Γενικά μιλώντας, η γάτα δεν μπορεί να ζήσει επάνω σε πλοίο, ειδικά μεταλλικό. (Δεν θέλω ν’ αναφερθώ στο λυπητερό ποίημα του Καββαδία με το θέμα αυτό.) Δεν είναι σαν τους σκύλους, που μπορούν.

Ωστόσο, υπήρξαν δύο γατιά επάνω σε δύο θρυλικά πλοία, που σε κάνουν να βλέπεις αυτό το ζωντανό με θαυμασμό – κατ’ αρχήν.

. . . . . . . . . . .

α. Τζέννυ

Να σας συστήσω πρώτα την κυρία Τζέννυ!

Λοιπόν, όταν ο πασίγνωστος «Τιτανικός» καθελκύστηκε από τα ναυπηγεία του Μπέλφαστ καί τελείωσε η κατασκευή της ανωδομής του, άρχισε τις δοκιμές πλευσιμότητας, ταχύτητας, κτλ. Ταυτόχρονα, στελεχώθηκε με όλο το απαραίτητο προσωπικό, γιά δοκιμές υπό πραγματικές συνθήκες. Δηλαδή μαγείρους, σερβιτόρους, υπευθύνους ορόφων, κτλ κτλ.

[Παρένθεση: στο προσωπικό, είχε προσληφθεί -ως νοσοκόμα- καί η θρυλική Βάϊολετ Τζέσσοπ, η οποία ήδη είχε εμπειρία από παρ’ ολίγο ναυάγιο με το αδελφό πλοίο του Τιτανικού, τον «Ολυμπικό». Επέζησε του ναυαγίου του Τιτανικού, γιά να επιζήσει κάποια χρόνια αργότερα καί του ναυαγίου του τρίτου αδελφού πλοίου της σειράς αυτής, του «Γιγαντικού» – μετονομασθέντος «Βρεταννικού», όταν μετετράπη σε πλωτό νοσοκομείο των στρατευμάτων της αγγλίτσας.

Εάν τη θεωρείτε …μαυρόγατα, πού να δήτε καί με ποιούς έκανε παρέα! Με δυό άλλα αλάνια ναυτικούς, εκ των οποίων αμφότεροι είχαν επιζήσει επίσης καί του Τιτανικού, αλλά ο ένας τους είχε επιζήσει συνολικώς …τεσσάρων ναυαγίων!!!… Ο άλλος, στο τρίτο ναυάγιό του ατύχησε καί πήγε γιά μετενσάρκωση.]

Κι ενώι ο καιρός κυλούσε με τις δοκιμές, κάποιος από τη διοίκηση της εταιρείας του πλοίου (γιάαα προσέξτε έμβλημα!…) είχε την έμπνευση ν’ ανεβάσει γάτες στο πλοίο, γιά να κυνηγάνε τυχόν παρείσακτα ποντίκια. Τώι καιρώι εκείνωι, τα ποντίκια ανέβαιναν στα πλοία από τα παλαμάρια δεσίματος του πλοίου. (Καί σήμερα το ίδιο κάνουν, αλλά η βρώμα καί η δυσωδία των λιμανιών των αρχών του 20ου αιώνα κάπως έχουν μειωθεί στις μέρες μας. Άρα μειώθηκαν κάπως καί τα ποντίκια, που έχουν όνειρα να μπαρκάρουν.) Συνεπώς, οι γάτες θα «φρόντιζαν», ώστε οι τότε κυρίες της αριστοκρατίας να μη δουν μπροστά τους ποντίκια καί τρομάξουν, ή σιχαθούν, κι αρχίσουν τις υστερίες καί τις λιποθυμίες.

Εδώ, η αφήγηση διΐσταται: άλλοι λένε πως ανέβασαν στον Τιτανικό κάμποσες γάτες, άλλοι λένε μονάχα μία, την Τζέννυ.

Τέλος πάντων, τις γάτες (ή τη μοναδική γάτα) τις «χρέωσαν» στο μαγειρείο, να τρώνε αποφάγια. Κάποιος, δέ, από το πλήρωμα «υιοθέτησε» συγκεκριμένα τη Τζέννυ. Εδώ, πάλι διΐσταται η αφήγηση: άλλοι λένε πως ήταν ένας μάγειρας ονόματι Γουΐλλυ, η επικρατέστερη εκδοχή όμως είναι πως ήταν ο θερμαστής Τζίμ Μαλχόλλαντ. Αυτός, λοιπόν, κάποια στιγμή παρατήρησε ότι η γάτα είναι ετοιμόγεννη, καί της ετοίμασε μιά γωνιά με κουρέλια, να γεννήσει με την ησυχία της. Η Τζέννυ όντως έφερε στον κόσμο έξι όμορφα καί υγιέστατα γατάκια.

. . . . . . . . . . .

Καί πάλι κυλούσε ο καιρός με τις δοκιμές του πλοίου, ώσπου προφανώς πήρε τελικά το πιστοποιητικό αξιοπλόου. Καί, μιά μέρα, ήρθε σήμα να πιάσει Σαουθάμπτον, ώστε να πάρει τους πρώτους επιβάτες γιά το πρώτο του (καί -μοιραία- τελευταίο του) ταξίδι. (Η διαδρομή πρίν το κυρίως ταξίδι -γιά να πάρει επιβάτες- ήταν: Σαουθάμπτον, Χερβούργο στη Γαλλία, καί Κουήνστάουν στην Ιρλανδία.) Όντως, ο Τιτανικός έδεσε στην αποβάθρα του Σαουθάμπτον, κατέβασε ράμπα (τότε, τα πλοία δεν ήταν όπως τα σημερινά φέρρυ μπώτ, να κατεβάζουν τη μπουκαπόρτα από την πρύμνη, αλλά κατέβαζαν μία ράμπα από το πλάϊ τους), καί οι επιβάτες άρχισαν ν’ ανεβαίνουν… μαζί καί οι αχθοφόροι με τις αποσκευές.

Όμως, η Τζέννυ έκανε το εξής εκπληκτικό: έπιασε από το σβέρκο το ένα γατάκι της, όπως τα πιάνουν οι γάτες με το στόμα, καί το κατέβασε στην προκυμαία. Ξανανέβηκε επάνω, κατέβασε καί το επόμενο, καί ούτω καθ’εξής, μέχρις ότου τα κατέβασε όλα! Σε κλήσεις καί παρακλήσεις του προσωπικού (βρέ καλή μου, βρέ χρυσή μου, έλα πίσω, κτλ κτλ), όμως, η γάτα ήταν ανένδοτη. Δεν γύρισε!

Ο «κηδεμόνας» της τα είδε αυτά, αλλά στην αρχή σκέφτηκε πως απλά η γάτα ήθελε σταθερό έδαφος, γιά να μεγαλώσει τα μικρά. (Εάν υπήρξαν κι άλλες γάτες στον Τιτανικό, όπως γράφει η Γουΐκι, αυτές δεν επέδειξαν παρόμοια συμπεριφορά.) Αλλά, πώς έκανε καί πήρε περίεργες στροφές το κεφάλι του, καί πήγε στα γραφεία της εταιρείας, καί δήλωσε παραίτηση! Κατέβηκε κι αυτός στο Σαουθάμπτον, κι από ‘δώ πάν’ κι οι άλλ’! (Στην πραγματικότητα, οι άλλ’ πήγαν από ‘κεί, αλλά τέλος πάντων. Δεν θα τα χαλάσουμε τώρα! 🙂 )

Κάμποσο καιρό μετά το ναυάγιο, τα αλάνια οι δημοσιογράφοι τον έψαξαν καί τον βρήκαν, κι έτσι μαθεύτηκε η ιστορία. Λέγεται, όμως, πως υπήρξαν κι άλλοι αυτόπτες μάρτυρες (μεταξύ των οποίων καί η Βάϊολετ Τζέσσοπ) του ότι η Τζέννυ κατέβασε τα γατάκια της στην προκυμαία, άρα η ιστορία αυτή στέκει.

Τώρα, αν αναρωτηθούμε γιατί οι άλλες γάτες δεν μυρίστηκαν τίποτε το άσχημο καί δεν έσπευσαν να κατεβούν κι αυτές στο Σαουθάμπτον… ίσως δεν υπήρχαν (καί κάνει λάθος η Γουΐκι), ή ίσως δεν είχε ανοίξει τόσο πολύ η υπερ-αισθητήρια αντίληψή τους, επειδή αυτές δεν είχαν τεκνοποιήσει. (Ως γνωστόν, η γάτα είναι άκρως τηλεπαθητικό ζώο. Άσχετο αν αποφεύγει να κάνει επίδειξη αυτής της ικανότητάς της.)

Εν πάσει περιπτώσει, η ιστορία της Τζέννυς πιστεύω πως κερδίζει τον ανυπόκριτο εντυπωσιασμό καί θαυμασμό μας!

. . . . . . . . . . .

Τώρα, γιά φωτογραφίες της μανδάμ, να την καμαρώσετε: υπάρχει ένα ωραίο άρθρο, όπου, όμως, η πρώτη φωτογραφία δεν είναι της Τζέννυς με τον καπετάνιο του Τιτανικού. (Η φωτογραφία είναι άλλης γάτας σε άλλο πλοίο, λίγο μεταγενέστερο – καί σαφώς με άλλον καπετάνιο. Διαβάστε εδώ.) Η δεύτερη εικόνα που έχει, είναι μιά αρκετά ρεαλιστική ζωγραφική αναπαράσταση (όχι φωτογραφία), καί δή πρόσφατη (έγινε μόλις πρίν λίγα χρόνια), αλλά προφανώς δημιουργημένη από τη φαντασία της ζωγράφου. Η τρίτη φωτογραφία που έχει, δεν μπορώ πάλι να πω με βεβαιότητα πως είναι γνήσια. (Δηλαδή, πως πράγματι εικονίζεται η Τζέννυ με τον Μαλχόλλαντ.)

Υπάρχει ακόμη ένα άρθρο, με μιά (καθαρή) φωτογραφία γάτας σε κατάστρωμα πλοίου της εποχής εκείνης, αλλά χωρίς καμμία σαφή αναφορά αν πρόκειται γιά τη Τζέννυ στον Τιτανικό, ή αναφορά σε ημερομηνία / χρονολογία (ώστε να καταλάβουμε εμμέσως).

Ωστόσο, όντως σώζεται μία φωτογραφία της τρομερής γάτας επάνω στον Τιτανικό, αν καί κάπως θολή! Την αναπαράγω:

Λέγεται πως εκείνη τη μέρα είχε βρέξει πιό πρίν, καί το κατάστρωμα ήταν βρεγμένο, γι’ αυτό η Τζέννυ έπιασε θέση ψηλά.

. . . . . . . . . . .

β. Αγνώστου ονόματος / Όσκαρ / Αβύθιστος Σάμ

Άμ, δεν ήταν μόνον οι Άγγλοι, που ανέβαζαν γάτες σε πλοία, ήταν κι οι Γερμαναράδες!

Λοιπόν, το περίφημο «θωρηκτό τσέπης» «Μπίσμαρκ»…

[…Προς τιμήν αυτού του ανθρώπου, πρέπει κάποτε στην Ελλάδα να φιλοτιμηθούμε να στήσουμε μεγαλοπρεπή αδριάντα! Ήταν όχι απλά φιλέλλην, αλλά επαξίως Έλλην!…]

…διέθετε κι αυτό έναν γάτο, προφανώς γιά τους ίδιους λόγους, που είχε την Τζέννυ ο Τιτανικός. (Κυρίως γιά να προστατεύει τα τρόφιμα του πλοίου απ’ τους αρουραίους των λιμανιών, δηλαδή.) Έτσι, ξεκίνησε γιά την πρώτη του αποστολή, είχε μιά τρομερή επιτυχία βυθίζοντας από μεγάλη απόσταση (με τη βοήθεια των πολύ προχωρημένων γιά την εποχή σκοπεύτρων των τηλεβόλων του) το παλαιό Αγγλικό θωρηκτό Χούντ (με μονάχα τρείς επιζώντες απ’ όλο το πλήρωμα), αλλά η μοίρα του «Μπίσμαρκ» είχε ήδη σφραγιστεί. Λαβωμένο σε σημαντικό βαθμό από τρείς εύστοχες βολές του βαρέως καταδρομικού «Πρίγκηπας της Ουαλλίας», ξεκίνησε γιά τα παράλια της κατεχόμενης Γαλλίας γιά επισκευές.

Ωστόσο, οι Άγγλοι λύσσαξαν με την απώλεια του «Χούντ», καθώς καί με το ότι το «Μπίσμαρκ» δεν περισυνέλλεξε τους τρείς ναυαγούς από τα παγωμένα νερά του βόρειου Ατλαντικού, καί βάλθηκαν να το κυνηγήσουν με αρκετά πολεμικά πλοία δικά τους γιά εξόντωση… γνωρίζοντας ότι οι Γερμανοί δεν είχαν πολλά πλοία επιφανείας· άρα, μόνο του (έστω, καί μαζί με το βαρύ καταδρομικό «Πρίγκηψ Ευγένιος») δεν θα τά ‘βγαζε πέρα με μιά αγέλη μιάς ντουζίνας (καί πλέον) εχθρικών πολεμικών. Στις συνεχείς ναυμαχίες που ακολούθησαν, το «Μπίσμαρκ» γλύτωσε από αρκετές επιδρομές αεροπλάνων των Άγγλων, καθώς καί από βολές των πλοίων τους, αλλά βρήκε τον μάστορά του από κάποια παλιά τορπιλλοφόρα διπλάνα, τεχνολογίας Α’ ΠΠ: μία τορπίλλη απ’ αυτά τα σαραβαλάκια του τσάκισε το πηδάλιο (μάλλον συμπτωματικώς), καί τα υπόλοιπα ήταν εύκολα. Οι Άγγλοι πλέον βαρούσαν ομοβροντίες σε κουτσή πάπια.

Ανάμεσα, λοιπόν, στους διασωθέντες ναύτες (οι Άγγλοι διέσωσαν σχεδόν τους μισούς ναύτες του «Μπίσμαρκ», αλλά τους υπόλοιπους τους παράτησαν από εκδίκηση: προφασίστηκαν ότι έρχονται Γερμανικά υποβρύχια, καί την κοπάνησαν – αφήνοντας τους υπόλοιπους να κολυμπάνε στον Ατλαντικό), διασώθηκε κι ο γάτος του «Μπίσμαρκ»!

Το αρχικό του όνομα είναι άγνωστο, αλλά το πλήρωμα του αντιτορπιλλικού «Κοσσάκ» (Κοζάκος), που τον διέσωσε, τον ονόμασε Όσκαρ. Ιδού, λοιπόν, ο μάλλον ακατάδεχτος κύριος Όσκαρ:

(Εδώ έχει ακόμη μερικές φωτογραφίες του.)

. . . . . . . . . . .

Όλα καλά, λοιπόν· το γατί το υιοθέτησαν στο «Κοσσάκ», καί βρήκε νέα ανθρώπινα κορόϊδα να το ταΐζουν καί να περνάει μπέϊκα γιά κανα πεντάμηνο ακόμη. 🙂 Ώσπου, στις 23 Οκτωβρίου 1941, το «Κοσσάκ» συνόδευε μία νηοπομπή από το Γιβραλτάρ προς την αγγλίτσα. Αλλά δεν πρόλαβε να ξεμακρύνει, κι έφαγε μιά ξεγυρισμένη τορπίλλα ναζιστικού υποβρυχίου, που το διέλυσε. 159 νεκροί, αυτό να βυθίζεται μετά από 4 μέρες (αφού πρώτα έγινε μιά ανεπιτυχής προσπάθεια να ρυμουλκηθεί)… αλλά ο γάτος δεν έπαθε τίποτε απολύτως!!! Οι δέ επιζώντες ναυτικοί του «Κοσσάκ» τον έβγαλαν στη στεριά του Γιβραλτάρ.

. . . . . . . . . . .

Κι όχι μόνον επέζησε το γατί κι από το δεύτερο ναυάγιο, αλλά πήρε καί προαγωγή! 🙂 Τον πήγαν στο αεροπλανοφόρο «Άρκ Ρόϋαλ» («Κιβωτός βασιλική», επί λέξει). Μάλιστα, του κολλήσαν καί το παρατσούκλι «Αβύθιστος Σάμ».

Έλα, όμως, που καί το «Άρκ Ρόϋαλ» έφαγε τορπίλλη από Γερμανικό υποβρύχιο, επιστρέφοντας στο Γιβραλτάρ από αποστολή στη Μάλτα, πηρικλίσ’, καί τελικά βυθίστηκε λίγο έξω από το Γιβραλτάρ, ενώι πάλι η προσπάθεια να το ρυμουλκήσουν κι αυτό, απέβη μάταιη.

Ωστόσο, επειδή βυθιζόταν με αργό ρυθμό, το πλήρωμά του (πλήν ενός) γλύτωσε… μαζί κι ο γάτος! Τον βρήκε μιά «λάντζα» να επιπλέει απάνω σε μιά σανίδα, μαζί με κάτι άλλους ναυαγούς, καί τον περισυνέλλεξε. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι τα δύο πλοία, που διέσωσαν το πλήρωμα του «Άρκ Ρόϋαλ», το «Λήτζιον» (Λεγεών) καί το «Λάϊτνινγκ» (Αστραπή), βυθίστηκαν κι αυτά λίγο αργότερα! Το μέν πρώτο το 1942, το δέ δεύτερο το 1943. Σημειώστε πως το «Λήτζιον» είχε διασώσει καί το πλήρωμα του «Κοσσάκ»… μαζί με τον γάτο!

. . . . . . . . . . .

Μετά απ’ αυτά, όμως, η ναυτική καριέρα του γάτου έληξε. Μάλλον τον θεώρησαν …»μαυρόγατα»! Σου λέει, όπου τον πάμε, χάνουμε πλοίο!… άρα, άσ’ τον στην ξηρά, τουν κιαρατά! 🙂

Να μην τα πολυλογούμε, τελικά τον γάτο τον πήγαν στο Μπέλφαστ (θυμηθήτε: ένθα καί τα ναυπηγεία του Τιτανικού!…), όπου πέρασε τα χρόνια του ξέμπαρκος πλέον, μέσα σ’ ένα ίδρυμα με τίτλο κάτι σαν: «Ο Οίκος του Ναύτη», προφανώς ίδρυμα γιά βοήθεια σε απόμαχους ναυτικούς.

Ο γατούλης Όσκαρ άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο το 1955, πλήρης ημερών.

. . . . . . . . . . .

γ. Και λοιπόν;

Ωραία, ωραίες ιστορίες αυτές, αλλά τί χρειάζονται; Γιά επίδειξη γατοφιλίας; Ή γιά μιά ρομαντική περιγραφή των παιχνιδιών της μοίρας; Άλλως τε, η Τζέννυ (εκτός απ’ τα γατάκια της) έσωσε έστω μία ανθρώπινη ζωή, αλλά ο Όσκαρ δεν άφησε καράβι αβύθιστο! (Αυτό δεν ήταν γατί. Αυτό ήταν πυρηνική βόμβα! 🙂 ) Άρα, τί να τον κάνουμε αυτόν;

Χμμμ… ναί. Αλλά, αν το δείς ανάποδα, ο Όσκαρ (δι)έσωσε πολλές ανθρώπινες ζωές! (Το ποτήρι μισογεμάτο, ή μισοάδειο – που λέμε.) Ποιός μας βεβαιώνει ότι, αν δεν υπήρχε ο γάτος, οι απώλειες των πληρωμάτων δεν θα φτάνανε το 100%; Ή, ότι δεν υπήρξαν συγκεκριμένοι ναυτικοί, που διασώθηκαν μαζί του περισσότερες της μίας φορές;

[Γι’ αυτό το δεύτερο, δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία γιά επιβεβαίωση. Υπάρχουν, μέν, αλλά… Χρειάζεται λεπτομερέστατη έρευνα στα αρχεία του ΠΝ του Ηνωμένου Βασιλείου – καί ποιός να την κάνει, καί πότε;!]

Γιά σκεφθήτε το!

Ενδεχομένως, γιά κάποιους λόγους, το Μάτριξ, μπροστά στην παρουσία του γάτου Όσκαρ, έκανε πίσω. Υποχώρησε.

. . . . . . . . . . .

Ωραία (δίς), αλλά εμάς τί μας αφορούν αυτά, πέρα από ένα εγκυκλοπαιδικό (καί φιλοσοφικό) ενδιαφέρον;

Μας αφορούν, διότι μόλις σας το είπα:

Οι γάτες είναι προστασία!

Πώς; με ποιούς τρόπους;

Αγνοώ πλήρως. Γνωρίζω, όμως, ότι οι αρχαίοι ημών (καί οι πανάρχαιοι ημών) το γνώριζαν καλά αυτό το γεγονός.

Η αρχιέρεια της Γαίας, η κακώς ονομαζόμενη «θεά των όφεων» (δεν είναι θεά), επάνω στο κεφάλι της έχει καθισμένον τον φουρόγατο της Κρήτης. Ίσως όχι στ’ αλήθεια, ίσως ο απεικονιζόμενος γάτος να είναι συμβολισμός του τί εστίαζε στο αιθερικό η αρχιέρεια, αλλά το ότι τα γατιά ίσον προστασία (έστω: επίκληση προστασίας «άνωθεν»), είναι αναμφισβήτητο. Άλλως τε, τα ίδια ακριβώς πράγματα κάνει κι ο Ηρακλής, δηλαδή επικαλείται (καί μάλιστα, διαρκώς) την προστασία αιλουροειδούς, θέτοντάς το πάνω απ’ το κεφάλι του…

…αν καί με μεγάλο γατί αυτός!

. . . . . . . . . . .

Άρα;…

Άρα… Κοιτάξτε. Έρχονται καιροί πολύ δύσκολοι. Επομένως, πρέπει ν’ αναζητήσουμε προστασία όπου μπορούμε. Σε κάθε πιθανή κι απίθανη πηγή.

«- Καί θα μας προσφέρουν προστασία τα γατιά;»

Μπορεί ναί, μπορεί καί όχι. Όμως, δεν χάνεις τίποτε, να «υιοθετήσεις» ένα, καί να έρχονται σ’ επαφή οι αύρες σας. Άλλως τε, η γάτα είναι πολύ βολικό ζώο στη συμβίωση με τον άνθρωπο. Δεν σε απασχολεί με την παρουσία της.

[Προσωπικώς, είμαι υπέρ του «ναί». Βλέπετε, όπου πατάει η γάτα, δεν πατάνε σαύρες καί φίδια. Φεύγουν καί μόνον από τη μυρωδιά της. Αν, τώρα, αυτό το επεκτείνουμε καί σε συμβολικό, ή αιθερικό επίπεδο… καταλαβαίνετε, πιστεύω, το συμπέρασμα που βγαίνει.]

«- Κι αν αυτά, που γράφεις εδώ, τα μάθουν κι ‘αυτοί’, καί προστατεύονται κι αυτοί από γατιά;»

Δεν είναι τόσο εύκολο! Ο Ελληνικός Τρόπος είναι χρήσιμος μονάχα στους Έλληνες. Άλλως τε, αν τα τσατίσεις αυτά τα ζωντανά, τα μεν μικρά γατιά γρατσουνάνε καί δαγκώνουν πολύ άσχημα, τα δε μεγάλα σκοτώνουν! 😉

ΤΕΛΟΣ

. . . . . . . . . . .

Υγ 1: Ο γάτος Όσκαρ διασώθηκε δύο φορές κοντά στο Γιβραλτάρ, δηλαδή στις Ηράκλειες Στήλες!

Σύμπτωση, λέτε;

Υγ 2: Αρχίζω να σκέφτομαι ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι δεν είχαν θεοποιήσει τη γάτα (ως θεά Μπαστέτ), μονάχα επειδή οι γάτες προστάτευαν τα με κόπο μαζεμένα σιτάρια των Αιγυπτίων από τα ποντίκια. Αλλά πως μάλλον είχαν καταλάβει κάτι παραπάνω γιά τη σύνδεση ανθρώπου καί γάτας…