Ολα τα’ χε η Μαριορή ο υπερτουρισμός της έλειπε…

 

Η Ελλάδα είναι από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, φημισμένη για την πλούσια ιστορία της, τις μαγευτικές παραλίες, τα αρχαιολογικά της μνημεία και την φιλόξενη κουλτούρα της. Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους πιο ζωτικής τομείς της ελληνικής οικονομίας, συνεισφέροντας σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας μας. Ωστόσο, υπάρχει η αρχή «μέτρον άριστον» που στην ελληνική περίπτωση έχει γίνει «μέτρον άχρηστον». Η υπερβολική εισροή τουριστών, γνωστή και ως υπερτουρισμός, έχει αρχίσει να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα. Αυτά τα προβλήματα δεν περιορίζονται μόνο στο περιβάλλον, αλλά επηρεάζουν την κοινωνική δομή, την ψυχική υγεία αλλά και την οικονομική βιωσιμότητα των τοπικών κοινοτήτων.

Μικρή αναδρομή

Η Ελλάδα άρχισε να αναπτύσσεται ως τουριστικός προορισμός μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη δεκαετία του 1960 να σημειώνει την πρώτη μεγάλη άνθηση του τουρισμού. Η Ακρόπολη, τα νησιά του Αιγαίου, η Κρήτη και οι Δελφοί έγιναν εμβληματικοί προορισμοί για ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο. Η «χρυσή ευκαιρία» για τους επιχειρηματίες εντοπίστηκε και έτσι ξεκίνησε η ανάπτυξη των υποδομών, η δημιουργία ξενοδοχείων και η βελτίωση των μεταφορών, που σκοπό είχαν την αύξηση των τουριστικών ροών.

Ωστόσο, με την πάροδο των χρόνων και την αυξανόμενη διαφήμιση της Ελλάδας ως “ιδανικού προορισμού” μέσω των μέσων ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων, ο αριθμός των τουριστών άρχισε να αυξάνεται εκθετικά. Η φήμη της χώρας ως φιλόξενου προορισμού με ασφαλές περιβάλλον, σχετικά ανεκτές τιμές και ανέγγιχτα από τον άνθρωπο φυσικά τοπία, τράβηξε ακόμα περισσότερους επισκέπτες.

Οι Επιπτώσεις του Υπερτουρισμού

Ας ξεκινήσουμε με την καταστροφή των φυσικών τοπίων και Οικοσυστημάτων. Η συνεχής επέκταση τουριστικών υποδομών για την κάλυψη των αναγκών των επισκεπτών έχει οδηγήσει σε εκτεταμένη καταστροφή φυσικών τοπίων και οικοσυστημάτων. Η αποψίλωση δασών για την κατασκευή ξενοδοχείων, δρόμων και άλλων υποδομών, η διάβρωση των εδαφών από την υπερβολική χρήση και η καταστροφή βιοτόπων έχουν σοβαρές συνέπειες στην τοπική πανίδα και χλωρίδα.

Παράλληλα, ο αυξημένος αριθμός τουριστών έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων απορριμμάτων και λυμάτων. Τα παραθαλάσσια μέρη, οι ακτές και οι θάλασσες, ιδιαίτερα σε δημοφιλή νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος, αντιμετωπίζουν προβλήματα ρύπανσης από πλαστικά, χημικά και άλλα απόβλητα.

Επίσης, η υπερκατανάλωση νερού και ενέργειας για την κάλυψη των τουριστικών αναγκών δημιουργεί πίεση στους τοπικούς πόρους, ιδιαίτερα σε νησιωτικές και απομακρυσμένες περιοχές με περιορισμένα αποθέματα και ήδη τα αποτελέσματα της υπερκατανάλωσης νερού έχουν αρχίσει να γίνονται αισθητά, από την Αττική έως την Κρήτη και την Ρόδο.

Επίσης, η μαζική επισκεψιμότητα σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία οδηγεί  σε αφύσικη φθορά και υποβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Ακρόπολη, οι Δελφοί και η Κνωσός είναι μερικά από τα παραδείγματα που υφίστανται συνεχές βάρος από την υπερβολική παρουσία επισκεπτών, έχοντας ως αποτέλεσμα όχι μόνο την συνεχή και λεπτομερή συντήρησή τους, αλλά και στο να προκληθούν ανεπανόρθωτες ζημιές σε αυτά.

Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα, είναι η αλλοίωση της τοπικής κουλτούρας και ταυτότητας. Ο μεγάλος αριθμός τουριστών έχει αρχίζει να αλλοιώνει επικίνδυνα την τοπική κουλτούρα και ταυτότητα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας. Οι τοπικές κοινότητες πλέον προσαρμόζουν τις παραδόσεις, τη γαστρονομία και τον τρόπο ζωής τους για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των τουριστών, με αποτέλεσμα την απώλεια της αυθεντικότητας. Το να σου σερβίρουν αγριογούρουνο φλαμπέ στη Μήλο ή μοσχάρι Black Angus στην Αμοργό, δεν το λες και ότι καλύτερο…

Όμως, η  αυξημένη ζήτηση για καταλύματα και υπηρεσίες οδηγεί σε άνοδο των τιμών, γεγονός που δυσκολεύει τη ζωή για τους μόνιμους κατοίκους. Τα ενοίκια αυξάνονται, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες γίνονται ακριβότερα, και οι τοπικές επιχειρήσεις που διευθύνονται εκ του μακρόθεν, προσανατολίζονται περισσότερο στους τουρίστες παρά στους κατοίκους γιατί ο σκοπός τους είναι το κέρδος. Και ειδικά όταν δεν υπάρχει κανένας κρατικός έλεγχος η κατάσταση τείνει να γίνεται και σε κάθε σεζόν και πιο δύσκολη.

Η εποχιακή απασχόληση και η εξάρτηση από τον Τουρισμό είναι ένα ακόμη πρόβλημα. Πολλές θέσεις εργασίας στον τουριστικό τομέα είναι εποχιακές, με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα για τους εργαζόμενους και την εξάρτηση της οικονομίας από τον τουρισμό. Η εποχικότητα του τουρισμού μπορεί να οδηγήσει σε ανεργία και οικονομική αστάθεια κατά τους μήνες που η τουριστική κίνηση μειώνεται.

Η Κρήτη για παράδειγμα, ένας από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στην Ελλάδα, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα εποχικής απασχόλησης. Κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου, η ανεργία μειώνεται σημαντικά, αλλά τους χειμερινούς μήνες η ανεργία αυξάνεται κατακόρυφα.

Μια μελέτη του Πανεπιστημίου Κρήτης έδειξε ότι η εποχική απασχόληση αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της τοπικής οικονομίας.

Τι αναφέρουν διεθνείς μελέτες

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού έχει πραγματοποιήσει πολλές μελέτες για τις επιπτώσεις του υπερτουρισμού.
Μια από τις σημαντικότερες μελέτες του UNWTO αναφέρει ότι ο υπερτουρισμός μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία των προορισμών. Η μελέτη τονίζει την ανάγκη για βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης του τουρισμού, όπως η προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και η ανάπτυξη στρατηγικών για την αντιμετώπιση της εποχικότητας.

Επίσης, μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ εξέτασε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του υπερτουρισμού σε διάφορους προορισμούς παγκοσμίως. Η μελέτη ανέδειξε ότι οι δημοφιλείς τουριστικοί προορισμοί αντιμετωπίζουν σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως η ρύπανση, η αποψίλωση δασών και η απώλεια βιοποικιλότητας. Η μελέτη προτείνει την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών, όπως η μείωση των απορριμμάτων, η προστασία των φυσικών πόρων και η προώθηση του οικοτουρισμού.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Η Σαντορίνη αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υπερτουρισμού, με την πληθώρα κρουαζιερόπλοιων και ημερήσιων επισκεπτών να υπερβαίνει τις δυνατότητες του νησιού. Οι στενοί δρόμοι του νησιού, οι παραλίες και τα γραφικά χωριά του Φηρά και της Οίας κατακλύζονται από επισκέπτες, προκαλώντας κυκλοφοριακή συμφόρηση και φθορά των υποδομών.

Η Μύκονος, γνωστή για τη νυχτερινή ζωή της και τις πολυτελείς διακοπές, αντιμετωπίζει προβλήματα με την ηχορύπανση, την κατανάλωση νερού και την αποκομιδή απορριμμάτων. Η συνεχής παρουσία πάρτι και εκδηλώσεων δημιουργεί προβλήματα στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον.

Το ιστορικό κέντρο της Αθήνας, ιδιαίτερα η περιοχή γύρω από την Ακρόπολη, κατακλύζεται από εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Η μεγάλη επισκεψιμότητα οδηγεί σε φθορά των αρχαιολογικών χώρων και πίεση στις τοπικές υποδομές, όπως τα ενοίκια και τα διαθέσιμα σπίτια για τους κατοίκους, τις δημοτικές υποδομές, τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τους χώρους εστίασης. Και δια του λόγου το αληθές, πριν από μερικές ημέρες υπήρξε έκκληση του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, για την πρόσληψη δημοτικών υπαλλήλων επειδή η κατάσταση είναι «μη διαχειρίσμη». Τονίζοντας ότι ο Δήμος Αθηναίων με εκατομμύρια κατοίκους και 7 εκατομμύρια επισκέπτες, είναι αδύνατο να ανταποκριθεί στο έργο του.

Και τι μπορούμε να κάνουμε;

Περιορισμός Αριθμού Επισκεπτών
Η εφαρμογή ανώτατων ορίων στους επισκέπτες σε ευαίσθητες περιοχές και αρχαιολογικούς χώρους μπορεί να μειώσει την πίεση στο περιβάλλον και τις υποδομές. Η εισαγωγή συστημάτων κρατήσεων και η χρέωση εισιτηρίων σε δημοφιλείς προορισμούς μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο των ροών τουριστών.

Εκπαίδευση και Ευαισθητοποίηση
Η εκπαίδευση των τουριστών σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την σεβασμό προς την τοπική κουλτούρα είναι κρίσιμη. Προγράμματα ενημέρωσης, οδηγίες και καμπάνιες ευαισθητοποίησης μπορούν να βοηθήσουν τους επισκέπτες να κατανοήσουν τις επιπτώσεις των πράξεων τους.

Προώθηση Βιώσιμου Τουρισμού
Η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο οικοτουρισμός, ο αγροτουρισμός και ο πολιτιστικός τουρισμός, μπορεί να μειώσει την πίεση στις δημοφιλείς περιοχές και να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα. Η προώθηση λιγότερο γνωστών προορισμών και η ανάπτυξη δραστηριοτήτων που σέβονται το περιβάλλον και την τοπική κοινωνία είναι απαραίτητες.

Υποστήριξη Τοπικών Κοινοτήτων
Η ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων και η προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών που παράγονται τοπικά μπορεί να συμβάλει στην οικονομική βιωσιμότητα των κοινοτήτων. Η παροχή κινήτρων για τη διατήρηση των παραδόσεων και της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι επίσης σημαντική.

Ανάπτυξη Βιώσιμων Υποδομών
Η κατασκευή και συντήρηση υποδομών με γνώμονα τη βιωσιμότητα είναι κρίσιμη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του υπερτουρισμού. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η διαχείριση απορριμμάτων και λυμάτων, και η προστασία των υδάτινων πόρων είναι μερικά από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν.

Ο υπερτουρισμός αποτελεί πλέον μια σοβαρή απειλή για την Ελλάδα, επηρεάζοντας αρνητικά τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και την κοινωνία από τις τοπικές έως αυτές των πόλεων. Για να διατηρηθεί η ομορφιά και η κληρονομιά της χώρας, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών τουριστικής ανάπτυξης και η ευαισθητοποίηση των επισκεπτών. Παράλληλα όμως η εφαρμογή μέτρων όπως ο περιορισμός του αριθμού των επισκεπτών, η εκπαίδευση και η προώθηση του βιώσιμου τουρισμού μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκαλεί ο υπερτουρισμός.

Το «ελάτε όλοι» μιας κυβέρνησης που έχει κατά νου μόνο το πως θα κερδίσουν περισσότερα οι επιχειρηματίες, καταστρέφοντας τις εργασιακές σχέσεις, το περιβάλλον και την κοινωνική συνοχή, μόνο ευχάριστες εξελίξεις δεν προμηνύουν. Και σε λίγα χρόνια ο υπερτουρισμός στην Ελλάδα δεν θα αποτελεί «θείο δώρο» αλλά «κατάρα»…

https://neostrategy.gr/