«Δημοκρατία στο απόσπασμα»… Τι, εντέλει, μας έχει απομείνει;
Η ποιότητα της πολιτείας χαρακτηρίζεται από την ποιότητα της παιδείας των αρχόντων τε και των αρχομένων
Η Ελλάδα είναι βαθύτατα τραυματισμένη. Τόποι ερημώνονται, η ύπαιθρος έχει εγκαταλειφθεί, οι Έλληνες μετανάστες χιλιάδες. Οι διαδοχικές πολυκρίσεις έχουν διαβρώσει τον ψυχικό κόσμο των πολιτών. Οι ηθικές αξίες έχουν καταρρεύσει, οι κοινωνικές δομές έχουν ανατραπεί. Η θρησκευτική πίστη έχει αντικατασταθεί από την αμφισβήτηση. Η κατάλυση και ο εξευτελισμός των βασικών δημοκρατικών ιδεωδών και αξιών είναι πλέον ένα θλιβερό έως και κωμικοτραγικό γεγονός.
Η κατάσταση προσιδιάζει με την Αθηναϊκή Δημοκρατία του άλλοτε, που καταδίκασε τον δάσκαλό της Σωκράτη σε θάνατο, ενώ εξόρισε τον Δίκαιο Αριστείδη, επειδή… ακριβώς ήταν δίκαιος – πράγματι, αυτό ήταν το αιτιολογικό. Μέσα σε αυτό το κλίμα κατάρρευσης είναι λογικό να στηλιτεύουμε το ισχύον «πολιτειακό καθεστώς», που μόνο κατ’ επίφασιν μπορεί να χαρακτηριστεί Δημοκρατία.
Εν προκειμένω αξίζει να επικαλεστούμε τον μεγάλο Πλάτωνα. Σύμφωνα με τον Αθηναίο φιλόσοφο, βασικό στοιχείο, έρεισμα και βάθρο για ένα πολίτευμα είναι το πλαίσιο και το μέτρο της ελευθερίας που παρέχει κάθε χώρα (πόλη τω καιρώ εκείνω) στους πολίτες. Όπως αναφέρει ο πρόγονός μας, η χωρίς μέτρο ελευθερία δεν οδηγεί παρά στη χωρίς μέτρο δουλεία τόσο για τον πολίτη όσο και για τη χώρα. Με τον τρόπο αυτό, εύλογα, καταλήγουμε στην τυραννία, η οποία, κατά τ’ άλλα, παρέχει μια άκρατη και χωρίς φραγμούς ελευθερία.
Όπως και στα χρόνια του Πλάτωνα, η Δημοκρατία μας είναι ένα αναρχικό τε και πολύμορφο πολίτευμα στο οποίο απάντες είναι ελεύθεροι να ρυθμίζουν τη ζωή τους κατά το δοκούν, χωρίς να έχουν την παραμικρή υποχρέωση απέναντι στους άλλους πολίτες και τη χώρα, αλλά ούτε και να υπακούν σε κάποια εξουσία ή νόμο αν δεν το επιθυμούν. Σε αυτή τη Δημοκρατία, αν κάποιος δεν θέλει να πάει στον Στρατό, δεν πάει – άσχετα αν πηγαίνουν όλοι οι άλλοι.
Μπορεί να μη ζεις ειρηνικά αν δεν το θέλεις – ακόμα και αν όλοι άλλοι το επιθυμούν. Στη Δημοκρατία αυτή, μπορεί να παίζεις τον ρόλο του δικαστή – ακόμα και αν ο νόμος δεν το επιτρέπει, αρκεί να το θες εσύ.
Μπορεί να συναντήσεις μέσα στην πόλη σου ανθρώπους καταδικασμένους για βαριά αδικήματα να κυκλοφορούν και να περιφέρονται ελεύθερα, σαν ήρωες ανάμεσα στους υπολοίπους, σαν να μην έχει συμβεί τίποτε, χωρίς κανείς να δίνει προσοχή. Λες και πρόκειται για κάποιο αερικό, που προσγειώθηκε επί Γης προερχόμενο από κάποιον μακρινό κόσμο.
Επίσης, κανείς δεν νοιάζεται για τις ικανότητες των πολιτών που έρχονται και εισέρχονται στην Πολιτική. Άπαντες είναι άξιοι εμπιστοσύνης, αρκεί να δηλώσουν ότι είναι με τον λαό. Η απληστία στη νομή του υπέρτατου αγαθού της ελευθερίας και η αδιαφορία για καθετί άλλο οδηγούν την Ελλάδα στην κατάπτωση, την ασυδοσία και την αναρχία. Οι άρχοντες χλευάζονται, ο πατήρ φοβάται τον υιό, ο υιός δεν σέβεται τον πατέρα, οι διδάσκαλοι φοβούνται και κολακεύουν τους μαθητές τους, και οι μαθητές περιφρονούν καθ’ έξιν τους διδασκάλους.
Αυτό που αποκαλείται δημοκρατικό ον σήμερα ενδιαφέρεται μόνον για τις μη αναγκαίες απολαύσεις και ζει μόνον για αυτές. Οι πολίτες βυθίζονται καθημερινά σε μια κατάσταση απραξίας, αέναης ραστώνης και αδιαφορίας. Άλλοτε, μιλώντας, παριστάνουν τους φιλοσόφους, ενώ τις περισσότερες φορές «ρητορεύουν» λέγοντας ό,τι τους περνάει από το μυαλό.
Ο Πλάτων μιλά για την ιδανική πολιτεία… επειδή κυβερνάται από ένα σύνολο ανθρώπων που ξεχωρίζουν για την αρετή τους. Κάθε πολίτης μέσα σε αυτή έχει μια σημαντική θέση, ανάλογα με την κλίση του. Η Δημοκρατία της ισότητας γεννήθηκε από τους προσωκρατικούς. Ο Πλάτων έζησε σε μια Δημοκρατία διαφθοράς. Και δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε πως η ποιότητα της πολιτείας χαρακτηρίζεται από την ποιότητα της παιδείας των αρχόντων τε και των αρχομένων. Η Δημοκρατία ουχί μεταφυσική έννοια είναι, άλλως το αποτέλεσμα της έμπρακτης εφαρμογής των αρχών της. Αυτές τις αρχές πρέπει να αναζητήσουμε μέσα μας…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου