Ο Ιωνάς και το κήτος

 

Asterios Kechagias

Ο Ιωνάς και το κήτος

Είδα το trailer από τη δεύτερη σεζόν του One Piece (αυτή με τους πραγματικούς ηθοποιούς) που θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Μάρτιο και επειδή παρακολουθώ φανατικά το συγκεκριμένο ιαπωνικό anime από μικρός και ξέρω τι θα συμβεί, βλέποντας την τεράστια φάλαινα, τον Laboon, ο νους μου πήγε στη βιβλική ιστορία με τον Ιωνά και το κήτος.

Ένα από τα πιο συναρπαστικά κομμάτια της αρχαίας ιστορίας (και λογοτεχνίας) είναι να μπορείς να εντοπίσεις τον ιστορικό πυρήνα κάποιου μύθου -κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο και απαιτείται πολύς κόπος προκειμένου να βεβαιωθείς πρώτα αν ένας μύθος έχει όντως κάποιον ιστορικό πυρήνα και τι είδους. Ένα δεύτερο εξίσου ενδιαφέρον κομμάτι είναι να παρατηρείς τη γέννηση καινούργιων παραδόσεων θεμελιωμένων σε εσφαλμένη ερμηνεία ενός γεγονότος/μιας διήγησης. Όσο περίεργο κι αν ηχεί, υπάρχουν αναρίθμητα παραδείγματα παραδόσεων και αντιλήψεων που δημιουργήθηκαν από κάποια παρερμηνεία. Η ιστορία του Ιωνά συνδυάζει αυτά τα δύο συναρπαστικά κομμάτια και συνάμα είναι ένα άριστο παράδειγμα του πόσο σημαντικό είναι να ερμηνεύεις κάτι τοποθετώντας το στο ιστορικό και στο πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής του, στο context. Αν δεν το κάνεις, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα οδηγηθείς σε λάθος συμπεράσματα, διότι θα δεις κάτι με βάση το πώς το καταλαβαίνεις εσύ σήμερα και όχι με βάση το πώς το καταλάβαιναν οι λαοί της αρχαιότητας.

Το βιβλίο του Ιωνά γράφτηκε κάπου ανάμεσα στον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ. Η ιστορία είναι, νομίζω, πάνω κάτω γνωστή στους περισσότερους: ο θεός καλεί τον Ιωνά (τον θεωρούμε προφήτη αλλά δεν αναφέρεται κάπου ρητώς αυτή η ιδιότητα) να πάει να κηρύξει στην πόλη Νινευή (στο βόρειο Ιράκ). Ο ίδιος είναι απρόθυμος για μια τέτοια αποστολή, οπότε επιχειρεί να το σκάσει με ένα πλοίο από την Ιόππη (σημερινή Γιάφα, στο Ισραήλ). Το πλοίο όμως πέφτει σε μια μεγάλη τρικυμία που δεν λέει να κοπάσει με τίποτα και τότε ο Ιωνάς λέει στους υπόλοιπους ναύτες:

''Σηκώστε με και ρίξτε με στη θάλασσα, και τότε η θάλασσα θα ηρεμήσει, διότι γνωρίζω ότι εξαιτίας μου έπεσε πάνω σας αυτή η μεγάλη τρικυμία'' (Ιωνάς 1:12)

''Οι ναύτες πήραν τον Ιωνά και τον έριξαν στη θάλασσα, και η τρικυμία σταμάτησε''. (Ιωνάς 1:15)

''Και ο Κύριος διέταξε ένα μεγάλο κήτος να καταπιεί τον Ιωνά,

και ο Ιωνάς ήταν μέσα στην κοιλιά του κήτους τρεις ημέρες και τρεις νύχτες''. (Ιωνάς 2:1)

Το κήτος αυτό παίζει εμφανώς τον ρόλο ενός θαλάσσιου τέρατος. Στα εβραϊκά η φράση είναι ''νταγκ γκαδόλ'' = μεγάλο ψάρι και ένεκεν αυτού θεωρήθηκε από αρκετούς ότι ήταν κάποιου είδους φάλαινα. Τα πράγματα όμως έχουν διαφορετικά.

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να γνωρίζει κανείς είναι ότι για τους λαούς της ευρύτερης Εγγύς Ανατολής, μέχρι τουλάχιστον τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. η θάλασσα (ιδίως η ''ανοιχτή'' θάλασσα που ήταν πιο σκουρόχρωμη και τρομακτική) εθεωρείτο από μόνη της τέρας! Στη μεσοποταμιακή μυθολογία η θάλασσα προσωποποιείται στη θεά Τιαμάτ, ένα φιδόμορφο τέρας (δράκος) ενώ αντιστοίχως στην ουγκαριτική μυθολογία (η Ουγκαρίτ ήταν πόλη της Συρίας απέναντι από την Κύπρο, η μυθολογία της οποίας αποδεδειγμένα επηρέασε πολύ την ισραηλιτική), η θάλασσα προσωποποιείται στον θεό Γιαμ, που περιγράφεται επίσης ως φιδόμορφος.

Για ποιο λόγο τους θύμιζε φίδι; Για δύο λόγους: πρώτον, τα κύματα της θάλασσας θυμίζουν φολίδες ερπετού. Ιδίως όταν έχει τρικυμία ή όταν δίνουν την ψευδαίσθηση ότι είναι ακίνητα στο ίδιο σημείο, παρατεταγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Δεύτερον, η θάλασσα, δηλαδή ο ωκεανός, εθεωρείτο ότι περικύκλωνε την επίπεδη γη, τόσο από ψηλά (ουράνιος θόλος) όσο και από χαμηλά (κυρίως θάλασσα). Γιατί κι από ψηλά; Επειδή κάπως έπρεπε να εξηγήσουν το νερό της βροχής. Δεν γνώριζαν ακόμη τον υδρολογικό κύκλο. Γι' αυτό έχουμε διάφορες παραδόσεις (ακόμη και στην αρχαία Ελλάδα) που αναφέρονται στον ουράνιο ωκεανό, του οποίου τα νερά προκαλούν βροχές ή και τον κατακλυσμό. Αυτή η περικύκλωση της γης, θύμιζε το φίδι που είναι τυλιγμένο γύρω από κάτι. Έβλεπαν τον ουράνιο θόλο έτσι καμπυλωτό να χάνεται στον ορίζοντα και θεωρούσαν ότι προέκτασή του ήταν η θάλασσα.

Συνεπώς, το κήτος της διήγησης του Ιωνά ήταν η ίδια η ανοικτή θάλασσα, στην οποία διέμεινε εντός για τρία μερόνυχτα. Αναφέρεται ως κήτος είτε μεταφορικά, επειδή έχουμε λογοτεχνικό κείμενο, είτε (το πιο πειστικό κατ' εμέ) επειδή όταν καταγράφτηκε τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ. αυτή η παράδοση που σίγουρα πηγαίνει αρκετά πιο πίσω στον χρόνο, η θάλασσα είχε ήδη απομυθευτεί περισσότερο και δεν εθεωρείτο πλέον τέρας η ίδια. Πάντως και λίγο παρακάτω που μιλάει με τον θεό ενώ είναι υποτίθεται στην κοιλιά του κήτους, λέει ρητώς ότι βρίσκεται μέσα στη βαθιά θάλασσα περικυκλωμένος από τα κύματά της (ίσως έχουμε εδώ μια νύξη από την αρχική και πιο πρώιμη μορφή αυτής της διήγησης):

ἀπέρριψάς με εἰς βάθη καρδίας θαλάσσης καὶ ποταμοί με ἐκύκλωσαν πάντες οἱ μετεωρισμοί σου καὶ τὰ κύματά σου ἐπ᾽ ἐμὲ διῆλθον. (Ιωνάς 2:4)

Το δεύτερο κλειδί για την καλύτερη κατανόηση της συγκεκριμένης συναντάται στην αρχαιοελληνική μυθολογία. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην αρχαιοελληνική μυθολογία, θα αντιληφθεί γρήγορα ότι στην ιστορία του Ιωνά έχουμε μια βιβλική διήγηση που παρουσιάζει πολλά κοινά μοτίβα με την ελληνική διήγηση για την Ανδρομέδα. Η Ανδρομέδα είχε εξοργίσει τον θεό Ποσειδώνα και εκείνος έστειλε ένα κήτος για να καταστρέψει την περιοχή. Ο μόνος τρόπος για να σταματήσουν το κήτος ήταν να του προσφέρουν ως θυσία την Ανδρομέδα. Είναι χαρακτηριστικό το ότι όλη αυτή η υπόθεση με το κήτος και την Ανδρομέδα παρουσιάζεται από κάποιες πηγές της ίδιας εποχής με τη συγγραφή του βιβλίου του Ιωνά, σαν να συμβαίνει στην Ιόππη, στο ίδιο μέρος απ' το οποίο απέπλευσε ο Ιωνάς.

Ψευδο-Σκύλακας, Περίπλους, 140: Ἰόππη πόλις ἐκτεθῆναί φασιν ἐνταῦθα τὴν Ἀνδρομέδαν τῷ κήτει. (4ος αι. π.Χ.)

Η ρίψη του Ιωνά στη θάλασσα είναι στην ουσία η αυτοθυσία του για να κατευναστεί το τέρας-θάλασσα. Με το που πέφτει στη θάλασσα, δηλαδή με το που τον ''τρώει'' η θάλασσα, σταματάει η τρικυμία. Οι αρχαίοι Έλληνες ως λαός με αρκετή ναυτική εμπειρία, είχαν απομυθεύσει τη θάλασσα από νωρίς και παρότι ένιωθαν δέος μπροστά της, δεν τη θεωρούσαν τέρας. Στην ελληνική μυθολογία, η θάλασσα προσωποποιείται από τον Ποσειδώνα και το κήτος, ως μεγάλο πλέον ψάρι, ''δουλεύει'' γι' αυτόν. Στη βιβλική διήγηση, η θάλασσα ξεκινάει ως τέρας, και μόνο σε ύστερες εποχές απομυθεύεται. Αρχικώς, ο ''Ποσειδώνας'' των ανατολιτών ήταν ο Γιαμ, η Τιαμάτ, δηλαδή η φιδόμορφη θάλασσα.

Το να παρουσιάζει, συνεπώς, κάποιος ερμηνευτικά το κήτος που κατάπιε τον Ιωνά σαν φάλαινα, δεν ευσταθεί. Ακόμη και οι εσφαλμένες ερμηνείες όμως, εμπνέουν. Η εικόνα με έναν άνθρωπο που ζει για μέρες μέσα στην κοιλιά φάλαινας κρύβεται πίσω από την αντίστοιχη σκηνή στον Πινόκιο του Κολόντι, στις περιπέτειες του βαρώνου Μυνχάουζεν του Ράσπε αλλά και στα περιστατικά με τον Laboon στο One Piece, τα οποία θα απολαύσετε τον Μάρτιο που θα κυκλοφορήσει η δεύτερη σεζόν. Ακόμη και ο Μέλβιλ στον Μόμπι Ντικ, παρότι δεν παρουσιάζει κάποιον να ζει μέσα σε φάλαινα, στο ένατο κεφάλαιο του βιβλίου του έχει τον ιερέα Mapple να βγάζει κήρυγμα αναφερόμενος στην ιστορία του Ιωνά. Από μια άποψη, καλύτερα που έγινε αυτή η παρερμηνεία και ξεπήδησαν διάφορα λογοτεχνικά αριστουργήματα.

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

"Προοδευταριό": ΑΥΤΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣΤΙΓΑ!--

 

Αντώνης Ανδρουλιδάκης

"Προοδευταριό": ΑΥΤΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣΤΙΓΑ!

Κάθε φορά που μεγάλα πλήθη ανθρώπων προστρέχουν να παρακολουθήσουν ιστορικές ταινίες ή τηλεοπτικές σειρές με έντονο εθνικό ή λαϊκό φορτίο, ο εγχώριος «προοδευτικός» χώρος αντιδρά σχεδόν αντανακλαστικά με ειρωνεία, απαξίωση, παιδαγωγική αυθεντία. Ο κόσμος «δεν ξέρει ιστορία», «χειραγωγείται», «καταναλώνει μύθους» «ο λαός δεν πέρασε Διαφωτισμό», «όλα αυτά είναι ανορθολογισμός και αναχρονιστικά κατάλοιπα»

Η εξήγηση είναι έτοιμη και βαθιά βολική.

Μόνο που είναι λάθος.

Διότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι δείκτης αμορφωσιάς. Είναι δείκτης στέρησης. Και πιο συγκεκριμένα στέρησης του δικαιώματος σε ένα κοινό "ανήκειν".

Η λαϊκή προσέλευση δεν είναι πλάνη, είναι μήνυμα. Οι άνθρωποι που γεμίζουν τις αίθουσες δεν είναι ανίκανοι να αντιληφθούν τη μυθοπλασία, την υπερβολή ή την απλοποίηση. Δεν πιστεύουν κατά γράμμα ό,τι βλέπουν.

Αναζητούν κάτι άλλο. Τη Σχέση.

Σχέση με το παρελθόν.

Σχέση με μια συλλογική αφήγηση.

Σχέση με μια ιστορία που να τους χωρά χωρίς να τους ζητά διαρκώς να απολογηθούν.

Η ιστορία, όταν απογυμνώνεται από συναίσθημα, τα σύμβολα και την ταύτιση, παύει να λειτουργεί ως ιστορία και μετατρέπεται σε κατηγορητήριο. Και τότε ο λαός δεν τη μαθαίνει, την αποφεύγει.

Το "προοδευταριό" ξέρει καλά να περιφρονεί τη λαϊκή μνήμη.

Ο σύγχρονος προοδευτικός λόγος, ιδίως στην ελληνική εκδοχή του, δεν περιορίστηκε στην κριτική της εθνικής αφήγησης. Προχώρησε σε κάτι βαθύτερο και πιο τοξικό. Απαξίωσε τη λαϊκή πρόσληψη της ιστορίας.

Ό,τι δεν περνά από το φίλτρο της ακαδημαϊκής ή ιδεολογικής ορθότητας χαρακτηρίζεται ύποπτο. Η λαϊκή συγκίνηση είναι εθνικισμός. Η συλλογική μνήμη είναι μια νέτη-σκέτη κατασκευή. Η ανάγκη ταύτισης είναι σκοταδισμός.

Έτσι, ο λαός παρουσιάζεται περίπου ως ανώριμος μαθητής που πρέπει να “εκπαιδευτεί” να αποστασιοποιείται από τον εαυτό του. Να βλέπει την ιστορία του όχι ως κληρονομιά, αλλά ως πρόβλημα.

Αλλά αυτό δεν είναι Διαφωτισμός. Είναι πολιτισμικός πατερναλισμός.

Και είναι εδώ που συναντάμε τον πυρήνα της σύγχρονης αυτο-αποικιοποίησης.

Η κλασική αποικιοκρατία έλεγε:

«Δεν έχετε ώριμη ιστορία, θα σας τη δώσουμε εμείς».

Η σύγχρονη, εγχώρια εκδοχή λέει:

«Έχετε ιστορία, αλλά είναι κυρίως ντροπή. Αν θέλετε να προοδεύσετε, αποστασιοποιηθείτε από αυτήν».

Και κάπως έτσι η κοινωνία μας έμαθε να βλέπει το παρελθόν της μόνο μέσα από ξένα θεωρητικά σχήματα, να ντρέπεται για τις λαϊκές της εκφράσεις, να αντιμετωπίζει τη συλλογική μνήμη ως ύποπτη.

Οπότε δεν χρειάζεται εξωτερικό αποικιοκράτη. Έχει ολοκληρώσει μόνη της την αποικιακή εργασία.

Το παρ' ημίν "προοδευταριό" για δεκαετίες αποδόμησε, αλλά δεν επανασυνέθεσε.

Αφαίρεσε το κοινό αφήγημα χωρίς να προσφέρει ένα νέο που να συγκινεί, να ενώνει, να νοηματοδοτεί.

Και το κενό αυτό δεν μένει κενό. Επιστρέφει μέσω του κινηματογράφου, μέσω της λαϊκής κουλτούρας, μέσω της υπερβολής και του μύθου.

Όχι επειδή ο λαός μας είναι αφελής, αλλά επειδή στερήθηκε μια έντιμη, μη ενοχική σχέση με την ιστορία του.

Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν αυτές οι ταινίες ή οι σειρές είναι ιστορικά άρτιες.

Το ερώτημα είναι γιατί μόνο εκεί επιτρέπεται πλέον στον λαό να νιώσει ότι ανήκει.

Και η απάντηση είναι ενοχλητική:

Διότι ο κυρίαρχος προοδευτικός λόγος δεν εμπιστεύεται τη λαϊκή κρίση, δεν αντέχει τη λαϊκή συγκίνηση, φοβάται το κοινό “εμείς”.

Κι έτσι, αφού έκλεψε από τον Λαό μας "το ανήκειν", τον κατηγορεί τώρα επειδή το αναζητά.

Αλλά οι άνθρωποι δεν ζητούν απλά μύθους. Ζητούν ρίζες χωρίς ντροπή και ιστορία χωρίς επιτήρηση. Και όσο αυτό δεν τους προσφέρεται με σεβασμό, θα το διεκδικούν -συνειδητά ή ανεπίγνωστα- όπως μπορούν.

Το πρόβλημα δεν είναι οι ταινίες και οι σειρές. Το πρόβλημα είναι ότι αυτές έγιναν το τελευταίο καταφύγιο συλλογικής μνήμης.

Όταν ο λαός επιτρέπεται να συγκινηθεί μόνο σε σκοτεινές αίθουσες, όταν η ιστορία του γίνεται ανεκτή μόνο ως ειρωνεία, ενοχή ή υποσημείωση, τότε δεν μιλάμε για πρόοδο, μιλάμε για εκτοπισμό.

Το «προοδευταριό» δεν μας ξεβλάχεψε, δεν μας έκανε πολιτισμένη Ευρώπη, δεν απελευθέρωσε τη συλλογική μας συνείδηση. Την αποστείρωσε.

Το «προοδευταριό» δεν φώτισε την ιστορία μας, την παρέδωσε σε επιτηρούμενη χρήση.

Και ύστερα, με περισσή αλαζονεία, κατηγορεί τον λαό επειδή αρνείται να ζήσει ως πολιτισμικός πρόσφυγας μέσα στον ίδιο του τον τόπο.

Αν αυτό λέγεται Διαφωτισμός, τότε πρόκειται για έναν Διαφωτισμό που φοβάται το φως της λαϊκής μνήμης.

Και αν αυτό λέγεται πρόοδος, τότε είναι μια πρόοδος που προχωρά χωρίς λαό-και τελικά, χωρίς λόγο ύπαρξης.

Η σήψη που βιώνουμε γύρω μας -στην πολιτική, στην παιδεία, στη γλώσσα, στις σχέσεις, στην ίδια την αίσθηση του μέλλοντος- δεν είναι άσχετη με όλα αυτά.

Είναι το φυσικό αποτέλεσμα μιας κοινωνίας που έκοψε τους δεσμούς της με τον εαυτό της, που "εκπαιδεύτηκε" να αυτοϋπονομεύεται, να αυτογελοιοποιείται και να αυτοϋποτιμάται στο όνομα μιας δήθεν προόδου.

Όταν διαλύεις την κοινή μνήμη, αποσυνθέτεις και την κοινή ευθύνη.

Όταν αφαιρείς το “εμείς”, μένει μόνο ένα πλήθος απομονωμένων ατόμων, εύκολα διαχειρίσιμων, κυνικών ή παραιτημένων.

Η παρακμή δεν ήρθε ως κεραυνός. Ήρθε ως κανονικότητα χωρίς νόημα.

Και όσο το "προοδευταριό" συνεχίζει να πολεμά κάθε συλλογική ρίζα ως απειλή, τόσο θα θερίζει αυτό που δήθεν πολεμά. Την κοινωνική αποσύνθεση.

Διότι λαός χωρίς μνήμη δεν γίνεται “προοδευτικός” - γίνεται απλώς διαθέσιμος στην εξαπάτηση και στη χειραγώγηση από τις κυρίαρχες ελίτ.

Και το παρ' ημίν "προοδευταριό" υπήρξε για δεκαετίες το καλύτερο εργαλείο τους.

Αντώνης Ανδρουλιδάκης

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

ΑΠΟ ΤΟ BRETTON WOODS I ΣΤΟ BRETTON WOODS III ΚΑΙ ΣΤΟ BRΕTTON DIGITAL I-ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ 2025 #4

 Post2Post

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ 2025 #4

ΑΠΟ ΤΟ BRETTON WOODS I ΣΤΟ BRETTON WOODS III ΚΑΙ ΣΤΟ BRΕTTON DIGITAL I

Από τα λίγα που πρέπει να ξέρεις για να μπορείς να παρακολουθήσεις τα τεκταινόμενα του νέου πολύπλοκου πολυ-πολικού κόσμου που αναδεικνύεται μετά την ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ της προηγούμενης νεοφιλελέ παγκοσμιοποίησης (και όχι μια παραλλαγή της, όπως θέλει να πιστεύει ακόμα η "Αυγή" ή μια υποχωρησούλα του, όπως πιστεψαν ακραδαντα μέσα στο 24 οι Τσακαλωτος/Δραγασάκης κλπ..), σημειώνω εδώ μερικά βασικά:

Το Brendon Woods I σηματοδότησε την εποχή από το τέλος του Β Παγκόσμιου Πολέμου μέχρι το 71. Εκεί, στο χωριό Bretton Woods των ΗΠΑ συμφωνήθηκε το 47 από τα κράτη το πως θα παράγεται το χρήμα σε σχέση με τον χρυσό. Αυτός, μέχρι τότε, είχε μαζευτεί σχεδόν όλος στις ΗΠΑ, ακόμα και από το τέλος του Α Πολέμου, για να ανοικοδομηθεί η κατεστραμμένη Ευρώπη. Έτσι η λογική επέβαλε την χρήση του δολαρίου ως παγκόσμιου μέσου συναλλαγών, αρκεί αυτό να είναι συνδεδεμένο με τον χρυσό. 1 ουγκιά=30 δολάρια.

Και έτσι πορευτήκαμε μέσα στον Ψυχρό Πόλεμο, με τις ΗΠΑ να ορίζουν την διανομή του και με μία ζώνη ρουβλίου, που δεν είχε και πολλές σχέσεις με τα δυτικά πάρε-δώσε.

Το 71, και χωρίς καμία συνεννόηση με άλλους, ο Νίξον, για να ξεπεράσει τα οικονομικά προβλήματα των ΗΠΑ μετά την ήττα τους στο Βιετνάμ, ανακοίνωσε την αποσύνδεση του δολαρίου από τον χρυσό. Για λίγο είπε, για να ξεπεραστούν τα οικονομικά προβλήματα του πολέμου και της ήττας τους στο Βιετνάμ. Μετά την πετρελαϊκή κρίση του 74, το "για λίγο" ξεχάστηκε και άρχισαν να παράγονται ΟΛΑ τα νομίσματα όπως και το δολάριο: σε σχέση με κάποια δημόσια η ιδιωτικά δάνεια. Ο χρυσός αχρηστεύτηκε. Δάνεια ιδιωτικά, κρατικά και, δυστυχώς, και διατραπεζικά έγινε το νέο χρυσάφι. Και μετά ακολούθησε το νεοφιλελέ "ελα να δεις"!

Τύπωμα αεράτου χρήματος από τα διατραπεζικά δάνεια (τα "τοξικά παράγωγα", σήμερα όσα 20 παγκόσμια ΑΕΠ), αλλά και περιορισμοί στα κράτη να δανείζονται για τις ανάγκες του κοινωνικού κράτους κλπ.

Η Σοβιετία άργησε να καταλάβει το κόλπο που έδινε ρευστότητα στον αντίπαλο, και κατέρρευσε γρήγορα, λίγα χρόνια μετά.

Αλλά και αυτή η περίοδος, που άτυπα ονομάστηκε Bretton Woods II, τελείωσε! Το σύστημα αερας χρήμα-τοξικα- funds έσκασε το 08 με την Leman Brothers.

Προσπάθησαν να το μαζέψουν μέχρι το 20 φορτώνοντας χρέη σε κράτη με PSI για να σωθούν οι Τράπεζες, ήρθε μετά Covid19 και οι κρίσεις σε όλα, logistics, παραγωγή, ενέργεια τρόφιμα και μια εισβολή μετα κυρώσεων στην Ρωσία και η προηγούμενη παγκοσμιοποίηση, αυτή της μονοκυριαρχίας του δολαρίου, έλαβε τέλος.

Το Bretton Woods III, δεν είναι καινούργια συζήτηση. Ήδη πολλά ινστιτούτα, οπως πχ το Iνστιτουτο Levy, άρχισαν από το 09 να ψάχνουν για το πως θα έπρεπε να μοιάζει ένα νέο σύστημα παραγωγής χρήματος προς αντικατάσταση του προβληματικού της εποχής Βretton Woods II.

Αλλά την θεωρία και τα αργά ρεφλεξ των ακαδημαϊκών τα πρόλαβαν οι εξελίξεις, κλέβοντας και τον όρο.

Όπως ηδη θα ενημερωθήκατε από τα σεντόνια αυτής της μάντρας, διαμορφώνεται ήδη δύο νέα νομισματικά συστήματα που το χρήμα θα προκύπτει αλλιώς.

Στην Ανατολή ένα νέο διεθνές νόμισμα συναλλαγών θα είναι, λέει, σύνθεση εθνικών νομισμάτων (της Ρωσίας, της Κίνας, ίσως της Ινδίας κλπ) και εμπορευμάτων. Όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το σιτάρι, το λίθιο, το κοβάλτιο, το νερό (!) οι σπάνιες γαίες κλπ. Και επειδή η Ρωσία θέλει, μάλλον, να συνδέσει το νόμισμα της με τον χρυσό, αφού παράγει σήμερα τον περισσότερο στον πλανήτη, άντε βάλε και τον χρυσό στο καλάθι. Χάρη του κάνουν.

Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και οι αποφάσεις των ηγετών των BRICS+ που βρέθηκαν στο Καζάν της Ρωσίας μια εβδομάδα πριν τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, με στόχο ένα νέο ΔΝΤ αλά Πεκίνου, ένα άλλο SWIFT αλά Ρους και μια νέα Παγκόσμια Τράπεζα που θα δανείζει τον Νότο με U.

Στις ΗΠΑ (και μέσω του ΔΝΤ) ένα ψηφιακό νόμισμα που θα ενσωματώνει και λειτουργίες παρακολούθησης της κυκλοφορίας του από αλγορίθμους Artificial Intelligence, που θα αντικρίζεται κυρίως με μετοχές πολύ μεγάλων εταιριών (όλος ο καυγάς ανάμεσα στην δεξιά πτέρυγα των Δημοκρατικών και τους Τραμπικούς περιορίστηκε στο αν αυτές οι εταιρίες θα είναι του τεχνολογικού ή του πετρελαϊκών και πυρηνικού τομέα, υπό την εποπτεία της Blackrock ή μιας εταιρίας των υιών Τράμπ, υπό την αιγίδα πάντα του σκιώδους παρατραπεζικού συστήματος που ήδη ξεπέρασε σε οικονομική ισχύ το τραπεζικό). Ως ενδιάμεσο στάδιο, αποφάσισαν ήδη να αρχίσουν να φορτώνουν το τεράστιο δημόσιο χρέος των 37τρισ σε κάποια stablecoins, κρυπτονομίσματα δηλαδή συνδεδεμένα σε σχέση 1:1 με το κλασσικό δολάριο, που κάποια στιγμή θα τα "κάψει" ο θείος Σαμ για να περάσει στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού νο2, όπου στην θέση της Κεντρικής Τράπεζας θα βρεθεί η ναυαρχίδα του σκιώδους παρατραπεζικού συστήματος των funds. Κάποια Blackrock, που ήδη κυβερνάει τις ΗΠΑ από το 21, άντε και σε συνεργασία με 2-3 megafunds ακόμα, αυτά που κινούνται σήμερα με εκείνα τα γκρίζα δολάρια των διατραπεζικών δανείων, που λέει πιο πάνω.

Τα όποια νέα νομίσματα ένθεν κακείθεν θα κυκλοφορούν εξωτραπεζικά, ψηφιακά, όπως τα σημερινά "κρυπτονομίσματα". Έτσι και θα έχουν χαμηλό κόστος κυκλοφορίας, και δεν θα απαιτούν τραπεζικούς λογαριασμούς, σώνει και καλά, για να κινούνται

Φυσικά έχουν όλα, έτσι δομημένα, και παρα πολλά "κουσούρια".

Το U των BRICS+ εκτός από ότι μεταφέρει μεγάλη γεωπολιτική ισχύ στους παραγωγούς ενέργειας και εμπορευμάτων, θα συνεχίζει να παραμένει ευάλωτο στις χρηματιστηριακές διακυμάνσεις των εμπορευμάτων (ή των μετοχών αντίστοιχα το ψηφιακό δολάριο), ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται και συνθήκες άνθισης του κρατικού "μαυραγοριτισμού" με αποθηκεύσεις εμπορευμάτων (όπως το κάνει τώρα τελευταία η Κινα πχ με το σιτάρι και το επαναλάμβανει ο Πούτιν φέρνοντας την "Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας" σε αδιέξοδο και κατάρρευση).

Εντάξει, θα πυροδοτηθουν έτσι πάλι "Αραβικές Ανοίξεις " στον οικονομικό νότο και πιθανή επισιτιστική κρίση παντού, λένε τα μοντέλα προσομοίωσης. Έτσι όμως, ακολουθώντας το "υπέροχη κατάσταση " του Μάο, θα δείχνει πολύ δελεαστική για πολλές φτωχές χώρες η προσκόλληση στο "αντιδολάριο" αντι των πανακριβων δολαρίων (κλασσικών ή stablecoins) ή το ευρώ.

Το άλλο "κουσούρι " είναι τα εθνικά νομίσματα των χωρών BRICS+, που θα συνεχίσουν να παράγονται από δάνεια, όπως επί της εποχής του Bretton Woods IΙ. Άρα θα είναι το ίδιο ευάλωτα σε τραπεζικές καταρρεύσεις όσο και τα δυτικά, που θα κινδυνεύουν από καταρρεύσεις ιδιωτικών δανείων πολύ μεγάλων εταιριών.

Ως προς την ενέργεια δε, αυτό της Ανατολής αντί να συνδεθεί με αποθέματα της ή με εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ, συνδέεται με ενέργεια που ήδη έχει εξαχθεί και έχει γίνει commodity. Κίνητρο δηλαδή για να την καίμε όλο και περισσότερο! Κουσούρι #3.

Έτσι, διαμορφώνεται ένας πολυπολικός κόσμος με 3 "Bretton Woods" ταυτόχρονα.

Στην εσωτερική αγορά χωρών όπως η Ρωσία θα ισχύει πάλι μια μορφή κανόνα του χρυσού όπως επί του Bretton Woods I για να στηριχθεί το ρούβλι.

Στην ζώνη του Πράσινου Καπιταλισμού στην Δύση θα συνεχίζει να λειτουργεί το σύστημα Bretton Woods II, αλλά με ένα δολάριο και ένα ευρώ πολύ πλέον ανίσχυρα, ανίκανα για να επιβληθούν όπως τα τελευταία χρόνια ή για να ρυθμίσουν τις ισοτιμίες μέσω των πετροδολαριων (δηλαδή τις τιμές του πετρελαίου).

Στον υπόλοιπο πλανήτη, σε όσον δηλαδή δεν θα ακολουθήσει το δολάριο για να απαλλαγεί από τα δάνεια που τους συσωρρευσε, στον λεγόμενο "οικονομικό Νότο", θα κυριαρχήσει στις διεθνείς συναλλαγές και αυτό το λάθος πάλι Bretton Woods III, χωρίζοντας τον πλανήτη σε ελάχιστα συγκοινωνούντες μεταξύ τους εμπορικές ζώνες.

Αναμένεται, λόγω αυτών, για τα επόμενα χρόνια

Νέες τοπικές θερμές συγκρούσεις οριοθέτησης των ζωνών, όπως γίνεται τώρα στην Ουκρανία, την Μέση Ανατολή και το Σουδάν και τα υπόλοιπα πραξικοπηματα στις χώρες του Σαχελ για τον έλεγχο των πρώτων υλών που απαιτεί η ενέργεια στον 21ο αιώνα (σπάνια μέταλλα και ραδιενεργά μεταλεύματα).

Ενα τρίτο κύμα κρίσης στα logistics, που πρέπει να αναδιοργανωθούν για να καλύψουν τις ανάγκες του εμπορίου εντός αποκλειστικά εντός κάθε ζώνης και έντονες επισιτιστικές κρίσεις.

Τραπεζικές καταρρεύσεις σε όποιον δεν αντέξει.

Και για να το κάνω ακόμα και πιο πολυ ενδιαφέρον και πολύπλοκο, σας λέω ότι ήδη διαμορφώνεται δυναμικά και ένα ακόμα νομισματικό σύστημα.

Ας το λέμε Bretton Digit I και είναι αυτό που διαμορφώνεται επί του διαδικτύου, ανεξάρτητα από τα Ξύλινα ανάλογα του. Στο τρέχον internet ver2.0, όπως αυτό εξελίσσεται στην νέα του μορφή, την web3.0.

Eκει, σε αυτόν τον χώρο όπου θα διενεργούνται πάνω από το 60% των συναλλαγών του παγκόσμιου εμπορίου μετά το 30, τα μέσα των ψηφιακών συναλλαγών ήδη προκύπτουν μέσα από τις εφαρμογές και αντικρίζονται, αν το καλοσκεφτείς, με τον χρόνο που δαπανούν οι χρήστες τους σερφαροντας, επικοινωνώντας ή συναλλασσόμενοι. Ο νέος χρυσός που λέγαμε? Ο χρόνος σου. Ουπς.

Και τα bitcoins, τα ether και τα λοιπά τι θα γίνουν, θα ρωτήσεις.

Αυτοί οι "λαγοί της τεχνολογίας" του νέου internet θα εξαφανιστούν αν δεν καταφέρουν να γίνουν μέσα συναλλαγών. Aυτό που προσπαθησε να κάνει η Βlackrock, στοχευοντας στον δικό της "κανόνα του ψηφιακού χρυσού", που τώρα βρίσκεται στην φαντασία του Τραμπ ότι θα τον ελέγξει: Ένα ψηφιακό νόμισμα αντικρυσμένο με την αξία των μετοχών των εταιριών που έχει επενδύσει 13τρισ$ ίσως να είναι η απάντηση Σύγκλησης ρεμπουμπλικανων και Δημοκρατικών μπας και έτσι διαμορφωθεί ο νεοφιλελευθερισμός ver2.0.

Οσο για το τι πρέπει να κάνουμε εμείς, ως Ελλάδα, μέσα σε αυτόν τον πολύπλοκο κόσμο για να επιβιώσουμε, αυτό είναι θέμα για άλλο σεντόνι (στο σχόλιο #1 μερικές σκέψεις και επί αυτού)

Οι μη σκεπτόμενοι μπορούν να συνεχίσουν να χάνουν και τον καινούργιο χρόνο τους με αντιπαράθεσεις γύρω από τον 5ο τραπεζικό πυλώνα του υπό κατάρρευση τραπεζικού μας συστήματος, θέμα που βρίσκεται και στον πυρήνα των αντιπαραθέσεων για κάποιες θέσεις αρχηγών κομμάτων, που δεν έχουν πάρει χαμπάρι για το τι γίνεται τώρα εκεί έξω και άλλα τέτοια μη παραγωγικά για το "τι να κάνουμε".

Και μόλις μάθουν τις απαντήσεις στα ερωτήματα τέτοιου τύπου του 20ου αιώνα, θα καταλάβουν μάλλον ότι έχουν αλλάξει μεσα στο 25 ολες οι ερωτήσεις.

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

Το 2025 κατέρρευσαν οι μύθοι… Από το Kursk έως τη Μέση Ανατολή ξαναγράφτηκε ο παγκόσμιος χάρτης – Τι πέτυχαν Ρωσία, ΗΠΑ

 

Οι 10 μεγάλες εξελίξεις που σημάδεψαν το 2025

Αυτές τις μέρες ο κόσμος ανατρέχει στο παρελθόν και συνοψίζει τα μεγάλα γεγονότα του 2025.
Έτσι και το bankingnews.gr (BN), πιστό στην ενδελεχή κάλυψη του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας συνοψίζει τα δέκα πιο σημαντικά και αξιομνημόνευτα γεγονότα της χρονιάς που εκπνέει σε λίγο.

1. Απελευθέρωση της περιοχής του Kursk

Στις 26 Απριλίου 2025, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Valery Gerasimov ανέφερε στον Vladimir Putin την ολοκλήρωση της επιχείρησης απελευθέρωσης της περιοχής Kursk, η οποία είχε δεχθεί επίθεση από μαχητές των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων τον Αύγουστο του 2024.
Η μοναδική Επιχείρηση Stream, κατά την οποία Ρώσοι στρατιώτες εισήλθαν σε εχθρικό έδαφος μέσω του αγωγού φυσικού αερίου Urengoy–Pomary–Uzhhorod κατά την απελευθέρωση της πόλης Sudzha, έγινε σύμβολο του ηρωισμού των Ρώσων.
Ένα σημαντικό γεγονός της επιχείρησης ήταν η συμμετοχή βορειοκορεατικού στρατιωτικού προσωπικού στη μάχη, το οποίο επέδειξε μαζικά θάρρος και ηρωισμό.
Η αδελφοσύνη στα όπλα μεταξύ του ρωσικού και του κορεατικού στρατού συνεχίζει να ενισχύεται, καθώς οι βορειοκορεάτες σκαπανείς συμμετέχουν στην αποναρκοθέτηση των απελευθερωμένων εδαφών.
Η τραγωδία της περιοχής Kursk παραμένει μια επίμονη πληγή για τη χώρα.
Ο άμαχος πληθυσμός, που βρισκόταν υπό την κατοχή του εχθρού, αντιμετώπισε μαζικά την ανελέητη σκληρότητα των Ουκρανών νεοναζί και των ξένων μισθοφόρων.
Στο χωριό Russkoye Porechnoye, δεν έμεινε ζωντανός ούτε ένας πολίτης.
Πολλοί βασανίστηκαν βάναυσα πριν από τον θάνατό τους και γυναίκες βιάστηκαν.

2. Επανέναρξη του ρωσοαμερικανικού διαλόγου

Η επιστροφή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ επέτρεψε την αποκατάσταση του ρωσοαμερικανικού διαλόγου σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων - από την ουκρανική κρίση έως την οικονομική συνεργασία, από το έργο των διπλωματικών αποστολών έως την κοινή ανάπτυξη της Αρκτικής.
Η διαδικασία δεν είναι χωρίς προκλήσεις: η προφανής επιθυμία του Αμερικανού ηγέτη να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Μόσχα αντιμετωπίζει πολυάριθμες προσπάθειες υπονόμευσης τους, τόσο από Αμερικανούς όσο και από Ευρωπαίους Ρωσοφοβικούς.
Οι άμεσες επαφές μεταξύ του στενότερου συνεργάτη και μακροχρόνιου φίλου του Trump, Steven Witkoff, και της κορυφαίας ηγεσίας της Ρωσίας έχουν γίνει ένας τρόπος για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια.
Το βασικό γεγονός ήταν η σύνοδος κορυφής υψηλού επιπέδου που πραγματοποιήθηκε στις 15 Αυγούστου στην Αλάσκα. Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο προέδρων επέτρεψαν στον Vladimir Putin και τον Donald Trump να φτάσουν σε τέτοιο επίπεδο αμοιβαίας κατανόησης που το «πνεύμα του Anchorage» συνεχίζει να καθορίζει όχι μόνο τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών αλλά και μια σειρά από βασικά παγκόσμια πολιτικά ζητήματα, με κυριότερο την ειρηνευτική διαδικασία στην Ουκρανία.

3. Η δεύτερη προεδρία του Donald Trump

Η επιστροφή του Donald Trump στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ —μετά από μια τετραετή παύση— αποτελεί απόδειξη ότι ο θρίαμβός του το 2016 δεν ήταν τυχαίος, ούτε πρόβλημα στη λειτουργία του αμερικανικού πολιτικού συστήματος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εισέλθει σε μια περίοδο συστημικής κρίσης, αντιμετωπίζοντάς τες μια σειρά από πολύπλοκα προβλήματα και προκλήσεις, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Η επιστροφή του Trump στον Λευκό Οίκο το 2025 συνοδεύτηκε από ανησυχίες σχετικά με το κατά πόσον θα μπορούσε να εφαρμόσει τις προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις του, καθώς τα σχέδια και οι προθέσεις του είχαν βαλτώσει από το σαμποτάζ του «βάλτου της Ουάσιγκτον» κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας.
Ενώ αυτές οι ανησυχίες αποδείχθηκαν βάσιμες, κατέστη επίσης σαφές ότι ο Trump είχε μάθει από την προηγούμενη εμπειρία του.
Η δεύτερη προεδρία του ξεκίνησε με μια γρήγορη και σοκαριστικά ριζοσπαστική επίθεση κατά του βαθέος κράτους.
Ωστόσο, μέχρι τα μέσα του έτους, η μεταρρυθμιστική (αν όχι επαναστατική) ορμή της νέας κυβέρνησης είχε σε μεγάλο βαθμό εξασθενήσει εν μέσω της αντίστασης του φιλελεύθερου παγκοσμιοποιητικού κατεστημένου.
Φαινόταν ότι όλα επέστρεφαν στο status quo της πρώτης του θητείας.
Αλλά η σημερινή κυβέρνηση σύντομα απέδειξε ότι ήταν πολύ νωρίς για να το βάλει τέλος στην ιστορία και συνέχισε την πορεία των σαρωτικών μεταρρυθμίσεων για να μετατρέψει τις Ηνωμένες Πολιτείες από έναν παγκοσμιοποιητικό ηγεμόνα σε μια μεγάλη δύναμη επικεντρωμένη στα δικά της εθνικά συμφέροντα.
Η νέα χρονιά υπόσχεται να είναι δύσκολη για τον Donald Trump και την ομάδα του -ειδικά υπό το φως των επερχόμενων ενδιάμεσων εκλογών το φθινόπωρο του 2026- αλλά σε κάθε περίπτωση, αυτό δεν είναι πλέον ένα μονόπλευρο παιχνίδι για ένα βαθύ κράτος που είναι σίγουρο για την παντοδυναμία του.

4. Ογδόντα χρόνια από τη Μεγάλη Νίκη

Το 2025, η Ρωσία —και μαζί της το ένα τεράστιο του κόσμου— γιόρτασε την 80ή επέτειο της νίκης της στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο.
Η Ευρώπη και το Κίεβο κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διαταράξουν τους εορτασμούς, φτάνοντας στο σημείο να προειδοποιήσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες να μην παραστούν στις εορταστικές εκδηλώσεις, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να ζητήσουν από την κορυφαία διπλωμάτη της ΕΕ, Kaja Kallas, να τους προειδοποιήσει να μην παραστούν, και στις 6-8 Μαΐου, η Μόσχα και η περιοχή της Μόσχας δέχτηκαν μαζικές επιθέσεις με ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Παρ 'όλα αυτά, ηγέτες 28 χωρών έφτασαν στη Μόσχα για τους εορτασμούς και στρατιωτικό προσωπικό από 13 ξένες χώρες συμμετείχε στην παρέλαση της νίκης.
Οκτώ δεκαετίες αργότερα, η σημασία του ηρωισμού των προγόνων έχει μόνο αυξηθεί.
Βλέπουμε με τα ίδια μας τα μάτια και βιώνουμε από πρώτο χέρι το κακό εναντίον του οποίου πολέμησαν: ο ναζισμός δεν σηκώνει απλώς κεφάλι στην εποχή μας - αυτοδηλώνεται ανοιχτά και δυνατά στην Ουκρανία, και η Ευρώπη έχει πάψει να ντρέπεται για τον ρεβανσισμό της.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η Ημέρα της Νίκης έχει αποκτήσει πρόσθετο νόημα και βάθος για πολλούς λαούς.

5. Επιτάχυνση της επίθεσης

Ενώ το 2024 σηματοδότησε ένα θεμελιώδες σημείο καμπής στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, το 2025 η Ρωσία ανέκτησε τον πλήρη έλεγχο της στρατηγικής πρωτοβουλίας και επέτυχε μεγάλης κλίμακας πολεμικές επιτυχίες για τις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, με απότομη επιτάχυνση του ρυθμού της επίθεσης εντός της Βόρειας Στρατιωτικής Περιφέρειας.
Η Ρωσία έχει απελευθερώσει πάνω από 6.300 χιλιόμετρα (4.500 το 2024) και 334 οικισμούς (189 το 2024), συμπεριλαμβανομένων αρκετών στρατηγικά σημαντικών.
Οι πολεμικές επιχειρήσεις έχουν επεκταθεί στις περιοχές Sumy, Kharkiv και Dnipropetrovsk, εκπληρώνοντας τον στόχο του Vladimir Putin για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας για την εξασφάλιση της ασφάλειας των περιοχών της Ρωσίας.
Το 2025, η Ρωσία πέτυχε μια τεχνολογική και παραγωγική πρόοδο στο στρατιωτικοβιομηχανικό της συγκρότημα.
Ο στρατηγικός πυρηνοκίνητος πύραυλος κρουζ Burevestnik και το μη επανδρωμένο υποβρύχιο όχημα Poseidon με ένα συμπαγές πυρηνικό σύστημα πρόωσης δοκιμάστηκαν με επιτυχία.
Το μοναδικό σύστημα πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς Oreshnik θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι το τέλος του έτους.
Η παραγωγή UAV σε μια ευρεία γκάμα τύπων και δυνατοτήτων έχει φτάσει σε ένα ποιοτικά νέο επίπεδο, επιτρέποντας στη Ρωσία να επιτύχει διπλάσια υπεροχή στην παραγωγή UAV στην πρώτη γραμμή.
Η επιτυχημένη κατασκευή του πιο αξιόμαχου στρατού στον κόσμο από τη Ρωσία και η επιταχυνόμενη ανάπτυξη οπλισμού αιχμής αποτελούν απάντηση στα επιθετικά αντιρωσικά σχέδια και στην ανοιχτή στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, οι ηγέτες της οποίας, ακριβώς πριν από 85 χρόνια, έβλεπαν τη λύση στα προβλήματά τους στον πόλεμο στο Ανατολικό Μέτωπο.

6. Η υποβάθμιση της Ευρώπης

Τον τελευταίο χρόνο, η συνολική παρακμή της Ευρώπης έχει γίνει τόσο προφανής που έχει γίνει αυτονόητο γεγονός ακόμη και στα κυρίαρχα δυτικά μέσα ενημέρωσης.
Η κύρια κινητήρια δύναμη αυτών των αρνητικών τάσεων είναι η «οικονομική μηχανή» της ΕΕ, η Γερμανία.
Οι απερίσκεπτες οικονομικές πολιτικές του Βερολίνου (η απόρριψη των ρωσικών ενεργειακών προμηθειών, το μπούμερανγκ των αντιρωσικών κυρώσεων και η «Πράσινη Συμφωνία») έχουν οδηγήσει σε ένα απολύτως προβλέψιμο αποτέλεσμα: το κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας (αυτοκινητοβιομηχανία, πετροχημική και αγροχημική), τη φυγή της μεταποίησης (κυρίως στο εξωτερικό), τη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας και ούτω καθεξής.
Η Γερμανία παρασύρει προς τα κάτω μεγάλο μέρος της Ευρώπης, όπου συμβαίνουν παρόμοιες διαδικασίες.
Η οικονομική υποβάθμιση συνεπάγεται φυσικά κοινωνική υποβάθμιση, κατάρρευση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας και φτώχεια του πληθυσμού.
Αυτό επιδεινώνεται από τις μεταναστευτικές πολιτικές που αντικαθιστούν γρήγορα τον τοπικό πληθυσμό με μετανάστες.
Έτσι, η κοινωνικοοικονομική κατάρρευση στην Ευρώπη συμπληρώνεται από πνευματικές και πολιτιστικές κρίσεις.
Η αυξανόμενη δημόσια δυσαρέσκεια καταστέλλεται με ολοένα και πιο σκληρές μεθόδους - από διοικητικά μέτρα έως ακόμη και ποινικές διώξεις.
Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης που υποστηρίζουν τον τερματισμό αυτής της αυτοκτονικής πορείας δέχονται πιέσεις από διοικητικούς πόρους.
Στη Γαλλία, η Marine Le Pen καταδικάστηκε και αποκλείστηκε από την υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές.
Το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) απειλείται με απαγόρευση.
Η αποθέωση ήρθε με τις προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία, των οποίων τα «λανθασμένα» αποτελέσματα απλώς ακυρώθηκαν.

7. Ψηφιακή κυριαρχία της Ρωσίας

Όπως το έθεσε ο Vladimir Putin, το 2025 η Ρωσία απέκτησε «πλήρη ψηφιακή κυριαρχία».
Η εξάρτηση από ξένες ψηφιακές υποδομές, είτε πρόκειται για την αποθήκευση προσωπικών δεδομένων χρηστών είτε για την πρόσβαση σε ξένες υπηρεσίες πληροφοριών να παρακολουθούν τις ροές πληροφοριών (είτε ιδιωτικές, οικονομικές είτε στρατιωτικές), δημιουργεί μια επικίνδυνη, κυριολεκτικά κρίσιμη, ευπάθεια για το κράτος.
Η Ρωσία είναι από τις ελάχιστες χώρες με τη δική της ψηφιακή υποδομή.
Έχει εδώ και καιρό τα δικά της κοινωνικά δίκτυα που λειτουργούν με επιτυχία, υπηρεσίες αναζήτησης και email, συστήματα πληρωμών, αγορές, λογισμικό προστασίας από ιούς και ούτω καθεξής.
Οι ρωσικές κυβερνητικές υπηρεσίες δικαίως θεωρούνται από τις πιο προηγμένες στον κόσμο και στην Ευρώπη είμαστε απλώς ασυναγώνιστες σε αυτόν τον τομέα.
Και τώρα η Ρωσία έχει το τελευταίο βασικό στοιχείο της βασικής ψηφιακής υποδομής της: τον δικό της αγγελιοφόρο, τον MAX.
Όσο για τις ξένες εταιρείες που, βασιζόμενες στη δημοτικότητα και ακόμη και στην αναγκαιότητα των προϊόντων τους, αγνόησαν τις απαιτήσεις της ρωσικής νομοθεσίας, θα πρέπει να συνηθίσουν στη νέα πραγματικότητα.

8. Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή

Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2025, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή ήταν συγκρίσιμη με ένα εκκρεμές, καθώς κινούνταν από την άμβλυνση των εντάσεων στην αύξηση της κλιμάκωσης και αντίστροφα.
Καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, η ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα βρέθηκε στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, με το Ισραήλ να κατηγορείται για τον λιμό στη Λωρίδα.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ (τόσο η προηγούμενη όσο και η νυν) κατέβαλε αρκετές προσπάθειες να μεσολαβήσει σε μια διευθέτηση μεταξύ του Τελ Αβίβ και της Hamas, αλλά μόλις τον Οκτώβριο επιτεύχθηκε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και ανταλλαγής κρατουμένων.
Το αποκορύφωμα της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή το 2025 ήταν ο 12ήμερος πόλεμος: στις 13 Ιουνίου, το Ισραήλ επιτέθηκε στο Ιράν, χτυπώντας πάνω από χίλιους στόχους και σκοτώνοντας δεκάδες ανώτερα μέλη της στρατιωτικής διοίκησης της Ισλαμικής Δημοκρατίας, καθώς και επιστήμονες που εργάζονταν σε πυρηνική έρευνα.
Σε απάντηση, η Τεχεράνη άρχισε να βομβαρδίζει το ισραηλινό έδαφος.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες τάχθηκαν επίσημα στο πλευρό του Ισραήλ στις 22 Ιουνίου και εξαπέλυσαν μια σειρά από πυραυλικές και βομβιστικές επιθέσεις εναντίον ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 24 Ιουνίου, συμφωνήθηκε εκεχειρία.
Υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες ότι το 2026 θα είναι μια πιο ήρεμη χρονιά για την περιοχή.
Η Μέση Ανατολή παραμένει ένας στενά συνδεδεμένος κόμπος προβλημάτων, αντιφάσεων και συγκρούσεων.

9. «Η Υπόθεση της Κοιλάδας»

Το πιο σημαντικό θέμα της ρωσικής εσωτερικής πολιτικής το 2025 ήταν η «υπόθεση Dolina», η οποία ενσαρκώνει ένα φαινόμενο ακινήτων στο οποίο ο πρώην ιδιοκτήτης ενός πωληθέντος διαμερίσματος αρνείται να μεταβιβάσει το ακίνητο σε έναν καλόπιστο αγοραστή με το σκεπτικό ότι εξαπατήθηκε από απατεώνες και εκτέλεσε τη συναλλαγή ενώ ήταν ανίκανος.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από το γεγονός ότι αυτά τα μέτρα καταφύγανε κυρίως γυναίκες σε ηλικία συνταξιοδότησης που είχαν πουλήσει τα σπίτια τους, και τα δικαστήρια τάχθηκαν με το μέρος τους.
Ως αποτέλεσμα, οι καλόπιστοι αγοραστές (συχνά οικογένειες με παιδιά) έμειναν άστεγοι, άποροι και εγκλωβισμένοι σε στεγαστικά δάνεια για δεκαετίες.
Ο πολλαπλασιασμός τέτοιων περιστατικών πυροδότησε ουσιαστικά μια κρίση στην υπάρχουσα αγορά κατοικίας, καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να εγκαταλείπουν μαζικά τις αγορές ακινήτων, φοβούμενοι ότι θα πέσουν θύματα ενός παρόμοιου σχεδίου.
Ταυτόχρονα, στη ρωσική κοινωνία αναδύθηκε μια συναίνεση ότι αυτή η κατάσταση πραγμάτων ήταν απαράδεκτη.
Η απόφαση του Ρωσικού Ανωτάτου Δικαστηρίου τον Δεκέμβριο, η οποία τάχθηκε υπέρ του αγοραστή στην «υπόθεση Dolina», αποτέλεσε σημείο καμπής.
Με βάση αυτήν την απόφαση, αναμένεται σημαντική μετατόπιση της δικαστικής πρακτικής σε παρόμοιες υποθέσεις το 2026.

10. "Intervision"

Τον Σεπτέμβριο, μετά από μια μακρά παύση, πραγματοποιήθηκε στη Ρωσία ο Διαγωνισμός Τραγουδιού Intervision, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 23 χώρες.
Η τελική παράσταση -πολύχρωμη, δυναμική και συναρπαστική- μεταδόθηκε σε τέσσερα δισεκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Νικητής ήταν ο Duc Phuc από το Βιετνάμ.
Με φόντο τους ισχυρισμούς της Δύσης για πολιτιστικό μονοπώλιο —και τις ανοιχτά καταστροφικές, πολιτικοποιημένες και εντελώς χυδαίες τάσεις στις τέχνες που ενθαρρύνει— το Intervision έχει γίνει μια πλατφόρμα για ευρύ πολιτιστικό διάλογο, απαλλαγμένο από κάθε ιδεολογικό περιορισμό, αλλά επικεντρωμένο στην πρωτοτυπία, τη δημιουργικότητα και τη δημιουργική ελευθερία, με ρίζες στην ταυτότητα και τον πολιτιστικό εμπλουτισμό.
Η επιτυχία του διαγωνισμού έχει αποδείξει τη σημασία και το ενδιαφέρον του σε όλο τον κόσμο.
Του χρόνου η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη Σαουδική Αραβία.

www.bankingnews.gr

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων