ΜΕΡΟΣ Β΄-Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ! Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ.....

 ΜΕΡΟΣ Β΄

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΟΥ!!εθνικός πόλεμος ή κοινωνική εξέγερση;!!!!!

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΑΤΤΑΛΙΔΩΝ.

Μετά το θάνατο του Μ. Αλέξανδρου, η αυτοκρατορία του «κόπηκε» σε τέσσερα βασίλεια, ένα από τα οποία ήταν και των Ατταλιδών (Πέργαμος, Μικρά Ασία, Θράκη), που διακρίθηκαν ως προστάτες των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών. Έχτισαν την περίφημη βιβλιοθήκη της Περγάμου, το Βωμό της Περγάμου (που σήμερα είναι στο Βερολίνο), το Ασκληπιείο της Κω και πλήθος κτηρίων και αγαλμάτων σ’ όλη τη Μικρά Ασία. Αλλά και τη «Στοά Ευμένους» και τη γνωστή «Στοά Αττάλου» στην Αθήνα. Η «ζωή» της δυναστείας ήταν 150 χρόνια, από το 282 π.Χ. μέχρι το 133 π.Χ. Η διήγησή μας ξεκινά ακριβώς από αυτό το τελευταίο έτος. Το έτος που ακόμα οι Ρωμαίοι δεν έχουν κατακτήσει τη Μικρά Ασία.

ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΚΛΑΒΩΝ.

Ο δεύτερος π.Χ. αιώνας και ιδιαίτερα η δεκαετία 140 – 130 π.Χ. είναι μια εποχή εξεγέρσεων των δούλων και μεγάλων μπελάδων για τη Ρώμη. Από το 139 π.Χ., 70.000 δούλοι επαναστατούν κι ελέγχουν τη Σικελία. Το 133 π.Χ. άλλες εξεγέρσεις δούλων γίνονται στη Ρώμη, στις Μιντούρνες και στη Σινούεσσα. Το 133 π.Χ. επίσης, ξεσπά μέσα στη Ρώμη το «κίνημα των ακτημόνων» με επικεφαλής τον Τιβέριο Γράκχο, που σαν ύπατος της Αρχαίας Ρώμης, προσπάθησε να ξαναμοιράσει όλη τη δημόσια γη στους ακτήμονες. Φίλος και καθοδηγητής του Τιβέριου Γράκχου, ο επικεφαλής των στωικών, φιλόσοφος Βλόσιος, διακηρύσσει το όραμα του δασκάλου του, Ζήνωνος του Κιτιέως, ιδρυτή της στωικής σχολής, για μια πολιτεία κοινοκτημοσύνης, χωρίς ιδιοκτησία, οικογένεια, θρησκεία και χρήμα. Οι ιδέες της ουτοπίας εκρήγνυνται σ’ όλη τη Μεσόγειο, όπου ζουν για λίγα χρόνια ταυτόχρονα δυο μεγάλα «προλεταριακά κράτη»: Στη Σικελία ο Σύριος σκλάβος Εύνους με το σκλαβοστρατό του (139 – 131 π.Χ.) και στη Μικρά Ασία ο Έλληνας Αριστόνικος με τους «Ηλιουπολίτες» του (133 – 128 π.Χ.).

Η ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΑΤΤΑΛΟΥ ΙΙΙ.

Το 133 π.Χ. στην Πέργαμο, πεθαίνει ο Βασιλιάς Άτταλος ΙΙΙ, χωρίς να έχει απογόνους. Κι αφήνει μια διαθήκη που χαρίζει το βασίλειό του, δηλαδή όλη τη Μικρά Ασία κι όλη την αμύθητη περιουσία του, στο  «δήμο» της … Ρώμης. Οι βασιλιάδες κοντινών πόλεων με τις κυρίαρχες τάξεις τους, βρίσκουν ευκαιρία να κάνουν το ίδιο στη Βιθυνία, στην Κυρήνη, στην Αίγυπτο. Όλη σχεδόν η επικράτεια του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καταλήγει στα χέρια των Ρωμαίων, που είναι η ανερχόμενη δύναμη της εποχής. Οι πλούσιοι ψάχνουν νέο προστάτη των συμφερόντων τους. Γι’ αυτούς ποτέ (μέχρι και τώρα) δεν είχε σημασία η εθνικότητα του προστάτη και κατακτητή τους. Κι οι Ρωμαίοι βλέπουν στη διαθήκη μια ευκαιρία να ξεμπλέξουν με τους μπελάδες τους στη Σικελία και στη Ρώμη. Οι Μικρασιάτες όμως μένουν ξεροί από την έκπληξη.

Ο ΑΡΙΣΤΟΝΙΚΟΣ.

Τότε εμφανίζεται ο Αριστόνικος, νόθος αδερφός του νεκρού Βασιλιά Άτταλου ΙΙΙ, ο οποίος μέχρι τότε ζούσε απομονωμένος και διαβάζοντας. Αυτός… «Διαλάλησε αναπάντεχα πως διαδέχεται τον Άτταλο και πως ξεσκίζει τη διαθήκη που ντροπιάζει όχι μόνο τους Περγαμηνούς, μα κάθε ανθρώπινη αξία». Υιοθέτησε το δυναστικό όνομα Ευμένης Γ’.

Το πρώτο κίνημα αποτυγχάνει, αλλά ο Αριστόνικος επανέρχεται με ένα πιο δυναμικό, επαναστατικό κίνημα, με «σημαία» του τις επιθυμίες και τα διαχρονικά οράματα των σκλαβωμένων και εξαθλιωμένων. Τη στιγμή που σ’ όλη τη Μεσόγειο πνέουν άνεμοι εξέγερσης, ενώνει Έλληνες ακτήμονες, ντόπιους πληθυσμούς και σκλάβους, για μια πολιτεία ισότητας και κοινοκτημοσύνης. Κοντά του έχει καταφύγει μετά τη δραπέτευσή του κι ο φιλόσοφος Βλόσιος που δοκιμάζει τις επαναστατικές ιδέες του στην πράξη.

Ο Αριστόνικος, παίρνει με το μέρος του κάποιες περιοχές στα παράλια κι από κει είτε προσχωρούν στο κίνημά του, είτε καταλαμβάνει τη μια πόλη μετά την άλλη. Άλλωστε διαθέτει και στόλο με τη βοήθεια των πειρατών. Ο λαός ξεσηκώνεται παντού, του παραδίνει πόλεις και κάστρα μη υπολογίζοντας τις ολιγαρχίες. Λεύκη, Φώκαια, Θυάτειρα, Μύνδος, Απολλωνίδα, Σάμος, Κολοφώνας, Στρατονίκεια. Σε άλλες πόλεις οι πλούσιοι κλείστηκαν στα κάστρα, αλλά αναγκάζονται σε παραχωρήσεις υπέρ του λαού.

Ο Αριστόνικος, ο «Δίκαιος Βασιλιάς» όπως τον αποκαλούσαν οι λαοί της Μικράς Ασίας, ήθελε ένα κράτος… «όπου δε υπάρχουν δούλοι και ελεύθεροι, ξένοι και δικοί, Ασιάτες και Έλληνες, λαοί καταχτητές και λαοί καταχτημένοι»… «το βασίλειο της χαράς, της λευτεριάς και της ισότητας, όπου… όλοι θα είναι αδέρφια τα παιδιά της γης, μ’ όλα κοινά κι αμοίραστα τα πλούτη» (Παναγής Λεκατσάς).

Ο Στράβων κι ο Διόδωρος λένε πως η «πολιτεία του Ήλιου» κι οι «Ηλιουπολίτες» απλώνονται έξω από την  επικράτειας της Περγάμου. Παίρνουν την Κύζικο, τη Σηστό, τη Μήθυμνα, το Βυζάντιο, την Αλικαρνασσό, την Μαγνησία, το Μαίανδρο, την Αντιόχεια. Όλα τα γειτονικά βασίλεια Μυσίας, Θράκης, Φρυγίας, Λυδίας, Λυκαονίας, Πόντου, Βιθυνίας, Καππαδοκίας, μπήκαν στο πλάι της «πολιτείας του Ήλιου» και του Αριστόνικου. Η δράση του κράτους του στη Σάμο και στη Λέσβο δείχνουν ότι είχε και στόλο ικανό για τέτοιες πολεμικές ενέργειες.

ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΟΙ ΑΝΤΕΠΙΤΙΘΕΝΤΑΙ.

Η ολιγαρχία της Περγάμου και των άλλων πόλεων συνωμοτεί. Φτιάχνει στρατό και στέλνει πρεσβείες στους Ρωμαίους να τους σώσουν. Η Ρώμη, αφού καθάρισε πρώτα τον Γράκχο και πέταξε το πτώμα του στον Τίβερη, αφού ύστερα νίκησε τον πόλεμο των σκλάβων στη Σικελία, όπου σκότωσαν χιλιάδες, τώρα σηκώνει τα όπλα ενάντια στην «Ηλιούπολη» του Αριστόνικου. Ολόκληρη η Μικρασία και η Θράκη, είναι μεγάλη λεία. Σπεύδει σε βοήθεια λοιπόν των ολιγαρχικών που ζήτησαν τη συνδρομή της. Ο βασιλιάς της Βιθυνίας υποδέχεται το Ρωμαϊκό στρατό λέγοντας «αφεντικά μου καλωσήρθατε».

«Η Ρώμη σήκωσε τα όπλα ενάντια στο σφετεριστή. Οι ολιγαρχίες των Ελληνικών πολιτειών της Μικρασίας σώθηκαν. Το Περγαμηνό βασίλειο έγινε Ρωμαϊκή επαρχία. Η πολιτεία του Ήλιου ξεθεμελιώθηκε». Αλλά πρώτα πρόλαβε και τρόμαξε πολύ τους Ρωμαίους και τους φίλους τους, συντρίβοντάς τους στη Λεύκη (κοντά στη Σμύρνη) και σκοτώνοντας τον αρχηγό τους τον Λικίνιο Κράσσο με το στρατό του. Ο επόμενος ύπατος που έσπευσε, ο Μάρκος Περπέρνα, ήρθε πολύ γρήγορα και πιο προετοιμασμένος.

TΟ ΤΕΛΟΣ

Οι «Ηλιουπολίτες» βρέθηκαν απροετοίμαστοι κλεισμένοι στην πόλη Στρατονίκεια. Κι οι Ρωμαίοι ήταν πιο πολλοί, πιο καλά οργανωμένοι κι οπλισμένοι. Η πείνα και ο δηλητηριασμός των νερών που έκαναν οι Ρωμαίοι, τους νίκησε. Παραδόθηκαν το 129 π.Χ. Ο Αριστόνικος οδηγήθηκε αιχμάλωτος στη Ρώμη, μαζί με όλους τους θησαυρούς του Αττάλου Γ’, που η διαθήκη δώριζε στη Ρώμη. Εκτελέστηκε με στραγγαλισμό. Μαζί με τον Αριστόνικο, το 129 π.Χ. παύει να υπάρχει και τυπικά το βασίλειο της Περγάμου που ενσωματώνεται στη ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας. Αλλά, δύο ακόμα χρόνια οι Ρωμαίοι πολεμούσαν τα υπολείμματα του στρατού των επαναστατών στα βουνά, μέχρι να εξαλείψουν κάθε ίχνος.

«ΟΜΩΣ ΕΓΩ ΔΕΝ ΠΑΡΑΔΕΧΟΜΑΙ ΤΗΝ ΗΤΤΑ».

«… ο Βλόσιος, ξαναστηλώθηκε στα γόνατα και ξανακοίταξε γύρω να δει μήπως άλλος κανένας αγώνας πάνω στη γη χρειάζεται ακόμα τη ζωή του. Κοίταξε κι όταν είδε πως κανένα πια χέρι στη ζωή δεν ήταν για τον αιώνα του ικανό να σπάσει τις αλυσίδες του, ετοιμάστηκε να αποθέσει τη ζωή του. Και με το βλέμμα προσηλωμένο στη μελλοντική νίκη της ανθρωπότητας, μπόρεσε να το κάμει με την υπερηφάνεια του νικητή κι όχι με την ταπείνωση και την οδύνη του ηττημένου»

 Ο χαρακτήρας της εξέγερσης: εθνικός πόλεμος ή κοινωνική εξέγερση;

 Ο κοινωνικός χαρακτήρας της εξέγερσης αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης και ζωηρών συζητήσεων μεταξύ των ιστορικών. Οι παλιότερες έρευνες δέχονταν χωρίς τον παραμικρό δισταγμό το βαθύτατα ριζοσπαστικό κοινωνικό χαρακτήρα της εξέγερσης του Αριστονίκου.32 Ήδη ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρεται στα γεγονότα αυτά αμέσως μετά τη διήγηση τη σχετική με τη μεγάλη επανάσταση των δούλων στη Σικελία (139-132 μ.Χ.). Η στράτευση των δούλων και των απόρων στο πλευρό του Αριστονίκου, η υπόσχεση της ίδρυσης της Ηλιόπολης και η παρουσία του στωικού φιλοσόφου Βλοσσίου της Κύμης στο πλευρό του θεωρήθηκαν στοιχεία ενός συγκεκριμένου κοινωνικού προγράμματος που στόχευε ανοικτά στην ανατροπή της καθεστηκυίας κοινωνικής τάξης. Η ιστορική συγκυρία της περιόδου35 και οι εκρηκτικές κοινωνικές συνθήκες της οικονομικής κρίσης και της ευρύτατης επιβολής της δουλείας στην ενδοχώρα της Μικράς Ασίας αποτέλεσαν τη μαγιά για τη θεαματική εξάπλωση της εξέγερσης.36 Είναι εξαιρετικά πιθανό η αντίσταση στους Ρωμαίους, τους κατεξοχήν εκφραστές της γενίκευσης της χρήσης της εργασίας των δούλων στην παραγωγή, να ενδύθηκε με το μανδύα ενός ριζοσπαστικού μηνύματος χειραφέτησης των δούλων.

Η ευρύτατα διαδεδομένη αυτή θεώρηση των γεγονότων αμφισβητήθηκε σχετικά πρόσφατα από μια σειρά μελέτες που προβάλλουν κυρίως τον «εθνικιστικό» και δυναστικό χαρακτήρα των πράξεων του Αριστονίκου, θεωρώντας ότι το όποιο κοινωνικό ριζοσπαστικό μήνυμα αποτέλεσε στην καλύτερη περίπτωση δευτερεύον σημείο της εξέγερσης και στη χειρότερη διακήρυξη απελπισίας του Αριστονίκου, όταν είχε ήδη χάσει τις περισσότερες ελπίδες του να ανέβει στο θρόνο.38 Τονίζεται ιδιαίτερα ο παραδοσιακός χαρακτήρας των Μακεδόνων βετεράνων των Ατταλιδών, οι πρόγονοι των οποίων είχαν κατά κύριο λόγο εγκατασταθεί στην Ασία μετά την κατάλυση του βασιλείου το 166 π.Χ., οι οποίοι στήριξαν τον Αριστόνικο και την επιβίωση του βασιλείου.39 Πιστεύεται επίσης από ορισμένους μελετητές ότι ένα τμήμα της αριστοκρατίας των Ατταλιδών, και πιθανότατα και κάποια σημαντική μερίδα του πληθυσμού της πρωτεύουσας, ακολούθησαν τη δυναστική νομιμότητα, κάτι που φανερώνει ότι οι υποστηρικτές του Αριστονίκου προέρχονταν από πολλά κοινωνικά στρώματα.

Όσοι θεωρούν το ριζοσπαστικό μήνυμα του Αριστονίκου πράξη απελπισίας τις παραμονές της συντριβής του αναγκάζονται να αντιστρέψουν τη σειρά με την

οποία διηγείται ο Στράβων την εξέλιξη του πολέμου, χρονολογώντας τη ναυμαχία της Κύμης το 132 ή 131 π.Χ., και ανάγοντάς τη σε αποφασιστική καμπή στην εξέλιξη του πολέμου.
 Κάτι τέτοιο όμως δε διαφαίνεται ούτε από το κείμενο του Στράβωνα ούτε από καμία άλλη πηγή.

Ο Αριστόνικος τέθηκε εξαρχής επικεφαλής μιας ευρύτατης εξέγερσης, η οποία συνέπεσε με μια γενικότερη κοινωνική αναταραχή στη Μικρά Ασία, και κατόρθωσε να εκφράσει μια σειρά κοινωνικά αιτήματα που προέρχονταν από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες: τους δούλους, τους απόρους, τους Μακεδόνες και άλλους βετεράνους των Ατταλιδών, που διατηρούσαν ακέραιη τη δυναστική ιδεολογία, μερίδες της αριστοκρατίας της Περγάμου, αντιρωμαϊκά στοιχεία, όπως οι πολίτες της Φώκαιας,42 και φυσικά μεγάλο τμήμα των αυτόχθονων πληθυσμών που είχαν τη διορατικότητα να αντιληφθούν ότι η έλευση της Ρώμης θα έφερνε θεαματική επιβάρυνση της κατάστασής τους. Η διορατικότητα αυτή έλειπε από τις ηγεσίες των ελληνικών πόλεων, οι οποίες αντιτάχθηκαν στον Αριστόνικο, γοητευμένες από το ασαφές και αβέβαιο σύνθημα της προάσπισης της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας τους από τη Ρώμη.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ.....

 ΠΗΓΕΣ  

http://www.geocities.com/deladementia/

https://www.katiousa.gr/

https://ellinondiktyo.blogspot.com/