Julius Evola:Ο Carl Gustav Jung και η παγίδα των «αρχέτυπων».

Σήμερα προτείνουμε μια σύντομη αλλά ακριβή ανάλυση από τον βαρόνο για τη συμβολή του Carl Gustav Jung στην ψυχαναλυτική υπόθεση, η οποία εμφανίστηκε στις στήλες του εντύπου «Roma» το 1950, με τίτλο: » Ο Ελβετός Jung ενημερώνει τον Φρόυντ»». Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για τη φιγούρα του Ελβετού ψυχολόγου, ψυχιάτρου και ανθρωπολόγου, για την «αναλυτική ψυχολογία» ή «του βάθους», για την επεξεργασία του συλλογικού ασυνείδητου. Ο Jung μάλλον έφτασε να αντιληφθεί τα όρια ενός οράματος που δεν ήταν σε θέση να ξεπεράσει το απλό ψυχικό κατώφλι, αλλά δεν μπόρεσε να περάσει αυτό το κατώφλι, να συλλάβει και να αποδεχτεί τη μεταφυσική πραγματικότητα, την πνευματική σφαίρα. Έζησε επίσης εμπειρίες από πρώτο χέρι που για απλότητα θα μπορούσαμε να τις ορίσουμε ως «παραφυσικές» και μελέτησε αυτά τα φαινόμενα για μεγάλο χρονικό διάστημα καθώς είχε μια σχεδόν θανατηφόρα εμπειρία: διαισθανόταν, ίσως, αλλά δεν ήταν σε θέση να καταλάβει.  

Και η προσπάθεια να διατάξουμε και να ορίσουμε υπερορθολογικές και υπερψυχικές πραγματικότητες, παραμένοντας κάτω από το κατώφλι του Πνεύματος, σημαίνει δημιουργία εντελώς λανθασμένων και ανατρεπτικών παρεκτροπών και ερμηνειών, κατά κάποιο τρόπο ακόμη πιο επικίνδυνες από αυτές του «κυρίου» Φρόυντ, ακριβώς επειδή πηγαίνουν να νοθεύσουν ανώτερες αρχές και πραγματικότητες, κάνοντάς τες να υποχωρήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα: σε αυτό ακριβώς μένει ο Evola, προτείνοντας ερμηνείες. Ας θυμηθούμε ότι ο Jung εκτιμήθηκε και  ακόμη και σε κάποιους κύκλους εθνικιστικούς που, δεν αποτελεί έκπληξη, παραπέμπουν σε πανθεϊστικά και έμφυτα οράματα. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, γιατί ο ψυχικός κόσμος είναι ο πιο επικίνδυνος, ακόμη και σε σύγκριση με τον απλά χονδροειδές. Ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, στην πραγματικότητα, οι δαιμονικές δυνάμεις (οι πραγματικές, και όχι οι αρχετυπικές στην αντίστροφη ερμηνεία του Jung) έχουν την ελευθερία να δρουν και να χτυπούν, να ανατρέπουν και να έχουν εμμονή, να παραπλανούν και να παρεκκλίνουν.  

Του Julius Evola στο έντυπο “Roma”, 7 Σεπτεμβρίου 1950: 

«Ο κόσμος είναι γεμάτος δαίμονες» είχε ήδη γράψει ο Θαλής της Μιλήτου αρκετούς αιώνες πριν από τον Χριστό. Το ίδιο επαναλαμβάνει σήμερα ο Ελβετός ψυχαναλυτής και ψυχίατρος C. G. Jung, εκτός από μια ορισμένη μεταφορά όρων. Οι «δαίμονες» παίρνουν το όνομα «αρχέτυπα». Ο κόσμος που κατοικούν και μολύνουν δεν είναι αυτός έξω από εμάς, αλλά ο ψυχικός κόσμος. Ο τόπος ανάδυσης τους είναι το ασυνείδητο. 

Αυτό θα ήταν πραγματικά έτσι. Ο δυτικός άνθρωπος έχει γίνει εδώ και καιρό ένα διχασμένο ον. Το συνειδητό και λογικό εγώ του συγκροτείται σε μια αυθάδη και αυταρχική αξίωση για κυριαρχία και αποκλειστικότητα που τον κάνει να αγνοεί και να αρνείται τις βαθύτερες δυνάμεις της ψυχής του, εκείνες που υπερβαίνουν το πρόσωπό του και ανήκουν στο λεγόμενο «συλλογικό ασυνείδητο». Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι ότι αυτές οι δυνάμεις γίνονται αυτόνομες και, σχεδόν σαν οντότητες προικισμένες με μια δική τους ζωή, παίρνουν την εκδίκησή τους επιβάλλοντας μορφές μιας περισσότερο ή λιγότερο παθολογικής ζωής στο Εγώ. Τα «αρχέτυπα» για τα οποία μιλάει ο Jung αντιστοιχούν στις θεμελιώδεις δυνάμεις του συλλογικού ασυνείδητου, το οποίο παρόλα αυτά αποτελεί τη ρίζα της ύπαρξής μας. Έχουν τη δική τους ενέργεια που τείνει να εξαντληθεί. Επιδιώκουν πάνω απ’ όλα να «επιβληθούν», να αναγνωριστούν δηλαδή από τη συνείδηση και όταν αυτό δεν μπορεί να συμβεί άμεσα, μέσα από ξαφνικές αναταραχές. Εδώ είναι ο νέος δαιμονολογικός κόσμος που παίρνει, μεταξύ άλλων, ο Jung ως βάση για μια ερμηνεία, που θα ήθελε να είναι επιστημονική, αυτού των αρχαίων θρησκειών και μυθολογιών.  

Κάθε αρχέτυπο αντιστοιχεί σε μια συμβολική εικόνα. Είναι πανανθρώπινες εικόνες που θα συναντούσαμε το ίδιο στα δημιουργήματα της λαϊκής φαντασίας, στις παραδόσεις άγριων πληθυσμών, στις θρησκείες, στην τέχνη, αλλά και στα όνειρα, τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις υστερικών και νευροπαθών. Ο Jung τα βάζει όλα αυτά λίγο πολύ στο ίδιο τσουβάλι. Σε τέτοιες ποικίλες μορφές θα υπήρχαν πάντα έκτακτες ανάγκες, εκρήξεις στον κόσμο της συνείδησης δυνάμεων και μορφών του συλλογικού ασυνείδητου που ήταν ανομολόγητες και είχαν αυτονομηθεί. Και τι θέλουν τελικά αυτές οι δυνάμεις; Ο Jung διαφέρει από τον Φρόιντ στο ότι δεν τα βασίζει στη σεξουαλικότητα, τη λίμπιντο με το οποίο οι απόψεις του γίνονται πιο συγκεχυμένες και συχνά μυστικιστικές. Όπως ειπώθηκε, τα αρχέτυπα θέλουν να επιβληθούν παρόλα αυτά και θέλουν να έχουν «απορροφηθεί».  

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Ένα από τα αρχέτυπα είναι η «Γυναίκα». Η «Γυναίκα» ως αρχέτυπο αντιστοιχεί σε όλο το παράλογο, συναισθηματικό, ευαίσθητο μέρος της ψυχής, που το ανδρικό Εγώ καταπιέζει μέσα του. Πώς επιβεβαιώνεται αυτό το αρχέτυπο παρά την εξωτερική αναστολή και περιβάλλει τη μία ή την άλλη πραγματική γυναίκα με μια λαμπερή αύρα, που ως αγαπημένη, αδερφή, μητέρα, ή ακόμα και σε εντελώς εξιδανικευμένες ή μυθικές μορφές (από τις ουράνιες Παρθένες έως την «Μητέρα Πατρίδα») μας συγκινούν, μας κουβαλούν και μας τιμούν. Σε κρίσιμες περιπτώσεις, που αντιστοιχούν σε νευροπρακτικούς, το αρχέτυπο «Γυναίκα» προβάλλεται σε εμμονικά γυναικεία όνειρα και παραισθήσεις. 

Όμως έστω και σε διαφορετικό βαθμό, υπάρχει και εμμονή σε άλλες περιπτώσεις και ως προς μια ολόκληρη σειρά «αρχέτυπων». Δεν το καταλαβαίνουμε αυτό στη συνηθισμένη ζωή. Για να ελευθερωθεί κανείς από αυτή τη δαιμονία των αρχετύπων θα έπρεπε να αποκηρύξει τη δικτατορία του συνειδητού και λογικού Εγώ, θα έπρεπε να ανοιχτεί στο υπόγειο στρώμα της ψυχής και να αποκαταστήσει την αρχική ενότητα του συνειδητού με το ασυνείδητο. Αυτό θα γινόταν δυνατό μέσω μιας περίεργης, ζωηρής διαδικασίας, την οποία ο Jung αποκαλεί «ατομίκευση», στην οποία αναδύονται, αναγνωρίζονται, απορροφώνται και σταδιακά ξεπερνιούνται τα διάφορα αρχέτυπα που κρύβονται στα αρχαϊκά και ασυνείδητα στρώματα της ψυχής. Όλα αυτά δεν θα περιορίζονταν στη θεραπευτική αγωγή ορισμένων ασθενών, αλλά θα ήταν πολύ σημαντικά για όλους, για τον πολιτισμό μας γενικότερα, όπου τα αρχέτυπα θα ζούσαν μια αχαλίνωτη ζωή, αιτία κάθε είδους κρίσεων και καταστροφών. Όχι μόνο αυτό αλλά αυτός θα ήταν ο ίδιος ο τρόπος για να φτάσουμε σε εκείνη την τελειότητα του ατόμου, που έχει προδιατυπωθεί από τα ιδανικά των θρησκειών και του μυστικισμού, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. 

Εδώ δεν είναι δυνατόν να επισημάνουμε, ούτε εν συντομία, όλες τις παρεκτροπές στις οποίες καταλήγει ο Jung, ακολουθώντας αυτό το μονοπάτι στις ερμηνείες του, που βάζουν το χέρι τους σε κάθε είδους ιερό και βέβηλο υλικό, ενώνοντας υστερικούς και αγίους, αρχηγούς και αγρίμια. Ανησυχητικό σημάδι των καιρών είναι ότι αυτό το ρεύμα πιάνει. Επίσης στην Ιταλία δύο εκδότες, οι Einaudi και Astrolabio, έχουν ειδικευτεί σε μαζική εισαγωγή μεταφρασμένων έργων του Jung. Και πολλοί κερίζουν από όλα αυτά, λόγω της ετικέτας με τις λέξεις «ψυχολογία» και «ψυχανάλυση», ενώ επιδεικνύουν αέρα κριτικής υπεροχής έναντι κάθε αυθεντικού ντοκουμέντου αρχαίας και παραδοσιακής πνευματικότητας…  

Αλλά σε έναν κανονικό πολιτισμό τον Jung, ο οποίος διευθύνει μια ψυχιατρική κλινική στη Ζυρίχη, θα τον έβαζαν να περάσει από έναν από τους θαλάμους νοσηλείας του, έτσι ώστε να μπορέσει να «ξεφορτωθεί» τις ψυχαναλυτικές του καθηλώσεις και να καταλήξει σταδιακά σε λογικές ιδέες για την πραγματική ανθρώπινη φύση και την ουσία της πνευματικότητας. Είναι αλήθεια ότι κάποιος είπε ότι οι τρελοί είναι εκείνοι που η υπόλοιπη ανθρωπότητα απομονώνει για να πιστέψει ότι είναι σοφή. Ειδικά στις μέρες μας οι άνθρωποι που είναι πραγματικά σε τάξη με τον εαυτό τους ως προς τον χαρακτήρα, τη «γραμμή» και την εσωτερική συνέπεια, περιορίζονται σε μια ολοένα και πιο μικρή μειοψηφία. Αλλά ακριβώς για αυτόν τον λόγο θεωρίες, όπως η προαναφερθείσα, ίσως δεν είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς, οι οποίες επικεντρώνονται παραισθητικά σε μια διχασμένη ανθρωπότητα και παλεύουν με νέους «δαίμονες», αντί να αναφέρονται στη φυσική ζωοποιητική και επανορθωτική δύναμη που θα πηγάζει πάντα από ένα ανώτερος τύπος ανθρώπου; 

Πηγή:RigenerAzione Evola