Προς έκπληξη ορισμένων, τα αραβικά έθνη των BRICS παραμένουν ουδέτερα στο παλαιστινιακό ζήτημα. Συχνά δείχνουν ακόμη και σημάδια συμπάθειας για το Ισραήλ. Γιατί;
Η Δυτική Ασία βρίσκεται στο επίκεντρο ενός περιφερειακού πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και του Άξονα της Αντίστασης. Ξεκίνησε μετά την μυστική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, η οποία προκάλεσε τη συλλογική τιμωρία των Παλαιστινίων στη Γάζα από το Ισραήλ, την οποία οι επικριτές θεωρούν εθνοκάθαρση και γενοκτονία. Λίγο αργότερα, η Χεζμπολάχ (Λίβανος) και η Ansarullah (Υεμένη) (επίσης γνωστή ως Χούτι) εντάχθηκαν στη διαμάχη σε αλληλεγγύη με τη Χαμάς. Στη συνέχεια, το Ισραήλ άρχισε να βομβαρδίζει στόχους και στις δύο χώρες, στη γειτονική Συρία και στο κοντινό Ιράκ.
Όλα κλιμακώθηκαν στα μέσα Σεπτεμβρίου, όταν το Ισραήλ ανατίναξε χιλιάδες εντοπιστές της Χεζμπολάχ με εκρηκτικές βόμβες και στη συνέχεια ασυρμάτους, σε μια πράξη που θεωρείται τρομοκρατία λόγω των παράπλευρων ζημιών στον άμαχο πληθυσμό. Ακολούθησαν μεγάλης κλίμακας βομβιστικές επιθέσεις στο Λίβανο, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Sayyed Hassan Nasrallah πέθανε την Παρασκευή, το τελευταίο πλήγμα για την Αντίσταση, αφού το Ισραήλ σκότωσε τον πολιτικό ηγέτη της Χαμάς Ismail Haniyeh στην Τεχεράνη το καλοκαίρι.
Παρά τη συλλογική τιμωρία των Αράβων Παλαιστινίων από το Ισραήλ και τους βομβαρδισμούς πολλών άλλων αραβικών εθνών, τα μέλη των BRICS, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, παρέμειναν στρατιωτικά ουδέτερα. Έχουν καταδικάσει τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα και συνεχίζουν να απαιτούν από το Ισραήλ να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος, αλλά δεν προχωρούν περαιτέρω. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν («Μπίμπι») Νετανιάχου αδιαφορεί και μάλιστα θεωρεί αυτές τις τρεις χώρες «ευλογία» για το Ισραήλ.
Αυτό το έκανε γνωστό σε υπόμνημα που παρουσίασε στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την περασμένη εβδομάδα, στο οποίο το Μπαχρέιν, η Ινδία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και το Σουδάν περιγράφονται ως «ευλογία», ενώ το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία και ο Λίβανος καταδικάζονται ως «κατάρα». Επιπλέον, υπάρχουν υποψίες ότι το Ισραήλ έχει λάβει κρυφά άδεια από τη Σαουδική Αραβία να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο του για να βομβαρδίσει το Ansarullah της Υεμένης, παρά την έλλειψη επίσημων δεσμών μεταξύ των δύο χωρών. Είναι γνωστό ότι έχουν στενή σχέση πίσω από τα παρασκήνια, οπότε είναι πιθανό ότι αυτή η φήμη είναι αληθινή.
Έτσι, η Σαουδική Αραβία δεν είναι πραγματικά «ουδέτερη» σε αυτή την ευρύτερη διάσταση της σύγκρουσης, ενώ αυτή, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (τα δύο τελευταία με επίσημους δεσμούς με το Ισραήλ) φαίνεται να συμμερίζονται ακόμη και τους στρατιωτικούς στόχους του Ισραήλ σε αυτόν τον περιφερειακό πόλεμο. Αυτή η δεύτερη παρατήρηση γίνεται παρά το γεγονός ότι ούτε η Χαμάς ούτε η Χεζμπολάχ αναγνωρίζονται από αυτούς ως τρομοκράτες, δεδομένου ότι ο Αραβικός Σύνδεσμος απέσυρε αυτόν τον χαρακτηρισμό από τη Χεζμπολάχ τον Ιούνιο. Αυτό υποδηλώνει ότι είναι οι σιωπηλοί σύμμαχοι του Ισραήλ για όλες τις προθέσεις και τους σκοπούς.
Ως εκ τούτου, οι δημόσιες καταδίκες τους φαίνεται να είναι χειρονομίες για να «σώσουν το γόητρό τους» ενώπιον της διεθνούς κοινότητας και ιδιαίτερα ενώπιον των δικών τους φιλοπαλαιστινιακών πληθυσμών. Ούτε η Αίγυπτος ούτε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν απειλήσει να ανακαλέσουν την αναγνώριση του Ισραήλ σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ή ακόμη και να του επιβάλουν κυρώσεις, ενώ η Σαουδική Αραβία προφανώς διατηρεί τους στενούς δεσμούς της με το Ισραήλ στο παρασκήνιο. Αυτό που ήταν η αιτία της αραβικής αλληλεγγύης για δεκαετίες έχει πάψει να υπάρχει λόγω των ιδεολογικών και στρατηγικών υπολογισμών αυτών των τριών χωρών.
Αν και είναι μουσουλμανικές χώρες, οι μορφές διακυβέρνησής τους διαφέρουν από εκείνες που εμπνέονται από τον ισλαμισμό που υπερασπίζονται η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, τις οποίες βλέπουν ως απειλή για την εξουσία των ελίτ τους. Ούτε έχουν τις καλύτερες πολιτικές σχέσεις με το Ιράν μετά το 1979, το οποίο υποπτεύονται εδώ και καιρό ότι υποστηρίζει ιδεολογικά ευθυγραμμισμένα επαναστατικά κινήματα εντός των συνόρων τους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι είναι στενοί στρατιωτικοί εταίροι των Ηνωμένων Πολιτειών, παρά τις περιστασιακές διαφορές τους με την πάροδο των ετών.
Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων εξηγεί γιατί προσποιούνται «ουδετερότητα» μπροστά στον περιφερειακό πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Αντίστασης, αλλά στην πραγματικότητα συμμερίζονται τους στρατιωτικούς στόχους του αυτοαποκαλούμενου εβραϊκού κράτους. Η στάση του εφιστά την προσοχή στην πολιτική ποικιλομορφία εντός των BRICS, την οποία οι λάτρεις συχνά παρερμηνεύουν ως αντιδυτικό μπλοκ, αντίθετο προς τη Δύση σε όλα τα σημαντικά ζητήματα όπως αυτή η σύγκρουση. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει, γι 'αυτό θα πούμε λίγα λόγια παρακάτω για τις BRICS προκειμένου να διευκρινίσουμε τον σκοπό τους.
Οι BRICS ήταν πάντα μια απλή ένωση χωρών που συντονίζουν εθελοντικά ορισμένες πτυχές των οικονομικών πολιτικών τους, προκειμένου να επιταχύνουν αυτή τη διάσταση της πολυπολικότητας. Είναι μόνο μια ένωση και όχι μια οργάνωση, αφού δεν έχει γραμματεία και όλα όσα συμφωνούν τα μέλη της είναι εθελοντικά, αφού δεν υπάρχει μηχανισμός, και μάλλον δεν θα είναι, για να τα αναγκάσει να συμμορφωθούν. Οι οικονομικές και χρηματοπιστωτικές ασυμμετρίες μεταξύ των μελών της σημαίνουν ότι οποιαδήποτε εξέλιξη προς αυτή την κατεύθυνση θα σήμαινε το τέλος των BRICS.
Υπάρχουν επίσης σοβαρές πολιτικές διαφορές μεταξύ των μελών της. Έχει ήδη γίνει αναφορά στις υποψίες που έχουν τα νέα αραβικά μέλη των BRICS για το Ιράν, ενώ η Κίνα και η Ινδία εμπλέκονται σε μια έντονη συνοριακή διαμάχη και οι εντάσεις μεταξύ Αιγύπτου και Αιθιοπίας κλιμακώνονται για τον Νείλο και τη Σομαλία. Τα μέλη των BRICS έχουν επίσης διαφορετικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως όσον αφορά τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές αλληλεξαρτήσεις τους με τη χώρα αυτή, καθώς και με περιφερειακούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών όπως το Ισραήλ.
Ωστόσο, όλοι εξακολουθούν να προσπαθούν να επεκτείνουν την κοινωνικοοικονομική και πολιτική συνεργασία μεταξύ τους, παρά τα εμπόδια αυτά, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των διαπολιτισμικών σχέσεων. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι αυτά τα εμπόδια είναι πολύ τρομερά και επιβάλλουν πραγματικά όρια στη συνεργασία. Αυτές οι αντιφάσεις δεν θα επιλυθούν σύντομα, αν όχι ποτέ, και έτσι κανείς δεν πρέπει να περιμένει ότι οι BRICS θα γίνουν ένα αντιδυτικό μπλοκ. Ως εκ τούτου, είναι πιθανό ότι θα παραμείνουν μια απλή εθελοντική ένωση που υποστηρίζει την οικονομική πολυπολικότητα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι οι BRICS είναι άχρηστες, καθώς ακόμη και ο περιορισμένος συντονισμός που στοχεύει στην επιτάχυνση των διαδικασιών της οικονομικής πολυπολικότητας μπορεί να βοηθήσει στην αναμόρφωση της παγκόσμιας τάξης. Ωστόσο, οι λάτρεις θα πρέπει να μετριάσουν τις προσδοκίες τους για τα αποτελέσματα που πρέπει να επιτευχθούν διορθώνοντας τις αντιλήψεις τους. Αυτή η αντίληψη επιτρέπει στους παρατηρητές να κατανοήσουν καλύτερα γιατί τα αραβικά μέλη των BRICS συμπαθούν τους στρατιωτικούς στόχους του Ισραήλ στον περιφερειακό του πόλεμο εναντίον της Αντίστασης και μάλιστα έμμεσα το βοηθούν να τους επιτύχει, όπως κάνει η Σαουδική Αραβία με τον Ansarullah.
Παρά την ευθυγράμμιση της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με τον ισραηλινό σύμμαχο των Ηνωμένων Πολιτειών, θα ήταν ανακριβές να αναφερθούμε σε αυτούς ως υποτελείς των Αμερικανών, καθώς καθένας από αυτούς απέρριψε με υπερηφάνεια την αμερικανική πίεση να στραφεί εναντίον της Ρωσίας. Η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας στην Αφρική, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι ο μεγαλύτερος αραβικός εταίρος της και η Σαουδική Αραβία συνεχίζει να διαχειρίζεται την παγκόσμια τιμή του πετρελαίου με τη Ρωσία στο πλαίσιο του ΟΠΕΚ+. Ο πρόεδρος Πούτιν επισκέφθηκε επίσης τις δύο τελευταίες χώρες του Κόλπου τον περασμένο Δεκέμβριο, για να δείξει πόσο στενές παραμένουν οι σχέσεις τους παρά την αμερικανική πίεση.
Έτσι, ενώ πολλοί μπορεί να είναι απογοητευμένοι από την έλλειψη αλληλεγγύης που δείχνουν τα αραβικά μέλη των BRICS στον περιφερειακό πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Αντίστασης, ο οποίος εξαπλώνεται σε πολλά αραβικά έθνη πέρα από την Παλαιστίνη, τουλάχιστον παραμένουν αφοσιωμένοι στην υπόθεση της οικονομικής πολυπολικότητας και έχουν στενούς δεσμούς με τη Ρωσία. Το συμπέρασμα είναι ότι η παγκόσμια συστημική μετάβαση στην πολυπολικότητα έχει αποκαλύψει τις διαφορές μεταξύ πολλών εταίρων σε ευαίσθητα θέματα, αλλά αυτές οι διαφορές δεν πρέπει απαραίτητα να καταστρέψουν τις σχέσεις τους.
Κάθε μία από αυτές δίνει προτεραιότητα στα εθνικά της συμφέροντα, όπως οι ηγέτες της κρίνουν ειλικρινά απαραίτητο, εφόσον είναι πραγματικά κυρίαρχες χώρες, όπως έχουν δείξει αυτές οι τρεις χώρες, και όχι κυριολεκτικά υποτελείς των Ηνωμένων Πολιτειών, όπως η ΕΕ (με εξαίρεση την Ουγγαρία και τη Σλοβακία). Ως εκ τούτου, αυτό που οι εταίροι τους μπορεί να αντιλαμβάνονται ως εθνικά συμφέροντα αυτών των χωρών δεν είναι πάντα κοινό για τους αντίστοιχους ηγέτες τους, όπως φαίνεται από την αντίφαση μεταξύ των αραβικών μελών των BRICS και του Ιράν σε αυτόν τον περιφερειακό πόλεμο.
Σε μια τέτοια κατάσταση, όταν οι ακτιβιστές υποτίθεται ότι υποστηρίζουν τη μία ή την άλλη πλευρά, οι αναλυτές πρέπει να κάνουν ό, τι είναι δυνατόν για να διατηρήσουν την αντικειμενικότητά τους και να μην αφήσουν την κρίση τους να μολυνθεί από ψευδαισθήσεις. Ούτε η Αίγυπτος, ούτε η Σαουδική Αραβία ούτε τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι έτοιμα να παρέμβουν άμεσα στο πλευρό του Ισραήλ ενάντια στην Αντίσταση, πόσο μάλλον να επιτεθούν στο Ιράν. Αψηφούν επίσης τις απαιτήσεις των ΗΠΑ να απαλλαγούν από τη Ρωσία. Επομένως, αυτές οι τρεις χώρες εξακολουθούν να διαδραματίζουν ρόλο στην επιτάχυνση των διαδικασιών πολυπολικότητας, ακόμη και αν δεν είναι τόσο σημαντικές όσο ήλπιζαν ορισμένοι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου