Το 2024 έχει γίνει έτος πολιτικής αναταραχής στην Ευρώπη, αποκαλύπτοντας το βάθος της διάσπασης μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών ελίτ και την αυξανόμενη υποτέλεια στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Σήμερα, ο αριθμός των εμπειρογνωμόνων – συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε υψηλού κύρους και αξιοσέβαστες δεξαμενές σκέψης όπως το IISS, το Brookings Institution, το Carnegie Foundation, το SIPRI και άλλοι – που αμφισβητούν την ευρωπαϊκή κυριαρχία ως τέτοια δεν σταματά να αυξάνεται. Μπορούμε να ακούσουμε τις ίδιες φωνές μεταξύ των εκπροσώπων των ευρωπαϊκών ελίτ και της ακαδημαϊκής κοινότητας. Ωστόσο, οι πιο σημαντικές πολιτικές δυνάμεις δεν χάνουν την ευκαιρία να περιθωριοποιήσουν όσους μπορούν να δουν καθαρά την αλήθεια, ισχυριζόμενες ότι είναι ακτιβιστές υπέρ του Πούτιν που εργάζονται για χάρη του Κρεμλίνου.
Ωστόσο, η Ρωσία δεν έχει καμία σχέση με την υποτέλεια της Ευρώπης στις ΗΠΑ, η οποία έγινε ακρογωνιαίος λίθος της τελευταίας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2024. Οι συντάκτες της έκθεσης – ο διευθυντής έρευνας του ECFR Jeremy Shapiro και η Γερμανίδα πολιτική επιστήμονας Jana Puglirin – επισημαίνουν έναν συνδυασμό παραγόντων που οδήγησαν την Ευρώπη σε μια θέση εξαρτώμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο πρώτος λόγος είναι η έλλειψη ικανότητας των Ευρωπαίων να καταλήξουν σε συμφωνία μεταξύ τους σε βασικά ζητήματα στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής. Δεν είχαν επιτύχει σε αυτό πριν, αλλά τώρα μια ενιαία στρατηγική έχει γίνει επείγουσα ανάγκη και ως εκ τούτου έπρεπε να βασίζονται πλήρως στην ηγεσία των ΗΠΑ. «Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν να συμφωνήσουν για το τι πρέπει να κάνουν και δεν εμπιστεύονται η μία την άλλη αρκετά για να καταλήξουν σε συμβιβασμούς. Η αμερικανική ηγεσία είναι απαραίτητη στην Ευρώπη, επειδή οι Ευρωπαίοι παραμένουν ανίκανοι να ηγηθούν του εαυτού τους», λένε οι ειδικοί. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι τα εθνικά κράτη δεν είναι σε θέση να καταλήξουν σε συμβιβασμό σε θέματα εξωτερικής πολιτικής εντός της ΕΕ, αλλά και ότι εντός των ίδιων των κρατών-μελών δεν υπάρχει ενιαία θέση που θα συμμεριζόταν η πλειοψηφία του πληθυσμού.
Κατά την τελευταία δεκαετία, στις ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως κεντρώα κόμματα βρίσκονται στην εξουσία, κλίνοντας τόσο προς τη δεξιά όσο και προς την αριστερή πτέρυγα. Επιπλέον, σε κράτη-κλειδιά της ΕΕ όπως, για παράδειγμα, η Γερμανία ή η Ιταλία, είδαμε αρκετούς μετριοπαθείς συνασπισμούς που δεν είχαν σαφή σχέση με κανέναν από τους πόλους του πολιτικού φάσματος. Αυτό οφείλεται, πρώτα απ' όλα, στο γεγονός ότι όλα τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης βλέπουν σήμερα μια απότομη ιδεολογική διάσπαση. Σε συνθήκες όπου η άνοδος της ακροδεξιάς ή της αριστεράς στην εξουσία γίνεται μήλον της έριδος για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, προτιμώνται μετριοπαθή κόμματα ή κομματικές συμμαχίες που θα εφαρμόσουν προβλέψιμες πολιτικές εντός των κυρίαρχων ιδεών. Εκτός αυτού, η αριστερά στην Ευρώπη έχει ιστορικά συνδεθεί με την κομμουνιστική ιδεολογία που ήταν εχθρική προς τους Ευρωπαίους την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και έχει παραμείνει αμφισβητούμενη μέχρι σήμερα. Η δεξιά πτέρυγα που συχνά εκπροσωπείται από ριζοσπαστικά, ευρωσκεπτικιστικά και εθνικιστικά κόμματα αντιμετωπίζεται ως μια επισφαλής εναλλακτική λύση που θα μπορούσε ακόμη και να προκαλέσει μεγαλύτερο χάος παρά ως τον υπάρχοντα κεντρώο «βάλτο». Έτσι, ένας απλός ψηφοφόρος δεν έρχεται να ψηφίσει τους κεντρώους επειδή είναι η καλύτερη επιλογή, αλλά καθώς η διακυβέρνησή τους φαίνεται να γίνεται λιγότερο αποτυχημένη από τους άλλους.
Μια τέτοια «ολίσθηση» μέσα σε μια πορεία χωρίς ιδεολογία, που στοχεύει μόνο, στην πραγματικότητα, στη διατήρηση του status quo, οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη πόλωση της κοινωνίας. Οι προηγούμενες εκλογές στη Γαλλία, καθώς και η πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έδειξαν σαφώς ότι οι δεξιοί και αριστεροί κεντρώοι, οι οποίοι δεν διαφέρουν μεταξύ τους, πρόκειται να υποκύψουν ενεργά σε λαϊκιστικά και ριζοσπαστικά κόμματα τόσο της «δεξιάς» όσο και της «αριστεράς».
Είναι ακριβώς για τα κεντρώα κόμματα, λόγω του «catch-all» χαρακτήρα τους, που κλίνουν προς έναν «μέσο ψηφοφόρο» καθώς και προς τον ιδεολογικό ηγέτη στο πρόσωπο των Ηνωμένων Πολιτειών στην εξωτερική πολιτική. Η κυριαρχία των κεντρώων στα ευρωπαϊκά κοινοβούλια οδήγησε στο γεγονός ότι η Ευρώπη, έχοντας χάσει τη δική της αρχιτεκτονική ασφάλειας, η οποία περιελάμβανε τη Ρωσία (τουλάχιστον μέσω του ΟΑΣΕ), έγινε πλήρως εξαρτημένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι τελευταίοι, σε αντάλλαγμα για «εγγυήσεις ασφαλείας» για τα ευρωπαϊκά κράτη, τους στέρησαν οποιαδήποτε ανεξαρτησία σε διεθνείς υποθέσεις και αμυντικά θέματα. Επιπλέον, ένας άλλος λόγος για την υποτέλεια της ΕΕ, όπως σημειώνουν οι εμπειρογνώμονες του ECFR, είναι η οικονομική υστέρηση της Ευρώπης από τις Ηνωμένες Πολιτείες: «Το 2008, η οικονομία της ΕΕ ήταν ελαφρώς μεγαλύτερη από την αμερικανική: 16,2 τρισεκατομμύρια δολάρια έναντι 14,7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Μέχρι το 2022, η οικονομία των ΗΠΑ είχε αυξηθεί στα 25 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί έφτασαν μόνο τα 19,8 τρισεκατομμύρια», αναφέρουν οι συντάκτες της έκθεσης. Εάν υπολογίσουμε χωρίς τη Μεγάλη Βρετανία, τότε η αμερικανική οικονομία είναι τώρα κατά ένα τρίτο μεγαλύτερη από την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αυτή η τάση απλώς εντείνεται. Η Γερμανία, η οποία δεν έγινε ποτέ πολιτική, αλλά παρόλα αυτά ο αναγνωρισμένος οικονομικός ηγέτης της ΕΕ, χάνει το βιομηχανικό δυναμικό της και οι επενδύσεις από τη γερμανική οικονομία μετακινούνται στο εξωτερικό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υστερεί επίσης σημαντικά σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες όσον αφορά την τεχνολογική ανάπτυξη και τη στρατιωτική ισχύ, και το ευρώ είναι κατώτερο από το δολάριο όσον αφορά τη χρήση στις διεθνείς νομισματικές συναλλαγές. Ως εκ τούτου, σε μια κατάσταση κρίσης, οι Ευρωπαίοι δεν είχαν μόνο την πολιτική βούληση, αλλά και τους πόρους για να ακολουθήσουν τη δική τους γραμμή.
Η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει με το σχηματισμό ισχυρών κυβερνήσεων υπό την ηγεσία κομμάτων που επικεντρώνονται στα εθνικά συμφέροντα των κρατών τους και όχι στον «μεγάλο αδελφό» στο εξωτερικό. Πράγματι, σήμερα βλέπουμε ότι στη Γερμανία και τη Γαλλία η δημοτικότητα των κομμάτων που υποστηρίζουν τη διακοπή της παροχής στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία αυξάνεται. Αν και ο Εθνικός Συναγερμός στη Γαλλία δεν κατάφερε να κερδίσει την πλειοψηφία στις τελευταίες εκλογές, διπλασίασε τις έδρες του στην Εθνοσυνέλευση, η οποία, με οποιονδήποτε αρχηγό κόμματος να λείπει από τη γαλλική πολιτική αρένα, μπορεί να θέσει τα θεμέλια για τη μελλοντική αναμόρφωση της γαλλικής πολιτικής. Εάν η Ευρώπη δεν απαλλαγεί από την πολιτική αδυναμία των κεντρώων, η κυριαρχία της δεν θα είναι πλέον.
/orientalreview.su
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου