Εεεεμ «Αφού το ‘πε ο κομπιούτερ!»-----Τσαρλατάνοι της ιατρικής και Τεχνητή Νοημοσύνη

 

«Αφού το ‘πε ο κομπιούτερ!» έλεγε ένας μεσήλικας της δεκαετίας του ’80 σε έναν άλλον. Η φράση καρφώθηκε στους νεότερους, τυχαίους ωτακουστές σε καφενείο της Αμοργού. Σαν να του έλεγε «Να η απόλυτη απόδειξη, εσύ γιατί μιλάς ακόμα;».

Σήμερα «ο κομπιούτερ» έχει κατέβει απ’ τον θρόνο και κόβει βόλτες στην καθημερινότητα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) έχει παραλάβει τη σκυτάλη του τεχνολογικού αλάθητου. Ο νέος πάπας. Αφού αποφαίνεται αυτή, «εσύ γιατί μιλάς ακόμα;».

Ε λοιπόν μιλάς. Πρώτον, γιατί η συγκεκριμένη τεχνολογική μπίζνα είναι τεράστια, παγκόσμια και κερδοφόρα. Οι δισεκατομμυριούχοι πίσω από τις πλατφόρμες ΑΙ – ο Ζάκερμπεργκ, ο Μασκ, ο Σαμ Όλτμαν του περιβόητου  ChatGPT, o Ντάριο Αμοντέι του Anthropic, οι Κινέζοι κόκκινοι καπιταλιστές του DeepSeek «και τ΄άλλα παιδιά» – πρώτα κυνηγάνε το κέρδος και μετά την αξιοπιστία.

Δεύτερον, γιατί είναι αλλεπάλληλα τα κρούσματα παραπληροφόρησης, ανακρίβειας, χειραγώγησης, προπαγάνδας (πρόσφατα το Grok, το chatbot τεχνητής νοημοσύνης του Μασκ, εξήρε σε αναρτήσεις τον Χίτλερ) και στην καλύτερη περίπτωση εμφανούς γελοιότητας.

Και, τρίτον, γιατί με την ευκολία του copy/paste τα τοξικά αρχεία της AI εξαπλώνονται πιο γρήγορα κι από πυρκαγιά σε δάσος με ευκάλυπτους στην Πορτογαλία.

Ήρθε για να μείνει, αλλά…

Ας μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη ήρθε για να μείνει, για να προσφέρει γνώσεις και εργαλεία κατανόησης και επικοινωνίας. Είναι δονκιχώτες και νεοφοβικοί όσοι ονειρεύονται να εξαφανιστεί από τη σύγχρονη ζωή. Ήδη αποτελεί απαραίτητο εργαλείο παντού, από την ψυχαγωγία ως την επιστήμη και από την πολιτική ως τη βιομηχανία.

Παράλληλα όμως είναι τόσο εξόφθαλμα ανεξέλεγκτο (ακόμη;…) το πεδίο εφαρμογής της, που η προχειρολογία που συχνά την συνοδεύει μπορεί να γίνει επικίνδυνη. Παράδειγμα: οι ιατρικές συμβουλές.

Κάτι ξέρει η Αμερικανίδα πανεπιστημιακός Έντνα Μπόνομ, ειδική στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης, που τα τελευταία χρόνια ζει και διδάσκει στο Βερολίνο. Ο γιός της είναι μόλις ενός έτους και τον έστειλε σε βρεφονηπιακό σταθμό. Άλλοι γονείς, πιο έμπειροι, την προειδοποίησαν ότι «έρχεται χιονοστιβάδα παιδικών ασθενειών». Έτσι έκανε αυτό που κάνουν πολλοί: εκτός από τον παιδίατρο, συμβουλεύτηκε και το διαδίκτυο.

«Στράφηκα στο ChatGPT, μια πηγή που είχα ορκιστεί να μην χρησιμοποιήσω ποτέ» γράφει η Μπόνομ στην εφημερίδα Guardian. «Έθεσα μια απλή αλλά θεμελιώδη ερώτηση: «Πώς μπορώ να διατηρήσω το μωρό μου υγιές;» Οι απαντήσεις ήταν πρακτικές: αποφύγετε την προσθήκη ζάχαρης, παρακολουθήστε για σημάδια πυρετού και μιλάτε συχνά στο μωρό σας. Αλλά αυτό που με άφησε επιφυλακτική ήταν η τελευταία παράκληση: «Αν μου πείτε την ηλικία του μωρού σας, μπορώ να προσαρμόσω την απάντηση με μεγαλύτερη ακρίβεια». Με δεδομένο τον αυξανόμενο σκεπτικισμό της απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η νέα μητέρα αποφάσισε να αποσυνδεθεί από την πλατφόρμα.

Αρχιψεύτες στο υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ

Νωρίτερα φέτος σημειώθηκε στις ΗΠΑ μια εκρηκτική έξαρση ιλαράς σε παιδιά. Ο υπουργός Υγείας Ρόμπερτ Φ. Κένεντι τζούνιορ , ένας ψεκασμένος αντιεμβολιαστής και οπαδός θεωριών συνωμοσίας για τα τρόφιμα – δικηγόρος, όχι γιατρός – ξεκίνησε εκστρατεία με τίτλο «Κάντε την Αμερική Υγιή Ξανά» (Make America Healthy Again – ΜΑΗΑ) με στόχο την καταπολέμηση των χρόνιων παιδικών ασθενειών.

Κυκλοφόρησε λοιπόν μια επίσημη ενημερωτική έκθεση. Ιδού οι τρεις κύριες «απειλές» για την υγεία των παιδιών: φυτοφάρμακα, συνταγογραφούμενα φάρμακα και εμβόλια. Πέρα από την ψεκασμένη μονομέρεια, η πιο εντυπωσιακή πτυχή της έκθεσης ήταν ότι είχε ένα σωρό λάθη στις παραπομπές και έβγαζε αβάσιμα «επιστημονικά» συμπεράσματα. Ανεξάρτητοι ερευνητές και δημοσιογράφοι διαπίστωσαν ότι όλα αυτά υποδείκνυαν ότι έγινε ευρεία χρήση του ChatGPT στη σύνταξη της έκθεσης.

Ακόμη πιο ανησυχητικό ήταν ότι η έκθεση MΑΗΑ περιελάμβανε και μελέτες που ήταν 100% ανύπαρκτες. Αυτό επιβεβαιώνει όσα ήδη γνωρίζουμε για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία όχι μόνο περιλαμβάνει ψευδείς παραπομπές αλλά και…«παραισθησιάζει». Δηλαδή εφευρίσκει ανύπαρκτες πληροφορίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αμερικανίδα επιδημιολόγος Κάθριν Κέις που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Η έκθεση ΜΑΗΑ την αναφέρει ως «βασική συγγραφέα μιας μελέτης για το άγχος και τους εφήβους». Είναι ψέματα. «Η εργασία που αναφέρεται δεν υφίσταται. Δεν είναι μια πραγματική εργασία την οποία εγώ ή οι άλλοι συνάδελφοί μου εκπονήσαμε» κατήγγειλε η Κέις.

Νέες πολιτικές λύσεις για ένα παλαιό πρόβλημα

Η απειλή της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να φαίνεται καινούργια, αλλά ο ρόλος της στη διάδοση ιατρικών μύθων ταιριάζει σε ένα «παλιό καλούπι»: αυτό του περιπλανώμενου τσαρλατάνου που ταξιδεύει και πουλάει ψευδείς θεραπείες. Τον 17ο και τον 18ο αιώνα στην Ευρώπη και στην Αμερική πολλοί κομπογιαννίτες πουλούσαν μαντζούνια για τον πονόκοιλο, τις φλεγμονές, τις δερματικές ασθένειες κ.λπ. Αν και δεν είχαν ιατρική εκπαίδευση, κάποιοι, όπως ο Ιταλός Μπουοναφάντε Βιτάλι (1686 – 1745) ψυχαγωγούσαν τους περαστικούς πουλώντας και τα παρασκευάσματά τους – κάτι ανάμεσα σε θεατρική παράσταση και πρακτική ιατρική.

«Αυτό που περιπλέκει τον τσαρλατανισμό σήμερα είναι ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή πολύ πιο διαδεδομένων εργαλείων, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα οποία έχουν περισσότερη δύναμη από τους απατεώνες του παρελθόντος. Η παραπληροφόρηση μπορεί να εμφανιστεί σε πλατφόρμες που πιστεύουμε ότι είναι αξιόπιστες, όπως οι μηχανές αναζήτησης, ή να μεταμφιέζονται σε επιστημονικές εργασίες, τις οποίες έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε ως τις πιο αξιόπιστες πηγές από όλες» τονίζει η Μπόνομ.

Και ζητά άμεσες πολιτικές λύσεις. Η ατομική ευθύνη μπορεί να είναι χρήσιμη, αλλά, όπως τονίζει, «χρειαζόμαστε ισχυρές και ευέλικτες πολιτικές ώστε να καταστήσουμε τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και τις κυβερνήσεις νομικά υπόλογες για την κακή χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου ο τσαρλατανισμός θα είναι ο κανόνας».Home - Neostrategy.gr

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων