O Ισραηλινός Γκερσόν Μπασκίν μεταφέρει στην «Κ» τις τελευταίες συνομιλίες του με μέλη της Χαμάς και αναλύει την κατάσταση που διαμορφώνεται για τους ομήρους.
To 2006, κατά τη διάρκεια διασυνοριακής ανταλλαγής πυρών κοντά στο κιμπούτς Κερέμ Σαλόμ, στα νότια της χώρας, ο στρατιώτης των Ισραηλινών IDF Γκιλάντ Σαλίτ πέφτει στα χέρια Παλαιστίνιων μαχητών. Η Χαμάς απαιτεί, αρχικά, για την απελεύθερωσή του την αποφυλάκιση όλων των Παλαιστίνιων γυναικών και ανήλικων κρατουμένων στις ισραηλινές φυλακές. Η ιστορία της ομηρίας του ξεσηκώνει κύμα αιτημάτων των Ισραηλινών αλλά και απανταχού Εβραίων για αποτελεσματικές παρεμβάσεις με σκοπό την απελευθέρωσή του.
Μια μακρά διαπραγματευτική περίοδος στην οποία συμμετέχουν Αιγύπτιοι, Τούρκοι και Γερμανοί επιφέρει τελικά την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της Χαμάς και του κράτους του Ισραήλ: ένας Ισραηλινός στρατιώτης για 1.027 φυλακισμένους Παλαιστίνιους και Αραβες. Χλωμός και ισχνός, ο Γκιλάντ Σαλίτ απελευθερώνεται συνοδεία βομβιστών αυτοκτονίας της Χαμάς, πέντε χρόνια και τέσσερις μήνες μετά την απαγωγή του.
Ο διαπραγματευτής της πίσω πόρτας
«Είχα ρωτήσει τον Νταβίντ Μειντάν της Μοσάντ που χειριζόταν τότε την υπόθεση “θα γύριζες τον Σαλίτ με κάθε τίμημα;” Και η απάντησή του ήταν: “Οχι. Το ξέρουμε το τίμημα. Δεν είναι “κάθε τίμημα”. Είναι το τίμημα που ορίζουμε εμείς». Η στιχομυθία που μοιράζεται ο Γκερσόν Μπασκίν με την «Κ», έπεται των ενεργειών που ανεπίσημα ανέλαβε το 2006 για την απελευθέρωση του νεαρού στρατιώτη. Με μια μακρά πορεία στην ειρηνευτική οδό μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, ο Γκερσόν Μπασκίν είναι σήμερα ο δ/ντής του παραρτήματος στη Μέση Ανατολή, της ICO – μιας ΜΚΟ με έδρα το Λονδίνο που δραστηριοποιείται σε περιοχές κρίσεων, όπου έχουν αποτύχει οι ειρηνευτικές διαδικασίες.
Ο Μπασκίν έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην εξασφάλιση της επικοινωνίας του Σαλίτ με την οικογένειά του, την οποία η Χαμάς αρχικά αρνούνταν, παραβιάζοντας σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς όπως το ICRC, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. «Τρεις μήνες αργότερα (μετά την απαγωγή) έπεισα τη Χαμάς να στείλει ένα γράμμα που να αποδεικνύει ότι ο Σαλίτ ήταν ζωντανός», λέει ο Μπασκίν. Κατά τη διάρκεια της πενταετούς ομηρίας του Σαλίτ, ο Μπασκίν περιγράφει πώς διατηρούσε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον μετέπειτα αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης της Χαμάς το 2012, Γκαζί Χαμάντ, εξασφαλίζοντας τη διατήρηση της επαφής του ομήρου με τους δικούς του.
Η λειτουργία του Μπασκίν ως αγγελιοφόρου μεταξύ των δύο πλευρών –μια σχέση που θεμελίωσε με τη Χαμάς σε ένα συνέδριο στο Κάιρο το 2005– επίσπευσε ένα μέρος των διαδικασιών κατά τη διαπραγμάτευση ανταλλαγής του Γκιλάντ Σαλίτ και λειτούργησε ορισμένες φορές εποικοδομητικά τα μετέπειτα χρόνια – μέχρι και πριν το χτύπημα της Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
«Αυτό που συνέβη το Σάββατο δεν ήταν μια 11η Σεπτεμβρίου», λέει ο Μπασκίν. «Ηταν δέκα φορές αυτό. Ηταν η μεγαλύτερη μεμονωμένη επίθεση στην ιστορία του Ισραήλ με περισσότερους νεκρούς αμάχους απ’ όσους είχε το Ισραήλ σε οποιαδήποτε προηγούμενη πολεμική σύρραξη. Πλέον η Χαμάς αποδεικνύεται ανάξια να κυβερνήσει και να είναι γείτονάς μας. Η κυβέρνησή τους έχασε κάθε δικαίωμα να υπάρχει», λέει.
«Χαμάς: Δεν θα δεχτούμε σιωνιστές στη γη μας»
Ο Μπασκίν εξηγεί ότι από την εκκίνηση της ομηρίας των 199 απαχθέντων της Χαμάς, έθεσε εαυτόν στην υπηρεσία των ισραηλινών Αρχών, αλλά όπως λέει, δεν γνωρίζει «αν έχει υπάρξει οποιαδήποτε διαπραγμάτευση αυτή τη φορά». Πληροφορίες ωστόσο θέλουν πόλους από το Κατάρ, την Τουρκία και τις ΗΠΑ –που μετρούν 13 πολίτες ανάμεσα στους ομήρους της Χαμάς– να βρίσκονται σε απευθείας συνομιλίες με την οργάνωση. «Δεν θα τις αποκαλούσα ακριβώς “διαπραγματεύσεις”», λέει ο Μπασκίν, «αλλά υπάρχουν και άλλες πλευρές από την Ευρώπη, την Αυστραλία και την Ιαπωνία ακόμα που στηρίζουν το Ισραήλ και λένε “σας καλύπτουμε μέχρι να βρείτε λύση”. Το μήνυμα που έρχεται από τη διεθνή κοινότητα είναι “κάντε ό,τι πρέπει να κάνετε” και αυτό δεν είναι ακριβώς διαπραγμάτευση».
Πριν από μερικές ημέρες το τηλέφωνο του Μπασκίν χτύπησε και πάλι. Στην άλλη άκρη βρισκόταν ένας εκ των ιδρυτών της Χαμάς. «Μιλήσαμε πάνω από μισή ώρα», λέει ο Μπασκίν στην «Κ». Στο τέλος της κουβέντας μου είπε ότι για εκατοντάδες χρόνια μουσουλμάνοι, χριστιανοί και Εβραίοι ζούσαμε μαζί. Είπε πως “μπορούμε ακόμα να ζήσουμε μαζί αλλά όχι με σιωνιστές. Πιστεύω στην ειρήνη και στη λύση του ενός κράτους για όλους, αλλά δεν θα δεχτούμε σιωνιστές στη γη μας, να μας διοικούνε”».
Σύμφωνα με τον Μπασκίν, η Χαμάς θα μπορούσε να αφήσει δίαυλο για τη διαπραγμάτευση της τύχης ορισμένων ομήρων, όμως οι προετοιμασίες για τη χερσαία επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα να βγουν από εκεί όλοι τους ζωντανοί. «Η προτεραιότητα κυβέρνησης, στρατού και πολιτών είναι να εξαλείψουν τη Χαμάς στη Γάζα. Αυτό έρχεται πριν απ’ όλα τα άλλα», λέει, προσθέτοντας ότι η κοινωνία που μέχρι πριν τις 7 Οκτώβρη εξέφραζε με διαδηλώσεις την αντίρρησή της στην πολιτική της κυβέρνησης Νετανιάχου, τώρα είναι πιο ενωμένη από ποτέ στο ζήτημα της εισβολής στη Γάζα.
«Κλείνει το παράθυρο για τις ζωές των ομήρων»
Στην περίπτωση της χερσαίας επιδρομής του ισραηλινού στρατού στην πυκνοκατοικημένη Γάζα, οι περισσότεροι όμηροι θα έχουν την τύχη των φυλάκων τους, εξηγεί ο Μπασκίν. «Αν δεν υπάρξει κάποια συμφωνία να δώσει η Χαμάς κάποιους από αυτούς –γιατί όλους δεν θα τους έδιναν–, τότε το σχέδιο είναι να προσπαθήσουν να τους σώσουν κατά τη διάρκεια των χερσαίων επιχειρήσεων. Η ελπίδα είναι ότι κάποιοι από αυτούς που τους κρατάνε –γιατί δεν βρίσκονται όλοι στο ίδιο σημείο– θα προσπαθήσουν να σώσουν τη ζωή τους και θα φύγουν. Για κάποιους άλλους ίσως υπάρξουν διαρροές προς τις υπηρεσίες πληροφοριών για την τοποθεσία τους και καταφέρουν να τους βγάλουν με κάποια επιχείρηση των ειδικών δυνάμεων. Ορισμένοι θα πεθάνουν. Αυτή είναι η μόνη εναλλακτική των διαπραγματεύσεων», λέει ο Μπασκίν, εξηγώντας ότι το παράθυρο ευκαιρίας για τη διπλωματική επίλυση του ζητήματος των ομήρων κλείνει.
Σε ένα ακόμα από τα τελευταία τηλεφωνήματα του Μπασκίν με στέλεχος της Χαμάς, το τελευταίο εμφανίστηκε αρνητικό στο ενδεχόμενο μιας κατάπαυσης πυρός προκειμένου να συζητηθεί η τύχη των ομήρων. «Του είπα: “Αφήστε τους ομήρους να φύγουν. Πρώτα τις γυναίκες και τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τους αρρώστους. Αυτό είναι το σωστό. Είναι επίσης ενάντια στο Ισλάμ, να κρατάς ομήρους γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους. Το γράφει το Κοράνι”. Είναι ενάντια στη θρησκεία τους – δεν θα έπρεπε ποτέ να είχαν κάνει κάτι τέτοιο», περιγράφει ο Μπασκίν, ανάμεσα σε όσα διημείφθησαν.
«Μου είπε: “Θέλετε εκεχειρία για μια-δυο μέρες για να συνεχίσετε μετά τη σφαγή των Παλαιστινίων;”. Απάντησα: “Οχι. To Ισραήλ δεν θέλει τη σφαγή των Παλαιστινίων. Θέλει μόνο να σκοτώσει εσένα και τους ηγέτες σας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου