Η πρώτη [αντι]φορολογική επανάσταση των Ελλήνων το 1928 [άντε και στα δικά μας...]

Η πρώτη [αντι]φορολογική επανάσταση των Ελλήνων το 1928 [άντε και στα δικά μας...]

  Λευτέρης Πανούσης

Καλά, ε;

Αν νομίζετε ότι οι Έλληνες ήσαν πάντα τόσο χαλβάδες, όσο οι σημερνοί ελληνόφωνοι, ειστε γελασμένοι.

Εφτασαν λίγα χρόνια "μεταπολιτευτικής" κυριαρχίας της αριστεράς, ώστε να καταντήσωμε ο περίγελως των τσιπρουλίνων...

Και που' σαι ακόμα...

Ωστόσο, κάποτε ξεσηκωνόμαστε και τα κάναμε λαμπόγυαλο. Ειδικά στην Κρήτη. 

Ναι, στην Κρήτη... Το 1928! 

Εκεί όπου υποδέχονται σήμερα τους κοτζιάδες με πεντοζάληδες...

Για δε ρε πως μας ενφια-λωσαν οι καρανίκες κι οι κούληδες...

Διαβαστε αυτο το άρθρο που ξεπατικωσα από το καλό μπλογκ του Γιωργου Ανεστόπουλου και θα καταλαβετε τι εννοω...Του Αλέκου Α. Ανδρικάκη

Η εποχή του 1928 έμοιαζε πολύ με τη σημερινή. Οι κυβερνήσεις άδειαζαν τα δημόσια ταμεία, φόρτωναν με σπατάλες και ρουσφέτια το φτωχό ελληνικό κράτος κι έπαιρναν δάνεια για να λειτουργήσει η χώρα και να πληρώνουν τους δανειστές. Δάνεια τα οποία καλούσαν το λαό να πληρώσει, χωρίς να φταίει. Και τότε έγινε κάτι που δεν το υπολόγιζαν. 

Η άγρια και απάνθρωπη φορολογία οδήγησε σε εξέγερση τους Κρήτες. 

Μια εξέγερση που ξεκίνησε τον Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς και κράτησε μέχρι το καλοκαίρι, ανατρέποντας δύο συμμαχικές, πολυκομματικές κυβερνήσεις. 

Ξεκίνησε με την πυρπόληση του φορολογικού γραφείου στις Μοίρες, και ακολούθησαν άλλες καταστροφές δημόσιων κτιρίων, αλλά και συνεχείς συγκεντρώσεις στις πόλεις και τα κεφαλοχώρια, αποκορύφωμα των οποίων ήταν η μεγάλη συγκέντρωση του Ηρακλείου και η ανάληψη της διοίκησης της πόλης από το λαό, στις 29 Ιανουαρίου. Παράλληλα, η εξέγερση είχε τη μορφή ενός ξεσηκωμού κατά του πολιτικού συστήματος, αφού αποκηρύχθηκαν οι βουλευτές.

Τα συλλαλητήρια σ’ όλο το νησί, επί μήνες, οδήγησαν σε πανελλήνιο αντικυβερνητικό κίνημα και την πτώση της συμμαχικής κυβέρνησης Αλέξανδρου Ζαΐμη, άλλοτε αρμοστή της Κρήτης. 

Ο Ζαΐμης είχε αναλάβει, μετά τις εκλογές της 4 Δεκεμβρίου 1926, στις οποίες οδηγήθηκε η χώρα με την πτώση της δικτατορίας του Γεωργίου Κονδύλη, επικεφαλής μιας θεωρούμενης οικουμενικής κυβέρνησης. Στην πρώτη του κυβέρνηση, αμέσως μετά τις εκλογές, συμμετείχαν τρία βενιζελογενή κεντρώα κόμματα (του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, του Γεωργίου Καφαντάρη και του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου ) και δύο αντιβενιζελικά δεξιά ( το Λαϊκό του Παναγή Τσαλδάρη και οι ακροδεξιοί Ελευθερόφρονες του Ιωάννη Μεταξά). 

Η δεύτερη συμμαχική κυβέρνηση ανέλαβε στις 22 Αυγούστου 1927, μετά την αποχώρηση του Λαϊκού Κόμματος. Συμμετείχαν όλοι οι υπόλοιποι. 

Την εποχή που ξέσπασαν τα γεγονότα της Κρήτης, στα μέσα Ιανουαρίου 1928, στην εξουσία ήταν η δεύτερη συμμαχική κυβέρνηση Ζαΐμη. Υπουργός των Οικονομικών ήταν ο Καφαντάρης, Γεωργίας ο Παπαναστασίου, Συγκοινωνιών ο Μεταξάς (πρωταγωνιστής πολλών οικονομικών σκανδάλων, με κυριότερο των σιδηροδρόμων), Εξωτερικών ο Μιχαλακόπουλος. Το υπουργείο Εσωτερικών είχε ο ίδιος ο Ζαΐμης, καθώς είχε την ευθύνη και της δημόσιας τάξης στη χώρα.

Το κράτος με τη μορφή ληστών και πάνοπλων χωροφυλάκων γυρίζει στην Κρήτη για την είσπραξη των φόρων από τους φτωχούς Κρητικούς. Γελοιογραφία του Ν. Καστανάκη τις ημέρες των κρητικών συλλαλητηρίων (“Η Πρωία”, 2 Φεβρουαρίου 1928)

Η αντιφορολογική εξέγερση της Κρήτης ήταν επί μήνες στα πρωτοσέλιδα της εποχής, παρά το γεγονός ότι ταυτόχρονα εξελίσσονταν συνταρακτικά γεγονότα, πολιτικά και οικονομικά. Η Ελλάδα είναι στα πρόθυρα της πτώχευσης, αναζητά κι εξασφαλίζει νέο δάνειο από την Αμερική, δέχεται πιέσεις από τους δανειστές, οι οποίοι στην ουσία την θέτουν υπό την εποπτεία τους.

Παράλληλα, αποκαλύπτονται σκάνδαλα, ένα απ’ αυτά με πρωταγωνιστή τον Μεταξά που ως υπουργός Συγκοινωνίας αναθέτει με αδιαφανείς όρους σε εταιρεία την οδοποιία της χώρας έναντι ενός τεράστιου ποσού. 

Προκαλείται κρίση στην πολυκομματική κυβέρνηση Αλέξανδρου Ζαΐμη, παραιτούνται υπουργοί, με πρώτο τον Γεωργίας Αλέξανδρο Παπαναστασίου, που βγαίνει πλέον ως κεντρική αιχμή της αντιπολίτευσης. Στην επικαιρότητα είναι και σκάνδαλα σε βάρος των προσφύγων και της γης που τους διανέμεται. Ενώ την ίδια εποχή πραγματοποιείται η δίκη του δικτάτορα Πάγκαλου. 

Τα νέα δάνεια πληρώνει ο λαός και η πολιτική ηγεσία τρώει στην πλάτη του… Αναφέρεται στο 1928, θα μπορούσε να αναφέρεται και στο σήμερα… Χαρακτηριστική γελοιογραφία από την εφημερίδα “Ελληνική” της 25 Φεβρουαρίου 1928. Πάνω στο άρμα τρώνε με χρυσά κουτάλια, Ζαΐμης, Καφαντάρης, Μεταξάς.

Τα γεγονότα της Κρήτης ξεκίνησαν με την πυρπόληση του φορολογικού γραφείου Μοιρών από απεγνωσμένους αγρότες, άγρια φορολογούμενους, Ακολούθησαν καταστροφές και πυρπολήσεις και άλλων φορολογικών γραφείων, δημόσιων ταμείων, τηλεγραφείων και κοινοτικών γραφείων, στη Νεάπολη, το Τζερμιάδω, τη Σητεία, τα Χανιά και σε άλλα μέρη.

Στις εφημερίδες καθημερινά αναγράφονταν και τερατώδη ψέματα για να συκοφαντηθεί ο αγώνας του κρητικού λαού. Για παράδειγμα, γράφηκε ότι οι εξεγερμένοι είχαν δολοφονήσει το νομάρχη Ηρακλείου Εμμανουήλ Λυδάκη, ή, σε άλλες περιπτώσεις, ότι κρατούσαν όμηρους τον γενικό διοικητή Κρήτης Τίτο Γεωργιάδη και το νομάρχη Ηρακλείου. 

Η κυβέρνηση αρχικά, για να ηρεμήσει τα πνεύματα, απάντησε με ψεύτικες υποσχέσεις. Ότι θα υπήρχε ελάφρυνση της φορολογίας στους πιο φτωχούς. Αλλά όταν αυτό δεν παγίδεψε τους Κρήτες, που συνέχισαν τις μεγάλες κινητοποιήσεις, επιχειρήθηκε σκληρή κυβερνητική απάντηση. 

Πάρθηκαν έκτακτα μέτρα με την αποστολή στην Κρήτη μονάδων στρατού και χωροφυλακής. Ακολούθησαν συλλήψεις στις πόλεις και τα χωριά, Ανάμεσα στους συλληφθέντες ήταν το γενικός γραμματέας του ΕΚΗ Νίκος Σφακιανάκης και το ιστορικό στέλεχός του ΚΚΕ Στέλιος Παπαδομιχελάκης, κοινοτάρχης τότε του Μαράθου. 

Ο αυταρχικός τρόπος που η κυβέρνηση πάντως αντιμετώπισε ένα δίκαιο αγώνα, προκάλεσε, όπως ήταν φυσικό, την έντασή του και την επέκταση σε όλη την Ελλάδα.

Οι Κρήτες αποκήρυξαν τους κυβερνητικούς βουλευτές, που κατηγορήθηκαν ότι αντί να είναι δίπλα στο λαό, αποφάσιζαν όλο και σκληρότερα μέτρα σε βάρος των φτωχών, ενώ την ίδια ώρα εκείνοι πλούτιζαν! 

Στο Ηράκλειο ο βουλευτής Γεώργιος Κοκκινάκις, που ήταν από τους σφοδρούς πολέμιους των κινητοποιήσεων, κατηγορήθηκε ευθέως για ρουσφετολογική πολιτική και πλουτισμό. Το πρόβλημα εξελίχθηκε σε κυβερνητικό.

Το «έργο» της κυβέρνησης, η οποία αναπαρίσταται σαν ετοιμόρροπο κτίσμα, με τα πολλά προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει. Κεντρικό θέμα οι Κρήτες: Ο χωροφύλακας κυνηγά τον ένα Κρητικό, ζητώντας του φόρους και πίσω τον χωροφύλακα κυνηγά άλλος Κρητικός, που έχει πάρει τα όπλα! 

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου με σφυροδρέπανο βγαίνει στα κεραμίδια! Ήδη έχει διαχωρίσει τη θέση του από την κυβερνητική πολιτική, ενώ οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί παρακολουθούν. (Γελοιογραφία του Κ. Καστανάκη, από την εφημερίδα “Η Πρωία”, 16 Φεβρουαρίου 1928)

Προκλήθηκε ρήγμα στη συνοχή της πολυκομματικής κυβέρνησης Ζαΐμη, η οποία «φορτωμένη» από την οικονομική πολιτική και τα σκάνδαλα, παρέπαιε. Και στις 3 Φεβρουαρίου έπεσε, για να συγκροτηθεί και πάλι, χωρίς τον Παπαναστασίου αυτή τη φορά. 

Ενώ στις 4 Ιουλίου 1928 έπεσε οριστικά και ανέλαβε ο Βενιζέλος, που πάντως είχε κατηγορηθεί (μάλλον αβάσιμα) ότι ενίσχυε το κίνημα αντίδρασης του λαού. Ήταν η τελευταία πρωθυπουργία Βενιζέλου, που δεν έμοιαζε και πολύ με τις προηγούμενες…

Μερικοί που δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εξηγήσουν τους πραγματικούς λόγους αυτού του διαρκούς λαϊκού ξεσπάσματος, προσπάθησαν να δώσουν στο ελληνικό κοινό ερμηνείες που βόλευαν: άλλοι από τους δημοσιογράφους έγραψαν για προσπάθεια της Κρήτης να επιστρέψει στο καθεστώς αυτονομίας, άλλοι ότι οι Κρήτες υποκινήθηκαν από τους Βενιζελικούς κι άλλοι από τους κομμουνιστές. 

Γράφηκε ακόμη κι ότι πίσω από την κρητική εξέγερση βρίσκονταν οπαδοί του άλλοτε δικτάτορα Θεόδωρου Πάγκαλου, παππού του σημερινού στελέχους του ΠΑΣΟΚ και πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης. 

Ουδείς μπορούσε να φανταστεί ότι ένας φτωχός άνθρωπος, απελπισμένος επειδή του δεσμεύουν τη ζωή και το μέλλον των παιδιών του, μπορεί να φτάσει στα άκρα, αφού δεν έχει να χάσει τίποτε. 

Και δεν χρειάζεται υποκινήσεις ή άλλες σκέψεις για να ξεσηκωθεί…

http://thesecretrealtruth.blogspot.com

 Γιώργος Ανεστόπουλος

 

     

ΤΟ ΟΧΥΡΟ ΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΛΑΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙς ΟΔΥΝΕς

B. Kαραποστόλης: ¨Κάθε λαός χτίζει το δικό του οχυρό. Έλληνες, Ρώσοι, Ισπανοί και Ινδοί απέναντι στις οδύνες

 

Βασίλης Kαραποστόλης

 

Όλοι το βλέπουν πως τα χρόνια που έρχονται θα είναι τα χρόνια μιας θητείας σε πόνους. Με ποιον τρόπο όμως θα θητεύσουμε; Είναι άλλο πράγμα να βάζεις άρον άρον τη στολή σου και βλαστημώντας τους πάντες (και τον εαυτό σου μαζί), να τραβάς την πορεία σου και άλλο να προχωράς με το βήμα εκείνου που νιώθει πως από μέσα του δεν του αφαιρέθηκαν όλα. Ποιος λοιπόν θα είναι ο βηματισμός μας;

 

Χωρίς αμφιβολία οι απαντήσεις που δίνουν στα βάσανά τους διαφορετικοί λαοί αποκαλύπτουν το βάθος και τη διάρκεια των δοκιμασιών τους, αλλά και τις δυνάμεις που επιστρατεύονται για να τις αντιμετωπίσουν. Οι Ινδοί, για παράδειγμα, αμύνονται με εκείνη την απάθειά τους που όσο κι αν τη μελέτησαν οι Δυτικοί -και όσο κι αν τη μαϊμούδισαν σε διάφορα «κέντρα γιόγκας»- παρέμεινε γι’ αυτούς ακατανόητη. Έβλεπαν τους βουδιστές να αποσύρονται με τον διαλογισμό τους από τον κόσμο τον γεμάτο αγκάθια, και νόμιζαν ότι αποτραβιούνται σε κάποιο ησυχαστήριο χτισμένο εντός τους. Αυτό ήταν το σφάλμα των δυτικών παρατηρητών. Γιατί ο ζηλωτής της αυτοσυγκέντρωσης στην πραγματικότητα μεταφερόταν έξω από τον εαυτό του, σε ένα Όλον μέσα στο οποίο χωνευόταν η συνείδησή του. Άντεχε στις οδύνες γιατί είχε πάψει να έχει ένα «εγώ». Ποιον να χτυπήσουν τα βέλη του κακού, αφού δεν υπήρχε εστία, δεν υπήρχε προσωπική επιφάνεια πάνω στην οποία να καρφωθούν; Η ύπαρξη διαλυόταν σε άπειρα μόρια και ο άνθρωπος έφτανε στην αταραξία με το να καταργεί τα σημεία επαφής του με τον πόνο.

 

Στους αντίποδες θα βρούμε τη ρώσικη στάση. Όχι μόνο δεν θωρακίζουν την ψυχή και το σώμα τους οι Ρώσοι, αλλά τα εκθέτουν σε συνεχείς τριβές και ταλαιπωρίες. Θέλουν να δουν ως πού φθάνει η δύναμη που είναι βέβαιοι πως έχουν, όταν τους επιτίθεται η πείνα κι η δίψα, όταν το ψύχος τούς κυκλώνει τόσο ολοκληρωτικά ώστε να φαίνεται ότι ο έξω παγετός μοιραία θα φέρει και την εσωτερική τους νέκρωση. Τότε ακριβώς είναι που αντιδρούν με τη μεγαλύτερη σφοδρότητα, αν τουλάχιστον δεχτούμε όσα μαρτυρούν για το πνεύμα του λαού αυτού οι μεγάλοι εξερευνητές του. Ακόμη κι ο Ντοστογιέφσκι απορούσε με το σθένος τους. Παρατηρούσε τυραννισμένους ανθρώπους γύρω του να διατηρούν στο βλέμμα τους μια κάποια αλλόκοτη θέρμη. Κάτι κρατιόταν ζεστό μέσα τους και τους εφοδίαζε μ’ ένα είδος χαρούμενης καρτερίας φτιαγμένης από «εμπιστοσύνη, άγνοια κι ελπίδα».

 

Σταθερή πίστη

Μοιάζει -ειδικά σήμερα- εξίσου ακατανόητο αυτό το σλάβικο σφρίγος με την ινδική εξαΰλωση. Από πού αντλούν τόση δύναμη οι κακοπαθημένοι Ρώσοι; Οι ίδιες οι πράξεις τους και η ιστορία τους μας το εξηγούν. Μας δείχνουν ότι διαθέτουν μια πίστη στη ζωή τέτοια που να τους επιτρέπει να νιώθουν απ’ ευθείας κληρονόμοι της. Ό,τι ζωντανό, ό,τι πηγαίο, ό,τι εκρηκτικό υπάρχει στο υπέδαφος της γης, θεωρούν ότι κυλάει ανεμπόδιστο στις φλέβες τους, για να τους μετατρέπει σε Ανταίους, όταν χρειάζεται. Χάρη στην πεποίθησή τους ότι η γήινη ζωή συμμαχεί μαζί τους, άντεξαν πολλά οι Ρώσοι. Αλλά πήγαν ακόμη πιο πέρα από το να αποκρούουν σθεναρά τις επιδρομές της μοίρας. Πιστεύοντας ότι αντλούν συνεχώς από το αρτεσιανό φρέαρ της ζωής, θέλησαν να διαπλάσουν επιπλέον κι έναν «νέο άνθρωπο». Τα δάκρυα, τον ιδρώτα και το αίμα τους να γίνουν λίπασμα για τη μελλοντική ανθρωπότητα. Εδώ -κι ας σκανδαλιστούν μερικοί- θα συναντηθούν ο Τολστόι, ο Ντοστογιέφσκι, ο Γκόρκι και ο Λένιν. Μπορεί κανείς να κρίνει όπως νομίζει αυτό το πείραμα – ένα όμως δεν δικαιούται να πει: ότι ήταν πείραμα εργαστηρίου. Αυτός ο λαός ό,τι κάνει, το κάνει βάζοντας στη φωτιά τα χέρια του.

 

Ας πάμε τώρα σε μιαν άλλη εύφλεκτη περιοχή. Στην Ισπανία αυτό που καίει δεν είναι, όπως στη Ρωσία, η επιθυμία για την ανύψωση της ζωής, είναι η επιθυμία για τη συνάντηση με το Απόλυτο. Αυτή η έλξη κι αυτή η ένταση υπαγορεύει στους Ισπανούς να περιφρονούν βαθύτερα την υποχρέωση να είναι προσαρμοστικοί, «ρεαλιστές». Χειρότερη ταπείνωση, εδώ, θεωρείται να μην μπορείς να διαβλέψεις κάτι το αόρατο πίσω από τα ορατά. Αυτή η ασυμβίβαστη ονειροπόληση θα αποφέρει το παραλήρημα της Αγίας Τερέζας, τις εξορμήσεις του Δον Κιχώτη, τις εξορμήσεις επίσης των θαλασσοπόρων κατακτητών, όπως και τις σκοτεινές δαιμονικές μορφές του Γκόγια, ή, σε εντελώς άλλη κατεύθυνση, τη μεθοδική αδιαλλαξία των Ιησουιτών. Αν όλοι αυτοί μπορούν να μη συντρίβονται από τα εμπόδια που ορθώνονται μπρος τους, είναι γιατί φαντάζονται έναν άγγελο, ή μια σαγηνευτική γυναικεία μορφή, ή και μιαν άγνωστη ήπειρο να υπάρχει πίσω απ’ τα φράγματα. Συμπέρασμα. Οι Ισπανοί αντέχουν τα βάσανα επειδή παθιάζονται. Οι Ινδοί επειδή είναι απαθείς. Οι Ρώσοι επειδή πιστεύουν. Κι εμείς;

 

Ραψωδοί της ζωής

Σε εμάς δεν υπάρχει ούτε η ικανότητα για λυτρωτική απάθεια, ούτε για ακραίο πάθος, ούτε για σταθερή πίστη. Τότε πώς καταφέραμε να μην κατρακυλήσουμε στην εξαθλίωση ενός λαού που θα ήταν άθυρμα των καταστάσεων; Μπορούμε να πούμε πως μας έσωσε η ασίγαστη επιθυμία για έκφραση. Υπομείναμε έως πρόσφατα όσα μας έτυχαν, με την προσδοκία ότι από τα δυσάρεστα θα φτιάχναμε μια διήγηση ή ένα τραγούδι. Κάποτε οι Ελληνες «έζων δι’ έναν έπαινον, κι απέθνησκον δι’ ένα τραγούδι». Σήμερα, είμαστε υποχρεωμένοι να μην ελπίζουμε σε επαίνους – είναι το πιο σπάνιο πράγμα. Πρέπει επίσης να ομολογήσουμε ότι το τραγούδι δεν βγαίνει πια από τα χείλη μας. Παρ’ όλα αυτά, κάτι μένει. Είναι η ανάγκη να ανακοινώνουμε τα δεινά μας, να κουβεντιάζουμε με τους ομοιοπαθείς, να παρασταίνουμε με χειρονομίες αυτά που δεν λέγονται – έχουμε ακόμη κάποια δυνατότητα να είμαστε ραψωδοί της ζωής. Θα ήταν καταδίκη, αν μας επέβαλαν να παραμείνουμε σιωπηλοί και συλλογισμένοι. Όχι, αδύνατον να γίνει αυτό. Πρέπει να το πάρουμε απόφαση: η περίσκεψη δεν είναι το ατού μας. Έχουμε μόνο την έκφραση. Άλλοι λαοί τη θεώρησαν σχεδόν σπατάλη. Για μας είναι μια πηγή δύναμης. Θα τη διατηρήσουμε;

 

 Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα ("Guerrnica", 1937) είναι έργο του Πάμπλο Πικάσο.

πηγή κειμένου: http://www.kathimerini.gr
http://www.antifono.gr/

Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ Ι. ΠΙΤΣΙΠΙΟΣ , ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤ...

Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ Ι. ΠΙΤΣΙΠΙΟΣ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ Ο ΠΙΘΗΚΟΣ ΞΟΥΘ

Γράφει η Ειρήνη Μαραγκόζη

Γιατί η λογοτεχνία του Φανταστικού δεν ευοδόθηκε στον τόπο μας;

Μέσα στα παλιά βιβλία της νεοελληνικής πεζογραφίας του 19ου αιώνα κατοικεί ένας πολύ παράξενος και ασυνήθιστος ήρωας, ο πίθηκος Ξουθ, ο οποίος πλάστηκε από τον αμφιλεγόμενο συγγραφέα Ιωάννη Πιτσιπιό για να σατιρίσει τα ήθη της ελληνικής πραγματικότητας του 19ου αιώνα με τρόπο μεταμφιεσμένο.

Ο Ιωάννης Πιτσιπιός ήταν τον 19ο αιώνα ίσως ο γνωστότερος Έλληνας σε ολόκληρο τον κόσμο. Όπως θα δείτε παρακάτω, ήταν επίσης μπλεγμένος σε άγνωστο αριθμό μυστικών ελληνοκεντρικών οργανώσεων, έπαιξε μυστηριώδη αλλά πολύ σημαντικό ρόλο για το ξεκίνημα της Επανάστασης της Ελλάδας το 1821 και πέθανε με εξίσου μυστηριώδη τρόπο.

Ο Πίθηκος Ξουθ είναι ένα αλλόκοτο και μοναδικό για τα ελληνικά χρονικά βιβλίο, ένα από τα ελάχιστα νεοελληνικά μυθιστορήματα φαντασίας εκείνης της εποχής και το πρώτο ελληνικό μυθιστόρημα που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες. Είναι μια φαινομενικά παράδοξη και αστεία ιστορία, που μολονότι δεν την ολοκλήρωσε ποτέ ο συγγραφέας της, σχολιάζει ήθη και καταστάσεις των τότε χρόνων αφήνοντας ένα πικρό χαμόγελο στα χείλη των αναγνωστών κάθε εποχής…

Ο Πίθηκος Ξουθ

Η ιστορία του Πίθηκου Ξουθ χρονολογικά τοποθετείται στα 1844, όταν ένας από τους κύριος πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος, ο Καλλίστρατος Ευγενίδης, επιστρέφει στην Αθήνα ύστερα από κάποια ταξίδια του στην Ευρώπη. Μαζί του φέρνει και ένα παράξενο πλάσμα, με μακριές τρίχες και νύχια, έναν πίθηκο που ασκεί χρέη υπηρέτη χάρη στην εκπληκτική του ικανότητα να μιμείται τους ανθρώπους.

Κάποια μέρα όμως, ο Ευγενίδης, προς μεγάλη του έκπληξη, «πιάνει» τον πίθηκο τη στιγμή που εκείνος προσπαθούσε να ξυριστεί με τα πανάκριβα ξυράφια του κυρίου του. Προκειμένου λοιπόν να γλιτώσει από το μένος του Ευγενίδη, ο Ξουθ αποφασίζει να μιλήσει(!) και να αποκαλύψει την ιστορία του.



Αφού συστήνεται ως Βαρθόλδυς, λοιπόν, ομολογεί στον κύριό του ότι ήταν κάποτε ο γνωστός επικριτής του ελληνικού έθνους, Jacob Salomon Bartholdy. Ως άνθρωπος ακόμη, μετά τη δημοσίευση ενός δυσφημιστικού για την Ελλάδα βιβλίου, πήγε στην Ευρώπη όπου γνώρισε μια γυναίκα, που με τα ψέματά της τον εξαπάτησε και του σπατάλησε την περιουσία. Εκείνος, μην μπορώντας να ξεπληρώσει τα χρέη του, κατέληξε στη φυλακή απ' όπου τον έβγαλε ο φίλος του Κάρολος Ροφέρος τακτοποιώντας τις οφειλές του. Στη συνέχεια, ο Βαρθόλδυς παρασυρμένος από τη σύζυγο του Καρόλου, μια μοχθηρή γυναίκα, δολοφόνησε τον ευεργέτη του, ο οποίος έγινε φάντασμα και τον καταδίωξε σε όλο τον κόσμο, ακόμη και στην Αμερική. Τελικά, ο Βαρθόλδυς πήγε στην έρημο, όπου απομονώθηκε από τους ανθρώπους, σκελετοποιήθηκε από τις στερήσεις, καμπούριασε, γέμισε τρίχες και τελικά μεταμορφώθηκε σε ζώο, σε πίθηκο. Αφού έμεινε εκεί επτά χρόνια, τον ανακάλυψαν κάποιοι άνθρωποι και ύστερα από διάφορες περιπέτειες –οι οποίες στο βιβλίο παρουσιάζονται με παραστατικό τρόπο– κατάληξε στα χέρια του Ευγενίδη.

Ο πίθηκος Ξουθ ή αλλιώς Βαρθόλδυς παρουσιάζεται μετανιωμένος για τις κακές ενέργειες που είχε διαπράξει στο παρελθόν και παράλληλα –καθώς διηγείται τις ιστορίες του– ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει την ύφανση της ελληνικής κοινωνίας και των κακώς κειμένων της. Ουσιαστικά ο συγγραφέας Ιωάννης Πιτσιπιός χρησιμοποιεί τη μεταμόρφωση όχι μόνο για να σατιρίσει τον Βαρθόλδυ, αλλά κυρίως για να καταγγείλει τον πιθηκισμό της ελληνικής πραγματικότητας των χρόνων εκείνων.

Τα θέματα που θίγονται στο έργο είναι η ξενομανία των Ελλήνων, ο μιμητισμός προς οτιδήποτε ευρωπαϊκό, η νεόπλουτη αθηναϊκή κοινωνία με τις ιδιοτροπίες της και η αλλοτρίωση της ανθρώπινης φύσης από τα πάθη και τις λανθασμένες επιλογές.

Αξίζει να τονίσουμε ότι ο Πιτσιπιός σε καμία περίπτωση δεν παρουσιάζεται ως εθνικιστής ή ως υπεραμυνόμενος του ελληνικού τρόπου ζωής. Δεν στρέφεται εναντίον του διαφορετικού, παρά μονάχα ενάντια στην άκριτη υιοθέτηση νοοτροπιών, ηθών και ιδεών που συγχρωτισμένα χτίζουν καρικατούρες ανθρώπινων συμπεριφορών.

Ο Συγγραφέας του Πίθηκου Ξουθ

Είναι 30 Σεπτεμβρίου 1869 και οι εφημερίδες πέρα από τις συνηθισμένες ειδήσεις για την οικονομία και τα εσωτερικά του νεοσύστατου κράτους, περιέχουν και μια είδηση που συγκλονίζει, έναν μυστηριώδη πνιγμό στα νερά του Βόσπορου. Συγκεκριμένα στην Εφημερίδα Εκλεκτική, αρ. 38, σελ. 308 διαβάζουμε: «Χθες ευρέθη παρά την αποβάθραν του Καράκιοϊ πτώμα ανθρώπου, φέροντος ευρωπαϊκήν ενδυμασίαν, ηλικίας δε προβεβηκυίας ως φαίνεται εκ της πολιάς αυτού κόμης και του πώγωνος. Η αστυνομία προβάσα εις ερεύνας επ' αυτού δεν ηδυνήθη εισέτι ν' ανακάλυψη την ταυτότητα του προσώπου, ως ουδέ εάν ο πνιγείς εγένετο θύμα αυτοκτονίας, ή τυχαίου τίνος περιστατικού. Το πτώμα φέρει πληγήν επί μιας των πλευρών, ήτις είναι άδηλον εάν προήλθεν εξ επιθέσεως δολοφόνου τινός ή εκ της συγκρούσεως μετά τινός σώματος εν τη θαλάσση. Τα χαρακτηριστικά του προσώπου εισί παρηλλαγμένα ως εκ της εξοιδήσεως εις ην ευρίσκεται η κεφαλή και το λοιπόν σώμα. Επί των φορεμάτων αυτού υπάρχουσι σεσημειωμένα τα γράμματα J. Ρ. εντός δε ενός των θηλακίων του ευρέθη τετράδιον χειρόγραφον εξ 20 σελίδων, περιέχον ένστιχον σατυρικόν ποίημα υπό την επιγραφήν Αναργυριάς ή Απόκρυφα Κωνσταντινουπόλεως. Ως εκ των στοιχείων δε τούτων και τινών χαρακτηριστικών του πτώματος απεδείχθη ότι ο πνίγεις είναι ο γνωστός εις το καθ' ημάς δημόσιον Ιάκωβος Πιτσιπιός, εσχάτως ελθών εκ Μασσαλίας, και όστις από τινών ημερών δεν φαίνεται εν τη ενταύθα κοινωνία. (24 Σεπτ.) […] Υποτίθεται ότι εδολοφονήθη ή εκ Τούρκων ή εκ Παπιστών».

Τέτοιο τραγικό τέλος είχε λοιπόν ο συγγραφέας του Πίθηκου Ξουθ. Ποιος όμως να ήθελε να τον δολοφονήσει και γιατί; Αν από την άλλη ήταν αυτοκτονία, τι ήταν εκείνο που τον συγκλόνισε τόσο ώστε να γίνει αυτόχειρας; Στη συνέχεια, λοιπόν, θα προσπαθήσουμε να ξετυλίξουμε το μυστηριώδες κουβάρι του τραγικού τέλους του, στηριζόμενοι στις λιγοστές πληροφορίες που ξέρουμε γι' αυτόν.

Ο Ιάκωβος Πιτσιπιός ή Πιτζιπίος γεννήθηκε στη Χίο στις 19 Ιουλίου 1802. Το 1820 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει Νομικά. Προτού ολοκληρώσει τις σπουδές του, δέχθηκε το μήνυμα της Επανάστασης και εντάχθηκε στον Ιερό Λόχο –στο πρώτο οργανωμένο τμήμα Πεζικού που συγκροτήθηκε από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη τον Φεβρουάριο του 1821– καθώς και στη Φιλική Εταιρεία.

Αφού συνετρίβη ο Ιερός Λόχος (7 Ιουνίου 1821) στο Δραγατσάνι της Μολδοβλαχίας, ο Πιτσιπιός διέσχισε κολυμπώντας(!) τον ποταμό Προύθο για να συναντήσει τον ρωσικό στρατό. Από εκεί πήγε πάλι στο Παρίσι και συνέχισε τις σπουδές του. Όμως το έτος 1822 ήταν ζοφερό για τον ελληνισμό και ειδικά για τους κατοίκους της Χίου. Η καταστροφή του νησιού και οι σφαγές των κατοίκων (περίπου 70.000 Χιώτες χάθηκαν τότε), δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον Πιτσιπιό του οποίου τον πατέρα και τους συγγενείς σκότωσαν οι Τούρκοι δημεύοντάς του και όλη την περιουσία του.

Από εκεί κι ύστερα άρχισε μια πολύκροτη ζωή που μοιραζόταν μεταξύ των πιο σημαντικών κέντρων της εποχής εκείνης. Εργάστηκε μεταξύ άλλων ως διπλωμάτης στην κυβέρνηση Καποδίστρια, ως κρατικός υπάλληλος επί της βασιλείας του Όθωνα, ως καθηγητής της Φιλολογίας και της Ρητορικής στο Αυτοκρατορικό Λύκειο της Οδησσού, ως μέλος του Αρχαιολογικού Μουσείου της ίδιας πόλης, ως καθηγητής Ελληνικών και Γαλλικών στο Γυμνάσιο της Ερμούπολης και ως Τιτουλάριος Σχολάρχης της Μεγάλης του Γένους Σχολής στην Κωνσταντινούπολη. Οι δυο τελευταίες ωστόσο δραστηριότητές του είχαν άδοξο τέλος, αφού παύτηκε και από τα δυο ιδρύματα για αδιευκρίνιστους λόγους.

Πιο ειδικά, στην Ερμούπολη κατηγορήθηκε ότι δεν έδειξε «δείγματα ικανότητας και ηθικής μορφώσεως», ενώ στην Κωνσταντινούπολη «το ανοίκειον δε του Πιτσιπικού τρόπου και της συμπεριφοράς», οδήγησε τους σπουδαστές να εξεγερθούν εναντίον του, με αποτέλεσμα να κληθούν οι τουρκικές αρχές για να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Η κατάληξη ήταν να καταστραφεί εξαιτίας του η Σχολή –που τότε βρισκόταν στο Κουρούτζεσμε– και το τουρκικό κράτος να επιβάλει τη μεταφορά της Σχολής στο Φανάρι! Βέβαια τα βαθύτερα αίτια πρόκλησης των «Πιτζιπιακών», όπως λέγονται πια, δεν είναι γνωστά. Κάποιοι κάνουν λόγο για προσηλυτισμό υπέρ της Ελλάδος, γεγονός που εξόργισε και τον Σουλτάνο, άλλοι ότι ενόχλησαν οι φιλοκαθολιστικές του θέσεις που εκφράστηκαν με το κείμενό του Κατά των Ορθοδόξων των Γραψάντων και της Εγκυκλίου του Πάπα Πίου Θ' (σ.σ.: Ο Πάπας με εγκύκλιό του καλούσε τους Ορθόδοξους να αποδεχτούν τα πρωτεία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και τα διδάγματά της, κάτι που φυσικά απορρίφθηκε από την Ανατολική Εκκλησία, αλλά έγινε δεκτό από τον Πιτσιπιό). Και κάποιοι άλλοι εικάζουν ότι η συμπεριφορά του μπορεί να σχετιζόταν ακόμη και με ομοφυλοφιλία, μολονότι είχε δυο γάμους στο ενεργητικό του.

Μπορεί λοιπόν ο Πιτσιπιός να είχε δημιουργήσει κάποιους ισχυρούς εχθρούς εξαιτίας της ιδιόρρυθμης συμπεριφοράς του ή της προκλητικής στάσης του που να ήθελαν το κακό του και να έφτασαν ως τη δολοφονία του;

Δύσκολο να απαντηθεί το παραπάνω ερώτημα. Η αλήθεια πάντως είναι ότι για χρόνια ο Πιτσιπιός έπαιζε ένα περίεργο παιχνίδι με την Ορθόδοξη και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, με αποτέλεσμα να τάσσεται κάποτε με τη μια παράταξη και κάποτε με την άλλη. Ακόμη είχε εκδώσει διάφορα συγγράμματα υπέρ της Ένωσης των δυο Εκκλησιών –ένα θέμα πολύ ευαίσθητο την εποχή εκείνη–, είχε έλθει σε μυστικές συνεννοήσεις με τον Πάπα προκειμένου να προωθήσει αυτή την ένωση υπέρ της δυτικής Εκκλησίας –ας μην ξεχνάμε πόσοι πολλοί καθολικοί, Έλληνες και μη, κατοικούσαν τότε στον ελλαδικό χώρο– και ήταν ιδρυτής και μιας μυστικής και παράξενης οργάνωσης, της Βυζαντινής Ένωσης. Μέσω αυτής προωθούσε τη συγχώνευση όλων των πολιτικών, κοινωνικών και θρησκευτικών στοιχείων του βυζαντινού πληθυσμού, χωρίς όμως να γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη δράση, τις μεθόδους και τις οδούς που ακολουθούσε. Τέλος, ας μην παραλείψουμε και την κακή φήμη που είχε αποκτήσει ο Πιτσιπιός, κάτι που διαφαίνεται σε διάφορα δημοσιεύματα της εποχής. Σε αυτά ο Πιτσιπιός παρουσιάζεται ως άνθρωπος ευμετάβλητος και χωρίς ενδοιασμούς – ενώ στην εφημερίδα Αυγή της 11ης Μαΐου 1857 σημειώνεται με σαφή ειρωνική διάθεση και το εξής: «[Ο Μονσινιόρος Πιτσιπιός] σκοπεύει να σουνετισθή ασπαζόμενος τον Ισλαμισμόν, εις τους κόλπους του οποίου ελπίζει να εύρη τας ποθητάς αναπαύσεις του».

Μετά βεβαιότητας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι οι συνεχείς θρησκευτικές παλινδρομήσεις του Πιτσιπιού (από την Ορθοδοξία στον Καθολικισμό κι ίσως και στον Ισλαμισμό) και οι σκοτεινές κινήσεις του, είχαν χτίσει ένα αρνητικό προσωπείο του. Για την κοινή γνώμη θεωρούνταν καιροσκόπος και τυχοδιώκτης. Επομένως, ακόμη κι αν δεν είχε πέσει θύμα εγκληματικής ενέργειας –με θύτη κάποιον του οποίου τα συμφέροντα έθιγε–, θα ήταν εξίσου πιθανό να είχε δώσει μόνος τέλος στη ζωή του. Αίτια θα μπορούσαν να είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός του και τα σκάνδαλα που συνόδευαν τη φήμη του.

Πάντως, ανεξάρτητα από τις παραπάνω «σκιές» που άγγιξαν τη ζωή του Ιωάννη Πιτσιπιού, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πόσο σημαντικός διανοητής υπήρξε. Συγκεκριμένα, εκτός από τα μυθιστορήματα Ορφανή της Χίου (το πιο πολυδιαβασμένο της εποχής του) και Πίθηκος ΞουθΛογική Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης διά τους ΠρωτοπείρουςΠαίδας (1834), το περιοδικό Φανός της Μεσογείου (1844), ήταν Γενικός Διευθυντής της εφημερίδας Ο Σωτήρ (1845), είχε συντάξει το Υπόμνημα περί της Ενεστώσης Καταστάσεως και του Μέλλοντος της Ελληνικής Φυλής (1859) κ.ά. είχε εκδώσει τη

Τα βιβλία του κοσμούσαν τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του Λονδίνου, του Βουκουρεστίου, του Βατικανού και της Ουάσινγκτον. Παρόλ' αυτά στην Ελλάδα το έργο του παραγκωνίστηκε, αφού οι αναγνώστες και οι λόγιοι προσκολλήθηκαν στις αρνητικές εντυπώσεις που είχε αφήσει το όνομα του Πιτσιπιού και έτσι, ελαφρά τη καρδία, τον ξέχασαν. Φυσικά συνέβαλαν κι άλλοι παράγοντες, όπως η καθαρευουσιάνικη γλώσσα του και το ότι απευθυνόταν σε μια υπό διαμόρφωση κοινωνία που προσπαθούσε σιγά-σιγά να ξεπεράσει τον εαυτό της, αφήνοντας πίσω της ό,τι είχε γραφτεί τα προηγούμενα χρόνια και προτιμώντας τα νέα λογοτεχνικά ρεύματα που εισέβαλαν στον τόπο το 1880.

Το έργο του «ξεθάφτηκε» πρόσφατα, την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα, οπότε και ξεκίνησε ένα σχετικό εκδοτικό ενδιαφέρον λόγω των πανεπιστημιακών μελετών που έγιναν επ' αυτού.

Οι Περιηγήσεις στον Ελληνικό Χώρο

Για να δούμε όμως τι ενέπνευσε τον Πιτσιπιό να μετατρέψει τον Πρώσο περιηγητή Βαρθόλδυ σε πίθηκο. Από τις αρχές περίπου του 19ου αιώνα, προτού ακόμη συσταθεί το ελεύθερο ελληνικό κράτος, πολλοί Ευρωπαίοι άρχισαν να επισκέπτονται τον ελλαδικό χώρο και να καταγράφουν τις εντυπώσεις τους από το τοπίο και τους ανθρώπους σε διάφορα βιβλία και εφημερίδες. Μάλιστα οι δημοσιεύσεις αυτές γνώριζαν μεγάλη επιτυχία, αφού οι αναγνώστες της Δύσης αρέσκονταν να μαθαίνουν για τον τρόπο ζωής και τις συνήθειες όσων κατοικούσαν στη μυστηριώδη Ανατολή. Πολλοί απ' αυτούς όμως, αντί να προβάλουν τις ομορφιές των παράξενων και μυστικών για την Ευρώπη τόπων, προτιμούσαν να εμμένουν στις συμπεριφορές και στις όποιες «παρασπονδίες» των Ελλήνων και να τους παρουσιάζουν ως άξεστους και απολίτιστους.

Ένας απ' αυτούς τους περιηγητές ήταν ο Pierre-Augustin Guys που έγραψε το βιβλίο Voyage Littéraire de la Grèce. Ο Guys έκανε λόγο για εξαχρειωμένο και φανατισμένο ελληνικό έθνος, στο οποίο ουδέποτε οι Τούρκοι απαγόρεψαν την ίδρυση και λειτουργία ελληνικών σχολείων. Η ευθύνη για την απομάκρυνση από τις Τέχνες και τις Επιστήμες της αρχαιότητας ήταν, κατά τη γνώμη του, αποκλειστικά των Ελλήνων. Όπως φαίνεται, ο Guys ήταν επηρεασμένος από την αγάπη του για την αρχαιότητα και ερχόμενος στην Ελλάδα περίμενε να δει κάποιο ισχνό έστω σημάδι συνέχειας εκείνου του πολιτισμού. Εκ των πραγμάτων όμως κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο, με αποτέλεσμα να απογοητευθεί, να επιρρίψει ευθύνες σε ένα φτωχό και καταδυναστευμένο έθνος και να επηρεάσει αρνητικά τους Γάλλους αναγνώστες του.

Ένας άλλος επικριτής του έθνους ήταν ο Cornelius de Pauw, Γερμανός κληρικός και φιλόσοφος. Στο έργο του Recherches Philosophiques εξετάζει τα έθνη των Κινέζων, των Αμερικανών, των Αιγυπτίων και των Ελλήνων – στους τελευταίους μάλιστα αφιερώνει 2 τόμους (Βερολίνο 1788). Ο Pauw, μολονότι δεν επισκέφτηκε ποτέ την Ελλάδα, ανέλαβε να εκφράσει τη δυσμενή άποψή του για το νεοσυσταθέν έθνος, κάτι που στεναχώρησε τον Αδαμάντιο Κοραή και τον οδήγησε να του απαντήσει μέσα από δημοσιεύσεις του. Συγκεκριμένα ο Κοραής εκφράζει τη θλίψη του αρχικά στον φίλο του Πρωτοψάλτη: «Με ελύπησε, φίλε μου, μεγάλως ένα νέον σύγγραμμα, το οποίον εφάνη ταύτας τας ημέρας εδώ, γεγραμμένον από τον περίφημον φιλόσοφον του Βερολίνου τον Πάυιον, όστις αγκαλά δεν φαίνεται φίλος των Τούρκων, κατηγορεί όμως το γένος με μιαν ανήκουστον σκληρότητα, λέγων μεταξύ των άλλων και ταύτα τα φοβερά λόγια: "Η λήθη των πολιτικών νόμων, η αμάθεια και η δεισιδαιμονία έρριψαν εις το γένος των Γραικών τόσον ισχυράς και τόσον βαθείας ρίζας, τας οποίας καμία δύναμις ανθρωπίνη δεν θέλει δυνηθή να τας εκριζώση". Είδες, αδελφέ μου, κατάστασιν; Και περί μεν της αμαθείας κανένας νουν έχων Ρωμαίος δεν δύναται να το αρνηθή, αλλά το να λέγει ότι ουδεμία ανθρωπίνη δύναμις δεν δύναται να θεραπέυση την πληγήν, αυτό είναι μια αναίσχυντος συκοφαντία. Ενεκρώθησαν λοιπόν τόσον οι Ρωμαίοι, όπου χρειάζεται θαύμα θείον διά να τους αναστήση; Όχι βέβαια! Παύσον την τυραννίαν των Τούρκων και την αλλαζονικήν φιλαρχίαν των καλογήρων, και εις διάστημα χρόνων ολίγων, χωρίς θαύματος θείου, οι Ρωμαίοι θέλει σοφισθώσιν ως και οι Ευρωπαίοι».

Τα επόμενα χρόνια, ο Κοραής είχε την ευκαιρία μέσα από βιβλία του, αλλά και ομιλίες του να απαντήσει στον Pauw, άλλες φορές άμεσα και με λογικά επιχειρήματα, κι άλλες φορές έμμεσα. Το ίδιο έκαναν κι άλλοι Έλληνες του Εξωτερικού (όπως ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Παναγιώτης Κοδρικάς), οι οποίοι με την προσφορά τους δεν υπεράσπιζαν μόνο το ελληνικό γένος, αλλά προετοίμαζαν και την αφύπνισή του, ώσπου να φτάσει η μεγάλη στιγμή του ξεσηκωμού.

O πιο δριμύς κατήγορος του έθνους πάντως υπήρξε ο «Βαρθόλδυς» (Jacob Salomon Bartholdy), ο οποίος ταξίδεψε στη χώρα μας για επτά μήνες στα 1803-1804 και κατόπιν, το 1805, εξέδωσε το βιβλίο του Κομμάτια για την Καλύτερη Γνωριμία της Σημερινής Ελλάδας στα Γερμανικά (το 1807 κυκλοφόρησε και γαλλική μετάφρασή του). Ο Bartholdy ήταν τόσο αρνητικά διακείμενος απέναντι στους Έλληνες, ώστε σε όλο το έργο του τούς σκιαγραφεί με τα μελανότερα χρώματα, τονίζοντας την απαιδευσιά και την πονηριά τους. Δεν παραλείπει μάλιστα να τους συγκρίνει και με τους Τούρκους, τους οποίους τους παρουσιάζει ανώτερους και ευγενέστερους.

Καταρχάς είχε μείνει πολύ δυσαρεστημένος από την ελληνική φιλοξενία – την άλλοτε φημισμένη στα αρχαία βιβλία που διάβαζε. Χρειάζεται να σημειώσουμε ότι οι περιηγητές τότε φιλοξενούνταν σε σπίτια Ελλήνων προεστών, οπότε είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν καλύτερα τις ελληνικές συνήθειες εκ των έσω. Παντού, σύμφωνα με τον Bartholdy, οι οικοδεσπότες γίνονταν κουραστικοί κάνοντας τις ίδιες ερωτήσεις σχετικά με τη διάρκεια του ταξιδιού του ή με διάφορες άλλες παρατηρήσεις, τη στιγμή που οι ίδιοι οι Έλληνες ήταν επιφυλακτικοί και απαντούσαν σε όλα με τη φράση «καλά, πολύ καλά». Επίσης, υποστήριζε ότι όταν το δώρο του αποχαιρετισμού δεν ικανοποιούσε τους οικοδεσπότες, δεν είχαν την ευγένεια να κρύψουν τη δυσαρέσκειά τους. Το πιο παράδοξο απ' όλα όμως, ήταν που ανέχονταν κάποιους περιηγητές –ιδίως Άγγλους– να τους φέρονται εξουσιαστικά και να τους μιλούν με πολύ υποτιμητικά λόγια για το γένος τους. Ο Bartholdy απέδιδε εκείνη τη συμπεριφορά στην υποτακτικότητα των Ελλήνων.

Αναφορικά με τα αρχαία μνημεία, κατακρίνει την ολιγωρία των Ελλήνων εξαιτίας των οποίων δεν είχε μείνει όρθια καμιά αρχαία κολώνα και ναός, με εξαίρεση την Αθήνα στην οποία αναγνώριζε κάποια αίγλη. Ακόμη, κάνει λόγο για την πειρατεία, η οποία ταλαιπωρούσε τις παραθαλάσσιες περιοχές τότε. Σύμφωνα με τον Bartholdy, οι πειρατές όχι μόνο απογύμνωναν τα θύματά τους, αλλά τα έσφαζαν και μάλιστα χωρίς οίκτο – ασφαλώς τέτοιου είδους δηλώσεις μόνο πανικό και τρόμο θα μπορούσαν να δημιουργήσουν στους Ευρωπαίους που φαντάζονταν τους Έλληνες ως βάρβαρους και αγροίκους.

Όταν αναφέρεται στους καλόγερους, είναι κατηγορηματικά εναντίον τους και τους κατακρίνει για την απαιδευσιά, τον δογματισμό και τις προσπάθειες που κάνουν να προσηλυτίσουν κόσμο στην Ορθοδοξία και να πολεμήσουν τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Στέκεται ιδιαίτερα στη φιλοχρηματία των κληρικών, στη μοχθηρία τους και στη ρυπαρότητά τους. Εντύπωση του έκαναν ακόμα τα βιβλία των μοναστηριών: Ορισμένα μοναστήρια διέθεταν σχετικά ενημερωμένες βιβλιοθήκες με πατερικά κείμενα και κάποια κλασικά της αρχαιότητας – τα περισσότερα όμως στοίβαζαν τα λιγοστά σκονισμένα βιβλία σε αποθήκες μαζί με το τυρί και το λάδι (!).

Φυσικά, ενέμενε στο θέμα της απαιδευσιάς των Ελλήνων κατηγορώντας τους για αναλφαβητισμό και για παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος να μορφωθούν και να ενστερνιστούν νέες ιδέες. Του έκανε εντύπωση το χαμηλό ποσοστό αναγνωστικού κοινού και παράλληλα δεν δίσταζε να δηλώσει ότι οι Τούρκοι ήταν φιλελεύθεροι και δεν απαγόρευαν ούτε τα βιβλία, ούτε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ούτε τη διακίνηση ιδεών. Επίσης, υπογράμμιζε τη μη ύπαρξη βιβλιοπωλείων και τυπογραφείων στον ελλαδικό χώρο. Για τον Bartholdy οι Έλληνες δεν πρόκοβαν στην Τέχνη και την Επιστήμη, παρά μονάχα στο εμπόριο και στις εφήμερες απολαύσεις. Επιτιθόταν επιπλέον ενάντια στο δημοτικό τραγούδι και στην Ερωφίλη, καθώς και στους νεόπλουτους και ξενομανείς Έλληνες που μιμούνταν δουλικά και σε υπερβολικό βαθμό οτιδήποτε ξένο.

Βέβαια, σε ορισμένες μεμονωμένες περιπτώσεις μιλούσε συγκρατημένα με καλά λόγια για κάποιους Έλληνες που είχαν να επιδείξουν κάτι διαφορετικό – όπως για τον Αδαμάντιο Κοραή και για κάποιους εμπόρους στα Αμπελάκια που γνώριζαν Γερμανικά. Ανέφερε ακόμη την περίπτωση ενός ιατρού που μετέφραζε διάφορα βιβλία στα Ελληνικά, καθώς και κάποιων κατοίκων στα Αμπελάκια, που είχαν οργανώσει ένα μικρό θέατρο.

Τελειώνοντας αυτή τη σύντομη αναφορά, χρειάζεται να σημειώσουμε ότι τα δυσφημιστικά σχόλια του Bartholdy δεν έμειναν αναπάντητα. Τόσο ο Κοραής, όσο κι άλλοι Έλληνες μα και ξένοι φιλέλληνες καταδίκασαν την απολυτότητα και την εμπάθεια του Γερμανού περιηγητή.

Στην ίδια την Ελλάδα το θέμα είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε λέγεται πως μεταξύ των διανοούμενων η χειρότερη ύβρη που μπορούσε να εξαπολύσει κάποιος λόγιος για κάποιον άλλον ήταν το όνομα Βαρθόλδυς.

Ο πίθηκος Ξουθ, όπως αποκαλύπτει ο Πιτσιπιός μέσα από τα λόγια του ίδιου πιθήκου, ήταν η καρικατούρα του Jacob Salomon Bartholdy. Επηρεασμένος από το κλίμα εκείνο ο Πιτσιπιός έφτασε στο σημείο να τον «μεταμορφώσει» σε πίθηκο και να τον κάνει ήρωα του μυθιστορήματός του. Έτσι, στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου ο πίθηκος Ξουθ συστήνεται με τα εξής λόγια: «Εγεννήθην εις το Βερολίνον πρωτεύουσαν της Προυσίας – ονομάζομαι Βαρθόλδυς, και είμαι αυτός εκείνος ο εις τα προλεγόμενα του Κοραή αναφερόμενος Γερμανός περιηγητής, ο πικρός των Ελλήνων κατήγορος, συγγραφεύς του κατά τα 1805 εκδοθέντος συγγράμματος, επιγραφομένου Αποσπάσματα προς Ακριβεστέραν Γνώσιν της Σημερινής Ελλάδος».

Γιατί Επικράτησε ο Ρεαλισμός έναντι της Φαντασίας στον Ελληνικό Χώρο;

Αμέσως μετά τη σύσταση του ελληνικού κράτους, οι λόγιοι συνειδητοποίησαν το μεγάλο κενό που υπήρχε στη χώρα μας: απουσίαζε η νεοελληνική λογοτεχνία, απουσίαζαν τα μυθιστορήματα για να καλλιεργήσουν το γλωσσικό αισθητήριο του αναγνωστικού κοινού, για να εμπνεύσουν, για να τέρψουν, για να διδάξουν, για να δημιουργήσουν ρεύματα και κινήματα. Έτσι, σιγά-σιγά εμφανίστηκαν στην Ελλάδα –από τη δεκαετία του 1830 κ.ε.– τα ιστορικά μυθιστορήματα, ορισμένα από τα οποία γνώρισαν τη μεγάλη αποδοχή του αναγνωστικού κοινού, όπως Ο αυθέντης του Μορέως του Ραγκαβή (1850).

Μεταξύ αυτών κυκλοφόρησαν διάφορα ρεαλιστικά μυθιστορήματα και κάποια λιγοστά που ενέπλεκαν και το φανταστικό στοιχείο στις αφηγήσεις τους. Γρήγορα όμως το πρώτο ρεύμα, του ρεαλισμού, επικράτησε και το δεύτερο έσβησε. Η αιτία για αυτή την εξέλιξη στον τόπο μας είναι ότι οι Έλληνες έχουν λανθασμένα ταυτίσει στο μυαλό τους την ψυχαγωγία με τη φαντασία και το χρήσιμο κι ωφέλιμο με το ρεαλιστικό.

Έτσι, όσοι ασχολούνταν με τα γράμματα δεν προώθησαν τη φαντασία, αλλά την ονόμασαν ανώφελη δραστηριότητα ή ανάγνωσμα δεύτερης κατηγορίας. Και ίσως πράγματι τα χρόνια εκείνα η ελληνική κοινωνία να είχε ανάγκη από ρεαλισμό για να συνειδητοποιήσει την ταυτότητά της και για να χτίσει τον δικό της πολιτισμό.

Στις μέρες μας όμως, πώς είναι δυνατόν η νοοτροπία αυτή να εξακολουθεί να διακατέχει πολλούς Έλληνες; Πώς είναι δυνατόν κάποιοι να είναι τόσο αρνητικά διακείμενοι απέναντι στο Φανταστικό και την απελευθερωτική του δύναμη, ώστε να το απορρίπτουν πολλές φορές ακόμη και δογματικά;

Βιβλιογραφία:

• Ιάκωβος Γ. Πιτζιπίος, Η Ορφανή της Χίου ή ο θρίαμβος της αρετής – Ο Πίθηκος Ξουθ ή τα ήθη του αιώνος, Εισαγωγή: Δημήτρης Τζιόβας, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αθήνα 1995.
• Νάσος Βαγενάς, Σημειώσεις για μια Εισαγωγή στον Πίθηκο Ξουθ.
• Εμμ. Ν. Φραγκίσκου, Δύο «Κατήγοροι του Γένους»: C. De Pauw (1788) και J. S. Bartholdy (1805).
• Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη, Ιωάννης Πιτσιπιός: Ανθολόγηση - Παρουσίαση, Η Παλαιότερη Πεζογραφία μας, τ. Γ' (1830-1880), εκδόσεις Σοκόλη.

πηγή teachingreek.blogspot.com/

---

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΜΥΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ.....

Ο παγκόσμιος πόλεμος των μυστικών υπηρεσιών

Οι επιχειρήσεις που έμειναν στην ιστορία του παρασκηνίου: από τον Κόλπο των Χοίρων ως το Εντεμπε

     

Γράφει ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ Γ.

 

«Οι μυστικές υπηρεσίες δεν εργάζονται εναντίον άλλων χωρών αλλά εναντίον των μυστικών υπηρεσιών άλλων χωρών». Η «διευκρίνιση» του εκπροσώπου της ρωσικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αντικατασκοπίας FSK λίγο μετά τη σύλληψη του διπλού πράκτορα Ολντριτζ Εϊμς τον Μάρτιο του 1994 περικλείει το νόημα του «αγνώστου πολέμου» των πάσης φύσεως και προελεύσεως πρακτόρων. Οι σιωπηλές «εχθροπραξίες» της CIA, της KGB, της Μοσάντ, της Στάζι, της Μ15, των αόρατων προπομπών σημαντικών πολιτικών και όχι μόνο ενεργειών. Ο «μικρόκοσμος» των μυστικών υπηρεσιών από τον οποίο δημιουργείται πολλές φορές ο «μεγάλος κόσμος» του πολιτικού προσκηνίου και της διπλωματίας. Και η σύλληψη προ τριών εβδομάδων του κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Κένυα είναι το νεότερο «δείγμα» γραφής της δράσης των υπηρεσιών του παρασκηνίου. Τα επιτεύγματα ή τα παροιμιώδη σφάλματα των ανθρώπων της σκιάς που έχουν δημιουργήσει μια άλλη παγκόσμια ιστορία, ένα διεθνή «μύθο» για τη δράση τους και τις συνέπειες από αυτές... Η επιχείρηση της Μοσάντ
Η αρχή της μεγάλης «φιλίας» των κυβερνήσεων αλλά και της συνεργασίας των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ και της Κένυας, που επιβεβαιώθηκε... θριαμβευτικά με την υπόθεση Οτσαλάν, πραγματοποιείται το Σάββατο 27 Ιουνίου 1976. Τότε ξεκινά μια αεροπειρατία της οποίας η κατάληξη θεωρήθηκε ένα εθνικό επίτευγμα του Ισραήλ. Η επιχείρηση του Εντεμπε, το μεγάλο «καμάρι» των ισραηλινών στρατιωτικών και της Μοσάντ, ως μια διεθνής επιβεβαίωση της ισχύος του κράτους αυτού. Μετά τη σύλληψη και απαγωγή του Αδόλφου Αϊχμαν, το 1960, στην Αργεντινή, το ορόσημο δράσης της Μοσάντ. Εξι αεροπειρατές που δηλώνουν μέλη του Ριζοσπαστικού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης καταλαμβάνουν το Τζάμπο της «Air France» που εκτελεί την πτήση Τελ Αβίβ-Παρίσι, με ενδιάμεσο σταθμό μάλιστα την Αθήνα. Οι όμηροι είναι 246 και ανάμεσα σε αυτούς 10 Ελληνες. Οι παλαιστίνιοι κομάντος ζητούν την απελευθέρωση 53 κρατουμένων από το Ισραήλ, τη Δυτική Γερμανία, την Κένυα, την Ελβετία και τη Γαλλία. Εκτός των υπολοίπων, ζητείται η αποφυλάκιση τεσσάρων μελών της οργάνωσης Μπάαντερ-Μάινχοφ και ενός αντάρτη του ιαπωνικού Ερυθρού Στρατού. Η αεροπειρατία εκδηλώνεται πάνω από την Κόρινθο και το σκάφος οδηγείται στη Βεγγάζη και μετά στο αεροδρόμιο της Ουγκάντα, στο περιώνυμο Εντεμπε. Μετά την απελευθέρωση 47 ομήρων ­ κυρίως γυναικόπαιδων ­ οι αεροπειρατές τοποθετούν ράβδους δυναμίτη σε όλο το αεροσκάφος και εκεί αρχίζουν οι αγωνιώδεις διαπραγματεύσεις. Το Ινστιτούτο Πληροφοριών και Ειδικών Επιχειρήσεων του Ισραήλ, που είναι η ελληνική απόδοση του πλήρους ονόματος της Μοσάντ, ανέλαβε άμεση δράση για την επιχείρηση εξουδετέρωσης των αεροπειρατών. Οι πράκτορες της Μοσάντ, μέσα σε λίγες ώρες και με τη συνεργασία των Κενυατών, συλλέγουν σειρά πληροφοριών, κυρίως για τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της αεροπορίας της Ουγκάντας, εξετάζοντας με εκπληκτική σχολαστικότητα όλα τα ενδεχόμενα που θα μπορούσαν να προκύψουν από μια επιδρομή στο Εντεμπε και τον τρόπο εξάλειψης των προβλημάτων που θα ανέκυπταν από την αντίδραση των στρατιωτικών και αεροπορικών δυνάμεων της Ουγκάντας. Η έκθεσή τους, που ετοιμάζεται σε δύο εικοσιτετράωρα και συμπεριλαμβάνει τα «προφίλ» των αεροπειρατών, ουσιαστικά αποτελεί την πυξίδα της επιχείρησης. Στις 4 Ιουλίου κηρύσσεται κατάσταση επιφυλακής στα ισραηλινά σύνορα και το βράδυ της ίδιας ημέρας τρία μεταγωγικά C-130 «αδειάζουν» τους ισραηλινούς κομάντος που επιτίθενται κατευθείαν στις δυνάμεις των στρατιωτών της Ουγκάντας! Σκοτώνουν 100 ανθρώπους και ανατινάζουν 11 Μινγκ που ήταν στο αεροδρόμιο. Ο,τι είχε σχεδιάσει η Μοσάντ εφαρμόστηκε κατά γράμμα. Η επιχείρηση διαρκεί 20 λεπτά και οι αεροπειρατές εκτελούνται. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζέραλντ Φορντ θριαμβολογεί μιλώντας για «νίκη του πολιτισμένου κράτους επί της βίας». Περιέργως, όμως, στις 8 Ιουλίου, αποδρούν (;) υπό περίεργες συνθήκες από τις φυλακές Μάαμπιτ του Δυτικού Βερολίνου τέσσερα μέλη της Μπάαντερ-Μάινχοφ, μία εκ των οποίων είναι η Ινγκε Βίετ, της οποίας την απελευθέρωση είχαν ζητήσει οι αεροπειρατές! Το φιάσκο της Χαμάς Αν όμως η Μοσάντ και οι ισραηλινές στρατιωτικές υπηρεσίες είχαν γνωρίσει το «ζενίθ» στην επιχείρηση του Εντεμπε, βρέθηκαν στο «ναδίρ» 21 χρόνια αργότερα στην υπόθεση της απόπειρας δολοφονίας ενός στελέχους της Χαμάς. Οταν το δέος και ο σεβασμός που προκαλούσε κάποτε το Εντεμπε μετατράπηκε στα πλατιά χαμόγελα που προκάλεσε η επιχείρηση του Αμμάν. Κυριολεκτικώς... Ο Χαλέντ Μεσάλ, ο 40χρονος προϊστάμενος του πολιτικού γραφείου της οργάνωσης Χαμάς, οδεύει μία από τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου του 1997 στο γραφείο του, συνοδευόμενος από τον οδηγό του και τον σωματοφύλακά του Αμπού Σαΐφ. Ξαφνικά δύο περαστικοί πλησιάζουν την ομάδα των τριών Παλαιστινίων και ο ένας από αυτούς καρφώνει μια σύριγγα, τυλιγμένη σε ύφασμα, στον λαιμό του Μεσάλ. Ο σωματοφύλακάς του όμως δεν ήταν διατεθειμένος να αφήσει τους δύο άνδρες να ξεφύγουν. Τους γρονθοκοπεί και τους συγκρατεί ώσπου να έλθει η ιορδανική αστυνομία. Ο Μεσάλ συμμετείχε εκνευρισμένος στη σύλληψη των δραστών. Ολα αυτά έμοιαζαν με ένα απλό περιστατικό «φιλονικίας ευέξαπτων ανδρών» και οι δύο άνδρες που επιτέθηκαν στον Μεσάλ υποστήριζαν ότι είναι καναδοί τουρίστες που δέχθηκαν την απρόκλητη επίθεση των Παλαιστινίων. Οι αστυνομικοί της Ιορδανίας φαίνεται να πείθονται όταν ο Μεσάλ άρχισε να μην αισθάνεται καλά. Η θανατηφόρα ένεση που είχε δεχθεί από τους... «τουρίστες» άρχισε να ενεργεί. Η ιστορία ήταν ελαφρώς πιο σύνθετη από τον «καβγά του δρόμου». Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου, σύμφωνα με το τελικό σενάριο της υπόθεσης, φαίνεται ότι είχε ζητήσει από τον επικεφαλής της Μοσάντ Ντάνι Γιατόμ τη δολοφονία ενός από τα κορυφαία στελέχη της Χαμάς ως αντίποινα στις αλλεπάλληλες βομβιστικές επιθέσεις σε λεωφορεία. Οι πράκτορες της Μοσάντ έδρασαν σαν σχολιαρόπαιδα. Ο μακαρίτης βασιλιάς Χουσεΐν ζητεί από τον Νετανιάχου το αντίδοτο του δηλητηρίου και τη μεσολάβηση της Ουάσιγκτον. Τελικά ο Μεσάλ συνήλθε και άρχισαν οι ταπεινωτικές διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των δύο άτυχων πρακτόρων. Το Ισραήλ υποχρεώνεται να αποφυλακίσει τον 61χρονο σεΐχη Αχμέτ Γιασίν, ιδρυτή και πνευματικό ηγέτη της Χαμάς, όπως και άλλους 20 παλαιστίνιους κρατουμένους. Η ιστορία του θριάμβου του Εντεμπε επαναλαμβανόταν ως...«φάρσα», ως μια γκάφα άνευ προηγουμένου... Ο «δολοφόνος» της Θάτσερ
Ο επίδοξος δολοφόνος της τότε βρετανίδας πρωθυπουργού κυρίας Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν αυτός! Οι «αξιωματούχοι» της υπηρεσίας ασφαλείας Μ-15, που συνεργάζεται στενά με τον «ειδικό κλάδο» της Σκότλαντ Γιαρντ, δεν άφηναν κανένα περιθώριο αμφιβολίας... Ο διοικητής της Αστυνομίας κ. Γουίλιαμ Χάκελσμπι πραγματοποίησε λοιπόν εκείνο το καλοκαιριάτικο πρωινό του 1983 συνέντευξη Τύπου στη Σκότλαντ Γιαρντ όπου ανέφερε ως «πιθανό δολοφόνο» της Σιδηράς Κυρίας έναν «αδίστακτο τρομοκράτη του IRA», το ιρλανδικό «Τσακάλι», τον Σον Ο' Κάλαχαν, που ο διοικητής της Αστυνομίας και η Ιντέλιτζενς Σέρβις παρουσίασαν ως τον άνθρωπο που δεν ορρωδεί προ ουδενός. Και ευτυχώς που συνέλεξαν εγκαίρως τις πληροφορίες για λόγου του και πρόλαβαν το «εγκληματικό εγχείρημά» του. Και η συνέντευξη Τύπου του κ. Χάκελσμπι είχε αυτό ακριβώς το νόημα: να προλάβει το κακό. Και να εκθέσει τον «δολοφόνο»... Ή μήπως να τον καλύψει; Γιατί αυτή είναι μία άλλη εκδοχή του πολλαπλού παιχνιδιού των πρακτόρων. Γιατί, σύμφωνα με το βιβλίο «Πληροφοριοδότης» που συνέγραψε προ μερικών ετών το «Τσακάλι» του IRA, όλα ήταν ένα άριστα στημένο παιχνίδι των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο Κάλαχαν, πρώην ηγετικό στέλεχος του IRA, ήταν ο πληροφοριοδότης της Μ-15 παρέχοντας σειρά υπερχρήσιμων πληροφοριών ακόμη και για απόπειρα δολοφονίας κατά του πρίγκιπα Καρόλου και της Νταϊάνας. Και η περίεργη και ελαφρώς άκομψη συνέντευξη Τύπου με την υπόδειξή του ως... υποψηφίου δολοφόνου της κυρίας Θάτσερ ήταν μέρος της κάλυψής του από τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας, προκειμένου να μη γίνει από τον IRA αντιληπτός ο ρόλος του. Αυτός είναι ο «δολοφόνος», αυτός όμως ήταν τελικά επί 14 χρόνια ο πληροφοριοδότης του ειδικού κλάδου της βρετανικής Ασφαλείας που αποκάλυπτε στρατιωτικές επιχειρήσεις του IRA, την ίδια στιγμή που ανέβαινε συνέχεια στην ιεραρχία τόσο του IRA όσο και του πολιτικού σκέλους του, του Σιν Φέιν. Η δράση του «δολοφόνου» είχε αποκαλυφθεί με τη μέθοδο της... συγκάλυψης. Το ναυάγιο της CIA Ηταν ίσως η πιο σημαντική επιχείρηση της CIA (Central Intelligence Services) μετά τη δημιουργία της, το 1947, για την αντικατάσταση του OSS (Office of Strategic Service). Ο στόχος προφανής και το σκεπτικό της επιχείρησης μάλλον απλοϊκό, σε βαθμό οικτρής αποτυχίας... Σχέδιο ανατροπής του «απεχθούς» Κάστρο, το 1961, με τη μέθοδο των «εντολοδόχων ανταρτών». Η βιτρίνα των «εσωτερικών εχθρών» για να καλυφθούν οι εξωτερικοί... Η εντολή του προέδρου Τζον Κένεντι, στη συνέχεια αυτής του Αϊζενχάουερ, για εξάλειψη του Κάστρο με τη μέθοδο της «εκ των έσω ανατροπής» ήταν σαφής όσο και μοιραία για τον ίδιο τον πρόεδρο... Από τον Απρίλιο του 1960 ως τον Απρίλιο του 1961 κουβανοί εξόριστοι, γνωστοί ως «Κουβανική Ταξιαρχία», εκπαιδεύονται στη Λουιζιάνα, στο Πουέρτο Ρίκο και σε μια φυτεία στη Γουατεμάλα υπό την επίβλεψη της CIA για τη μεγάλη «αντ' αυτών» επιχείρηση. Η μεγαλεπήβολη επίθεση στον Κόλπο των Χοίρων υπό την εποπτεία της CIA, που κατέληξε στην άτακτη υποχώρηση... Στις 14 Απριλίου 1961 η εκκίνηση της επιχείρησης με ναυλωμένο εμπορικό πλοίο από τη CIA: αποτυχημένη απόβαση αντιπερισπασμού 50 χλμ. ανατολικώς της ναυτικής βάσης του Γκουαντανόμο, στην ανατολική πλευρά της Κούβας. Ακολουθούν αεροπορικές επιδρομές Β-26 με διακριτικά της «Κουβανικής Αεροπορίας» σε βάσεις κοντά στην Αβάνα, με πενιχρά αποτελέσματα. Την επόμενη ημέρα η CIA, για να δώσει την εικόνα του εμφυλίου και της υποτιθέμενης αυτομόλησης των... «εξορίστων», σκηνοθετεί την προσγείωση δύο Β-26 στο Μαϊάμι και στο Κι Γουέστ προσκαλώντας τους δημοσιογράφους να καλύψουν τη συγκινητική στιγμή. Οι μισθοφόροι «εξόριστοι» όμως λένε άλλα αντ' άλλων και εκθέτουν τους εντολείς τους. Ακολουθούν αερομαχίες όπου τα αεροσκάφη των εκπαιδευμένων πιλότων από τη CIA καταρρίπτονται με χαρακτηριστική ευκολία. Οι αποβάσεις σε περιοχές του Κόλπου των Χοίρων αποτυγχάνουν λόγω ελλιπούς υποστήριξης και των στρατιωτικών επιλογών του Κάστρο. Οι αεροφωτογραφίες της CIA έδειχναν την περιοχή γεμάτη φύκια. Ηταν θαλάσσιες νάρκες! Στις 18 Απριλίου τα αμερικανικά πολεμικά πλοία «Ιτον» και «Μάρεϊ» βρίσκονται σε επιφυλακή, δεν επεμβαίνουν όμως παρά τις εκκλήσεις βοηθείας προς τη CIA από την παραπαίουσα Κουβανική Ταξιαρχία. Η καλομελετημένη επιχείρηση των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ καταλήγει σε παταγώδη αποτυχία. Οι ΗΠΑ πληρώνουν επί σειρά ετών το τίμημα της αποτυχίας και πολλοί λένε ότι το αντίτιμο για τον πρόεδρο Κένεντι ήταν η ίδια η ζωή του... Η Στάζι και ο Γκιγιόμ Ηταν ίσως η «αιχμή του δόρατος» μιας ολόκληρης μυστικής υπηρεσίας. Ο κατάσκοπος που κατόρθωσε αργά και μεθοδικά να παρεισφρήσει εκεί όπου δεν μπόρεσε ίσως κανένας «συνάδελφός» του από όλες τις μυστικές υπηρεσίες αυτού του πλανήτη. Εκθέτοντας ταυτόχρονα τον εργοδότη του και έναν ολόκληρο κυβερνητικό μηχανισμό τον οποίο κατόρθωσε να παραπλανήσει. Ο τετράχρονος «ήρωας των κατασκόπων» Ο Γκίντερ Γκιγιόμ, που μας άφησε προσφάτως χρόνους, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους πράκτορες όλων των εποχών, του οποίου ο διπλός ρόλος αποκαλύφθηκε το 1973, ύστερα από τέσσερα χρόνια ευδόκιμης παρουσίας ως του πιο στενού συνεργάτη του καγκελαρίου Βίλι Μπραντ. Ηταν ταυτόχρονα πράκτορας της Στάζι. Το καμάρι της «φίρμας», της πιο πολυάριθμης δημόσιας υπηρεσίας της Ανατολικής Γερμανίας με 100.000 μονίμους υπαλλήλους και περίπου 3 εκατ. συνεργάτες. Και αυτός ίσως πρώτος από όλους... Μεταναστεύει το 1955 στη Δυτική Γερμανία και αρχίζει να συνεργάζεται ως ελεύθερος φωτογράφος με τοπικό περιοδικό της Φραγκφούρτης. Το 1961 εξελέγη γραμματέας σε μια τοπική οργάνωση του SPD και το 1964 έρχεται σε επαφή με μέλη της περιφερειακής επιτροπής του κόμματος. Ταυτόχρονα κάνει συχνά ταξίδια στο Ανατολικό Βερολίνο, όπου ενημερώνει τον προϊστάμενό του στη Διεύθυνση Κατασκοπείας Μάρκους Βολφ. Το 1969 ο Μπραντ τού αναθέτει τον ρόλο του «συνδέσμου» με τα συνδικάτα. Ετοιμάζεται να εισέλθει θριαμβευτικά στην καγκελαρία, ο υπουργός Χορστ Εμκε όμως τον υπέβαλε στις 7 Νοεμβρίου 1970 σε εξαντλητική ανάκριση, γιατί φέρεται ότι είχε πληροφορίες πως ήταν πράκτορας των ανατολικογερμανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο πληροφοριοδότης του Εμκε όμως ήταν νεκρός και οι αμφιβολίες ήταν υπέρ του κατηγορουμένου Γκιγιόμ που συνέχισε την αναρρίχησή του. Την περίοδο 1970-73 γίνεται ο εξ απορρήτων του Μπραντ, συγκεντρώνει απόρρητα σχέδια για το ΝΑΤΟ και τα πυρηνικά και έχει πρόσβαση σε όλα τα θέματα υψίστης ασφαλείας τα οποία αποστέλλει αμέσως στους... άλλους προϊσταμένους του στην Ανατολική Γερμανία. Η δράση του τελειώνει στις 24 Απριλίου 1974 και η αποκάλυψη του ρόλου του οδηγεί στην πτώση του Βίλι Μπραντ. Ο Γκιγιόμ οδηγείται σε δίκη τον Νοέμβριο του 1975 και καταδικάζεται από δικαστήριο του Ντίσελντορφ σε 13 χρόνια φυλάκιση και τον Ιανουάριο του 1981 παραδόθηκε στην Ανατολική Γερμανία. Ισως ο κατάσκοπος με τον πιο καταλυτικό ρόλο... Τα... γουργουρίσματα της πρέσβειρας Οταν τα παιχνίδια των πρακτόρων αποδεικνύονται ωραία ανέκδοτα. Οταν η καλή διασταυρωμένη πληροφορία για τους «δεινούς» κατασκόπους έχει μια απίστευτη φαιδρότητα... Η Μέριλιν Μακάφι, η αμερικανίδα πρέσβειρα στη Γουατεμάλα, δεν συγκέντρωνε τις μεγαλύτερες συμπάθειες των στελεχών της CIA. Συχνά η πρέσβειρα επέκρινε το καθεστώς για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση της Γουατεμάλας, κάτι για το οποίο ασφαλώς οι εκπρόσωποι των μυστικών υπηρεσιών δεν έτειναν... ευήκοον ους. Ετειναν όμως... ευήκοον κοριόν σε συνεργασία με το καθεστώς της Γουατεμάλας στο σπίτι της πρέσβειρας. Και εντόπισαν το αδύνατο σημείο της, που αποτελεί πλέον ένα ωραίο αστείο στον χώρο των πρακτόρων... Στην περιώνυμη λοιπόν μαγνητοταινία-ντοκουμέντο από το «στοκ» των υποκλοπών στο τηλέφωνο της κυρίας Μακάφι ακούγεται η πρέσβειρα να μιλά τρυφερά και γλυκά σε μια θηλυκή ύπαρξη. Η πρέσβειρα με μια... χαδιάρα φωνή να δείχνει στο «θηλυκό» απίστευτη αγάπη και προσήλωση. Οι πράκτορες δεν είχαν καμία αμφιβολία για τα ερωτικά γούστα της μισητής πρέσβειρας και οι υποψίες τους έγιναν βεβαιότητα όταν στην κασέτα ακούστηκαν από το μυστηριώδες θηλυκό «γουργουρίσματα» χαράς... Η CIA έκανε εισηγήσεις με βάση την ηχογράφηση-σοκ για την απομάκρυνση της κυρίας Μακάφι λόγω της έκλυτης και ιδιόρρυθμης ερωτικής ζωής της αλλά η ανάλυση των συνομιλιών διαφοροποίησε ολίγον τι τα καταιγιστικά, συγκλονιστικά στοιχεία: το χαδιάρικο «θηλυκό» που γουργούριζε γεμάτο χαρά ήταν η σκύλα της... Ηταν μια μικρή παρανόηση... Ο υπουργός και το κολ-γκερλ Η υπόθεση του δεσμού του βρετανού υπουργού Αμυνας Τζον Προφιούμο με το κολ-γκερλ Κριστίν Κίλερ ήταν ίσως η υπόθεση που όρισε την ακριβή διάσταση της λέξης «σκάνδαλο», θέμα εξάλλου της ομώνυμης ταινίας. Το «σκάνδαλο» στο οποίο ασφαλώς δεν θα μπορούσε να μην ήταν παρασκηνιακοί πρωταγωνιστές οι μυστικές υπηρεσίες. Μικρής εμβέλειας επιχείρηση, με πολλαπλές συνέπειες. Ο Προφιούμο γνωρίζεται το 1961 στο πάρτι του λόρδου και της λαίδης Αστορ με την Κίλερ, που ήταν όμως εντελώς... συμπτωματικά ερωμένη του σοβιετικού ναυτικού ακολούθου και κατασκόπου, υπέρ ασφαλώς της KGB, Ευγένιου Ιβάνοφ. Το 1963 ξεσπά το σκάνδαλο που κλονίζει την κυβέρνηση του συντηρητικού πρωθυπουργού Χάρολντ Μακ Μίλαν. Τότε λοιπόν κατηγορήθηκε ως πράκτορας της KGB ο δρ Στίβεν Γουόρντ, στο σπίτι του οποίου ο Ιβάνοφ και ο Προφιούμο συναντούσαν τη Κίλερ. Μάλιστα η κατηγορία εναντίον του ήταν σαφής: φρόντιζε να φέρνει σε επαφή κολ-γκερλ με υπουργούς για να αποσπάσει τα μυστικά της εξωτερικής πολιτικής της Βρετανίας. Στη «λεπτή» αυτή πτυχή της υπόθεσης όμως η απάντηση ήλθε με την αποκάλυψη των αρχείων του Φόρεϊν Οφφις ύστερα από 30 χρόνια. Και ήλθε να μπλέξει κι άλλο την περιώνυμη υπόθεση Προφιούμο. Σύμφωνα λοιπόν με τις αποκαλύψεις του Φόρεϊν Οφφις, ο δρ Στίβεν Γουόρντ, που αυτοκτόνησε λίγο μετά το σκάνδαλο, είχε στρατολογηθεί από την υπηρεσία αντικατασκοπίας Μ15 τον Ιούνιο του 1961 και είχε ως αποστολή να ενθαρρύνει τον Ιβάνοφ να αυτομολήσει στη Δύση. Και όχι μόνο ο Γουόρντ δεν κατόρθωσε να πείσει τον Ιβάνοφ να απαρνηθεί τη Σοβιετική Ενωση αλλά ο ρώσος κατάσκοπος έπεισε τον Γουόρντ να προσφέρει στέγη στον δεσμό της Κριστίν Κίλερ με τον βρετανό υπουργό Αμυνας, την ίδια στιγμή που η Μ15 αγνοούσε τα πάντα και ενδιαφερόταν μόνο για τον προσεταιρισμό του Ιβάνοφ. Η οδυνηρή αδυναμία της άγνοιας... Ο διπλός «Τζέιμς Μποντ» Η υπόθεση του Ολντριτζ Χέιζεν Εϊμς, του πράκτορα της CIA που παρέδιδε τη δεκαετία του 1980 σωρεία πληροφοριών στην KGB και η δράση του οποίου αποκαλύφθηκε στις αρχές του 1994, είναι ίσως μία από τις πιο κλασικές υποθέσεις του αγνώστου «πολέμου των κατασκόπων». Ενα γνήσιο δημιούργημα του Ψυχρού Πολέμου που εξετέθη μετά το τέλος του. Απετέλεσε μία από τις πιο ζημιογόνες υποθέσεις στο «ταμείο» των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο Εϊμς ήταν προϊστάμενος του Τμήματος Εσωτερικής Ασφαλείας ­ για τον έλεγχο, δηλαδή, των διπλών πρακτόρων, γι' αυτό είχε επί σειρά ετών την αίσθηση του ακαταδίωκτου ­ της CIA και είχε πολυετή «επιτυχημένη» θητεία στην Τουρκία, στην Ουάσιγκτον και στη Νέα Υόρκη. Το 1981 εστάλη στη Νέα Υόρκη όπου στρατολόγησε αλλά και ερωτεύθηκε παράφορα την πολιτιστική ακόλουθο της κολομβιανής πρεσβείας στην Πόλη του Μεξικού. Οταν επέστρεψε είχε ήδη πρόβλημα αλκοολισμού. Εκτός όμως από τα οινοπνευματώδη, απολάμβανε και την εμπιστοσύνη της CIA, έχοντας πάρει άδεια να στρατολογήσει ρώσους αξιωματούχους. Μόνο που αυτός έπραξε το ακριβώς αντίθετο... Σύμφωνα με τα εκ των... υστέρων στοιχεία της CIA, ο Εϊμς απεκάλυψε περισσότερες από 20 επιχειρήσεις της CIA στην KGB ενώ θεωρήθηκε υπεύθυνος για την εκτέλεση 10 αμερικανών πρακτόρων. Μάλιστα, όταν οι Αμερικανοί άρχισαν να έχουν υποψίες, το 1985, ότι κάτι συμβαίνει με κάποιον πράκτορά τους, οι Ρώσοι για να διαφυλάξουν το «καλό χαρτί Εϊμς» υπέδειξαν, με το τρυκ μιας «αυτομόλησης» ενός πράκτορά τους, έναν άλλο πράκτορα της CIA, τον Εντουαρντ Λι Χάουαρντ. Οι Αμερικανοί πίστεψαν ότι εντόπισαν την αιτία των αποτυχιών όταν ο Εϊμς συνέχισε να εργάζεται αόκνως γι' αυτές... Από το 1990 όμως ο πολυπράκτορας άρχισε να γίνεται πολύ απρόσεκτος. Αρχισε να φορτώνει τις πιστωτικές κάρτες του με τεράστια ποσά ­ δώρα ασφαλώς της KGB για τις υπερπολύτιμες υπηρεσίες του ­ και κίνησε τις υποψίες των συναδέλφων του. Κατόρθωσε όμως να περάσει, το 1991, από δύο τεστ ανίχνευσης ψευδους. Το 1994, όμως, όταν πλέον επεδείκνυε την οικονομική άνεσή του και είχε γίνει χαρακτηριστικά απρόσεκτος, συνελήφθη... Η ελληνική βερσιόν Ο «πολυπράκτορας» ελληνικής βερσιόν ο οποίος εκινείτο ανάμεσα σε ελληνικές μυστικές και αστυνομικές υπηρεσίες ήταν ο περιώνυμος Ντάνος Κρυστάλλης, ο ρόλος του οποίου αποκαλύφθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 1985. Μια υπόθεση που μόνο σαν «μινιατούρα» αυτής του Εϊμς θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί, ως προς το αντίκρισμά της, την αποτελεσματικότητά της και τις πολυσυζητημένες δυνατότητες των πρωταγωνιστών της από τις διωκτικές αρχές. Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, ο δαιμόνιος Κρυστάλλης, σύμφωνα με τα στοιχεία των δικογραφιών, ειδοποιούσε τους αξιωματικούς της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και των άλλων υπηρεσιών Ασφαλείας για συγκεκριμένες τρομοκρατικές ενέργειες, χωρίς όμως ουδείς να τον ρωτήσει πώς ήξερε γι' αυτές... Οπως αποδείχθηκε από τις περαιτέρω έρευνες, ο Κρυστάλλης έβαζε τις βόμβες ­ συνήθως απενεργοποιημένες ­ για τις οποίες αργότερα παρουσίαζε «ασφαλείς πληροφορίες» για τον τόπο όπου βρίσκονταν. Εβαλε βόμβες, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, στην ΕΡΤ1 και στην τότε πολιτική συγκέντρωση στην οδό Κατεχάκη του κ. Κώστα Μητσοτάκη, χωρίς φυσικά να εκραγούν... Μάλιστα τη δράση του φαίνεται να αντιλαμβάνεται ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Ι. Σκουλαρίκης, ο οποίος μόλις πληροφορείται από τον Κρυστάλλη ότι υπάρχει βόμβα στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ προσποιείται ότι δεν την έχει ανακαλύψει προσπαθώντας να εκμαιεύσει από τον πολυπράκτορα περισσότερες πληροφορίες για να διαπιστώσει τον βαθμό εμπλοκής του στην υπόθεση. Στο παιχνίδι των μυστικών υπηρεσιών ουδεμία άκρη... Ο Κρυστάλλης ήταν ο άνθρωπος εμπιστοσύνης του τότε αρχηγού του αρμοδίου τμήματος για θέματα τρομοκρατίας της ΕΥΠ κ. Ι. Αλεξάκη με εντολή να παρεισφρήσει στην ΕΟ 17Ν. Χωρίς ποτέ να διαπιστωθεί αν είχε κατορθώσει να προσεγγίσει μέλη της οργάνωσης. Φαίνεται όμως ότι είχε ορισμένες «καλές πληροφορίες». Μαζί του συλλαμβάνονται ο μαθηματικός Θόδωρος Μπεχράκης και ο χημικός Γιώργος Τσιτσιλιάνος, οι οποίοι όμως αθωώνονται το 1986. Οπως εξάλλου κι ο Ντάνος Κρυστάλλης που είχε κατηγορηθεί ότι ήταν μέλος τρομοκρατικών οργανώσεων. Από τότε ο «πολυπράκτορας» έχει δώσει σωρεία συνεντεύξεων, κρατώντας όμως «επτασφράγιστο» μυστικό το παρασκήνιο αυτής της θερμής περιόδου...www.tovima.gr/culture/article/?aid=108826

ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Δημήτρης Πεπόνης

Το πρόβλημα με τα νησιωτικά κράτη (Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες κ.λπ) όταν είναι μεγάλες δυνάμεις δεν είναι απαραίτητα ή αποκλειστικά οι ιδιότητες και τα ποιοτικά τους γνωρίσματα ή οι ιδεολογίες που αυτά τα κράτη εξάγουν. Το πρόβλημα είναι πως, ως νησιωτικά κράτη που δεν συνορεύουν γεωγραφικά με τις εκάστοτε περιφερειακές δυνάμεις, στρέφουν τα τοπικά-περιφερειακά κράτη μιας εδαφικής περιοχής ενάντια στην ευρύτερη γεωγραφία τους (αποτελούν βαρίδια για την περιοχή τους) και ενίοτε ενάντια στα ίδια τα συμφέροντα τους (πυροβολούν τα πόδια τους). Οι νησιωτικές δυνάμεις καταστρέφουν ή διαιρούν εδαφικές περιοχές. Το προηγούμενο δεν υπονοεί πως η διαίρεση και η παράλληλη αποδυνάμωση των αξιόλογων τοπικών-περιφερειακών δυνάμεων, προκειμένου να επιτευχθεί η εξω-περιφερειακή βασιλεία, είναι ένα παιχνίδι που επιδιώκουν μονάχα τα νησιωτικά κράτη. Είναι όμως αυτά που έχουν υπαρξιακή ανάγκη αυτό το «παιχνίδι», γιατί σε περίπτωση συνεργασίας τους, οι τοπικές-περιφερειακές δυνάμεις μιας περιοχής, μπορούν να τα «πετάξουν» εκτός περιοχής [1].

Από την άλλη, τα νησιωτικά κράτη έχουν ευεργετικές συνέπειες και λειτουργούν ενοποιητικά και γόνιμα ως προς τις θαλάσσιες περιοχές, τις οποίες φυσικά και δεν διαιρούν. Βέβαια, αυτό μπορεί να λειτουργήσει εις βάρος της εσωτερικής πολιτικής ορισμένων κομβικών κρατών (όπως η Αίγυπτος ή η Ελλάδα) γιατί πρέπει τα κράτη αυτά να θεωρούνται δεδομένα και «κλειδωμένα», κάτι που φυσικά αλλοιώνει την φυσική εξέλιξη και λειτουργία των εθνικών πολιτικών συστημάτων αυτών των κρατών και των κοινωνιών τους (το 1967 οι Αιγύπτιοι «κλείνουν» την διώρυγα του Σουέζ. Ανεβαίνει η «πρώτη» δικτατορία στην Ελλάδα. Το 1974 οι Αιγύπτιοι «ανοίγουν» τη διώρυγα του Σουέζ. Πέφτει η «δεύτερη» δικτατορία στην Ελλάδα. Αυτά δεν είναι άσχετα μεταξύ τους γεγονότα, ή μάλλον, είναι ακριβώς αυτά τα γεγονότα που σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους και όχι τα περί... «κομμουνισμού» [2]. Υπάρχει επίσης, κατά καιρούς, συνάφεια μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου).
Τα «αφεντικά» στην περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι η Αίγυπτος, η Τουρκία και το Ιράν [3]. Και στην Δυτική Ασία, δηλαδή ανατολικά της Ερυθράς Θάλασσας, είναι οι δύο τελευταίες χώρες (η Τουρκία και το Ιράν). Το Ισραήλ, η Ιορδανία ή/και η Σαουδική Αραβία δεν μπορούν να υποκαταστήσουν αυτούς τους παίκτες. Εκείνο που μπορούν και επιδιώκουν να καταφέρουν, είναι να ασκούν επιρροή προκειμένου οι χώρες αυτές να έχουν ηγεσίες και προσανατολισμούς που είναι προς το συμφέρον τους. Δηλαδή να επηρεάζουν το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Αιγύπτου, της Τουρκίας και του Ιράν (κυρίως με την βοήθεια εξω-περιφερειακών δυνάμεων), προκειμένου να λειτουργούν μέσω αυτών των κρατών. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούν να υποκαταστήσουν αυτά τα κράτη, τα οποία είναι τα πραγματικά «αφεντικά» της περιοχής.
Μια συνεργασία [4] ανάμεσα σε Τουρκία, Ιράν και Ρωσία (που μάλιστα καταλήγει σε μη αντιπαράθεση Βαγδάτης-Δαμασκού), δεν είναι σε καμία περίπτωση αντιμετωπίσιμη από πλευράς Η.Π.Α [5]. Διότι ανατολικά της Ερυθράς Θάλασσας, δεν υπάρχουν οι παίκτες «αγκωνάρια» πάνω στους οποίους οι τελευταίες θα μπορούσαν να βασιστούν. Οι Η.Π.Α πρέπει να έχουν έναν τοπικό-περιφερειακό παίκτη «αγκωνάρι» στο πλευρό τους και υπό την άμεση επιρροή τους, προκειμένου να επιβάλλουν τις πολιτικές τους ή τα περιφερειακά συστήματα ασφαλείας που επιθυμούν (στην προκειμένη περίπτωση, ο τοπικός-περιφερειακός παίκτης «αγκωνάρι», ήταν η Τουρκία).
Η επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, και πιο συγκεκριμένα σε αυτήν της Δυτικής Ασίας, σταδιακά εξαϋλώνεται. Όσες μη κομβικές κρατικές δυνάμεις και όσοι υπο-εθνικοί δρώντες κινούνται αντίθετα προς αυτό το ρεύμα/κατεύθυνση (και δεν συγκλίνουν με τις κομβικές περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής), θα κινδυνεύσουν να βρεθούν σε συνθήκες περιφερειακής απομόνωσης (και εάν δεν προσέξουν, θα το πληρώσουν).

Σημειώσεις:
[1] Η Τουρκία, το Ιράν, η Ινδία, η Ρωσία και η Κίνα, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και σε αδρές γραμμές, επιθυμούν την ενότητα και όχι την διάσπαση του χώρου ανάμεσα στην Ανατολία και τα Ιμαλαΐα. Αντίθετα, όλες οι πολιτικές των Η.Π.Α στην ευρύτερη περιοχή είναι διαιρετικής και χαοτικής, αναθεωρητικής ή/και αποσταθεροποιητικής υφής (δεν αναφέρομαι απλά σε αλλαγή συνόρων. Ούτε στο Αφγανιστάν, ούτε στο Ιράκ άλλαξαν τόσα χρόνια τα σύνορα). Σε περίπτωση που οι χώρες αυτές αναπτύξουν δικά τους δίκτυα περιφερειακής συνεργασίας και εμπιστοσύνης για τον επηρεασμό και την διαμόρφωση των περιφερειακών διεθνών πολιτικών, οι Η.Π.Α δεν θα έχουν πολλές επιλογές στην διάθεση τους. Δεν μπορείς να καταστρέφεις αέναα περιοχές προκειμένου να ασκείς σε αυτές εξω-περιφερειακό έλεγχο (ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι περιφερειακές συνεργασίες γίνονται όλο και πιο συχνές). Κάποια στιγμή οι τοπικές-περιφερειακές δυνάμεις θα εξεγερθούν.
[2] Τα περί «κομμουνισμού» διαμορφώνουν την εσωτερική παραταξιακή «αριστερή και δεξιά» αφήγηση και ερμηνεία. Όπου διαβάζετε «κομμουνιστική απειλή» για εκείνη την περίοδο, διαβάστε «ισλαμική απειλή» για σήμερα, και μεταφέρεται το σχήμα αυτό από την Ελλάδα στην Αίγυπτο (ή στην Τουρκία.) Βέβαια το ζήτημα δεν ήταν και δεν είναι ούτε ο «κομμουνισμός» ούτε ο «ισλαμισμός» καθαυτός, αλλά ο γεωπολιτικός προσανατολισμός και κατά πόσο είναι ελέγξιμη η τοποθέτηση του εκάστοτε «κομμουνισμού» και «ισλαμισμού», όπως έχει φανερωθεί κατ' επανάληψη: κομμουνιστική Κίνα παλαιότερα (όταν βρισκόταν σε αντιπαράθεση με την Σοβιετική Ρωσία-Ένωση) ή κομμουνιστικό Βιετνάμ στις μέρες μας. Ομοίως, η Σαουδική Αραβία επί δεκαετίες ή η Μουσουλμανοδημοκρατία (κατά το Χριστιανοδημοκρατία) της Τουρκίας του Ερντογάν μέχρι περίπου το 2011, όπου όλα έβαιναν καλώς (και η τελευταία αποτελούσε πρότυπο για ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο - όπως είχε δηλώσει και η κ. Κλίντον).
[3] Το περιφερειακό σύστημα Τουρκία, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Κατάρ τελειώνει ή αποσυντίθεται, δίχως το «αγκωνάρι» Τουρκία. Το ίδιο ισχύει για τον άξονα Ιράν, (νότιο) Ιράκ, Συρία, Λίβανος, δίχως το «αγκωνάρι» Ιράν. Παρόμοια το σύστημα Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος, δίχως το «αγκωνάρι» Αίγυπτος (ή/και Τουρκία: παλαιότερα την θέση της Αιγύπτου είχε η Τουρκία. Ανατολική Μεσόγειος, σε κρατική μορφή, σημαίνει Ελλάδα, Τουρκία και Αίγυπτος. Από τις σχέσεις αυτών των τριών χωρών, υπό κανονικές συνθήκες, καθορίζονται οι εσωτερικές τριγωνικές μεσογειακές σχέσεις Κύπρου, Ισραήλ, Λιβάνου - και παράκτιας Συρίας).
[4] Χρησιμοποιώ τον όρο συνεργασία και όχι συμμαχία για να προσδώσω μια απόχρωση πιθανής χαλαρότητας ή/και παροδικότητας.
[5] Μόνον στην περίπτωση που μια εκ των Τουρκία, Ρωσία ή Ιράν άλλαζε γεωπολιτική τοποθέτηση θα μπορούσε να είναι μια τέτοια κατάσταση αντιμετωπίσιμη.http://cosmoidioglossia.blogspot.gr/

Ο ΑΘΛΗΤΗΣ,Ο ΜΙΖΕΡΟΣ ΚΙ Ο ΚΑΒΑΦΗΣ

Γράφει ο Κώστας Κουτσουρέλης

 

Ο αθλητής, ο μαχητής, ο καλλιτέχνης έχουν ανάγκη το κοινό, κάποιους που να ταυτίζονται και να καρδιοχτυπούν μαζί του, που να αισθάνονται ότι για εκείνους αγωνίζ...εται και ότι εκείνους εκπροσωπεί. Για ένα "μ' έκανες υπερήφανο" ζούμε όλοι. Όσοι αφαιρούν από την ατομική επιτυχία τον συλλογικό της χαρακτήρα, κάνουν την επιτυχία ασήμαντη, ανάλατο έδεσμα για αγοραφοβικούς. Παγκόσμια ρεκόρ οι κορυφαίοι σπάζουν και στην προπόνηση. Αλλά επειδή δεν υπάρχει κάποιος για να τους καμαρώσει, ούτε οι ίδιοι δεν διανοούνται να πανηγύρισουν για δαύτα.

* * *
Το να μη χαίρεσαι πρωτίστως με τη χαρά του φίλου σου, του αδελφού, του ομοεθνούς σου, ακριβώς επειδή έχεις τέτοια σχέση μαζί τους, δεν είναι ανωτερότητα και φίλαθλο πνεύμα. Είναι μιζέρια άξια του μαγκούφη, συναισθηματική ακαμψία και κακομοιριά.
* * *
Η τέραστια σημασία του αθλητισμού στον σύγχρονο κόσμο είναι παιδαγωγική: δίχως την παρουσία του πλήθους, νίκη, επιτυχία, αριστεία δεν υπάρχει. Τον ολυμπιονίκη τον κάνει το σκίρτημα της σημαίας στον ιστό, το παιάνισμα του ύμνου, το δάκρυ της κερκίδας. Ειδάλλως, συλλέκτες μεταλλίων στο σπίτι μας μπορούμε να 'μαστε όλοι.
* * *
Εμπρός στη μέθη του αθλητισμού που συγκινεί και ταράζει τα πλήθη, ο ατομικιστής συγχύζεται και τα χάνει. Είναι η στιγμή της αθέλητης αυτογνωσίας.Όταν καταλαβαίνει ότι τά ατομικά του τρόπαια είναι αυνανισμός.
* * *
Ο ορισμός του "μη οπαδού": αυτός πού ντρέπεται να δείξει την χαρά του.




**

Είκοσι τόσα χρόνια στους υγρούς στίβους, συμμετοχή σε πέντε απανωτές ολυμπιάδες, μια οδυνηρή τέταρτη θέση στο Λονδίνο όλη κι όλη και η ηλικία να βαραίνει κάθε μέρα και περισσότερο... Στα μάτια μου, ο επικός αγώνας του Γιαννιώτη δυο πράγματα επιβεβαιώνει. Το πρώτο, ότι η νίκη, η λύσσα για την αριστεία, την επιτυχία, τη διάκριση, το μετάλλιο είναι το παν. Όλα τ' άλλα, τα "σημασία έχει η συμμετοχή", τα "ήμουν κι εγώ παρών", τα "μετράει πάνω απ' όλα η προσπάθεια" και τα τοιαύτα, ...όταν δεν είναι παρηγοριά στον άρρωστο, γι' αυτόν που τα παίρνει στα σοβαρά δείχνουν τον άνθρωπο τον αφιλόδοξο, τον συμβιβασμένο με την μετριότητα. Ο Γιαννιώτης δεν χρύσωσε το χάπι της ήττας, την εξέλαβε ως αυτό που είναι, ως αποτυχία, γι' αυτό και ανέβηκε σήμερα στο βάθρο.

Το δεύτερο μοιάζει παράταιρο, όμως δεν είναι. Τα πάντα συνέχονται στη ζωή και το καθένα σχολιάζει το άλλο. Πρόκειται για εκείνη την παλιά παρατήρηση του Διονύση Καψάλη για την "Ιθάκη" του Καβάφη: «το χειρότερο διάσημο ποίημα της γραμματείας μας», την έχει αποκαλέσει. Πρέπει να έχει ζήσει κανείς τον αγώνα ανθρώπων όπως ο Κερκυραίος ολυμπιονίκης για να καταλάβει πόσο κούφια λόγια είναι αυτά τα «Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος», και τα «μη βιάζεις το ταξίδι διόλου». Όποιος δεν επείγεται να φτάσει, όποιος δεν αγωνίζεται να συντομεύσει τον δρόμο του, όποιος δεν βιώνει την καθυστέρηση ως καταστροφή, είτε Οδυσσέας λέγεται είτε Γιαννιώτης, στο τέρμα δεν φτάνει ποτέ.
http://www.koutsourelis.gr/index1.php?do=biografiko