Η ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ[Μέρος Η΄]

ΜΕΡΟΣ Η΄
Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΩΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΣΤΡΙΚΉΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

«Ο άνθρωπος θέλει να είναι ευτυχισμένος»·

Όσο διάστημα η πόλη είναι αυτοδύναμη και ελεύθερη η δράση του κάθε πολίτη, του κάθε ανθρώπου, είναι στραμμένη προς την υπηρεσία της πόλης. Ο πολίτης είναι και οπλίτης. Μπορεί ο Αριστοφάνης να ξεφωνίζει τον "ξεμωραμένο Δήμο" αλλά ο Έλληνας πολίτης μέσα στην άκαμπτη εφαρμογή του Νόμου, νιώθει ελεύθερος. Είναι αυτός που μίλησε γι' αυτόν τον Νόμο ή τουλάχιστον τον ψήφισε. Η ευτυχία του ανθρώπου μέσα στα όρια της πόλης είναι δεδομένη και αυτονόητη.

Τα πράγματα διαφοροποιούνται δραματικά κατά την Ελληνιστική εποχή. Τώρα ο πολίτης δεν νιώθει ελεύθερος. Οι νόμοι δεν ορίζονται από αυτόν αλλά από κάποιον που βρίσκεται πολύ μακριά του. Ούτε έχει και την δυνατότητα να πει την γνώμη του, να τον ψηφίσει ή να τον καταψηφίσει. Απλά μόνο υπακούει σ' αυτόν. Δεν νιώθει οπλίτης. Η ελευθερία επιλογής του έχει δραματικά μειωθεί.

Για να είναι τώρα πια ευτυχισμένος ο άνθρωπος πρέπει να μπορεί να βρίσκει την ελευθερία μέσα του, εφαρμόζοντας το αξίωμα του «Καθ' ημάς Αδέσποτου», και όχι στα πλαίσια της πόλης - κράτους, που νιώθει πως δεν είναι πια ελεύθερη.

(Ας θυμηθούμε τις Θεϊκές τιμές που υποδέχθηκαν οι Αθηναίοι τον Δημήτριο τον Πολιορκητή όταν αυτός μπήκε στην Αθήνα διώχνοντας τον Δημήτριο τον Φαληρέα που ασκούσε την διοίκηση στο όνομα του Κάσσανδρου από την Μακεδονία.)

Η νέα κατάσταση των πραγμάτων τον σπρώχνει να καταφύγει και να αναζητήσει νέες απαντήσεις στην παλιά όμως θρησκεία της πόλης. Πολύ γρήγορα ανακαλύπτει ότι η θρησκεία της πόλης δεν μπορεί να του δώσει νέες και αξιόπιστες απαντήσεις πάνω σε αιώνια και καίρια ερωτήματα όπως :

1.      Της προέλευσης και διάταξης του Σύμπαντος

2.      Της σχέσης των θεών και του Δικαίου, του πως δηλαδή είναι δυνατόν ο

άδικος άνθρωπος να θριαμβεύει και ο δίκαιος να καταστρέφεται διατυπώνοντας το

πρόβλημα του "Ενάρετου που Υποφέρει".

3.   Της ύπαρξης της ψυχής και του ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ που ξεκίνησε με την

θρησκευτική ομάδα των Ορφικών και θεμελιώθηκε από τον Πυθαγόρα.

Στα ερωτήματα αυτά δεν μπορεί να απαντήσει η θρησκεία της πόλης,  με  έναν τρόπο νέο και πειστικό.

Αυτές οι απορίες ξεκίνησαν βέβαια πολύ πριν την Ελληνιστική εποχή. Ήταν ερωτήματα του κάθε τότε σκεπτόμενου ανθρώπου και βγήκαν στην  επιφάνεια από τα μισά του 5ου αιώνα αναγκάζοντας τον Πλάτωνα να διατυπώσει τότε το δόγμα της "Ατομικής Θρησκείας", στην προσπάθεια του πρώτον να αντικρούσει τους σοφιστές στα τελευταία 30 χρόνια του 5ου αιώνα και δεύτερο να διορθώσει τις ασθένειες του πολιτικού σώματος. Στην διάρκεια όμως της Ελληνιστικής εποχής αποχτούν δραματική έξαρση και η εύρεση απαντήσεων καθίσταται επιτακτική για την πνευματική ελίτ της εποχής.

Το πρόβλημα λοιπόν της αναζήτησης της Ελευθερίας, καθιστά στην Ελληνιστική εποχή, επιτακτική την ανάγκη ψηλάφησης και προσδιορισμού του «Καθ' ημάς Αδέσποτου».

Και από δω και πέρα αρχίζει μια έντονη διαφοροποίηση στις φιλοσοφικές σχολές.

Από τη μια οι θετικοί Ίωνες φιλόσοφοι με προεξάρχοντα τον Επίκουρο, και από την άλλη οι Νεοπλατωνικοί με του Στωικούς.

Η Ελευθερία, μας λένε οι Νεοπλατωνικοί και οι Στωικοί, είναι ιδέα, και ως ιδέα βρίσκεται στον κόσμο των ιδεών, στον ιδεατό κόσμο, σ' αυτόν τον κόσμο που με έναν θαυμάσιο τρόπο μίλησε ο Πλάτωνας στον μύθο του σπηλαίου.

Ο Πλάτωνας πριν χρόνια είχε διατυπώσει την άποψη ότι η υπεροχή της Ιδεατής πραγματικότητας οφείλεται στο αμετάβλητο της. Η κατωτερότητα της ορατής πραγματικότητας οφείλεται στην αέναη αλλαγή της.

Ωστόσο υπάρχει μια συγκεκριμένη ορατή πραγματικότητα που αλλάζει πάντα και αιώνια με τον ίδιο τρόπο, που η κίνηση της είναι απόλυτα σταθερή. Και αυτή η πραγματικότητα είναι ο ουράνιος θόλος και τα ουράνια σώματα. Μια τέτοια αρμονική, συμμετρική, σταθερή, αιώνια και αμετάβλητη κίνηση προϋποθέτει σίγουρα μια Κινούσα Ψυχή προικισμένη με Διάνοια. Υπάρχει λοιπόν μια Θεϊκή Διάνοια που κινεί τους ουρανούς και αυτή η Διάνοια είναι ο Θεός που θέει τα αστέρια.

Οι Νεοπλατωνικοί λοιπόν παίρνουν το κληροδοτημένο δόγμα του Πλάτωνα που λέει πως ο άνθρωπος για να είναι ευτυχισμένος πρέπει να ζει σύμφωνα με την φύση του. Και ποια είναι η ανθρώπινη φύση; Η απάντηση του Πλάτωνα των Νέο -Πλατωνικών και των Στωικών αργότερα είναι πως η ανθρώπινη λογική είναι ένα θραύσμα της θείας και Συμπαντικής λογικής, Του Υπέρτατου Αγαθού, Της Υπέρτατης Διάνοιας. Συνεπώς και «το καθ` ημάς Αδέσποτον» είναι μέρος της θείας Ελευθερίας.

Άρα το να ακολουθείς τη φύση σου ως άνθρωπος είναι το ίδιο πράγμα με το να ακολουθείς τη φύση του Θείου Όλου, τη Συμπαντική Φύση. Συνεπώς : Αρετή σημαίνει να είσαι πάντα συμβατός με την Συμπαντική Διάνοια. Αρετή σημαίνει

δηλαδή αποδοχή της Συμπαντικής τάξης, με άλλα λόγια Αρετή είναι ΥΠΟΤΑΓΗ στην Συμπαντική Διάνοια, ή αλλιώς αποδοχή του ΠΕΠΡΩΜΕΝΟΥ.

Ο Σοφός, ένα με τα αστέρια, στοχάζεται την τάξη του Σύμπαντος και σ' αυτόν τον στοχασμό βρίσκει την ελευθερία του, γιατί ενώνεται με το Πρώτο Κινούν τα αστέρια, των οποίων η αέναη και πάντα σταθερή κίνηση τους ρυθμίζεται από την Συμπαντική Διάνοια, την αιώνια και Θεία εσωτερική Συμπαντική Αρχή. Ο Σοφός απόλυτα πεπεισμένος πως η θέληση του βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με την συμπαντική θέληση, νιώθει ικανός να κυβερνήσει άλλους ανθρώπους. Βασίζεται στην αρετή του και δεν υπολογίζει τίποτα άλλο. Από το συλλογισμό αυτό πηγάζει το πλατωνικό αξίωμα : "Οι σοφοί να κυβερνούν ή οι κυβερνώντες να φιλοσοφούν".

Σχόλια

1. Ο Πλάτωνας λοιπόν και οι Πλατωνιστές αργότερα μιλώντας για Ιδεατό κόσμο και για κόσμο των Ιδεών διαχωρίζουν τον ΔΙΑ - ΛΟΓΙΣΜΟ, σε διαλογισμό

2 Η Αδράστεια είναι το Αναπόφευκτο, αυτή δε φρουρεί τον Δημιουργό των πάντων, διότι ο Δημιουργός τρέφεται από την Αδράστεια, συνυπάρχει δε με την ανάγκη και γεννά την Ειμαρμένη (το μοιραίο). Όταν δε λέμε Ειμαρμένη εννοούμε όσα είναι επακόλουθα εκείνων που προηγήθηκαν.

Και αφού σκέψεις ή πράξεις έχουν προηγηθεί και δεν είναι δυνατόν να ακυρωθούν, τα επακόλουθα τους είναι αναπόφευκτα.

Συνεπώς η Ειμαρμένη δεν είναι ότι μοιραίως "μέλλει γενέσθαι" αλλά το επακόλουθο των σκέψεων ή πράξεων του παρελθόντος. (Βλ. λέξη τετρακτύς, Ζωογονικό τρίγωνο κ.τ.λ.) πάνω στις αξίες ενός Ιδεατού κόσμου και σε διαλογισμό πάνω στον πιο βαρύ και διαφορετικής ποιότητας κόσμο της ύλης. Διαλογίζομαι όμως θα πει σκέφτομαι και σκέφτομαι θα πει πράττω. Και επειδή δεν μπορώ να πράττω σε έναν ιδεατό κόσμο, σε έναν κόσμο ιδεών, ότι είναι να πράξω, θα το πράξω στον κόσμο της ύλης. Σκέψη λοιπόν χωρίς πράξη για τον ιδεατό κόσμο, και σκέψη και πράξη για τον κόσμο της ύλης.

Ο Διαχωρισμός  της θεωρίας και πράξης έχει συντελεστεί. Οι χτίστες Στωικοί και νέο - Πλατωνιστές έχτισαν ένα λαμπερό οικοδόμημα στα θεμέλια της Πλατωνικής θεωρίας όπως διατυπώθηκε αυτή χρόνια πριν.

2.  Η θέση του θείου μετατοπίζεται. Η Θρησκεία της πόλης τοποθετούσε το θείο μέσα στη φύση. Η Φύση ήταν κάτι το θεϊκό, κάτι το Ιερό. Τώρα το «Πρώτο Κινούν», η Συμπαντική Διάνοια βρίσκεται έξω από τη φύση, ο Θεός έξω από το δημιούργημα του, το οποίο δημιούργημα ελέγχει, καθοδηγεί, και κάποιος θα μας πει πως το χαρίζει όπου θέλει. Το δημιούργημα είναι κάτι προς εκμετάλλευση. Έχει χάσει την ιερότητα του, Σημασία δεν έχει το δημιούργημα αλλά ο Δημιουργός, η Συμπαντική Δύναμη και Διάνοια που κινεί το δημιούργημα. Δεν υπάρχουν μέσα σ' αυτό ούτε Νύμφες Ναϊάδες, ούτε Πάν, ούτε ιερές δρύες, ούτε ψίθυροι φυλλωμάτων, ούτε ιερές πηγές.

3.   Και το πιο  σημαντικό  :  Αυτήν την Κινούσα Διάνοια ο  καθένας την οραματιζόταν και την φανταζόταν όπως ήθελε. Συνεπώς η θρησκεία εδώ αποκτά έναν καθαρά προσωπικό χαρακτήρα έναν ατομικό χαρακτήρα, όπου το Ιερατείο είναι το μόνο υπεύθυνο να προσδιορίσει τις ιδιότητες του θείου και να μας Αποκαλύψει τη θεϊκή  βούληση του.

Οι ιδιότητες του θείου δεν μπορούν να αποτυπωθούν ούτε στο μάρμαρο σαν άγαλμα, ούτε στο μάρμαρο σαν ανάγλυφο. Η μύηση μέσα από τα αγάλματα και τα ανάγλυφα θα χαθεί για πάντα. Ο μύστης αδυνατεί να παρακολουθήσει τη Συμπαντική Διάνοια, αδυνατεί να την κατανοήσει, αδυνατεί να την οραματιστεί και αντί το Ιερατείο να τον βοηθήσει, τον παραμερίζει λέγοντας πως είναι πολύ μικρός για να συλλάβει το θείο. Ο μόνος τρόπος για να επικοινωνήσουμε μαζί του είναι ένα είδος πνευματικής επαφής που ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ. Συνεπώς είναι δουλειά των απεσταλμένων του θείου, των απεσταλμένων του Θεού, είναι δουλειά του Ιερατείου.

Ο Δόλος στην πίστη έχει πλέον εισαχθεί και αρχίζει να ριζώνει.

Στα ρωτήματα

1. Ποια η δράση του Θείου στον κόσμο;

2.  Ποια η σχέση του θείου με την ηθική;

3. Ποια η σχέση του θείου με το ανθρώπινο πεπρωμένο;

Οι απαντήσεις έρχονται αποκλειστικά από το Ιερατείο. Τίποτα δεν βοηθά την μύηση, το πνευματικό πέταγμα του μύστη, την προσέγγιση του θείου μέσα από την φιλοσοφία δηλαδή μέσα από την Λογική που τόσο ύμνησε ο Έλληνας.

4.  Και δεν είναι τυχαίο πως αφού οι Νέο - Πλατωνιστές προετοίμασαν και έστρωσαν το χαλί για την επερχόμενη πανούκλα του Εβραιοχριστιανισμού, όταν αυτό το νέο εβραίο χριστιανικό δόγμα έγινε επίσημη θρησκεία και διαχειριστής εξουσίας, οι λεγόμενοι Νεοπλατωνιστές δεν προλάβαιναν να κλείνουν μια - μια τις σχολές τους για να ενταχθούν στην νέα θρησκεία που σάρωνε, ισοπέδωνε και λήστευε τα πάντα στο πέρασμα της από τη μια και μοίραζε τις σάρκες, το χρήμα και την εξουσία από την άλλη στους πρώτους πυρήνες της δικής της εξουσίας. Εξ άλλου οι θεωρίες των Νέο - Πλατωνιστών και του εβραιοχριστιανικού δόγματος απείχαν μόλις ένα βήμα, για να μην πούμε πως ο Παυλιανισμός είναι σχεδόν το σύνολο των Πλατωνικών θεωριών χτυπημένες στο μίξερ της   εβραϊκής   τοκογλυφίας. Και μόνο η Ακαδημία του Πλάτωνα με τα τόσο γερά στηρίγματα της Αθηναϊκής φιλοσοφικής παράδοσης έμεινε πιστή στην ελληνική πνευματικότητα ώσπου το «εις έδαφος φέρειν του Θεοδοσίου» την ισοπέδωσε και αυτήν.

Και βέβαια η ζωή δεν χαρίζει κάστανα. Μόλις οι Νέο - Πλατωνιστές φορώντας τα ράσα αξιωματούχων της νέας θρησκείας τολμούσαν να διατυπώσουν μια λογική ή λογικοφανή θέση πάνω στον ιμπεριαλισμό της νέας θρησκείας γινόταν εκείνα τα θρησκευτικά πραξικοπήματα των οικουμενικών συνόδων και τους έστελναν στο «πυρ το εξώτερον».

Ένα ερώτημα σαν επίλογος :

Σήμερα η επιστήμη έδωσε απάντηση στην αέναη κίνηση των ουρανίων σωμάτων διατυπώνοντας τη θεωρία της παγκόσμιας έλξης. Έτσι ο Επιστήμων Πλάτων πήγε περίπατο και μας έμεινε αμανάτι η αστρική θρησκεία της κινούσας Διάνοιας. Μας έμεινε αμανάτι η θεωρία ενός Θεού που άλλη δουλειά δεν έχει από το να ασχολείται με την κίνηση των ουρανίων σωμάτων.

Αν λοιπόν στον Πλάτωνα ήταν γνωστή η σημερινή γνώση θα μιλούσε για Συμπαντική Διάνοια και για Κινούσα Αρχή; Θα μιλούσε για Συμπαντική Δικαιοσύνη και για τόσες άλλες αφηρημένες και μεταφυσικές έννοιες, απόρροια άγνοιας και έλλειψης ΓΝΩΣΗΣ που τις πήραν οι Νέο - Πλατωνιστές και τις έκαναν ροδοπέταλα στον επερχόμενο Παυλιανισμό...

Το πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε με τον Πλατωνισμό είναι μια απόδραση, μια πτήση προς την αιωνιότητα μήπως και βρεθούν τα χαμένα στηρίγματα.

Το μήνυμα του Επίκουρου είναι διαμετρικά αντίθετο.

Και εδώ συναντάμε τη διαπίστωση ότι:

"Ο άνθρωπος θέλει να είναι ευτυχισμένος".

Δύο πράγματα όμως εμποδίζουν την ευτυχία του ανθρώπου :

1.  Η Επιθυμία ( Επιθυμία για ζωή) και

2. Ο φόβος. ( Ο φόβος του θανάτου)

1. Περιορισμός λοιπόν της Επιθυμίας. Εγκράτεια και Αυτάρκεια.

 Να οι πρώτες Αρετές για τον Επίκουρο.

Η Αρετή για τον Επίκουρο δεν έχει τίποτα το μεταφυσικό. Είναι απόλυτα γήινη και έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τη λογική. Η λογική είναι το μόνο εργαλείο τιθάσευσης της Επιθυμίας. Από τη λογική ξεκινά η κατηγοριοποίηση των Επιθυμιών και αναγκών για να φτάσει στο πρώτο δόγμα της τετραφάρμακου που μεταξύ άλλων λέει πως ότι πραγματικά χρειαζόμαστε μπορούμε εύκολα να το αποκτήσουμε, εννοώντας τις φυσικές και αναγκαίες ανάγκες. Όλες οι υπόλοιπες υποθάλπονται από την κοινωνική ζωή.

Όσο για το Φόβο αυτός είναι αποτέλεσμα άγνοιας, έλλειψης γνώσης, έλλειψης λογικής.

ΤΕΛΟΣ

ΠΗΓΗ.http://inioxosiolkos.blogspot.gr