[ΠΩΣ ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ,Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ,ΑΦΕΘΗΚΕ ΜΟΝΟ ΤΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΗΝ ΤΗΝ ΡΩΜΗ ΠΟΥ ΕΠΕΛΑΥΝΕ ΑΚΑΘΕΚΤΗ]
ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ
Ηλίας Αναγνωστάκης
Μετά την βαριά ήττα των Μακεδόνων στις Κυνος Κεφαλαι το 197 πΧ, η Ρώμη οχι μόνο δεν ήθελε, αλλα και δεν ανεχόταν κανένα ελληνικό κράτος να έχει τόση ισχύ, ωστε να απειλεί την ολοένα αυξανόμενη δυναμή της.
Και ενω η Μακεδονία ειχε ουδετεροποιηθεί, και τα υπόλοιπα ελληνικά κράτη βυθιζόταν στην αφανεια και σε ενα ατέρμονο αγωνα μικροσυγκρούσεων, ο μοναδικος Έλληνας ηγέτης ο οποιος διέθετε το ανάστημα και τους πόρους για να αντιμετωπίσει την Ρωμη, ηταν ο Αντίοχος Γ' ο Μέγας (223-187).
Και ηταν φυσικό, αφου εκτός οτι βασίλευε σε ενα αχανές κράτος που εκτεινόταν απο την Θράκη μεχρι και την Ινδία, εκτάσεως 3.000.000 τ.χλμ και πληθυσμού 30.000.000 κατοίκων, ο Αντίοχος διέθετε κολοσσιαίους πόρους σε χρήματα, ανδρες, πολιορκητικές μηχανές και σε ελέφαντες. Συν τοις άλλοις, οπως ειχε αποδείξει περίτρανα με την "Ανάβαση" του στην κεντρική Ασια (212-205) ήταν άνθρωπος μεγαλων δυνατοτήτων, υψηλων ιδανικών και λαμπρών οραμάτων, με αποτέλεσμα ηδη απο τον Ιανουάριο του 204 να αποκαλείται απο τους απανταχού Έλληνες σαν "Αντίοχος ο Μέγας".
Η Ρώμη έχοντας πλήρη επίγνωση του κινδύνου απο την Ανατολή, και για να προλαβει δυσκολες καταστάσεις, επιδιωξε με καθε μεσο την συγκρουση με τον Έλληνα ηγεμονα, εχοντας την αμέριστη υποστηριξη του προδοτικου απο καθε αποψη, και συνεπέστατου σε βαθμο αηδίας, Βασιλιά της Περγάμου, Ευμένη.
Πράγματι, έπειτα απο συγκρούσεις στην κυρίως Ελλαδα, και παρα την σφαγη 500 Ρωμαιων στρατιωτων στο Δήλιο της Βοιωτιας (5 Ιανουαρίου του 191) απο τα Αντιοχικά στρατευματα οι Ρωμαιοι πετυχαν να νικησουν στις Θερμοπυλες (26 Απριλιου του 191) τον ιδιο τον Αντιοχο, που ειχε αποβιβαστει ομως στην Ελλαδα με ελλιπεστατες δυναμεις (10.000 πεζοι, 500 ιππεις και 6 ελεφαντες) αφου δεν υπηρχε ακομα σαφης κυρηξη πολεμου απο τη Ρωμη.
Οι δυναμεις ομως του Βασιλεως απειχαν πολυ απο το να θεωρουνται διαλυμενες, και επειτα απο προπαρασκευες και ετοιμασιες μηνων, οι δυο αντιπαλοι αποφασισαν να επιδιωξουν μια, μεγαλη και αποφασιστικη μαχη, η οποια θα εκρινε το μελλον του Ελληνικου κοσμου σε πολυ μεγαλο βαθμο. Η Ρωμη ομως, δεν ηθελε να γινει η Ελλαδα παλι πεδιο μαχων για δικους της λογους, αφου ηξερε οτι παρα τις επιτυχιες της, το ρευμα υπερ του Βασιλεως ηταν πολυ μεγαλο και διαχυτο αναμεσα στους Ελληνικους πληθυσμους. Αποφασισε λοιπον, να μεταφερει τον πολεμο στην Μικρα Ασια, οπου και ο βασικος συμμαχος της, ο ανεκδιηγητος Ευμενης, θα δρουσε πιο ευκολα, ενω ταυτογχρονα θα καλυπτε τις επισιτιστικες αναγκες του Ρωμαικου εκστρατευτικου σωματος (30.000 ανδρες-27.400 πεζοι και 3.000 ιππεις και 16 αφρικανικους ελεφαντες) υπο τους αδερφους Σκιπιωνες ( Ποπλιος Κορνηλιος ο "Αφρικανος" και Λευκιος Κορνηλιος- αν και το γενικο προσταγμα το ειχε ο Λευκιος).
Ο Αντιοχος ειχε προβλεψει οτι οι Ρωμαιοι θα αποβιβαζοταν σε Μικρασιατικο εδαφος, και μεσα σε εξη μηνες προεβη σε εντατικες στρατολογησεις απο ολες τις επαρχιες του αχανους κρατους του, ενω συγκεντρωνε εφοδια και παρασκευαζε οπλα στην Αντιοχεια της Συριας, στην Απαμεια, καθως και στην Σελευκεια του Τιγρητος στο Ιρακ, οπου οι βασιλικοι σταυλοι ειχαν αδειασει απο ελεφαντες και μεγαλοσωμα αλογα της Μηδιας, που ερχοταν "τροχηδον" προς την Μικρα Ασια οπου βρισκοταν ο Σελευκιδης Βασιλευς.
Ηδη απο τον Νοεμβριο του 190, ειχε συγκεντρωθει στα Θυάτειρα της Λυδιας κολοσσιαια στρατια, αποτελουμενη απο 60.000 πεζους και 12.200 ιππεις, και κατα τη γνωμη του γραφοντος, μαλλον αποτελει τον πιο πληρη στρατο ολων των εποχων, (προ πυροβολων οπλων) αφου διεθετε τα παντα:
Φαλαγξ σαρισσοφορων (16.000 ανδρες), βαρυ μισθοφορικο πεζικο (4.700 Καππαδοκες οπλισμενοι σαν θωρακιτες, 3.000 Γαλατες σαν θυρεοφοροι), 1.000 Αργυρασπιδες σαρισσοφοροι, Μεσο πεζικο (7.000 Ελληνες θυρεοφοροι απο τις πολεις της Συριας), αφθονο ελαφρυ πεζικο ( 4.000 Κρητες τοξοτες, 1.500 Καρες και Κιλικες, 1.500 Ελληνες απο τις Τραλλεις της Λυδιας, 4.000 πολεμοχαρεις Πισιδες, Λυκιοι και Παμφυλιοι ακοντιστες, 8.000 Κουρτιοι σφενδονητες και Ελυμαιοι τοξοτες απο το κεντρικο Ιραν), βαρυ ιππικο (1.000 εταιροι και 1.000 ιππεις του αγηματος), μοναδες υπερβαρεως ιππικου (6.000 καταφρακτοι), μεσο ιππικο (2.500 Γαλατες και 500 Ταραντινοι ιππεις) καθως και ελαφρυ (1.200 Δαες και Παρθοι ιπποτοξοτες). Πρεπει να προστεθουν επισης 54 καταφρακτοι Ινδικοι ελεφαντες με πληρωμα 5 ανδρων εκαστος και χορηγια 200 βληματων ( ακοντιων, βελων) δρεπανηφορα αρματα με θωρακισμενους οδηγους, καθως και επιλεκτους αραβες τοξοτες σε καμηλες.
Στα χερια μιας αποφασισμενης ηγεσιας, αυτος ο στρατος-αριστουργημα των 72.400 ανδρων φαινοταν ετοιμος να "καταπατησει" οποιονδηποτε αντιπαλο.
Τα πραγματα ομως δεν εξελιχθηκαν ετσι...
Αφου ενωθηκαν με τα στρατευματα του Ευμενη, ανεφοδιαστηκαν σε τροφιμα και αναπαυτηκαν λιγο, οι δυο Ρωμαιοι στρατηγοι κινηθηκαν ταχυτατα, και προελασαν μεχρι τις παρυφες της Σμυρνης, στην πεδιαδα της Μαγνησιας, που "μαυρολογουσε" απο τα πολυπληθη στρατευματα του Μεγαλου Σελευκιδη. Οι Ρωμαιοι επειγοταν να συγκρουστουν με τον Αντιοχο, οχι μονο γιατι διακατεχοταν απο υπερβολικη αυτοπεποιηθηση, που αγγιζε τα ορια της υπεροψιας, μετα ειδικα απο τις νικες τους κατα του Φιλιππου Ε' το 197 και Αντιοχου το 191, αλλα και γιατι ηξεραν οτι ο βαρυς χειμωνας, ενδεικτικος του τραχεως μικρασιατικου υψιπεδου πλησιαζε.
Και οντως, οι δυο αντιπαλες στρατιες βρεθηκαν η μια απεναντι στην αλλη, στην ευφορη πεδιαδα της Μαγνησιας, ενα σκοτεινο και παγερο πρωινο της 25ης Δεκεμβριου του 190 πΧ..
Οι Ρωμαιοι υπατοι, γνωριζοντας οτι η Αντιοχικη στρατια ηταν υπερδιπλασια, επεκτειναν σε επικινδυνο βαθμο της γραμμες τους, "πιανοντας" με το αριστερο τους τις οχθες του ποταμου Υλλου, ωστε να μην δεχτουν υπερκεραση απο εκει, και παραταχτηκαν απο τα αριστερα προς τα δεξια ως εξης:
Στο ακρο αριστερο, παραταχτηκαν 10.800 Ρωμαιοι και Ιταλοι συμμαχοι (Ολοι λεγεωναριοι-δυο λεγεωνες) και 5 ιλες (200 ιππεις) υπο τον Γναιο Δομιτιο, στο κεντρο αλλοι 10.800 Ρωμαιοι και Ιταλοι συμμαχοι ( αναμεσα τους 2.800 γροσφομαχοι/Velites) υπο τον Λευκιο Κορνηλιο, ενω το δεξιο το ειχε αναλαβει ο πανταχου παρων Ευμενης με 4.000 ελαφρους πεζους (2.000 Περγαμηνοι, 500 Τραλλεις και 500 Κρητες) καθως και με 2.800 ιππεις (2.000 Ρωμαιους και 800 Περγαμηνους). Στο Ρωμαικο στρατοπεδο παρεμειναν σαν φρουρα 2.000 Μακεδονες και Θρακες πεζοι υπο τον Ρωμαιο χιλιαρχο (Tribunus) Μαρκο Αιμιλιο Λεπιδο.
Ο Αντιοχος αντιθετως, για αδιευκρινιστους ακομα λογους, παρεταξε τον εκπληκτικο στρατο του με μια αρκετα συντηρητικη μορφη, που δεν ηταν ανταξια των δυνατοτητων του. Στο αριστερο κερας, ο Ελληνας ηγετης παρεταξε υπο τις διαταγες του γιου του Σελευκου και του ανηψιου του Αντιπατρου, 3.000 καταφρακτους ιππεις, 3.000 Ταραντινοι και Γαλατες ιππεις, 12.000 Ελληνες και Ασιατες ψιλοι, 16 ελεφαντες, καθως και ολα τα δρεπανηφορα αρματα και τους καμηλοτοξοτες, που παραταχτηκαν μπροστα τους. Στο κεντρο υπο τον "Ελεφανταρχη" Φιλιππο, παραταχτηκε η φαλαγξ, πυκνη, σε δεκα(!) μεγαλα τετραγωνα των 1.600 ανδρων εκαστο (μετωπο 50 με βαθος 32) και αναμεσα τους ανα ζευγη, 20 ελεφαντες(!), ενω μπροστα της παράταχθηκαν 6.000 ψιλοι υπο τον Μιννιωνα και τον Ζευξι. Στα πλαγια δε, της φαλαγγος βρισκοταν 7.700 Γαλατες και Καππαδοκες βαρια οπλισμενοι πεζοι για προστασια.
Η πρωτοβουλια αυτη του Αντιοχου ηταν πρωτοτυπη, θα αποδεικνυετο ομως καταστροφικη.
Στο δεξιο κερας, υπο τον ιδιο τον Αντιοχο, παραταχτηκαν 3.000 καταφρακτοι ιππεις, 1.000 Εταιροι, 1.000 ιππεις του αγηματος, 1.000 Αργυρασπιδες σαρισσοφοροι και 9.500 Ελληνες και Ασιατες πεζοι, καθως και 16 ελεφαντες. Οι υπολοιποι 7.000 ελαφροι πεζοι που απεμεναν, διατεθηκαν σαν φρουρα του γιγαντιου αντιοχικου στρατοπεδου.
Οι Ρωμαιοι αποφασισαν να δρασουν πρωτοι, γιατι αν δεν το εκαναν, η τεραστια Σελευκιδικη παραταξη που εφθανε τα τρια χλμ(!) σε μηκος, θα τους "αφανιζε".
Με μια επιδειξη στοχευμενης θρασυτητας, οι 4.000 ελαφροι πεζοι του Ευμενη πλησιασαν τρεχοντας τα δρεπανηφορα των Σελευκιδων που παρεμεναν ακομα, ακινητα, και αφου τα "ελουσαν' με χιλιαδες βληματα, εκαναν τα αλογα να αφηνιασουν, και να τρεχουν προς στα πισω σπερνοντας το χαος.
Πρωτοι δεχτηκαν τα εξαλλα, και εν πολλοις ακυβερνητα (αφου οι περισσοτεροι ηνιοχοι ειχαν σκοτωθει) αρματα οι Αραβες καμηλοτοξοτες, που ανημποροι να ευελιχθουν, υπεστησαν τρομακτικες απωλειες απο τα πελωρια δρεπανια των αρματων.
Οσοι επεζησαν, επεπεσαν σαν αφηνιασμενος οχλος πανω στους 3.000 Γαλατες και Ταραντινους ιππεις, που δεν ειχαν πολλες απωλειες, η συνοχη τους ομως ειχε παει....περιπατο. Ολοι αυτοι, αρματα χωρις οδηγους, οδηγοι χωρις αρματα, καμηλες, Γαλατες ιππεις, Ταραντινοι χωρις αλογα, αλογα χωρις αναβατες επεπεσαν πανω στους ανυποπτους 3.000 καταφρακτους ιππεις, που ναι μεν δεν ειχαν απωλειες, αλλα βυθισθηκαν στο απολυτο χαος.
Ηταν η στιγμη που περιμενε ο ακαταπονητος Ευμενης: Βλεποντας οτι το αντιπαλο αριστερο ειχε διαλυθει απο μονο του, εστειλε καταπανω του τους 2.800 Ρωμαιους και Περγαμηνους ιππεις του, που του εδωσαν την χαριστικη βολη.
Υστερα απο συντομη αλλα εξαιρετικα βιαιη συγκρουση, δρεπανηφορα, καμηλες, Γαλατες και Ταραντινοι ιππεις μαζι με τους καταφρακτους αρχισαν να υποχωρουν προς το στρατοπεδο τους, αφηνοντας χωρις προστασια τους 3.350 Γαλατες και Καππαδοκες πεζους που βρισκοταν στα αριστερα της φαλαγγος, που και αυτοι υστερα απο εικοσι λεπτα βομβαρδισμου απο τους ψιλους του Ευμενη, που ειχαν απιστευτη αναχορηγια βληματων παντος τυπου, αρχισαν να υποχωρουν τρεχοντας, αφηνοντας τελειως ακαλυπτο (!)το αριστερο πλευρο της φαλαγγος.
Τοτε πηραν την πρωτοβουλια οι 8.000 Ρωμαιοι και Ιταλοι λεγεωναριοι και 2.800 ψιλοι του Ρωμαικου κεντρου υπο τον Λευκιο Κορνηλιο που κινηθηκαν απειλητικα κατα του γιγαντιου σχηματισμου της φαλαγγος και των ελεφαντων.
Γνωριζοντας ομως οτι εφοσον η φαλαγγα διατηρουσε τα πλευρα της καλυμμενα, καθε επιθεση εναντιον της θα ισοδυναμουσε με αυτοκτονια, περιμεναν τον Ευμενη να "τελειωσει" με τους Γαλατες και Καππαδοκες του αριστερου, και περιοριστηκαν να στειλουν τους 2.800 ψιλους (velites) να ανταλλαξουν βροχη ακοντιων με τους 6.000 Ελληνες ψιλους του Μιννιωνα και Ζευξιδος, που βρισκοταν μπροστα στη φαλαγγα.
Μολις ο Ευμενης ετρεψε σε φυγη ολοκληρο το αριστερο κεντρο, επεπεσε με μανια στην αριστερη πλευρα της φαλαγγος, ραντιζοντας με συννεφο απο βληματα τους ανημπορους φαλαγγιτες απο αποσταση. Η φαλαγξ, αφου αλλαξε τον σχηματισμο της σε "πλινθο" εκανε χωρο για να υποδεχθει στο εσωτερικο της τους 6.000 ψιλους του Μιννιωνα και Ζευξιδος, που ειχαν αρχισει να ξεμενουν απο βληματα, ενω και οι εναπομειναντες 3.350 Γαλατες και Καππαδοκες πεζοι του δεξιου πλευρου της φαλαγγος αρχισαν να υποχωρουν, αφηνοντας ακαλυπτη την γιγαντιαια παραταξη και απο τα δεξια.
Τοτε ομως, οι 8.000 Λεγεωναριοι, 2.800 Ρωμαιοι ψιλοι και 4.000 ψιλοι του Ευμενη κυκλωσαν απο την μπροστινη, αριστερη και δεξια πλευρα την φαλαγγα, και "της εριξαν οτι ειχαν και δεν ειχαν" ( Πολυβιος 322-Δ).
Η φαλαγξ, παρα την απεριγραπτη βροχη απο βληματα που δεχοταν, διατηρησε την συνοχη της και προεβαινε σε απειλητικες κινησεις προς τα εμπρος, σαν πληγωμενο θηριο. Ο συνεχης και εξωπραγματικος ομως καταιγισμος απο pila, ακοντια, βελη και πετρες που δεχοταν απο παντου εξαγριωσε τους εικοσι ελεφαντες που βρισκοταν εντος της φαλαγγος, που αφηνιασαν και "τα εκαναν στη κυριολεξια λιμπα". Ηταν το τελος. Οι φαλαγγιτες χανοντας καθε συνοχη, πεταξαν τις σαρισσες, και εκτος απο μερικες συμπαγεις ομαδες που αποφασισαν να εμπλακουν "με καθε κοστος" με τους λεγεωναριους που πλησιαζαν πλεον με γυμνα ξιφη, αρχισαν να τρεχουν προς τα πισω, συμπαρασυροντες και τους 6.000 ψιλους τους, ενω οι μαινομενοι και εξαγριωμενοι απο τα τραυματα τους ελεφαντες ποδοπατουσαν Ρωμαιους και Ελληνες "ανεξαιρετως".
Ενω διαδραματιζοταν ολα αυτα, ο Αντιοχος, 2,5 χιλιομετρα μακρια, ειχε διαταξει ορμητικη επελαση με τους 6.200 ιππεις του, που με αιχμη του 3.000 καταφρακτους, "σαρωσε" τους 10.800 Ρωμαιους πεζους και αναγκαζοντας τους να καταφυγουν εντρομοι στο Ρωμαικο στρατοπεδο, υφισταμενοι βαριες απωλειες.
Ο Αντιοχος ενθουσιασμενος επιτεθηκε εναντιον του εχθρικου στρατοπεδου και μαλλον θα το κατελαμβανε, αν δεν επενεβαινε ο επικεφαλης Ρωμαιος χιλιαρχος Μαρκος Λεπιδος, ο οποιος διεταξε τους 2.000 Μακεδονες και Θρακες που διεθετε να εκτελουν επιτοπου καθε Ρωμαιο φυγαδα, κατι το οποιο επιτελεσαν με ιδιαιτερη... ευχαριστηση. Η απεγνωσμενη κινηση του Ρωμαιου χιλιαρχου διεσωσε το στρατοπεδο και ανεκοψε την Ρωμαικη υποχωρηση, ηταν ομως πασιφανες οτι το Ρωμαικο δεξιο ηταν πρακτικα εκτος μαχης.
Ο ανυποπτος Αντιοχος ομως ειχε προωθηθει παρα πολυ, βρισκοταν πεντε χιλιομετρα(!) απο τον υπολοιπο στρατο του, ενω αναρωτιοταν γιατι το κεντρο και το αριστερο του δεν ειχαν προωθηθει για να "τελειωνουν" με τους μισητους Ρωμαιους.
Οταν μετα απο εντονο καλπασμο, επεστρεψε πισω, βρηκε μια πεδιαδα σπαρμενη απο χιλιαδες πτωματα, νεκρα αλογα, σπασμενα αρματα και εξαλλους ελεφαντες να τρεχουν περα- δωθε. Αντιλαμβανομενος οτι ολα ειχαν τελειωσει, περιμαζεψε οτι ανδρες και ελεφαντες μπορουσε να συγκεντρωσει και υποχώρησε συντεταγμένα προς τις Σάρδεις, οπου διανυκτέρευσε.
Ηταν μια απίστευτη επιτυχία για τους Ρωμαίους, που την καρπωθηκαν εξ'ολοκληρου οι αδερφοι Σκιπίωνες, και σχεδον καθολου ο αθλιος Ευμένης, αν και στην ουσια αυτος......κέρδισε τη μαχη, αφου οι λεγεώνες ηταν μάλλον ωσεί παρούσεςς.
Ο Αντίοχος, παρ'οτι εκπληκτικός στρατιώτης και μεγάλος οραματιστής, αποδειχθηκε κατωτερος των περιστασεων, αφου το σχεδιο μαχης του οσο αφορα την διαταξη της φαλαγγος ηταν το λιγοτερο παρανοϊκό, αφου κανενας σώφρων διοικητης δεν τοποθετει .....ελεφαντες μεσα σε φαλαγγα σαρισσοφορων, ξεροντας ποσο ευαισθητα και επιφοβα ειναι αυτα τα ζωα, ειδικα οταν δεχονται βροχη βληματων.Η αλήθεια ειναι βέβαια, οτι κανεις δεν περιμενε να δρασει ετσι έξυπνα ο Ευμένης, ενω η χαωδης σε μηκος (3χλμ) ελληνικη παραταξη επαιξε και αυτη σημαντικό ρολο στην έκβαση της μαχης.
Οι Ρωμαικες απώλειες ξεπέρασαν τις 2.000 νεκρούς αφου σαρώθηκε τελείως το Ρωμαικό αριστερό ερας απο τους κατάφρακτους του Αντιοχου, ενω το Ρωμαικο κεντρο ειχε 349. Του δε Ευμένη, αμελητεες. Συνολο: Περι τους 2.500 ανδρες. Ο Αντιοχος ομως εχασε πανω απο 20.000, οπως και καθε σκεψη για συνεχιση του πολεμου.
Η μάχη της Μαγνησίας, οπως και αυτή των Κυνός Κεφαλών λιγα χρονια πριν, ηταν αλλη μια Ρωμαικη νίκη που οι Ελληνες σύμμαχοι της (Αιτωλοί και Περγαμηνοί αντιστοίχως) επαιξαν σημαντικό ρόλο στην έκβαση της.
Η βαρια ήττα του Αντιόχου στη Μαγνησία σε συνδυασμο με την τραγική απο καθε αποψη συνθηκη της Απαμειας που ακολουθησε (188) αποτελεσαν την ταφοπλακα των ονειρων του Μεγάλου Σελευκίδη, την υπερχρεωση του κρατους του (αφού η πολεμικη αποζημιωση προς το Ρωμαικο δημοσιο εφθανε τα 15.000(!) ταλαντα αργυρου), την υπονόμευση του κυρους των Σελευκιδων στην Ασια και το κυριοτερο, το οτι αφεθηκε το πιο πατριωτικο Ελληνικο κρατος της Αρχαιοτητας, η Μακεδονια, να αντιμετωπίσει μόνο του την κοσμοκράτειρα Ρωμη, που ερχοταν ακαθεκτη να τελειωσει οτι αρχισε στους Θεσσαλικους λοφους των Κυνος Κεφαλων, λιγα χρονια πριν...
Στην εικονα βλεπουμε Σελευκιδες Εταιρους και ιππεις του Αγηματος (με το προσωπειο) να καταπατουν τους λεγεωναριους του Ρωμαικου αριστερου κερατος εκεινο το παγωμενο πρωινο του 190 πΧ..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου