Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΚΕΚΡΟΨ ΕΝΑΣ ΕΥΦΥΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣ - ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

ЭIЄ
Ο ΓΙΓΑΝΤΑΣ ΚΕΚΡΟΨ ΕΝΑΣ ΕΥΦΥΗΣ ΝΟΜΟΘΕΤΗΣ - ΒΑΣΙΛΕΑΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Έρευνα & συγγραφή Ιωάννης Γ Βαφίνης
-

  Ένα αρχαιολογικό παράδοξο, το οποίο τίθεται στα ιστορικά δρώμενα της πανάρχαιας Αθηναϊκής γης, θα αναλύσουμε στην εν λόγω σύντομη και επιτόπια έρευνα. Το παράδοξο τούτο είναι το καταγεγραμμένο γεγονός της υπάρξεως του μαγικού τάφου του βασιλιά της Αθήνας Κέκροπα. Σύμφωνα με τις διάσπαρτες γραπτές ή προφορικές μαρτυρίες ο τάφος βρίσκεται στην νότια πλευρά του Ερεχθείου. 
  Το ταφικό μνημείο του νομοθέτη βασιλιά Κέκροπα, το οποίο δεν είναι εμφανές, βρίσκεται κάτω από το αίθριο του Ερεχθείου, όπου βρίσκονται οι Καρυάτιδες. Το αίθριον στηρίζεται σε έξι κολώνες σε σχηματισμό ανάγλυφης όψης Αττικών κορών. Εκεί βαθιά, κάτω από τα πόδια των Καρυάτιδων, βρίσκεται θαμμένος ο βασιλιάς και ιδρυτής της Ακρόπολης των Αθηνών. Η επιμέρους αυτόνομη οικοδομή του Ερέχθειου, με σημείο αναφοράς της Καρυάτιδες, ονομάζονταν από τους Αθηναίους, Κεκρόπιο. 

Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου η αναφερόμενη και 

ως ''πρόστασις των κορών''

 Οι Καρυάτιδες δεν βρίσκονται εκεί για να κρατούν μόνο την στέγη με το κεφάλι τους, αλλά στέκουν αιώνες τώρα, ατάραχες, αποτίοντας ιερές προσφορές στον πρωτογενή Αθηναίο Άνακτα. 

 Άλλωστε, σ' αυτό το ιερό έδαφος συνέβη η διαμάχη μεταξύ Αθηνάς και Ποσειδώνα για την επικράτηση της προστασίας της Πόλεως, που τότε ονομάζονταν Κεκροπία. Ο Κέκροψ επέλεξε το δώρο της Αθηνάς, που ήταν η ιερή ελιά, και παραχώρησε την προστασία της Πόλεως στην θεά της Σοφίας. Έτσι, ονόμασε την πόλη Αθήνα, από το όνομα της Πολιάδος Αθηνάς, και προς τιμήν της ανεγέρθηκε ναός επί της Ακροπόλεως. Έκτοτε, ο Κέκροψ θεωρήθηκε ιδρυτής της πόλης των Αθηνών. Στην αρχή η πόλη ονομάστηκε Κεκροπία αντικαθιστώντας την παλαιότερη ονομασία που ήταν Κραναή. 
 Συμβουλευόμενος τις αρχαίες ιστορικές πηγές, η καταγωγή του Κέκροπος αποδεικνύεται Αττικόθεν. Οι παλαιοί μυθοποιοί τον αποκαλούν γιο του Δράκοντος και της Γαίας. Πιο συγκεκριμένα, ο Τάκιτος[1] ισχυρίζεται ότι, ο Κέκροψ, ήρθε από την πόλη Σάιδα της Αιγύπτου, οπότε τον θεωρεί μάλλον ως Αιγύπτιο το γένος. Ωστόσο, ο Θεόπομπος και Καλλισθένης παραθέτουν την ορθή γνώμη ότι, εξ εναντίας, η Σάιδα της Αιγύπτου είναι Αθηναϊκή αποικία. Επ' αυτού συμφωνεί και ο Απολλόδωρος, ο οποίος στην βιβλιοθήκη του αναφέρει τον βασιλιά Κέκροπα ως γηγενή κι αυτόχθων Αθηναίο εκφυόμενο εκ της γης. Μάλιστα, του αποδίδει και το προσωνύμιο δρακοντοφυής. Η προσφώνηση του προϊστορικού βασιλέα Κέκροπα ως Δράκοντα, κατά μία έννοια είναι συμβολική κι αναδεικνύει την γιγάντια υπερμεγέθης φύση αλλά και έτερον την πνευματική ιδιοφυΐα του, δεδομένο τωόντι η μήτηρ του Γη τον είχε προικίσει με όλα τα νάματα της γήινης φύσεως.

Η αναπαράσταση του Κέκροπος σε μελανόμορφο 
Αττικό αγγείο του 4ου αιώνα π.Χ. τον παρουσιάζει ως διφυή
 οντότητα κατά το ήμισυ ανθρώπου και το άλλο μισό δράκου. Υπάρχει 
μια θεωρία στο λεξικό του Beigbeder[Lexique σελ. 395] που λέει ότι, 
ένα είδος δράκου, η μικρή ύδρα του Νείλου, θεωρούνταν ο καλός δράκος
 ή ακόμη εικόνα του Χριστού (ΛΕΞΙΚΟ Bestiario, λήμμα Δράκος). Εδώ, ο δράκος συμβολίζει 
τον Χριστό-όφι που αντιμάχεται τον δράκο-αντίχριστο. Αυτός ο φτερωτός όφις, όπως τα 
Σεραφείμ της Παλαιάς Διαθήκης, υποδηλώνει τους ουράνιους, γήινους και θαλάσσιους αγαθοδαίμονες. Επίσης, η μορφή του προσώπου του Χριστού, στην Αποκάλυψη του Ιωάννου, περιγράφεται ως 
δράκου του οποίου πετούν φλόγες τα μάτια του ενώ απ' το στόμα εξέρχεται ένα δίκοπο μαχαίρι
 παρόμοιο με την διχαλωτή γλώσσα του δράκου. Υπενθυμίζω δε ότι, στην αρχαία Αθήνα υπήρξε η λατρεία του οίκουρου όφεως. Ένα τέτοιο πελώριο φίδι κατοικούσε στο εσωτερικό του Ερεχθείου κλπ κλπ.

 Περί τούτου, αποφαίνομαι γνώμην απ' το ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ (ETYMOLOGICON MAGNUM LEXICON) στο λήμμα Δράκος, όπερ εκ του ρήματος δέρνω σημαίνει τον οξυδερκή. Η οξυδέρκεια είναι η ευστροφία, η εξυπνάδα η οξεία αντίληψη, την οποία σαφώς κατείχε ο Κέκροψ, όπως προκύπτει από τα συμφραζόμενα. Επίσης, στο λήμμα Δρακίος, ως όνομα κύριον αποδίδεται η εξήγηση εκ του ρήματος δρω[2] που σημαίνει: ο δραττόμενος, ο ισχυρός ή εκ του πράττω και πρακτικός. Άρα, η παραστατικότητα της απεικόνισης του με τα κάτω άκρα ως όφις ή δράκος ή ιχθύς ήθελε να αποδόσει μια σειρά από τα ιδιαίτερα χαρίσματα αυτού του ηγέτη και ουχί την σχέση του με τα μυθικά όντα των δράκων.
  Οι αρχαίοι μυθοποιοί αποφαίνονται με υπερθετικό βαθμό για την δημιουργικότητα του Κέκροπος και τον αναγάγουν στην σφαίρα του πρωταίτιου θεμελιωτή της Αττικής πολιτείας. Υποστηρίζουν ότι, ο μέγας ανήρ, αναλλαμβάνοντας τα βασιλικά του καθήκοντα, έθεσε ως προτεραιότητα την εγκαθίδρυση των πολιτειακών θεσμών νουθετώντας τους πρώτους ανθρώπους στις πολύτιμες τέχνες, όπως: την ανοικοδόμηση των οικίων τους, την ανέγερση βωμών για τις θρησκευτικές τους τελετουργίες, την κατασκευή βελών για το κυνήγι θηραμάτων, και το κατ' εξοχήν σπουδαίο, την καλλιέργεια της γης[3]. Λέγεται δε πως εισήγαγε πρώτος την φυτεία της ελιάς, κατόπιν παρότρυνσης της θεάς Αθηνάς. 
 Το γεγονός προέκυψε κατά την διάρκεια μιας αψιμαχίας, της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για το ποιος θα αναλάβει την θεϊκή προστασία της Πόλεως, τέθηκαν τα δώρα τους υπό κρίσην. Τότε οι δέκα θεοί κατέβηκαν στον βράχο της Ακροπόλεως και έκαναν δικαστήριο με κριτή τον βασιλιά Κέκροπα. Εκείνος, επέλεξε το ελαιόδενδρο έναντι του ιππικού άρματος θεωρώντας το δέντρο της θεάς Σοφίας κατά πολύν ωφέλιμον. Μια παραλλαγή του μύθου θέλει τον Κέκροπα να συγκαλεί συνέλευση των πολιτών και δημοψήφισμα. Η πλάστιγγα του αποτελέσματος έγειρε προς την θέα Αθηνά διότι, η ψήφος των γυναικών ήταν κατά μία περισσότερη, έναντι των ανδρών που προτίμησαν να ψηφίσουν υπέρ του Ποσειδώνα.
 Κατόπιν τούτων, ο βασιλιάς Κέκροψ ανέλαβε το πιο δύσκολο τεχνολογικό έργο, να οχυρώσει τον βράχο της Ακροπόλεως με κυκλώπια τείχη. Το περιτείχισμα της Ακρόπολης ήταν πάχους έξι μέτρων. Δεν παρέλειψε την εισαγωγή της λατρείας του Ύψιστου Δία και της Πολιάδος Αθηνάς. Παράλληλα, εις τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως, μετέτρεψε τις αιματηρές θυσίες με αναίμακτες ως ένδειξη θρησκευτικού και ειρηνοποιού πνεύματος. Με όλα αυτά τα προλεχθέντα κριτήρια, αποφάσισέ να διαιρέσει τον λαό της Αττικής σε τέσσερις φυλές, Κεκροπίδα, Αυτόχθονας, Ακταίαν και Παραλίαν.
 Επιπλέον, στο λεξικό του Σουΐδα, εξιστορούνται κι άλλες μεγάλες ευεργεσίες του Κέκροπος προς τους ιθαγενείς υπηκόους του, ελληνοπελασγούς Αθηναίους. Λέγεται επίσης, για εκείνους τους παλαιότερους χρόνους όπου λεπτομερείς χρονικά δεν έχουν διασωθεί, ότι ο Κέκροψ δια νόμου τα άγρια ήθη των γηγενών κατοίκων εξημέρωσε και θέσπισε την μονογαμία.
 Τούτο δε εφήρμοσε καθώς διέκρινε τους άντρες να σμίγουν χωρίς γάμο με γυναίκες και εκείνες να τεκνοποιούν δίχως να ξέρουν ποιοι είναι οι πατεράδες των παιδιών τους και τα παιδιά τίνος πατέρα είναι. Έτσι, έθεσε νόμο της φανερής επιγαμίας και διαχώρισε στο ζεύγος την φύση του πατέρα και την φύση της μητέρας. Με αυτή την ευφυής νομοθεσία επικαλέστηκε αργότερα από τους πολίτες της Αθήνας ως διφυής, καθότι, μετά νόμου διαχώρισε τις δυο φύσης του ανθρώπου ήτοι ανδρός και γυναικός. Δείχνοντας πρώτος το καλό παράδειγμα νυμφεύθηκε την Άγραυλο που ήταν κόρη του βασιλιά της Αττικής Ακταίου. Από την Άγραυλο απέκτησε έναν γιο, τον Ερυσίχθονα, και τρεις κόρες, την Άγραυλο, την Έρση και την Πάνδροσο.
 Επιπλέον, για την ορθή επιβολή των νόμων χρειάστηκε την στήριξη ενός κραταιού δικαστηρίου. Τότε, ο Κέκροπας, μέ το πρόσχημα της περιπέτειας που είχε ο θεός Άρης, ο οποίος σκότωσε τον Αλιρρόθιο γιο του Ποσειδώνα και δικάστηκε από τους θεούς στον όμορο βράχο απέναντι της Ακροπόλεως, αφού κατονόμασε το σημείο Άρειο Πάγο το ανακήρυξε επισήμως ύπατο δικαστήριο της πόλεως των Αθηνών. Έτσι έγινε η πρώτη σύσταση δικαστηρίου στην παγκόσμια ιστορία και ο Άρειος Πάγος θα πρέπει να καταγραφεί επισήμως ως το πρώτο δικαστήριο του κόσμου.
 Παραπλεύρως, μια ακόμη πρωτοποριακή πολιτική πράξη ήταν και η καταμέτρηση του ομογενούς εγχώριου πληθυσμού της Αθήνας ή και ολόκληρης της Αττικής. Την εξαιρετική ιδέα του Κέκροπα, να κάνει απογραφή του πληθυσμού, την εξιστόρησε ο Πίνδαρος στον Ολυμπιόνικο, αναμέλποντας ποιητικά την απόφαση του βασιλέως Κέκροπα να διατάξει κάθε κάτοικο να λάβει από έναν λίθο και να τον θέσει σε προσδιορισμένο σημείο. Έτσι λοιπόν, έπειτα από την περισυλλογή και καταμέτρηση των λίθων ανακοινώθηκε το συνολικό αριθμητικό αποτέλεσμα. Η καταμέτρηση αποκάλυψε το πληθυσμιακό σύνολο των γηγενών Αθηναίων που ήταν δισμύριοι ήτοι είκοσι χιλιάδες κάτοικοι. Λόγω της χρήσης του λίθου ήτοι και λας ή λάας=πέτρα, το σύνολο των ανθρώπων έλαβε την ονομασία λαός ή λαοί, για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας στην Αθήνα ήτοι σε όλοι την Αττική.
 Εν κατακλείδι, ο Κέκροψ, δεν ήταν απλά ο ιδρυτής των Αθηνών αλλά και ο πρώτος ιθύνων νους και εμπνευστής μιας θείας ουράνιας πολιτείας. Ίσως, να καθίσταται αναγκαίο και πάλι η επανεξετάσει της προσφοράς του Κέκροπος εις την απ' αιώνος πορεία και εξέλιξη του πολιτισμού, έτσι ώστε να τον αναδείξει ως έναν απ' τους πρώτους και μεγαλύτερους πρωτοπόρους ηγέτες της ανθρωπότητας. Οι Αθηναίοι, όντως, ετίμησαν τον βασιλέα τους, εις τους μετέπειτα αιώνες, ως ήρωα και μέγα ευεργέτη, όπου οδήγησε τον λαό της Αθήνας στον έννομο βίο καταστέλλοντας την βαρβαρότητα.
 Σε όλα τούτα τα προαναφερθέντα υπαινικτικά σχόλια βασική συμβολή μας παρέχουν τα στοιχεία που εκμαιεύτηκαν από το ETYMOLOGICON MAGNUM στο λήμμα ''Κέκροψ''.

Ο Κέκροψ φοράει κρητικό κεφαλομάντηλο ή πρόκειται για οπτική απάτη του ανάγλυφου; Εδώ παρουσιάζω την σύγκριση του αρχαίου ανάγλυφου με το πρόσωπο ενός παραδοσιακού Κρητικού. Ιστορικά αποδεικνύεται η μεταφορά πολιτισμού από την Αθήνα στην Κρήτη το 10.000 π.Χ. μετά τον καταποντισμό της Ατλαντίδας. Αν υφίστανται όλα αυτά, άραγε πόσο μεγάλη άγνοια έχουμε για την προϊστορική Ελλάδα;

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1] Ο Κέκροψ, κατά Τάκιτον(9) ''Quidam Cecropem Atheniensem...memorant sedecim litterarym formas...reperisse''.

[2] Εκ του ρήματος δρω προκύπτει και η έννοια του αρχαίου δράματος, του οποίου εμπνευστές υπήρξαν οι Αθηναίοι τραγωδοί. Γίνεται εμφανείς, λοιπόν, πόσο μεγάλη επιρροή διακατείχε τους Αθηναίους εκ του προγονικού κυττάρου της χθόνιας γενιάς του Κέκροπος.

[3] Πληροφορούμεθα, λοιπόν, από την εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΥΣ LAROUSE BRITANNICA την ετυμολογία της φερωνυμίας του Κέκροπος ως προερχόμενη εκ της λέξεως κρώπιον=δρεπάνι(Δες το λήμμα Κέκροψ). Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί με την εφαρμογή της γεωργικής καλλιέργειας αλλά και με τον ήρωα Εχετλαίο, που υποτίθεται ότι βοήθησε τον Αθηναϊκό στρατό στην μάχη του Μαραθώνα. Η περιγραφή του γιγάντιου πολεμιστή με την μακριά γενειάδα ταιριάζει στα φυσιογνωμία χαρακτηριστικά του βασιλέα Κέκροψ. Άλλωστε, η γυναίκα του Κέκροπα η Άγραυλος είχε ευρεία αποδοχή από τον λαό των Αθηνών και μετά θάνατον δέχθηκε τιμές αφηρωισμένης βασίλισσας. Το σημείο λατρεία της ήταν το ανατολικό σπήλαιο της Ακροπόλεως, και ονομάζονταν Αγλαύριο ή σπήλαιο το Ύπατου Δία. Στην ετήσια λατρεία γίνονταν και η τελετή ενηλικίωσης των Αθηναίων εφήβων. Κατά την διάρκεια της τελετής, οι νέοι, απήγγειλαν με σθένος τον Αγραύλειο όρκο, υποσχόμενοι να υπερασπιστούν μέχρι θανάτου την πατρώα γη.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-THOMAS GAISFORD S.T.P., ETYMOLOGICON MAGNUM LEXICON, τόμος 2

-ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΪΔΑ

-ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΩΡΕΝΤΗ, ΛΕΞΙΚΟΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ, Εν Βιέννη της Αυστρίας, 1837

-JEAN - PAUL CLEBERT, ΛΕΞΙΚΟ Bestiario, εκδ. ΑΡΧΕΤΥΠΟ 2004

-ΠΑΠΥΡΟΥΣ LAROUSE BRITANNICA

http://odysseospaide.blogspot.com/