«…[Ά]λλωστε και οι δύο μας καλά γνωρίζουμε ότι όσον αφορά στα ανθρώπινα πράγματα ο ισχυρός προχωρά όσο του επιτρέπει η Δύναμή του και αδύναμος.. υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του…» Διάλογος Αθηναίων – Μηλίων, Πελοποννησιακός Πόλεμος
Γράφει ο ΚΑΥΣΤΙΚΟΣ
Τις τελευταίες ώρες, σχεδόν ολόκληρος ο πλανήτης, κρατά την αναπνοή του καθώς ο κίνδυνος γενικευμένης ανάφλεξης δεν έχει περάσει ακόμα. Πριν μερικές ημέρες για λόγους που δεν είναι ακόμα ξεκάθαροι ή προφανείς, το Ισραήλ έπληξε κτίριο συνδεόμενο με το προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό, σκοτώνοντας υψηλόβαθμα στελέχη των πλέον ισχυρών παραστρατιωτικών του μονάδων, των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (Islamic Revolutionary Guard Corps – IRGC), συμπεριλαμβανομένου υψηλόβαθμου διοικητή της μονάδας Quds (Quds Force). Το Ιράν, όπως ήταν φυσικό, «όφειλε» να απαντήσει, κάτι το οποίο έπραξε, εξαπολύοντας δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους, πυραύλους πλεύσης (cruise) αλλά και drones αυτοκτονίας (συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι ο όρος δεν είναι δόκιμος, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα).
Αν κάποιοι, όπως συνηθίζουμε στην Ελλάδα, έπεσαν από τα σύννεφα, το συγκεκριμένο επεισόδιο ενός πολέμου που μένει ακόμα να δούμε την τελευταία πράξη του(;) να διαβεβαιώσουμε πως είναι απόλυτα φυσιολογικό. Όσο «φυσιολογικός» μπορεί να θεωρηθεί ένας πόλεμος. Σε κάθε περίπτωση όμως, αφορά αυτή καθαυτή τη σκληρή πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων ανά τους αιώνες. Ειδικότερα δε, συνδέεται ευθέως με τις επιδόσεις ενός κράτους/έθνους στην ΑΠΟΤΡΟΠΗ (deterrence). Η έννοια της αποτροπής μπορεί να συνοψιστεί στην απλή φράση, «αν θα μου κάνεις αυτό, εγώ θα σου κάνω το άλλο», με στόχο να καλλιεργήσει την εικόνα τέτοιου «κόστους» στον εκάστοτε δυνητικό αντίπαλο, ώστε να τον αποτρέψει από το να υλοποιήσει κάποια συγκεκριμένη απειλή ή γενικότερα τις προθέσεις του. Η αποτροπή μετουσιώνεται σε στρατιωτική πράξη όταν καταρρέει, με αποτέλεσμα ο λόγος να περνάει στα όπλα!
Αποτροπή, αντεκδίκηση, αντίποινα
Η πράξη συμπεριλαμβάνει είτε άρνηση (denial) των στόχων του επιτιθέμενου επί του πεδίου -απόκρουση της επιθετικής ενέργειας- είτε με ενέργειες ΑΝΤΕΚΔΙΚΗΣΗΣ (retaliation) ή με ενέργειες ΑΝΤΙΠΟΙΝΩΝ (reprisals). Δυστυχώς, το διεθνές δίκαιο έχει αποτύχει να συμπεριλάβει αυτή την απλή και βασική αρχή, καθώς και τις σχετικές έννοιες στην ορολογία του, περιπλέκοντας από νομικής απόψεως του τι θεωρείται νόμιμο και τι παράνομο. Είναι λεπτό νομικό θέμα, η έκταση των «δικαιολογημένων» (justified) αντιποίνων, καθότι υπάρχει και έννοια της «αναλογικότητας». Όλα αυτά, υπό την αίρεση της βαρύτητας που έχει για κάθε πλευρά η ουσιαστική ή κατ’ ανάγκη – προσχηματική τήρηση του διεθνούς δικαίου στην πολιτική της.
Όπως προαναφέρθηκε, η αποτροπή έχει νόημα και -εικάζεται- ότι λειτουργεί, όσο δεν απαιτείται να την υλοποιήσεις, δηλαδή δεν έχει ξεσπάσει στρατιωτική σύγκρουση. Εάν τα λόγια – αποτρεπτική ρητορική / διακηρύξεις είναι κενά περιεχομένου και ο αντίπαλος το αντιληφθεί, όχι μόνο αντί αποτροπής η πολεμική σύγκρουση θα έρθει πιο κοντά, αλλά και οι συνέπειες θα είναι δραματικές. Χωρίς να πάμε πολύ πίσω στο χρόνο, μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, η αποτροπή που τόσα χρόνια προσπαθούσε να χτίσει το Ισραήλ και θεωρούσε πως τα είχε καταφέρει, κατέρρευσε απότομα, μετά τον επιτυχημένο αιφνιδιασμό από την πλευρά της Χαμάς, που οδήγησε σταδιακά και στην ολιγόωρη σύρραξη με το Ιράν.
Τούτων λεχθέντων, με αυτή δηλαδή την αποτρεπτική λογική, ότι το Ιράν δεν είχε επιλογή παρά να απαντήσει. Η άσκηση πίεσης από την πλευρά του Ισραήλ με τα συνεχή πλήγματα κατά στόχων που σχετίζονται με ιρανικές δράσεις στη «γειτονιά» του, κατέστησε σταδιακά νομοτέλεια κάποιο πλήγμα. Διαφορετικά διάφορες -αντικαθεστωτικές- δυνάμεις στο εσωτερικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας, θα μπορούσαν σταδιακά να αποκτήσαν τέτοια δυναμική, ικανή να καταστρέψει το όλο οικοδόμημα. Όμως το Ιράν, φαίνεται ότι έχει διαβάσει σωστά τον γεωπολιτικό περίγυρο εντός του οποίο δραστηριοποιείται.
Οι υπολογισμοί…
Φρόντισε λοιπόν, οι κινήσεις που αποφασίστηκαν να είναι υπολογισμένες και με γνώμονα τις εκτιμώμενες αντιδράσεις στη διεθνή σκακιέρα. Έτσι φρόντισε να ενημερώσει και να προειδοποιήσει μέσω δημόσιων ανακοινώσεων ή κατ’ ιδίαν ενημερώσεων εχθρούς και φίλους για τις προθέσεις του. Επίσης, χρησιμοποίησε όπλα σχετικά «ανώδυνα» (κανένα δεν έφερε πλήρωμα) και που θα ήταν εύκολο στον αντίπαλο να τα εξουδετερώσει. Αυτό, δηλαδή η πρότερη ασφαλής εκτίμηση για το αποτέλεσμα της επίθεσης, αποτελεί και μια «παραχώρηση» στον αντίπαλο, που εξασφάλιζε μια μεγάλη και αυταπόδεικτη επικοινωνιακά νίκη! Γρήγορο πλήγμα, όλοι κερδισμένοι, άμεση αναδίπλωση…
Το Ιράν γνωρίζει πολύ καλά ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν το Ισραήλ και σίγουρα δεν επιθυμεί να εμπλακεί σε πόλεμο με μια προετοιμασμένη Δύση. Όλως ιδιαιτέρως από τη στιγμή που πλέον ο αγώνας δεν κρίνεται μόνο στα πεδία των μαχών, ενώ θα εμπλέξει και εκείνες τις φυγόκεντρες δυνάμεις στο εσωτερικό του. Θα πρέπει δε να θεωρείται αυταπόδεικτο, ότι όλα τα «μη δημοκρατικά» με την έννοια που υιοθετείται στη Δύση, θα έχουν ως απόλυτη προτεραιότητα την αυτοσυντήρηση και την επιβίωσή τους. Η μεγαλύτερη πρόκληση στο οικοσύστημα αποτροπής/αντεκδίκησης, είναι ο αντίπαλος να πάρει το μήνυμα με απόλυτη ακρίβεια, δηλαδή να μην το παρερμηνεύσει.
Σε αυτό το σημείο λοιπόν, αποκαλύπτεται η «σκακιστική δεινότητα» του Ιράν, καθώς ενεργοποίησε «τόσο όσο» υποστηρίζοντας το αφήγημά του. Ταυτόχρονα όμως, πέταξε «τη μπάλα στην εξέδρα» του Ισραήλ. Το εβραϊκό κράτος νομιμοποιείται να ομιλεί για μεγάλη επιτυχία, καθώς κατάφερε να αντιμετωπίσει μια συνδυασμένη επίθεση που πιθανότατα θα είχε λυγίσει άλλες χώρες. Κλήθηκε όμως έμμεσα από τους Ιρανούς να κρατήσει αυτή του τη νίκη και να προχωρήσει σε άμεση αποκλιμάκωση. Οι Ιρανοί πόνταραν -ορθώς- στους Αμερικανούς για να επιβληθεί αυτή η εξέλιξη, καθώς γνωρίζουν καλά ότι στη στρατηγική κουλτούρα και λογική των Ισραηλινών δεν μπορεί να υπάρξει επίθεση που θα περιοριστεί μόνο στην απόκρουση…
Α/Α δυνατότητες και στρατηγικό βάθος
Εδώ υπεισέρχονται άλλοι δυο βασικοί παράγοντες: η σημασία της ενοποιημένης αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας (Integrated Air and Missile Defence) αλλά και η σημασία του στρατηγικού βάθους. Σχετικά με τον πρώτο, στο DP έχουμε αναφέρει κατά κόρον τη σημασία της αεράμυνας στις σύγχρονες επιχειρήσεις. Η ισραηλινή επιτυχία πρέπει να γίνει κατανοητή στη σημασία της, ακόμα και από τον πιο αδαή. Δεν την αποκαλούμε πρωτοφανή, καθώς η σημασία της αναδεικνύεται καθημερινά και στο μέτωπο της Ουκρανίας. Καταδεικνύει δε, ότι η ελαφρότητα με την οποία στην Ελλάδα δεν αντιδρούμε εγκαίρως για να καλύψουμε κενά στον συγκεκριμένο τομέα, μπορεί κάποια στιγμή να αποδειχθεί καταστροφική, καθώς η Τουρκία χτίζει ένα αντίστοιχο οπλοστάσιο, όχι όμως χιλιάδες μίλια μακριά, αλλά κυριολεκτικά δίπλα μας.
Εδώ λοιπόν υπεισέρχεται ο δεύτερος παράγοντας, αυτός του στρατηγικού βάθους. Το Ισραήλ είναι μια εξαιρετικά μικρή σε έκταση (και πληθυσμό) χώρα που περιβάλλεται από πολύ μεγαλύτερους σε έκταση και πληθυσμό γείτονες. Η έννοια «στρατηγικό βάθος», στο Ισραήλ αντιμετωπίζονταν για δεκαετίες ως ανέκδοτο, αν και παράλληλα αναζητούσαν συνεχώς λύσεις για τη δημιουργία του, απευθυνόμενοι ακόμη και στην Τουρκία! Εδώ λοιπόν έρχεται ο προβληματισμός για τον ρόλο που μπορεί να παίξει κυρίως η Κύπρος, αλλά δευτερευόντως και η Ελλάδα σε αυτόν τον τομέα. Και έναντι ποιου ανταλλάγματος…
Εκτός λοιπόν από τα δυτικά του σύνορα, το Ισραήλ είχε θέμα και στα ανατολικά. Μην ξεχνάμε ότι στον πόλεμο του Yom Kippur οι δυνάμεις που έρχονταν από τα ανατολικά παραλίγο να κόψουν το Ισραήλ στη μέση, στην περιοχή του νότιου Γκολάν. Όμως, πλέον, υπάρχει μια τεράστια «buffer zone» η οποία αποτελείται τόσο από το Ιράκ αλλά και από την Ιορδανία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι περισσότερες αναχαιτίσεις καταγράφηκαν εκτός του εναερίου χώρου του Ισραήλ. Αρκετές δε από αυτές (ο πραγματικός αριθμός μάλλον δεν θα γίνει ποτέ γνωστός) από μαχητικά αεροσκάφη F-35I Adir.
Γεγονός είναι, ότι τα drone και οι πύραυλοι που εξαπολύθηκαν, έπρεπε να διασχίσουν μια τεράστια έκταση πριν φτάσουν στους στόχους τους, κάτι που στη σύγχρονη εποχή ισοδυναμεί με υψηλή πιθανότητα αποτυχίας, ειδικά έναντι ενός καλά προετοιμασμένου, εφοδιασμένου, πειθαρχημένου και αποφασισμένου αντιπάλου. Η ανακοίνωση ότι τόσο οι αμερικάνικες δυνάμεις, όσο και οι ιορδανικές προέβησαν σε καταρρίψεις, είναι εξαιρετικά σημαντική για την ευρύτερη περιοχή, όπως και η χαρακτηριστική «σιωπή» άλλων χωρών. Από την άλλη πλευρά όμως, δίνει και υπόσταση στη ρωσική επιμονή να θεωρεί «υπαρξιακή απειλή» την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και αν επιδιώκει τη μετατροπή της σε «μαξιλάρι» με τη Δύση.
Κλείνοντας θα σημειώσουμε για άλλη μια φορά, ότι το διεθνές παίγνιο δεν διεξάγεται με βάση μερικά άρθρα σε κάποιο χαρτί, αλλά με όρους –γεωπολιτικού– πεζοδρομίου. Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε, τόσο το καλύτερο για την Ελλάδα. Όροι όπως αποτροπή και αντεκδίκηση δεν γίνεται να μην υπάρχουν στο λεξιλόγιό μας, επειδή κάποιοι έχουν επιλέξει να τους αγνοούν για λόγους πολιτικής ορθότητας. Η αποτροπή που διαρκώς επικαλούμαστε, λειτουργεί όσο αποδεικνύεις ότι και τις σχετικές δυνατότητες έχεις, αλλά και έτοιμος / αποφασισμένος είσαι να τις χρησιμοποιήσεις εάν συμβεί το μοιραίο. Δυστυχώς όμως, αυτή η αλφαβήτα της στρατηγικής δεν τυγχάνει της δέουσας προσοχής, από τη χώρα που ουσιαστικά τη δημιούργησε…
https://www.defence-point.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου