ΜΕΡΟΣ Γ΄
Όπως παρατήρησε πρόσφατα ο Alastair Crooke στο «The World Doesn't Work That Way Anymore», η νέα σχολή πολιτικής οικονομίας που δημιουργήθηκε από φιλοσόφους όπως ο Adam Smith, ο John Locke και ο Rousseau στήριξαν τα συστήματα κοινωνικής διαχείρισης τους στην «επιστήμη» του Sir Isaac Newton. Στο διορατικό δοκίμιό του, ο Crooke γράφει:
Η φιλελεύθερη τάξη στηρίζεται σε τρεις πυλώνες – σε τρεις αλληλένδετους, συν-συγκροτούμενους πυλώνες: οι «νόμοι» του Νεύτωνα προβλέφθηκαν για να δανείσουν στο αγγλόφωνο οικονομικό μοντέλο τον (αμφίβολο) ισχυρισμό του ότι βασίζεται σε σκληρούς εμπειρικούς νόμους – σαν να ήταν φυσική. Ο Ρουσσώ, ο Λοκ και οι οπαδοί τους ανύψωσαν τον ατομικισμό ως πολιτική αρχή και από τον Σμιθ προήλθε ο πυρήνας της λογικής στο αγγλοαμερικανικό σύστημα: Αν κάθε άτομο κάνει αυτό που είναι καλύτερο για αυτόν, το αποτέλεσμα θα είναι αυτό που είναι καλύτερο για το έθνος στο σύνολό του.
Η έννοια των «δυνάμεων» της αγοράς βασίστηκε σε ηδονιστικά εξατομικευμένα πλάσματα που αναζητούν ευχαρίστηση και ονομάζονται άνθρωποι, τα οποία επιδιώκουν μόνο να μεγιστοποιήσουν την ευχαρίστηση και να αποφύγουν τον πόνο. Προσπαθώντας να προβάλει μια εικόνα επιστημονικής αυθεντίας, αυτό το νέο φιλελεύθερο σύστημα τοποθέτησε τις ρίζες του, ακόμη και τις βασικές υποθέσεις του, στο βαθύτερο ολιγαρχικό φιλοσοφικό ρεύμα που εκτείνεται από τον Αριστοτέλη, τον Χομπς, τον Λοκ και τον Νεύτωνα.
Για άλλη μια φορά, ολόκληρα συστήματα υποτίθεται ότι είναι το άθροισμα των μερών σε παιχνίδια μηδενικού αθροίσματος με μεμονωμένα στοιχεία της μηχανής (άνθρωποι μέσα σε μια αγορά) που ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε μια χομπσιανή μάχη για τη μεγιστοποίηση του κέρδους χωρίς καμία ανησυχία για το σύνολο.
Στη Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων του 1759, ο Άνταμ Σμιθ είναι σαφής σε αυτό το τελευταίο σημείο λέγοντας για τον άνθρωπο και τον Θεό:
" Η διοίκηση του μεγάλου συστήματος του σύμπαντος ... Η φροντίδα όλων των λογικών και λογικών όντων είναι υπόθεση του Θεού και όχι του ανθρώπου. Στον άνθρωπο αποδίδεται ένα πολύ πιο ταπεινό τμήμα, αλλά πολύ πιο κατάλληλο για την αδυναμία των δυνάμεών του και για τη στενότητα της κατανόησής του. τη φροντίδα της δικής του ευτυχίας, της οικογένειάς του, των φίλων του, της χώρας του... Η φύση μας έχει κατευθύνει στο μεγαλύτερο μέρος αυτών από πρωτότυπα και άμεσα ένστικτα. Η πείνα, η δίψα, το πάθος που ενώνει τα δύο φύλα, η αγάπη της ηδονής και ο τρόμος του πόνου, μας ωθούν να χρησιμοποιήσουμε αυτά τα μέσα για χάρη τους και χωρίς να λάβουμε καθόλου υπόψη την τάση τους προς εκείνους τους ευεργετικούς σκοπούς που ο μεγάλος Διευθυντής της φύσης σκόπευε να παράγει από αυτούς.
Αυτός ο ορισμός της κτηνώδους ανθρωπότητας θα επιμείνει σε όλα τα γραπτά του Σμιθ, συμπεριλαμβανομένου του Πλούτου των Εθνών του 1776, και θα απαιτούσε επίσης την ύπαρξη μαγικών «κρυμμένων χεριών» που ενεργούσαν σαν απόκρυφες δυνάμεις για τη δημιουργία δημιουργικού πλούτου κάθε φορά που το σύνολο των ηδονιστικών ορμών διατηρούνταν απεριόριστο σε μια αδέσμευτη αγορά.
Καθ' όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, σε αντίθεση με τις εκρήξεις των επιστημονικών ανακαλύψεων που ενδυνάμωσαν την ανθρωπότητα να ξεπεράσει τα όρια της ανάπτυξης, το κλειστό σύστημα σκέψης του Thomas Malthus, του David Ricardo και άλλων αυτοκρατορικών «στοχαστών» συνέχισε να προωθεί την έννοια ενός μη δημιουργικού σύμπαντος που οριοθετείται από απόλυτα όρια και έτσι υπόκειται σε νόμους μειούμενων αποδόσεων καθώς τα επίπεδα του πληθυσμού αυξάνονταν (1). Τέτοιοι στοχαστές ισχυρίστηκαν ότι ο Θεός δημιούργησε το ανθρώπινο είδος τόσο ανίκανα που ανάγκασε τις ελίτ να θανατώνουν περιοδικά άχρηστους τρώγοντες για να λύσουν τον υπερπληθυσμό.
Ο αγγλικανός αιδεσιμότατος Thomas Malthus (1766-1834) ήταν πιο σαφής σε αυτή την άποψη. Γράφοντας στην πρώτη έκδοση του 1799 Δοκίμιο για την Αρχή του Πληθυσμού, ο Μάλθους λέει:
«Θα πρέπει να διευκολύνουμε, αντί να προσπαθούμε ανόητα και μάταια να εμποδίσουμε, τις λειτουργίες της φύσης στην παραγωγή αυτής της θνητότητας. Και αν φοβόμαστε την πολύ συχνή επίσκεψη της φρικτής μορφής λιμού, θα πρέπει να ενθαρρύνουμε επιμελώς τις άλλες μορφές καταστροφής, τις οποίες αναγκάζουμε τη φύση να χρησιμοποιήσει. Στις πόλεις μας θα πρέπει να κάνουμε τους δρόμους στενότερους, να συγκεντρώσουμε περισσότερους ανθρώπους στα σπίτια και να φλερτάρουμε με την επιστροφή της πανούκλας».
Λίγο αργότερα, ο Malthus υποστήριξε ακόμη και την πρόωρη εξόντωση των φτωχών μωρών που είχαν χαμηλή αξία για την κοινωνία όταν είπε:
«Θα πρέπει να προτείνω να γίνει ένας κανονισμός, δηλώνοντας ότι κανένα παιδί που γεννιέται από οποιονδήποτε γάμο που λαμβάνει χώρα μετά την παρέλευση ενός έτους από την ημερομηνία του νόμου, και κανένα νόθο παιδί που γεννιέται δύο χρόνια από την ίδια ημερομηνία, δεν θα πρέπει ποτέ να δικαιούται ενοριακή βοήθεια... Το βρέφος, συγκριτικά μιλώντας, έχει μικρή αξία για την κοινωνία, καθώς άλλοι θα του δώσουν αμέσως τη θέση του.
Ο Thomas Malthus και η γεωμετρική αναλογία που υποτίθεται ότι «ανακάλυψε» αποδεικνύοντας ότι η γεωργία αναπτύσσεται αριθμητικά ενώ οι ανθρώπινοι πληθυσμοί αυξάνονται γεωμετρικά
Μεταξύ των αντιπάλων αυτού του σατανικού ρεύματος σκέψης που αχαλίνωτο μεταξύ της ευρωπαϊκής ολιγαρχικής τάξης που υπηρετούσε ο Μάλθους, η αμερικανική πνευματική παράδοση του χριστιανικού ανθρωπισμού είχε βρει έναν από τους ισχυρότερους υποστηρικτές της στο πρόσωπο του μεγάλου οικονομολόγου Henry C Carey (1793-1879).
Η οικονομία του Λάιμπνιτς του Κάρεϊ εναντίον της θλιβερής επιστήμης του Μάλθους
Κατά τη διάρκεια των 40 χρόνων δημοσιευμένων έργων του και της πολιτικής οργάνωσης εντός των ΗΠΑ και διεθνώς, ο Κάρεϊ (ο οποίος έγινε κορυφαίος σύμβουλος του Λίνκολν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου) αναγνώρισε ότι τα όρια στο δυναμικό αύξησης του πληθυσμού θα μπορούσαν πάντα να αλλάξουν ενθαρρύνοντας προηγμένους ρυθμούς προόδου σε αντίθεση με τους μαλθουσιανούς γενοκτονιστές της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Αντανακλώντας την ουσιαστική διαμάχη μεταξύ του Λάιμπνιτς και του Νεύτωνα 150 χρόνια νωρίτερα, ο Κάρεϊ εξέθεσε εύγλωττα τη μαλθουσιανή απάτη στο έργο του Ενότητα του νόμου: Όπως εκτίθεται στις σχέσεις της σωματικής, κοινωνικής, ψυχικής και ηθικής επιστήμης (1872):
«Ο κ. Μάλθους οδηγήθηκε να εφεύρει έναν νόμο του πληθυσμού μέσω του οποίου θα απάλλασσε τους πλούσιους και ισχυρούς από κάθε ευθύνη για την υπάρχουσα κατάσταση των πραγμάτων. δίνοντάς τους τη διαβεβαίωση ότι η φτώχεια και η αθλιότητα από την οποία ήταν παντού περικυκλωμένοι είχε προκύψει από το γεγονός ότι ο Δημιουργός είχε στείλει στη γη μεγάλο αριθμό ανθρώπων για τους οποίους δεν είχε προμηθεύσει κανένα τραπέζι στο οποίο θα τους επιτρεπόταν να φάνε, κανένα υλικό με τη βοήθεια του οποίου θα μπορούσαν να ντυθούν. παρέχοντας έτσι τη θεωρία με τη βοήθεια της οποίας οι μεταγενέστεροι συγγραφείς μπόρεσαν να αποδείξουν, όπως υπέθεσαν, ότι, στα βρετανικά νησιά, ο άνθρωπος είχε γίνει «ναρκωτικό» και «ο πληθυσμός ενοχλητικός».
Ακολουθώντας το ρεύμα του Λάιμπνιτς που έβλεπε μια οικονομία της ίδιας της φύσης να ανανεώνεται συνεχώς με δημιουργική πρόοδο χωρίς όρια, ο Henry C. Carey περιέγραψε ένα σύστημα άπειρης τελειοποίησης μέσα στα δύο πιο σημαντικά έργα του: Ενότητα του Νόμου και Αρμονία των Συμφερόντων.
Κορυφαίος πολιτικός του αμερικανικού συστήματος του 19ου αιώνα Henry C. Carey
Ακριβώς όπως ο Κέπλερ επιτέθηκε στον Αριστοτέλη, και ακριβώς όπως ο Λάιμπνιτς επιτέθηκε τόσο στον Λοκ, τον Αριστοτέλη, τον Καρτέσιο και τον Νεύτωνα για το έγκλημα της άρνησης της αθάνατης ψυχής στην ανθρωπότητα ή της σοφίας στον Θεό τον δημιουργό, έτσι και ο Κάρεϊ επιτέθηκε στο σύστημα του Μάλθους και του Ρικάρντο για παρόμοιους λόγους. Ο Κάρεϊ σημείωσε ότι ο Θεός πρέπει να θεωρηθεί είτε παράλογος, ανύπαρκτος ή εντελώς κακός για να έχει δημιουργήσει ένα είδος τόσο ελαττωματικό που πρέπει περιοδικά να θανατώνεται από μια ελίτ τάξη για να τους κρατήσει «σε ισορροπία» με τη μαθηματική ισορροπία της φύσης.
Ο Κάρεϊ αναγνώρισε ότι αυτοί οι μαλθουσιανοί αρνήθηκαν τον ηθικό χαρακτήρα της ανθρωπότητας που διέκρινε το είδος μας ως πάνω από όλα τα άλλα γνωστά είδη της βιόσφαιρας: Τη δύναμη να κάνουμε ποιοτικές, εκούσιες ανακαλύψεις και να μεταμορφώσουμε τη σχέση μας με ολόκληρο το σύμπαν. Αυτή είναι μια δύναμη που εκφράζεται τόσο μεμονωμένα όσο και αποτελεσματικά σε πολλές γενιές. Μεταξύ των πιο σημαντικών από αυτά τα αποτελέσματα είναι η δύναμη να δημιουργούμε περισσότερη ενέργεια από ό, τι καταναλώνουμε με την πάροδο του χρόνου, κάτι που κανένα ρολόι ή μηχανή δεν μπορεί να επιτύχει. Ο Carey έγραψε για τη διασύνδεση των 1) δυνάμεων του νου με 2) τις δυνάμεις της φύσης:
«Όσο μεγαλύτερη είναι η δύναμη του συνεταιρίζεσθαι, τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση προς την ανάπτυξη των διαφόρων ικανοτήτων του. Όσο μεγαλύτερος γίνεται ο έλεγχός του για τις δυνάμεις της φύσης και τόσο πιο τέλεια γίνεται η δική του δύναμη για αυτοδιεύθυνση. Έτσι, η διανοητική δύναμη αποκτά όλο και περισσότερο τον έλεγχο αυτού που είναι υλικό, των μόχθων του παρόντος πάνω στις συσσωρεύσεις του παρελθόντος...»
Ο Κάρεϊ αναγνώρισε ότι η πολιτική οικονομία ως η υψηλότερη από τις τέχνες και τις επιστήμες αναδυόταν σιγά-σιγά στην ανθρώπινη σκέψη και γνώριζε ότι αυτή η δύναμη συντονισμού της ανθρωπότητας προς συνεκτικούς στόχους έφερε μαζί της μια μεγάλη δύναμη καταστροφής και κατάχρησης εάν οι ολιγαρχικοί μιας μαλθουσιανής πεποίθησης επρόκειτο να συλλάβουν τους μοχλούς της επιρροής της. Ο Κάρεϊ περιέγραψε την κατανόησή του για αυτή τη νέα επιστήμη στο ακόλουθο απόσπασμα:
«Η πολιτική οικονομία, όπως διδάσκεται τώρα, βρίσκεται σε θέση που αντιστοιχεί στενά με εκείνη που καταλάμβανε η Αστρονομία πριν από τις ημέρες του Κοπέρνικου, του Κέπλερ και του Γαλιλαίου. Εκεί, επίσης, πρέπει να παραμείνει έως ότου οι καθηγητές του αποκτήσουν τα προσόντα να δώσουν απαντήσεις στο απλό ερώτημα - από πού προέρχεται η ιδέα της αξίας; Και από τι συνίσταται η αξία;»
Εκεί που ο Κάρεϊ και οι συνεργάτες του έδωσαν αξία στη δύναμη της ανθρώπινης δημιουργικής σκέψης που δίνει στο ανθρώπινο είδος μια μοναδική δύναμη και καθήκον να ξεπεράσει τα όρια της ανάπτυξης στη διαδικασία της δράσης ως συν-συμμετέχοντες στην παγκόσμια δημιουργία, οι εχθροί του είδαν αξία στη λατρεία του χρήματος και στην απόκτηση ιδιοκτησίας (που περιελάμβανε και άλλους ανθρώπους).
Προκειμένου να αντισταθμιστεί η αισιόδοξη εξάπλωση αυτής της επιστήμης της πολιτικής οικονομίας, όπως έγινε κατανοητή από τον Κάρεϊ και τους ομοϊδεάτες του σε όλο τον κόσμο κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για την εκ νέου ενίσχυση του κλειστού νευτώνειου συστήματος και των μαλθουσιανών συνεπειών του σε μια νέα επιστήμη που ονομάστηκε «εντροπία». (2)
Η προέλευση μιας εντροπικής ιδέας
Λαμβάνοντας υπόψη τις νόμιμες ανακαλύψεις του Γάλλου επιστήμονα Sadi Carnot (1786-1832), του οποίου το έργο για τις θερμοκίνητες ατμομηχανές και τη θερμοδυναμική έφερε επανάσταση στη βιομηχανική μηχανική και το σχεδιασμό, ορισμένοι μαθηματικοί είδαν στο έργο του Carnot ένα βιώσιμο μοντέλο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να περιγραφεί ολόκληρο το σύμπαν και η ανθρώπινη φύση.
Τι «ανακάλυψε» λοιπόν ο Carnot;
Ο Carnot ξεκίνησε με το προφανές γεγονός ότι όλα τα μηχανήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ως κλειστά συστήματα με εξαρτήματα που κινούνται όταν καίγεται καύσιμο και δημιουργείται θερμότητα. Η θερμότητα κάνει όλα τα μέρη του μηχανήματος να κινούνται προς ένα σχεδιασμένο αποτέλεσμα. Ο Carnot παρατήρησε ότι κάθε θερμοκίνητη μηχανή θα καίει πάντα περισσότερη ενέργεια από ό, τι δημιουργείται με την πάροδο του χρόνου και ότι αυτή η θερμότητα θα κινείται πάντα μη αναστρέψιμα από ζεστό σε κρύο μέχρι να επιτευχθεί μια κατάσταση «θερμοδυναμικής ισορροπίας». Σε αυτό το σημείο ο χειριστής του μηχανήματος πρέπει να προσθέσει περισσότερο καύσιμο, διαφορετικά το σύστημα δεν θα επιστρέψει στη ζωή.
Αυτό είναι απολύτως λογικό για οποιοδήποτε κλειστό σύστημα. Το πρόβλημα προέκυψε όταν ορισμένοι μαθηματικοί αποφάσισαν να πάρουν αυτό το τοπικό φαινόμενο και να το επεκτείνουν σε ολόκληρη τη δημιουργία ως νόμο που υποτίθεται ότι δεσμεύει ΟΛΟ το χώρο και το χρόνο.
Η προσωπικότητα που έκανε τα περισσότερα για να διαδώσει την ιδέα ότι ολόκληρο το σύμπαν, όπως το ρολόι του Νεύτωνα, ήταν αμετάκλητα προορισμένο να «τελειώσει» σε έναν θερμικό θάνατο ολικής εντροπίας ήταν ο Rudolph Clausius (1822-1888). Σε μια πραγματεία του 1865 που διέδωσε αυτό που έγινε «ο 2ος νόμος της θερμοδυναμικής» (γνωστός και ως εντροπία), ο Clausius έγραψε για τις δύο σταθερές που διαμορφώνουν το νεκρό σύμπαν:
«Αν για ολόκληρο το σύμπαν συλλάβουμε το ίδιο μέγεθος που πρέπει να καθοριστεί, με συνέπεια και λαμβάνοντας δεόντως υπόψη όλες τις περιστάσεις, τις οποίες για ένα μόνο σώμα έχω ονομάσει εντροπία, και αν ταυτόχρονα εισαγάγουμε την άλλη και απλούστερη αντίληψη της ενέργειας, μπορούμε να εκφράσουμε με τον ακόλουθο τρόπο τους θεμελιώδεις νόμους του σύμπαντος που αντιστοιχούν στα δύο θεμελιώδη θεωρήματα της μηχανικής θεωρίας της θερμότητας.
- Η ενέργεια του σύμπαντος είναι σταθερή.
- Η εντροπία του σύμπαντος τείνει στο μέγιστο».
Στη θεωρία του Clausius, το σύμπαν έγινε ίσο με μια θερμοκίνητη μηχανή που υποτίθεται ότι ήταν ένα κλειστό σύστημα οριοθετημένο στο χώρο και το χρόνο με περιορισμένη ποσότητα ενέργειας για να διατηρήσει όλα τα κινούμενα μέρη που περιέχονται σε αυτό. Έτσι, όσο περισσότερα κινούμενα μέρη υπήρχαν καίγοντας αυτή την περιορισμένη ενέργεια που συντηρούσε αυτό το μηχάνημα, η αναπόφευκτη μείωση της ενέργειας ήταν διαθέσιμη για τη διατήρηση του συστήματος στο σύνολό του. Οι καταστάσεις με «χαμηλή εντροπία» θεωρήθηκαν ότι παρουσιάζουν υψηλό δυναμικό αλλαγής, ενώ οι καταστάσεις «υψηλής εντροπίας» είχαν χαμηλό δυναμικό αλλαγής. Ένα απλό παράδειγμα της αλλαγής ενός συστήματος από χαμηλή σε υψηλή εντροπία θα μπορούσε να φανεί κατά τις πρώτες στιγμές ενός δοχείου ψεκασμού που τοποθετείται σε ένα τζάκι μέσα σε ένα μεγάλο δωμάτιο. Τα μόρια αερίου αυξάνονται σε ταχύτητα καθώς αυξάνεται η θερμότητα και η πίεση.
Το δοχείο εκρήγνυται.
Σε αυτό το πρώτο κλάσμα του δευτερολέπτου, υπάρχει ελάχιστη εντροπία επειδή υπάρχει μια μέγιστη ποσότητα δραστηριότητας που κινεί όλα τα σωματίδια αερίου. Με κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, τα μόρια ψύχονται και επιβραδύνονται καθώς εξαπλώνονται σε όλο το μεγάλο δωμάτιο και σιγά-σιγά εγκαθίστανται σε θέσεις ανάπαυσης. Όταν όλη η θερμότητα έχει διαλυθεί και τα σωματίδια έχουν κατακαθίσει, έχουμε φτάσει στην κατάσταση της μέγιστης εντροπίας όπου τίποτα νέο δεν θα συμβεί ποτέ. Το «τέλος της ιστορίας» των μορίων έχει φτάσει.
Η εφαρμογή αυτού του μοντέλου στο σύμπαν στα μέσα του 20ου αιώνα οδήγησε στο μοντέλο της Μεγάλης Έκρηξης, το οποίο πήρε μια αφελή ανάγνωση των επιπλέον γαλαξιακών κόκκινων μετατοπίσεων / μπλε μετατοπίσεων και υπέθεσε ότι το σύνολο προήλθε από ένα μόνο «σημείο» μηδενικού όγκου πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Πριν από αυτή τη φανταστική «στιγμή» δεν υπήρχε τίποτα και όλη η ύπαρξη επεκτεινόταν από εκείνη την εποχή σε μια άπειρη έκταση του τίποτα. Μόλις τελειώσει αυτή η επέκταση, μπορεί επίσης να υποτεθεί ότι ένα άπειρο τίποτα θα επιστρέψει για πάντα. Καταθλιπτικό και παράλογο ναι, αλλά αν τυχαίνει να είστε ένας υπαρξιακός μηδενιστής που αναζητά έναν λόγο για να αποφύγει να χρησιμοποιήσει τη συνείδησή σας, τότε μπορεί να φαίνεται ότι είναι μια ζεστή κουβέρτα άνεσης.
Ένας ιδιαίτερα αξιοσημείωτος μαθηματικός που πήδηξε στη μηδενιστική μόδα με ζήλο που συνήθως προορίζεται για θρησκευτικούς φανατικούς ήταν ο νεαρός απόστολος του Cambridge που ονομαζόταν Λόρδος Bertrand Russell (1872-1970).
Στο τέταρτο μέρος αυτής της σειράς, θα δούμε πώς ο Bertrand Russell έγινε αρχιερέας μιας νέας θρησκείας της εντροπίας ως θεμελιώδους αμετάβλητου νόμου της κοινωνικής, φυσικής και οικονομικής επιστήμης. Σε αυτή την τοποθεσία θα δούμε πώς οι ακόλουθοι του Ράσελ χρησιμοποίησαν το Principia Mathematica (που δημοσιεύθηκε μεταξύ 1910-1913) για να θέσουν τις βάσεις για μια νέα επιστήμη διαχείρισης της ανθρωπότητας σαν το είδος και όλη η δημιουργία να ήταν απλώς υπολογιστές κλειστού συστήματος μέσα σε υπολογιστές. Το όνομα αυτής της νέας ψευδοεπιστήμης ήταν «κυβερνητική» και από το δηλητηριώδες χώμα της αναπτύχθηκαν τέτοιες ιδεολογίες που έκρυβαν τις κακές υποθέσεις τους πίσω από το επίχρισμα των ηθικών αρετών. Μερικά από αυτά τα κυρίαρχα συστήματα ονομάστηκαν «μετανθρωπισμός», «οικολογισμός», «θεωρία της πληροφορίας» και «ανάλυση συστημάτων».
Υποσημειώσεις
(1) Είναι ειρωνεία που πολύ συχνά παραβλέπεται από τους ιστορικούς της οικονομικής επιστήμης ότι αυτές οι εκρήξεις αύξησης του πληθυσμού έτειναν να συμπίπτουν με περιόδους κατά τις οποίες το σύστημα ελεύθερου εμπορίου του Σμιθ απορρίφθηκε υπέρ των εθνικών συστημάτων προστατευτισμού ή όταν το σύστημα της απεριόριστης φαυλότητας του Σμιθ είχε υπονομεύσει το βιοτικό επίπεδο και τις πολιτιστικές δυνάμεις της πλειοψηφίας των πολιτών σε μια δεδομένη περιοχή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
(2) Αν και έχει αφαιρεθεί από τα ιστορικά αρχεία κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, τα ηγετικά δίκτυα που συντονίζονταν από τον Carey είχαν εξαπλωθεί σε συμβουλευτικές θέσεις μεταξύ των κυβερνήσεων της Ιαπωνίας, της Κίνας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ρωσίας και ακόμη και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Μερικοί αξιοσημείωτοι εκπρόσωποι αυτού του δικτύου περιελάμβαναν ονόματα όπως ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Sergei Witte, ο σύμβουλος Meiji Erasmus Peshine Smith, ο Γερμανός οικονομολόγος Friedrich List, ο υπουργός Εξωτερικών της Αργεντινής Luis Maria Drago και ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Gabriel Hanotaux (για να αναφέρουμε μερικά)
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου