Το να μιλάς χωρίς σεβασμό για το Βυζάντιο σημαίνει
να υπογράφεις άγνοια.
A.S. Khomyakov
Το να γράφεις για το Βυζάντιο δεν είναι εύκολο. Αυτή η λαμπρή και πιο ανθεκτική αυτοκρατορία στην ιστορία της ανθρωπότητας εξαφανίστηκε από τον πολιτικό χάρτη του κόσμου πριν από πεντακόσια και πλέον χρόνια. Φαινόταν αρκετός καιρός για να μιλήσουμε για αυτό, αν όχι αντικειμενικά, τουλάχιστον αμερόληπτα. Όμως το Βυζάντιο, όπως λένε, «πονάει», αιμορραγεί -τόσο για εμάς που θεωρούμε τους εαυτούς μας διαδόχους του όσο και για τη Δύση που φέρει ένα δίκαιο μερίδιο ευθύνης για τον θάνατό του.
Υπάρχει μια ορισμένη ατέλεια στη μοίρα του Βυζαντίου, που συνδέεται όχι τόσο με τη γραμμή των γεγονότων, που τελείωσε το 1453, όσο με την ατελή πολιτική και πνευματική αποστολή και την ατελή («ακόμη όχι») της ανθρώπινης ιστορίας γενικότερα. Οι ιδιαιτερότητες της εσωτερικής δομής της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (έτσι ακριβώς θα έπρεπε να ονομάζεται, αυστηρά νομικά, το Βυζάντιο) και οι προκλήσεις που αντιμετώπιζε τόσο πολύ κοινά με τα ερωτήματα που απευθύνονται στους σύγχρονους ηγεμόνες που αποκτά αμέσως κάθε συζήτηση για το σχετικό θέμα ένας λαμπερός συναισθηματικός χρωματισμός και τελικά εξελίσσεται σε μια αξιακή-ιδεολογική διαμάχη για το Καλό και το Κακό.
Ένας αρχάριος στη μελέτη του Βυζαντίου βυθίζεται στην ατμόσφαιρα μιας επιστημονικής και κοινωνικοπολιτικής συνωμοσίας κατά της Ορθόδοξης αυτοκρατορίας. Στον δυτικό λόγο που κυριαρχεί σήμερα, μέχρι πρόσφατα εμφανιζόταν σχεδόν αποκλειστικά ως «ύπουλος», «δεσποτικός», «ολοκληρωτικός», «γραφειοκρατικός» και «οπισθοδρομικός». Τέτοιου είδους υποτροπές πιθανότατα θα εξέπληξαν εξαιρετικά τους ίδιους τους Ρωμαίους (όπως αποκαλούσαν τους εαυτούς τους οι Βυζαντινοί), στα μάτια των οποίων η Ευρώπη παρέμεινε για πολύ καιρό μια περιφέρεια κατοικημένη από ημίαγριους βαρβάρους λαούς και μετά το Μεγάλο Σχίσμα του 1054 βυθίστηκε στο σκοτάδι της αίρεσης. . Οι περισσότερες κατηγορίες, κατά τη γνώμη μας, μπορούν εύκολα να αντικρουστούν με μια απλή προσέγγιση στη βυζαντινή κοινωνικοπολιτική και πνευματική ζωή. Ωστόσο, αυτό δεν είναι καθόλου προφανές στη Δύση,
Πάνω από χίλια χρόνια διαδοχής της αυτοκρατορικής εξουσίας στο Βυζάντιο έρχεται σε αντίθεση με ολόκληρη την ιστορική εμπειρία της σύγχρονης Δυτικής Ευρώπης, όπου την ίδια στιγμή, με την ταχύτητα ενός καλειδοσκόπιου, κάθε είδους πριγκιπάτα, δουκάτα και βασίλεια διαδέχονταν το ένα το άλλο σε μια σειρά από εμφύλιες συγκρούσεις, εισβολές και πόλεμοι. Ως αποτέλεσμα, γεννιέται ένας μύθος για κάποια ιδιαίτερη «προδοσία» των βυζαντινών ηγεμόνων, που παρέμειναν στο θρόνο με τη βοήθεια δωροδοκιών, εκβιασμών και δολοφονιών, καθώς και με μια επιθετική και ποταπή εξωτερική πολιτική. (Στη Δύση, πριν επινοηθεί η έννοια των «ανθρώπινων δικαιωμάτων», χρησιμοποιήθηκαν απολύτως παρόμοια εργαλεία, πολύ λιγότερο κομψά και αποτελεσματικά.) Με τον ίδιο τρόπο, ο συγκεντρωτικός έλεγχος μιας τεράστιας επικράτειας φαίνεται αδικαιολόγητος στους ανθρώπους από το φεουδαρχικό σύστημα με η γνωστή του φόρμουλα «ο υποτελής του υποτελή μου δεν είναι υποτελής μου». Από τη σκοπιά τους, είναι «δεσποτισμός» και «αχαλίνωτη γραφειοκρατία». (Δεν υποστηρίζουμε ότι είναι δυνατή η διαχείριση των υποθέσεων ακόμη και μιας πολύ μεγάλης μεσαιωνικής ευρωπαϊκής πόλης με πληθυσμό πολλών χιλιάδων ανθρώπων, ακόμη και χωρίς εκτεταμένο γραφειοκρατικό μηχανισμό, αλλά πώς αλλιώς να λυθεί αυτό το πρόβλημα σε ένα κράτος πολλών εκατομμυρίων;! ) Η συμφωνία των κρατικών και εκκλησιαστικών αρχών γενικά φαίνεται να είναι κάτι αδιανόητο στο πλαίσιο των συνεχών διαπληκτισμών μεταξύ των ευρωπαίων κυρίαρχων και του Πάπα, σε συνδυασμό με τη σταθερή εκκοσμίκευση της πίστης, και χρησιμεύει ως «απόδειξη» του «ολοκληρωτισμού» της Ανατολής. Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, η οποία υποτίθεται ότι στέρησε από ένα άτομο την ατομική ελευθερία και δεν του άφηνε προσωπικό χώρο.
Εδώ είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή στη θεμελιώδη διαφορά μεταξύ του Βυζαντίου και της Δύσης, η οποία έγκειται στις ιδιαιτερότητες της κοσμοθεωρίας τους, στην αντίληψη του περιβάλλοντος χώρου και χρόνου. Το δυτικό μοντέλο του σύμπαντος, που διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό στον Διαφωτισμό και στο πλαίσιο της θετικιστικής ιδεολογίας, βασίζεται στην υπεροχή των σχέσεων αιτίου και αποτελέσματος και απευθύνεται στη μηχανική των φαινομένων. Σε αυτήν την οπτική, όχι μόνο ένα άτομο είναι το κέντρο του κόσμου, αλλά και ένα αντικείμενο είναι το κέντρο του κόσμου, και αυτό που δεν μπορεί να περιγραφεί ως αντικείμενο, ως υλική βάση, δεν είναι η πλοκή της επιστήμης και, επομένως, ο πολιτισμός δεν πρέπει να ενδιαφέρεται για αυτό. Το Ορθόδοξο Βυζάντιο, αντίθετα, θεωρούσε τον συνηθισμένο, υλικό κόσμο μόνο ως εικόνα του υπερβατικού, του αόρατου, και αυτά δεν ήταν σχολαστικές ασκήσεις θεολόγων, αλλά η πραγματική αυτοαντίληψη των απλών ανθρώπων - πολεμιστών, αγροτών, τεχνιτών, εμπόρους. Όπως σημειώνει ο Ρώσος βυζαντινολόγος A. Lidov, «αυτός είναι ένας πολύ ιδιαίτερος – «εικονικός» – τύπος αντίληψης του κόσμου, όταν ο κόσμος δεν γίνεται αντιληπτός ως κάποιο είδος τελικής, τελικής πραγματικότητας (η οποία μπορεί να περιγραφεί, να αναλυθεί , ταξινομημένο, αλλά δεν υπάρχει τίποτα άλλο), αλλά ως εικόνα ένας άλλος κόσμος. Και αυτό δεν περιορίζεται στη σφαίρα της Ορθοδοξίας ή του ναού. Είναι στο μυαλό».
Με άλλα λόγια, αν για τους Βυζαντινούς το καθοριστικό ερώτημα της ύπαρξης ήταν το ερώτημα «Γιατί;». (και σε καμία περίπτωση «Γιατί;»: αυτό ή εκείνο το πράγμα εμφανίστηκε και υπάρχει, ένα άτομο ζει και πεθαίνει), τότε από τη σκοπιά των Δυτικών, που ζουν σε έναν επίπεδο κόσμο με τίποτα εκτός από τον εαυτό τους, αντικείμενα χωρίς νόημα, την κατάσταση είναι ακριβώς το αντίθετο. Η ερώτηση "Γιατί;" εκλαμβάνεται από αυτούς ως εχθρικό, καταπατώντας την προσωπική ελευθερία, και κάθε βασικά τελεολογικός πολιτισμός, που ήταν η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στιγματίζεται ως «ολοκληρωτικός» (βλ., για παράδειγμα, το γνωστό βιβλίο του K. Popper «The Open Society και οι εχθροί του»).
Το μίσος της Δύσης για το Βυζάντιο είναι επίσης ένα είδος μίσους ενός απατεώνα και ενός κλέφτη για το θύμα του. Πολύ πριν από τη λεηλασία του πλούτου της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους το 1204, οι Ευρωπαίοι βασιλιάδες άρχισαν να καταπατούν έναν από τους πιο πολύτιμους θησαυρούς του ανατολικού γείτονα - τον αυτοκρατορικό τίτλο. Μετά την οριστική κατάρρευση το 395 της ενοποιημένης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας σε Ανατολική και Δυτική, η τελευταία έπαψε πολύ σύντομα να υπάρχει και η Ανατολική παρέμεινε η μόνη άμεση συνέχεια της «πρώτης Ρώμης» για χίλια χρόνια. Το 476 ο αρχηγός των Γερμανών μισθοφόρων Οδόακρος ανέτρεψε τον τελευταίο «δυτικό» αυτοκράτορα Ρωμύλο Αύγουστο και με την έγκριση της Γερουσίας ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Ιταλίας, με την ιδιότητα του οποίου αναγνωρίστηκε από το Βυζάντιο. Στη θέση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, προέκυψαν πολλές μικρότερες βάρβαρες πολιτικές ενώσεις: οι Οστρογότθοι εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία, στη νοτιοανατολική Γαλατία και την Ισπανία, οι Βησιγότθοι, στη βορειοδυτική Γαλατία, οι Φράγκοι, στη Βόρεια Αφρική, οι Βάνδαλοι, στις Βρετανικές Νήσους, οι Άγκλες και οι Σάξονες. Για αρκετό καιρό, οι ηγέτες αυτών των φυλών και των λαών, που εμπλέκονταν σε έναν συνεχή αγώνα για εξουσία και έδαφος, ήταν ικανοποιημένοι με την πριγκιπική ή βασιλική αξιοπρέπεια. Αλλά καθώς εμφανίστηκαν σχετικά μεγάλα και συγκεντρωτικά κράτη στη Δύση, οι αξιώσεις για το ρωμαϊκό αυτοκρατορικό στέμμα άρχισαν να ακούγονται όλο και πιο ευδιάκριτα. Συνολικά, έγιναν ευνοϊκά αντιληπτοί από τον παπικό θρόνο, ο οποίος τότε δεν είχε ακόμη διακόψει την εκκλησιαστική και κανονική κοινωνία με το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά προσπαθούσε με κάθε δυνατό τρόπο να επιβεβαιώσει την υπεροχή του στον χριστιανικό κόσμο. Το 800, ο Πάπας Λέων ο Τρίτος, χωρίς καμία νομική ή κανονική βάση για αυτό, και ανεξάρτητα από την κυριαρχία της νόμιμης αυτοκράτειρας Ειρήνης στο Βυζάντιο, έστεψε αυτοκράτορα τον Φράγκο βασιλιά Καρλομάγνο τον Μέγα. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι οι κληρονόμοι του Καρόλου δεν προσπάθησαν καν να διατηρήσουν τη «Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία» του. Χωρίστηκε μεταξύ των εγγονών του σε τρία μέρη: τα βασίλεια των Ανατολικών Φράγκων, των Δυτικών Φραγκικών και της Λωρραίνης, τα οποία με τη σειρά τους έγιναν η βάση της σύγχρονης Γαλλίας και Γερμανίας.
Το 962, ο Όθωνας ο Πρώτος της δυναστείας των Σαξόνων, το ίδιο αυθαίρετα με τον Κάρολο πριν, στέφθηκε Αυτοκράτορας της «Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους». Διήρκεσε περισσότερο από το Φράγκικο, μέχρι το 1806, αλλά στα γερμανικά εδάφη δεν υπήρχε πυρήνας γύρω από τον οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένα ισχυρό, αναπόσπαστο, πραγματικά αυτοκρατορικό κράτος. Αρκεί να πούμε ότι στο έδαφος της «αυτοκρατορίας» υπήρχαν περισσότεροι από 300 μικροί κρατικοί σχηματισμοί, οι «αυτοκράτορες» δεν είχαν ούτε γενικό αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο ούτε δικαστήριο και σε περίπτωση συγκρούσεων εξαρτώνταν από την υποστήριξη των Γερμανών μοναρχών. και πόλεις.
Ήδη εκείνη την εποχή, οι δυτικοευρωπαίοι μονάρχες ήταν εξαιρετικά ανήσυχοι να δώσουν στις αυτοαποκαλούμενες αξιώσεις τους για τη ρωμαϊκή κληρονομιά ένα νόμιμο και νόμιμο χαρακτήρα. Με βάση αυτό, με διάφορα προσχήματα, κήρυξαν την αυτοκρατορική εξουσία στην Κωνσταντινούπολη «ψεύτικη» και «παράνομη», επισημαίνοντας, για παράδειγμα, την αδυναμία μιας γυναίκας στον θρόνο (κάτι απολύτως σύνηθες για το Βυζάντιο με τον ιδιαίτερο σεβασμό του η Παναγία και η Σοφία). Με την εξαφάνιση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και τη σταδιακή τεχνολογική και οικονομική άνοδο της Δύσης, οι επιθέσεις δεν σταμάτησαν σε καμία περίπτωση, αλλά, ίσως, έγιναν ακόμη πιο σφοδρές - σαν να εξαρτιόταν η δύναμη της ίδιας της θεμελίωσης της δυτικής εξουσίας το. Ταυτόχρονα, η Μόσχα προστέθηκε στα αντικείμενα κριτικής και δυσφήμισης, αναλαμβάνοντας την πνευματική αποστολή της «Τρίτης Ρώμης». Ενδιαφέρων, ότι ο Αμερικανός πολιτικός στρατηγός Edward Luttwak (ένας από τους λίγους στη Δύση που γενικά μιλά ευνοϊκά για το Βυζάντιο ως εξαιρετικά αποτελεσματικό κράτος) στις σελίδες του βιβλίου του "The Strategy of the Byzantine Empire" καθιστά σαφές με κάθε δυνατό τρόπο ότι η η ίδια η αυτοκρατορία έπαψε να υπάρχει με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους. Ο κρατικός σχηματισμός που προέκυψε στη θέση του μερικές δεκαετίες αργότερα αποκαλούσε τον εαυτό του μόνο «αυτοκρατορία», όντας μόνο ελληνικό βασίλειο. Με αυτόν τον τρόπο υπονομεύει σταδιακά τη σύνδεση της Κωνσταντινούπολης («νέας Ρώμης») και της Μόσχας, η οποία, όπως αποδεικνύεται, δεν παντρεύτηκε με τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, αλλά μόνο με τους Έλληνες βασιλιάδες. ο οποίος, στο σύνολό του, μιλά ευνοϊκά για το Βυζάντιο ως εξαιρετικά αποτελεσματικό κράτος) στις σελίδες του βιβλίου του «The Strategy of the Byzantine Empire» με κάθε δυνατό τρόπο καθιστά σαφές ότι η ίδια η αυτοκρατορία έπαψε να υπάρχει με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από οι Σταυροφόροι. Ο κρατικός σχηματισμός που προέκυψε στη θέση του μερικές δεκαετίες αργότερα αποκαλούσε τον εαυτό του μόνο «αυτοκρατορία», όντας μόνο ελληνικό βασίλειο. Με αυτόν τον τρόπο υπονομεύει σταδιακά τη σύνδεση της Κωνσταντινούπολης («νέας Ρώμης») και της Μόσχας, η οποία, όπως αποδεικνύεται, δεν παντρεύτηκε με τους Ρωμαίους αυτοκράτορες, αλλά μόνο με τους Έλληνες βασιλιάδες.
Μια τέτοια άποψη, φυσικά, δεν συνάδει με την ιστορική εμπειρία και στάση της Ρωσίας. Κατ' αρχήν, η συνειδητοποίηση της Ρωσίας ως του μοναδικού εναπομείναντος υπερασπιστή της ορθόδοξης πίστης στον κόσμο συνέβη ακόμη και πριν από τον επίσημο σχεδιασμό της έννοιας "Μόσχα - η τρίτη Ρώμη" και ακόμη και πριν από την ήττα της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, συγκεκριμένα κατά την εποχή της σύναψης της Ένωσης της Φλωρεντίας (1439), σύμφωνα με την οποία ο βυζαντινός αυτοκράτορας και μέρος του βυζαντινού κλήρου αναγνώρισαν την υπεροχή του Πάπα στις εκκλησιαστικές υποθέσεις. Στην πραγματικότητα, μετά από αυτό, η μοίρα της «δεύτερης Ρώμης» στα μάτια των προγόνων μας ήταν προφανές. Νομικά, η «μεταβίβαση της αυτοκρατορίας» καθορίστηκε το 1472, όταν η ανιψιά του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα, Σοφία Παλαιολόγου, παντρεύτηκε τον Μέγα Δούκα της Μόσχας, Ιβάν τον Τρίτο Βασιλίεβιτς.
Στη συνέχεια, το Βυζάντιο, καθαρά ή αόρατα, ήταν πάντα παρόν στην κοινωνικοπολιτική και πολιτιστική ζωή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας: αρκεί να θυμηθούμε το «ελληνικό σχέδιο» της Αικατερίνης Β', τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους του 18ου και 19ου αιώνα, το νεοβυζαντινό στυλ στην αρχιτεκτονική (για παράδειγμα, ναυτικός καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου στην Κρονστάνδη όσον αφορά τις επαναλήψεις της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη), τα έργα του Konstantin Leontiev, το έργο του Fyodor Tyutchev, τα ποιήματα του Maximilian Voloshin ... Ωστόσο, το 1917 η Ρωσική Αυτοκρατορία καταστράφηκε και το βυζαντινό θέμα εξαφανίστηκε από την επίσημη συζήτηση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στη σύγχρονη Ρωσία, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, κατά τη γνώμη μας, συνεχίζει να είναι θύμα μιας συνωμοσίας σιωπής και άγνοιας. Έχουμε βέβαια εξαιρετικούς βυζαντολόγους, όπως ο A.M. Lidov ή ο S.A. Ivanov, αλλά τα έργα τους είναι γνωστά σχεδόν αποκλειστικά στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Η βυζαντινή ιστορία δεν διδάσκεται σχεδόν ποτέ σε σχολεία και πανεπιστήμια. Ακόμα θα! Εξάλλου, το κύριο μέρος του χρόνου μελέτης αφιερώνεται στη μελέτη της ζωής της μεσαιωνικής Ευρώπης - όλοι αυτοί οι βασιλιάδες και πρίγκιπες, εξαιρετικά σημαντικοί για την κατανόηση της ρωσικής αποστολής! Η λογοτεχνία που μπορεί να βρεθεί στα ράφια των βιβλιοπωλείων είναι κυρίως είτε μεταφρασμένη είτε προεπαναστατική. (Και αυτό παρά το γεγονός ότι στο εξωτερικό - στην ίδια Ευρώπη - ολόκληρα χωριστά ράφια είναι αφιερωμένα σε αυτό το θέμα.) Πρόσφατα, το ενδιαφέρον του κοινού για το Βυζάντιο άρχισε σταδιακά να αυξάνεται,
Ένα από τα καλύτερα έργα για το Βυζάντιο που απευθύνεται σε ευρύ κοινό παραμένει η δημοσιογραφική ταινία του Αρχιμανδρίτη Τίχων (Σεβκούνοφ) «Η πτώση της αυτοκρατορίας. Βυζαντινό Μάθημα» (2008). Εξηγεί πολύ κατανοητά από πού αντλούσε δύναμη η ρωμαϊκή δύναμη για να αντέξει τις πραγματικά ακραίες συνθήκες στις οποίες βρισκόταν για περισσότερα από χίλια χρόνια της ιστορίας της, και γιατί παρόλα αυτά κατέρρευσε. Μεταξύ των βασικών αιτιών είναι οι ίντριγκες των Ευρωπαίων ηγεμόνων, που τελικά οδήγησαν σε άμεση επίθεση κατά της Κωνσταντινούπολης, την ενίσχυση της τοπικής ολιγαρχίας και του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου που ήταν στενά συνδεδεμένο με αυτήν, που εκπροσωπούνταν εκείνη την εποχή από τις ιταλικές δημοκρατίες - Βενετία και Γένοβα. ανάπτυξη του ελληνικού εθνικισμού μεταξύ της βυζαντινής αριστοκρατίας και της διανόησης, που ξαφνικά «θυμήθηκε» ότι δεν ήταν Ρωμαίοι, και εθνικοί Έλληνες - λέξη που προς το παρόν ήταν υβριστική και παραδοσιακά δήλωνε μη χριστιανούς Έλληνες. Αλλά, ίσως, το κύριο πράγμα που κατέστρεψε το Βυζάντιο ήταν η απώλεια της αληθινής πίστης, που εκφράστηκε, ειδικότερα, στη σύναψη πολλών ενώσεων με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία με την προϋπόθεση της αναγνώρισης της πρωτοκαθεδρίας του Πάπα. Επιπλέον, αν η Ένωση της Λυών το 1274 ήταν το αποτέλεσμα, μάλλον, των προσωπικών προσπαθειών του αυτοκράτορα Μιχαήλ του Όγδοου Παλαιολόγου (για την οποία αφορίστηκε από την Εκκλησία και στερήθηκε την εκκλησιαστική ταφή), τότε η Ένωση της Φλωρεντίας το 1439 ήταν υποστηρίζεται ευρέως όχι μόνο από τη βυζαντινή πολιτική ελίτ, αλλά ακόμη και από σημαντικό μέρος των ιεραρχών. Σε αυτό προστέθηκαν τα εξευτελιστικά φλερτ με τους πιεστικούς Τούρκους, που τελικά έπεισαν τον λαό για προδοσία από τις κοσμικές και πνευματικές αρχές και, με τη σειρά του, δημιούργησε μια ατμόσφαιρα βαθιάς απάθειας και σήψης στην κοινωνία. για την ώρα καταχρηστική και παραδοσιακά δηλώνει μη χριστιανούς Έλληνες.
Με άλλα λόγια, το Βυζάντιο έπαψε να είναι το βασίλειο του Χριστού στη γη, περιφρόνησε τον ρόλο που του είχε αναθέσει ο ίδιος ο Κύριος, τον ρόλο του κατέχοντος ή «εγκράτεια», που στην Ορθόδοξη εσχατολογία σημαίνει την αρχή που εμποδίζει τον ερχομό του τελευταίου. μέρες στον κόσμο και τον ερχομό του Αντίχριστου. Εξάντλησε το ποτήρι της υπομονής του Θεού - και εξαφανίστηκε κάτω από την επίθεση των βαρβάρων, των οποίων τις επιδρομές είχε προηγουμένως απωθήσει με επιτυχία για αιώνες.
Η αυτοκρατορία πέθαινε και στο σώμα και, το πιο σημαντικό, στο πνεύμα. Είναι ακόμη πιο παράξενο να διαβάζουμε μια ανώνυμη πραγματεία για τις θέσεις του δικαστηρίου που χρονολογείται από τον 14ο αιώνα, η οποία περιγράφει λεπτομερώς τις υπέροχες ρόμπες των αξιωματούχων της αυλής, τις διάφορες κόμμωση και τα παπούτσια τους και τις επίσημες διακρίσεις. Η πραγματεία δίνει λεπτομερείς περιγραφές δικαστικών τελετών, στέψεων, ανυψώσεων σε μια θέση ή στην άλλη, κ.λπ. Με άλλα λόγια, η πραγματεία χρησιμεύει ως συμπλήρωμα της περίφημης συλλογής του 10ου αιώνα Περί Τελετών. Τον 10ο αιώνα, την εποχή της υψηλότερης λαμπρότητας και δύναμης της αυτοκρατορίας, μια τέτοια ηγεσία ήταν κατανοητή και απαραίτητη. Ωστόσο, η εμφάνιση παρόμοιας πραγματείας τον 14ο αιώνα, την παραμονή του προφανώς αναπόφευκτου για πολλούς θανάτου του κράτους, προκαλεί σύγχυση και κάποιου είδους τρομερό συναίσθημα μπροστά στην τύφλωση που προφανώς βασίλευε στην αυλή του Βυζαντινού βασιλείου του τελευταία δυναστεία.
Οι σχέσεις της σύγχρονης Ρωσίας με το Βυζάντιο είναι οδυνηρές. Αυστηρά «νόμιμα» μετά το θάνατο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, η Μόσχα έχασε τα δικαιώματα στη βυζαντινή κληρονομιά, επομένως, δηλώνοντας τους εαυτούς μας ως «Τρίτη Ρώμη», συμπεριφερόμαστε, όπως η Δύση, σαν απατεώνες. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη, με τον υπερατομικισμό τους, τη λατρεία του χρυσού μοσχαριού, που εξυψώνουν την αμαρτία σε αρετή και εξισώνουν το Καλό με το Κακό, σχεδόν ανοιχτά προετοιμάζουν την άφιξη του Ψευδοπροφήτη στον κόσμο και, Στην πραγματικότητα, η Ρωσία παραμένει το μόνο πραγματικό εμπόδιο - katechon - στο δρόμο τους. Με αυτή την ιδιότητα προκαλεί τη μεγαλύτερη οργή των Δυτικών (στιγματίζοντας την έννοια της «Μόσχας - η τρίτη Ρώμη» ως «σαφώς φασιστικό μισανθρωπικό έργο») και ταυτόχρονα προσελκύει τα ελπιδοφόρα βλέμματα των υπολοίπων μη Ο δυτικός κόσμος, όπως αποδεικνύεται, για παράδειγμα,
Κατά τη γνώμη μας, το ερώτημα αν είμαστε πράγματι διάδοχοι της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή όχι θα κριθεί μόνο στο μέλλον. Αυτό μας φέρνει σε μια κατάσταση ακραίου κινδύνου, αλλά η αδράνεια μπροστά στο Σκοτάδι που έρχεται από τον Ατλαντικό γίνεται ακόμα πιο επικίνδυνη. Δεν θα δελεστούμε από τις γοητείες της Δύσης, θα διατηρήσουμε την πίστη και τις παραδόσεις των Ορθοδόξων προγόνων μας με αγνότητα - βλέπετε, και με τη βοήθεια του Θεού θα αναβάλουμε την έναρξη των τελευταίων καιρών, όπως έκανε το Βυζάντιο για αιώνες. Ας περιφρονήσουμε αυτήν την αποστολή (δεν έχει σημασία αν από αστοχία, φόβο ή προδοσία) - θα χαθούμε με τον ίδιο τρόπο που χάθηκε η Κωνσταντινούπολη, η «δεύτερη Ρώμη», στον καιρό της. Και τότε κανείς και τίποτα δεν θα κρατήσει τον κόσμο από το Τέλος.
Ο Αντίχριστος αργά ή γρήγορα θα έρθει. Αλλά αλίμονο σε αυτούς μέσω των οποίων έρχεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου