ΤΟ ΠΙΟΝΙ

Είμαστε τα μάταια Πιόνια στην παρτίδα που παίζουν οι Ουρανοί/
διασκεδάζουν μαζί μας στη σκακιέρα της Ύπαρξης/
Εδώ κι εκεί κουνάμε, δίνουμε σαχ και τρώμε/
και μετά γυρίζουμε ένας-ένας/
στης ανυπαρξίας το κουτί
Ομάρ Καγιάμ. Ρουμπαγιάτ (1105

=====

<<-Αν το σκάκι είναι αναπαράσταση πολέμου, ο καλός στρατηγός προσέχει το πιόνι;
-Ναι, βέβαια. Και το εξηγώ στα παιδιά που διδάσκω σκάκι, αυτός που θυσιάζει άσκοπα τα πιόνια, σπάζει το μέτωπό του και σπάζει τη δομή, στη συνέχεια κάνει ακόμα χειρότερες θυσίες μέχρι να χάσει. Για αυτό σέβεσαι τον στρατιώτη, αν και μερικές φορές αναγκάζεσαι να κάνεις θυσίες. Το ίδιο και στον πόλεμο.
-Άρα μήπως τελικά ο σκοπός αγιάζει τα μέσα;
-Όχι, γιατί όταν είναι να καταρρεύσει όλο το σύστημα θυσιάζεις ένα πιόνι, αν το θυσιάζεις επειδή θεωρείς ότι δεν έχει αξία είσαι ηλίθιος। Το βλέπω με τα μυρμήγκια. Όταν δέχονται μία επίθεση απ' έξω από έντομα, τα μυρμήγκια στρατιώτες πηγαίνουν για να πεθάνουν στην είσοδο της φωλιάς και αυτή βουλώνει. Η είσοδος μπουκώνει από τα κορμιά των μυρμηγκιών. Αυτό είναι μια στρατηγική που έχει αναπτύξει η μυρμηγκοφωλιά -η οποία είναι αυτή που διαθέτει τη νοημοσύνη και όχι το μυρμήγκι- για να προστατεύει όλο το σύνολο. Έτσι και στο σκάκι, δεν έχω δει ούτε μια παρτίδα σκάκι, σε επαγγελματικό επίπεδο, όπου να μην χαθεί ούτε ένα πιόνι. Ν.ΛΥΓΕΡΟΣ>>

Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνιοπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκεικαι στην υστερινή γραμμή προφθαίνει।

Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρηοπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουνοι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του।।

Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει।Λόγχες λοξά το ρίχνουν πεζοδρόμοι·τα κάστρα το χτυπούν με τες πλατειές τωνγραμμές·

μέσα στα δυο τετράγωνά τωνγρήγοροι καβαλλάρηδες γυρεύουνμε δόλο να το κάμουν να σκαλώσει·

κ’ εδώ κ’ εκεί με γωνιακή φοβέραμπαίνει στον δρόμο του κανένα πιόνιαπ’ το στρατόπεδο του εχθρού σταλμένο।

Aλλά γλιτώνει απ’ τους κινδύνους όλουςκαι στην υστερινή γραμμή προφθαίνει।

Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,στην φοβερή γραμμή την τελευταία·τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!

Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνεικ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο

।Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,για να την αναστήσει από τον τάφο

ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη।

Κ.ΚΑΒΑΦΗΣ

(Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993)