Αυτό το κήρυγμα για τη Γέννηση[1], μπορεί να ονομαστεί «κήρυγμα αντινομιών»: ουρανός-γη, θεάνθρωπος, δημιουργός-δημιούργημα, χρισμένο-χρίσμα, δοξολογία-κένωση. Η αντινομία εδώ εκφράζεται με την έννοια ότι ο ουρανός είναι στη γη, ο Θεός είναι στον άνθρωπο, ο δημιουργός στο δημιούργημα, ο Μεσσίας είναι στο χρίσμα, η θέωση είναι στην κένωση (*). Όλα αυτά συνοψίζονται λέγοντας ότι ο Υιός του Υψίστου είναι ο καρπός της μήτρας μιας Παρθένου. Το χριστουγεννιάτικο κήρυγμα τονίζει το «για μας» της ενσάρκωσης, ένα κεντρικό θέμα στη θεολογία του Παλαμά, το θεμέλιο της πιθανής θέωσης. Είναι ένα πυκνό και απλό κείμενο ταυτόχρονα, άμεσα κατανοητό (εισαγωγή από το συντακτικό προσωπικό του oodegr.com portal)
1. Μεγαλείο στη μικρότητα
Σήμερα γιορτάζουμε τον παρθενικό τοκετό. Ο λόγος μου υψώνεται σύμφωνα με το μεγαλείο αυτής της γιορτής και διεισδύει στο μυστήριο, όσο είναι δυνατόν, όσο επιτρέπεται, όσο είναι ο χρόνος, ώστε να μπορέσω κι εγώ να αποκαλύψω μέρος της δύναμης που κατοικεί σε αυτό το μυστήριο. Όσο για εσάς, αδελφοί, αφυπνίστε την προσοχή σας και ανυψώστε το μυαλό σας, έτσι ώστε μόλις φλεγεί από το μεγαλείο της θεότητας, να εισέλθει πιο δυνατά στο φως της θείας γνώσης. Γιατί σήμερα βλέπω τον ουρανό και τη γη να λαμβάνουν την ίδια τιμή, και ο δρόμος που ανεβαίνει από εδώ σε αυτό που βρίσκεται πέρα από το σύμπαν, ανταγωνίζεται την κάθοδο του πάνω κόσμου εδώ κάτω. Γιατί αν υπάρχει ουρανός ουρανών, αν πολύ ψηλά νερά καλύπτουν τις εκτάσεις του ουρανού, και αν υπάρχει τόπος, ή κάθισμα, ή ακόμα και τάξη πάνω από αυτόν τον κόσμο, τίποτα από αυτά δεν είναι πιο άξιο θαυμασμού, τιμής, από αυτό το σπήλαιο, αυτή τη φάτνη, τις λεκάνες για μπάνιο, τα σπάργανα ενός παιδιού. Γιατί τίποτα από τα γεγονότα που έχουν συμβεί από την αρχή του κόσμου κάτω από το βλέμμα του Θεού, τίποτα δεν είναι τόσο ωφέλιμο για εμάς, τίποτα δεν είναι πιο θεϊκό από όλα όσα αφορούν τη γέννηση του Χριστού που γιορτάζουμε σήμερα.
Ορθόδοξη εικόνα που απεικονίζει τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά
2. Ασύγκριτο και άπιαστο μυστήριο
Ναι, ο προαιώνιος, απερίγραπτος Λόγος, ο παντοδύναμος Κύριος, γεννιέται σήμερα σε μια σπηλιά ως άστεγος, άστεγος. Όπως ένα νεογέννητο μωρό, τοποθετείται σε μια φάτνη, παρουσιάζεται στα μάτια των ανθρώπων, αγγίζεται από ανθρώπινα χέρια και κρατιέται σε σπάργανα. Δεν πρόκειται για μια πνευματική ουσία, η οποία δεν υπήρχε ακόμη, η οποία έρχεται στη δημιουργία. Δεν είναι ένα χαρτί που προορίζεται να διαλυθεί λίγο μετά την εισαγωγή του στο γίγνεσθαι. Δεν πρόκειται για μια σάρκα και μια διάνοια που ενώνονται για να σχηματίσουν ένα ον προικισμένο με λογική, αλλά είναι ζήτημα Θεού και σάρκας με τη διάνοια που ενώνονται στην ύπαρξη μιας ενιαίας θεανθρώπινης υπόστασης, η οποία μέχρι τότε ήταν κρυμμένη στην παρθενική μήτρα, στην οποία και από την οποία, σύμφωνα με την καλοσύνη του Πατέρα και τη συνεργασία του Πνεύματος, ο υπερουσιώδης Λόγος ήρθε σε ύπαρξη. Τώρα, απελευθερωμένος από τη μήτρα, γεννιέται ως παιδί, δεν σπάει αλλά διατηρεί αλώβητες τις σφραγίδες της παρθενίας, γεννιέται χωρίς πόνο αυτός που συνελήφθη χωρίς πάθος[2]; Στην πραγματικότητα, αυτή που τον γέννησε αποκάλυψε ότι ήταν πάνω από την παθιασμένη ευχαρίστηση στη σύλληψή του και ανώτερη από τους πόνους του τοκετού: στην πραγματικότητα, πριν φτάσει η ώρα των θλίψεων, διαφυλάχθηκε από αυτόστο, σύμφωνα με τα λόγια του Ησαΐα. Γέννησε στη σάρκα τον προαιώνιο Λόγο, του οποίου η θεότητα δεν μπορεί να ανακαλυφθεί κανένα ίχνος. Ακόμη και ο τρόπος ένωσης με τη σάρκα είναι ασύλληπτος, όπως και η χαμήλωσή της είναι επίσης ανυπέρβλητη. Τέλος, το θείο και άρρητο ύψος της ενανθρώπησής του ξεπερνά κάθε νοημοσύνη και κάθε λέξη, ώστε να μην είναι δυνατόν να συγκριθεί με οτιδήποτε κτιστό. Γιατί ακόμα κι αν μπορείς να κοιτάξεις με μάτια σάρκας αυτόν που γεννήθηκε από μια νεαρή γυναίκα που δεν έχει γνωρίσει άντραb, η Γραφή δεν επιτρέπει καμία σύγκριση: όμορφος είσαι ανάμεσα στους γιους των ανθρώπωνc; Δεν λέγεται «ωραιότερο», αλλά απλώς «ωραίο» για να μην συγκρίνεται η ασύγκριτη, η θεϊκή φύση με τους απλούς ανθρώπους[3].
3. Αληθινός Θεός και αληθινός άνθρωπος
Ο ψαλμός λέει: Ο Θεός ο Θεός σου σε καθαγίασε με το λάδι της χαράς, προτιμώντας τους ίσους σουd. Το ίδιο άτομο είναι τέλεια Θεός και τέλεια άνθρωπος. Ο ίδιος ο Θεός είναι ο χρισμένος και χρισμένος. Γιατί είναι γραμμένο: «Θεέ, ο Θεός σου σε έχρισε». Ναι, είναι σαν άνθρωπος που ο Λόγος που προήλθε από τον Θεό Πατέρα είναι χρισμένος και χρίζεται από το Πνεύμα που είναι συναιώνιο μαζί του και της ίδιας φύσης. Αυτό είναι το λάδι της αγαλλίασης. Ο ίδιος Θεός είναι και θείο χρίσμα και χρισμένος. Αν και είναι χρισμένος ως άνθρωπος, έχει μέσα Του, ως Θεό, την πηγή του χρίσματος. Γι' αυτό ο θείος οραματιστής είδε και ανήγγειλε εκ των προτέρων ότι όσοι μετέχουν σ' αυτόν είναι όλοι χρισμένοι από τον Θεό. Στην πραγματικότητα, ανήκει στον Θεό μόνο να μην συμμετέχει, αλλά να μοιράζεται και να έχει ως μετόχους εκείνους που χαίρονται στο Πνεύμα. Τέτοιος είναι αυτός που γεννιέται τώρα σε μια άθλια σπηλιά, αυτός που τώρα γιορτάζουμε, ένα παιδί που μόλις ξάπλωσε στη φάτνη.
4. Ανταποκρίνεται στην επιθυμία μας να είμαστε Θεός
Στην πραγματικότητα, αυτός που έχει φέρει τα πάντα από το τίποτα, τις πραγματικότητες της γης καθώς και εκείνες του ουρανού, βλέποντας ότι λόγω της επιθυμίας τους να είναι κάτι περισσότερο, τα λογικά του πλάσματα έχουν αδειάσει, τα κάνει δώρο του εαυτού του στη χάρη. Αυτός για τον οποίο τίποτα δεν είναι ανώτερο, ούτε ίσο, ούτε παρόμοιο, παρουσιάζεται σε όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτόν. ώστε αργότερα να χρησιμοποιήσουμε χωρίς κίνδυνο αυτή την επιθυμία για να γίνουμε κάτι περισσότερο (εξαιτίας του οποίου, στην αρχή, βρεθήκαμε σε ακραίο κίνδυνο) και ότι, ο καθένας από εμάς, επιθυμώντας να γίνει Θεός, όχι μόνο θα γινόταν αθώος, αλλά θα αποκτούσε και την ικανοποίηση της δικής του επιθυμίας[4].
Με αυτόν τον θαυμαστό τρόπο καταργεί το κίνητρο της πτώσης μας από την καταγωγή μας, δηλαδή, αυτό το να είμαστε περισσότερο και να είμαστε λιγότεροι, που παρήγαγε στα πλάσματα φθόνο και απάτη, φανερούς και κρυφούς αγώνες. Γιατί ο άρχοντας του κακού, μη θέλοντας να είναι κατώτερος από κανέναν από τους αγγέλους, αλλά αντίθετα επιθυμώντας να είναι όμοιος σε ύψος με τον ίδιο τον Δημιουργό, ήταν ο πρώτος που υπέστη την απότομη πτώση όταν κανείς πριν από αυτόν δεν είχε πέσει. Στη συνέχεια, αφού είχε ριχτεί πάνω στον Αδάμ από ζήλια και τον είχε βυθίσει έξυπνα στα βάθη της κόλασης, έγινε δύσκολο να θυμηθούμε τον Αδάμ που χρειαζόταν μια εξαιρετική παρέμβαση από τον Θεό, όπως ακριβώς γίνεται σήμερα. Ο πρίγκιπας του κακού, από την άλλη πλευρά, είχε κάνει τη δική του παρακμή αδύνατο να θεραπευτεί, επειδή δεν είχε αποκτήσει αυτοεκτίμηση με τη συμμετοχή, αλλά είχε γίνει το ίδιο το κακό και η πληρότητα της κακίας, έτοιμος να κάνει όσους το ήθελαν να μοιραστούν το κακό.
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου του Carl Heinrich Bloch (κάντε κλικ για μεγέθυνση)
5. Το μονοπάτι που οδηγεί προς τα πάνω είναι αυτό που κατεβαίνει
Γι' αυτό ο Θεός ήθελε να αφαιρέσει την αιτία της υπερηφάνειας που είχε παρασύρει τα πλάσματά του που ήταν προικισμένα με λογική και τώρα κάνει τα πάντα σαν αυτόν. Και εφόσον, από τη φύση του, είναι ίσος με τον εαυτό του και λαμβάνει την ίδια τιμή, κάνει και το πλάσμα του ίσο με τον εαυτό του, ικανό να λάβει την ίδια τιμή, κατά χάρη[5]. Πώς συμβαίνει αυτό; Θεέ μου, ο Λόγος που προήλθε από τον Θεό έχει αδειάσει[6] με άφατο τρόποκαι, κατέβηκε από ψηλά στις αβύσσους της ανθρωπότητας, την έδεσε μαζί του με αξεδιάλυτο τρόπο, ταπεινώνοντας τον εαυτό του ανέλαβε τη δική μας φτώχεια. Έτσι, από τις κατώτερες πραγματικότητες έφτιαξε ανώτερες πραγματικότητες, ή μάλλον, τις συγκέντρωσε, ενώνοντας την ανθρωπότητα στη θεότητα, δείχνοντας έτσι σε όλους ότι ο δρόμος που οδηγεί είναι η ανθρωπότητα, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως πρότυπο στους ανθρώπους και στους αγίους αγγέλους.
6. Ο δρόμος της επιστροφής είναι η ταπεινοφροσύνη
Σήμερα, λοιπόν, οι άγγελοι έχουν λάβει το αμετάβλητο, έχοντας μάθει από τον Κύριο ότι ο δρόμος που τον ανυψώνει και τον κάνει να μοιάζει δεν είναι η υπερηφάνεια αλλά η ταπεινοφροσύνη. Έτσι οι άνθρωποι είχαν την ευκαιρία να διορθωθούν πιο εύκολα γνωρίζοντας ότι ο δρόμος της επιστροφής (προς τα πάνω) είναι η ταπεινοφροσύνη. από τότε ο άρχοντας του κακού, που είναι η ίδια η ματαιότητα[7], ντροπιάστηκε και καταστράφηκε, αυτός που φαίνεται να είναι σταθερός και πίστευε ότι ήταν κάποιος μόνο επειδή είχε κάνει μερικούς από τους σκλάβους του, είχε παρασύρει άλλους μαζί του στην επιθυμία να γίνει περισσότερος, ήλπιζε να παρασύρει άλλους στην απεριόριστη τρέλα της υπερηφάνειας, αλλά τον είχαν ανακαλύψει και τον είχαν κοροϊδέψει εκείνοι που προηγουμένως είχε εξαπατήσει με κακία. Και τώρα που γεννιέται ο Χριστός, ο πονηρός ποδοπατείται από εκείνους που κάποτε βρίσκονταν κάτω από τα πόδια του, νικιέται από εκείνους που έχουν πάψει να τρέφουν αισθήματα υπερηφάνειας όπως πρότεινε ο εχθρός, και οι οποίοι αντίθετα έλκονται από ό,τι είναι ταπεινόf, σύμφωνα με τα λόγια και τις πράξεις του Σωτήρα, και μέσω της ταπεινοφροσύνης, καταφέρνουν να υψωθούν πάνω από τον κόσμο.
7. Χαμηλώνει τον εαυτό του για να μας κάνει να κάνουμε απογραφή μαζί του, Κύριε του ουρανού
Γι' αυτό ο Θεός βασιλεύει πάνω στα χερουβείμg Κείτεται στη γη σήμερα ως νεογέννητο παιδί. Αυτόν που τα εξαπτέρυγα σεραφείμ δεν μπορούσαν να συλλογιστούν, όχι μόνο επειδή δεν μπορούσαν να δουν τη φύση του, αλλά επειδή δεν μπορούσαν να αντέξουν ούτε με τα μάτια τους τη λαμπρότητα της δόξας του – και γι' αυτό κάλυψαν τα πρόσωπά τους με φτεράh – είναι αυτός που βλέπουμε με τις αισθήσεις μας και που, ενσαρκωμένος, παρουσιάζεται στα μάτια της σάρκας μας. Αυτός που οριοθετεί τα πάντα και που δεν οριοθετείται από τίποτα, σήμερα οριοθετείται σε μια απλή και μικρή φάτνη. Αυτός που περιέχει και κρατά τα πάντα στο χέρι του είναι τυλιγμένος σε λεπτά σπάργανα και δεμένος με κοινούς κόμπους. Αυτός που κατέχει τον πλούτο των ανεξάντλητων θησαυρών υποτάσσεται οικειοθελώς σε τέτοια φτώχεια που δεν υπάρχει καν χώρος για αυτόν στο πανδοχείο. Αυτός που έχει γεννηθεί από τον Θεό εκτός χρόνου, απαθής και χωρίς αρχή, σκύβει για να μπει σε μια σπηλιά για να γεννηθεί. Επιπλέον, ω θαύμα, όχι μόνο αυτός, που είναι της ίδιας φύσης με τον Ύψιστο Πατέρα, ντύνεται, εκ γενετής, με τη φύση μας που βρίσκεται στην κατώτερη. Όχι μόνο υποτάσσεται σε αυτή την υπέρτατη φτώχεια, γεννημένος σε μια άθλια σπηλιά, αλλά αμέσως, από τη σύλληψή του, δέχεται την ακραία καταδίκη της φύσης μας και ενώνεται με τους υπηρέτες του και μετράει ο ίδιος μαζί τουςi, αυτός που από τη φύση του είναι ο Κύριος του σύμπαντος, χωρίς να θεωρεί ότι λειτουργεί ως κατάσταση ατίμωσης σε σύγκριση με τη βασιλεία, αλλά μάλλον κάνει τους υπηρέτες πιο άξιους του κυρίου που βασίλευε τότε στη γη, υπό την προϋπόθεση ότι κατανοούσαν και υποτάσσονταν στο μεγαλείο του δώρου. Ο άνθρωπος που τότε πίστευε ότι ήταν ο κύριος της γης δεν είναι εγγεγραμμένος στον Βασιλιά των ουρανών, αλλά μόνο όσοι υπόκεινται στην εξουσία του Κυρίου των ουρανών είναι εγγεγραμμένοι σε αυτόν.
8. Καλουπώθηκε και κλήθηκε ξανά
Έτσι ο Δαβίδ ψάλλει στον Θεό, ο οποίος μέσω αυτού που γεννιέται τώρα στη γη του είναι ο πρόγονος του Θεού: «Τα χέρια σου έκαναν και έπλασαν, κάνε με να καταλάβω και θα μάθω τις εντολές σουj. Γιατί το λέει αυτό; Γιατί μόνο αυτός που έχει διαμορφώσει τον άνθρωπο μπορεί να του δώσει αληθινή ευφυΐα. Είναι ο μορφωμένος άνθρωπος, αυτός που έχει κατανοήσει πλήρως την τιμή που έχει λάβει η φύση μας διαμορφωμένη από τα χέρια του κατ' εικόνα τουk, που κατάφερε να συνειδητοποιήσει την αγάπη του για τους ανθρώπους, θα σπεύσει κοντά του, θα τον υπακούσει και θα μάθει τις εντολές του. πολύ περισσότερο αν καταλάβει, όσο μπορεί, ότι ο Θεός μας έχει διαμορφώσει και μας έχει καλέσει εκ νέου. Στην πραγματικότητα, ο Θεός έχει διαμορφώσει τη φύση μας με το χέρι του, ξεκινώντας από τη γη, και έχει εμφυσήσει σε αυτήν τη ζωή που προέρχεται από τον εαυτό του, από αυτόν που δημιούργησε τα πάντα με έναν λόγο, αυτόν που δημιούργησε τη λογική φύση και τον κύριο της συνείδησής του, ελεύθερο ακόμη και να κυβερνά τις σκέψεις του σύμφωνα με τη δική του κίνηση. Αλλά εκείνη, μόλις έμεινε μόνη, εξαπατήθηκε από τη συμβουλή του πονηρού, και μη μπορώντας να αντισταθεί στις παγίδες του, δεν διατήρησε ό,τι της ήταν φυσικό, αλλά γλίστρησε προς αυτό που ήταν ενάντια στη φύση. Γι' αυτό, τώρα, ο Θεός δεν περιορίζεται στην υπέροχη αναμόρφωση της φύσης μας με τα χέρια του, αλλά και την περιέχει μέσα του. Δεν το παίρνει μόνο για να το αρπάξει από την παρακμή, αλλά το ντύνει άφατα, ενώνοντας τον εαυτό του χωρίς να χωρίσει τον εαυτό του από αυτήν, γεννημένος ως Θεός και άνθρωπος μαζί, γεννημένος από γυναίκαl, για να ανακτήσει την ίδια φύση που είχε διαμορφώσει στους προγόνους μας, γεννημένος από μια παρθένα για να δημιουργήσει έναν νέο άνθρωπο.
«Ενσάρκωση του Ιησού και των Αγίων Φιλίππου Μπενίζι, Ιωάννη του Ευαγγελιστή, Αικατερίνης της Αλεξάνδρειας, Μαργαρίτας, Πέτρου και Αντονίνο Πιερότσι», του Πιέρο ντι Κόζιμο (1500-1505) (κάντε κλικ για μεγέθυνση)
9. Μια ανεξάντλητη πηγή
Επειδή, αν είχε γεννηθεί από ανθρώπινο σπέρμα, δεν θα ήταν νέος άνθρωπος. Θα ήταν παλιομοδίτικος και κληρονόμος της Πτώσης και δεν θα μπορούσε να λάβει μέσα του την πληρότητα της καθαρής θεότητας και να γίνει μια ανεξάντλητη πηγή αγιασμού. Έτσι, όχι μόνο δεν θα μπορούσε να ξεπλύνει την κηλίδα της αμαρτίας των πρώτων πατέρων μας με τη δύναμη, αλλά ούτε θα μπορούσε να φέρει αγιασμό σε όσους έζησαν μετά. Γιατί όπως το νερό που παρουσιάζεται σε ένα δοχείο δεν είναι αρκετό για να σβήσει τη συνεχή δίψα των κατοίκων μιας πολύ μεγάλης πόλης (θα ήταν καλύτερα να είχε τη δική της πηγή μέσα στα τείχη της, ώστε να μην χρειαστεί ποτέ να παραδοθεί στους εχθρούς της από δίψα), με τον ίδιο τρόπο, κανείς δεν θα μπορούσε να φροντίσει για τον συνεχή αγιασμό όλων, ούτε ενός ανθρώπου, ούτε άγγελος, κανένας που κατείχε την ικανότητα του αγιασμού μόνο με τη συμμετοχή. Χρειαζόταν μια πηγή που να έχει μια πηγή από μόνη της, ώστε όσοι την πλησίαζαν και έπιναν από αυτήν, να μένουν ανίκητοι μπροστά σε όσους επιτίθονταν στις αδυναμίες και τις ελλείψεις της φύσης τους. Επομένως δεν είναι άγγελος, ούτε άνθρωπος, αλλά ο ίδιος ο Κύριος που ήρθε να μας σώσειm, να γίνει άνθρωπος για εμάς μέσω ημών, ενώ ταυτόχρονα παραμένει αμετάβλητα Θεός. Γιατί χτίζοντας τη νέα Ιερουσαλήμ και ανεγείροντας έναν ναό για τον εαυτό της με ζωντανές πέτρεςn και συγκεντρώνοντας εμάς, την αγία και καθολική Εκκλησία, χτίζει πάνω στον ακρογωνιαίο λίθο του που είναι ο Χριστόςή, η ανεξάντλητη πηγή της χάρης. Ναι, πλήρης και κυρίαρχη και αιώνια ζωή, παντογνώστης και παντοδύναμη φύση ενώνεται με τη φύση που λόγω αδυναμίας υποτάχθηκε στον πονηρό, ο οποίος λόγω της έλλειψης θεϊκής ζωής βρισκόταν στις αβύσσους της κόλασης. ώστε να μπορεί να παράγει από μόνη της σοφία, δύναμη, ελευθερία και ζωή χωρίς λάθη.
10. Το αστέρι προσφέρει τους Μάγους ως πρώτο δώρο στον Κύριο
Και βλέπουμε τα σύμβολα αυτής της άρρητης ένωσης και του άμεσου πλεονεκτήματος που απορρέει από αυτήν ακόμη και σε εκείνους που ήταν διασκορπισμένοι και απόμακροι. Ένα αστέρι οδηγεί το δρόμο με τους Τρεις Σοφούς, σταματά εκεί που σταμάτησαν, προχωρά μαζί τους όταν κινούνται. Ή μάλλον τους σέρνει και τους καλεί στο δρόμο, ανοίγοντάς τους το δρόμο και προπορευόμενος τους. Προσφέρει τον εαυτό του ως οδηγό για τους Τρεις Μάγους που περπατούν. Τους ξεκουράζει φυσικά από καιρό σε καιρό, αλλά παραμένει επί τόπου για να μην τους εγκαταλείψει ή να τους αποθαρρύνει με την απουσία του, εμποδίζοντας την αποστολή του ως οδηγός να μείνει ημιτελής. Τώρα, το γεγονός είναι ότι δεν τους ταλαιπώρησε κρύβοντας από αυτούς όταν ήρθαν στην Ιερουσαλήμp.
Γιατί κρύφτηκε όταν έφτασαν εκεί οι Μάγοι; Να τους κάνει, λόγω των ερωτήσεων που θα έκαναν, ανυποψίαστους κήρυκες του Χριστού, που γεννήθηκαν εκείνη την ημέρα κατά σάρκαq. Επειδή όμως ήθελαν να μάθουν από τους Ιουδαίους πού, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, γεννήθηκε ο Χριστός, το θείο αστέρι τους επέτρεψε να μας διδάξουν να μην ζητάμε πλέον να μαθαίνουμε από τους Ιουδαίους ό,τι αφορά τον νόμο και τους προφήτες, αλλά να ζητάμε τη διδασκαλία που έρχεται από τον ουρανό, για να μην απομακρυνόμαστε πλέον από τη χάρη και τον φωτισμό που μας έρχεται άνωθεν. Όταν οι Μάγοι βγήκαν από την Ιερουσαλήμ, το αστέρι εμφανίστηκε ξανά σε αυτούς και τους γέμισε χαρά: τους οδήγησε μπροστά τους μέχρι που ήρθε και στάθηκε πάνω από τον τόπο όπου στεκόταν το παιδίr, και μαζί τους λάτρεψε πλήρως το Παιδί του ουρανού και της γης. Και το αστέρι πρόσφερε τους Μάγους ως πρώτο δώρο στον Θεό που γεννήθηκε στη γη, και μέσω αυτών, όπως λέει ο προφήτης Ησαΐας, πρόσφερε ολόκληρο το ασσυριακό έθνος: Εκείνη την ημέρα ο Ισραήλ θα είναι ο τρίτος με την Αίγυπτο και τη Συρία, ευλογία στο μέσο της γηςs, όπως βλέπουμε σήμερα. Ναι, η λατρεία των Τριών Μάγων ακολουθείται αμέσως από τη φυγή του Ιησού στην Αίγυπτοt με την οποία ο Θεός απομάκρυνε τους Αιγύπτιους από τη λατρεία των ειδώλων. Μετά την επιστροφή του από την Αίγυπτο, ο λαός του Θεού, άξιος σωτηρίας, αφαιρέθηκε από το Ισραήλ.
11. Βοσκοί και άγγελοι μαζί
Ο Ησαΐας τα προείπε ξεκάθαρα όλα αυτά: οι Μάγοι προσκύνησαν, προσφέροντας δώρα από χρυσό, λιβάνι και σμύρναu σε αυτόν που με τον θάνατό του (σύμβολο του οποίου είναι το μύρο), μας έδωσε τη θεϊκή του ζωή (της οποίας το λιβάνι είναι η εικόνα) και το θείο φως και βασίλειο (που αντιπροσωπεύεται από το χρυσάφι που προσφέρεται στον Κύριο της αιώνιας δόξας). Για αυτόν που γεννιέται σήμερα, οι βοσκοί σχηματίζουν επίσης χορωδία μαζί με τους αγγέλους, και τραγουδούν το ίδιο τραγούδι, δίνουν ρυθμό σε μια κοινή μελωδία: δεν είναι οι άγγελοι που παίρνουν τα φλάουτα από τα χέρια των βοσκών, αλλά οι βοσκοί, που λάμπουν από το φως των αγγέλων, στέκονται στη μέση της ουράνιας στρατιάς και μαθαίνουν από τους αγγέλους τον ουράνιο ύμνο, ή μάλλον, ο ύμνος του ουρανού και της γης μαζί. Λένε: Δόξα στον Θεό εν υψίστοις, και στη γηv. Από τώρα και στο εξής, αυτός που κατοικεί στα ύψιστα, και είναι Κύριος των ουράνιων υψωμάτων, έχει τη γη ως θρόνο του και λαμβάνει στη γη μια δόξα ίση με εκείνη που του απευθύνουν οι άγιοι και οι άγγελοι στα ύψη.
«Δόξα στο Excelsis» της Έβελιν Ντε Μόργκαν (1893)
12. Οι άγγελοι τραγουδούν εξίσου στον ουρανό και στη γη
Αλλά ποια είναι η αιτία αυτής της κοινής δοξολογίας αγγέλων και ανθρώπων, και ποια είναι τα καλά νέα που γιορτάζουν οι ποιμένες και όλοι οι άνθρωποι με τόσους πολλούς ύμνους χαράς; Ιδού, λέγεται, σας αναγγέλλω καλά νέα, μεγάλη χαρά για όλο τον λαόw. Τι σημαίνει και τι παγκόσμια χαρά είναι; Ακούστε το τραγούδι των Καλών Νέων μέχρι το τέλος και κατανοήστε: ειρήνη, λέει, και την καλοσύνη του Θεού μεταξύ των ανθρώπωνx. Ναι, αυτός ο Θεός που ήταν θυμωμένος με το ανθρώπινο γένος και το υπέβαλε σε τρομερές κατάρες, έρχεται μέσω της σάρκας για να φέρει την ειρήνη του στους ανθρώπους και να τους συμφιλιώσει με τον Ύψιστο Πατέρα. Διότι «ιδού», λένε οι άγγελοι, «δεν γεννήθηκε για μας, αν και τώρα βλέποντάς τον στη γη και τον δοξάζουμε όπως στον ουρανό, αλλά για εσάς, και αυτό σημαίνει: γιατί εσείς και μέσω σας ο Σωτήρας, ο Χριστός ο Κύριος, γεννήθηκε στην πόλη του Δαβίδ».
13. Η ειρήνη και η καλοσύνη δίνονται σε εμάς μόνο εν Χριστώ Ιησού
Αλλά τι σημαίνει αυτή η καλοσύνη του Θεού που προστίθεται στην ειρήνη, αφού λέγεται, «Ειρήνη μεταξύ ανθρώπων καλής θέλησης;»y. Ο Θεός έδειξε στους ανθρώπους τα σημάδια της ειρήνης του ακόμη νωρίτερα. Μάλιστα, με τον Μωυσή, συνομιλούσε σαν κάποιος που μιλάει στον φίλο τουz; όπως λέγεται για τον Δαβίδ, τον βρήκε σύμφωνα με την καρδιά τουαα, και σε όλο το γένος των Ιουδαίων έδωσε σημεία ειρήνης κατεβαίνοντας γι' αυτούς στο βουνό και μιλώντας τους μέσα από τη φωτιά και το σύννεφο του σκότουςαβ. Αλλά δεν ήταν ακόμα αυτή η καλοσύνη. Η καλοσύνη δείχνει το θέλημα του Θεού που είναι ευχαριστημένος με τον εαυτό του, την αρχική και τέλεια πηγή του καλού. Αλλά δεν είναι τέτοια αυτή η καλοσύνη που κάνει καλό μόνο σε μερικούς ανθρώπους ή σε ένα έθνος. Γι' αυτό ο Θεός έχει αποκαλέσει πολλούς ανθρώπους γιους του, αλλά μόνο ένας είναι στον οποίο έχει θέσει την καλοσύνη τουαγΜε τον ίδιο τρόπο, έχει δώσει πολλές φορές ειρήνη, αλλά μόνο ένας φέρνει μαζί του και την καλοσύνη, αυτή που δίνεται ως τέλεια και αμετάβλητη μέσω της ενσάρκωσης του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, που δίνεται σε όλη την ανθρωπότητα και σε όλους όσους την επιθυμούν.
14. Η ειρήνη είναι και τρόπος ζωής
Αυτή την ειρήνη, αδελφοί, ας την κρατήσουμε με όλη μας τη δύναμη, γιατί την έχουμε λάβει ως κληρονομιά από το νεογέννητο, τον Σωτήρα μας, αυτόν που μας έδωσε το πνεύμα της υιοθεσίας με το οποίο γινόμαστε κληρονόμοι του Θεού και συγκληρονόμοι του Χριστούαδ. Ας ζούμε λοιπόν εν ειρήνη με τον Θεό, κάνοντας εκείνα τα έργα που είναι ευάρεστα σε αυτόν, ακεραιότητα, αλήθεια, ορθή εργασία, φροντίζοντας να είμαστε επιμελείς στην προσευχή και στη δέησηακαι, με τραγούδια και ψαλμούς στις καρδιές μαςαστ Και όχι μόνο στα χείλη μας. Ζούμε σε ειρήνη με τον εαυτό μας υποτάσσοντας τη σάρκα στο πνεύμα, επιλέγοντας έναν τρόπο ζωής που συνάδει με τη συνείδησή μας και φροντίζουμε ώστε οι σκέψεις μας μέσα μας να είναι αρμονικές και άγιες. Γιατί έτσι θα τελειώσει ο πραγματικός εμφύλιος πόλεμος, αυτός που συμβαίνει μέσα μας. Ας ζούμε ειρηνικά ο ένας με τον άλλον, υπομένοντας και συγχωρώντας ο ένας τον άλλον αν έχουμε οποιονδήποτε λόγο να παραπονιόμαστε για κάποιον, όπως μας έχει συγχωρήσει ο Χριστόςαζ; Δείχνουμε ότι η συμπόνια που έχουμε ο ένας για τον άλλον προέρχεται από την αμοιβαία αγάπη, όπως ο Χριστός ήταν ελεήμων μόνο από αγάπη για εμάς και κατέβηκε σε εμάς. Γιατί με αυτόν τον τρόπο, με τη βοήθεια και τη χάρη του, που αναστήθηκε από την παρακμή της αμαρτίας και αναστήθηκε με την αρετή, θα γίνουμε πολίτες της βασιλείας των ουρανώναχ; Από εκεί λαμβάνουμε και την ελπίδα, την απελευθέρωση από τη φθορά, την απόλαυση των ουράνιων και αιώνιων αγαθών, ως παιδιά του Πατέρα που είναι στους ουρανούς.
Είθε όλοι να αποκτήσουν αυτά τα χαρίσματα στην επερχόμενη και ένδοξη φανέρωση του Κυρίου Θεού και Σωτήρα μας Ιησού ΧριστούΑΙ, στους οποίους ο έπαινος είναι αιώνιος. Αμήν.
Σημειώσεις
(*) Σημείωση σύνταξης: ο ελληνικός όρος Κένωσις (κένωσις) κυριολεκτικά σημαίνει «αδειάζω» ή «αδειάζω», που προέρχεται από το επίθετο κενός, kenós, που σημαίνει «αδειάζω», και από το ρήμα κενόω, kenóō, που, στην πραγματικότητα, σημαίνει «αδειάζω». Χρησιμοποιείται κυρίως στη χριστιανική θεολογία, για να δηλώσει τόσο την «κένωση» του θείου Λόγου στην Ενσάρκωση, στην πραγματικότητα της υπακοής του Υιού στον Πατέρα, στη συνειδητή αποδοχή της αναγκαιότητας της Θυσίας Του [στη Β ́ προς Φιλιππησίους Επιστολή, ο Απόστολος Παύλος γράφει: «Ο Χριστός άδειασε τον εαυτό του (ἐκένωσε, εκένωσε) (Φιλπ 2:7)], όσο και την εσωτερική διαδικασία που οδηγεί τον Χριστιανό να αδειάσει τον εαυτό του από τη δική του ατομική βούληση και επομένως από το εγώ της ψυχής του, τείνει στους πειρασμούς του Εναντίου και επομένως υπόκειται σε συναισθηματικά πάθη, πλάνη, αμαρτία, για να γίνει πλήρως δεκτικός στο Θείο Θέλημα και έτσι να μπορέσει να ανοιχτεί στην εξυγιαντική επίδραση του Πνεύματος.
[1] Ομιλία 58, Σε Όλα τα Έργα [Παναγιώτης Χρήστου, Γρηγορίου του Παλαμά Πάντα τα Έργα, 11 τόμοι, Θεσσαλονίκη 1981-1994], 11, 454-477.
[2] Ο ίδιος ο όρος πάθος σημαίνει πόνο και πάθος.
[3] Στη Βίβλο της Ιερουσαλήμ διαβάζουμε: «Είσαι η πιο όμορφη». Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ψαλμός 44:3) το ελληνικό κείμενο που χρησιμοποιεί ο Παλαμάς λέει: «Είσαι ωραίος ανάμεσα στους γιους των ανθρώπων».
[4] Η επιθυμία εδώ εκφράζεται στη θετική της αξία της λαχτάρας για τον Θεό όπως η εικόνα λαχταρά την πραγμάτωσή του, όπως το δημιούργημα λαχταρά να πραγματοποιήσει την κλήση του.
[5] Αυτή η φράση είναι θεολογικά πολύ πυκνή. Ο Θεός είναι Ένας, τα Τρία θεία Πρόσωπα είναι ίσα σύμφωνα με τη θεία φύση και την τιμή και τη δόξα που λαμβάνουν. Τα πλάσματα ζουν κατ' εικόνα του Θεού όταν ζουν αυτή την ισότητα τιμής και δόξας μεταξύ τους στην ποικιλομορφία χωρίς να εισάγουν σχήματα περισσότερο ή λιγότερο. Αντίθετα, στην αμαρτία εισάγεται στα ανθρώπινα όντα η κατηγορία του ανώτερου και του κατώτερου, η αιτία της φθοράς μας, της υπερηφάνειας που καταστρέφει τη δημιουργία και τα πλάσματα. Ο Θεός, με την κένωσή του, μας θεράπευσε, άνοιξε το δρόμο προς την ισότητα σύμφωνα με τη χάρη του ερχομού του και σύμφωνα με τη φύση της ύπαρξής του και ανθρώπου και Θεού.
[6] Αυτό ονομάζεται κένωση.
[7] Ένα «καύχημα καπνού», η εμφάνιση κάτι που δεν έχει πραγματικότητα, δηλαδή μια μάταιη δόξα.
a Πρβλ. Ησ. 66, 7· b Πρβλ. Λκ 1:34· c Πρβλ. Ψλ 45:3· δ Ψλ 45:8· και Πρβλ. Φιλ 2:7· f Πρβλ. Ρωμαίους 12:16· g Πρβλ. Ιεζ 1:26· 10, 1; h Πρβλ. Ησ 6:2· α ́ Πρβλ. Λκ 2:1-4· j Ψλ 119:73· k Πρβλ. Γένεση 1:26· l Γαλ 4:4· m πρβλ. Ησ 63:9· n Πρβλ. 1 Pt 2:4-5· o Πρβλ. Εφ 2:20· p Πρβλ. Ματ 2:9· q Πρβλ. Ρωμαίους 1:3· r Ματ 2:9· s Ησ 19:24· t Πρβλ. Ματ 2:13-15· u Πρβλ. Ματ 2:11· v Πρβλ. Λκ 2:14· w Πρβλ. Λκ 2:10· x Πρβλ. Λκ 2:14· y Λκ. 2:14· z Πρβλ. Εξ 33:11· αα Πρβλ. Ψλ 89:21· ab Πρβλ. Δευτ. 4:10· πρβλ. Ματ 3:17· ad Πρβλ. Ρωμαίους 8:17· ae Πρβλ. Πράξεις 1:14· af Πρβλ. Εφ 5:19· ag Πρβλ. Κολ 3:13· Εφ 4:32· ah Πρβλ. Φιλιππησίους 3:20· στο 2:13.
Στην επιλεγμένη εικόνα, «Γέννηση με τους Αγίους Λαυρέντιο και Φραγκίσκο της Ασίζης» του Καραβάτζιο (1600) https://www.rigenerazionevola.it/
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
