ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΟΛΟΓΙΑΣ--Ο ΜΑΓΩΓ!!!

 

Γράφει ο ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΚΕΧΑΓΙΑΣ     

Οι ιστορικές απαρχές της συνωμοσιολογίας

Κάθε λαός, κάθε οικογένεια, κάθε είδους ομάδα που περνάει κρίση, πάντα εφευρίσκει έναν εχθρό για να ρίξει την ευθύνη για τα βάσανά του/της. Διότι αν δεν το κάνει, τότε η ευθύνη θα πέσει αναγκαστικά στην ίδια και κάτι τέτοιο προφανώς δεν το επιθυμεί. Πάντα κάποιος άλλος πρέπει να φταίει για τη δυστυχία μας. Πρόκειται για μια διαχρονική συνήθεια που τη συναντάει κανείς σε όλο το εύρος της ιστορίας και συνήθως έχει δύο ποιητικά αίτια: έναν ορατό και έναν αόρατο εχθρό. Ο ορατός εχθρός είναι πιο απτός και έτσι έχεις κάτι συγκεκριμένο για να εκτονώσεις την οργή σου. Επειδή όμως εύκολα αποδεικνύεται ότι όποιος κι αν είναι αυτός ο ορατός εχθρός, δεν γίνεται να φταίει για τα πάντα, διότι δεν έχει αυτή τη δύναμη, χρειάζεται και ένας αόρατος. Αόρατος είτε επειδή δρα μυστικώς είτε επειδή η φύση του είναι διαφορετική.

Τη θέση του ορατού εχθρού παίρνουν συνήθως άτομα ή ομάδες με εξουσία: πολιτική, θρησκευτική, οικονομική. Είναι ο εύκολος στόχος για να ρίξεις την ευθύνη. Φταίνε οι πολιτικοί, η Εκκλησία, ή οι πλούσιοι εν γένει. Και παρότι μερικές φορές η κατηγορία περιορίζεται σε αυτούς τους γενικούς χαρακτηρισμούς, συχνά συγκεκριμενοποιείται περισσότερο: φταίνε οι Εβραίοι, οι μουσουλμάνοι, οι Αμερικάνοι, οι Τούρκοι. Και ακόμη περισσότερο: φταίει ο Μπιλ Γκέιτς, ο Μητσοτάκης, ο Τσίπρας, ο Σημίτης. Ένας άνθρωπος που είναι ερριμμένος στην καθημερινή βιοπάλη και που πρώτιστη μέριμνά του είναι να επιβιώσει και να παρέχει στην οικογένειά του αυτά που χρειάζονται, συνήθως δεν ενδιαφέρεται ή δεν έχει τον χρόνο να ενδιαφερθεί για ασκήσεις αυτοσυνειδησίας, για λεπτεπίλεπτες διακρίσεις εννοιών ή για το ποια είναι η αλήθεια. Συνεπώς, πολύ εύκολα θα κατηγορήσει τέτοιους ορατούς εχθρούς ακόμη και χωρίς την παραμικρή απόδειξη. Η λογική είναι απλή: Έχουν μεγαλύτερη εξουσία από εμένα και άρα έχουν μεγαλύτερη ευθύνη. Το ότι αυτή η ευθύνη δεν περιλαμβάνει όλα όσα σχετίζονται με τη ζωή του, είναι κάτι που δεν τον ενδιαφέρει. Παρότι η συνωμοσιολογία αποτελεί σίγουρα ένδειξη ανεκπαίδευσης και αδυναμία άσκησης στον κριτικό στοχασμό, και γι' αυτό μπορεί να γίνει επικίνδυνη και πρέπει να είναι καταδικαστέα, δεν θα πρέπει ωστόσο να παραβλέψει κανείς το παράπλευρο όφελός της για τις επιμέρους ψυχολογίες προβληματισμένων ατόμων που δεν έχουν χρόνο να το ψάξουν περισσότερο και που η απόδοση των ευθυνών για τη δυστυχία τους σε κάποιον άλλο, μερικές φορές τους χαρίζει επιπλέον κουράγιο για να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα που ειδάλλως θα φάνταζαν στα μάτια τους πιο παράλογα, και άρα πιο απειλητικά και ανυπόφορα. Γι' αυτό και πιστεύω ότι τη συνωμοσιολογία δεν μπορείς να τη νικήσεις μόνο με την εκπαίδευση και την άσκηση στην επιχειρηματολογία αλλά χρειάζεται να προτάξεις και ένα εξίσου λειτουργικό ψυχολογικό αντίβαρο.

Ο ορατός εχθρός όμως, επειδή απαρτίζεται από ύλη έχει και αντίλογο. Εύκολα μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του ή να τον υπερασπιστούν άλλοι και έτσι μπορεί να μας βάλει σε αμφιβολίες για το αν τελικά φταίει αυτός για τη δυστυχία μας. ''Αν όμως δεν φταίει αυτός, τις πταίει; Διότι, εγώ αποκλείεται να φταίω''. Και κάπως έτσι γεννάται η ανάγκη ενός αόρατου εχθρού. Αυτός αφορά είτε αφηρημένα είτε συγκεκριμένα πιόνια του κακού. Είναι ο Σατανάς, ο Αντίχριστος, το Κακό, οι Γωγ και Μαγώγ, ο Νιμρόντ, οι μυστικές εταιρίες και αδελφότητες που ελέγχουν υπογείως τον κόσμο. Παρότι και ο ορατός και ο αόρατος εχθρός εμποτίζονται με συνωμοσιολογίες, αυτές είναι μακράν πιο ισχυρές στον αόρατο εχθρό, διότι για εκείνον μπορείς να πεις το οτιδήποτε, αφού είναι αόρατος και δεν τον βλέπουν ούτε οι άλλοι για να σε διαψεύσουν. Στη σημερινή εποχή τα πράγματα έχουν γίνει περισσότερο περίπλοκα αλλά η αρχή αυτού του φαινομένου είναι εκπληκτικά πρόδηλη στην αρχαιότητα και στον Μεσαίωνα. Αρκεί να παρακολουθήσει κανείς το πόσο συχνά άλλαξαν περιεχόμενο έννοιες σαν τον Αντίχριστο ή τον Μαγώγ -και οι δύο παραδοσιακές δυνάμεις του κακού - ανάλογα με τις ιστορικές περιστάσεις. Σε αυτή την ανάρτηση θα εστιάσω περισσότερο στον Μαγώγ ως παράδειγμα.

Στο δέκατο κεφάλαιο της Γενέσεως βρισκόμαστε αμέσως μετά τον κατακλυσμό με την οικογένεια του Νώε να έχει σωθεί. Εκεί γίνεται λόγος για τα τρία παιδιά του Νώε: τον Σημ, τον Χαμ και τον Ιάφεθ, απ' τα οποία υποτίθεται ότι προήλθαν όλοι οι λαοί της Γης ή, τέλος πάντων, του τότε γνωστού κόσμου. Ο Μαγώγ είναι ένας απ' τους γιους του Ιάφεθ. Είναι όνομα που αφορά έναν συγκεκριμένο λαό, όπως και όλα τα ονόματα του 10ου κεφαλαίου, το οποίο όμως, επειδή για τους μεταγενέστερους συγγραφείς δεν είχε πολύ ξεκάθαρο περιεχόμενο, αξιοποιήθηκε από την αποκαλυπτική γραμματεία (apocalyptic literature), την κατεξοχήν συνωμοσιολογική και κρυπτική γραμματεία που έκανε την εμφάνισή της ήδη απ' την προχριστιανική εποχή και στην οποία εντάσσονται κείμενα όπως το βιβλίο του Δανιήλ, τα βιβλία του Ενώχ, η Αποκάλυψη του Ιωάννη και άλλα παρόμοια. Η αποκαλυπτική γραμματεία είναι δηλαδή ένα ξεχωριστό φιλολογικό είδος που αναδύθηκε σταδιακά απ' τον 3ο αιώνα π.Χ. και εξής, αλλά φαίνεται ότι προϋπήρχε πριν την πρώτη γραπτή αποτύπωσή της. Συνήθως αφορά ιουδαϊκά κείμενα αλλά κατόπιν επεκτάθηκε σε πολλούς άλλους λαούς και γλώσσες. Αν δεν γνωρίζει κανείς τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου φιλολογικού είδους είναι αδύνατο να κατανοήσει το περιεχόμενο βιβλίων σαν τα παραπάνω.

Η αποκαλυπτική γραμματεία είναι γεμάτη με χρησμούς, προφητείες και αινιγματικές περιγραφές χαρακτήρων και ιστορικών συμβάντων, αντλώντας υλικό από οτιδήποτε είναι θολό και μυστηριώδες μέσα στη Βίβλο ή σε άλλα κείμενα παρόμοιου κύρους. Συνήθως προσποιείται ότι αναφέρεται στο μέλλον, στην πρόβλεψη μιας μελλοντικής κατάστασης. Ο Μαγώγ, ως ένας τέτοιος θολός χαρακτήρας που αναφέρεται μόνο τρεις φορές μέσα στη Βίβλο σε δύσκολα χωρία, αξιοποιήθηκε τα μάλα από το συγκεκριμένο φιλολογικό είδος. Έτσι σε ύστερες εποχές βλέπουμε να γίνεται λόγος για τη μελλοντική έλευση του λαού Μαγώγ ως τιμωρία για τον Ισραήλ ή ως γενικό εσχατολογικό εχθρό και κίνδυνο. Από εκεί που δεν φαινόταν να παίζει κάποιον τόσο κομβικό ρόλο στην Παλαιά Διαθήκη, ξαφνικά τον βρίσκουμε πρωταγωνιστή. Το ενδιαφέρον όμως της υπόθεσης είναι ότι αυτή η ανάδειξη του Μαγώγ σε πρωταγωνιστική φιγούρα, οδήγησε σε ένα σωρό διαφορετικές ερμηνείες του. Όλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν ποιος είναι τέλος πάντων αυτός ο λαός. Οι άνθρωποι της κάθε εποχής άρχισαν να συνδέουν αυτόν τον λαό με εχθρούς της εποχής τους.

Οι πρώτες προσπάθειες ερμηνείας του ονόματος, βλέποντας ότι πρόκειται για όνομα που εμφανίζεται αρκετά πίσω στην ιστορία, στράφηκαν σε πιο παρελθοντικούς λαούς (σε σχέση με τον 3ο αιώνα π.Χ.). Έτσι βρίσκουμε τον Μαγώγ να συνδέεται (όχι με ευθύ τρόπο) με τους Λυδούς και κατόπιν με τους Μακεδόνες και τον Αλέξανδρο, οι οποίοι συνιστούσαν την πιο μεγάλη απειλή για το μεγαλύτερο κομμάτι της τότε γνωστής Ασίας. Ο Ιώσηππος στην Ιουδαϊκή Αρχαιολογία του (1.1.6) ταυτίζει τον Μαγώγ με τους Σκύθες που κατοικούσαν γύρω από τον Καύκασο και οι οποίοι είχαν γίνει ήδη ορατοί στην περιοχή και ενίοτε απειλητικοί (η εβραϊκή πόλη Μπέιτ Σεάν ονομαζόταν κατά την ελληνιστική εποχή Σκυθόπολις, δείχνοντας τη σύνδεσή των Σκυθών με συγκεκριμένα εδάφη της περιοχής). Αυτή η ερμηνεία του Ιώσηππου δημιούργησε ένα ολόκληρο ρεύμα αρχαίων και νεώτερων μελετητών σαν τον Ιερώνυμο, τον Samuel Bochart ή τον Ερρίκο Στέφανο που συνέδεαν τον Μαγώγ με τα σκυθικά φύλα. Η ερμηνεία αυτή επιβίωσε μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα.

Όταν κατόπιν οι Μακεδόνες αντικαταστάθηκαν από τους Ρωμαίους, μετατράπηκαν αμέσως εκείνοι στον λαό Μαγώγ, διότι οι Ρωμαίοι έκαναν πολλούς διωγμούς προς τους Εβραίους. Ήταν ένας λαός που ήρθε στο τότε μέλλον τους και ήταν εχθρικός προς τον Ισραήλ. Στο μεταξύ είχε προκύψει ο Χριστιανισμός και η εισαγωγή των αντιχρίστων/(ή) του ενός Αντιχρίστου, την ταυτότητα του οποίου έψαχναν επίσης να βρουν και πολύ συχνά η ταυτότητα του Μαγώγ βρισκόταν σε συνάρτηση με την ταυτότητα του Αντιχρίστου. Άλλωστε ο Γωγ και ο Μαγώγ εμφανίζονται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη ως εχθρικός εσχατολογικός λαός. Όταν έπειτα οι Γότθοι άρχισαν να εισβάλλουν και να διαλύουν τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία παίρνοντας την εξουσία, αμέσως άρχισαν να εμφανίζονται κείμενα που τους ταύτιζαν με τους Μαγώγ. Ο Ρωμαίος ιστορικός Δέξιππος γράφει τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα ελληνικά το έργο του ''Σκυθικά'', στο οποίο (απόσπασμα 17) ταυτίζει τους Σκύθες με τους Γότθους: Σκύθαι περαιωθέντες oí λεγóμενοι Γóτθοι. Αυτό διευκόλυνε τη σύνδεση των Γότθων με τον Μαγώγ, δεδομένου του ότι η τελευταία φιγούρα είχε ήδη συνδεθεί με τους Σκύθες. Συναντάμε αυτή την ερμηνεία στον Αμβρόσιο Μεδιολάνων αλλά και στον Ισίδωρο της Σεβίλλης, ο οποίος συνέγραψε ιστορία των Γότθων (των Βανδάλων και των Σουηβών). Προς αυτή την ερμηνευτική τροχιά φαίνεται να βάδισαν και Ιουδαίοι συγγραφείς, αφού σε έργα όπως το Ταργκούμ του Όνκελου, το Ταργκούμ του Νεοφύτου και τοΤαργκούμ του Ψευδο-Ιωνάθαν βρίσκουμε τον Μαγώγ του δεκάτου κεφαλαίου της Γενέσεως να αντικαθίσταται συχνά από τους Γερμανούς (גַרְמַנְיָא).

Η ιστορία συνεχίστηκε με την ίδια λογική και στις υπόλοιπες γεωγραφικές τοποθεσίες όπου είχαμε διάδοση του Χριστιανισμού. Όταν οι Ούννοι εισέβαλλαν το 395 στη Μεσοποταμία και στη Συρία, συνδέθηκαν αμέσως με τον Μαγώγ από τους ανατολικούς χριστιανούς. Το 627 έχουμε τους Χαζάρους να επιτίθενται στην Αρμενία και στη (σημερινή) Γεωργία όπως και σε περιοχές της βόρειας Μεσοποταμίας, οπότε γρήγορα έγιναν αυτοί ο Μαγώγ. Ο Ιοβάνε Σαμπανίτζε, Γεωργιανός συγγραφέας και θεολόγος συγγράφει τον 8ο αιώνα το ''Μαρτύριο του Αγίου Άμπο'', στο οποίο οι Χάζαροι παρουσιάζονται ως ''παιδιά του Μαγώγ''.

Ακολουθούν οι Άραβες με την έλευση του Ισλάμ. Αμέσως μετά τη διάδοση και επικράτηση του Ισλάμ στο μεγαλύτερο μέρος της Εγγύς Ανατολής, βρίσκουμε τον Μωάμεθ να ταυτίζεται με τον Αντίχριστο και τους Άραβες να ταυτίζονται με τον λαό Μαγώγ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ''Αποκάλυψη του Ψευδο- Μεθοδίου'', ένα συριακό κείμενο αποκαλυπτικής γραμματείας στο οποίο οι Άραβες παρουσιάζονται ως Μαγώγ. Πολύ γρήγορα ο ανατολικός χριστιανισμός γέμισε με προφητείες κατά των Αράβων που τους παρουσίαζαν ως όργανα του Σατανά και πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό φαίνεται να έπαιξαν οι Σύριοι Χριστιανοί και η αξιοποίηση μιας πολύ ενδιαφέρουσας παράδοσης που αναδύθηκε σταδιακά ήδη από την εποχή του Ιωσήππου και διαδόθηκε περαιτέρω μέσω ενός κειμένου του 4ου αιώνα μ.Χ., ονόματι η ''Διήγησις Αλεξάνδρου του Μακεδόνος'', αποδιδόμενο (όχι ορθώς) στον Καλλισθένη. Η παράδοση αυτή συνδέει τον Μέγα Αλέξανδρο με το χτίσιμο ενός τείχους ανάμεσα σε βουνά κάποιας περιοχής της Κασπίας. Όλη αυτή η παράδοση άσκησε τόση επιρροή στον τότε γνωστό κόσμο, ώστε μεταφράστηκε σταδιακά σε ένα σωρό γλώσσες: λατινικά (4ος αιώνας), κλασικά αρμενικά (5ος αιώνας), κοπτικά (7ος αιώνας), συριακά (7ος αιώνας), γεωργιανά (17ος αιώνας) κ.ο.κ. Η κάθε μετάφραση βέβαια επενδύθηκε με αρκετά τοπικά στοιχεία που δεν συναντώνται σε άλλες. Έτσι, πατώντας πάνω στις παραδόσεις του Κορανιού για τον Δουλ Καρνάιν (Δικεράτωψ), μια περίεργη φιγούρα που περιγράφεται αλληγορικά ως έχουσα δύο κέρατα, η κοπτική μετάφραση του παραπάνω κειμένου, ταύτισε τον Δικεράτοπα με τον Μ. Αλέξανδρο. Στο Κοράνι όμως (18η Σούρα) ο Δικεράτωψ παρουσιάζεται να χτίζει κάποιου είδους φράγμα στην Κασπία για να εμποδίσει την έλευση των Γιατζούτζ και Ματζούτζ, οι οποίοι αποτελούν τα αντίστοιχα αραβικά ονόματα των εβραϊκών Γωγ και Μαγώγ. Με αυτόν τον τρόπο, ο Αλέξανδρος που έτσι κι αλλιώς είχε συνδεθεί πρωτύτερα με το χτίσιμο κάποιου είδους τείχους, βρέθηκε ξαφνικά συνδεδεμένος με τους Γωγ και Μαγώγ. Αυτή η σύνδεση εντοπίζεται ρητώς μόνο στη συριακή μετάφραση του έργου. Πάνω σε αυτήν την παράδοση πάτησε και η ''Αποκάλυψη του Ψευδο-Μεθοδίου'' για να συνδέσει τους νεοαφιχθέντες Άραβες με τον Μαγώγ, τον αντίπαλο του Μ. Αλεξάνδρου. Αξίζει να παρατηρήσει κανείς ότι οι Άραβες συνδέθηκαν με τον Μαγώγ στον συριακό χριστιανισμό, διότι οι Σύριοι Χριστιανοί ένιωσαν πιο απειλημένοι από αυτούς. Ο κάθε λαός έβλεπε τον Μαγώγ ή τον Αντίχριστο στον εκάστοτε ιστορικό του εχθρό (και βέβαια τέτοιου είδους συνδέσεις συχνά ωθούσαν σε ρατσισμούς και βίαιες συμπεριφορές).

Η λογική αυτή συνεχίστηκε απαράλλακτη μέχρι σήμερα. Το 1054 γίνεται το Σχίσμα ανάμεσα στις Εκκλησίες και ο Αντίχριστος ή ο Μαγώγ για τις ανατολικές εκκλησίες βρίσκει το πρόσωπό του στον Πάπα. Καθ' όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα και μέχρι τη νεώτερη εποχή, σχεδόν κάθε Πάπας ταυτιζόταν με τον Αντίχριστο και ο Μαγώγ άρχισε να αποκτάει περισσότερο αλληγορική σημασία, ότι δεν ήταν ένας συγκεκριμένος λαός αλλά ο λαός του Σατανά και των απίστων, οι σχισματικοί και οι αιρετικοί. Στα πρώτα τριάντα χρόνια του 13ου αιώνα, οι Μογγόλοι κατάφεραν να κατακτήσουν την ευρύτερη περιοχή από την Κίτρινη Θάλασσα έως τη Μαύρη Θάλασσα, προκαλώντας έτσι μεγάλο φόβο τόσο στους χριστιανούς όσο και στους μουσουλμάνους. Όπως ήταν αναμενόμενο δεν άργησε η σύνδεσή τους με τον Μαγώγ και τον Αντίχριστο. Οι χριστιανοί επέλεξαν τη σύνδεση με τον αντίχριστο αλλά οι μουσουλμάνοι, που δεν είχαν αντίχριστο, τους συνέδεσαν με τον Μαγώγ. Σε μια επιστολή που φέρεται να γράφτηκε από τον Αλ-Κίντι, έναν φιλόσοφο του χαλίφη της Βαγδάτης, προς τον Θεόδωρο, έναν φιλόσοφο και δεξί χέρι του αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β΄ της δυναστείας των Χοενστάουφεν, χρονολογούμενο στα μέσα του 13ου αιώνα, ο Αλ-Κίντι ταυτίζει τον Γωγ και τον Μαγώγ με τους Μογγόλους ή ακριβέστερα τους Τατάρους, όπως τους αποκαλεί ο ίδιος, οι οποίοι παρουσιάζονται να κλείστηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο πίσω από τις πύλες της Κασπίας. Έχει ενδιαφέρον το πώς οι λαοί που εγκλωβίστηκαν από τον Αλέξανδρο πίσω απ' αυτά τα τείχη, μεταβάλλονταν αναλόγως του εχθρού της εποχής. Καταφθάνει η Οθωμανική Αυτοκρατορία, με τον Μαγώγ να ταυτίζεται με τους Τούρκους και ,ε ένα σωρό σουλτάνους να ταυτίζονται με τον Αντίχριστο. Έπειτα οι φιλελεύθεροι, οι κομμουνιστές, οι άθεοι, οι ΗΠΑ, οι διάφοροι πλανητάρχες καθώς και επιμέρους μορφές πλουσίων προστέθηκαν κάτω απ' την ομπρέλα του Μαγώγ και του Αντιχρίστου.

Συμπερασματικά, η θρησκευτικού τύπου συνωμοσιολογία που παρατηρείται μέχρι σήμερα έχει πολύ αρχαίες ρίζες και αν επιχειρούσε να αναγάγει κανείς την αφετηρία της σε μια συγκεκριμένη εποχή, με το ρίσκο που υπάρχει βέβαια σε τέτοιου είδους αναγωγές, τότε θα έλεγα ότι ο καλύτερος υποψήφιος είναι η αποκαλυπτική γραμματεία, η οποία ξεκινάει τον 3ο αιώνα π.Χ. και σταδιακά λαμβάνει όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση στους διάφορους θρησκευτικούς και πολιτικούς κύκλους. Εκ πρώτης όψεως, όλες οι παραπάνω συνδέσεις του Μαγώγ (ή του Αντιχρίστου) με συγκεκριμένους εχθρικούς λαούς της κάθε εποχής, δίνουν την εντύπωση πως έχουμε να κάνουμε απλά με θρησκευτικό φανατισμό και με διάφορες εκδοχές ρατσισμού. Αυτό αληθεύει αλλά θα πρέπει να συμπεριλάβει κανείς στο όλο σχήμα και το ότι κάθε σχετική συνωμοσιολογία γεννήθηκε σχεδόν αποκλειστικά σε περιόδους κρίσης και εμφάνισης καινοφανών ιστορικών μορφών. Δεν έχουμε π.χ. ερμηνείες του Μαγώγ (αναφέρομαι στις αρχαιότερες εποχές) που να τον συνδέουν με τους Κινέζους ή τους Ινδούς, διότι οι τελευταίοι δεν αποτελούσαν απειλή για τον δυτικό ή αρχαίο ανατολικό κόσμο. Οι Μακεδόνες όμως, οι Ρωμαίοι, οι Γότθοι, οι Άραβες, οι Μογγόλοι, αποτέλεσαν μεγάλη απειλή, επομένως ο εκάστοτε απειλούμενος λαός τους συνέδεε και με τον Μαγώγ ή τον Αντίχριστο.

Αν δεν εστιάσει κανείς σε αυτή τη βαθιά σύνδεση ανάμεσα στη συνωμοσιολογία και τον ρατσισμό (αυτά τα δύο πάνε ΠΑΝΤΑ μαζί), δεν θα μπορέσει ποτέ να κατανοήσει σωστά αυτά τα δύο φαινόμενα. Ίσως μάλιστα σε αυτήν ακριβώς την ιστορική διαπίστωση να κρύβεται το μεγάλο κλειδί προς την εύρεση ενός αντιδότου στον ρατσισμό και στην συνωμοσιολογία. Για να αντιμετωπίσει κανείς αποτελεσματικά αυτές τις δύο βλαβερές δυνάμεις, δεν αρκούν πορείες, συγκεντρώσεις, νόμοι, ποστ στο facebook και φιλελεύθερες φιλοσοφικές αναλύσεις. Δεν αρκεί ούτε η παροχή παιδείας και εκπαίδευσης (παρότι καθοριστική σε μεγάλο βαθμό), διότι τόσο ο ρατσισμός όσο και η συνωμοσιολογία έχουν πολύ βαθύτερες ρίζες, σχεδόν υπαρξιακές, καθώς συνδέονται με ζητήματα όπως ο φόβος του θανάτου, η ανάγκη της επιβίωσης σε περιόδους κρίσης, η απειλή της ταυτότητας ως θεμελίου ύπαρξης και η ανάγκη να δώσεις νόημα σε έναν κόσμο που δεν φαίνεται να έχει κανένα. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του συγκεκριμένου κακού απαιτεί πρωτίστως να εντοπίσει και να αναδείξει κανείς με κοινωνικό τρόπο ισχυρά ψυχολογικά αντίβαρα, ικανά να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων για νόημα, για μια νηφάλια αίσθηση ταυτότητας μέσα στις ταραχές της ζωής και για παραμυθία απέναντι στην αφιλόξενη πραγματικότητα του θανάτου. Όταν καλυφθούν αυτές οι ανάγκες, μετά θα ανατείλει από μόνη της η ανοχή στη διαφορετικότητα και όλες οι υπόλοιπες σημαντικές αξίες του ανθρώπινου πολιτισμού. Υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και το φαινόμενο Μαγώγ είναι απ' τους δυσκολότερους εχθρούς που έχουμε να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνίες.

Asterios Kechagias

Όλες οι αντιδράσε