ΤΟ ΡΕΜΠΕΛΙΟ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΤΟ ΡΕΜΠΕΛΙΟ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Ταραχές κατά των «ξένων» στην Σμύρνη είχαμε το 1738 και το 1772-5 αυτές είχαν σαν αντικείμενο διεκδίκησης της τοπικής εξουσίας και στις δύο περιπτώσεις νικητής αναδείχτηκε η οικογένεια των Καραοσμάνογλου η οποία είχε μεγάλη οικονομική δύναμη και ισχυρές προσβάσεις στον ντόπιο πληθυσμό και τους Ευρωπαίους εμπόρους, σοβαρό όμως   γεγονός υπήρξε τα γεγονότα του 1797 τα γεγονότα αυτά κάποιοι τα ονόμασαν το "Γεγονός της Σμύρνης".

 Το Μάρτιο (μήνας του Ραμαζανιού) του 1797 έφτασε ένας θίασος Αυστριακών ακροβατών για να δώσει παραστάσεις στην Σμύρνη, ο Βοεβόδας της Σμύρνης Buldanli Osman Efendi ζήτησε από τον πρόξενο της Αυστρίας να ακυρωθούν οι παραστάσεις, ωστόσο η παράσταση αποφασίστηκε να γίνει σε υπαίθριο χώρο στον Φραγκομαχαλά, με καταβολή σχετικού εισιτηρίου, την καταβολή του εισιτηρίου επέβλεπε ένας γενίτσαρος γιασακτσής. Μια ομάδα Βενετών υπηκόων από  την Ζάκυνθο, την Κροατία και Σκλαβούνων προσπάθησαν να μπουν χωρίς να πληρώσουν, έγινε δυναμική αντιπαράθεση με τον γενίτσαρο, τον οποίο και σκότωσαν. Αυτό το γεγονός ξεσήκωσε τους Οθωμανούς, ο καδής μάλιστα έδωσε ιεροδικαστικό έγγραφο για την σύλληψη του ενόχου.

Για να εκτονωθεί η κατάσταση αποχώρησε από την πόλη ο πρόξενος της Βενετίας Λουκάς Χορτάζης, αυτό όμως δεν έφερε απότέλεσμα και οι σύντροφοι του δολοφονημένου γενίτσαρου 1000 με 1500 κατέφυγαν στο «Χιώτικο Χάνι» όπου διέμεναν Βενετσιάνοι εκεί συγκεντρώθηκα και 1000 βενετσιάνοι, η συνάντηση αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την ανταλλαγή πυροβολισμών και την δολοφονία γενιτσάρων.

Μετά από αυτά τα γεγονότα με τους γενίτσαρους ενώθηκαν και ναύτες του οθωμανικού στόλου και άλλων φτωχών και άνεργων Οθωμανών  και με σύνθημα «οι Σκλαβούνοι επιτίθενται εναντίον των μουσουλμάνων»  έγινε εξέγερση οποία ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Δολοφονούσαν όποιον Έλληνα έβρισκαν μπροστά τους και πυρπολούσαν κτήρια στον Φραγκομαχαλά αλλά και στην αρμένικη συνοικία, στην συνέχεια επιδόθηκαν σε λεηλασίες σπιτιών, καταστημάτων και αποθηκών των Ευρωπαίων εμπόρων αλλά και παντός μη μουσουλμάνου κάτοικου. Υπήρξαν και κάποιοι μουσουλμάνοι που προσπάθησαν να συγκρατήσουν την οργή των Οθωμανών όπως ο ιμάμης Nathir Zabeth.

Τώρα οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι οι βενετσίανοι ευθυνόντουσαν για τον θάνατο 30-40 κατοίκων, απ αυτό βγαίνει ότι θα υπήρξαν και συμπλοκές. Ο Γάλλος πρόξενος πάλι κατηγορεί τους μουσουλμάνους και τους Κροάτες, ενώ ο Ρώσος πρόξενος έδωσε το φταίξιμο στους Βενετούς, φυσικά ο Ρώσος ήθελε να βγάλει από τους ρώσους την κατηγορία που διέδιδαν ότι ο δολοφόνος του γενίτσαρου ήταν Ρώσος, ο ίδιος ο πρόξενος της Ρωσίας την τελευταία στιγμή διέφυγε από τον όχλο ζητώντας προστασία σε Ισπανικό πλοίο, ο Βενετός πρόξενος Ζαχαρίας υποστήριξε ότι για το «Γεγονός της Σμύρνης» ευθύνη έφεραν και οι Βενετοί.

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Καρτ-ποστάλ με Τούρκους νομάδες στα περίχωρα της Σμύρνης.
ΝΕΚΡΟΙ

            Ο αριθμός των νεκρών είναι απροσδιόριστος.

Ο Γάλλος M Tricon που ήταν αυτόπτης μάρτυς μιλάει για «μερικές εκατοντάδες» μεταξύ των «ραγιάδων», συμπεριλαμβάνει και τους 60 μαθητές που κάηκαν όταν έπιασε φωτιά το σχολείο τους.

Ο Γάλλος πρόξενος μιλά για 1.000 νεκρούς, ενώ άλλος τους ανεβάζει σε 1.265 νεκρούς.

Μια βρετανική πηγή μιλά για 1.500 νεκρούς, το δημοσίευμα της «Εφημερίδα» των αδελφών Πουλιών στων Βιέννη τον Απρίλιο του 1797 μιλά για 3.000 θύματα (ο αριθμός αυτός πρέπει να θεωρηθεί μεγάλος).

            Πέρα όμως από τους νεκρούς υπήρξαν και γυναικόπαιδα που αιχμαλωτίστηκαν και οι συγγενείς τα εξαγόρασαν με την καταβολή χρηματικών ποσών.

            Απώλειες μεταξύ των Ευρωπαίων ήταν περιορισμένες, πολλοί από αυτούς διασώθηκαν σε αγκυροβολημένα πλοία.

 

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Καραβάνι εξω από την Σμύρνη.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ

Στα καπελιά βάζουν φωτιές, στα σπίτια ρίχνουν μπαλοτιές

Και όσον ημπορούσι και δύνονται βαρούσι….

Ωχου ταλαίπωροι Γραικοί, όσοι βρεθήκατε εκεί

Σ εκείνη την μεγάλην κακήν ανεμοζάλην!

(Λαϊκού ποιητή)

Πάνω από 1500 σπίτια λεηλατήθηκαν ή καταστράφηκαν από την φωτιά αλλά και 3500 καταστήματα και αποθήκες. Καταστράφηκε το νοσοκομείο των ορθοδόξων, τα προξενεία της Αγγλίας, Ολλανδίας και Γαλλίας, η καθολική εκκλησία της Αγίας Μαρίνας.

            Οι βρετανοί που υπολόγισαν τις ζημιές των εμπόρων τους  τις ανεβάζουν σε 1.303.167 πιάστρα. Ο Βρετανός έμπορος Joseph Franel έπαθε ζημιά 409.129 πιάστρα.

            Ο Γάλλος πρόξενος σημειώσε ότι «Στην Σμύρνη δεν έμεινε ίχνος εμπορίου και εμπορικής δραστηριότητας».

 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Γενίτσαροι.

 ΕΥΘΥΝΕΣ

 Επικεφαλής των ερευνών ορίστηκε ο μουτεσελίμης του Αιδινίου Καραοσμάνογλου Χουσείν Αγάς αυτός φρόντισε να συλληφθεί και να φυλακιστεί ο βοεβόδας του Μπούρνοβα Μπαλικίβασι Μεχμέτ Αγάς, για αυτόν τον αγά ο Γάλλος πρόξενος λέει ότι είναι από τους κυριότερους υπεύθυνους για την σφαγή, πέρα από αυτόν ο πρόξενος κατανομάζει σαν υπεύθυνο και τον βοεβόδα της Σμύρνης Buldanli Osman Efendi, αυτόν ο Καραοσμάνογλου Χουσείν Αγάς τον αντικατέστησε για την απροσεξία του και την αδράνεια του, συνελήφθησαν κάποιοι γενίτσαροι, κάποιοι ναύτες οι περισσότεροι όμως αφέθηκαν ελεύθεροι λόγω αμφιβολιών και με την εγγύηση τρίτου προσώπου. Υπάρχει κατάλογος 21 μουσουλμάνων που θεωρήθηκαν αρχηγοί του όχλου, τελικά εκτελέστηκαν 18 μουσουλμάνοι και 3 Βενετοί.Τα μέτρα που πήραν οι τούρκοι ήταν να επιστραφούν τα κλοπιμαία στους κατόχους τους, όσοι δεν μπόρεσαν να κρύψουν τα κλοπιμαία ή δεν κατάφεραν να διαφύγουν φυλακίστηκαν, πάντως αυτό το μέτρο πρέπει να ήταν πολύ περιορισμένο διότι οι λεηλατημένες επιχειρήσεις δεν είχαν αποζημιωθεί ένα σχεδόν χρόνο μετά ……

            Η Οθωμανική κυβέρνηση έκανε προσπάθεια αποκατάστασης των ζημιών στον Φραγκομαχαλά και την επανακατασκευή των προξενείων. Επέβαλε έλεγχο στην μετακίνηση των ξένων υπηκόων και ειδικά των βενετών και πήρε μέτρα αυτής της μορφής κυρίως κατά των Ευρωπαίων Βενετών και Ρώσων   

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Μ ΑΣΙΑΣ τόμος 4 εκδόσεις ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, της Σοφίας Λαιου (επίκουρη κθηγήτρια Οθωμανικής Ιστορίας του τμ Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστημίου).http://pluton22.blogspot.gr/2011/12/blog-post.html