Δεξιά και αριστερά; Η πραγματική πολιτική διάκριση της εποχής μας είναι μεταξύ του βιταλιστικού μηδενισμού και της αίσθησης του ανθρώπινου πεπερασμένου..

 

από Riccardo Paccosi

Τις τελευταίες ημέρες, συμμετείχα σε διαδικτυακές συζητήσεις με φίλους και επαφές συγκεκριμένου πολιτιστικού βάθους, οι οποίοι επέκριναν την ευρέως διαδεδομένη επιθυμία να προχωρήσουμε πέρα από την κατηγορική δυάδα δεξιάς-αριστεράς.

Τα επιχειρήματα ήταν ποικίλα, αλλά αυτό που προέκυπτε πιο συχνά ήταν ότι όσο υπάρχει μια άποψη προσανατολισμένη προς την καθολικότητα των κοινωνικών δικαιωμάτων σε αντίθεση με μια άποψη που αρνείται την ανάγκη για κοινωνική προστασία, η διάκριση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς θα παραμείνει.

Ωστόσο, όπως έχω υποστηρίξει αρκετές φορές στο παρελθόν, η προαναφερθείσα αντιπολίτευση αφορά την αριστερά του 19ου και του 20ού αιώνα, δηλαδή την αριστερά που βασίζεται στην ταξική πάλη ή, τουλάχιστον, στην κληρονομιά της τελευταίας.

Η εργατική και προλεταριακή χειραφέτηση δεν είναι, ωστόσο, ο στόχος γύρω από τον οποίο γεννήθηκε ιστορικά η αριστερά. Η έλευση της λέξης «αριστερά» συνέπεσε με μια επαναστατική διαδικασία της οποίας η καταστατική αρχή ήταν η ιδέα ότι «τα δικαιώματα της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας, της ασφάλειας και της αντίστασης στην καταπίεση πρέπει να είναι εγγυημένα σε όλους τους πολίτες» (Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, Γαλλία, 1789). Σε αυτό το πλαίσιο, η έννοια της ισότητας υπάρχει, αλλά αφορά το νομικό καθεστώς και την ιθαγένεια, όχι την πολιτική οικονομία.

Επιπλέον, αυτή η επαναστατική διαδικασία πηγάζει από μια φιλοσοφική βάση του Διαφωτισμού που είναι κάπως εχθρική προς το παρελθόν και την εκφράζει μέσω της επιθυμίας για tabula rasa, μια παλιγγενεσιακή επανεκκίνηση του ιστορικού χρόνου από το μηδέν.

Μετά τα απρόοπτα της συμμαχίας μεταξύ της προοδευτικής αστικής τάξης και της προλεταριακής τάξης, μετά τη φάση της εκβιομηχάνισης και του φορντικού συμβιβασμού μεταξύ των κοινωνικών τάξεων - σύμφωνα με διάφορους στοχαστές του σήμερα, συμπεριλαμβανομένου του Jean-Claude Michéa - η αριστερά αυτού του νέου αιώνα δεν έχει «στραφεί προς τα δεξιά», αλλά έχει επιστρέψει στις ρίζες της στον Διαφωτισμό.

Προς υποστήριξη αυτής της θέσης, την οποία συμμερίζομαι, θέτω το ακόλουθο ερώτημα στους επικριτές της έννοιας της υπέρβασης αριστεράς-δεξιάς:

Πριν από δύο χρόνια, η ισπανική κυβέρνηση άλλαξε τη φιλοσοφία από υποχρεωτικό μάθημα σε προαιρετικό μάθημα στα γυμνάσια, λέγοντας επίσης ότι ήθελε να ξεπεράσει τον ακαδημαϊσμό και να δώσει περισσότερο χώρο στον οικοφεμινισμό, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ κ.λπ.

Ειλικρινά, δεν βλέπω τίποτα σε αυτό που να μπορεί να περιγραφεί συγκεκριμένα ως «δεξιό». Αντίθετα, βλέπω σε αυτό την περιφρόνηση για το παρελθόν και την επιθυμία για tabula rasa που χαρακτήριζε την αριστερά στις απαρχές της, τα ίδια «υπέροχα πεπρωμένα και προόδους» που ο Giacomo Leopardi είχε ήδη χλευάσει πριν από διακόσια χρόνια.

Μια άλλη πτυχή πρέπει να ληφθεί υπόψη: η προοδευτική άποψη του ιστορικού χρόνου είναι από μόνη της βιταλιστική. Είναι -για να το θέσω αυτή τη φορά στα δεξιά με τον Marinetti- μια ατμομηχανή που οδεύει προς ένα ατύχημα. Εν ολίγοις, κάτι που δεν χρειάζεται κοινωνική προστασία.

Σήμερα, καθώς ο άνθρωπος βυθίζεται στην ψηφιοποίηση, την αίσθηση του εφήμερου, την ευθραυστότητα και το πεπερασμένο της ανθρώπινης ζωής, ασφυκτιά από το αέναο και αθάνατο βουητό των μηχανών.

Και η πολιτική προσαρμόζεται: είτε πρόκειται για τον νεομοντερνισμό που στοχεύει στη διαγραφή του παρελθόντος, είτε για μια στάση που προωθείται από την αριστερά, είτε για τη νεοβάρβαρη προοπτική της δεξιάς, σύμφωνα με την οποία η ελευθερία συνίσταται στο να αγοράσει ο καθένας ένα αυτόματο τουφέκι στο διπλανό εμπορικό κέντρο και να πυροβολήσει σε ένα σχολείο, όλα είναι μια τυφλή και φρενήρης βιταλιστική παρόρμηση, Όλα είναι η απομάκρυνση της ευθραυστότητας.

Και ερχόμαστε στο ζήτημα που αναφέρθηκε στην αρχή, αυτό των κοινωνικών δικαιωμάτων και της κοινωνικής προστασίας.

Για να θεωρηθούν νόμιμες ρυθμίσεις όπως η εισοδηματική στήριξη των ανέργων και των εργαζομένων μερικής απασχόλησης, οι συντάξεις και η δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, πρέπει να γενικευτεί ένα όραμα ζωής βασισμένο στην επιτακτική ανάγκη φροντίδας, προστασίας και διατήρησης.

(Και σε αυτό το σημείο, μπορεί να τεθεί ένα δεύτερο ερώτημα: είναι οι αρχές φροντίδας, προστασίας και διατήρησης της δεξιάς ή της αριστεράς;)

Εν ολίγοις, πρέπει να υπάρχει μια ιδέα του ανθρώπου που επιστρέφει στο κέντρο της θνητής πραγματικότητάς του, μια ιδέα που ξέρει πώς να αντλεί ακριβώς από αυτή την πεπτωκυία και δυστυχισμένη όψη, όπως λέει η Simone Weil, την αίσθηση της αδελφοσύνης και της κοινωνίας.

Αλλά όλα αυτά σημαίνουν ότι πρέπει να πολεμήσουμε τα δύο παραδείγματα της δεξιάς και της αριστεράς, αμβλεία βιταλιστικά και έντονα μηδενιστικά, ως εχθρούς της ζωής και της αγάπης μεταξύ των ανθρώπων.

Πηγή: Riccardo Paccosi &; https://www.ariannaeditrice.it

Φ.*ΒΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ειναι θεωρία που αποδίδει τα φαινόμενα της ζωής στην ύπαρξη μιας ζωτικής αρχής, η οποία διαφοροποιείται από τις φυσικές και χημικές δυνάμεις που παρεμβαίνουν στις διαδικασίες της ζωής (βιολ.-φιλοσ.) (ο βιταλισμός αντιτίθεται στον υλισμό και τη θέση του, ότι δηλαδή η ζωή προκύπτει από πολύπλοκους συνδυασμούς της ύλης)