Η ΜΑΓΙΚΗ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ BULLING........

 

Asterios Kechagias

Η τελετουργία του bullying.

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το bullying είπα να καταθέσω κάποιες σκέψεις βασισμένες σε προσωπικά βιώματα αλλά και σε γενικές παρατηρήσεις που έχω κάνει.

Αν θελήσει κανείς να κατανοήσει επακριβώς το πώς λειτουργεί το bullying, τότε πέρα απ' όσα του καταλογίζονται συνήθως, ότι είναι μορφή αχρείαστης βίας, θρασυδειλίας και βασισμένο σε προκαταλήψεις, -τα οποία είναι όλα ορθά-, θα πρέπει να ληφθεί οπωσδήποτε υπόψιν η έντονη τελετουργικότητα που το διέπει. Τελετουργικότητα που περιλαμβάνει όχι μόνο τους τραμπούκους και το θύμα αλλά ακόμη και αυτούς που δεν συμμετέχουν άμεσα σ' αυτό ή που το καταδικάζουν λεκτικά, τους θεατές. Το συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει και έχοντας μελετήσει αρκετά την ιστορία της μαγείας είναι ότι στην ουσία το bullying αποτελεί μια πιο ''πολιτισμένη'' εξέλιξη των ανθρωποθυσιών του παρελθόντος και μάλλον των θυσιών της μορφής «do ut abeas» (σου δίνω κάτι για να σε αποτρέψω). Δεν είναι απλώς μια αδικαιολόγητη βία προς κάποιο άτομο αλλά πολλώ μάλλον είναι μια συγκεκαλυμμένη τελετουργία θυσίας που επιλέγει κάποιον ως σφάγιο με τρεις κυρίως αφορμές:

α) ένα εξωτερικό του χαρακτηριστικό που θεωρείται άσχημο, ενοχλητικό ή αφύσικο (π.χ. κάποιος που φοράει γυαλιά, ένα εύσωμο άτομο, σημάδια στο πρόσωπο ή στο σώμα).

β) μια συγκεκριμένη συμπεριφορά που επέδειξε, η οποία δεν εγκρίνεται από τη μάζα (π.χ. είναι ''φυτό'', παραείναι ευγενικός και ''φλώρος'', έχει καλές σχέσεις με Καθηγητές και άρα είναι "γλείφτης" κ.λπ.)

γ) μια ''κηλίδωση'' που υπέστη και που εμπεριείχε βία (βιασμένα άτομα, ξυλοδαρμένα άτομα, κακοποιημένα άτομα). Εδώ εξαιρείται η περίπτωση του ατυχήματος, όπου εκεί συνήθως όλοι είναι ευγενικοί προς ένα τέτοιο άτομο, τις περισσότερες φορές όχι λόγω πονοψυχίας αλλά από λύπηση και από φόβο μην το ''γρουσουζέψουν'' και πάθουν το ίδιο. Ο κομβικός παράγοντας είναι η κηλίδωση να προκύψει μέσω εσκεμμένης βίας προς το σφάγιο.

Την τελετουργικότητα του τραμπουκισμού, την παρατήρησα πρώτη φορά, -που αλλού;- στο σχολείο και έπειτα στο Πανεπιστήμιο (στο τελευταίο από τις κομματικές παρατάξεις και τις αναρχικές συλλογικότητες που είναι οι κατεξοχήν τραμπούκοι του συγκεκριμένου χώρου). Δεν υπέστην ποτέ bullying για λόγους εξωτερικής εμφάνισης, αλλά κάμποσες φορές μου συνέβη για λόγους χαρακτήρα ή επειδή ήθελαν να πάρουν με τη βία κάτι που κατείχα. Παρότι τα μάτια μου είδαν κάμποσες μορφές τραμπουκισμού στο σχολείο μια ήταν η πιο αποκαλυπτική και συνέβη όταν ήμουν Γ’ Λυκείου. Οι κοπέλες του σχολείου μας είχαν τελικό αγώνα βόλεϊ με τις κοπέλες ενός άλλου Λυκείου και μη έχοντας κάτι καλύτερο να κάνουμε είχαμε πάει κάμποσα άτομα να παρακολουθήσουμε τον αγώνα για συμπαράσταση. Ο αγώνας θα γινόταν σε ένα κλειστό γήπεδο άλλου σχολείου. Σε κάποια φάση, όπως καθόμασταν στις κερκίδες, ήρθε μια παρέα από άλλα παιδιά, τσογλαναράδες, και άρχισαν να προκαλούν προβλήματα, να τραμπουκίζουν, να απειλούν κ.λπ., χωρίς να έχει κάνει κάποιος κάτι, ίσως για να τραβήξουν τα βλέμματα των κοριτσιών (η αρχέγονη διεκδίκηση ταιριού), με αποτέλεσμα ο διαιτητής του αγώνα εκκένωσε όλη την αίθουσα για να μην αποσπούμε την προσοχή των κοριτσιών.

Όταν βρεθήκαμε στην αυλή του σχολείου-ξενιστή, ο αρχιτραμπούκος άρχισε ξαφνικά να μας κοιτάει όλους με αγριεμένο ύφος βγάζοντας άναρθρες κραυγές, πουλώντας μαγκιά σε όλους τους υπόλοιπους συμμαθητές μου, οι οποίοι ήταν περισσότεροι σε αριθμό απ’ την παρέα του τραμπούκου (καμιά 12αριά άτομα) αλλά ωστόσο κάθονταν αποσβολωμένοι να τον ακούν. Σε κάποια στιγμή ο τραμπούκος γύρισε προς έναν συμμαθητή μου, ένα πολύ ήσυχο και διαβαστερό παιδί που ήταν και αρκετά ευαίσθητο συναισθηματικά. Το παιδί αυτό καθόταν παράμερα μη θέλοντας να συμμετέχει στις συγκρούσεις και συζητούσε με μια άλλη κοπέλα για άσχετα ζητήματα. Εγώ καθόμουν λίγο πιο δίπλα απ’ αυτούς. Κάποια στιγμή η φίλη του του είπε κάτι αστείο και εκείνος γέλασε, οπότε ο τραμπούκος βλέποντας κάποιον να γελάει και να μην είναι τόσο μίζερος όσο ο ίδιος, οργίστηκε και πλησίασε απειλητικά τον συμμαθητή μου με εκείνο το υφάκι «ξέρεις ποιος είμαι εγώ;» που έχουν όλοι οι τραμπούκοι και με τον χαρακτηριστικό τους βηματισμό ουρακοτάγκου με προτεταμένα τα στήθη, ο οποίος είναι το καλύτερο επιχείρημα υπέρ της δαρβινικής θεωρίας. Ο συμμαθητής μου σάστισε. Ο τραμπούκος τον ρωτούσε: «με μένα γελάς;». Εκείνος απαντούσε «όχι, μιλούσα με τη φίλη μου». Ο τραμπούκος συνέχισε με πιο δυνατή φωνή: «με μένα γελάς;».

Τότε αποφάσισα να επέμβω εγώ για να υπερασπιστώ τον συμμαθητή μου. Πλησίασα τον χιμπατζή και του είπα ακουμπώντας τον φιλικά στον ώμο ότι είχα ακούσει τα παιδιά να συζητούν για άσχετα πράγματα με το περιστατικό και ότι δεν γελούσαν με εκείνον. Ο τραμπούκος αμέσως γούρλωσε τα μάτια και μου είπε «μην με ακουμπάς και μην με κοιτάς στα μάτια». Αρχίζω να τα παίρνω και του λέω «φίλε ηρέμησε και άσε τα παιδιά, δεν υπάρχει λόγος για καυγάδες έναν αγώνα ήρθαμε να δούμε». Ξαναλέει αγριεμένα «μην με κοιτάς στα μάτια». Αρχίζω να τα παίρνω περισσότερο, το αντιλαμβάνεται και σηκώνει τα χέρια του για να με χτυπήσει, οπότε του χώνω μια γροθιά με όλη μου τη δύναμη στο πρόσωπο και πέφτει κάτω. Την απήλαυσα αλλά ήταν το πρώτο και το τελευταίο πράγμα που πρόλαβα να κάνω καθώς με το που του έριξα τη γροθιά, ένας φίλος του με έπιασε από πίσω απ’ την πλάτη και μου χάλασε την ισορροπία ρίχνοντάς με κάτω ενώ κατόπιν έπεσαν και οι 12 της παρέας πάνω μου και έφαγα τις κλωτσιές της αρκούδας. Σηκώθηκα με δυσκολία, με ξαναρίξανε, ξανασηκώθηκα, θυμάμαι ότι χτύπησα μερικούς ακόμη ανακλαστικά ενώ σε κάποια φάση πρέπει και 2-3 απ’ τους συμμαθητές μου να προσπάθησαν διστακτικά να βοηθήσουν χωρίς αποτέλεσμα. Θυμάμαι κι έναν απ’ τους δασκάλους του Λυκείου να βγαίνει έξω και να σπεύδει να με βοηθήσει αλλά τις έφαγε κι αυτός και του έσπασαν το κινητό. Αυτό συνεχίστηκε για καμιά 10αριά λεπτά περίπου με μένα να προσπαθώ να παλέψω μόνος μου με 12 άτομα και τους συμμαθητές μου να κάθονται να κοιτάνε ή να έχουν φύγει.

Κάποιος πρέπει να είχε καλέσει την αστυνομία γιατί σε κάποια στιγμή κατέφθασε ένα περιπολικό, οι τραμπούκοι προφανώς λάκισαν πηδώντας απ’ τα κάγκελα και αυτό ήταν. Δεν χρειάζεται να μπω σε περισσότερες λεπτομέρειες για τη συνέχεια. Με ρώτησαν απ' την αστυνομία αν γνώριζα αυτά τα άτομα ή αν χρειαζόμουν νοσοκομείο, είπα όχι και εν τέλει πήρα μόνος μου τον δρόμο του γυρισμού στο σπίτι.

Και τώρα έρχεται το πιο αποκαλυπτικό σημείο: Το ξύλο που έφαγα ήταν μια ''κηλίδωση'' και αυτή η κηλίδωση είχε ως αποτέλεσμα το να πάω την άλλη μέρα στο σχολείο και να με έχουν απομακρύνει οι περισσότεροι. Με τους περισσότερους συμμαθητές μου δεν είχαμε ποτέ καλές σχέσεις είτε επειδή δεν ταιριάζαμε ως χαρακτήρες είτε επειδή αρκετοί απ' αυτούς είχαν προσπαθήσει να σαμποτάρουν επανειλημμένως μια προηγούμενη σχέση μου. Απ' αυτούς δεν περίμενα κάτι καλύτερο. Δεν ήρθαν καν να βοηθήσουν ενώ ήταν περισσότεροι. Εκείνο που μου έκανε όμως μεγαλύτερη εντύπωση ήταν ότι με είχαν απομακρύνει και πολλά άλλα άτομα, συμπεριλαμβανομένου του συμμαθητή που προστάτεψα, ο οποίος με απέφευγε διαρκώς και δεν μου ξαναμίλησε από τότε. Τα κορίτσια του σχολείου κρατούσαν επίσης φανερά αποστάσεις ή έκαναν ψευτοπροσπάθειες να φανούν ότι δεν τρέχει κάτι (γεγονός βέβαια που δεν με ενδιέφερε τότε, διότι εκείνη που ήθελα δεν μπορούσα έτσι κι αλλιώς να την έχω, οπότε όλες οι άλλες μου ήταν αδιάφορες, όμως κάποια άλλα θύματα bullying δεν το παίρνουν τόσο χαλαρά).

Αν σας φαίνεται περίεργη αυτή η εξέλιξη είναι επειδή δεν σκέφτεστε σαν μάγοι και δεν αντιλαμβάνεστε τη βαθύτερη τελετουργία που τη διέπει.

Προκείμενη πρώτη: «Ο Αστέρης έφαγε ξύλο». Δεν έχει σημασία για ποιον λόγο το έφαγε. Καμία τελετουργία δεν εξετάζει σε βάθος τον εαυτό της. Κάνεις κάτι με συγκεκριμένο τρόπο επειδή αυτό πρέπει να κάνεις.

Προκείμενη δεύτερη: «Ξύλο δεν τρώνε οι πραγματικοί άντρες». Χαζό αλλά αρκετοί σκέφτονται έτσι.

Συμπέρασμα: «Άρα εφόσον ο Αστέρης έφαγε ξύλο, ο Αστέρης δεν είναι τόσο άντρας και δεν αξίζει να του κάνω παρέα. Δεν θα τον θεωρούν και κουλ και τα κορίτσια -τα οποία με ενδιαφέρουν για βιολογικούς λόγους αναπαραγωγής- οπότε αν κάνω παρέα με τον Αστέρη θα είμαι σαν αυτόν, loser, φλώρος, δαρμένος κ.ο.κ, θα έχω το στίγμα».

Όσο γελοίο κι αν σας φαίνεται, αυτή ακριβώς η πρωτόγονη σκέψη επισυμβαίνει στο μυαλό των περισσοτέρων. Και δεν συμβαίνει τόσο από επιλογή τους όσο ασυναίσθητα, ως μια κληρονομημένη τελετουργική αντίδραση σε ένα ξαφνικό αρνητικό συμβάν. Με την ίδια ευκολία που όταν εμφανιζόταν λοιμός, έσπευδαν αμέσως να προσφέρουν θυσίες για να κατευνάσουν τους θεούς, με την ίδια ευκολία γίνονται και αντιδράσεις σαν αυτήν. Είναι σαν να βλέπεις τη βρύση του σπιτιού ξεχασμένη ανοικτή και να σπεύδεις να την κλείσεις επειδή αυτό πρέπει να κάνεις. Είμαστε περισσότερο πρωτόγονοι στη σκέψη και στις αντιδράσεις απ' όσο νομίζουμε. Υπάρχουν μέσα στον καθένα από μας κληρονομημένες εικόνες του «αξιέπαινου» και του «αξιοκατάκριτου», του «νορμάλ» και του «αφύσικου», του «ιερού» και του «βέβηλου». Όσο εξελίσσεται η κοινωνία και η συνείδηση της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αυτές οι εικόνες φθίνουν, μετουσιώνονται σε λιγότερο βίαιες εκδοχές τους (λεκτική βία, νομική δικαιοσύνη) ή και ελαχιστοποιούνται. Γι’ αυτό και πλέον καταδικάζουμε ανοικτά ως κοινωνία το bullying και τους τραμπούκους. Δεν έχουμε ξεφύγει όμως επουδενί από εκείνες τις αρχέγονες αντιδράσεις. Ακόμη κι εσείς που διαβάζετε αυτό που γράφω και αγανακτείτε, αν συμβεί κάτι παρόμοιο μπροστά σας, δεν αποκλείεται οι αντιδράσεις σας να είναι ανάλογες με εκείνων που τώρα σας αγανακτούν.

Ο τραμπούκος, σαν τελετάρχης μάγος, ακόμη κι αν είναι ο μεγαλύτερος χέστης, αποθαρρύνει τους άλλους απ’ το να τα βάλουν μαζί του. Η βία του, το βλέμμα του, η κινησιολογία του είναι όλα μαγικοί χοροί. Οι λεκτικές του επιλογές, οι κραυγές και ο τόνος με τον οποίο τις προφέρει, είναι ξόρκια που μετατρέπουν το μεγαλύτερο μέρος του κοινού σε απλούς θεατές ανίκανους να αντιδράσουν αποτελεσματικά. Οι θεατές μάλιστα μερικές φορές αποχαυνώνονται τόσο πολύ απ’ αυτά τα πρωτόγονα ξόρκια, ώστε φτάνουν στο σημείο να απολαμβάνουν άρτον και θεάματα όπως στις αρένες, όπου ο τεμαχισμός ανθρώπων από ζώα ή μονομάχους ήταν μορφή διασκέδασης. Ακόμη και δάσκαλοι ενός σχολείου που έχουν ευθύνη για όσα γίνονται εκεί μέσα, είναι εξίσου τρωτοί τόσο στα ξόρκια του μάγου όσο και στον φόβο που προκαλούν οι άναρθρες ζωϊκές κραυγές και αντιδράσεις του αρχιουρακοτάγκου. Αν παρατηρήσετε τα ζώα στη ζούγκλα σε καυγάδες, πάντα υπάρχουν θεατές που απλώς παρακολουθούν και δεν επεμβαίνουν. Το δε θύμα του bullying πάντα ''μιαίνεται'' στη συνείδηση των θεατών. Δεν είναι πλέον το ίδιο άτομο μετά το μίασμα. Η θυσία του προκάλεσε τον ''θάνατο'' της πρότερής του ύπαρξης και τους νεκρούς κανείς δεν θέλει να τους κάνει παρέα (ή έστω σχεδόν κανείς). Λόγω της σύγχρονης ηθικής αντίληψης νομίζουμε ότι αν ένα άτομο υποστεί αδικαιολόγητη βία, αυτή θα δημιουργήσει στους υπόλοιπους πιο θετικά συναισθήματα απέναντί του αλλά πρόκειται για πλάνη. Ίσως στο μέλλον και σε πιο συνειδητοποιημένες μορφές αντιβίαιης κοινωνίας όπου θα καταδικάζεται η βία συλλήβδην και δεν θα γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στην "καλή και τη κακή βία" (κάτι που κάνουν άλλωστε και οι ίδιοι οι τραμπούκοι ονομάζοντας τη βία τους καλή), τότε ίσως να δούμε καλύτερες εποχές. Ακόμη όμως υπάρχουν αρκετά κατάλοιπα αυτής της ζωϊκής-μαγικής συμπεριφοράς. Το θύμα αδικαιολόγητης βίας πάντα μειώνεται αισθητικά σε αξία. Απλώς κάποιοι θα δείξουν αυτή τη μείωση με απομάκρυνση ενώ κάποιοι άλλοι με τρυφερότητα που θα εκπηγάσει από τη λύπηση και από την προσπάθειά τους να νιώσουν διαφορετικοί από αυτούς που επέλεξαν την απομάκρυνση. Τα ίδια συναισθήματα όμως υπάρχουν και στους μεν και στους δε για το θύμα. Ρίξτε μια ματιά στο τι δυσκολίες αντιμετωπίζουν θύματα βιασμών, χωρίς να έφταιξαν σε κάτι. Τα ακολουθεί για καιρό το στίγμα.

Αυτή είναι η κοινωνία μας και κυρίως, αυτοί είμαστε εμείς. Ο καθένας από μας είναι ένας εν δυνάμει μάγος τελετάρχης. Τα ξόρκια και οι μαγικοί χοροί του τραμπούκου -που στην ουσία είναι οι τελετουργικοί χοροί του ουρακοτάγκου- είναι χαραγμένα μέσα στον καθένα μας και αρκεί να γίνουμε τραμπούκοι για να συλλάβουμε τον εαυτό μας να συμπεριφέρεται ασύνειδα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, με την ίδια κινησιολογία και φρασεολογία. Όσοι διαβάσετε αυτό το κείμενο, μην απορήσετε αν πιάσετε τον εαυτό σας να νιώθει μια στιγμιαία χαρά διαβάζοντας για το bullying. Δεν σχετίζεται με το κατά πόσο με συμπαθεί ή με αντιπαθεί κάποιος. Σχετίζεται με πολύ πιο αρχέγονα ένστικτα. Τα θύματα bullying είναι σφάγια. Άτομα που ''δολοφονήθηκαν'' τελετουργικά και ως τέτοια αντιμετωπίζονται. Ως κάτι μιαρό. Δεν είναι τυχαίο ότι σε ένα σωρό λαούς οι νεκροί θεωρούνται μιαροί. Η αυτοκτονία στην οποία καταφεύγουν ένα σωρό άτομα που υπέστησαν bullying, νομίζω ότι δεν είναι παρά η προσπάθεια των θυμάτων να ταυτιστούν με την ταυτότητα που τους αποδίδουν οι υπόλοιποι: την ταυτότητα του νεκρού. Σαν νεκρούς τους αντιμετωπίζουν, σαν νεκροί θέλουν να γίνουν, για να νιώσουν πιο εντάξει με τον εαυτό τους. Το γεγονός ότι αναπνέουν ενώ οι άλλοι τους αντιμετωπίζουν όπως τους νεκρούς, δημιουργεί στα θύματα μια υπαρξιακή απόκλιση και η αυτοκτονία είναι η διόρθωσή της. Είναι η ταύτιση αυτού που νομίζουν οι άλλοι για σένα με αυτό που αντιλαμβάνεσαι εσύ για τον εαυτό σου.

Για καλή μας τύχη όμως η ζωή και η διανοητική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους έχει καταφέρει να αναπτύξει αρκετά αντιξόρκια, δηλαδή νοητικά αντισώματα και άμυνες, που μπορούν να σώσουν αρκετές ζωές εξουδετερώνοντας την ισχύ των παραπάνω τελετουργικών. Τέτοιου είδους σωτήρια αντιξόρκια είναι επί παραδείγματι, η εφεύρεση του Εγώ (δηλαδή ο διαχωρισμός της ανθρώπινης ύπαρξης σε μένα και σε κάτι βαθύτερο από μένα, τον εαυτό μου), το διάβασμα, η τέχνη, η φιλοσοφία, η θρησκεία και άλλου είδους περισπασμοί που έχουν στόχο να αφαιρέσουν το μίασμα πάνω απ’ τα θύματα. Τα άτομα που απομονώνονται ως «μιαρά», αναγκαστικά βρίσκουν καταφύγιο στον εαυτό τους αλλά έτσι τον γνωρίζουν καλύτερα και έχουν την ικανότητα να φτάσουν σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα αυτοσυνείδησης. Η «εύρεση του εαυτού» δεν είναι παρά μια ψυχολογική κάθαρση από το πρότερο μίασμα που βίωνε κάποιος, η οποία προσφέρει μάλιστα μέσω της διάκρισης μαζί του τη δυνατότητα να αποδώσεις στον εαυτό σου όλα αυτά που δεν θέλεις να αποδεχτείς πως ανήκουν σε σένα. Άλλοτε τα άτομα αυτά βρίσκουν καταφύγιο στην παρέα ενός βιβλίου και αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο στο διάβασμα παρά σε κοινωνικές υποχρεώσεις, καταφέρνουν να γίνουν πολύ πιο μορφωμένα -αλλά κάποιες φορές και αρκετά πιο ακοινώνητα, αφού κάθε οδός έχει και το τίμημά της. Η θρησκεία τους προσφέρει κάθαρση μέσω ειδικών και ρητών τελετών εξαγνισμού και μέσω της υπόσχεσης ότι ένα Ον πολύ ανώτερο απ’ τους τραμπούκους ενδιαφέρεται και δεν απορρίπτει αυτά τα μιάσματα. Η φιλοσοφία τα βοηθάει να ερευνήσουν τον κόσμο περισσότερο, δείχνοντάς τους το πόσο πιο σημαντικά ερωτήματα υπάρχουν τριγύρω και το πόσο ασήμαντα είναι αυτά που τους συνέβησαν υπό μια προοπτική αιωνιότητας. Η τέχνη τους παρέχει εργαλεία για να εκφράσουν ευκολότερα αυτό που νιώθουν εξωτερικεύοντάς το και ελαφρύνοντάς τους έτσι από τις διάφορες υπαρξιακές τους πληγές.

Θα μπορούσε να καταλήξει κανείς ότι στην τελική όλοι οι εξευγενισμένοι-πολιτισμένοι περισπασμοί στη ζωή μας δεν είναι παρά αντιξόρκια για να αντέξουμε τη σκληρότητα και ωμότητα της φύσης που κουβαλάμε μέσα μας. Ολόκληρη η ανθρωπότητα μοιάζει να μετέχει και να παλινδρομεί μέσα σε δύο μεγάλες μαγικές σέκτες: στους μάγους της φύσης και στους μάγους του πολιτισμού. Και οι δυο αυτές σέκτες έχουν έναν πρωταρχικό στόχο: Να υπερνικήσουν τον φόβο του θανάτου. Έτσι, οι μάγοι της φύσης δημιουργούν περισπασμούς βασισμένους στα βιολογικά ένστικτα, όπως το ''ξερό'' σεξ, η χρήση βίας και η υποταγή στις δυνάμεις του θανάτου ενώ οι μάγοι του πολιτισμού, αρνούμενοι να αποδεχτούν ή να μεγαλοποιήσουν τον θάνατο, προσπαθούν να εξευγενίσουν αυτούς τους περισπασμούς και να δημιουργήσουν περισσότερους. Οι πρώτοι προσπαθούν να αφαιρέσουν κάθε νόημα απ’ τη ζωή. Οι δεύτεροι προσπαθούν να της προσδώσουν όσο περισσότερο νόημα γίνεται. Ο καθένας από μας παλαντζάρει ανάμεσα σε αυτές τις δύο σέκτες και άλλοτε μετέχουμε στη μια άλλοτε στην άλλη, όχι μόνο επειδή φέρουμε μέσα μας κομμάτια κι απ’ τις δύο αλλά και επειδή η ισορροπία ανάμεσα σ’ αυτές, συχνά εμπλουτίζει περισσότερο τη ζωή μας και μας προσφέρει καλύτερες κατανοήσεις της και περισσότερες δυνατές λύσεις. Ο καθένας από μας ανήκει περισσότερο σε μια απ’ τις δύο και εφόσον έρθει σε επαφή με τη δεύτερη πλέον έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα όπλα της στρέφοντάς τα εναντίον του εαυτού της. Έτσι ενώ η φιλοσοφία και η θρησκεία, για παράδειγμα, ανήκουν στη μαγεία του πολιτισμού, μπορούν να εξυπηρετήσουν συμφέροντα που προσιδιάζουν στη μαγεία της φύσης και στα βιολογικά πάθη (θρησκευτικοί πόλεμοι, στρατευμένοι φιλόσοφοι). Αντιστοίχως, ενώ το σεξ και η βία ανήκουν στη μαγεία της φύσης, μπορούν να εξυπηρετήσουν σκοπούς που συνάδουν με τη μαγεία του πολιτισμού (εξευγενισμένες μορφές έρωτα και προσήλωσης, αγάπη, ο έρωτας μέσα από την τέχνη, μετατροπή της σωματικής σε λεκτική βία ή σωφρονισμό).

Υπάρχει βέβαια και ένας άλλος τρόπος για να αποφύγει κανείς το μίασμα και τα ξόρκια των τραμπούκων. Αντί να καταφύγει στα αντιξόρκια του πολιτισμού, μπορεί να υποταχτεί εθελούσια στη μαγεία της φύσης: δηλαδή να γίνει και ο ίδιος τραμπούκος. Όσο εύκολα μπορεί να μεταπηδήσει κάποιος από τη μια ομάδα στην άλλη άλλο τόσο εύκολα μπορεί να γίνει από τραμπούκος θύμα, και από θύμα τραμπούκος. Στο σχολείο καμιά φορά παρατηρούσαμε έκπληκτοι παιδιά που υφίσταντο bullying, ξαφνικά να αρχίζουν να κάνουν παρέα με τα άτομα που τους τραμπούκιζαν. Δεν είναι αντιφατικό. Η ένταξη του θύματος στην παρέα τραμπούκων είναι η υποταγή του σε αυτό που εν τέλει αναγνώρισε ως ανώτερη δύναμη, προκειμένου να εξυψώσει τον εαυτό του από το μίασμα που του συνέβη. Ο τραμπούκος στα μάτια ενός αδύναμου θύματος, συχνά φαντάζει κουλ, δυνατός, προστάτης ή και αναπόφευκτο κακό. Εντασσόμενο λοιπόν το θύμα στην ομάδα του τραμπούκου (κάτι που γίνεται επίσης με τελετουργικό τρόπο), νιώθει να αναβαθμίζεται. Όσο περισσότερο αντιλαμβάνεται ότι μοιάζει στον τραμπούκο, τόσο περισσότερη αξία νιώθει να κατέχει. Και τελικά γίνεται ένα με αυτό που διέλυσε τον εαυτό του.

Προσωπικά σαν Αστέρης, ανήκω σίγουρα και συνειδητά στη μαγεία του πολιτισμού, προσπαθώντας να αξιοποιήσω υλικά της μαγείας της φύσης. Είμαι πεπεισμένος ότι το να ανήκει κανείς μόνο στη μαγεία της φύσης είναι καταστροφικό. Αν είστε άτομα που διαρκώς επικαλείστε σαν πυξίδα το τι είναι "φυσικό", "φυσιολογικό" και "αφύσικο", βρίσκεστε σε πολύ επικίνδυνα νερά. Ωστόσο δεν έχω καταφέρει να καταλήξω με βεβαιότητα στο αν τελικά είναι προτιμότερο να ανήκει κανείς αποκλειστικά στη μαγεία του πολιτισμού ή αν είναι καλλίων η ισορροπία ανάμεσα στα δύο. Και για τα δύο μπορώ να παρουσιάσω αρκετά επιχειρήματα υπέρ τους αλλά και πολλά αντεπιχειρήματα κατά τους. Η εμπλοκή μου στο παραπάνω περιστατικό ήταν απλώς για να προστατεύσω τον συμμαθητή μου και στην ουσία εκείνος ήταν το προοριζόμενο σφάγιο για τη θυσία αλλά πήρα τη θέση του. Δεν μετάνιωσα ποτέ για τη στάση μου. Νομίζω πως ήξερα βαθιά μέσα μου ότι μπορούσα να αντέξω πιο εύκολα το ξύλο απ' τον πιο ευαίσθητο συμμαθητή μου. Δεν ήθελα σε καμία περίπτωση να μπλέξω σε καυγά αλλά μια από τις βασικές και απαράβατες αρχές μου είναι το ότι στη ζωή υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις που όσο κι αν δεν το θες, ό,τι προσωπικό κόστος κι αν θα έχεις, πρέπει να εμπλέξεις τον εαυτό σου, πρέπει να μιλήσεις και να πάρεις θέση, πρέπει να εκτεθείς. Διότι αλλιώς δίνεις τόπο στην αδικία και στην απρόσκοπτη βία. Αν κανείς δεν μιλήσει και δεν μπει μπροστά σε τέτοια περιστατικά, δεν πρόκειται να σταματήσουν ποτέ. Σε αυτές τις περιπτώσεις η σιωπή και η απραξία μεγιστοποιεί τη ζημιά, αποτελεί μια νομιμοποίηση της τραμπούκικης μαφίας.

Από εκείνη τη στιγμή υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι δεν θα αφήσω ποτέ τραμπούκους ανενόχλητους και θύματα μονάχα. Όσο ξύλο κι αν φάμε, όσους τραμπουκισμούς κι αν δεχτούμε, όσο κι αν μας απειλήσουν, έχουμε χρέος να εμπλακούμε, έχουμε υποχρέωση να βοηθήσουμε τα όποια θύματα, συμβάλλοντας στο να τιμωρηθούν οι τραμπούκοι και ελαττώνοντας την ισχύ της μαγείας της φύσης. Το μόνο βέβαιο είναι ότι όλοι μας είμαστε περιδίνητοι προς τον ίδιο πυρήνα, απ’ την τροχιά του οποίου δεν καταφέρνουμε εύκολα να ξεφύγουμε. Με άλλα λόγια: Είτε θύματα είτε τραμπούκοι, είτε πολιτισμένοι είτε άγριοι, θα πεθάνουμε. Απλώς οι της φύσης βιάζονται λίγο περισσότερο και εμείς οι πιο πολιτισμένοι θα πρέπει να πατάμε πόδι για να μην συμπαρασύρουν μαζί τους άτομα που δεν έφταιξαν σε τίποτα. Ανεξαρτήτως του κόστους, σε κάποια πράγματα πρέπει να παίρνεις θέση και κυρίως να βάζεις κάποιους στη θέση τους.