Εισαγωγή: Η Ασούρα ως ένα διαμορφωτικό γεγονός πέρα από την ιστορία
Το να μιλάμε για την Ασούρα δεν σημαίνει απλώς να αφηγούμαστε ένα περιστατικό στον χρόνο και τον χώρο. Σημαίνει να προκαλείμε μια διαμορφωτική ρήξη μέσα στην ηθική συνείδηση της ανθρωπότητας και τη θρησκευτική φαντασία του Ισλάμ - ειδικά στη σιιτική σκέψη. Η Ασούρα δεν είναι μια περασμένη στιγμή, αλλά μάλλον μια υπαρξιακή-φιλοσοφική εμπειρία που επαναπροσδιορίζει τη σχέση της ανθρωπότητας με τον χρόνο, τον θάνατο, την αλήθεια και την εξουσία. Το μαρτύριο του Χουσεΐν στην Καρμπάλα το 61 AH (680 μ.Χ.) δεν ήταν ένα τέλος, αλλά η γένεση αυτού που ο φιλοσοφικός λόγος αποκαλεί «τελολογικό άνθρωπο» - το ον που προσφέρει το σώμα του ως θυσία για μια αξία μεγαλύτερη από την υλική επιβίωση. Από αυτή την άποψη, η φιλοσοφία της Ασούρα αναδύεται όχι ως απλή αντίδραση στην καταπίεση, αλλά ως αναδιαμόρφωση της ίδιας της ύπαρξης. Το μαρτύριο δεν είναι πλέον το συμπέρασμα της ζωής, αλλά η εγκαινίαση της ηθικής και πολιτικής ύπαρξης.
Η Φιλοσοφία του Μαρτυρίου: Όταν ο Θάνατος Γίνεται μια Υπαρξιακή Πράξη. Το μαρτύριο στο παράδειγμα της Κερμπάλα δεν είναι μια διαφυγή από τον θάνατο, αλλά μια συνειδητή, εκούσια αποδοχή του ως μαρτυρία της αλήθειας. Ο Ιμάμης Χουσεΐν Ιμπν Αλί (as) δεν σκοτώθηκε απλώς. Προσέφερε τον εαυτό του ως ιερή προσφορά. Αυτή η πράξη τοποθετεί το μαρτύριό του στο πεδίο της υπαρξιακής-ηθικής σκέψης, παρόμοιας με το «θάνατος για τον άλλον» στις φιλοσοφίες του Κίρκεγκωρ, του Λεβινάς, ακόμη και του Χάιντεγκερ (αν και μέσω της οντολογικής του ανάλυσης της ύπαρξης-προς-τον-θάνατο). Σε αυτό το σχήμα, το μαρτύριο δεν είναι μια εκμηδένιση, αλλά η υπαρξιακή εκπλήρωση του ολοκληρωμένου ανθρώπου - αυτού που φτάνει στην κορυφή της ηθικής γίγνεσθαι. Η Κερμπάλα γίνεται έτσι ένας αληθινός υπαρξιακός μύθος, με την έννοια του Paul Ricoeur για τον «μύθο που αποκαλύπτει», όχι τον μύθο που εξαπατά.
Στην εσχατολογία των Σιιτών, το μαρτύριο δεν συνδέεται με τη μετά θάνατον ζωή ως απλή προσωπική ανταμοιβή, αλλά ως κοσμική ενσάρκωση της δικαιοσύνης. Ο μάρτυρας δεν κερδίζει απλώς τον παράδεισο. Συμμετέχει στην ανασύσταση της θείας δικαιοσύνης στον κόσμο, όπως εκφράζει ο Allama Tabataba'i στην εξήγησή του για όσους «σκοτώνονται στο δρόμο του Θεού». Η Ασούρα ως διαμορφωτική πράξη αντίστασης στην πολιτική νεωτερικότητα, Λίβανος 2024: Όντας στο πρόσωπο του μηδενός.
Ο πόλεμος του 2024 μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ —που πυροδοτήθηκε σε ένδειξη αλληλεγγύης με τη Γάζα— δεν ήταν απλώς μια στρατιωτική αντιπαράθεση, αλλά μια σύγχρονη αναπαράσταση της μεταφυσικής της Ασούρα. Οι μαχητές παρέλασαν υπό το σύνθημα «Δεν θα σε εγκαταλείψουμε ποτέ, ω Χουσεΐν», μια διακήρυξη όχι μόνο θρησκευτικής πίστης αλλά και υπαρξιακής ταύτισης με ένα μοντέλο ανθρωπιάς που αγκαλιάζει τον θάνατο για να διατηρήσει έναν κόσμο ικανό για δικαιοσύνη. Εδώ, η υποστήριξη του κυρίως σουνιτικού παλαιστινιακού λαού από σιίτες μαχητές γίνεται μια φιλοσοφική εκδήλωση της πανισλαμικής ενότητας. Στο νότιο Λίβανο, η σιιτική κοινότητα δεν θρήνησε τους μάρτυρες ως θύματα, αλλά τους γιόρτασε ως νικητές στον υπαρξιακό αγώνα.
Ο θάνατος δεν διέγραψε τον εαυτό· τον επιβεβαίωσε. Έτσι, κάθε κηδεία έγινε μια «φιλοσοφική σκηνή ηθικής αθανασίας» - μια μαρτυρία για τον θάνατο ως παράγοντα νοήματος, όχι παραλογισμού. Ιράν 2025: Πόλεμος υπό το φως του Ασουραϊκού Σχηματισμού Η συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ αποκαλύπτει τη βαθιά ενσωμάτωση της φιλοσοφίας του Ασούρα στον πολιτικό και πνευματικό λόγο. Η ιρανική ηγεσία, ιδιαίτερα ο Ανώτατος Ηγέτης Αλί Χαμενεΐ, αναδιατυπώνει την πολιτική όχι ως βασίλειο πραγματιστικού υπολογισμού αλλά ως ιερού καθήκοντος (taklif) - μια έννοια ότι η αλήθεια δεν είναι πολιτική στρατηγική αλλά μια μετακοσμική επιταγή. Το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) δεν αποτελείται απλώς από στρατιώτες αλλά από τους «κληρονόμους του Χουσεΐν» - που ασχολούνται με αυτό που ο Γάλλος φιλόσοφος Μισέλ Ανρί θα μπορούσε να αποκαλέσει «κοσμική ενσάρκωση», μια σωματική βύθιση σε πνευματική μάχη.
Έτσι, οι θάνατοι Ιρανών στρατιωτικών ηγετών δεν παρουσιάζονται ως στρατιωτικές απώλειες, αλλά ως «διαμορφωτικές ανόδους στη θέση της αιωνιότητας», όπως διατυπώνεται από το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Tasnim (Ιούνιος 2025). Το μαρτύριο ως αναδιαμόρφωση του χρόνου. Η Ασούρα διδάσκει ότι ο χρόνος δεν είναι γραμμικός, αλλά κυκλικός. Αυτό που συνέβη στην Καρμπάλα επαναλαμβάνεται όπου η αδικία αντιμετωπίζεται με σιωπή. Αυτό εξηγεί γιατί η Καρμπάλα αντηχεί στο Ιράκ, την Υεμένη, τον Λίβανο και την Παλαιστίνη. Οι μάρτυρες δεν είναι «επαναλήψεις», αλλά σύγχρονες εκδηλώσεις ενός αιώνιου υπαρξιακού αρχέτυπου. Στο Ιράκ, αυτό ενσωματώνεται σε δημοφιλή συνθήματα όπως «Κάθε γη είναι Καρμπάλα, κάθε μέρα είναι Ασούρα» και στην Υεμένη, με την πολεμική κραυγή της Άνσαρ Αλλάχ: «Υποκλινόμαστε μόνο στον Θεό».
Αυτά δεν είναι απλώς κινητοποιητικά άσματα αλλά φιλοσοφικές διακηρύξεις: κάθε στιγμή αδικίας ανασταίνει την Καρμπάλα, ωθώντας το άτομο προς την «Καρμπάλαϊκή επιλογή». Σιιτική Κοινωνία: Από την Τελετουργική Κοινότητα στη Διαμορφωτική Συλλογικότητα. Η Ασούρα έχει μετατρέψει τις σιιτικές κοινότητες από τελετουργικές συναθροίσεις σε ερμηνευτικές-υπαρξιακές κοινωνίες, για να χρησιμοποιήσουμε το πλαίσιο του Paul Tillich - κοινότητες που διαβάζουν την ύπαρξη μέσα από το πρίσμα του ιερού θανάτου. Στον Λίβανο: Το «majlis husayni» έχει εξελιχθεί από τελετουργίες πένθους σε σεμινάρια πολιτικής και φιλοσοφικής συνείδησης. Τα παιδιά στο Νότο μεγαλώνουν με την πεποίθηση ότι ο Χουσεΐν «δεν πέθανε» αλλά «δημιούργησε νόημα». Ως εκ τούτου, τα μέσα ενημέρωσης της αντίστασης μεταδίδουν τη «χαρά του μαρτυρίου», όχι τη θλίψη της απώλειας. Στο Ιράκ: Ειδικά στην Καρμπάλα και τη Νατζάφ, η ετήσια αναπαράσταση της Ασούρα δεν είναι απλώς μια τελετή αλλά μια υπαρξιακή ανανέωση.
Το προσκύνημα του Αρμπάιν, όπου εκατομμύρια άνθρωποι περπατούν με ευλάβεια, δεν είναι μια τελετουργία αλλά μια πράξη ύπαρξης που επιβεβαιώνει τη ζωή μέσω της αντίστασης. Στην Υεμένη: Για τον Ανσάρ Αλλάχ, ο θάνατος στο μονοπάτι του Θεού επαναπροσδιορίζει την αξιοπρέπεια - όχι ως αντίδραση αλλά ως εγγενή δομή του πιστού εαυτού. Όπως διακήρυξε ο Χουσεΐν: «Αν δεν έχετε θρησκεία και δεν φοβάστε τη μετά θάνατον ζωή, τότε τουλάχιστον να είστε ελεύθεροι στις εγκόσμιες ζωές σας». Συμπέρασμα: Από την Καρμπάλα στον Άνθρωπο της Μετά θάνατον Ζωής, η Ασούρα δεν είναι απλώς μια πολιτική εξέγερση ή κοινωνική εξέγερση. είναι η εκδήλωση του ανθρώπινου όντος που επιλέγει το νόημα έναντι της επιβίωσης. Ανακατασκευάζει τις παγκόσμιες αξίες πάνω στα θεμέλια της ελεύθερης ηθικής δράσης και ανυψώνει την ανθρωπότητα στο επίπεδο του «κοσμικού μάρτυρα» - αυτού που δεν χάνεται αλλά εγκαινιάζει μια νέα ηθική χρονικότητα. Για τους μάρτυρες του Άξονα της Αντίστασης, ο θάνατος δεν είναι τέλος αλλά η έναρξη μιας νέας αποστολής μέσα στον ηθικό χρόνο του κόσμου. Η Ασούρα παραμένει έτσι μια ανοιχτή υπαρξιακή γλώσσα - μια γραμματική μέσω της οποίας τα έθνη ερμηνεύουν το παρόν τους και διαμορφώνουν την πνευματικο-πολιτική τους διαθήκη.
Αναφορές:
1. Paul Ricoeur, Χρόνος και Αφήγηση, Τόμος 3: Ιστορικός Χρόνος και Αφηγηματικός Χρόνος, Dar al-Taliʿa, 2005.
2. Μισέλ Ανρί, Η σάρκα και το φαινόμενο: Οι πνευματικές εκδηλώσεις της ανθρωπότητας, Παρίσι, 1996.
3. Søren Kierkegaard, Fear and Trembling, μτφρ. Kazem Saad al-Din, Βηρυτός, 2010.
4. Allama Sayyid Muhammad Husayn Tabataba'i, Tafsir al-Mizan, Vol. 5, Qom, 1990.
5. Αλί Χαμενεΐ, «Ομιλία Nowruz», Πρακτορείο Ειδήσεων Fars, Μάρτιος 2025.
6. Κέντρο Στρατηγικών Μελετών, «Το Ασουραϊκό Δόγμα της Χεζμπολάχ», Βηρυτός, 2024.
7. Πολ Τίλιχ, Το Θάρρος του Είναι, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Γέιλ, 1952.
8. Abdul-Malik al-Houthi, «Muharram Speech 1446 AH», Al-Masirah TV, Αύγουστος 2024.
https://katehon-com
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου