Επέτειος της αυτοκτονίας του Νίκου Ζαχαριάδη σήμερα και είδα διάφορα να γράφονται. Ας "καταθέσω" κι εγώ κάποιες "σκόρπιες" σκέψεις.
Ο Ζαχαριάδης υπήρξε λοιπόν μια πάρα πολύ αντιφατική φυσιογνωμία.
Θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο μέλος του ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης παρά του ΚΚΕ (όταν καθαιρέθηκε αρνήθηκε να συζητήσει το θέμα του με τα υπόλοιπα στελέχη του ΚΚΕ και... έδωσε την παραίτησή του στο ΚΚΣΕ!)... αλλά ήταν ο μοναδικός ηγέτης του ΚΚΕ που πήγε κόντρα στη Σοβιετική Ένωση και μάλιστα "μέχρι τέλους".
Ήταν λάτρης της στρατιωτικής πειθαρχίας και αυτός που "σταλινοποίησε" το ΚΚΕ αλλά παράλληλα ήταν και σαφώς αναρχοτυχοδιωκτική προσωπικότητα.
Πήρε τις πιο "σεχταριστικές" και στενοκέφαλες αποφάσεις αλλά επίσης και τις πιο "ρεφορμιστικές" και πλατιές.
Υπήρξε ανελέητος με τους αντιπάλους του, ειδικά με όσους δεν είχαν πλάτες στο ΚΚΣΕ αλλά έδειξε και ασυνήθιστα δημοκρατικά δείγματα.
Είχε τη συμπάθεια του Στάλιν ο οποίος τον προστάτευε, ίσως επειδή θύμιζε στον Στάλιν τη δική του αναρχοτυχοδιωκτική περίοδο, όμως μόλις πέθανε ο Στάλιν δεν τον προστάτεψε κανείς... ίσως να πόνταρε τότε σε λάθος άλογο στην εσωκομματική διαμάχη του ΚΚΣE, δηλαδή στον Λαβρέντι Μπέρια. Αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία γι' αυτό.
Δεν θα γράψω δική μου βιογραφία του Ζαχαριάδη αλλά θα εξηγήσω αυτά που παρέθεσα παραπάνω.
1. Επιβλήθηκε ως ηγέτης του ΚΚΕ το 1931 με σοβιετική επέμβαση, αφού μάλιστα ένα μεγάλο μέρος της πριν απ' αυτόν ηγεσίας κλήθηκε στη Μόσχα για "συνομιλίες" και δεν ξαναγύρισε ποτέ.
Παρ' όλα αυτά πήγε κόντρα στη Σοβιετική Ένωση όχι σε λίγες περιπτώσεις, δηλαδή:
α) Στο γράμμα που έγραψε το 1940 καλώντας τον ελληνικό λαό να πολεμήσει τους Ιταλούς στο πλευρό της κυβέρνησης Μεταξά - η γραμμή αυτή ήταν κόντρα σε εκείνη της Κομμουνιστικής Διεθνούς όσο ίσχυε το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο. Ο Στάλιν μπορεί να το κατανόησε/συγχώρεσε αλλά άλλοι του το φύλαγαν... επειδή ο Ζαχαριάδης διαισθάνθηκε ή έμαθε με κάποιον τρόπο τη σοβιετική δυσαρέσκεια γι' αυτό το γράμμα, έγραψε τα δυο επόμενα, τα οποία δεν το αναιρούσαν (όπως κακώς λέγεται) αλλά προσπαθούσαν να "ταιριάξουν" με τη σοβιετική γραμμή θέτοντας ανέφικτους όρους και προϋποθέσεις, όπως "να ζητηθεί η μεσολάβηση της Σοβιετικής Ένωσης για ειρήνη" και "να σταματήσει ο ελληνικός στρατός στα ελληνοαλβανικά σύνορα" ώστε... να μη μετατραπεί ο πόλεμος σε ιμπεριαλιστικό από τη μεριά της Ελλάδας! Ανοησίες που ούτε ο ίδιος σίγουρα τις πίστευε...
β) Στην αποχή από τις εκλογές του 1946 - εκεί μίλησε ο αναρχοτυχοδιωκτισμός του και το "τα παίζω όλα για όλα". Αν το ΚΚΕ συμμετείχε σε εκείνες τις εκλογές ναι μεν πιθανότατα θα έπαιρνε μια θέση μέσα στο αστικό πολιτικό σύστημα, όπως τα ΚΚ της Γαλλίας και της Ιταλίας, παράλληλα όμως θα το "νομιμοποιούσε" και δεν θα είχε πάτημα να προχωρήσει στην προσπάθεια για κατάληψη της εξουσίας με τα όπλα. Όπως έχει σήμερα εξακριβωθεί, η σοβιετική ηγεσία ήταν αντίθετη σε αυτή την κίνηση. Το ίδιο και η πλειοψηφία της ηγεσίας του ΚΚΕ - αλλά ο Ζαχαριάδης αποφάσισε μόνος του "αποχή και εμφύλιο - όλα ή τίποτα".
γ) Στη στάση που τήρησε όταν πάλι μια σοβιετική επέμβαση τον καθαίρεσε από την ηγεσία του ΚΚΕ το 1956... μπορούσε όπως πολλοί άλλοι ηγέτες των ΚΚ άλλων χωρών της ίδιας περιόδου οι οποίοι αντικαταστάθηκαν στα πλαίσια της "αποσταλινοποίησης" να πάρει μια καλή σύνταξη και να περάσει ήσυχα την υπόλοιπη ζωή του αλλά εκείνος δεν συμβιβάστηκε στο παραμικρό - και το πλήρωσε.
2. Στα πλαίσια της "στρατιωτικής πειθαρχίας" που είχε στο μυαλό του έκανε πέρα στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου τους περισσότερους καπετάνιους του ΕΛΑΣ, τους οποίους θεωρούσε "κατσαπλιάδες", τοποθέτησε στη θέση τους αφοσιωμένα κομματικά στελέχη και τα έχρισε "στρατηγούς" (της συμφοράς πολλοί απ' αυτούς) και θέλησε να μετατρέψει τον ΔΣΕ (τον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας του ΚΚΕ δηλαδή) σε τακτικό στρατό (και φυσικά απέτυχε). Παράλληλα όμως έδρασε τυχοδιωκτικά όταν άλλαξε τη θέση του ΚΚΕ για το μακεδονικό το 1948 σε "ανεξάρτητη Μακεδονία" (με τρομερές συνέπειες για τα μέλη του ΚΚΕ που δικάζονταν στα στρατοδικεία) προκειμένου να παίξει τη ζαριά της υποστήριξης των Σλαβομακεδόνων αλλά και σε αρκετές περιπτώσεις μετά από το τέλος του εμφυλίου, με πιο χαρακτηριστική τη χρησιμοποίηση επισημασμένου χαφιέ της Ασφάλειας ως "διπλού πράκτορα" σε βάρος μάλιστα κάποιων στελεχών του ΚΚΕ που δρούσαν παράνομα στην Ελλάδα. Δηλαδή ο χαφιές είχε πάρει εντολή από τον Ζαχαριάδη να "δίνει" στην Ασφάλεια μικρομεσαία στελέχη ώστε να μην τον υποψιάζονται και παράλληλα να μεταδίδει στο ΚΚΕ σημαντικές πληροφορίες - αδιανόητη τακτική, η κορύφωση του τυχοδιωκτισμού.
3. Πήρε αποφάσεις εντελώς σεχταριστικές όπως η αποχή από τις εκλογές του 1946 που προανέφερα, η θέση για "τα όπλα παραπόδα" μετά την ήττα στον εμφύλιο (δηλαδή η μη αναγνώριση της ήττας), το "τι Πλαστήρας τι Παπάγος" στις εκλογές του 1952 (αυτή η τελευταία θέση ήταν σωστή κατά τη γνώμη μου...) αλλά και εντελώς "πλατιές", όπως η θέση για "λαϊκό μέτωπο" το 1934, η μετεμφυλιακή συνεργασία με αστούς πολιτικούς για τη δημιουργία του Δημοκρατικού Συναγερμού και στη συνέχεια της ΕΔΑ καθώς και η συνεργασία της ΕΔΑ με όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης που κατέβηκαν μαζί στις εκλογές του 1956 υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου εναντίον της ΕΡΕ του Καραμανλή. Έως και με το δεξιό απομεινάρι του Λαϊκού Κόμματος του Κώστα Τσαλδάρη, του βασικού αντίπαλου του ΚΚΕ στον εμφύλιο είχε συνεργαστεί η ΕΔΑ τότε!
4. Εξόντωσε ουσιαστικά τον Κώστα Καραγιώργη, συκοφάντησε ως χαφιέ τον Νίκο Πλουμπίδη (αλλά ενώ καθαίρεσε τον Μήτσο Παρτσαλίδη και τον Μάρκο Βαφειάδη δεν μπόρεσε να τους εξοντώσει διότι αυτοί είχαν πλάτες στην ηγεσία του ΚΚΣΕ!), κυνήγησε κι άλλα στελέχη και δημιούργησε ένα καθεστώς εσωκομματικού τρόμου και δουλοπρεπούς προσωπολατρίας, στα πρότυπα του Στάλιν. Παράλληλα όμως έκανε κάποια απρόσμενα ανοίγματα, όπως π.χ. η διοργάνωση δημόσιας συζήτησης με τους τροτσκιστές (!!!) το 1945.
Για την αποκήρυξη του Άρη Βελουχιώτη η ευθύνη δεν είναι όλη δική του, όπως κακώς έχει επικρατήσει... το κυνήγι του Βελουχιώτη ξεκίνησε από την προηγούμενη ηγεσία του ΚΚΕ (Σιάντο, Ιωαννίδη) όταν ο Ζαχαριάδης δεν είχε ακόμα επιστρέψει από το Νταχάου. Αυτοί έδωσαν γραμμή στο κόμμα "ούτε ψωμί ούτε νερό στον Άρη" και τον απομόνωσαν - ο Ζαχαριάδης ευθύνεται επειδή τότε προτίμησε να τα έχει καλά μαζί τους (ένοιωθε ανασφαλής μέχρι να ελέγξει ο ίδιος το κόμμα) και έβαλε την τελική σφραγίδα στο δράμα του Άρη.
Οι κατηγορίες ότι "έστειλε στο θάνατο τον Μπελογιάννη επειδή τον φοβόταν ως μελλοντικό αντίπαλο" δεν είναι σωστές και οφείλονται στην ανεξέλεγκτη πικρία της συντρόφου του Μπελογιάννη, της Έλλης Παππά, η οποία τις υποστήριζε μεταγενέστερα.
Θα γίνει σεντόνι η ανάρτηση, αν ήδη δεν έγινε και σε καμιά περίπτωση δεν θέλω να αρχίσω κι άλλο σημείωμα σε συνέχειες.
Συμπερασματικά λοιπόν ήταν ο πιο ικανός ηγέτης του ΚΚΕ αλλά συγχρόνως και ο πιο μοιραίος.
Οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι "ως το 1956 το ΚΚΕ ακολουθούσε επαναστατική γραμμή ενώ από τότε που καθαιρέθηκε ο Ζαχαριάδης έχασε την επαναστατικότητά του κι έγινε ρεφορμιστικό και συμβιβαστικό". Αλλά αυτή είναι μια απλοϊκή προσέγγιση. Πολύ πιο σύνθετα είναι τα πράγματα.
Τέλος, ένα από τα στοιχεία του Ζαχαριάδη που δεν έχει μελετηθεί όσο έπρεπε ήταν η ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ προσωπικότητά του... αυτή φάνηκε σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα ύστερα από την καθαίρεσή του αλλά πιο έντονα από οποτεδήποτε φάνηκε με την αυτοκτονία του ενώ ήταν εξόριστος στο μακρινό Σουργκούτ της Σοβιετικής Ένωσης σαν σήμερα το 1973... αν είχε καλύτερη γνώση των εξελίξεων στην Ελλάδα και λίγο μεγαλύτερη υπομονή, θα επιζούσε ως τον Ιούλιο του 1974 που έπεσε η χούντα και νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ και οι δυνατότητές του θα ήταν πολύ διαφορετικές.
Σίγουρα πάντως οι διάδοχοί του, ιδιαίτερα ο άμεσος επόμενος ηγέτης του ΚΚΕ, ο Κώστας Κολιγιάννης δεν στάθηκαν αντάξιοι των περιστάσεων και η εσωκομματική φαγωμάρα όχι μόνο δεν σταμάτησε μετά από τον Ζαχαριάδη αλλά συνεχίστηκε (με διαλείμματα) ως το 1990!
Σήμερα το ΚΚΕ έχει αποκαταστήσει τον Ζαχαριάδη και στα λόγια ασπάζεται την άποψη ότι "από το 1956 και μετά όλα χάλασαν..." αλλά στην πράξη μάλλον τα βήματα των διαδόχων του Ζαχαριάδη ακολουθεί... έχουν φυσικά αλλάξει και οι εποχές. Θα δούμε ποια θα είναι η συνέχεια.
**
ΣΧΟΛΙΟ απο τόν Petros Gkion
Η στάση του στο Μακεδονικό (όπως και η στάση του ΚΚΕ γενικότερα στο θέμα,από τη δεκαετία του 30 με τις διαδοχικές κωλοτούμπες),είναι από μόνη της κάτι που αξίζει να αναλύσεις.Αν θες τη δική μου γνώμη,το ΚΚΕ στο σύνολο του σχεδόν και ο Ζαχαριάδης ειδικότερα, δεν κατάλαβαν ποτέ ότι δεν ήταν ίσα και όμοια με άλλα κομμουνιστικά κόμματα στα μάτια των Σοβιετικών. Κι αυτό γιατί, στη Μόσχα αυτό που τους ενδιέφερε ΠΑΝΤΑ ήταν ο πανσλαβισμός. Είτε μιλάμε για τσαρική Ρωσία, είτε για ΕΣΣΔ, το μεγάλο θέμα ήταν η σλαβική επέκταση. Ο Ζαχαριαδης και το ΚΚΕ έπαιζαν το θέμα ''ανεξάρτητη Μακεδονία'', αλλά ο τελικός σκοπός των Σοβιετικών ήταν η ένωση της με τη Βουλγαρία. Γνώμη μου ότι ο Ζαχαριάδης είτε δεν ήξερε καν, είτε πολύ απλά στα παπάρια του για αυτόν τον τελικό σκοπό.Και σε αυτή την ''ανεξάρτητη'' Μακεδονία,η συνεισφορά σε εδάφη,θα ήταν στο μεγαλύτερο ποσοστό από την Ελλάδα.Δεν ήταν απλά τυχοδιώκτης.Ήταν ο ορισμός του τυχοδιώκτη και μπροστά στον τυχοδιωκτισμό του αδιαφορούσε πλήρως για τις όποιες συνέπειες που θα έβρισκε μπροστά της η χώρα,όπως ας πούμε να δει μείωση εδαφών της της τάξης του 25%.Εδάφη που θα ήταν ''ανεξάρτητα'' στα χαρτιά,αλλά στο έλεος Βουλγάρων στην πραγματικότητα.Οι Βούλγαροι το κατάφεραν αυτό άλλωστε προσωρινά με τη συμμαχία τους με τους Γερμανούς.Συμμαχία που είχε την σύμφωνη γνώμη της ΕΣΣΔ.
**
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ εδω https://www.sansimera.gr/biographies/2292
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου