ΚΡΙΣΗ..ΜΑΑΤ [Μέρος Γ΄]

Μαάτ Οι πληροφορίες που παρέχονται για τον όρο Μαάτ, στα βιβλία που ασχολούνται με την θρησκεία των αρχαίων Αιγυπτίων, είναι συνοπτικά οι παρακάτω: Η λέξη Maat, mcɜt, είναι φορέας των ιδεών της δικαιοσύνης, της ευθύτητας, της ακεραιότητας, της ορθότητας, της αλήθειας και της γνησιότητας, μεταξύ άλλων σχετικών ιδεών.  Γενικά σημαίνει ‘αυτό το οποίο είναι αληθινό, δίκαιο, σωστό, χρηστό, κόσμιο.’ H θεά Μaat είναι η θεά της Αλήθειας και ταυτίζεται με την Ίσιδα. Maati στους αρχαίους χρόνους ήταν οι δυο θεές Ίσις και Νέφθυς. Η θεά της Αλήθειας συμβολίζεται με το φτερό της στρουθοκαμήλου (είναι το σύμβολο που βρίσκεται πάνω από την επικεφαλίδα με την λέξη "Μαάτ"), το οποίο αποτελεί και το ιδεόγραμμα του όρου, αλλά η αιτία για την οποία αυτό συμβαίνει μας είναι άγνωστη, καθώς επίσης άγνωστη μας είναι και η αρχέγονη ιδέα που κρύβεται πίσω από το όνομα της θεάς. Κατά την Κρίση, οι δυο θεές παρίστανται στην αίθουσα του Maati μέσα στην οποία είναι οι 42 θεοί της Κρίσης. “Η λέξη Maat αρχικά σήμαινε καλάμι ή ράβδος μέτρησης.”(58/152)       Ο όρος  Μαάτ έχει ιστορία και σπουδαιότητα όμοια με αυτήν της λέξης akh η οποία αναλύεται στην σελίδα με τίτλο "Οι όροι ba και akh". Οι δυο αυτές λέξεις (χωρίς να είναι οι μόνες) αναφέρονταν αρχικά σε ζώντες. Οι αιγυπτιολόγοι δεν θέλουν να το παραδεχτούν και έτσι είναι αναγκασμένοι είτε να καταφεύγουν σε δικαιολογίες που θυμίζουν εκείνες των οπαδών του γεωκεντρισμού (Όποιο ουράνιο σώμα παρουσίαζε ανακόλουθη με την θεωρία τους συμπεριφορά, το εμφάνιζαν να ακολουθεί αφύσικες τροχιές με τις οποίες δικαιολογούσαν τα αδικαιολόγητα), είτε κατηγορούν τους συντάκτες των κειμένων για μαγεία.   Η Κρίση γινόταν επί ζώντων. Έχουμε την αγωνία τους, τις ικεσίες τους, το αίμα τους, τους σφαγείς τους, αλλά και την χαρά των ‘αθώων’. Το ιερατείο περνούσε τις νέες ιδέες του στα κείμενα και δια της μεταφοράς των δρώμενων στον Κάτω Κόσμο εμφάνιζε τους ζωντανούς ως πεθαμένους. Στη ζυγαριά της Κρίσης τοποθετείται στον ένα δίσκο η καρδιά του κρινόμενου και στον άλλο το φτερό-σύμβολο της θεάς Maat. Πολλές φορές στον απέναντι δίσκο τοποθετείται η θεά η ίδια. H καρδιά δηλαδή, η σάρκα, το σώμα, κρίνεται κατά πόσο είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις των θεών. Κρίνεται με μέτρο το σώμα της θεάς. Στον πάπυρο του Άνι ο κρινόμενος βεβαιώνει τον κριτή του ότι του παρουσιάζει Μαάτ και όχι ελαττώματα. Από την Βίβλο των Νεκρών:     Κύριος του Maati είναι το όνομά σου. Αληθώς, έχω έρθει σε σένα, Σου έχω φέρει Μαάτ Έδιωξα για σένα τα ελαττώματα. (Κεφ.125, pl. 30,γρ.6)(5/194)     καθώς και: … η καρδιά μου κατέχει Μαάτ,     δεν υπάρχει ελάττωμα στο σώμα μου. (Κεφ.18, pl. 12, γρ.1-2) (5/72)     Η καρδιά του είναι maa κατεβαίνοντας από τον ζυγό,     δεν έχει αμαρτήσει εναντίον θεού ή θεάς. (Κεφ.30b, pl.3, γρ.2) (5/17)  Στα κείμενα των σαρκοφάγων, στην επωδό 1033, συναντάμε το απόσπασμα που ακολουθεί: Έχω πετάξει ότι ήταν άσχημο σ’ αυτόν, του έφερα Μαάτ. (§270)(72/129) Ο μεταφραστής, σε σχετικό σχόλιο, μας πληροφορεί ότι μια ομάδα αντιγράφων της ίδιας επωδού χρησιμοποιεί αντί της έκφρασης ‘έχω πετάξει’, “I have ejected”, την γνωστή  ‘έχω κόψει’, η οποία χρησιμοποιείται για την αφαίρεση ελαττωμάτων. [“I have cut out” (what was at miss in him) (72/128)]      Υπάρχει Μαάτ στο σώμα μου.            (Κεφ.80,pl.28,γρ.8)(5/183)                                                       Η παραπάνω πρόταση είναι τόσο απλή και ξεκάθαρη ώστε δεν είναι δυνατό να υπάρξουν παρερμηνείες: “right is in my body”(77/79) μεταφράζει ο R.O.Faulkner και “right and truth are in my body” (5/80)  ο W. Budge. Σας θυμίζω το ανάλογο απόσπασμα για τα ελεττώμματα: Στον Ελατώμματα και Μαάτ, ρητά και κατηγορηματικά, αναφέρονται στο σώμα. Αποτελούν σωματικά χαρακτηριστικά, σωματικά γνωρίσματα, σωματικές ιδιότητες και όχι πνευματικές ατέλειες ή χαρίσματα. Ούτε ασφαλώς, αποτελούν σημάδια συμπεριφοράς τα οποία καταγράφηκαν πάνω στο σώμα. Στον πάπυρο του Nebseni (κεφ.125 της Βίβλου των Νεκρών) ο κρινόμενος ζητάει από τον θεό να τον απαλλάξει από τους αγγελιοφόρους του που κάνουν φριχτά πράγματα με ακάλυπτα πρόσωπα και απολογείται λέγοντας:  …διότι δημιούργησα Μαάτ,     Ω Κύριε του Μαάτ,     είμαι αγνός, το στήθος μου είναι πλυμένο,     τα οπίσθιά μου έχουν καθαριστεί,     τα σωθικά μου [ήταν] στη δεξαμενή του Μαάτ,     ούτε ένα μέλος μου δεν είναι λειψό.(5/206) Συμπεραίνεται ότι όταν ο κρινόμενος επικαλείται την ύπαρξη Μαάτ δεν χρειάζεται να αναφέρει ότι απαλλάχτηκε από τα ελαττώματα. Δημιούργησα Μαάτ σημαίνει εξαφάνισα τα ελαττώματά μου.      Εκείνο το οποίο εξετάζεται στην ‘αίθουσα’ του Μαάτ είναι ακριβώς η κατοχή ή όχι Μαάτ από τον κρινόμενο. Στην επωδό 959 συναντάμε τον Άνι να έχει διαλέξει αυτή την φορά να εξυψώσει τον εαυτό του στη θέση του θεού-κριτή του Μαάτ: Είμαι αυτός που αποκλείει (τους ανθρώπους) από το Μαάτ.(72/91) Είναι προφανές λοιπόν ότι Μαάτ διαθέτουν όσοι είτε απαλλάχτηκαν από τα ελαττώματά τους, είτε ποτέ δεν διέθεταν τέτοια. Μαάτ είναι η κατάσταση που επικρατεί όταν πάψουν να υπάρχουν τα ελαττώματα. Όποιος έχει ελαττώματα δεν έχει Μαάτ, και αντιστρόφως.     Μια πρόταση από μια προσευχή γραμμένη στον τάφο κάποιου Ay, επί βασιλείας του Φαραώ Akhenaten(~1350-1334), αποτελεί αδιάσειστη απόδειξη ότι το Μαάτ είναι το αντίθετο των ελαττωμάτων και ότι σχετίζεται αποκλειστικά με το σώμα.      Εγκατέστησε (Εκείνος) Μαάτ στο σώμα μου, απεχθάνομαι την                                                “φαυλότητα”(falsehood)     (65/94) Όπου τα συμφραζόμενα επιτρέπουν την χρησιμοποίησή της, οι μεταφραστές μεταχειρίζονται την λέξη “falsehood” για να αποδώσουν τον όρο isft, “asfet,” -που περιέχεται στο τελευταίο ιερογλυφικό απόσπασμα- και ο οποίος, σαν έννοια, αποτελεί τον αντίποδα του Μαάτ. Δυστυχώς δεν παρέχεται το ιερογλυφικό κείμενο για το παραπάνω απόσπασμα. Η φράση όπως αποδίδεται πάντως δεν ευσταθεί, "εγκατέστησε Μαάτ στο σώμα μου, επειδή σιχαίνομαι τα ψέματα, την ανηθικότητα κτλ!" Ο συντάκτης της πιθανότατα εννοούσε:«Εγκατέστησε Μαάτ στο σώμα μου, επειδή απεχθάνομαι τα ελαττώματα, τις ασκήμιες.» Ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να μεταφραστεί η λέξη Μαάτ στον πληθυντικό αριθμό είναι ‘προτερήματα’, δηλαδή ‘γνωρίσματα Μαάτ’.   Σου έφερα Μαάτ, έδιωξα τα ελαττώματα. (Κεφ.125, pl. 30,γρ.6)(5/194) Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το Βιβλίο των Πυλών:      (77,2ος τόμος/185) Παρατίθεται η απόδοση του W.Budge για το τελευταίο απόσπασμα: Έχω δώσει εντολή ώστε να έχετε την ύπαρξή σας εξ’ ολοκλήρου με Μαάτ και χωρίς αμαρτία (ή, ελαττώματα)       I have decreed for you that ye shall have your being in all of it        with maat, and without sin (or, defects)(77 2ος τόμος/186) Στο επόμενο απόσπασμα, είναι τα ελαττώματα grg των οποίων την θέση καταλαμβάνει το Μαάτ:                   (Αρνητική εξομολόγηση, Κεφ. 125, Βίβλος των Νεκρών του Ε.Naville)(5/350) Τα αποσπάσματα αυτά καθιστούν σαφές ότι τα γνωρίσματα Μαάτ καταλαμβάνουν τον χώρο που εγκαταλείπουν τα σωματικά ελαττώματα.  Η επωδός 270 αναφέρει ότι, «Του Άνι το φτερό βρίσκεται στο κεφάλι του», ο Άνι δηλαδή φέρει πλέον το σύμβολο του Μαάτ. Είναι καθαρός από ελαττώματα, αγνός. Μερικές αμφιβολίες που μπορεί να διατηρούνται για την άποψη αυτή διαλύονται από την επωδό 280 η οποία λέει, για τον κριθέντα και δικαιωθέντα: «βγήκες από κει με το φτερό σου στο κεφάλι σου». Στην δε επωδό 540 ο ίδιος ο κριθείς λέει: Έχω προχωρήσει αγνός, με το φτερό μου στο [κεφάλι] μου.(§136)(71/158) Στα κείμενα των πυραμίδων συναντάμε τον ίδιο τον Φαραώ να λέει: Άφησα τον Ώρο πίσω μου, οι φτερούγες μου (wings) έγιναν σαν εκείνες του γερακιού, τα δυο μου φτερά (plumes) είναι αυτά ενός ιερού γερακιού.  (Ρήση 245 §250)        Στην παραπάνω απεικόνιση της αίθουσας του Μαάτ διακρίνεται, στο επάνω μέρος της εικόνας, μια φιγούρα μπροστά από την βάση του ζυγού η οποία κρατάει στο χέρι της ένα φτερό άλλο από εκείνο που βρίσκεται πάνω στον ζυγό. Αυτό πρέπει να είναι το φτερό το οποίο θα τοποθετηθεί στο κεφάλι του κριθέντα ο οποίος μόλις δικαιώθηκε.                                     Maria Carmela Betró, “Hieroglyphics,” σ. 2 Μετά από τα παραπάνω, το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος έβγαινε από την αίθουσα της Κρίσης με το φτερό του εξαγνισμένου στο κεφάλι του; Ένας νεκρός; Κάρφωναν το φτερό στα μαλλιά ενός πνεύματος; Οι εκδότες των Κειμένων της Βίβλου των Νεκρών δεν διδάχτηκαν από τους συγγραφείς των κειμένων διότι τέτοιοι δεν υπήρξαν ποτέ. Πάντα υπήρχαν μόνο καταγραφείς και αντιγραφείς. Τα κείμενα τα έγραψε η προφορική παράδοση, η οποία ήταν χαμένη πλέον κατά την εποχή που τα ιερατεία εκμεταλλεύονταν τα κείμενα (έκαναν μαζική παραγωγή και τα πουλούσαν). Όμως τα πίστευαν! Διαφορετικά δεν θα είχαν καταλήξει στον παραλογισμό της ταρίχευσης των νεκρών. Οι άνθρωποι κάνουν πολλά χάριν των παραδόσεων και των εθίμων τους. Ακρωτηριάζουν τα παιδιά τους (κλειροριδεκτομή – περιτομή) και μέχρι που σφάζουν τα πρωτότοκά τους. Ίσως, έτσι όπως είναι επηρεασμένοι και ποτισμένοι από την “ιερή” παράδοση, είναι επιτρεπτό να τους βρει κανείς μερικές δικαιολογίες. Εμείς όμως, που είμαστε απομακρυσμένοι και ανεπηρέαστοι, γιατί δεν διακρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο εξαπατήθηκαν, παρά τους αποδίδουμε ανοησία για να καλύψουμε την άγνοιά μας; Ένα απόσπασμα  γράφει: «Φαραώ, γίνε αγνός (akh) στην χώρα του φωτός.» Κατά τον τρόπο αυτόν αντιλαμβάνονταν την έννοια του αποσπάσματος οι ιερείς, γι’ αυτό και τον ταρίχευσαν τον Φαραώ. Για να μπορέσουν να δουν το σώμα του οι θεοί, να διαπιστώσουν ότι διαθέτει Μαάτ και να του επιτρέψουν να ζήσει μαζί τους στην χώρα του φωτός. Αντιθέτως, στις μεταφράσεις διαβάζουμε: «Φαραώ, γίνε πνεύμα στον ορίζοντα»!Πηγή..sitemaker.gr/legendarygods/page [Γιά το τί ακριβώς είναι οι ταφικές επιγραφές τών πυραμίδων,μέρος τών οποίων είδατε σε αυτήν την ενότητα,θά ακολουθήσει σχετική ανάρτηση..]