέα καυσίμων καὶ ἐνέργειας. Ἡ νεοαποικιακὴ λογικὴ βασίζεται στὰ ὑπερκέρδη ἀπὸ τὴν προμήθεια προϊόντων μὲ “πράσινες” τεχνολογίες καὶ τὴν μακροπρόθεσμη ὑποταγὴ τοῦ ἐνεργειακοῦ τομέα στὶς ἀμερικανικὲς καὶ εὐρωπαϊκὲς πολυεθνικὲς ἑταιρεῖες, μεταξὺ ἄλλων καὶ γιὰ τὴν ἄντληση χρημάτων στὴν δική τους ἐνεργειακὴ μετάβαση. Ὡς ἀποτέλεσμα, πολλὲς χῶρες κινδυνεύουν νὰ πέσουν σὲ ἐνεργειακὴ φτώχεια καί, κατὰ συνέπεια, νὰ ἀντιμετωπίσουν ἔλλειψη πόρων γιὰ τὴν ἀνάπτυξη. Οἱ ἴδιοι οἱ Δυτικοί, γιὰ παράδειγμα στὴν ΕΕ, δὲν διστάζουν νὰ αὐξήσουν τὴν παραγωγὴ μὲ καύση ἄνθρακα καὶ πετρελαίου, ὅταν αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητο.
Ἐὰν μιλᾶμε γιὰ τὸ νεοφιλελεύθερο οἰκονομικὸ μοντέλο σὲ ἐγχώριο ἐπίπεδο, ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια, σὰν ἰός, ὁ “καταναλωτισμός” ἐξαπλώνεται στὴ Δύση – ἡ ἰδεολογία τῆς ὑπερβολικῆς κατανάλωσης καὶ τοῦ φετιχισμοῦ τῶν ἐμπορευμάτων, ποὺ βασίζεται στὴν φαύλη πρακτικὴ τῶν “εὔκολων” δανείων καὶ τοῦ ἐπιθετικοῦ μάρκετινγκ. Αὐτὸ τὸ μοντέλο καταναλωτικῆς συμπεριφορᾶς εἰσάγεται σκόπιμα μέσῳ τῶν καλούμενων διεθνῶν καὶ ἀνεξάρτητων μέσων ἐνημέρωσης, ἔτσι ὥστε οἱ δυτικοὶ παραγωγοὶ νὰ μποροῦν νὰ μονοπωλοῦν τὶς παγκόσμιες ἀγορές. Στὴν ἐπιδίωξη τοῦ κέρδους, οἱ ἑταιρεῖες χρησιμοποιοῦν ἐξελιγμένη διαφήμιση γιὰ νὰ δημιουργήσουν ἀφύσικες καὶ ὑπερβολικὲς καταναλωτικὲς ἀνάγκες.
2. Πολιτική
Οἱ ὀπαδοὶ τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ προσπαθοῦν νὰ παρουσιάσουν τὴν ὑπόθεση ὅτι ἡ Ἀμερικὴ καὶ οἱ δυτικοευρωπαϊκὲς χῶρες εἶναι ὀργανωμένες μὲ βάση τὶς ἀρχὲς τῆς “φιλελεύθερης δημοκρατίας”. Αὐτὸς ὁ ἀμφίβολος ἰσχυρισμὸς δὲν ἀποτελεῖ ἀντικείμενο αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου. Εἶναι σημαντικὸ γιὰ μᾶς νὰ ἐξετάσουμε σὲ τί συνίσταται ἡ “δημοκρατία” ποὺ ἡ Δύση προσφέρει στὸν κόσμο πρὸς ἐξαγωγή.
Κατὰ τὴν νεοφιλελεύθερη ἀντίληψη, ἡ δημοκρατία δὲν εἶναι καθόλου ἡ ἐξουσία τοῦ λαοῦ, ἡ λαϊκὴ ἐξουσία ἢ ἀκόμη καὶ ἡ ἐξουσία τῆς πλειοψηφίας. Εἶναι ἡ ἐξουσία μίας μειοψηφίας πάνω στὴν ὑπόλοιπη κοινωνία, δῆθεν γιὰ τὸ καλό της.
Εἶναι ἐδῶ καὶ καιρὸ προφανὲς ὅτι κατὰ τὴν νεοφιλελεύθερη ἀντίληψη, ἡ δημοκρατία δὲν εἶναι καθόλου ἡ ἐξουσία τοῦ λαοῦ, ἡ λαϊκὴ ἐξουσία ἢ ἀκόμη καὶ ἡ ἐξουσία τῆς πλειοψηφίας. Εἶναι ἡ ἐξουσία μίας μειοψηφίας πάνω στὴν ὑπόλοιπη κοινωνία, δῆθεν γιὰ τὸ καλό της. Δὲν ὑπάρχουν σαφῆ κριτήρια γιὰ τὴν “δημοκρατία πρὸς ἐξαγωγή”, ἀλλὰ ἑρμηνεύεται πολὺ στενὰ ως ἕνα σύνολο ὑποχρεωτικῶν ψευδοδημοκρατικῶν “τελετουργιῶν”. Αὐτὰ περιλαμβάνουν, γιὰ παράδειγμα, τὴν δογματικὴ ἀρχὴ τῆς “διαδοχῆς τῆς ἐξουσίας”. Καταλογίζεται στὰ κυρίαρχα κράτη ὅταν αὐτὰ ἐπιδιώκουν νὰ ἀκολουθήσουν μία ἐθνικὰ προσανατολισμένη πορεία. Μέσα στὸν πολιτικὸ καὶ προπαγανδιστικὸ παροξυσμό, ξεχνάει κανεὶς τὴν “ἀσήμαντη λεπτομέρεια” – τὴν γνώμη τῆς πλειοψηφίας τοῦ λαοῦ ποὺ ἐκφράζεται κατὰ τὴν διεξαγωγὴ ἐκλογῶν ἢ δημοψηφισμάτων ὑπὲρ τῆς διατήρησης αὐτοῦ ἢ ἐκείνου τοῦ πολιτικοῦ ἡγέτη στὸ ἀξίωμα. Ταυτόχρονα, προσπαθοῦν νὰ μὴν θυμοῦνται τὰ σχετικὰ προηγούμενα στὶς δυτικὲς “δημοκρατίες” τὶς τέσσερις προεδρικὲς θητεῖες τοῦ Φ. Ροῦσβελτ στὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ἢ τὰ 16 χρόνια καγγκελαρίας τῆς Ἄ. Μέρκελ στὴν Ὁμοσπονδιακὴ Δημοκρατία τῆς Γερμανίας.
Θὰ πρέπει νὰ τονιστῇ ὅτι στὶς ἴδιες τὶς δυτικὲς χῶρες, οἱ δημοκρατικὲς διαδικασίες ἔχουν πρὸ πολλοῦ μετατραπεῖ σὲ τελετὲς ποὺ ἀποσκοποῦν στὴν νομιμοποίηση τῆς ἐξουσίας, ἀλλὰ δὲν ἔχουν καμμία σχέση μὲ τὴν ἐναλλαγὴ τῶν ἐλίτ. Οἱ δυναστεῖες τῶν πολιτικῶν ποὺ κατέχουν τὶς ἡγετικὲς θέσεις σὲ πολλὲς χῶρες – ἀπὸ τὸ Βέλγιο μέχρι τὶς ΗΠΑ – ἐδῶ καὶ δεκαετίες παραμένουν σχεδὸν ἀμετάβλητες. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ ὅρος “βαθὺ κράτος” χρησιμοποιεῖται εὐρέως. Δὲν ἀποτελεῖ ἔκπληξη τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ δομὴ ἐξουσίας τῶν δυτικῶν δυνάμεων κυριαρχεῖται ἀπὸ μεγάλες μονοπωλιακὲς ἐπιχειρήσεις. Ἡ ψευδοδημοκρατία ἔχει σχεδιαστεῖ γιὰ νὰ ἐξυπηρετῇ τὰ συμφέροντά τους.
Οἱ “ἐλεύθερες καὶ δίκαιες” ἐκλογὲς θεωροῦνται ἐπίσης μεταξὺ τῶν “ἀξιῶν τοῦ δήμου” στὴν Δύση. Ὁ βαθμὸς τῆς “ἐλευθερίας” καθορίζεται ἀνάλογα μὲ τὴν παρουσία “ἀνεξάρτητων” μέσων ἐνημέρωσης – ξένων πρακτόρων ποὺ ἐλέγχονται ἀπὸ τὴ Δύση σὲ μία συγκεκριμένη χώρα –, ἐνῶ ἡ “δικαιοσύνη” καθορίζεται ἀπὸ τὴν ἀποδοχὴ στὶς ἐκλογὲς καὶ τὴν παροχὴ στὴν Δύση τῶν ἀποτελεσμάτων τῆς συμμετοχῆς “ἀνεξάρτητων”, δηλαδὴ φιλοδυτικῶν, ὑποψηφίων ἢ κομμάτων. Ἕνας ἄλλος ὅρος τῆς “ἐλευθερίας καὶ τῆς δικαιοσύνης” εἶναι ἡ πιστοποίηση τῆς πορείας καὶ τῶν ἀποτελεσμάτων τῶν ἐκλογῶν ἀπὸ ξένες ἀποστολὲς παρατηρητῶν ποὺ ἐπιλέγονται ἀπὸ τὴν Δύση (ὑπὸ τὴν αἰγίδα τοῦ ΟΑΣΕ, ODIHR καὶ ἄλλων ἐμπλεκόμενων δομῶν). Φυσικά, καμμία ἀνεξάρτητη χώρα δὲν θὰ ἐπέτρεπε μία τέτοια ἐξωτερικὴ αὐθαιρεσία ὅσον ἀφορᾶ τὸν πιὸ σημαντικὸ θεσμὸ ποὺ διαμορφώνει τὸ σύστημα, ὅπως εἶναι οἱ ἐκλογές.
Μία ἄλλη νεοφιλελεύθερη τεχνικὴ εἶναι ἡ διαστρέβλωση τῆς ἔννοιας τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων μέσῳ τῆς προτεραιότητας τῶν πολιτικῶν καὶ πολιτικῶν δικαιωμάτων, ἐνῶ ὑποβαθμίζονται τὰ κοινωνικοοικονομικὰ καὶ πολιτιστικὰ δικαιώματα. Τὸ δικαίωμα στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων ποὺ δὲν θεωροῦνται ἀπὸ τὴν Δύση ὡς δικοί τους ἀγνοεῖται πλήρως. Ἂν καὶ στὰ λόγια, τὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα ἀναγορεύονται σὲ ἀπόλυτο καὶ τοποθετοῦνται πάνω ἀπὸ τὰ συμφέροντα ἀσφαλείας τοῦ κράτους. Αὐτὴ ἡ προσέγγιση ἔχει μετατραπεῖ σὲ πρόσχημα γιὰ τὶς ΗΠΑ καὶ τὰ κράτη ποὺ τὶς ὑπακούουν νὰ παρεμβαίνουν στὶς ἐσωτερικὲς ὑποθέσεις. Ὑπάρχουν πολλὰ παραδείγματα “ἔγχρωμων ἐπαναστάσεων”. Πουθενὰ οἱ ζωὲς τῶν ἀνθρώπων δὲν ἔγιναν καλύτερες. Δυτικοὶ ἐμπειρογνώμονες ποὺ ἐξυπηρετοῦν τὰ συμφέροντα τοῦ στρατιωτικό-βιομηχανικοῦ συμπλέγματος μιλοῦν γιὰ τὴν ἀνάγκη νὰ δοθῇ σὲ αὐτὲς τὶς τεχνολογίες διεθνὴς νομικὴ νομιμοποίηση, ἐπινοώντας ἔννοιες ὅπως τὸ “δικαίωμα βοήθειας” ἀπὸ τὸ ἐξωτερικὸ πρὸς τὴν μὴ συστημικὴ ἀντιπολίτευση σὲ χῶρες ποὺ χαρακτηρίζονται ὡς “αὐταρχικὰ καθεστῶτα” [2].
Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν διακηρυγμένη ἀρχὴ τῆς ἐλευθερίας τοῦ λόγου, ἡ νεοφιλελεύθερη Δύση ὑλοποιεῖ τὸ σχέδιο ἑνὸς “ψηφιακοῦ γκουλάγκ” – ἕνα καθεστὼς ἐλέγχου τῆς κοινῆς γνώμης καὶ τῆς ἱστορικῆς μνήμης ἀπὸ γίγαντες τῆς πληροφορικῆς καὶ ὀλιγαρχικὲς φατρίες.
Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν διακηρυγμένη ἀρχὴ τῆς ἐλευθερίας τοῦ λόγου, ἡ νεοφιλελεύθερη Δύση ὑλοποιεῖ τὸ σχέδιο ἑνὸς “ψηφιακοῦ γκουλάγκ” – ἕνα καθεστὼς ἐλέγχου τῆς κοινῆς γνώμης καὶ τῆς ἱστορικῆς μνήμης ἀπὸ γίγαντες τῆς πληροφορικῆς καὶ ὀλιγαρχικὲς φατρίες. Γιὰ τὴν καταστολὴ τῆς διαφωνίας χρησιμοποιοῦνται μηχανισμοὶ σιωπηρῆς λογοκρισίας καὶ διαγραφῆς “ἀνεπιθύμητων” λογαριασμῶν μαζὶ μὲ τὸ περιεχόμενό τους. Τὸ γεγονὸς ὅτι αὐτὸ ἀπὸ μόνο του παραβιάζει κατάφωρα τὸ δικαίωμα στὴν ἐλεύθερη ἔκφραση ἀποσιωπᾶται. Ἡ πραγματικότητα τῆς ζωῆς στὴν Δύση εἶναι ἡ ἠλεκτρονικὴ παρακολούθηση “ἀναξιόπιστων” ἀνθρώπων καὶ ἡ χειραγώγηση τῆς συμπεριφορᾶς τοῦ κοινοῦ μὲ τὴν χρήση εἰκονικῶν ἀλγορίθμων στὴν σφαῖρα τῶν μέσων ἐνημέρωσης.
Ἕνα ἐντυπωσιακὸ παράδειγμα εἶναι ἡ ἐκστρατεία ρωσσοφοβίας ποὺ ἐκτυλίσσεται στὴν Δύση. Στὴν πραγματικότητα, ὁ ἀντιρωσσικὸς ρατσισμὸς ἔχει γίνει κοινὸς τόπος, δηλαδὴ ἡ ἐκτεταμένη χρήση ρητορικῆς μίσους κατὰ τῆς Ρωσσίας καὶ τῶν Ρώσσων, σὰν νὰ τίθεται ἐκτὸς τῶν ἀγκυλῶν τῆς περιβόητης δυτικῆς πολιτικῆς ὀρθότητας. Τὰ μέσα ἐνημέρωσης καὶ οἱ “ἡγέτες τῆς κοινῆς γνώμης” εἶναι ἀπασχολημένα μὲ τὴν ἀναπαραγωγὴ βαθιὰ σωβινιστικῶν ἱστοριῶν γιὰ τὴν χώρα μας, ποὺ βασίζονται σὲ ἀπάνθρωπη καὶ ἀποξενωτικὴ ρητορικὴ κατὰ τοῦ ρωσσικοῦ λαοῦ, σὲ ψευδεῖς ἰδέες σχετικὰ μὲ τὴν “συλλογικὴ εὐθύνη” του γιὰ τὴν κρίση ἀσφαλείας ποὺ δημιούργησε ἡ Δύση καί, κατὰ συνέπεια, στὴν ἀνάγκη “συλλογικῆς” τιμωρίας τῶν Ρώσσων. Μία τέτοια ἐκστρατεία στὰ μέσα ἐνημέρωσης, ποὺ τροφοδοτεῖται ἀπὸ τοὺς ἐν ἐνεργεῖᾳ πολιτικούς, ἔχει ὅλα τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς ὁλοκληρωτικῆς προπαγάνδας.
Ἡ ἀχαλίνωτη ἐξάπλωση τῆς νεοφιλελεύθερης ἰδεολογίας ἔχει ὁδηγήσει στὴν μετατροπὴ τῶν δυτικῶν θεσμικῶν μέσων ἐνημέρωσης καὶ τῶν κοινωνικῶν δικτύων σὲ μία σφηκοφωλιὰ ἐμπλεκόμενων δημοσιογράφων, ἀνθρώπων τῶν δημοσίων σχέσεων, λομπιστῶν καὶ ὑποκατάστατων ἀκτιβιστῶν ποὺ βοηθοῦν τὶς ἀρχὲς νὰ διεξάγουν πληροφοριακὸ πόλεμο κατὰ τῆς Ρωσσίας. Δὲν ἔχει ἀπομείνει οὔτε ἴχνος ἀπὸ τὴν προηγούμενη λάμψη τῆς “ἀνεξάρτητης δημοσιογραφίας”. Οἱ ἐξαιρέσεις (T. Carlson, S. Hersh) ἁπλῶς ἐπιβεβαιώνουν τὸν κανόνα.
Ἡ νεοφιλελεύθερη “ἠθικὴ πυξίδα” τῆς δυτικῆς κοινωνίας ἐπιτρέπει ἤδη μορφὲς μίσους γιὰ ἐθνοτικοὺς καὶ γλωσσικοὺς λόγους, ποὺ ἦταν ταμποῦ ἀπὸ τὸν Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ τὴν γενοκτονία τῆς Ρουάντα. Εἶναι ἐνδεικτικὸ ὅτι ἡ προσέγγιση αὐτὴ δὲν καταδικάζεται – τουλάχιστον ἀπὸ τοὺς διεθνεῖς ὀργανισμούς, τῶν ὁποίων οἱ ἐκτελεστικὲς δομὲς ἔχουν “ἰδιωτικοποιηθεῖ” ἀπὸ τὴν Δύση. Γιὰ περισσότερα ἀπὸ ἐννέα χρόνια, τὸ Ταμεῖο τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν γιὰ τὰ Παιδιὰ (UNICEF) ἀγνοοῦσε τὰ γεγονότα τῶν θανάτων παιδιῶν στὸ Ντονμπᾶς ὡς ἀποτέλεσμα τῶν ἐπιθέσεων τῶν οὐκρανικῶν ἔνοπλων ὁμάδων. Ἡ UNESCO ἀπάντησε μὲ σιωπὴ στὴν δολοφονία τῶν δημόσιων προσώπων Ντάρια Ντούγκινα, Βλαντλὲν Τατάρσκι καὶ στὴν ἀπόπειρα δολοφονίας τοῦ Ζαχὰρ Πριλέπιν. Τὰ ὑλικὰ τῶν σπάνιων δυτικῶν δημοσιογράφων ποὺ ἐργάζονται στὴν ζώνη τῶν ἀμυντικῶν δυνάμεων τοῦ Βόρειου Καυκάσου καὶ εἶναι σὲ θέση νὰ ἀναφέρουν τὴν ἀλήθεια γιὰ τὰ γεγονότα ἐκεῖ, δὲν ἐπιτρέπονται στὸν ἀέρα ἀπὸ τὰ “παγκόσμια μέσα ἐνημέρωσης” καὶ οἱ ἴδιοι οἱ δημοσιογράφοι περιλαμβάνονται στὶς “μαῦρες λίστες” τῶν ἀνεπιθύμητων προσώπων.
Οἱ νεοφιλελεύθερες ἀπόψεις γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ τὸν πολιτισμό, καθὼς καὶ γιὰ τὴν ἱστορία καὶ τὶς κοινωνικὲς σχέσεις, ἔρχονται σὲ σύγκρουση μὲ τὴν κοσμοθεωρία ὅσων ἐμμένουν στὶς παραδοσιακὲς ἀξίες.
Στὴν Δύση, γιὰ παράδειγμα, ὑποστηρίζεται ἀνοιχτὰ ἡ ἀποποινικοποίηση καὶ νομιμοποίηση τῆς χρήσης ναρκωτικῶν. Πρόκειται γιὰ τὸ θόλωμα τῆς διαχωριστικῆς γραμμῆς μεταξὺ ἐλαφρῶν καὶ βαριῶν “οὐσιῶν”, τὸν ἀποστιγματισμὸ τῆς χρήσης ναρκωτικῶν καὶ τὴν τοποθέτηση τῶν τοξικομανῶν ως φυσιολογικῶν, ὑγιῶν μελῶν τῆς κοινωνίας. Ὑπάρχουν πολλὰ παραδείγματα. Σὲ αὐτὰ περιλαμβάνονται τὰ “καφενεῖα” στὸ Ἄμστερνταμ, τὸ “ψυχαγωγικὸ κάπνισμα” στὶς ΗΠΑ καὶ τὸν Καναδά, τὰ ἰατρικὰ ἀμφιλεγόμενα προγράμματα “μείωσης τῆς βλάβης” καὶ “θεραπείας ὑποκατάστασης” ποὺ ἐφαρμόζονται μέσῳ νεοφιλελεύθερων ΜΚΟ σὲ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου. Ἡ κινηματογραφικὴ βιομηχανία τοῦ Χόλιγουντ ἐργάζεται γιὰ τὴν ἐκλαΐκευση τῆς συνήθειας τῆς χρήσης ναρκωτικῶν. Οἱ στατιστικὲς ἐπιβεβαιώνουν ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ προσπάθειες ἀποδίδουν καρπούς. Σύμφωνα μὲ ἐκθέσεις τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικῶν καὶ Τοξικομανίας [3], ὁ ἀριθμὸς τῶν ἀτόμων ποὺ κάνουν καθημερινὴ ἢ σχεδὸν καθημερινὴ χρήση μαριχουάνας ἔχει αὐξηθεῖ τὰ τελευταῖα 10 χρόνια ἀπὸ 3 σὲ 3,7 ἑκατομμύρια ἄτομα καὶ ἀντιπροσωπεύει ἤδη περίπου τὸ 1,3% τοῦ πληθυσμοῦ τῆς ΕΕ. Ὁ ἀριθμὸς τῶν τοξικομανῶν ποὺ βρίσκονται σὲ θεραπεία ἔχει σχεδὸν διπλασιαστεῖ μέσα σὲ δυὸ μόλις χρόνια, ἀπὸ 55.000 σὲ 97.000. Παρατηρεῖται σταθερὴ αὔξηση τῶν κατασχέσεων παράνομων προϊόντων ποὺ περιέχουν μαριχουάνα (555 χιλιάδες περιπτώσεις τὸ 2020, 566 χιλιάδες τὸ 2021). Καὶ αὐτὸ εἶναι μόνον ἡ ἀρχή.
Στὴν καθημερινὴ ζωὴ στὶς δυτικὲς χῶρες, τέτοια ἄλλοτε περιθωριοποιημένα φαινόμενα ποὺ ὁδηγοῦν στὸν κατακερματισμὸ τῆς συνείδησης τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἡ ἐμμονὴ μὲ τὰ μηνύματα τῶν ΛΟΑΤ, ὁ ριζοσπαστικὸς φεμινισμός, ἡ παράλογη λατρεία τῆς κοινωνικῆς πολιτικῆς ὀρθότητας καὶ ἡ “κριτικὴ θεωρία τῆς φυλῆς” (ποὺ βασίζεται στὴν ὑπόθεση ὅτι ἡ φυλὴ δὲν εἶναι βιολογικὸ ἀλλὰ κοινωνικὰ κατασκευασμένο χαρακτηριστικὸ γιὰ τὴν καταπίεση τῶν μὴ λευκῶν) ἔχουν γίνει ὁ κανόνας. Κάθε ἀντίληψη ποὺ ἀναφέρεται στὴν παράδοση ἢ ποὺ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς “προοδευτικές” θεωρίες κηρύσσεται ἀρχαϊκή, στὴν καλύτερη περίπτωση ξεπερασμένη.
Οἱ νεοφιλελεύθεροι κάνουν τὰ πάντα γιὰ νὰ κάνουν τοὺς φορεῖς τῆς κλασικῆς (κανονικῆς) ἠθικῆς νὰ αἰσθάνονται δυσφορία καὶ ντροπή, νὰ αἰσθάνονται “μὴ μοντέρνοι”. Ὑπάρχουν μέθοδοι καταπίεσης ὅσων ἐκφράζουν ἀνοιχτὰ τὴν διαφωνία τους μὲ τὶς παρεκκλίσεις, ποὺ ἐπιθετικὰ κάνουν τὸ δρόμο τους. Πρόκειται γιὰ τὴν “κουλτούρα τῆς ἀκύρωσης” καὶ τὴν “ἀποπληροφόρηση”, ἐνθαρρύνοντας τὴν πρακτική της καταγγελίας, τοῦ συλλογικοῦ ἐκφοβισμοῦ καὶ τοῦ ἀνυπόστατου στιγματισμοῦ μὲ προσβλητικὲς ταμπέλες: ρατσιστές, φασίστες, κομμουνιστές, σεξιστές, ὁμοφοβικοί, μισητές του φύλου καὶ ἄλλα παρόμοια. Οἱ ὀπαδοὶ τῶν παραδοσιακῶν ἀπόψεων, ποὺ τώρα κηρύσσονται “λάθος”, ἀναγκάζονται νὰ μετανοήσουν δημοσίως.
Εἶναι σημαντικὸ νὰ τονιστεῖ ἐδῶ ὅτι τὰ μέλη τῶν σεξουαλικῶν μειονοτήτων ἀποτελοῦν μέρος ὅλων τῶν κοινωνιῶν. Δὲν πρέπει νὰ ὑφίστανται διακρίσεις καὶ νὰ ἔχουν τὰ ἴδια πολιτικὰ καὶ κοινωνικοπολιτιστικὰ δικαιώματα μὲ ὅλους τους ἄλλους πολίτες. Ἀνησυχία προκαλεῖ ἡ προπαγάνδα τῶν μὴ παραδοσιακῶν ἀξιῶν, ἡ ὁποία γίνεται ὅλο καὶ πιὸ ἐπιθετική. Ἔτσι, σύμφωνα μὲ τὴν IPSOS, μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες διεθνεῖς ἑταιρεῖες ποὺ εἰδικεύεται στὴν κοινωνιολογικὴ ἔρευνα, σὲ μία σειρὰ ἀπὸ χῶρες ὅπου ἔχει ριζώσει τὸ νεοφιλελεύθερο παράδειγμα (Γερμανία, Σουηδία, Αὐστραλία, Καναδάς, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία), τὸ ποσοστὸ τῶν ἐκπροσώπων τῶν ΛΟΑΤ εἶναι 2 – 4 φορὲς ὑψηλότερο ἀπὸ τὸν ἀντίστοιχο παγκόσμιο μέσο ὄρο (ὁ ἰατρικὸς κανόνας εἶναι περίπου 1% τοῦ πληθυσμοῦ). Καὶ σὲ ὁρισμένες χῶρες, σὲ ἔρευνες μεταξὺ τῶν νέων, ἕως καὶ τὸ 18% τῶν ἐρωτηθέντων παραδέχθηκαν ὅτι ἔχουν ἕλξη γιὰ τὸ ἴδιο φῦλο [4].
Οἱ νεοφιλελεύθεροι κάνουν τὰ πάντα γιὰ νὰ κάνουν τοὺς φορεῖς τῆς κλασικῆς (κανονικῆς) ἠθικῆς νὰ αἰσθάνονται δυσφορία καὶ ντροπή, νὰ αἰσθάνονται “μὴ μοντέρνοι”. Ὑπάρχουν μέθοδοι καταπίεσης ὅσων ἐκφράζουν ἀνοιχτὰ τὴν διαφωνία τους μὲ τὶς παρεκκλίσεις, ποὺ ἐπιθετικὰ κάνουν τὸ δρόμο τους. Πρόκειται γιὰ τὴν “κουλτούρα τῆς ἀκύρωσης” καὶ τὴν “ἀποπληροφόρηση”, ἐνθαρρύνοντας τὴν πρακτική της καταγγελίας, τοῦ συλλογικοῦ ἐκφοβισμοῦ καὶ τοῦ ἀνυπόστατου στιγματισμοῦ μὲ προσβλητικὲς ταμπέλες: ρατσιστές, φασίστες, κομμουνιστές, σεξιστές, ὁμοφοβικοί, μισητές του φύλου καὶ ἄλλα παρόμοια. Οἱ ὀπαδοὶ τῶν παραδοσιακῶν ἀπόψεων, ποὺ τώρα κηρύσσονται “λάθος”, ἀναγκάζονται νὰ μετανοήσουν δημοσίως.
Τὸ ζήτημα τῆς ἐκπροσώπησης τῶν γυναικῶν καὶ τῶν νεοεμφανιζόμενων φυλετικῶν μειονοτήτων στὴν κυβέρνηση καὶ ἀκόμη καὶ στὶς ἐπιχειρήσεις ἀντιμετωπίζεται μέσῳ τεχνητῶν, παράλογων ποσοστώσεων ποὺ ὑπονομεύουν τὸν δίκαιο ἐπαγγελματικὸ ἀνταγωνισμὸ καὶ τὴν ἔννοια τῆς ἀξιοκρατίας ποὺ ἐνυπάρχει στὸν κλασικὸ καπιταλισμὸ καὶ τὸν φιλελευθερισμό. Ὅλα αὐτὰ γίνονται μὲ τὴν καταιγιστικὴ καὶ διάχυτη ὑποστήριξη τῶν νεοφιλελεύθερων μέσων μαζικῆς ἐνημέρωσης καὶ τὴν ἀκούραστη δουλειὰ ἐξειδικευμένων ἱδρυμάτων καὶ μὴ κυβερνητικῶν δομῶν.
Ταυτόχρονα, βρίσκονται σὲ ἐξέλιξη ἐργασίες γιὰ τὴν ἔνταξη τῆς ἔννοιας τοῦ “τρίτου φύλου” στὶς κατευθυντήριες γραμμὲς τοῦ Παγκόσμιου Ὀργανισμοῦ Ὑγείας σχετικὰ μὲ τὰ ζητήματα φύλου στὴν ὑγειονομικὴ περίθαλψη – γίνονται ἐκκλήσεις γιὰ τὴν ἀναθεώρηση τῶν ἠθικῶν κανόνων σχετικὰ μὲ τὴν ἀναπαραγωγικὴ ἐπιλογή, τὴν ἰατρικὴ τροποποίηση τῆς ἀνθρώπινης φύσης καὶ τὸ σεξουαλικὸ ἀπαραβίαστο τῶν παιδιῶν (στὴν οὐσία, ἕνα βῆμα πρὸς τὴ νομιμοποίηση τῆς παιδοφιλίας). Στὴν Ἱσπανία, ἔχει φτάσει ἀκόμη καὶ στὸ σημεῖο νὰ ἀποποινικοποιηθεῖ ἡ κτηνοβασία. Ἐκεῖ, τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2023, εἰσήχθησαν οἱ σχετικὲς νομοθετικὲς τροποποιήσεις.
Οἱ διεργασίες ἐπιδεινώθηκαν ἀπὸ τὴν βαθύτατη κρίση στὴν ὁποία ἔχουν περιέλθει ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία καὶ οἱ προτεσταντικὲς ἑνώσεις. Ἡ φήμη τοὺς ἔχει πληγεῖ ἀπὸ πολυάριθμα σκάνδαλα. Σήμερα, ἡ ἐκκλησία στὴν Δύση ἀντιμετωπίζει κατηγορίες γιὰ διάδοση τοῦ “λευκοῦ χριστιανικοῦ ἐθνικισμοῦ” καὶ τῆς “λευκῆς ὑπεροχῆς”, καθὼς καὶ γιὰ προσπάθειες περιθωριοποίησης τῆς κοινότητας ΛΟΑΤ. Οἱ ἀδέξιες προσπάθειες ὁρισμένων θρησκευτικῶν κοινοτήτων νὰ προσεταιριστοῦν τὰ μέλη τῶν σεξουαλικῶν μειονοτήτων μὲ τὸ μέρος τους, ἀκόμη καὶ σὲ σημεῖο νὰ εἶναι πρόθυμες νὰ παντρέψουν ζευγάρια τοῦ ἴδιου φύλου, ἔχουν ἀφήσει πολλοὺς ἀνθρώπους κατάπληκτους. Ὡς ἀποτέλεσμα, πολλοὶ στὴν Δύση ἀδυνατοῦν νὰ βροῦν γαλήνη καὶ παρηγοριὰ στὴν ἐκκλησία.
Εἶναι σαφὲς σὲ ἕναν λογικὸ παρατηρητὴ ὅτι τὸ “ἀνανεωτικό” τμῆμα τῆς Δύσης ἔχει ἀποκλίνει σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ τοὺς γενικὰ ἀναγνωρισμένους κανόνες τῆς ἀνθρώπινης ἠθικῆς, τοὺς ὁποίους, παρεμπιπτόντως, ὁ κλασικὸς φιλελευθερισμὸς δὲν ἀπέρριπτε καθόλου. Ὡστόσο, ὁ νεοφιλελευθερισμὸς εἶναι ἤδη προσανατολισμένος στὴν διάλυση τῆς πνευματικῆς, πολιτιστικῆς καὶ κοινωνικῆς κληρονομιᾶς διαφόρων πολιτισμῶν. …Οἱ νεοφιλελεύθεροι ἰδεολόγοι προωθοῦν τὴν ἔννοια καὶ τὶς πρακτικές του τρανσουμανισμοῦ καὶ τοῦ μετά-ἀνθρωπισμοῦ γιὰ νὰ ἀντικαταστήσουν τὸν ἀνθρωπισμό.
Ὑπάρχει μία ραγδαία πτώση στὶς στατιστικές της ἐκκλησιαστικῆς προσέλευσης (ἰδίως τῶν παραδοσιακῶν δογμάτων) στὴν Εὐρώπη καὶ τὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες, καὶ οἱ δικαιολογίες μὲ ἀναφορὲς στὴν μεταπανδημικὴ περίοδο δὲν ἀντέχουν σὲ καμμία κριτική. Ἡ ἀνάπτυξη μίας κοινωνικῆς ὁμάδας ἀνθρώπων ποὺ ἀδιαφοροῦν γιὰ θέματα πίστης μπορεῖ νὰ ἀλλάξει ριζικὰ τὸ κοινωνικοπολιτικὸ τοπίο.
Εἶναι σαφὲς σὲ ἕναν λογικὸ παρατηρητὴ ὅτι τὸ “ἀνανεωτικό” τμῆμα τῆς Δύσης ἔχει ἀποκλίνει σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ τοὺς γενικὰ ἀναγνωρισμένους κανόνες τῆς ἀνθρώπινης ἠθικῆς, τοὺς ὁποίους, παρεμπιπτόντως, ὁ κλασικὸς φιλελευθερισμὸς δὲν ἀπέρριπτε καθόλου. Ὡστόσο, ὁ νεοφιλελευθερισμὸς εἶναι ἤδη προσανατολισμένος στὴν διάλυση τῆς πνευματικῆς, πολιτιστικῆς καὶ κοινωνικῆς κληρονομιᾶς διαφόρων πολιτισμῶν. Οἱ ἀξίες τοῦ Διαφωτισμοῦ, τοῦ Χριστιανισμοῦ, τῶν ἄλλων μονοθεϊστικῶν θρησκειῶν, ἀκόμη καὶ τοῦ μεταχριστιανικοῦ ἀθεϊσμοῦ, ἀντικαθίστανται ἀπὸ τὰ δόγματα τῆς “νέας ἠθικῆς” μὲ τὸ δῆθεν εὔλογο πρόσχημα τῆς καταπολέμησης τῶν διακρίσεων εἰς βάρος τῶν μειονοτήτων. Οἱ νεοφιλελεύθεροι ἰδεολόγοι προωθοῦν τὴν ἔννοια καὶ τὶς πρακτικές του τρανσουμανισμοῦ καὶ τοῦ μετά-ἀνθρωπισμοῦ γιὰ νὰ ἀντικαταστήσουν τὸν ἀνθρωπισμό.
4. Τεχνολογία
Οἱ δυτικοὶ νεοφιλελεύθεροι ἰδεολόγοι προωθοῦν ἐνεργὰ τὸν ἀτομικισμό, τὴν προτεραιότητα τοῦ ἐξατομικευμένου ἀτόμου ἔναντι ὁποιουδήποτε ἄλλου παράγοντα καὶ προβληματισμοῦ. Προωθοῦνται οἱ ἰδέες τῆς συνεχοῦς αὐτοβελτίωσης καὶ τὰ ἐσωστρεφῆ σχήματα μετασχηματισμοῦ, μεταξὺ ἄλλων καὶ μὲ τὴ βοήθεια τῶν σύγχρονων τεχνολογικῶν δυνατοτήτων. Τονίζεται πάντοτε ὅτι μόνο τὸ ἄτομο ποὺ εἶναι πιὸ “τεχνολογικὰ προηγμένο” μπορεῖ νὰ θεωρηθῇ “προηγμένο”. Στὴν πραγματικότητα, ὡστόσο, πίσω ἀπὸ αὐτὸ τὸ πέπλο κρύβονται πολλὰ ἐμπορικὰ ἢ πολιτικὰ συμφέροντα.
Τὸ πρόβλημα, κατὰ τὴν γνώμη μας, εἶναι ὅτι οἱ πολιτιστικοὶ καὶ ἠθικοὶ μηχανισμοὶ ρύθμισης τῶν κοινωνικῶν καὶ διαπροσωπικῶν σχέσεων ἀντικαθίστανται ἀπὸ τὴν τεχνολογικὴ ἀνεκτικότητα. Στὴν Δύση, οἱ λύσεις ποὺ βασίζονται σὲ προηγμένες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης τῆς φαρμακευτικῆς ἀγωγῆς, μετατρέπονται σὲ καθολικὸ ἐργαλεῖο γιὰ τὴν ἐξάλειψη τῶν θεραπευτικῶν καὶ κοινωνικῶν προβλημάτων. Ὡστόσο, τὶς περισσότερες φορὲς τὰ προβλήματα αὐτὰ εἶναι τραβηγμένα καὶ τεχνητά. Ὁ στόχος εἶναι νὰ ὁδηγηθοῦν οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι σὲ μία λανθασμένη ἀντίληψη: κάθε ἐπιθυμία γιὰ ἐσωτερικὴ ἄνεση μπορεῖ νὰ ἐκπληρωθεῖ.
Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀνοίγει ὁ δρόμος γιὰ τὴν ἐξάπλωση νεόκοπων ἐρευνῶν σχετικὰ μὲ τὶς ἀλλαγὲς στὴν ἀνθρώπινη φύση μὲ τὴν βοήθεια τῶν σύγχρονων βιοτεχνολογιῶν. Στὴ Δύση, γιὰ παράδειγμα, οἱ ἀναστολεῖς τῆς ἐφηβείας χρησιμοποιοῦνται ὅλο καὶ περισσότερο γιὰ νὰ προετοιμάσουν τοὺς ἐφήβους γιὰ τὶς “μεταβάσεις”. Πίσω ἀπὸ αὐτό, ὅπως θὰ περίμενε κανείς, κρύβονται μεγάλα ἑταιρικὰ κέρδη: τὸ 2022, μόνο στὶς ΗΠΑ θὰ ὑπάρχει μία ἀγορὰ μεταβατικῶν ἐπεμβάσεων ὕψους 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων [5].
Οἱ βιοϊατρικὲς παρεμβάσεις γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τῆς ἀνθρώπινης ἐμφάνισης γίνονται ὅλο καὶ πιὸ ἐξελιγμένες. Μεταξὺ τῶν ἐξελίξεων “αἰχμῆς” συγκαταλέγονται βιοτεχνολογικὲς ὑπηρεσίες ὅπως ἡ 23andMe καὶ ἡ Atlas, οἱ ὁποῖες ἔχουν καταστήσει τὴν γενετικὴ ἀνάλυση διαθέσιμη ως ὑπηρεσία ψυχαγωγίας. Οἱ ἰδέες τῆς γέννησης γενετικὰ βελτιωμένων παιδιῶν καὶ τῆς μεταμόσχευσης τοῦ κεφαλιοῦ ἑνὸς ἀνθρώπου βρίσκονται στὸ μυαλὸ τῶν ἐπιχειρηματιῶν. Ἀπὸ τὴν ἴδια σειρὰ – ἔρευνα γιὰ τὴν αὔξηση τῆς ἀντοχῆς, τὸ ντόπινκ, τὴν ἄμβλυνση τῶν ἀντιδράσεων στὸν πόνο καὶ ἄλλα ἐρεθίσματα. Ἡ ἔρευνα στὸν τομέα τοῦ συνδυασμοῦ ἀνθρώπου καὶ μηχανῆς μὲ βάση τὰ ἐπιτεύγματα στὸν τομέα τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης (cyborgisation) κερδίζει δημοτικότητα.
Θὰ πρέπει νὰ σημειώσουμε ξεχωριστὰ τὴν φασαρία γύρω ἀπὸ τὴν γενετικὴ τεχνητὴ νοημοσύνη καὶ πολλὰ ἔργα γιὰ τὴν εἰκονικοποίηση τῆς κοινωνικότητας. Δύσκολα μπορεῖ νὰ ἐξηγηθῇ μὲ κάτι ἄλλο ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία νὰ “βγάλουμε λεφτά” ἀπὸ τὴν ἐκμετάλλευση τῶν ἀνθρώπινων ἰδιοτροπιῶν καὶ ἀδυναμιῶν.
Ὁλόκληρη ἡ νεοφιλελεύθερη ἀτζέντα εἶναι μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο δημιούργημα τοῦ “μεγάλου χρήματος” καὶ ὑπάρχει γιὰ νὰ ἐξυπηρετεῖ τὰ συμφέροντα τῶν πολυεθνικῶν ἐπιχειρήσεων μέσῳ πολιτικῶν, οἰκονομικῶν καὶ κοινωνικῶν δεσμῶν. …Κοιτάζοντας αὐτὲς τὶς διαδικασίες ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό, ἀπὸ τὴν Ρωσσία, δὲν μποροῦμε παρὰ νὰ παρατηρήσουμε τὴν τοξικότητα καὶ τὴν ἠθικὴ διαφθορὰ τῆς ἰδεολογίας ποὺ τὶς διέπει γιὰ τοὺς φορεῖς της.
Ἡ σχεδὸν ἀνεξέλεγκτη ἐφαρμογὴ τέτοιων ἰδεῶν, βέβαια, μὲ εὔλογες ἢ καὶ εὐγενεῖς προφάσεις, καὶ ἡ εἰσαγωγὴ ἀνεπαρκῶς κατανοητῶν τεχνολογιῶν, συμβάλλει στὴν ἐμβάθυνση τῶν κοινωνικοοικονομικῶν διαιρέσεων στὴν κοινωνία καὶ στὴν διαιώνιση τῆς ἀνισότητας, τόσο στὸ ἐσωτερικὸ τῶν χωρῶν ὅσο καὶ στὴν διεθνὴ σκηνή. Οἱ δυτικὲς ἑταιρεῖες βιοτεχνολογίας, βιοϊατρικῆς, πληροφορικῆς καὶ ἄλλες ἑταιρεῖες ἐνεργοῦν μὲ θρασὺ καὶ ἀνεύθυνο τρόπο. Δὲν ἔχουν καμία διάθεση νὰ ἀφήσουν τὶς εὐκαιρίες νὰ δημιουργήσουν ἕνα πλαίσιο γιὰ μελλοντικὲς ἀλλαγὲς καὶ καινοτομίες ποὺ ὑπόσχονται μυθικὰ κέρδη, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τοὺς κινδύνους γιὰ συγκεκριμένα ἄτομα καὶ κοινωνίες. Ἡ ἀπώλεια τῆς κατανόησης τοῦ ἀπαραβίαστου τῶν οἰκουμενικῶν ἀνθρώπινων ἀξιῶν δὲν γίνεται ἀντιληπτὴ ἀπὸ τὸ νεοφιλελεύθερο τμῆμα τῆς Δύσης ὡς σημαντικὸ πρόβλημα.
Ὁλόκληρη ἡ νεοφιλελεύθερη ἀτζέντα εἶναι μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο δημιούργημα τοῦ “μεγάλου χρήματος” καὶ ὑπάρχει γιὰ νὰ ἐξυπηρετεῖ τὰ συμφέροντα τῶν πολυεθνικῶν ἐπιχειρήσεων μέσῳ πολιτικῶν, οἰκονομικῶν καὶ κοινωνικῶν δεσμῶν. Οἱ ψευδοδημοκρατικὲς καὶ νεοφιλελεύθερες συμπεριφορὲς ποὺ ἐπιβάλλει ἡ Δύση δὲν εἶναι καθόλου αὐτὸ ποὺ ἡ Ρωσσία καὶ ἄλλες χῶρες ὑπέγραψαν, γιὰ παράδειγμα, στὸ πλαίσιο τῆς Οἰκουμενικῆς Διακήρυξης τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων τοῦ 1948, τῆς Τελικῆς Πράξης τοῦ Ἑλσίνκι τοῦ 1975 τῆς Διάσκεψης γιὰ τὴν Ἀσφάλεια καὶ τὴν Συνεργασία στὴν Εὐρώπη καὶ ἄλλων διεθνῶν δεσμεύσεων ποὺ ἔχουμε ἀναλάβει ἀπὸ τὸ 1991.
Κοιτάζοντας αὐτὲς τὶς διαδικασίες ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό, ἀπὸ τὴν Ρωσσία, δὲν μποροῦμε παρὰ νὰ παρατηρήσουμε τὴν τοξικότητα καὶ τὴν ἠθικὴ διαφθορὰ τῆς ἰδεολογίας ποὺ τὶς διέπει γιὰ τοὺς φορεῖς της. Ἀλλά, τελικά, εἶναι δική τους ἐπιλογὴ καὶ πρέπει νὰ ζήσουν μὲ αὐτήν. Κάθε ἔθνος ἔχει τὸ κυρίαρχο δικαίωμα νὰ ἐπιλέξῃ τὴν δική του πορεία ἀνάπτυξης. Ὡστόσο, αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι δὲν θὰ ὑπερασπιστοῦμε τοὺς ἑαυτούς μας ἐνάντια στὴν ἐπιβολὴ ἑνὸς τέτοιου τρόπου ζωῆς σὲ ἐμᾶς. Ἂς περιοριστεῖ ὁ ἐκφυλισμὸς στὸν νεοφιλελεύθερο τομέα τῶν δυτικῶν κοινωνιῶν.
Ὅπως εἶπε ὁ Ρῶσσος πρόεδρος Βλαδίμηρος Πούτιν, μιλώντας στὶς 17 Νοεμβρίου στὸ ΙΧ Διεθνὲς Πολιτιστικὸ Φόρουμ τῆς Ἁγίας Πετρούπολης – Φόρουμ τῶν Ἑνωμένων Πολιτισμῶν: «Ἡ ἐμπειρία χιλιάδων ἐτῶν ἱστορίας τῆς χώρας μας ἀποδεικνύει πειστικὰ ὅτι ἡ πολιτιστικὴ ποικιλομορφία εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἀγαθὸ καὶ ἡ ἀλληλεπίδραση τῶν πολιτισμῶν εἶναι μία ἀπὸ τὶς προϋποθέσεις γιὰ σταθερὴ καὶ εἰρηνικὴ ἀνάπτυξη, διότι μεταξὺ τῶν κύριων αἰτιῶν τῶν σημερινῶν ἐντάσεων στὸν κόσμο εἶναι οἱ ἀξιώσεις μεμονωμένων δυνάμεων γιὰ ἀποκλειστικότητα, συμπεριλαμβανομένης τῆς πολιτιστικῆς ἀποκλειστικότητας, ἡ περιφρόνηση ἄλλων ἐθίμων, πνευματικῶν ἀξιῶν καὶ ἡ περιφρόνηση τῆς ποικιλομορφίας τῶν πολιτισμῶν». Αὐτὴ ἡ χυδαία παγκοσμιοποίηση καί, θὰ πρόσθετα, ἡ πολιτιστικὴ ἐπέκταση ἔχουν ὁδηγήσει στὴν καταπίεση καὶ τὴν ἐξαθλίωση τῶν πολιτισμῶν καὶ ἔχουν πολλαπλασιάσει τὶς δυνατότητες γιὰ συγκρούσεις.
Καθῆκον τῆς πνευματικῆς καὶ πολιτικῆς κοινότητας, ἡ ὁποία ἐνδιαφέρεται γιὰ τὸ μέλλον τοῦ λαοῦ της, εἶναι νὰ ἐντοπίσῃ καὶ νὰ ἐξουδετερώσῃ μὲ συνέπεια τὶς ἀπειλὲς γιὰ τὸν αὐθεντικὸ τρόπο ζωῆς καὶ τὶς παραδοσιακὲς ἀξίες, χωρὶς τὶς ὁποῖες εἶναι ἀδύνατη ἡ πλήρης καὶ ἐπιτυχὴς ἀνάπτυξη τῆς Ρωσσίας στὸν 21ο αἰῶνα.
Παραπομπές
[1] Δεῖτε, για παράδειγμα: Western values are steadily diverging from the rest of the world’sWestern values are steadily diverging from the rest of the world’s
[2] Fostering a Fourth Democratic Wave: A playbook for countering the authoritarian threat. Merriman, H., Quirk, P., Ash, J. – E-text // Atlantic Council
[3] Cannabis – the current situation in Europe (European Drug Report 2023) & European Drug Report 2013: Trends and developments
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου