Ωρίων (Λατινικά: Orion, συντομογραφία: Ori) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση.
Ο αστερισμός του Ωρίωνα θεωρείται ένας από τους περισσότερο εκτεταμένους αστερισμούς, εκτεινόμενος εκατέρωθεν του ουράνιου ισημερινού. Βρίσκεται Ν. του αστερισμού του Ταύρου και των Διδύμων, προς Β. του Λαγού έχοντας Α. τον Μονόκερο και Δ. τον Ηριδανό.
Από τους αστέρες του αστερισμού λαμπρότερος είναι ο α του Ωρίωνα (γνωστός ως Βετελγόζης ή Μπετελγκέζ (Betelgeuse), είναι μεταβλητός αστέρας μακράς περιόδου, μεγέθους κυμαινόμενου 0,9-1,4, χρώματος ερυθρωπού), ο β του Ωρίωνος ή Ρίγκελ ή Ρίτζελ (Rigel) καλούμενος (αναλυόμενος δια τηλεσκοπίου σε "διπλό αστέρα" μεγέθους ο ένας 0,3 και ο άλλος 6,7 χρώματος κυανόλευκου), ο γ του Ωρίωνα φερόμενος και ως "Αστέρας της Αμαζόνας" ή Μπελλατρίξ (Bellatrix), οι δ, ε και ζ κείμενοι σε πλάγια ευθεία γνωστοί και ως "Πήχυς" και Ζώνη του Ωρίωνα και ο θ κάτωθι των τριών παραπάνω που περιβάλλεται από το περίφημο νεφελοειδές του Ωρίωνα.
Από τους παραπάνω αστέρες οι α, γ, β και κ σχηματίζουν τετράπλευρο που παριστά το σώμα του μυθικού Ωρίωνα (α ο δεξιός ώμος, γ ο αριστερός, β το αριστερό του πόδι και κ το δεξιό).
Παρά το δ του Ωρίωνα και λίγο παραπάνω διέρχεται ο ουράνιος ισημερινός (στο σχήμα φέρεται ως αμυδρή πράσινη γραμμή).
Στους αρχαίους ιστορικούς χρόνους η εμφάνιση του αστερισμού αυτού στον ανατολικό ορίζοντα συνέπιπτε με την έναρξη της εποχή των μεγάλων τρικυμιών και θεομηνιών του έτους, αποτελούσε δε το φόβητρο των τότε ναυτιλλομένων. Κατά τον Πολύβιο η καταστροφή του ρωμαϊκού στόλου στο Α΄ Καρχηδονικό πόλεμο οφείλονταν στον απόπλου του στόλου αυτού κατά την εποχή της ανατολής του Ωρίωνα και του Σείριου.
Αλλά και σήμερα ιδιαίτερα στις Κυκλάδες, ιδίως στη Νάξο επιβιώνουν οι μυθολογικές αυτές παραδόσεις του αστερισμού αυτού που καλείται κοινώς και Αλετροπόδι ή Αλετρόποδο (με την παραλλαγή ότι ο Ωρίων μνηστευμένος με την "Πούλια" (Πλειάδες) τρέχει διαρκώς από πίσω της!
Λαμπρότεροι αστέρες
Στον αστερισμό του Ωρίωνα υπάρχουν πολλοί λαμπροί αστέρες.
Ο αστέρας α Ωρίωνα είναι ένας παλλόμενος υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 0 μέχρι 1,3 που δικαιολογεί γιατί δεν είναι πάντα ο λαμπρότερος αστέρας του Ωρίωνα. Έχει το όνομα Μπετελγκέζ (Betelgeuse).
O β Ωρίωνα είναι ένας μπλε υπεργίγαντας με φαινόμενο μέγεθος που κυμαίνεται ελαφρά μεταξύ 0,12 και 0,22. Έχει το όνομα Ρίγκελ (Rigel).
Ο γ Ωρίωνα είναι μπλε γίγαντας με φαινόμενο μέγεθος 1,64 έχει το όνομα Μπελλατρίξ (Bellatrix).
Η ζώνη του ΩρίωναO δ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +2,23, έχει το ιδιαίτερο όνομα Μιντάκα (Mintaka) και είναι το ανατολικότερο άστρο της Ζώνης του Ωρίωνα.
Ο ε Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,7, έχει το ιδιαίτερο όνομα Αλνιλάμ (Alnilam) και είναι το κεντρικό άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
Ο ζ Ωρίωνα, με φαινόμενο μέγεθος +1,74, φέρει το όνομα Αλνιτάκ (Alnitak) και είναι το δυτικότερο άστρο της ζώνης του Ωρίωνα.
Ο η Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,34 και φασματικό τύπο B1V-B2. Φέρει το όνομα Αλγκιέμπα
Ο θ Ωρίωνα είναι το νεφέλωμα του Ωρίωνα και τώρα αναφέρεται στο ανοικτό σμήνος Τραπέζιο.
Ο ι Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,75 και έχει το όνομα Χάτσια (Hatsya).
O κ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +2,07 και είναι γνωστός ως Σάιφ (Saiph).
O λ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +3,39 και ονομάζεται Μέισσα (Meissa).
O μ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,12 και φασματικό τύπο Α.
Ο ν Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,42 και φασματικό τύπο B3IV (μπλε υπογίγαντας).
Ο ξ Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,45 και φασματικό τύπο B3IV.
Ο ο2 Ωρίωνα έχει φαινόμενο μέγεθος +4,02 και φασματικό τύπο Κ2ΙΙΙ (πορτοκαλί γίγαντας).
Ο π Ωριώνα αποτελείται από πολλά άστρα, εκ' των οποίων τα λαμπρότερα είναι:
Ο π3 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,19 και έχει το όνομα Ταμπίτ (Tabit).
Ο π4 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,68 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
Ο π5 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,71 και φασματικό τύπο Β2ΙΙΙ.
Ο σ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,77 και φασματικό τύπο Ο9.5V.
O τ Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +3,59 και φασματικό τύπο Β5ΙΙΙ.
Ο φ2 Ωρίωνα με φαινόμενο μέγεθος +4,09 και φασματικό τύπο G8III-IV.
Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Ωρίων
[Η Άρτεμις πάνω από το πτώμα του Ωρίωνα πριν αυτό μεταφερθεί στον ουρανό. Ζωγραφικός πίνακας του Seiter (1685]Ο Ωρίων (Ωρίωνας) ήταν ο πιο διάσημος κυνηγός στην ελληνική μυθολογία.
Μια φορά, όπως το συνήθιζαν οι θεοί του Ολύμπου, ο Δίας και ο Ποσειδώνας πήγαν ένα περίπατο στη γη μεταμφιεσμένοι σε ανθρώπους. Περνώντας από τη Βοιωτία δέχθηκαν τη θερμή... φιλοξενία του Υριέα, του «επώνυμου ήρωα» της πόλεως Υρίης. Εκείνη την εποχή όμως ο Υριέας ήταν σε πολύ μεγάλη ηλικία και χήρος χωρίς παιδιά. Εξομολογήθηκε στους φιλοξενούμενους τον καημό του για τη μεγάλη μοναξιά του και πόσο θα ήθελε να είχε ένα παιδί. Αφού οι δύο θεοί είχαν φύγει, το άλλο πρωί ο Υριέας βρήκε στο κατώφλι του σπιτιού του ένα βρέφος: ήταν ο μικρός Ωρίων, ένα δώρο από τους θεούς για τη φιλοξενία που τους είχε προσφέρει. Για τον λόγο αυτό ο Ωρίων αναφέρεται άλλοτε ως γιος του Υριέα και άλλοτε ως γιος του Ποσειδώνα, μάλιστα ήταν καρπός της σχέσης του θεού με την Ευρυάλη, κόρη του βασιλιά Μίνωα. Λέγεται ακόμα ότι είχε πάρει από τον πατέρα του, θεό της θάλασσας, το χάρισμα να μπορεί να βαδίζει πάνω στη θάλασσα.
«Τοπίο με τον τυφλό Ωρίωνα να αναζητά τον ήλιο». Ζωγραφικός πίνακας του Nicolas Poussin (1658).Ο Ωρίωνας μεγάλωσε και έγινε «ανήρ εξόχου ρώμης και καλλονής, και δεξιώτατος κυνηγός». Εκτός από πολύ δυνατός και όμορφος, φαίνεται ότι ήταν πολύ ψηλός στο ανάστημα, κάτι που συνδεέται και με τον ομώνυμο αστερισμό. Συνόδευε τη θεά του κυνηγιού, την `Αρτεμι, στα κυνήγια της. Κάποτε ο Ωρίων φιλοξενήθηκε στη Χίο από τον εκεί βασιλιά Οινοπίωνα (κατά μία εκδοχή και ο Ωρίων ήταν Χιώτης). Συμπεριφέρθηκε όμως απερίσκεπτα, καθώς ερωτεύθηκε τρελά την κόρη του βασιλιά, τη Μεράδη. Τότε ο Οινοπίων του έδωσε να πιεί ένα ποτό που τον τύφλωσε και μετά τον πέταξε στη θάλασσα. Εκεί τον περιμάζεψε ο θεός `Ηφαιστος και τον οδήγησε στον Απόλλωνα, τον θεό του φωτός, που του ξανάδωσε την όρασή του.
Σχετικά με το τέλος του Ωρίωνα υπάρχουν αρκετές διαφορετικές παραδόσεις. Σύμφωνα την κυρίαρχη παράδοση, πέθανε στη Δήλο (γνωστή τότε ως Ορτυγία) από δάγκωμα σκορπιού, που τον έστειλε είτε η Άρτεμις επειδή είχε φύγει από κοντά της ως ερωτευμένος με την Ηώ (Οδύσσεια, ε 121 κ.ε., λ 310), είτε ο Απόλλων για να μη δημιουργηθεί ερωτική σχέση του Ωρίωνα με την `Αρτεμι (αδελφή του Απόλλωνα), είτε τέλος η ίδια η Γη τιμωρώντας τον για την καυχησιολογία του ότι κανένα ζώο δεν ξέφευγε από τα βέλη του. Για τον λόγο αυτό, όταν μετά τον θάνατό του ο Ωρίων «καταστερίσθηκε», μετατράπηκε δηλαδή σε αστερισμό, βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά της Ουράνιας Σφαίρας από τον αστερισμό Σκορπιό. Στη Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου (Α΄ 4, 3) αναφέρεται ότι η `Αρτεμις σκότωσε τον Ωρίωνα επειδή αυτός ατίμασε την `Ωπιν, μία από τις ακολούθους της, ή απλώς επειδή προκάλεσε την Άρτεμι σε αγώνα δισκοβολίας.
.Στην παράδοση που υιοθετεί ο λυρικός ποιητής Πίνδαρος, ο Ωρίων είδε κάποτε την Πληιόνη με τις κόρες της, τις Πλειάδες, και τις κατεδίωξε επί πέντε ολόκληρα χρόνια, μέχρι που ο Δίας τις καταστέρισε μαζί με τον Ωρίωνα και τον σκύλο του. Στην Οδύσσεια (λ 572-575) αναφέρεται ότι ο Οδυσσέας είδε τον Ωρίωνα στο ταξίδι του στον Κάτω Κόσμο να σαλαγάει θηρία, υποδηλώνοντας ότι ούτε μετά τον θάνατό του έπαψε να αγαπά το κυνήγι: «`Επειτα τον Ωρίωνα εκεί είδα τον πελώριο / που σαλαγούσε τα θεριά στ' ασφοδελό λιβάδι, / όσα στ' απάτητα βουνά τα 'χε σκοτώσει ο ίδιος, / κι ένα ματσούκι χάλκινο πάντα άσπαστο βαστούσε.» (Ομήρου Οδύσσεια,
Συνεχίζεται........
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου