Την περασμένη εβδομάδα, αναρωτήθηκα για την πραγματικότητα της αντιπαλότητας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Ίσως η «παγίδα του Θουκυδίδη» να είναι απλώς ένα προπέτασμα καπνού που κρύβει την επικείμενη διάλυση της «αμερικανικής αυτοκρατορίας». Στο παρόν άρθρο συνοψίζω την διαδρομή της την οποία δεν έχουν καταλάβει οι Δυτικοί και σας προσκαλώ να σκεφτείτε τι μπορεί να συμβεί όταν εξαφανιστεί.
Η ΕΣΣΔ κατέρρευσε μόνη της από μέσα, όχι από του πόλεμου στο Αφγανιστάν (1979-89), αλλά από της καταστροφής του Τσερνομπίλ (26 Απριλίου 1986). Οι Σοβιετικοί συνειδητοποίησαν ξαφνικά ότι το κράτος τους δεν έλεγχε πλέον τίποτα. Τα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, τα οποία ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ είχε κάνει υποτελείς, εξεγέρθηκαν. Οι Εκκλησίες, οι κομμουνιστικές νεολαίες και οι ομοφυλόφιλοι της Ανατολικής Γερμανίας κατέρριψαν το Τείχος του Βερολίνου [1]. Η ΕΣΣΔ όχι μόνο δεν αντέδρασε, αλλά εγκατέλειψε τους συμμάχους της εκτός Ευρώπης, μεταξύ των άλλων την Κούβα. Ο πρώτος γραμματέας του κόμματος, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, μεταμορφώθηκε από μεταρρυθμιστή σε εκκαθαριστή. Η ΕΣΣΔ διαλύθηκε, δημιουργώντας πολλά νέα ανεξάρτητα κράτη. Μετά, ήρθε η κάθοδος στην κόλαση. Ορισμένοι «Νέοι Ρώσοι» οικειοποιήθηκαν την δημόσια περιουσία και διεξήγαγαν πόλεμο με πολυβόλα στους δρόμους της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης. Η παραγωγή κατέρρευσε. Έγινε δύσκολο να βρεις φαγητό σε πολλές ρωσικές περιοχές. Το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε απότομα κατά δεκαπέντε χρόνια. Η πτώση ήταν τόσο βάναυση που κανείς δεν θα πίστευε ότι η χώρα θα ανακάμψει γρήγορα.
Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες φαντάζονταν τι θα μπορούσαν να κάνουν χωρίς αντίπαλο. Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος, μιλώντας ενώπιον του ενωμένου Κογκρέσου στις 11 Σεπτεμβρίου 1990, δρομολόγησε την ιδέα μιας «Νέας Παγκόσμιας Τάξης». Σκηνοθέτησε έναν πόλεμο στον Κόλπο στον οποίο εντάχτηκαν σχεδόν όλα τα κράτη του κόσμου. Πριν ακόμα από τη διάλυση της ΕΣΣΔ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έγιναν η υπερδύναμη που κανείς δεν αμφισβητεί [2]. Ο Στραουσιστής Πολ Βόλφοβιτς ανάπτυσσε ένα δόγμα με στόχο να αποτρέψει την εμφάνιση ενός νέου ανταγωνιστή, ο οποίος θα έπαιρνε τη θέση της Σοβιετικής Ένωσης. Στοχοποίησε χωρίς δισταγμό το πολιτικό σχέδιο του Φρανσουά Μιτεράν και του Χέλμουτ Κολ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως τον εχθρό που έπρεπε να νικηθεί. Η τελευταία ήταν ελαττωματική από την αρχή λόγω της υποχρέωσης της να ενσωματώνει όλα τα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της πρώην ΕΣΣΔ και της συμπερίληψης στη Συνθήκη του Μάαστριχτ της υπεράσπισης της ΕΕ από την Ουάσιγκτον, έως ότου οι θεσμοί της κατέστησαν τελείως ανέφικτοι
Το Πεντάγωνο ήταν τόσο σίγουρο ότι δεν θα έχει πλέον αντίπαλό του ύψους του που αποστράτεψε ένα εκατομμύριο άνδρες μόλις συντριβεί το Ιράκ. Οι μονάδες έρευνας και ανάπτυξης των στρατών διαλύθηκαν. Ο πρόεδρος Μπους ο πρεσβύτερος πίστευε ότι αυτός ο πόλεμος ήταν ο τελευταίος και ότι ξεκινούσε μια εποχή ευημερίας.
Αν και κανείς δεν απειλεί την υπεροχή των ΗΠΑ, εντούτοις οι τελευταίες αισθάνονται ότι η εσωτερική τους ισορροπία είναι εύθραυστη. Οι δουλειές έχουν μετεγκατασταθεί στο εξωτερικό και η οικονομία τους βασίζεται περισσότερο στη διεθνοποίηση του νομίσματός τους, του δολαρίου, παρά στον πλούτο που παράγουν.
Το 2001, οι Στραουσιστές οργάνωσαν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου [3] και υιοθέτησαν το δόγμα Ράμσφελντ/Σεμπρόφσκι [4]. Ανάστειλαν στην επικράτεια τους τις θεμελιώδεις ελευθερίες με τον νόμο USA Patriot Act και διεξάγουν από τότε έναν «ατέρμονο πόλεμο» που καταστρέφει την «ευρύτερη Μέση Ανατολή».
Ωστόσο, η Ρωσία δεν το είδε έτσι. Σε ομιλία που εκφωνήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2007 στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου [5], ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατήγγειλε τη Νέα Παγκόσμια Τάξη των Μπους, την οποία περιέγραψε ως «μονοπολική». Διαπίστωσε ότι, μακριά από το να φέρει ειρήνη, σπέρνει την δυστυχία.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης των subprimes, ο Ρώσος διανοούμενος Igor Panarin, ο οποίος τότε εργαζόταν για τις μυστικές υπηρεσίες, μελέτησε την υπόθεση σύμφωνα με την οποία το δολάριο θα κατέρρεε και ο αμερικανικός πληθυσμός θα διχαζόταν με εθνοτική βάση, έτσι ώστε τελικά η χώρα να εκραγεί [6] . Κακώς ερμηνεύτηκε το έργο του στη συνέχεια ως αντίγραφο της υπόθεσης της Γαλλίδας Helène Carrère d’Encausse η οποία οραματιζόταν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επίσης με εθνοτική βάση [7]. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη, ούτε επαληθεύτηκε η υπόθεσή μου ότι η «αμερικανική αυτοκρατορία» δεν θα επιβίωνε περισσότερο από τη «σοβιετική αυτοκρατορία».
Τι έγινε λοιπόν;
Στα 15 χρόνια που ακολούθησαν την ομιλία του Μονάχου, η προτεραιότητα της Ρωσίας ήταν να ανοικοδομήσει την ισχύ της. Το 2012, υποσχέθηκε στη Συρία ότι θα την προστατεύσει από τους τζιχαντιστές που υποστηρίζονταν από τους Αγγλοσάξονες (τη λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη»), αλλά περίμενε δύο χρόνια πριν επέμβει. Όταν βγήκε από τη σκιά, διάθετε πλέον μια σειρά νέων όπλων. Στο πεδίο της μάχης μάθαινε να τα χρησιμοποιεί και εκπαίδευε το επιτελείο της, το οποίο ανανέωνε κάθε έξι μήνες. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ο οποίος είχε ορίσει, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο Μόναχο, τη Βραζιλία, την Ινδία και την Κίνα ως προνομιούχους εταίρους του για την οικοδόμηση ενός πολυπολικού κόσμου, περίμενε πολύ καιρό πριν επισφραγίσει μια προνομιακή σχέση με το Πεκίνο. Η Κίνα, η οποία εξακολουθεί να αναπτύσσεται, ασκεί ισχυρή δημογραφική πίεση στη ρωσική Σιβηρία, αλλά έχει καταλάβει ότι, για να βγει από τη «μονοπολική δικτατορία», πρέπει να είναι σύμμαχος της Ρωσίας. Και οι δύο χώρες έχουν υποφέρει από τους Δυτικούς και έχουν βιώσει τα ψεύδη τους. Δεν έχουν μέλλον ο ένας χωρίς τον άλλον.
Η ήττα της Δύσης στην Ουκρανία θα πρέπει να ανοίξει τα μάτια των Αμερικανών. Οι εντάσεις που εξέτασε ο Ιγκόρ Πανάριν επανέρχονται στην επιφάνεια. Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και ο «ατελείωτος πόλεμος» ήταν μόνο παράγωγα προϊόντα. Έδωσαν μια αναβολή στην «αμερικανική αυτοκρατορία», αλλά τίποτα περισσότερο.
Στα 35 χρόνια από της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ, οι Ηνωμένες Πολιτείες έπεισαν κατά λάθος τον εαυτό τους ότι νίκησαν τον αντίπαλό τους. Στην πραγματικότητα ήταν οι ίδιοι οι Σοβιετικοί που την ανέτρεψαν. Πείστηκαν ότι οι Ρώσοι θα χρειάζονταν έναν αιώνα για να συνέλθουν από τα λάθη τους. Στην πραγματικότητα, έχουν γίνει η πρώτη στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Βέβαια, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατάφεραν να υποτάσσουν τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, αλλά σήμερα πρέπει να αντιμετωπίσουν όλα τα κράτη που κακομεταχειρίστηκαν, με επικεφαλής τη Ρωσία και την Κίνα.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί έδωσαν τη θέση τους σε δύο νέα ρεύματα σκέψης: τους Τζακσονιστές γύρω από τον Ντόναλντ Τραμπ τον και τους Ουοκιστές (wokists), πουριτανούς χωρίς Θεό. Αυτή τη στιγμή παρατηρούμε μια εντατικοποίηση των μετακινήσεων πληθυσμών στις ΗΠΑ. Οι μελετητές των εκλογών διαπιστώνουν ότι πολλοί Αμερικανοί εγκαταλείπουν τις περιοχές Γουόκ (woke) και εντάσσονται στις περιοχές των Τζακσονιστών [8]. Σύμφωνα με τις εταιρείες μετακόμισης, οι πελάτες τους μετακινούνται από τις μεγάλες πόλεις σε μικρότερες όπου η ζωή είναι φθηνότερη και πιο ευχάριστη. Ωστόσο, όλες σημειώνουν ότι οι πελάτες τους επικαλούνται όλο και περισσότερο ένα νέο κίνητρο: μετακινούνται για να ενταχθούν σε μέρος της οικογένειάς τους. Αυτή η εξήγηση ταιριάζει με αυτό που παρατήρησε ο Colin Woodard πριν από μια δεκαετία [9] : Οι Αμερικανοί ομαδοποιούνται ανά κοινότητα καταγωγής. Οι μεσάζοντες ακίνητης περιουσίας παρατηρούν, από τη πλευρά τους, τον πολλαπλασιασμό των ασφαλών γειτονιών (Gated Communities). Οι πελάτες τους μαζεύονται με ομοίους συμπολίτες που έχουν κληρονομήσει την ίδια κουλτούρα και ανήκουν στην ίδια κοινωνική τάξη. Συχνά, ανησυχούν για την αύξηση της ανασφάλειας και ομιλούν για έναν πιθανό εμφύλιο πόλεμο.
Ας μην είμαστε τυφλοί. Όλες οι αυτοκρατορίες είναι θνητές. Η «αμερικανική αυτοκρατορία» επίσης.
Κριστιάν Άκκυριά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου