Η διαχείριση της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή Καστελόριζου – Ρόδου – Καρπάθου – Κάσου και των ανατολικών και νοτιοανατολικών ακτών της Κρήτης αποτελεί ίσως το πλέον ενδεικτικό παράδειγμα γεωπολιτικής αυτοϋπονόμευσης της κυβέρνησης Μητσοτάκη από το 2019 μέχρι σήμερα.
Από τον πρώτο κιόλας μήνα της διακυβέρνησής της, η Νέα Δημοκρατία φάνηκε να υιοθετεί μια αμφιλεγόμενη στρατηγική, η οποία αφενός συρρίκνωσε στην πράξη την ελληνική ΑΟΖ, αφετέρου δημιούργησε έντονες εντάσεις με όλες τις εμπλεκόμενες παράκτιες χώρες: Τουρκία, Λιβύη και Αίγυπτο. Το αποτέλεσμα; Η περιοχή να έχει μετατραπεί σε ένα γεωπολιτικό “ροντέο”, όπου κάθε χώρα προωθεί μονομερώς τις θέσεις της, ενώ η Ελλάδα δείχνει να χάνει έδαφος – κυριολεκτικά και μεταφορικά.
Η αρχή του νήματος βρίσκεται στην αποδοχή από το ΥΠΕΞ της τουρκικής θέσης ότι η περιοχή ανατολικά της Ρόδου και του Καστελόριζου ανήκει γεωγραφικά στη Μεσόγειο και όχι στο Αιγαίο. Αυτή η επιλογή, εφόσον ισχύει, είχε ως αποτέλεσμα να ανοίξει τον δρόμο στη Τουρκία να εφαρμόσει 12 ή ακόμη και 16 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα, εξαλείφοντας έτσι στην πράξη οποιαδήποτε δυνατότητα ελληνικής ΑΟΖ μεταξύ Ρόδου – Καστελόριζου.
Αυτή η «παραχώρηση» ενισχύθηκε από την απουσία ελληνικής καταγγελίας στον ΟΗΕ μετά τη μονομερή υποβολή της τουρκολιβυκής συμφωνίας το 2020. Η Αθήνα, αντί να καταγγείλει ενεργά και εγκαίρως την παράνομη χαρτογράφηση ΑΟΖ Τουρκίας – Λιβύης, επέλεξε τη σιωπή, αφήνοντας περιθώριο στην Άγκυρα να παρουσιάζει την Τ/Λ ΑΟΖ ως «οριοθετημένη και εν ισχύ».
Σε μια προσπάθεια να μαζέψει τα ασυμμάζευτα, η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπέγραψε μερική συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο, παραχωρώντας όμως ένα σημαντικό ποσοστό επήρειας της Κρήτης (17,5%). Ωστόσο, και αυτή η κίνηση συνοδεύτηκε από αστοχίες: το ελληνικό χωροταξικό σχέδιο που δημοσιοποιήθηκε αργότερα έγειρε προς τα δυτικά, αφήνοντας εκτός την περιοχή Ρόδου – Καρπάθου – Κάσου – Καστελόριζου και προκαλώντας έντονη αντίδραση του Καΐρου, το οποίο μέσω ρηματικής διακοίνωσης χαρακτήρισε την ενέργεια μονομερή και αντισυμβατική.
Αλλά το αδιέξοδο δεν σταματά εδώ. Οι χειρισμοί προς τη Λιβύη αποτελούν κορυφαίο παράδειγμα διπλωματικής αντιφατικότητας. Η κυβέρνηση χαρακτηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης «παράνομη», επειδή υπέγραψε την Τ/Λ ΑΟΖ, και ταυτόχρονα προτείνει διαπραγματεύσεις μαζί της, για την οριοθέτηση της ίδιας περιοχής!
Ακόμη χειρότερα, η ελληνική πλευρά δεν έχει επισήμως καταθέσει εξωτερικές συντεταγμένες για την ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης – βασική πράξη για να θεμελιώσει διεθνώς τις διεκδικήσεις της. Το μόνο που εφαρμόζει είναι ο λεγόμενος νόμος Μανιάτη, δηλαδή μία εσωτερική νοητή μέση γραμμή με τη Λιβύη, χωρίς αναγνώριση, χωρίς νομική ισχύ, και χωρίς πρακτικό αντίκρισμα.
Η εξωτερική πολιτική δεν είναι πρόχειρος αυτοσχεδιασμός με τηλεοπτικά σλόγκαν. Οι αποφάσεις του 2019 και οι επακόλουθες κινήσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη έχουν φέρει την Ελλάδα σε διπλωματική απομόνωση στην περιοχή, έχουν αδρανοποιήσει τον ρόλο της στη γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου, και κυρίως έχουν θέσει εν αμφιβόλω την κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα σε μία από τις πιο κρίσιμες θαλάσσιες ζώνες της χώρας.
Ίσως ήρθε η ώρα, έστω και τώρα, για επανεξέταση της στρατηγικής, με όρους εθνικού συμφέροντος και όχι εσωτερικής πολιτικής σκοπιμότητας. Γιατί η εθνική κυριαρχία δεν διαπραγματεύεται, δεν μεταβιβάζεται και – κυρίως – δεν αυτοαναιρείται.
Μυστική, αποτυχημένη και «ιδιωτική» διπλωματία
Η εικόνα της εξωτερικής πολιτικής που διαμορφώνει το δίδυμο Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη είναι πλέον απογοητευτική, αν όχι επικίνδυνη. Η διαχείριση των εθνικών μας θεμάτων μοιάζει περισσότερο με διαχείριση ιδιωτικής περιουσίας, παρά με υπεύθυνη, διαφανή και κυρίαρχη πολιτική για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων. Η τελευταία εξέλιξη στην ελληνοαιγυπτιακή σχέση αποδεικνύει του λόγου το αληθές.
Η ρηματική διακοίνωση του αιγυπτιακού ΥΠΕΞ προς την ελληνική πρεσβεία στο Κάιρο – την οποία η ελληνική κυβέρνηση κρατούσε «επτασφράγιστο μυστικό» επί έναν μήνα – συνιστά μια εξαιρετικά σοβαρή διπλωματική κλιμάκωση. Η Αίγυπτος, η χώρα με την οποία η κυβέρνηση Μητσοτάκη υπέγραψε τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ το 2020, έρχεται τώρα να αμφισβητήσει ευθέως τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στη Μεσόγειο, δηλώνοντας ότι περιοχές που ορίζει ο ελληνικός Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός επικαλύπτονται από αιγυπτιακά κυριαρχικά δικαιώματα.
Πιο συγκεκριμένα, το αιγυπτιακό ΥΠΕΞ δηλώνει με σαφήνεια:
«Ορισμένες περιοχές που ορίζονται στον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό […] επικαλύπτονται με το πεδίο εφαρμογής της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου στη Μεσόγειο Θάλασσα… Όποιες συνέπειες ή επιπτώσεις ενδέχεται να προκύψουν από την ελληνική απόφαση είναι μη αποδεκτές».
Ας σταθούμε λίγο σε αυτό: μια χώρα που μέχρι πρότινος παρουσιαζόταν από την κυβέρνηση ως «στρατηγικός σύμμαχος» και «πυλώνας σταθερότητας», όχι μόνο απορρίπτει ελληνικές μονομερείς ενέργειες, αλλά τις χαρακτηρίζει και μη αποδεκτές. Δηλαδή, όχι μόνο δεν σέβεται το περιεχόμενο της συμφωνίας που η ίδια έχει υπογράψει με την Ελλάδα, αλλά προχωρά σε ξεκάθαρες αμφισβητήσεις ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η ουσία όμως δεν είναι μόνο στην περιεχόμενη απειλή. Η πραγματική πολιτική βλάβη αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση διαχειρίστηκε την υπόθεση: απόκρυψη του γεγονότος, μη ενημέρωση της Βουλής, αποσιώπηση από τον δημόσιο διάλογο. Μόνο μετά τη διαρροή του εγγράφου υποχρεώθηκαν να παραδεχθούν ότι είχαν παραλάβει τη διακοίνωση εδώ και εβδομάδες. Η δε εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Λάνα Ζωχιού, περιορίστηκε να δηλώσει ότι «πρόκειται για αναμενόμενη αντίδραση» και «συνήθη διπλωματική αλληλογραφία».
Εάν η αμφισβήτηση της ελληνικής ΑΟΖ από τη σύμμαχο Αίγυπτο θεωρείται «αναμενόμενη» και «σύνηθες φαινόμενο», τότε η κυβέρνηση οφείλει να εξηγήσει στους πολίτες:
- Γιατί δεν ενημέρωσε το κοινοβούλιο και τα κόμματα;
- Γιατί δεν ενημέρωσε την κοινή γνώμη;
- Γιατί δεν απάντησε δημόσια στη ρηματική διακοίνωση;
- Γιατί συνεχίζει να αντιμετωπίζει κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής με όρους εσωτερικής επικοινωνιακής διαχείρισης;
Το δίδυμο Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη φαίνεται να έχει υιοθετήσει μια στρατηγική σιωπής, αδιαφάνειας και αποφυγής ευθύνης. Κρατούν τον ελληνικό λαό στο σκοτάδι, ενώ τα εθνικά θέματα μετατρέπονται σε ανοιχτές πληγές στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ δεν είναι προσωπική υπόθεση του εκάστοτε πρωθυπουργού ή υπουργού Εξωτερικών. Είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας και διαχρονικού συμφέροντος. Και αυτήν την κυριαρχία δεν μπορεί κανείς να την εκχωρεί, να την υποσκάπτει ή να την θυσιάζει για την εξυπηρέτηση σκοτεινών διαύλων ή «σιωπηλών» συμβιβασμών.
Η κυβέρνηση οφείλει, έστω και τώρα, να δημοσιοποιήσει το πλήρες περιεχόμενο της αιγυπτιακής διακοίνωσης, να αποκαλύψει τις ελληνικές θέσεις έναντι της Αιγύπτου και να αποσαφηνίσει αν σκοπεύει να υπερασπιστεί ενεργά τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα που οι ίδιοι σήμερα αφήνουν έρμαια σε «συμμάχους» και ανταγωνιστές.
Η κατευναστική πολιτική αποθρασύνει την Τουρκία
Το δίδυμο Μητσοτάκη – Γεραπετρίτη, το οποίο χαράσσει και θέτει σε εφαρμογή την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, επηρεάζει αρνητικά τις εξελίξεις σε μια περιοχή που εκτείνεται από την κεντρική Ευρώπη μέχρι τη Σαουδική Αραβία. Ο λόγος γίνεται για την ύποπτη ανεκτικότητα και την παθητικότητα με τις οποίες αντιμετωπίζει τις τουρκικές προκλήσεις η ελληνική κυβέρνηση.
Οι Τούρκοι παρεμπόδισαν και την ηλεκτρική σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου με την πόντιση καλωδίου ανοιχτά της Κάσου και την πόντιση καλωδίου οπτικών ινών ανοιχτά της Κύπρου για την ψηφιακή σύνδεση της Σαουδικής Αραβίας με την Ευρώπη. Η κατάσταση, έτσι όπως εξελίσσεται, έχει ξεφύγει από το σύνηθες επίπεδο των διεκδικήσεων και των προκλήσεων, και ταξινομείται πλέον στην απόπειρα συγκυριαρχίας και με την Ελλάδα και με την Κυπριακή Δημοκρατία και με την Ευρωπαϊκή Ένωση!
Είναι ντροπή για το ελληνικό κράτος να επιτρέπει στον μαφιόζο της περιοχής να διαπράττει χωρίς καμιά ενόχληση τις αθλιότητές του και η μοναδική φιλοδοξία της κυβέρνησης Μητσοτάκη να είναι τα -πάση θυσία- «ήρεμα νερά». Αν οποιαδήποτε κυβέρνηση στο παρελθόν αντιμετώπιζε τέτοιες καταστάσεις, είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιούσε όλα τα διπλωματικά όπλα στη φαρέτρα της για να καταγγείλει τις παράνομες τουρκικές ενέργειες και να συνάψει τις κατάλληλες συμμαχίες, ώστε να τις αντιμετωπίσει.
Αυτή τη στιγμή θα έπρεπε και ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών να περιοδεύουν στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, να ενημερώνουν τους ομολόγους τους για την κατάσταση και να προτείνουν κυρώσεις και μέτρα εναντίον της Τουρκίας, ώστε να πειστεί να συμμορφωθεί με το Διεθνές Δίκαιο. Επίσης, θα όφειλαν να έρθουν σε συνεννοήσεις με τη Σαουδική Αραβία για να χαραχτεί κοινή γραμμή σε ό,τι αφορά τον… συνετισμό της Τουρκίας.
Η αδράνεια, ο ψοφοδεϊσμός και η πολιτική κατευνασμού δεν ημερώνουν το θηρίο. Αντιθέτως, του ανοίγουν την όρεξη. Και οι Τούρκοι δεν διεκδικούν τις προσωπικές περιουσίες των Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη – αν γινόταν κάτι τέτοιο, σίγουρα θα αντιδρούσαν ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών. Κομμάτια από την Ελλάδα και την Κύπρο διεκδικούν…https://primenews.press/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου