ΤΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ "BIG BANG" ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΩΡΑ...

Το γεωπολιτικό "big bang" και οι πραγματικές προκλήσεις για τη χώρα

Τα Βαλκάνια δεν προσφέρονται πλέον για ανταγωνισμό περιγραφών. Ούτε βεβαίως η Μέση Ανατολή και κατ επέκταση η Ευρασία στο σύνολό της προσφέρονται για κάτι ανάλογο…

του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

 

Συνιστούν εν συνόλω, ακόμη και με τις αλληλεπιδράσεις τους, έναν καμβά σύνθετων διεργασιών που είναι σε πλήρη εξέλιξη… Διεργασιών οι οποίες συμπυκνώνονται σε μια ευρύτατη γεωστρατηγική ανασύνταξη που τροποποιεί δεδομένα δεκαετιών… Διεργασιών που ενσωματώνουν ταυτοτικές ανατροπές στη φυσιογνωμία της γεωοικονομίας… Διεργασιών που επανακαθορίζουν ρόλους, επανασυνθέτουν τη λίστα των πρωταγωνιστών, αναδεικνύουν περιφερειακούς παίκτες, τροποποιούν τη φυσιογνωμία των παραδοσιακών γεωπολιτικών ‘’κομπάρσων’’, στη βάση των επαναδιατυπωμένων αναγκών και των όρων συνύπαρξης.

Τα καινούρια στοιχεία σε αυτή τη διεργασία, είναι η πολυπολικότητα του νέου κόσμου που πλέον καθίσταται ανερχόμενη και μη αναστρέψιμη παράμετρος… Είναι οι καινούριες περιφερειακές δυνάμεις που αναδεικνύονται, και οι οποίες διεκδικούν αυτοτελή ρόλο στην διαμορφούμενη αρχιτεκτονική της τρέχουσας εποχής… Είναι οι εκφυλιστικές διεργασίες οι οποίες οδήγησαν σε αποδόμηση παραδοσιακές γεωπολιτικές οντότητες στην ευρύτερη περιοχή… Και τέλος είναι οι κομβικοί ρόλοι που ανατίθενται σε παραδοσιακά και νέα προτεκτοράτα, από τους επικυρίαρχους, και οι οποίοι...

ρόλοι επιχειρείται να οριοθετηθούν ΕΙΤΕ στο γεωπολιτικό τους αποτύπωμα με πολύ συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, ΕΙΤΕ στη θεσμική τους διασύνδεση με πολύ συγκεκριμένες αρμοδιότητες και "καθήκοντα".

Σε αυτό το γεωπολιτικό ‘’big bang’’ οφείλουμε να δούμε τη θέση της χώρας υπό την τριπλή της ιδιότητα: 

• Ως παραδοσιακό προτεκτοράτο με αναπροσαρμοσμένη χρηστικότητα και αρμοδιότητες… 
• Ως εν δυνάμει γεωπολιτική Ιφιγένεια στον εν εξελίξει περιφερειακό ανταγωνισμό…. Και φυσικά... 
• Ως γεωπολιτική οντότητα, που αν και καταφανώς αποδυναμωμένη, οφείλει να αναζητά τη δική της περπατησιά στη βάση ενός οριοθετημένου εθνικού οράματος.

Και οφείλουμε να το κάνουμε, όχι βεβαίως για να εξαντληθεί η συζήτηση σε ατέρμονες περιγραφές. Οι περιγραφές άλλωστε μπορεί να ποικίλουν ως προς τη γλαφυρότητα και το εύρος των παραμέτρων που ενσωματώνουν κάθε φορά, αλλά στην ουσία τους φυλακίζονται στην υπάρχουσα κατάσταση. Αποτυπώνουν την εικόνα της χώρας… Προσδιορίζουν τους σχεδιασμούς των επικυρίαρχων… Παραθέτουν τους διαφαινόμενους κινδύνους και τις όποιες πεπερασμένες προοπτικές. Δεν καταδεικνύουν όμως… 

• ΟΥΤΕ τη φυσιογνωμία της πατρίδας που θα θέλαμε… 
• ΟΥΤΕ τι είναι αυτό που θα πρέπει να αλλάξει για να την διασφαλίσουμε… 
• ΟΥΤΕ τον οδικό χάρτη των επιθυμητών ανατροπών… 
• ΟΥΤΕ τη σύνθεση των συμπρωταγωνιστών που θα μπορούσαν να τις δρομολογήσουν.

Χαρακτηριστικό δείγμα περιγραφικής κενότητας, είναι το άρθρο της Ν. Βαλαβάνη με τίτλο: ‘’Ευρασία: Γεωπολιτικοί συσχετισμοί, ανταγωνισμοί και οικονομικές συνεργασίες’’. 

 

Και είναι τέτοιο, γιατί εν έτι 2018, δεν καλείσαι να αποδείξεις οτι το status που έχει δημιουργηθεί σήμερα στη χώρα, είναι προϊόν σχεδιασμών και επιδιώξεων που έρχονται από το παρελθόν, γιατί αυτό είναι εν πολλοίς και αυτονόητο.

Αυτό που καλείσαι είναι… Να διακρίνεις αν πίσω και πέρα από αυτό υπάρχουν εναλλακτικές στρατηγικές διαδρομές. Και ταυτόχρονα… Να ορίσεις την αφετηρία της άλλης αντίληψης για να τις ακολουθήσεις.

Η Βαλκανική πολιτική της χώρας έχει καταρρεύσει πλήρως. 
Η μετατροπή της Ελλάδας σε διαμετακομιστικό προθάλαμο μειωμένης έως και ανύπαρκτης κυριαρχίας, και η πλήρης απαξίωση των ταυτοτικών στοιχείων της εξωτερικής της πολιτικής, η οποία υποβαθμίζεται πλέον σε ρόλο ατζέντη τρίτων, είναι το πρώτο ζήτημα το οποίο οφείλει να απασχολήσει σοβαρά, και αυτό για τρεις λόγους:

• Πρώτον γιατί χωρίς την επίλυση αυτής της εξίσωσης, εθνικό στίγμα στις Βαλκανικές διεργασίες δεν υπάρχει…
• Δεύτερον γιατί η διαιώνιση αυτής της κατάστασης, εδραιώνει καινούρια δυσκολοξεπέραστα τετελεσμένα…
• Τρίτον γιατί η αποκαθήλωση του εθνικού στίγματος στην διαχείριση των Βαλκανικών υποθέσεων, επισημοποιεί την ιδιότητα της χώρας – αναλώσιμο ΚΑΙ απέναντι σ αυτούς που εποφθαλμιούν, ακόμη και την εδαφικής της ακεραιότητα.

Επομένως: Η ανάκληση των δρομολογηθέντων στο επίπεδο των υποδομών, προφανώς δεν είναι εφικτή λόγω ΚΑΙ του πολυδαίδαλου των νομικοπολιτικών ρυθμίσεων που τα διέπουν, είναι όμως εφικτή η προώθηση τριών στρατηγικών ιεραρχήσεων που επείγει να αποτελέσουν κεντρικό ζήτημα μακρόπνοης εθνικής στρατηγικής.

• Πρώτον: Η πλήρης ανάκτηση εθνικού ελέγχου που θα ακυρώνει στην πράξη λογικές ντε φάκτο διχοτόμησης οι οποίες ενσωματώνονται στις πολιτικές των αγωγών….
• Δεύτερον: Η διεύρυνση των στρατηγικών συνεργασιών κατά τρόπον και σε έκταση που θα προσδίδουν πραγματική υπόσταση στην ανεξάρτητη και πολυδιάστατη ταυτότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας…
• Τρίτον: Η πλήρης νομικοπολιτική διασφάλιση (και με όρους διεθνούς δικαίου) πως το σύνολο των δρομολογημένων πολιτικών μπορεί να υλοποιείται απερίσπαστα, μόνο στο βαθμό που θα λειτουργεί με τη σύμφωνη γνώμη και την πλήρη δέσμευση όλων των εμπλεκομένων, ως ‘’ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΓΡΑΜΜΗ ΑΜΥΝΑΣ’’ που θα θεμελιώνει με τρόπο απόλυτο την εδαφική ακεραιότητα και την πραγματική άσκηση εθνικής κυριαρχίας.

Η Εξωτερική πολιτική της χώρας έχει οδηγηθεί σε δραματική μετάλλαξη. 
Οι περίφημες στρατηγικές συμμαχίες και η εμπλοκή της χώρας σε διάφορα πολυμερή διακρατικά σχήματα, δεν διαπνέονται από στρατηγική αντίληψη που να οχυρώνει εθνικές προτεραιότητες.

Είναι στην ουσία τους απολύτως ετεροβαρείς, και υποβαθμίζουν την Ελληνική συμμετοχή σε υβριδικό μέγεθος, του οποίου η παρουσία, ΕΙΤΕ προσδίδει νομιμοφάνεια σε σχεδιασμούς τρίτων… ΕΙΤΕ χρησιμοποιείται σε ρόλο ατζέντη, για την προώθηση συγκεκριμένων στρατηγικών επιλογών.

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν την εικόνα μιας χώρας ΔΕΔΟΜΕΝΗΣ… μιας χώρας ΑΒΟΥΛΗΣ και ΠΡΟΘΥΜΗΣ… μιας χώρας ΑΝΙΚΑΝΗΣ να διαπραγματευτεί ακόμη και το ίδιο της το ‘’τομάρι’’… επομένως και ΜΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΙΜΗΣ στον αναδιαμορφούμενο γεωστρατηγικό καμβά.

Επομένως: Το δεύτερο στοιχείο στο οποίο απαιτείται πλήρης και ουσιαστική επαναξιολόγηση, είναι αυτό που σχετίζεται με τις ‘’στρατηγικές συμμαχίες’’ και τις ‘’πολυμερείς συνόδους’’ στις οποίες συμμετέχει η χώρα. Και αυτή η επαναξιολόγηση, σε τρεις κατευθύνσεις θα πρέπει πρωτίστως να προσανατολιστεί:

• Πρώτον: Στην ανάγκη να προσλάβει πραγματικά στρατηγικό χαρακτήρα, πράγμα που σημαίνει… ΟΤΙ η χώρα επαναδιατυπώνει ολοκληρωμένη εθνική στρατηγική… ΟΤΙ αυτή η εθνική στρατηγική θα πρέπει να υπηρετείται μέσα αυτές τις συμμαχίες και τα πολυμερή σχήματα. Και φυσικά… ΟΤΙ θα πρέπει να υπηρετείται με τέτοιον τρόπο, που δεν θα οδηγεί στη γεωστρατηγική της περιχαράκωση, αλλά θα διευρύνει το εύρος των στρατηγικών της δυνατοτήτων.
• Δεύτερον: Στην ανάγκη να κεφαλαιοποιηθεί το όποιο θετικό αποτέλεσμα ανέδειξαν οι πολυμερείς συμμετοχές μας, και κυρίως να εργαλειοποιηθεί ως δυνατότητα προώθησης πολιτικών σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνο ενεργειακών σχεδιασμών και μεγάλων οικονομικών πακέτων.
• Τρίτον: Στην ανάγκη να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος για την οριοθέτηση κανόνων Περιφερειακής Ασφάλειας και Σταθερότητας, πλήρως ακηδεμόνευτης και με δυναμική να θέσει και στη διεθνή κοινότητα με τρόπο υποδειγματικό, την ανάγκη ενός τροποποιημένου, πραγματικά Διεθνούς Συστήματος Ασφαλείας, που θα επιβάλει κανόνες και δε θα νομιμοποιεί στρατηγικές επιλογές κανενός.

Η ανάγκη να συνειδητοποιήσει η χώρα τον σημαντικό περιφερειακό της ρόλο είναι αναπόδραστη. 
Πράγμα που σημαίνει ότι η λογική της ‘’ψωροκώσταινας’’… της χώρας – αναλώσιμου… της βουβής και άτολμης ήρεμης παρουσίας, θα πρέπει να εγκαταλειφθεί οριστικά.

Επομένως: Οι διαπιστώσεις για την διαμορφούμενη κατάσταση στην ευρύτερη γεωπολιτική μας γειτονιά, μάλλον προμοτάρουν παρά αποδομούν αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη, όσο δεν προσανατολίζονται πρωτίστως στην ανάδειξη δέσμης πολιτικών και στρατηγικών επιλογών που θα μπορούσαν να το ανακόψουν. Και στο βαθμό που αυτό παραπέμπει αναγκαστικά σε μια διαφορετική – την πραγματική – επίγνωση των θεμελιωδών που συνθέτουν το γεωπολιτικό μέγεθος ‘’ΕΛΛΑΔΑ’’, τότε είναι αναπόφευκτο να επικεντρωθεί η προσοχή σε τρία θεμελιώδη ζητήματα:

• Πρώτον: Ισχυροποίηση της ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ. Όχι ως εκδήλωση κοντόφθαλμης αυταρέσκειας, αλλά συνειδητοποιώντας την πραγματική της υπόσταση σαν αναπόσπαστο στοιχείο που προσδιορίζει τη χώρα ως γεωπολιτικό μέγεθος.

Μιλάμε επομένως για την ανάγκη μιας άλλης κουλτούρας, η οποία πρέπει να διαπεράσει το σκληρό πυρήνα της κυρίαρχης πολιτικής, με όλα τα εποικοδομητικά του συνεπακόλουθα…

Και αναδεικνύοντας αυτή την ανάγκη, έχουμε και ιστορική υποχρέωση να υπενθυμίζουμε, πως δεν μπορεί να υπάρξει εθνική στρατηγική με τον Εθνισμό των πολιτών να τελεί υπό διωγμόν, και τις εθνομηδενιστικές αντιλήψεις να παράγουν πολιτικές επιζήμιες για τον τόπο και κατάφωρα αποδομητικές σε τελευταία ανάλυση.

Δεν χτίζεις δηλαδή εθνική στρατηγική με τη Μακεδονία και τη Θράκη παραδομένες στο ‘’δικαιωματισμό’’ και στη μειοδοσία.

• Δεύτερον: Στρατηγική αξιοποίηση των συντελούμενων αλλαγών, με στόχο την ντε φάκτο κατοχύρωση της ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ και ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ της ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ. Όχι ως πρόσθετη διαχειριστική δυνατότητα εφαρμογής πολιτικών υποτέλειας, αλλά ως βήμα θεμελιώδες στην κατεύθυνση της οικοδόμησης πραγματικής εθνικής ανεξαρτησίας.
• Τρίτον: Επαναπροσδιορισμό της ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΘΕΣΗΣ της στο σύγχρονο κόσμο. Πράγμα το οποίο θα θεμελιώνεται σταθερά ΚΑΙ με τις αυτοτελείς στρατηγικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις της… αλλά ΚΑΙ με την οικοδόμηση πραγματικά στρατηγικών συμμαχιών σε πλείστους όσους τομείς.

Ο Ελληνισμός όπου Γης, είναι στρατηγικό κεφάλαιο πλήρως αναξιοποίητο… Ομοίως και η Ελληνική ναυτιλία, η οποία επιβάλλεται πλέον να προσλάβει Εθνικά χαρακτηριστικά… Η ενεργειακή της παρακαταθήκη, από αναλώσιμο υποτέλειας, οφείλει πλέον να εκλαμβάνεται ως στρατηγικό πλεονέκτημα που με τους κατάλληλους χειρισμούς, μπορεί να υπαγορεύει ταυτότητα στις διεθνείς συνεργασίες της χώρας.

Όλα τα παραπάνω, είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία που επιχειρεί να διασφαλίσει ο Τουρκικός επιθετικός αναθεωρητισμός, προκειμένου να οικοδομήσει μεταξύ άλλων ΚΑΙ το μιλιταριστικό του imperium. Και αυτά τα στοιχεία η Ελλάδα τα διαθέτει παρκαρισμένα η σε δουλοπρεπή αξιοποίηση. Θα μπορούσαμε ν αλλάξουμε κάτι σε σχέση μ αυτό;;;

Θα συνεχίσουμε να εναποθέτουμε το μέλλον αυτού του τόπου σε σιωπηρές προσευχές προκειμένου να μην καταφέρει η Τουρκία να ξαναβρεί ένα ισορροπημένο modus vivendi με τις ΗΠΑ, αλλιώς… καήκαμε… ή μήπως θα πρέπει αυτό το μέλλον να το οικοδομήσουμε στη βάση ενός εντελώς συγκεκριμένου αλλά καλά επεξεργασμένου στρατηγικού σχεδιασμού, που θα βλέπει πραγματικές δυνατότητες και όχι τη μίζερη διαχείριση μιας εφήμερης προσδοκίας;;;

Θα συνειδητοποιήσουμε πως η δυναμική του “one zone one road” όχι μονάχα δεν περιθωριοποιεί αλλά αντιθέτως θέτει σε περίοπτη θέση το Ελληνικό γεωπολιτικό εκτόπισμα, και να κινηθούμε αναλόγως, αντί να παραδίδουμε ρετάλια αποδομημένης κυριαρχίας στον εκάστοτε νταβατζή;;;

Σε κάθε περίπτωση, η συνύπαρξη ΚΑΙ των ισχυρών παικτών στην ευρύτερη περιοχή με επίκεντρο την Ελλάδα, δεν υποβαθμίζεται στο επίπεδο της ευχής, αλλά οφείλει να είναι προϊόν συγκεκριμένων στρατηγικών επιλογών που θα της διασφαλίσουν τις προϋποθέσεις. Και για να υπάρξουν αυτές οι επιλογές, θα πρέπει:

• Να είναι όντως στρατηγικές και όχι αποσπασματικές σε ότι αφορά τον προσανατολισμό τους…
• Να συνδέονται ευθέως με τη στρατηγική βιωσιμότητα και ενδυνάμωση της χώρας και όχι απλά με τη διαχείριση ενός οικονομικού ρεφενέ για ζητιάνους…
• Να εκλαμβάνονται από τους πάντες ως προϊόν ενός συνολικότερου σχεδιασμού που δεν θα μπορεί να τον βάλει κανείς εύκολα στο χέρι…
• Να συνδυάζονται με δομικές ανατροπές στην κρατούσα αντίληψη του πολιτικού της προσωπικού για τη διεθνή θέση της χώρας, προκειμένου να μην είναι ευάλωτες σε ανατροπές από συγκυριακές ισορροπίες και εξωγενείς πιέσεις.

Θα επανέλθουμε…

"ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ"