Μπορεί σήμερα να φαίνεται ως θεωρητικό σενάριο. Ουδόλως όμως μπορεί να αποκλειστεί στο μέλλον. Ηδη, η Τουρκία αναπτύσσει ευρέως και ταχέως πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς. Εκπαιδεύει πλειάδα επιστημόνων και τεχνικών για τη λειτουργία των πυρηνικών εγκαταστάσεών της. Ετσι, αποκτά σοβαρό επιστημονικό υπόβαθρο και γνώση στις πυρηνικές τεχνολογίες. Οι επικριτές της είναι βέβαιοι ότι μύχιος πόθος της Αγκυρας είναι να γίνει πυρηνική δύναμη.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ελλάδα, η οποία ήδη φινλανδοποιείται, όπως δείχνει η υποχωρητικότητα και πολιτική κατευνασμού της κυβέρνησης Μητσοτάκη, θα μετατραπεί σε πλήρη δορυφόρο της Τουρκίας. Εκτός και αν μπει και η χώρα μας στο κυνήγι των πυρηνικών εξοπλισμών, και αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Μπορεί να φαίνεται μακρινό αυτό το ενδεχόμενο, αλλά σκόπιμο είναι να τεθεί από τώρα και όχι στο μέλλον αυτός ο προβληματισμός.
Πόσο μάλλον, αφού αλλάζει σημαντικά η διεθνής γεωπολιτική σκακιέρα και αρκετές περιφερειακές δυνάμεις διεκδικούν πλέον ρόλο ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας στην περιοχή τους, αλλά και αναβαθμισμένο ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις. Εκτός αυτού, το πυρηνικό status quo στη «λογική» της αποτροπής, που διαμόρφωσαν επί Ψυχρού Πολέμου οι υπερδυνάμεις, έχει παρέλθει προ πολλού, ενώ η διάδοση οπλικών συστημάτων εξίσου επικίνδυνων με τα πυρηνικά, αλλά και τα ίδια τα πυρηνικά, είναι αμφίβολο κατά πόσον είναι υπό έλεγχο. Υπό αυτό το πρίσμα, και τη στιγμή που η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια δραματική μεταβατική φάση, η οποία συνοδεύεται συχνά από μεγάλους πολέμους, ουδείς μπορεί να αποκλείσει πυρηνικές φιλοδοξίες που ενδεχομένως θα έχουν διάφορες δυνάμεις διεθνώς, όπως και η Τουρκία.
Εχει πυρηνικές φιλοδοξίες ο Ερντογάν;
Ο Αμερικανός αναλυτής, Μάϊκλ Ρούμπιν (Michael Rubin), είναι γνωστός για τις σκληρές επιθέσεις που κάνει συχνά κατά της Τουρκίας, καθώς και για την άκρως θετική στάση του υπέρ του Ισραήλ (κάποιοι τον χαρακτηρίζουν ως λομπίστα του Τελ Αβίβ). Ανεξαρτήτως αυτού, και με δεδομένο το προφίλ του αναλυτή, κάποιες απόψεις του παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Οπως πρόσφατα που με αφορμή τη νέα σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, διερωτάτο εάν ο «πόλεμος Ισραήλ – Ιράν είναι “πρόβα” για έναν μελλοντικό πόλεμο με την Τουρκία;».
Κατά τον ίδιον, «όπως η ηγεσία του Ιράν, έτσι και ο Ερντογάν κομπάζει δημόσια για την πολεμική βιομηχανία της χώρας του. Και η Τουρκία, όπως το Ιράν πριν από μερικές δεκαετίες, κατασκευάζει τώρα ένα πυρηνικό εργοστάσιο σε σεισμογενή ζώνη, υποτίθεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Πιθανώς, όμως, και ως κάλυψη για ένα πιο μυστικό πυρηνικό πρόγραμμα». Ως γνωστόν, η Τουρκία έχει αναπτύξει μεγάλο πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, ενώ προχωρεί με ταχύτατους ρυθμούς η ολοκλήρωση του ατομικού σταθμού στο Ακουγιού.
Βέβαια, ο Μάϊκλ Ρούμπιν υποστηρίζει τη θέση ότι το Ιράν έχει προχωρήσει για να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, αν και κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί. Σε προ μηνών άρθρο του (Ιανουάριος 2025), στο Washington Examiner, έθετε το ερώτημα: «Θα γίνει η Τουρκία τόσο μεγάλη πυρηνική απειλή όσο το Ιράν;». Ο ιδιος σημείωνε ότι ο Ερντογάν, «πριν από πέντε χρόνια, μιλώντας στην εκδήλωση για τα εκατό χρόνια της έναρξης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Τουρκίας, υπαινίχθηκε πυρηνικές φιλοδοξίες. “Αρκετές χώρες διαθέτουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές, όχι μία ή δύο. Αλλά μας λένε ότι εμείς δεν μπορούμε να έχουμε. Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ”, δήλωσε».
Υποστήριζε, δε, ότι «από το 2021 ανώτεροι Τούρκοι και Πακιστανοί στρατιωτικοί και επικεφαλής της πολεμικής βιομηχανίας έχουν συναντηθεί, προφανώς για να συζητήσουν μετάδοση τεχνογνωσίας. (…) Είναι σαν να ξαναζούμε το ίδιο σκηνικό, με μια σημαντική διαφορά: ενώ το Ισραήλ μπορεί να πλήξει το Ιράν, το γεγονός ότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ την προστατεύει από παρόμοια προληπτικά χτυπήματα. Ο Ερντογάν μπορεί να απεχθάνεται τη Δύση και να μισεί τη Συμμαχία, αλλά δεν αποσύρει την Τουρκία για δύο λόγους: Πρώτον, μπορεί να εκμεταλλεύεται τα άρθρα περί ομοφωνίας στο ΝΑΤΟ για να το παραλύει εκ των έσω, και δεύτερον, χρησιμοποιεί τα άρθρα περί αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής του ΝΑΤΟ (σ.σ. άρθρο 5) τουλάχιστον μέχρι να αποκτήσει η Τουρκία την ατομική βόμβα. Στην ουσία χρησιμοποιεί το ΝΑΤΟ ως ασπίδα απέναντι στο Ισραήλ. Μιλάμε για Δούρειο Ίππο».
Βομβαρδισμοί Ισραήλ – Τουρκίας
Πάντως, οι αναλύσεις Ρούμπιν είναι στην αντίθετη τροχιά από τις έως τώρα πολιτικές Τραμπ και της ΕΕ έναντι της Τουρκίας. Οι Βρυξέλλες έβαλαν την Τουρκία στους κόλπους της ως στρατιωτικό «ετέρο» και «ομοϊδεάτη», ενώ ο Τραμπ χαρακτηρίζει τον Ερντογάν «φίλο» του. Οπως και να’ χει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Μ. Ρούμπιν βλέπει «προληπτική» επίθεση του Ισραήλ έναντι της Τουρκίας, σε περίπτωση που δρομολογήσει την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
Στο πιο πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν είναι “πρόβα” για έναν μελλοντικό πόλεμο με την Τουρκία;», ο ίδιος αναφέρει: «Το ερώτημα είναι εάν οι πύραυλοι και τα drones που πλήττουν σήμερα το Τελ Αβίβ και την Τεχεράνη θα μπορούσαν, σε λίγα χρόνια, να πετούν προς την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, και εάν τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, περιλαμβανομένων και των – αμερικανικής κατασκευής – μαχητικών που διαθέτει η Τουρκία, θα απογειωθούν από τουρκικές βάσεις για να επιτεθούν στο Ισραήλ.
»Το γεγονός ότι η Τουρκία είναι στο ΝΑΤΟ περιπλέκει την κατάσταση, αλλά μόνο εάν το ΝΑΤΟ θεωρήσει το Ισραήλ ως επιτιθέμενο και αποφασίσει να εφαρμόσει το Άρθρο 5. Εδώ, ο κανόνας του ΝΑΤΟ για ομοφωνία θα μπορούσε να λειτουργήσει εναντίον της Τουρκίας, εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να ασκήσουν το de facto δικαίωμα του βέτο που διαθέτουν.
»Βεβαίως, εκφράζεται η ελπίδα ότι αυτό το σενάριο δεν θα υλοποιηθεί. Ομως είναι ουσιώδες να βλέπουμε τις πραγματικές φιλοδοξίες του Ερντογάν, αλλά και να αντιμετωπιστεί άμεσα η πιθανότητα ενός πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Ενός πολέμου που θα ήταν πολύ πιο καταστροφικός και για τις δύο χώρες από τον πόλεμο Ισραήλ – Ιράν. Αντί το ΝΑΤΟ να βλέπει τα πράγματα μέσα από τον φακό των ευσεβών πόθων, είναι κρίσιμο να εξαναγκαστεί η Τουρκία να εγκαταλείψει την παρούσα της πορεία, ακόμα και επιβάλλοντάς της κυρώσεις τύπου «Μέγιστης Πίεσης» (σ.σ. πολιτική Maximum Pressure της Δύσης έναντι του Ιράν), αν χρειαστεί».
Σαουδική Αραβία – Ιράν
Τα παραπάνω, στην παρούσα, αποτελούν σενάρια. Αναμφισβήτητα Ισραήλ και Τουρκία έχουν πολλά αγκάθια στις σχέσεις τους. Στο παρελθόν, από καλύτεροι φίλοι (επί Κεμαλιστών), έγιναν εχθροί (επί Ερντογάν), για να ξαναρχίσουν τα προηγούμενα χρόνια εντατικές προσπάθειες εξομάλυνσης, οι οποίες ωστόσο σταμάτησαν κάθετα με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και τις σφαγές στη Γάζα.
Το Ισραήλ, όμως, βγαίνει κι’ αυτό, όπως και το Ιράν, πληγωμένο από τη μεταξύ τους πολεμική σύγκρουση. Ηταν η πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες που το Ισραήλ δέχτηκε τόσο μεγάλη επίθεση στο έδαφός του. Ακόμα είναι άγνωστο πόσο επλήγη. Ως εκ τούτου, το άνοιγμα ενός νέου «μετώπου», στην προκειμένη με την Τουρκία, μένει να φανεί εάν θα υπάρξει.
Μπορεί βέβαια άπαντες αυτή την περίοδο να επικεντρώνουν την προσοχή τους στο Ιράν, αλλά και η Σαουδική Αραβία είναι άκρως ενδιαφερόμενη για να αποκτήσει πυρηνική ενέργεια. Κάτι που φάνηκε άλλωστε και από την επίσκεψη Τραμπ στη μοναρχία του Κόλπου. Για ειρηνικούς σκοπούς δηλώνει, αν και ουκ ολίγοι αναλυτές θεωρούν ότι το επόμενο βήμα της θα είναι τα πυρηνικά όπλα.
Είναι προφανές ότι σε μια εύφλεκτη περιοχή, όπως η Μέση Ανατολή, το να υπάρξουν τρεις πυρηνικές δυνάμεις (εάν βέβαια αποκτήσουν τέτοια όπλα), το Ισραήλ, το Ιράν και η Σ. Αραβία, και ενδεχομένως βορειότερα η Τουρκία, μόνο σοβαρές σπαζοκεφαλιές για την παγκόσμια ειρήνη μπορούν να προκαλέσουν. Βέβαια, άπαντες ισχυρίζονται ότι θέλουν τα πυρηνικά όπλα ως μέσον αποτροπής, και συμβολής ούτως ώστε να εμποδίζονται οι πόλεμοι. Πόσο πιστευτοί, όμως, μπορούν να γίνουν, ιδιαίτερα σε περιόδους κατακλυσμιαίων αλλαγών στο παγκόσμιο status quo;
Απαιτούνται άμεσα διεθνείς δικλείδες – πυρηνικής – ασφαλείας. Οπως ακριβώς έκαναν οι δύο υπερδυνάμεις στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, και αμέσως μετά με τη διάλυση της ΕΣΣΔ. https://neostrategy.gr/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου