[Φ*.Αγαπητά μου αναγνωστόπουλα,γνωρίζω πως κάποιοι από εσάς είστε φιλίστορες αλλά και ιστοριοδίφες και σας ενδιαφέρουν πρωτογενείς πηγές, για διάφορες εποχές της ανθρώπινης ιστορίας και κυρίως της Ελληνικής!Σας μεταφέρω λοιπόν ενα σπάνιο ντοκουμέντο,μια λεπτομερη περιγραφη απο Γερμανους που ελαβαν μέρος στην Γερμανική Σταυροφορία και αφορά και στα Ελληνικά εδάφη και λαο[θα δείτε ποσο μας συμπαθουσαν απο τοτε αυτες οι αγριες φυλές και με τι επίθετα μας στόλιζαν]!! ...το χρονικό,το μετεφρασε ο ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ,τον οποιο και ευχαριστούμε θερμά...στο πρωτο μερος μεταφερω τον πρόλογο του μεταφραστη και τα σχόλια καί τις επεξηγήσεις του και στο δευτερο το κειμενο]
Α΄ΜΕΡΟΣ
ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Η Γερμανική σταυροφορία του 1189/90 είναι πολύ λίγο γνωστή, και στη σκιά της Τρίτης (1189-92) στήν οποία συμμετείχαν επιφανείς ηγεμόνες, όπως ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος και Φίλιππος-Αύγουστος.
Δεν θα έπρεπε όμως να είναι, γιατί εκτός του οτι ηγέτης της ήταν ο Γερμανός Αυτοκράτορας, Φρειδερίκος "Μπαρμπαρόσσα", το Γερμανικό σώμα ήταν κατά πολύ πολυπληθέστερο (30.000 ανδρες) και ισχυρότερο κατά πολύ απο τις δυνάμεις των Άγγλων και Γάλλων που εκστράτευσαν στην Ανατολή.
Τρια χρονικά, τα οποία προέρχονται απο αυτόπτες μάρτυρες της Γερμανικής σταυροφορίας, η "Historia de Expedione de Imperatori Frederici", η "Historia Peregrinorum", και το χρονικό του "Otto de St Blasien" περιγράφουν αναλυτικά, μέρα πρός μέρα, την πορεία του Γερμανικού στρατεύματος μέσα απο τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία.
Η περιγραφή είναι τοσο ζωντανή και αναλυτική, γεγονος πρωτόγνωρο για περιγραφή γεγονότων του Μεσαίωνα, σε βαθμό που να νομίζει καποιος οτι παρακολουθεί...δελτίο ειδήσεων.
Με χαρακτηριστική τευτονική μεθοδικότητα, οι Γερμανοί χρονικογράφοι καταγράφουν ημερησίως(!) τις απώλειες τους κατά τη διάβαση των Βαλκανίων και ειδικά της Μικράς Ασίας, ενώ δεν ξεχνούν να αναφέρουν και τις Τουρκικές απώλειες, με απίστευτη ανάλυση.
Περιττό δε, να ειπωθεί, οτι όταν οι Γερμανοί χρονικογράφοι αναφέρονται στην Αυτοκρατορία, και τους κατοίκους της, χρησιμοποιούν αποκλειστικά τους όρους "Έλληνες", "Ελλάδα", η και "Αυτοκρατορία της Ελλάδας". Φυσικά, βέβαια δεν είναι και οι μόνοι, αφού οι Σκανδιναυοί του 10ου αιώνα, οι Αρμένιοι, και Γεωργιανοί του 11ου, οι Λατίνοι του 13ου, αλλά και Μουσουλμάνοι περιηγητές του 14ου αιώνα ( Ίμπν Μπατούττα) χρησιμοποιούν ακριβώς τους ίδιους όρους, γεγονός οχι τυχαίο.
Τα γεγονότα που θα περιγραφούν, είναι ενδεικτικά το τι αντιμετώπισαν οι Γερμανοί σταυροφόροι:
Μετά απο προσεκτική εξέταση των γεγονότων, μπορούμε να τονίσουμε τα εξής:
Α) Ο Ισαάκιος Β' Άγγελος, δεν ήταν τόσο ανίκανος όσο του προσάπτεται, και σίγουρα κλάσεις ανώτερος απο τον γελοίο αδερφό του Αλέξιο, όσο και απο τον προδοτικό γιο του, επίσης Αλέξιο. Ήξερε καλά τις προθέσεις των Γερμανών, και είχε λάβει τα μέτρα του, συνάπτοντας μυστικό σύμφωνο με τον Σαλαντίν ήδη απο τα τέλη του 1188, ενισχύοντας τις φρουρές των πόλεων, και παρενοχλώντας στο μέτρο του δυνατού την Γερμανική στρατιά. Είχε όμως να αντιμετωπίσει και μεγάλα προβλήματα, όπως η μεγάλη Βουλγαροβλαχική εξέγερση των αδερφών Ασάν, τους επιθετικούς Ούγγρους, τους Σέρβους οι οποίοι είχαν ανεξαρτοποιηθεί (1181) και φυσικά την Τουρκική απειλή, παρά τις φαινομενικά καλές σχέσεις με τους Σελτζούκους (Ο Κιλίτζ Αρσλάν Β' διεμύνυε με πρέσβεις του στον Γερμανό Αυτοκράτορα το 1188 ότι "μετά τον θάνατο του Μανουήλ (1180) είχε πάρει σαραντά περιοχές απο τους Έλληνες). Ο Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσσα δεν είχε βέβαια στόχο να επιτεθεί στην Κωνσταντινούπολη, κάτι που δεν ήταν σε θέση ο Ισαάκιος να το γνωρίζει φυσικά, για δυο λόγους: Α) Επειγόταν να φθάσει στην Ιερουσαλήμ και Β) Δεν είχε στόλο, και γνώριζε καλά οτι η Κωνσταντινούπολη ήταν πολύ βαριά οχυρωμένη (Είχε δει τις οχυρώσεις της πολύ νέος, κατά την διάρκεια της Β' Σταυροφορίας, το 1147). Σε κάθε περίπτωση, ο Αυτοκρατορικός στρατός ήταν ακόμα αρκετς ισχυρός (50.000 ανδρες) αλλά σε πολύ μεγάλο βαθμό μισθοφορικός πια, με την ποιότητα του Ελληνικού στοιχείου να πέφτει συνεχώς. Στις πολυάριθμες συμπλοκές που έγιναν μεταξύ Αυτοκρατορικών και Γερμανών σταυροφόρων, αν και όχι ιδιαίτερα μεγάλης έκτασης, οι Γερμανοί επικράτησαν σχεδόν παντού, αν και μερικές πόλεις όπως το Διδυμότειχο, η Έδεσσα, και η Φιλαδέλφεια αποτέλεσαν σκληρά καρύδια, με πολυάριθμη φρουρά.
Β) Εκεί όμως που πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας, είναι στη Μικρά Ασία, όπου φαίνεται ότι οι Τούρκοι είχαν εδραιωθεί μετά την συντριπτική τους νίκη στο Μυριοκέφαλο το 1176: Η Αυτοκρατορία ήλεγχε ακόμα το σύνολο σχεδόν της Δυτικής Μικράς Ασίας, δηλαδή Βιθυνία, Φρυγία, Τρωάδα, Ιωνία, Καρία, Λυδία, Λυκία, Παμφυλία, (Η Αρμενική Κιλικία είχε ανεξαρτοποιηθεί οριστικά το 1187) και τμήματα της Πισιδίας, η Φρυγία όμως "ροκανιζόταν" επικίνδυνα απο τους Τουρκομάνους, υπήρχε πίεση στον Σαγγάριο απο τον Εμίρη της Άγκυρας, η Παφλαγονία είναι ζήτημα αν ήταν Ελληνική σε απόσταση εκατό χιλιομέτρων απο την ακτή, ενώ πυκνές, εώς πολύ πυκνές εγκαταστάσεις Τουρκομάνων υπήρχαν στον κάτω Μαίανδρο, ενω σε ορισμένες περιπτώσεις ήταν τοσο πολλοί, που απειλούσαν μόνοι τους(!) τον Γερμανικό στρατεύμα, χωρις βοήθεια απο τα πολυπληθή πάντοτε, Σουλτανικά στρατεύματα, καταρρίπτοντας έτσι, τον μύθο που επικρατεί σε μεγάλα τμήματα της Ελληνικής κοινής γνώμης, ότι: "Λίγοι Τούρκοι επιβλήθηκαν σε μεγάλους Ελληνικούς πληθυσμούς". Η ιστορική πραγματικότητα τους διαψεύδει, και είναι μάλλον πιο σύνθετη.
Γ) Ο Γερμανικός στρατός του Φρειδερίκου "Μπαρμπαρόσσα" ήταν ένας πλήρως επαγγελματικός στρατός, αποτελούμενος απο τους οικείους ιππότες του Αυτοκράτορα (Minestrales), πολυπληθή και άριστα οργανωμένα στρατεύματα Επισκόπων (Δέκα συμμετείχαν, τέσσερις επέζησαν) καθώς και επαγγελματικά στρατεύματα Βοημών, Φρανκόνων και Βαυαρών πολεμιστών, ενώ γενικώς οι Γερμανοί ιππότες ήταν πολύ βαριά θωρακισμένοι, αν και προτιμούσαν να αφιππεύουν και να πολεμούν πεζοί, όπου απέδιδαν καλύτερα.
Δ) Παρά τις δυσκολίες, απώλειες και ταλαιπωρίες, οι Γερμανοί πέρασαν "δια πυρός και σιδήρου" απο την Τουρκική Μικρά Ασία, κατέλαβαν εξ' εφόδου την πρωτεύουσα των Σελτζούκων, το Ικόνιο (κάτι που απέτυχε παταγωδώς να κάνει ο Μανουήλ Κομνηνός) και έφθασαν στην Κιλικία, απέχοντας κατά πολύ, απο το να θεωρηθούν διαλυμένοι. Οι Τούρκοι είχαν "γλυκαθεί" από τις επιτυχίες κατά των Γάλλων και Γερμανών της Β' Σταυροφορίας το 1147 και ειδικά με τη συντριβή του Αυτοκρατορικού στρατού στο Μυριοκέφαλο το 1176 και νόμιζαν οτι θα έκαναν πάλι τα ίδια, αλλά ο επαγγελματικός στρατός των Γερμανών αποδείχθηκε ακαταμάχητος για αυτούς. Δυστυχώς, ο ξαφνικός θάνατος του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου στον ποταμό Καλύκαδνο απο πνιγμό (κατ'άλλους απο ανακοπή καρδιάς) ανέτρεψε τα πάντα, το ακέφαλο στράτευμα έφθασε τελικά στην Αντιόχεια της Συρίας, όπου πολλοί πέθαναν από δυσεντερία και ελονοσία (μεταξύ τους και ο διάδοχος, Δούκας της Σουαβίας), αρκετοί επέστρεψαν δια θαλάσσης στη Γερμανία, ενώ ελάχιστοι ενώθηκαν με τα στρατεύματα των Άγγλων και Γάλλων που κατέφθασαν στην περιοχή το 1191. Φυσικά, άλλη θα ήταν η πορεία της Γ' Σταυροφορίας αν δεν πέθαινε ο φοβερός πολεμιστής Φρειδερίκος "Μπαρμπαρόσσα" στην Κιλικία, το ζεστό εκείνο πρωινό της 10ης Ιουνίου 1190.....
* Ζουπάν: Τίτλος ευγένειας στη Σερβία, και γενικότερα στούς Δυτικούς Σλάβους.
** Εκχριστιανισμένοι Τούρκοι. Ήδη απο την δεκαετία του 1140, αιχμαλωτισμένοι Τουρκομάνοι εκχριστιανίζοταν επιτόπου και στέλνονταν σε αυστηρά μικρούς αριθμούς, σε φρουρές πόλεων στη Βόρεια Βαλκανική. Τα καθήκοντα τους ήταν περισσότερο αστυνομικού χαρακτήρα, ενώ δεν είχαν καμία τύχη απέναντι σε οργανωμένα στρατιωτικά σώματα, όπως στη Βερόη, όπου "όταν είδαν τους Γερμανούς να παρατάσσονται για μάχη, το έσκασαν"
*** Καλόπετρος: Πέτρος Α' Ασάν, πρώτος Τσάρος του Δεύτερου Βουλγαρικού κράτους (1185-1197).
**** Οι Κουμάνοι του κάτω Δούναβη έπαιξαν ενεργό ρόλο στην εξέγερση των Βουλγαροβλάχων αδερφών Ασάν τον Οκτώβριο του 1185, παρέχοντας δεκάδες χιλιάδων ελαφρών ιπποτοξοτών.
***** Ήδη απο το 1000, στους Δυτικούς στρατούς υπηρετούσαν πολλά παιδιά 10-14 ετών (αναφέρονται και 8 ετών) που θεωρούνταν σαν "ιπποκόμοι" (Pages). Αυτά βέβαια εκτελούσαν πολλά καθήκοντα εντός στρατοπέδου: Έκοβαν ξύλα, μαζεύαν νερό και χορτονομή, πότιζαν τα ζώα του στρατού, φρόντιζαν τα άλογα, ετοίμαζαν το φαγητό, βοηθούσαν τους ιππότες να βάλουν τις θωρακίσεις τους και γενικώς έκαναν χίλια δυο πράγματα: Παρ'οτι δεν θεωρούταν "μάχιμοι" και δεν καταμετρούταν στην αριθμητική δύναμη του στρατού, αριθμούσαν μερικές εκατοντάδες και απείχαν πολύ απο το να θεωρούνται "άμαχοι". Οπλοφορούσαν όλα, με οπλισμό που κυμαινόταν απο μικρά μαχαίρια, μεγάλες φαλτσέτες και μικρά τσεκούρια, έως τόξα με λίγα βέλη. Ενώ δεν απαιτούταν απο αυτά να συμμετάσχουν στα πρώτα στάδια της μάχης, σε περιπτώσεις που το μέτωπο του εχθροί κατέρρεε συμμετείχαν με το παραπάνω. Αποτελείωναν τραυματίες με χαρακτηριστική αγριότητα, ενω τους "ξαλάφρωναν" απο οτιδήποτε πολύτιμο είχαν προτού φθάσουν οι...ενήλικοι.
******Σερζέντοι, θωρακισμένοι ακόλουθοι, πρόδρομοι των men-at-arms.
Στην εικόνα βλέπουμε τον Γερμανό ιππότη Χάρτμανν φον Άου (κέντρο) περίφημο ιππότη- ποιητή του ύστερου 12ου αιώνα (1160-1210), έναν θωρακισμένο πεζό από τη Βαυαρία (αριστερά) και έναν ελαφρό πεζό από τη Βοημία με μακρό τόξο (δεξιά) σε συμπλοκή με τον Αυτοκρατορικό στρατό στο δέλτα του Έβρου στις 19 Ιανουαρίου 1190...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου