Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Και η Ελλάδα;

Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ, ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Και η Ελλάδα;

 Π.ΗΦΑΙΣΤΟΣ   ifestosedu

Κάποιοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι σαν σήμερα 16 Απριλίου το 1178 π.Χ. ο Οδυσσέας επέστρεψε στην Ιθάκη. Έτσι ή αλλιώς μπορούμε να πούμε δύο λόγια.

Η «Ιλιάδα» και η «Οδύσσεια» του Ομήρου σωστά θεωρούνται από μερικούς πολιτικούς στοχαστές ως ο θεμέλιος λίθος μιας αλματώδους, έκτοτε, ανοδικής τροχιάς του πολιτικού πολιτισμού. Βασικά επί μια χιλιετία μέχρι και το τέλος της Κλασικής εποχής, για να παραφράσουμε τον Κονδύλη, έκλεισε ο κύκλος για το τι θα μπορούσε να ειπωθεί και το τι θα μπορούσε να γραφτεί για το Κοινωνικό και Πολιτικό γεγονός.

Η Οδύσσεια του Ομήρου για εμάς είναι αξεπέραστη. Γιατί κατάγραψε με άφθαστο τρόπο:

• Τον άνθρωπο όπως είναι! και όχι όπως κάποιοι θα τον ήθελαν να είναι ή κάποιοι θα ήθελαν να τον κατασκευάσουν όπως αυτοί επιθυμούν.
• Την Ιθάκη που όμως ίσως να σημαίνει πολλές Ιθάκες για κάθε άνθρωπο, ή, ακόμη, και να μην υπάρχει κάποια Ιθάκη όπως τουλάχιστον συμβατικά την φανταζόμαστε και την επιδιώκουμε.
• Την Ιθάκη όμως (Καβάφης), ακόμη και εάν δεν υπάρχει ή καλύτερα αν δεν υπάρχει όπως την θέλουμε, να την έχουμε πάντα στο νου. Και η Ιθάκη του Ομήρου, του Οδυσσέα και του Καβάφη είναι ιερή. Μεταξύ άλλων είναι η Πατρίδα.
• Κτίζοντας στα θεμέλια του Ομήρου υπογράμμισε ο Καβάφης την σημασία να έχει ο άνθρωπος στο νου κάποια Ιθάκη». Και να προσανατολίζεται προς αυτή την Ιθάκη (του).
• Κατέγραψε ακόμη τις προϋποθέσεις του ταξιδιού προς την Ιθάκη του καθενός.
• Πολύ σημαντικό επίσης περιέγραψε τα αίτια των λοξοδρομήσεων, αντιστροφών και λαθών κάθε είδους που καθυστερούν το ταξίδι προς την Ιθάκη ή ακυρώνουν κάθε δυνατότητα να φτάσουμε σε αυτή.
• Επίσης, τα τραγικά και αναπόφευκτα γεγονότα και οτιδήποτε εμπεριέχεται στο ταξίδι-Οδύσσεια των ανθρώπων, των κρατών και του κόσμου.

Τώρα, έχουμε υποστηρίξει και εμμένουμε ότι ο Αριστοτέλης και Θουκυδίδης είναι μοναδικοί και ανεπανάληπτοι καθότι ακριβολόγησαν «θετικιστικά» με πολιτική θεωρία που διαθέτει οντολογία (εξ ου και οι «ιδεολόγοι» δεν τους θέλουν, δεν τους κατανοούν ή τους κατανοούν λάθος). Δηλαδή τα θεμελιώδη κείμενα των δύο μεγάλων πολιτικών στοχαστών δεν είναι φαντασιόπληκτα και δεν σχετίζονται με κάποια κατά κανόνα διεστραμμένη κατασκευαστική ιδεολογία. Ο Όμηρος όμως είναι το βαθύτερο θεμέλιο αμφοτέρων, του Αριστοτέλη και του Θουκυδίδη και όλων των άλλων αξιομνημόνευτων.
Ένας σύγχρονός μας, κατά κάποιο τρόπο, προσέγγισε τον κατά τα άλλα άπιαστο Όμηρο. Είναι ο Καβάφης. Ο Αλεξανδρινός πολιτικός στοχαστής γνωστός και ως ποιητής, μεγαλοφυώς σε μερικές σελίδες «ποιημάτων» κατόρθωσε να περιγράψει τα κύρια και τα σημαντικά της Ομηρικής πολιτικής θεωρίας. Να την αναγάγει και διασυνδέσει βάσιμα και σωστά προσανατολισμένα, επίσης, με πλήθος άλλους σταθμούς και σημαντικά γεγονότα της διαχρονίας. Έδωσε επιπλέον τόσους πολλούς αναγκαίους και μη εξαιρετέους αμφίπλευρους προβληματισμούς και διλήμματα ούτως ώστε να βοηθά αποφασιστικά κάθε ατομική ή συλλογική ανθρώπινη οντότητα η οποία διαθέτει ανθρωπολογική υπόσταση και η οποία θέλει να στοχαστεί γόνιμα.
Αυτό εκτιμούμε και παραθέτουμε στο τέλος μερικά καίρια για εμάς ποιήματα μαζί και την αριστουργηματική μουσική απόδοσή τους από τον Αλέξανδρο Χατζή.
Το ταξίδι των ανθρώπων μετά τον Όμηρο ήταν μια πάλη οργάνωσης ολοένα και περισσότερο πολιτισμένων πολιτικών ομάδων. Δόθηκε μια μεγάλη ώθηση στον πολιτικό πολιτισμό που τον απομάκρυνε από την προ-πολιτική βαρβαρική εποχή.
Τον απομάκρυνε ή τελικά οι άνθρωποι, τα κράτη και ο κόσμος παλινδρομούν μεταξύ πολιτισμού και βαρβαρότητας; Αναμφίβολα το τελευταίο ισχύει συχνά, αλλά τα αίτια δεν είναι του παρόντος. Εδώ πάντως, χρειάζεται ξανά να παραφράσουμε αλλά και να παραπέμψουμε τον Κονδύλη.
Εάν πούμε υπάρχουν έσχατοι ιδεατοί τόποι και ανθόσπαρτα ταξίδια τότε διολισθαίνουμε στις εσχατολογίες. Δύο είναι κυρίως οι εσχατολογίες. Η μεταφυσική πολιτική θεολογία (ή οτιδήποτε τείνει προς Θεοκρατία) και η σύγχρονη, κυρίως, επίγεια εσχατολογία των μοντερνιστικών ιδεολογικών δογμάτων. Σύγκριση λοιπόν εσχατολογίας και Πολιτικής: «Στον βαθμό όπου κατανοούσα καλύτερα τους μηχανισμούς της ιδεολογικής και ουτοπικής σκέψης, την κλασική αρχαιότητα την έφερνε κοντύτερα μου ένα ακόμα γνώρισμα της: η απουσία εσχατολογίας και ευθύγραμμων αντιλήψεων για το ιστορικό γίγνεσθαι, οι οποίες ως γνωστόν έχουν ιουδαιοχριστιανική προέλευση και εκκοσμικεύθηκαν τόσο από τον σοσιαλιστικό μαρξισμό όσο και από τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό. Για να αποφευχθεί η υστερία μπροστά στον πλήρη και αμετάκλητο θάνατο, νομιμοποιήθηκε κοσμοθεωρητικά η υστερία της εσχατολογίας.» Παναγιώτης Κονδύλης, «Αόρατο Χρονολόγιο της Σκέψης» (Εκδόσεις Νεφέλη). Μια διατύπωση του Κονδύλη που αξίζει τρισεκατομμύρια λέξεις. Εξ ου και τον θεωρούμε σημαντικό.
Επανερχόμαστε στην μετά-Ομηρική τροχιά των ανθρώπων, των κρατών και του κόσμου. Οι άνθρωποι, εκτιμάται, κινήθηκαν όπως υπονοήσαμε πιο πάνω. Μεταξύ άλλων:

• Για να διαμορφώσουν τρόπο ζωής τους ως ομάδες μελών με συγκλίνουσες ανθρωπολογικές ιδιότητες, που μεταγενέστερα ονομάστηκαν εθνικοί πολιτισμοί και εθνικές πολιτικές παραδόσεις.
• Για να νομιμοποιήσουν αυτό τον τρόπο ζωής με την ανά πάσα στιγμή κοινωνικά προσδιορισμένη (συλλογική) πολιτική ηθική,
• Με το να παλεύουν να διαθέτουν εδραιωμένη διανεμητική δικαιοσύνη συνδεδεμένη με αυτή την πολιτική ηθική.
• Με το να νομιμοποιούν έτσι τις πολιτικοοικονομικές ιεραρχίες. Και
• Με το να διεξάγουν ένα ολοένα και αποδεκτό κατ’ αλήθειαν βίο σύμφωνα με την ανθρωπολογική ετερότητα κάθε Πολιτειακού γεγονότος.

Ταυτόχρονα, επειδή ακριβώς υπήρξε ο Ομηρικός θεμέλιος λίθος και επειδή όλα βασικά κτίστηκαν σε αναφορά με τα Παραδειγματικά αξιώματά του για τον άνθρωπο, την Πολιτεία και την πέραν της Πολιτείας πολιτική (αυτό που ονομάζουμε σήμερα διεθνή πολιτική), ο Ελληνικός κόσμος ναι μεν διέθετε πολλές Πόλεις μια εκάστη εκ των οποίων είχε το δικό της πολίτευμα, την δική της πολιτική ανθρωπολογία και τον δικό της πολιτειακό πολιτισμό, πλην λογικότατα επειδή ακριβώς υπήρχαν τα Ομηρικά θεμέλια σταδιακά εδραιώθηκε και αναπτύχθηκε ένας ευρύτερος κόσμος, της Ελληνικότητας. Μεστός πολιτισμού και πολιτικών παραδόσεων. Το κατά την γνωσιολογία του Γιώργου Κοντογιώργη «Ελληνικό Κοσμοσύστημα».
Για να το πούμε σύντομα, ήταν ο ελεύθερος αυτεξούσιος άνθρωπος και ο δημοκρατικά προσανατολισμένος Πολιτικός βίος με Ιθάκη την Πολιτική ελευθερία υπό συνθήκες συλλογικής ελευθερίας / πολιτικής κυριαρχίας δηλαδή Εθνικής Ανεξαρτησίας. Η ανθρωπολογική εξομοίωση και πολιτική εξίσωση (τα συγκαιρινά ιδεολογικά δόγματα) θεωρούνταν ύβρεις εξ ου και απέρριπταν κάθετα τον ηγεμονικά διατυπωμένο «πανελλαδισμό» ως μεταμφίεση ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος.
Για να έλθουμε στα σύγχρονα και στα καθ’ ημάς, ερωτάται: Ενώ ανεξαρτήτως υπέρτερων εξουσιών έτσι ήταν διαχρονικά οργανωμένος ο κόσμος της Ελληνικότητας (οι Πόλεις και τα κοινά), τι ισχύει σήμερα ή καλύτερα μετά την μετά-Επαναστατική και την παταγώδη αποτυχία δημιουργίας ενός δημοκρατικού και εθνικά ανεξάρτητου κράτους που συμβολίζεται με την δολοφονία του Καποδίστρια και την έναρξη της ξενοκρατίας;
Η απάντηση είναι «απλή». Σταδιακά χάσαμε τα θεμέλια του Ομήρου. Τον αυτεξούσιο και υψηλής υπόστασης άνθρωπο και το δημοκρατικά προσανατολισμένο και πολιτικά κυρίαρχο κράτος:

• Ενώ «των Ελλήνων οι Κοινότητες» πάλευαν κόντρα στο ξενοκρατούμενο κράτος ροκανίστηκαν σταδιακά.
• Στην συνέχεια εισήλθαν σε αυτοκτονικές εμφύλιες ιδεολογικές / κομματικές διενέξεις και καβαλίκεψαν ανυπόστατα ιδεολογικά δόγματα που καμιά σχέση δεν έχουν με την Δημοκρατία και την Ελευθερία της Ελληνικότητας.
• Δεν κατόρθωσαν να δημιουργήσουν δικό τους ανεξάρτητο κράτος, έστω και με στοιχειώδη απομίμηση της διοικητικής ευρωστίας των δυτικών κρατών με τα οποία συνδέθηκαν.
• Το πρώτο ήμισυ του 21ο αιώνα εξοντώνονται ραγδαία από τοκογλύφους, κερδοσκόπους και τεχνοκράτες στην υπηρεσία αθέατων ηγεμονικών συμφερόντων.
• Η νεολαία που είχε ήδη αποδομηθεί εθνομηδενιστικά στην δήθεν «παιδεία» τώρα υπόκειται σε μεταναστευτική γενοκτονία.
• Όσων άλλων Ελλήνων η μοίρα τους έταξε να ζουν στα διαχρονικά Ελληνικά πεδία εκδιώκονται και εξοντώνονται ελέω νεοελληνικού κράτους (Βαλκάνια, Ελληνική αστική τάξη της διασποράς, μετανάστευση, 1922, Κύπρος).
• Δεν υπήρξε Ελληνική «παιδεία» η διάλυση της πολιτικής οργάνωσης των Κοινοτήτων και η απουσία πολιτικής εντός του κομματοκρατούμενου / ξενοκρατούμενου «κράτους» εκμηδένισε την διαχρονική πολιτική παιδεία που πάντοτε διέθεταν «των Ελλήνων οι Κοινότητες» μέσα στα Κοινά και στις Πόλεις (πως αλλιώς θα έγραφε ο «αγράμματος» Μακρυγιάννης το αριστούργημα των Απομνημονευμάτων του και πως θα είχαμε λαϊκή τέχνη και δημοτική μουσική).
• Η επέλαση του μεταμοντερνισμού εκμηδενίζει ανθρωπολογικά ουκ ολίγους (ας αρπάξει κάποιος τα ακουστικά κάποιου νέου σήμερα και θα διαπιστώσει ότι ακούει μεταμοντέρνους επίπεδους και εκμηδενιστικούς οχλαγωγικούς ήχους ενώ αν τους ρωτήσεις για την ιστορική διαχρονία των Ελλήνων, τους ήρωες της Ελευθερίας και τις πολιτικές μας παραδόσεις πιθανότατα δεν θα ξέρουν τίποτα ή σχεδόν τίποτα)
• Πνευματική ηγεσία φορέα της διαχρονικής και οικουμενικής Ελληνικότητας; Ψάξτε βρέστε και ειδοποιήστε μας. Λίγοι που υπάρχουν αναμενόμενα διώκονται ποικιλότροπα. Τιμή τους βέβαια.
• Πολιτική ηγεσία, κάποιους Περικλήδες ή Καποδίστριες; Σίγουρα υπάρχουν εδώ στο νεοελληνικό κράτος και στην Διασπορά αλλά το ξενοκρατούμενο σύστημα εγχώριων πραιτοριανών λογικό είναι να τους πλήττουν και εξαφανίζουν. Η κοινωνία εξάλλου είναι χειροπόδαρα δεμένη μιας και χωρίς εθνική ανεξαρτησία όχι μόνο δεν υπάρχει δημοκρατία / πολιτική ελευθερία αλλά τα ανυπόστατα ξενόφερτα ιδεολογικά δόγματα / μεταμφιέσεις ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος και συμφερόντων εξουδετερώνουν κάθε δυνατότητα αξίωσης δημοκρατίας και ελευθερίας.
• Έτσι: Κρατικά-διοικητικά, από άποψη πολιτισμού, από άποψη πολιτικών παραδόσεων, από άποψη αισθητική και από άποψη ισχύος εντός ενός ανελέητου κρατοκεντρικού κόσμου, τα νεοελληνικά πεδία οδηγούνται στην εκμηδένιση, κυρίως πλέον όχι τόσο λόγω ανυπαρξίας ανεξάρτητου κράτους όσο επειδή το υπάρχων κρατίδιο ροκάνισε τα θεμέλια της Ελληνικότητας που οι Έλληνες της διαχρονίας κατόρθωσαν να διαιωνίσουν επί αιώνες.

Δεν αναφέρθηκαν πολλά άλλα γιατί δεν είναι του παρόντος. Σημασία έχει ότι η Οδύσσεια των Ελλήνων μάλλον τελειώνει καθότι δύσκολα πλέον μπορούν να σταθούν όρθιοι και αναμενόμενα εάν όχι ολοφάνερα έχουν ήδη τοποθετηθεί πάνω στην Κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων υπέρτερων συγκαιρινών δυνάμεων αλλά και θηριωδών γειτονικών λεηλατικών κρατών.
Μπορεί το νεοελληνικό κράτος να διολισθαίνει στο τέλος αλλά το ταξίδι-Οδύσσεια των ανθρώπων συνεχίζεται.
Η Ελληνικότητα είτε αυτό είναι κατανοητό είτε όχι παραμένει μετά τον Όμηρο ο άξονας του ταξιδιού κάθε ανθρώπου, κάθε κράτους και συνολικά του κόσμου. Ο καθείς και όλοι μαζί την Ιθάκη του όπως την ορίζει. Της οικογένειας, του έθνους, του κράτους και τι άλλο; Ενός μελλοντικού κοσμοσυστήματος ανάλογου και αντίστοιχου της Βυζαντινής Οικουμένης όπως περιγράφεται στην κοσμοσυστημική γνωσιολογία του Γιώργου Κοντογιώργη; Ποιους θα συμπεριλαμβάνει ο μελλοντικός κόσμος όπως και να είναι; Θα συμπεριλαμβάνει όσους σήμερα θέλουν να είναι Έλληνες, δηλαδή τους πολίτες του νεοελληνικού κράτους; Πόσοι θα Έλληνες θα απομείνουν, εν τέλει; Μεγάλα ερωτήματα. Τους προσανατολισμούς συζητούμε εδώ και σε μερικά άλλα κείμενα, οι μαρτυρίες είναι δυσοίωνες και οφείλουμε να το λέμε.
Το ταξίδι για όλους, πάντως, είναι γεμάτο Σειρήνες, Κύκλωπες, Λαιστρυγόνες και πολλά άλλα. Ποιοι έχουν στο νου τους Ιθάκη, ποια Ιθάκη, ποιοι θα φτάσουν στην Ιθάκη και ακόμη κι αν δεν φτάσουν στην Ιθάκη τι ταξίδι θα έχουν. Ο Οδυσσέας πάντως κατάφερε να φτάσει στην Ιθάκη. Παρά τα πολλά λάθη του, δεν διέπραξε το μοιραίο. Φαίνεται είχε στο νου του τον κόσμο του, τις κοσμοθεωρίες του, τον πολιτισμό του, την οικογένειά του, τους φίλους του, τα κτίσματα της Πόλης του και τις παραδόσεις της.
Ακολουθεί ο αριστουργηματικός «ποιητικός» και μελοποιημένος πολιτικός στοχασμός του Καβάφη. Τραγούδι ο Αλέξανδρος Χατζής γνήσιος απόγονος του Απόλλωνα

Η πόλις-Ιθάκη – «Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη».

Ιθάκη

 

http://www.youtube.com/watch?v=FhRSFbrS6Q0        
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr