ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΛΑΜΙΑΣ

Τὸ Ἡμερολόγιον τῆς Ἀρχαίας Λαμίας                   

     - Ονομασία μηνών
     – Αφιερώσεις στους Θεούς
     – Εορτές
     – Πολιτιστικές εκδηλώσεις.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

       Aρχαιότατη η πόλη της Λαμίας, που η ίδρυσή της χάνεται στην αχλύ του μύθου και της ιστορίας. Οικοδομημένη σε δεσπόζουσα θέση, μοναδικό πέρασμα, σταυροδρόμι της Κεντρικής Ελλάδος, ήταν υποχρεωμένη να δέχεται συνεχείς επιδρομές και να είναι σε μία διαρκή εμπόλεμη κατάσταση. Παρόλα αυτά ανέπτυξε έναν δικό της εσωτερικό πολιτισμό και διακρίθηκε ανάμεσα στις άλλες ελληνικές πόλεις για το σωστότατο διαχωρισμό του χρόνου, αφού στην περιοχή γενικότερα διακρίνονταν χαρακτηριστικά οι τροπές του ηλίου.

     Η μέτρηση του χρόνου άρχιζε την ημέρα της εαρινής ισημερίας και βασιζόταν στον κύκλο της σελήνης. Η εαρινή ισημερία ήταν η σπουδαιότερη, αφού η προηγούμενή της ήταν το τέλος του Χειμώνος, αυτή δε η έναρξη της νέας ζωής. Το ετήσιο χρονικό διάστημα το μετρούσαν σε τέσσερα ίσα μέρη, το καθένα απ΄τα οποία διαιρούσαν σε τρία τμήματα.
Τα τέσσερα είχαν βάση τις τροπές του ηλίου, δηλαδή εαρινή ισημερία, θερινό ηλιοστάσιο, φθινοπωρινή ισημερία και χειμερινό ηλιοστάσιο.
Με βάση την εαρινή ισημερία, διακρίνονταν τα διαστήματα (μήνες).

      ΟΙ ΜΗΝΕΣ
      α΄.  ΛΥΚΕΟΣ (σελήνη Μαρτίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Μαρτίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Απριλίου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Είναι η περίοδος του φωτός και είναι αφιερωμένη στον Λύκεο Απόλλωνα, απ΄τον οποίο πήρε και το όνομα.
Με την αὐξηση των φυτών κατά την πανσέληνο, οι Λαμιείς, όπως και οι άλλοι αρχαίοι Ἐλληνες, παραλλήριζαν την ανάπτυξη της ψυχής. Αφορούσε όμως και την Ελευθερία, την λύτρωση της ψυχής από το γήϊνο περιβάλλον.

     Την περίοδο αυτή αρχίζει να υποχωρεί η νύχτα, παραχωρώντας όλο και μεγαλύτερη διάρκεια στην ημέρα, στο φως που κυριαρχεί ιδιαίτερα και αποδεδειγμένα στην περιοχή.
Περίοδος που οι κυνηγοί επιχειρούν τις μεγάλες εξορμήσεις, με τις ανάλογες θυσίες και εορταστικές εκδηλώσεις και στην Αρτέμιδα, από την οποία περιμένουν εύνοια.
Ο Μαλεαίος Δρυμός που υψωνόταν πάνω από τη Λαμία κυριαρχώντας στις νότιες πλαγιές της Όθρης, όπου είχε παραμείνει για αρκετό διάστημα και ο κένταυρος Χείρων κυνηγημένος απ΄το Πήλιο από τον Ηρακλή, παρείχε πλούσιο και εξαιρετικό κυνήγι.

     Την ίδια περίοδο και κατά την εορτή της Πασελήνου, τιμούνταν με εξαιρετικές τιμές και οι ‘’εφήμεροι άμπελοι’’ προς τιμήν του Θεαινίου Διονύσου, κατά τις οποίες, μέσα σε μία ημέρα εκτελείτο συμβολικά ένας πλήρης κύκλος αμπελοκαλλιέργειας, όπου, μετά από μυστικές ιεροπραξίες και οργιώδεις χορούς Μαινάδων, των αποκαλούμενων Μυστιδών, του Θεού Διονύσου, ένα θαυματουργικό αμπέλι έκανε την εμφάνισή του και μέχρι τη νύχτα είχε παραχθεί από τους χυμούς του ερυθρός οίνος.

     Την περίοδο αυτή κυριαρχούσαν αγώνες με ανάλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις, που συμβόλιζαν την αέναη κυκλική εναλλαγή των μορφών της πολυεπίπεδης ζωής, με το πέρασμα του ενιαυτού από τη νεκρή φάση προς τη ζώσα αναβλάστηση, το πέρασμα του ηλίου πάνω από το φράγμα ανάμεσα στο χειμώνα και το θέρος.
Αγώνες και εκδηλώσεις, μιμούνταν, όχι μόνο το ρυθμό του κόσμου, αλλά τιμούσαν και την ύλη του σώματος δίνοντάς της υγεία, που ήταν απαραίτητη για την ύπαρξη υγιούς νου.

       β΄. ΘΥΟΣ (σελήνη Απριλίου)

      Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Απριλίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Μαΐου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Όμοιό του στη Θεσσαλία αποκαλούσαν Θύϊο και στη Βοιωτια Θυουΐο. Ήταν η περίοδος των μεγάλων θυσιών, η δε ονομασία του οφειλόταν στο δέντρο θύο, που ευδοκιμούσε ιδιαίτερα στις μεγάλες εκτάσεις της περιοχής του Μαλεαίου Δρυμού, πριν αυτός καταστραφεί από πυρκαγιά.
Τα κλαδιά του θύου, τρυφερά καθώς ήταν αυτήν την εποχή, καιόμενα στα θυσιαστήρια ανέδιδαν εξαιρετική ευωδία που πλημμύριζε τους χώρους, ευχαριστούσε τους πάντες και όσους παρέμεναν περισσότερο χρόνο κοντά στα θυσιαστήρια τους κλυδώνιζε και τους έκανε να χρησμοδοτούν.

     Οι θυσίες, κατεξοχήν αμνοεριφίων, συνοδεύονταν από εορταστικές πομπές και εκδηλώσεις, που είχαν αφετηρία την Κεντρικί Αγορά (Αρχαία Οδό σήμερα) που βρισκόταν στην περιοχή της οδού Αινιάνων, όπου σήμερα βρίσκεται η πινακοθήκη Αλ. Κοντοπούλου.
Κάποιες από τις εκδηλώσεις εκείνες διατηρήθηκαν με τη μορφή του κλήδονα.

       γ΄. ΑΡΕΟΣ (σελήνη Μαΐου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Μαΐου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Ιουνίου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Με την ίδια ονομασία η περίοδος αυτή συναντάται και στη Βιθυνία. Ήταν άλκιμη εποχή, η γερή, η δυνατή, η δοκιμασμένη, αυτή που ενίσχυε, που παρείχε δυνάμεις, που τόνωνε, γι΄ αυτό ως απαραίτητο μετά το φαγητό ήταν καθημερινά το μέλι με το γάλα της αίγας.

     Ήταν ξεχωριστά αφιερωμένη στο νεαρό Δία, που ήταν προστάτης της μελισσοκομίας και του αμπελιού και τον αποκαλούσαν σε πολλά μέρη και (F)Βέλχανο. Αυτόν το αγένιο νεαρό Δία τον καλούσαν οι θρησκευτές να φέρει ως βιοδότης και αναβλαστικός Θεός, το μέγα δώρο της καρποφορίας και της ευτυχίας σε όλους τους ανθρώπους, στους καρπούς και τα ζωντανά.
Στην εορταστική πομπή που σχηματιζόταν και ξεκινούσε από την περιοχή της παλαίστρας (γωνία των οδών Θερμοπυλών και Μιαούλη) πάνω από την οποία βρισκόταν και τα νεκροταφεία, και κατευθυνόταν προς την Κεντρική Αγορά, προηγείτο ένα αγόρι (παις) ‘’αμφιθαλές’’ (που ζούσαν δηλαδή και οι δύο γονείς του), ήταν χρυσοστεφανομένο και κρατούσε στα χέρια του την ‘’κωπό’’, ένα κλαρί διακοσμημένο με κοσμολογικά σύμβολα (ήλιος, σελήνη, γη).
Όλοι οι ἀλλοι που ακολουθούσαν, αντί για άνθη στα χέρια τους κρατούσαν και κουνούσαν, τρυφερούς βλαστούς από ένα είδος πουρναριού που δεν είχαν αγκάθια τα φύλλα του και φυόταν σε πολύ μεγάλες συστάδες, στις νότιες πλαγιές της Όθρης, (Παρασκευής Ταράτσας σήμερα) όπου την προηγούμενη της εορτής σαν εκδρομείς ανέβαιναν ομαδικά οι Λαμιείς και έκοβαν. Εκείνη η εκδρομή διατηρήθηκε μέχρι και μετά το 1940 την πρωτομαγιά.

       δ΄. ΧΡΥΤΤΑΙΟΣ (σελήνη Ιουνίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Ιουνίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Ιουλίου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Εποχή που τη χαρακτηρίζει και παρουσιάζει η ξεραμένη γη, η πυρώδης, η γη που καίγεται, γι΄ αυτό στη Λαμία ήταν αφιερωμένη στον Ήλιο και στη Δήμητρα, η οποία ήταν προστάτιδα γενικά της περιοχής. Στις εορτές και πολιτιστικές εκδηλώσεις κυριαρχούσαν τα ‘’αρτοφόρια’’, εορτές προς τιμήν της Δήμητρος Μεγαλάρτου ή Αρτοφόρου, στις οποίες τελούνταν πομπές με περιφορά φρεσκοψημένων άρτων, σπονδές και αρτοκλασίες.

     Ξεχωριστά τελούνταν και τα ‘’Μεγαλάρτια’’ καθαρά γυναικείες εορτές, με λαμπρότατο εορτασμό, κατά τον οποίο πραγματοποιούνταν αναίμακτες θυσίες με προσφορά στη θεα αρτοσκευασμάτων φρεσκοψημένων που τα έλεγαν ‘’αχαϊνες’’.
Μέσα στη Λαμία υπήρχε μεγαλοπρεπέστατος Ναός της Δήμητρας, κοντά στη σημερινή πλατεία του Πάρκου ή Τσολιά, όπως βεβαιώνει και Ιωάννης Βορτσελάς, ο οποίος τον τοποθετεί στο τετράγωνο των οδών Καραγιανοπούλου-Βύρωνος-Χατζοπούλου-Διάκου, ενώ νότια της Λαμίας και περί τα 11 χλμ. ήταν το κέντρο των Αμφικτυονικών σε Ναό της Δήμητρας, με παλαιότερη ημερομηνία ύπαρξης και λειτουργίας του το – 1522 για την προστασία του οποίου ξεκίνησε το θέρος του -480 (την περίοδο της μεγαλύτερης εορτής της Σπάρτης, αφιερωμένης στον Κάρνειο Απόλλωνα, που απαγορευόταν κάθε άλλη ασχολία), ο βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας με τους 300 Σπαρτιάτες, αφού ο Ναός κινδύνευε από τους Πέρσες και η Σπάρτη ως αμφικτυονίδα πόλη ήταν υποχρεωμένη από τον Αμφικτυονικό Νόμο να τον υπερασπίσει.

     Την περίοδο αυτή, η οποία άρχιζε το θερινό ηλιοστάσιο, οι πολιτιστικές – εορταστικές εκδηλώσεις ήταν κυρίως νυχτερινές, αναπέμπονταν ευχαριστίες προς τη Θεα, της οποίας παρακαλούσαν την εύνοια για καλή σοδειά και ικεσίες για διαφύλαξη της πόλης και της περιοχής από τον καύσωνα και την ξηρασία.
Η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου, όπως προαναφέρθηκε, ήταν αφιερωμένη και στον Ήλιο το γιο του Φαέθοντα, που τιμούσαν με εκδηλώσεις ημέρας, αφού ο Ήλιος τιμούσε ιδιαίτερα την πόλη και την περιοχή της με τη μεγαλύτερη ετήσια ηλιοφάνεια.

     Καθαρά τοπικός μύθος αναφέρει ότι ο Φαέθων ερωτοτροπούσε με μια Λάμια που κατοικοέδρευε στο Λάμο ή Λαμό, , το μεγάλο ρέμα που χώριζε τους δυο λόφους της Λαμίας, τον ανατολικό (ακρολαμία ή Κάστρο) από τον δυτικό (α. Λουκάς) και απ΄το οποίο ασφαλώς πήρε και το όνομά της και η Λαμία, παρακαλούσε ο Φαέθων τον πάτερα Ήλιο να στέκει περισσότερο στην περιοχή, να λιάζει- θερμαίνει την αγαπημένη του και ο Ήλιος του έκανε το χατήρι.

     ε΄. ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΣ (σελήνη Ιουλίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Ιουλίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Αυγούστου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Ήταν ξεχωριστά αφιερωμένο στον Ποσειδώνα και τη θάλασσα, η οποία έφτανε μέχρι τις παρυφές της Λαμίας, στην περιοχή της Νέας Άμπλιανης. Ο Ποσειδώνας ήταν από τους κατεξοχήν τιμώμενους Θεούς στη Λαμία και, όπως για τη Δήμητρα, υπήρχε μεγαλοπρεπέστατος Ναός, ο οποίος πιθανόν να ήταν νότια της αποκαλούμενης σήμερα ‘’αρχαίας οδού’’ στη πινακοθήκη Α. Κοντοπούλου εκεί όπου υπήρχε υπαίθρια στάθμευση.

     Η Λαμία κυκλοφορούσε νομίσματα αφιερωμένα στον Ποσειδώνα, αλλά υπάρχει και ο μύθος, χωρίς συγκεκριμένα στοιχεία, ότι η κόρη του Λάμια έδωσε το όνομά της στην πόλη.
Την περίοδο αυτή ωρίμαζαν και οι σκέψεις, οι ιδέες, οι γνώσεις και οι αντιλήψεις ηθικών και συναισθηματικών καταστάσεων. Κατά την διάρκειά της τελούνταν μεγάλες θυσίες, πομπές, αρματοδρομίες, θαλασσινοί αγώνες, γυμνικοί, παίδων, εφήβων και ανδρών και παρατίθεντο και δημοτελή γεύματα και συμπόσια.

     στ΄. ΠΑΝΑΜΟΣ (σελήνη Αυγούστου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Αύγουστου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Σεπτεμβρίου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Με την ίδια ονομασία το συναντάμε και στην Αιτωλία, και στη Βοιωτία και ήταν το σπουδαιότερο, αφού ήταν περίοδος βοηθητική, μεταβατική, ελεύθερη, ανακουφιστική με τα μελτέμια να κυριαρχούν, να απομακρύνουν τη φλόγα και να φέρνουν την ωραιότερη, γλυκύτερη και συμφερότερη εποχή της παγκαρπίας, το Φθινόπωρο ή Μετοπωρινή εποχή.
Ήταν αφιερωμένη στον Μεταγείτνιο Απόλλωνα, που ήταν προστάτης των μετοικούντων και της εφαρμογής των καλών σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων.
Στη Λαμία, την περίοδο αυτή, ο επισκέπτης έβρισκε μια φιλοξενία ιδιαίτερης προσοχής, αξίας και σημασίας, καθώς και πολύ καλές σχέσεις. Ήταν εποχή που ανήκε στον καθένα και σε όλους, γι΄ αυτό και αποκαλέστηκε παναμός, από τη σύνθεση των λέξεων παν = όλος και αμός (εμός) = δικός μου (μας).

    Οι τελευταίες ημέρες της περιόδου αυτής ήταν ειδικά αφιερωμένες στη Δήμητρα, γι΄ αυτό τελούνταν στο Ναό της Πυλαίας Δήμητρας στην Ανθήλη ή Ανθηλή κοντά στα Θερμοπύλια, η Μετοπωρινή Αμφικτυονία, από τις πιο σημαντικές εκδηλώσεις (παλαιότερη χρονολογία τελέσεώς της αναφέρεται το – 1522 περίπου, που ήταν γνωστή ανά το Πανελλήνιο, με την κυριαρχούσα σ΄ αυτή υποχρεωτική εκεχειρία, πολύ πιο πριν καθιερωθεί αυτή στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

     ζ΄. ΙΤΩΝΙΟΣ (σελήνη Σεπτεμβρίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Σεπτεμβρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Οκτώβριου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Ήταν η εποχή της σποράς και ήταν αφιερωμένο στην Ιτώνια Αθηνά και τον Διόνυσο. Η λατρεία της Ιτωνίας Αθηνάς ξεκίνησε από την Θεσσαλική πόλη Ιτών ή Ιτωνιάς, νότια της πόλης Φυλακη, στην περιοχή δυτικά του Αλμυρού. Ήταν πόλη της Αχαΐας Φθιώτιδος, που συμφώνα με την μυθιστορία την είχε χτίσει και ήταν προστάτης της ο Ίτων, γιος του Αμφικτύονα και εγγονός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και , όπως λέγεται, ήταν βασιλιάς των Θεσσαλών και ευρετής της χύσεως του χαλκού, η δε Ιτωνία Αθηνά ήταν η κόρη του.

     Οι εορτές και εκδηλώσεις που τελούνταν στη Λαμία την περίοδο αυτή, κατά κύριο λόγο αφορούσαν και αναφέρονταν στη σπορά, από τις προετοιμασίες, στο όργωμα και γι΄ αυτό είχαν αναφορά στη Δήμητρα. Αναφέρονταν όμως και στον τρύγο, γι΄ αυτό είχαν και αφιερώσεις στον Διόνυσο, τον οποίο τιμούσαν με λαμπρότητα γενικότερα στην ‘’ευάμπελο Φθία’’ και στη Λαμία, χωρίς όμως να αναφέρονται και οργιαστικές εκδηλώσεις τότε.

     η΄. ΑΠΕΛΛΑΙΟΣ (σελήνη Οκτωβρίου)    

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Οκτωβρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Νοεμβρίου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Ήταν η περίοδος των μεγάλων Συνεδρίων, κατά τα οποία, στη Λαμία προσέρχονταν και κατέλυαν μετά τη Μετοπωρινή Αμφικτυονία παρά πολλοί αξιόλογοι ξένοι και συμμετείχαν στα Συνέδρια, τα οποία ουσιαστικά ήταν συνέχεια της Αμφικτυονίας.
Ανάμεσα σ΄ αυτούς συμπεριλαμβάνονταν και μεγάλοι και ξακουστοί ποιητές, ρήτορες, ιστορικοί, γεωγράφοι, οι οποίοι έρχονταν να θαυμάσουν την πόλη και την ιδιομορφία των κατοίκων της, που φημίζονταν για φυσική απόδοση απόλυτης δικαιοσύνης.
Αυτοί, επισκεπτόμενοι και την παλαίστρα, δίδασκαν στους αθλητές στις αίθουσες που αποκαλύφθηκαν και που κρατήθηκε μια μόνον, πλάι στη μεικτή αίθουσα που αποτελούσε το κονιστήριο, το ελειοθέσιο και το ψυχρό λουτρό (γωνία Θερμοπυλών και Μιαούλη), αφού σ΄ εκείνες τις αίθουσες λειτουργούσε και δημόσιο σχολείο για τους αθλητές, σύμφωνα με την αρχή:
‘’νους υγιής εν σώματι υγιές’’

και του Αντισθένους το :
‘’Δει τους μέλλοντας αγαθούς άνδρας γενέσθαι, το μεν σώμα γυμνασίοις ασκείν, την δε ψυχήν παιδεύειν’’
(πρέπει , εκείνοι που θέλουν να γίνουν ενάρετοι άνθρωποι, το μεν σώμα τους να γυμνάζουν στα γυμνάσια, την δε ψυχή τους να εκπαιδεύουν).

      Η περίοδος αυτή ήταν αφιερωμένη ιδιαίτερα στον Απόλλωνα, από τον οποίον πήρε και την ονομασία της, από τον διαλεκτικό τύπο Απελλών, αλλά ήταν αφιερωμένη και στη θεά του Κυνηγίου , την Αρτέμιδα, επειδή ήταν και περίοδος κυνηγίου και από την περιοχή, που ήταν και είναι κι ακόμα πέρασμα αποδημητικών πουλιών, που κατεβαίνουν από τις ψυχρές για τις θερμές χώρες για τον ερχόμενο χειμώνα.

     Στις εορτές και εκδηλώσεις, πρωτοστατούσαν θυσίες πτηνών, καθώς και γεύματα και δείπνα κυρίως με πτηνά, μετά από τα οποία υποχρεωτικά η κατ΄ έθιμο διανέμονταν βρασμένοι σπόροι, περιβρεγμένοι με γάλα αίγας και μέλι. Συμπεριλαμβάνονταν ακόμα και εκδηλώσεις που αναφέρονταν ιδιαίτερα στην αύξηση της νυκτός και μείωση της ημέρας.

     θ΄. ΘΕΜΙΣΤΙΟΣ (σελήνη Νοέμβριου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Νοεμβρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Δεκεμβρίου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Ήταν περίοδος δικαστική και ήταν εξαιρετικά αφιερωμένη στον πάτερα των Θεών και ανθρώπων, τον Ξένιο Δία, Ναός και βωμός του οποίου υπήρχε στην περιοχή που περικλείεται από τις οδούς: Βύρωνος- Έσλιν- Σατωβριάνδου και Πατρόκλου, λίγο μέσα από το νοτιοδυτικό τείχος της πόλης.

     Ο Ξένιος Δίας για τους αρχαίους Λαμιείς, λειτουργούσε με το αναφερόμενο στην Οδυσσεια Ζ΄-207:
‘’Προς γαρ Διος εισίν άπαντες ξείνοι τε πτωχοί τε’’.

     Η φιλοξενία εκείνη, δεν αναφερόταν μόνο στις σχέσεις που ενώνουν για πολλές οικογένειες που κατοικούν μεν μακριά η μία από την άλλη, σμίγουν δε σε κάποια χρονικά διαστήματα από αίτια κυρίως θρησκευτικά, αλλά είχε γενικότερη και ευγενέστερη υπόσταση και ήταν συνέχεια κατά κάποιον τρόπο της προηγούμενης περιόδου, αφού η φιλοξενία του Ξενίου Διός έπρεπε να προσφέρεται χωρίς διάκριση προς όλους ανεξαιρέτως, γνωστούς και αγνώστους και πιο πολύ σε φτωχούς και σε ζητιάνους, πολλοί από τους οποίους ήταν και ραψωδοί.
Η συνήθεια αυτή κρατήθηκε αναλλοίωτη στη Λαμία μέχρι και μετά τη γερμανική κατοχή, οπότε άρχισε να ατονεί μέχρι που χάθηκε, ύστερα από την αλλοίωση του πληθυσμού της πόλης με την είσοδο και εγκατάσταση σ΄ αυτήν των καταδιωκόμενων.

     Αγαπημένο ιστόρημα στην αρχαία Λαμία αυτήν την εποχή ήταν το αφηγούμενο την φιλοξενία του Διός και του Ερμού από τα δύο γεροντάκια Φιλήμονα και Βαυκίδα. Την περίοδο αυτή διεξάγονταν και μεγάλες δίκες, που είχαν χαρακτηριστικό τους την απόδοση απόλυτης δικαιοσύνης. Γι΄ αυτό και στις εορταστικές εκδηλώσεις αυτή την περίοδο, που ήταν και πολυποίκιλες, τιμούσαν ιδιαίτερα το ήθος, την τάξη, το δίκαιο, το νόμιμο, το ορθό, το όσιο και ξεχωριστά το ισχύον έθος, με ιδιαίτερα βραβεία.
Γαλουχημένοι με τις προαναφερόμενες αρχές και οι Λαμιείς δικαστές, διακρίθηκαν σε Αμφικτυονικά Συνέδρια για το απόλυτο ορθό, δίκαιο και αντικειμενικό τους πνεύμα, γι΄ αυτό και τιμήθηκαν κατ΄ επανάληψη με χρυσά βραβεία.

      Στις εκδηλώσεις προσφέρονταν θυσίες για καλή σπορά, για αποδοχή από τον Δία της προσφερόμενης γενικά φιλοξενίας και παντού κυριαρχούσε η διανομή βρασμένων πολύσπορων και μια εξαιρετική ποικιλία αρτοσκευασμάτων.

     ι΄. ΒΥΟΜΙΟΣ (σελήνη Δεκεμβρίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Δεκεμβρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Ιανουαρίου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Ήταν η νεκρή περίοδος με τη συνεχή υγρασία, με χιόνια και κρύο και ήταν αφιερωμένη στον Ποσειδώνα, του οποίου επιδίωκαν την εύνοια, ώστε η υγρασία και τα νερά να μην βλάψουν τα σπαρτά και τη βλάστηση.

     Η ονομασία του πρέπει να οφείλετο στο ρήμα βύω που σημαίνει βουλώνω, κλείω, φράττω, γεμίζω, στουπώνω, αφού η περίοδος αυτή είναι κατεξοχήν κλεισμένη από συνεχή κακοκαιρία.
Περιορισμένες πολύ ήταν και οι εορταστικές εκδηλώσεις, που είχαν πανηγυρικό τόνο μόνο κατά την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου και ήταν νυχτερινές.

     ια΄. ΘΡΥΞΑΛΛΙΟΣ (σελήνη Ιανουαρίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Ιανουαρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Φεβρουαρίου και μετρούσε τριάντα μία ημέρες. Ήταν η περίοδος με τις Αλκυονίδες Ημέρες, αφού εκείνοι, χωρίς όργανα που υπάρχουν σήμερα, είχαν βρει ακριβώς και την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου και είχαν υπολογίσει επτά μέρες πριν και επτά μέρες μετά την ημέρα αυτή, αποδίδοντας το φυσικό φαινόμενο που παρατηρούνταν στο διάστημα αυτό, με τον θαυμάσιο μύθο του Κύηκα και της Αλκυόνης, βασιλέων της Τραχίνας, που τιμωρήθηκαν από τον Δία για την οίηση, την έπαρσή τους.

     Ήταν η περίοδος της βαθιάς ζεστής ανάσας μέσα στη καρδιά του χειμώνα με το ευχάριστο άγγελμα ότι θα ξαναρχίσει σύντομα η νέα ζωή. Μια ευχάριστη ανάπαυλα, που οι Λαμιείς τη δέχονταν με απόλυτη ικανοποίηση, με κοινά δείπνα και συμπόσια, απ΄ τα οποία ξεπηδούσαν και ευχάριστες χαρούμενες εκδηλώσεις.
Ακολουθώντας τη σταθερή μεταμφίεση της φύσης, επιχειρούσαν και οι Λαμιείς μεταμφιέσεις και μάλιστα απόλυτα εναρμονισμένες με τις θρησκευτικές δοξασίες. Ήταν αφιερωμένη κι αυτή στο Διόνυσο και στις εορταστικές εκδηλώσεις επικρατούσαν πομπές μεταμφιεσμένων, που ξεκινούσαν από την περιοχή της Παλαίστρας και ανέβαιναν με τραγούδι, γλέντι και χορό προς την κεντρική αγορά.
Αλλά αυτές οι εκδηλώσεις συνεχίζονταν και στην αμέσως επόμενη περίοδο, καλύτερες και σημαντικότερες.

     ιβ΄. ΓΕΥΣΤΟΣ (σελήνη Φεβρουαρίου)

     Αποκαλούσαν το διάστημα από τα μέσα περίπου του σημερινού Φεβρουαρίου (στη νέα σελήνη) μέχρι τα μέσα του σημερινού Μάρτιου και μετρούσε τριάντα ημέρες. Ήταν η περίοδος της σπουδαίας ένωσης, της ζωής της χαμένης με την ζωή που αρχίζει.
Ήταν η αρχή της αναγέννησης της Φύσης, που επιδρά καταλυτικά και στον άνθρωπο. Στο διάστημα αυτό εορταζόταν η μεγαλύτερη εορτή, τα Ανθεστήρια, καθιερωμένη από τον Αμφικτύονα, το γιο του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και αδελφό του Έλληνα, τον αναμορφωτή της περιοχής και ιδρυτή των Αμφικτυονιών, της πρώτης ουσιαστικά καθιερωμένης και υποχρεωτικά τηρούμενης ειρηνευτικής περιόδου, με κυρίαρχη για πρώτη φορά την εφαρμογή της εκεχειρίας.

     Εκτός από τη συνέχεια των μεταμφιέσεων, οι οποίες τώρα ήταν συγκεκριμένες, αφού φορούσαν προσωπεία θεών, ήταν και κοινή εορτή των άνθεων και των αποβιωσάντων, γι΄ αυτό από την 11η μέχρι και τη 13η ημέρα του , εορτάζονταν κατά σειρά και ημέρα:

     α’) Τα Πιθοίγια ή ημέρα του Αγαθοδαίμονος :
κατά την οποία άνοιγαν τους πίθους με τους ‘’νεανίες οίνους’’ (τα καινούργια κρασιά) και με θυσίες και συμπόσια σε καθολική συμμετοχή αστών και αγροτών, ελεύθερων και μη, στεφάνωναν συμβολικά με άνθη τα κεφάλια των παιδιών που είχαν γεννηθεί την προηγούμενη χρονιά, με την έννοια ότι οι πεθαμένοι πρόγονοι ξαναγυρίζουν με την επιστροφή των άνθεων και με το νέο παιδί, το οποίο έπαιρνε τη θέση του χαμένου πρόγονου.

     β’) Οι Χοές (κύπελλα) :
με πολυποσίες άκρατου οίνου , από συνδαιτυμόνες οι οποίοι ήταν στεφανωμένοι με άνθη και συνοδεύονταν από γλυκύσματα που αποκαλούνταν ‘’φινόδημοι’’. Μεθυσμένοι έτσι επιχειρούσαν μεταξύ τους ανταλλαγές σκωμμάτων και ασκωλιασμούς. (Σκώμματα= λεκτικά πειράγματα και ασκωλιασμοί= πηδήματα και προσπάθειες σταθεροποίησης πάνω σε φουσκωμένα αλειμμένα με λάδι τομάρια τράγων ή και στο ένα πόδι με το άλλο να αιωρείται.
Την ημέρα αυτή τη θεωρούσαν αποφράδα αφού έβγαιναν οι νεκροί και ο λαός κατέφευγε σε μια σειρά αποτροπιαστικών πράξεων.
Συνεχίζεται αυτό και σήμερα σε πολλά μέρη , χωριά κυρίως, το πρωί της Καθαροδεύτερας.

     γ’) Οι χύτροι:
που ήταν ημέρα επιμνημόσυνη με διανομή βρασμένων πανσπερμιών που όμως τα μαγείρευαν και με λαχανικά και τα σέρβιραν με ταυτόχρονη διανομή ανθέων. Στο τέλος των εορτασμών γινόταν η επάνοδος των ψυχών των νεκρών στον Άδη και ακολουθούσε εξορκισμός των αρνητικών ψυχικών οντοτήτων με την ομαδική κραυγή :
ΘΗΡΑΖΕ ΚΗΡΕΣ ΟΥΚΕΤ΄ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ.
Στη διάρκεια της τρίτης ημέρας διοργανώνονταν και αθλητικοί αγώνες που λέγονταν ‘’χύτρινοι’’ με απονομή των επάθλων από τον πρώτο άρχοντα της πόλης ( η Λαμία είχε τρεις άρχοντες).
Σε όλη την διάρκεια έκαναν σπονδές στον Διόνυσο.

     ΕΠΙΛΟΓΟΣ

     Όπως σαφώς γίνεται αντιληπτό, εκείνο που επικρατούσε σε όλες τις ετήσιες εκδηλώσεις ήταν η Ευσέβεια (προς τους Θεούς), γύρω από την οποία καθορίζονταν τα δρώμενα.
Επίσης , συνήθειες και εκδηλώσεις που φαίνονται ξενόφερτες, ειναι γνησιότατες τοπικές από αρχαιοτάτων χρόνων, όπως για παράδειγμα οι μεταμφιέσεις, όπου στις σημερινές προσωπίδες υπήρχαν τα προσωπεία, οι βρασμένοι σπόροι κ.α.
Κέντρα όλων των εκδηλώσεων ήταν η Κεντρική Αγορά και η Παλαίστρα, που βρισκόταν στο νοτιοανατολικό άκρο των νεκροταφείων.
Τέλος οι θαλασσινές εκδηλώσεις γίνονταν στην περιοχή κάτω από την σημερινή οδό Κύπρου, ανατολικότερα της οδού Αμφικτυόνων, με βόρειο άκρο το όριο της Λεωφόρου Ελευθερίας.

Βιβλιογραφία:
Βορτσελά Ιων. ΦΘΙΩΤΙΣ
Γαρδίκη Δημ. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΗΣ ΛΑΜΙΑΣ
Γεωργαλά Γ. ΠΟΙΟΙ ΗΣΑΝ
Ρασσιά Βλάση ΕΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΙΕΡΟΠΡΑΞΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Ρ. Γκρέιβς ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ
Δημητράκου ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ 15 ΤΟΜΟΙ
Εκδοτική Εστία ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΛΕΞΙΚΟ ΕΡΓΩΝ 6 ΤΟΜΟΙ
Πασσά Ιων. ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ
Τατσόμοιρος Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΕΣΕΩΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ

Σύντομος σύνδεσμος -shortlinh- ἄρθρου: http://wp.me/p2VN9U-Dd

Τὰ πνευματικὰ δικαιώματα τοῦ ἄρθρου ἀνήκουν στὴν σελίδα τοῦ facebook Γνωρισε τους τοπους και τις πολεις των Προγονων

http://anihneftes.wordpress.com

ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ ΩΣ ΤΟΝ ΜΩΑΜΕΘ[Μέρος Γ΄]

[Μέρος Γ΄]
Οι Κεδαρίτες

Ασσύριοι ιππείς χτυπούν Κεδαρίτες σε μάχη

Σημαντική αρχαία Αραβική φυλή με καταγωγή απο τον Κεδάρ δεύτερο γιό του γενάρχη των Αράβων Ισμαήλ γιού του βιβλικού Αβραάμ και της δούλης του Αγάρ, οι Κεδαρίτες αναφέρονται στην Γένεση (25:13) και στα 1 Χρονικά (1:29), ζούσαν ανάμεσα στον Περσικό κόλπο και την χερσόνησο του Σινά. Ήταν σύμμαχοι των Ναβαταίων των απογόνων του Ναβαιώθ μεγαλύτερου αδελφού του Κεδάρ με τους οποίους τελικά αφομοιώθηκαν ή κατακτήθηκαν τον 2ο αιώνα μ.χ. οι Κεδαρίτες έχουν πολύ ισχυρή παρουσία στις επιγραφές των νεο - Ασσυρίων με ονόματα όπως Qadri, Qidarri, Qidari και Qudari. Ο κορυφαίος Αραβολόγος ιστορικός και θεολόγος Φίλιππ Κίνγκ (Phillip King) αναφέρει οτι οι Κεδαρίτες βρέθηκαν στο μέγιστο ύψος της ακμής τους ανάμεσα στον 8ο και τον 4ο αιώνα π.χ. τότε είχαν έντονη επαναστατική παρουσία σε βάρος των κυριάρχων τους Ασσυρίων. Πρώτη επιγραφή με το όνομα των Κεδαριτών βρέθηκε την εποχή του Ασσύριου βασιλιά Τιγκλάθ - Πιλεσέρ του 3ου (737 π.χ.) σε μιά λίστα πάνω σε μιά επιγραφή που καταγράφονται οι υποτελείς βασιλείς οι οποίοι του πλήρωναν φόρο υποτέλειας ανάμεσα τους ήταν και ο βασιλιάς των Κεδαριτών Ζαμπίμπ (738 - 732 π.χ.). Η κόρη και διάδοχος του βασίλισσα Γατί έστειλε στρατιωτικές δυνάμεις μαζί με τον αδελφό της για να βοηθήσει τον επαναστάτη  Βαβυλώνιο βασιλιά Μεροντάχ - Βαλοντάν που είχε συμμαχήσει με τον βασιλιά του Ελάμ εναντίον του Ασσύριου βασιλιά Σεναχειρίμπ (703 π.χ.). Τα Ασσυριακά βασιλικά χρονικά του Σεναχειρίμπ αναφέρουν την Γατί σάν μιά ισχυρή βασίλισσα για γυναίκα και οτι στην μάχη αιχμαλώτισε τον αδελφό της, οι επιγραφές του Εσαρχαδών και του Σαρδανάπαλου ταυτίζουν τους Κεδαρίτες με τους Άραβες ο βασιλιάς του Κεδάρ Αζαέλ (690 - 676 π.χ.) αναφέρεται στην επιγραφή και σάν βασιλιάς των Αράβων. Όταν ο Σεναχειρίμπ επιτέθηκε στην Βαβυλώνα (691 - 689 π.χ.) κατέκτησε την Αντουμάττα φέροντας στην Ασσυρία σάν λάφυρα την βασίλισσα Τικουνού και θείες εικόνες, ο Εσαρχαδών επέστρεψε πίσω τις θείες εικόνες τοποθέτησε βασιλιά ξανά τον Αζαέλ αυξάνοντας τον φόρο υποτέλειας στις 65 καμήλες. Ο Εσαρχαδών όρισε τον γιό του Αζαέλ Γιοτά σάν διάδοχο του, ο Γιοτά αργότερα ξεσήκωσε τον λαό της Αραβίας κατά του Σαρδανάπαλου αλλά τον συνέλαβε ο Καμουσαλτού βασιλιά του Μωάβ σύμμαχος του Σαρδανάπαλου (604 π.χ.) παραδόθηκε στον Ασσύριο βασιλιά που τον θανάτωσε στην Νινευή.  Μετά τον θάνατο του Γιοτά βασιλιάς των Κεδαριτών ή των Αράβων (η ταύτιση των ονομάτων απο τους Ασσύριους δείχνει οτι ήταν ο ισχυρότερος Αραβικός λαός της εποχής) τοποθετήθηκε απο τον Σαρδανάπαλο ο Αμπιγιάτε (Abiyate) αλλά και αυτός αργότερα συμμάχησε με τους Ναβαταίους εναντίον των Ασσυρίων. Την εποχή της Περσικής κυριαρχίας (6ος - 4ος αιώνας π.χ.) οι Κεδαρίτες είχαν τον έλεγχο της ερήμου ανάμεσα στην Αίγυπτο και την Παλαιστίνη, ο Ηρόδοτος τους τοποθετεί στην χερσόνησο του Σινά δίπλα απο τα Αιγυπτιακά σύνορα. Μετά τον 4ο αιώνα με την άνοδο των Ναβαταίων σάν κυρίαρχο Αραβικό έθνος σταδιακά παρήκμασαν, τελικά τον 2ο αιώνα μ.χ. είχαν ενωθεί μαζί τους με ειρηνικό τρόπο ή με υποταγή.
Οι Νότιοι Άραβες

Τα βασίλεια/φυλές της Νότιας Αραβίας

Οι Νότιοι Άραβες ζούσαν απομονωμένοι για χιλιετίες στο Νότιο άκρο της Αραβικής χερσονήσου στην θέση της σημερινής δημοκρατίας της Υεμένης και το Ομάν, υπήρξαν οι καθαρότεροι Σημίτες σε όλο τον κόσμο  αφού ακόμα και σήμερα δέν έχουν υποστεί καμιά επιμειξία με μή Σημίτικες φυλές. Θεωρούνται κατά πολλούς η κοιτίδα όλων των Σημιτών αφού οι νομάδες που δημιούργησαν αργότερα τις μεγάλες αυτοκρατορίες των Ακκάδων των Ασσυρίων και των Βαβυλωνίων μετανάστευσαν απο την 4η χιλιετία π.χ. απο εκείνη την περιοχή μέσω της Αραβικής ερήμου. Οι ανθρωπολόγοι θεωρούν οτι οι Σημίτες προέρχονται απο την Δηναρική φυλή με αρχική κοιτίδα τον Καύκασο γι'αυτό αποτελεί αίνιγμα πώς βρέθηκαν εκεί, αλλά η ίδια η βίβλος λέει οτι η κιβωτός του Νώε προσάραξε στον Καύκασο στην συνέχεια ο ίδιος ο μεγαλύτερος γιός του ο Σήμ γενάρχης των Σημιτών ίδρυσε σε εκείνη την περιοχή την Μαρίμπ. Γιός του Σήμ ήταν ο Αφραδάξ, γιός του Αφραδάξ ήταν ο Καινάν, γιός του Καινάν ο Σελάχ, γιός του Σελάχ ήταν ο Εβέρ και γιοί του Εβέρ προπάππου του Αβραάμ οι Φαλέγ και Ιεκτάν, απο τον Ιεκτάν σύμφωνα με την βίβλο κατάγονται όλες οι Σημίτικες φυλές της νότιας Αραβικής χερσονήσου.  Ο Ιεκτάν απέκτησε 13 γιούς που όλοι σχεδόν έχουν τα ονόματα των νότιων Αραβικών φυλών, οι γιοί του όπως αναφέρονται στην Γένεση (10:26 - 29) ήταν : Ελμωδάδ, Σαλέθ, Σαρμώθ, Ιαράχ, Οδορρά, Αιβήλ, Δεκλά, Ευάλ, Αβιμαέλ, Σαβά, Ουφείρ, Ευειλά, Ιωβάβ.

Το αρχαίο φράγμα της Μαρίμπ

Τα αρχαιότερο και σημαντικότερο αρχαίο βασίλειο στην νότια Αραβία στην περιοχή της Υεμένης ήταν το βασίλειο των Σαβά με την θρυλική βασίλισσα Μακέδα η οποία επισκέφτηκε τον Σολομώντα οπου περιγράφεται να θαυμάζει την σοφία του και να τον ερωτεύεται. Με τον Σολομώντα η Μακέδα έκανε γιό τον Μενελίκ γενάρχη των βασιλέων της Αιθιοπίας στην πιό μακρόχρονη δυναστεία της ιστορίας που διαρκεί μέχρι σήμερα, μαζί με τους Σαβά στα αρχαιότερα χρόνια υπήρχαν τα βασίλεια των Κουαταμπάν, των Αδραμώ, και των Μηναίων όλα στην περιοχή της Υεμένης. Η μεγάλη ευημερία των αρχαίων βασιλείων της Υεμένης ειδικά του Σαβά οφειλόταν στο τεράστιο φράγμα του Μαρίμπ της πρωτεύουσας των Σαβά και της πόλης που σύμφωνα με την παράδοση έχτισε ο ίδιος ο γιός του Νώε Σήμ ο βιβλικός γενάρχης των Σημιτών. Οι έρευνες έχουν δείξει οτι υπήρχαν φράγματα στην περιοχή απο το 3000 π.χ. ώστε να εκμεταλλεύονται οι κάτοικοι το νερό απο τις πλημμύρες για να ποτίζουν τα χωράφια τους, το πρώτο μεγάλο φράγμα χτίστηκε γύρω στο 750 π.χ.  με μήκος 580 m και ύψος 4 m. σε γήινη δομή. Το 500 π.χ. επεκτάθηκε με την δημιουργία δεύτερης δομής ύψους 7 m η τελική του δομή πραγματοποιήθηκε το 115 π.χ. όταν κυβερνήτες της περιοχής ήταν οι Ομηρίτες/Χιμαιρίτες. Το φράγμα σταδιακά υπέστη φθορές απο σεισμούς και φυσικές καταστροφές με αποτέλεσμα να μήν μπορεί να παρέχει επαρκείς ποσότητες ύδατος αναγκάζοντας τους κατοίκους να μεταναστεύσουν κατά κύματα στην βόρεια Αραβία.

Το σύμβολο της σημερινής Υεμένης με το φράγμα της
Μαρίμπ

Η τελική καταστροφή του φράγματος το 575 έφερε οριστική εγκατάλειψη της περιοχής, το σύγχρονο φράγμα ύψους 38 m κτίστηκε το 1986, οι λαοί που μετανάστευσαν εκείνη την εποχή στην βόρεια Αραβία ήταν οι : Λακμιδών, Ταί και Γκασσανίδες. Οι Ομηρίτες εμφανίστηκαν τον 1ο αιώνα π.χ. αναφέρονται περισσότερο σάν ομοσπονδία παλιότερων φυλών παρά σάν αυτόνομη φυλή είχαν αρχικά πρωτεύουσα την Ζαφάρ σε υψόμετρο 3.000 μέτρα αλλά το 537 - 548 την μετέφεραν στην Σανά την σημερινή πρωτεύουσα της Υεμένης πανάρχαια πόλη που κατά την παράδοση κτίστηκε επίσης απο τον Σήμ. Το φράγμα της Μαρίμπ ήταν η αιτία που οι Άραβες  δέν στράφηκαν στον χριστιανισμό λόγω του οτι έμειναν απομονωμένοι στον νότο με συνεχείς εμπορικές σχέσεις μόνο με τους Αιθίοπες οι οποίοι έγιναν σύμμαχοι των Βυζαντινών εκχριστιανίζοντας τους Ομηρίτες με στρατιωτικά μέσα τον 6ο αιώνα. Οι Ομηρίτες πρίν δεχτούν την επίθεση των Αιθιόπων και των Βυζαντινών είχαν ασπαστεί τον Ιουδαισμό με τον βασιλιά τους Αμπού - Καριμπά μετά απο εκστρατεία του στα τέλη του 5ου αιώνα στην Μεδίνα περιοχή που βρισκόταν υπο τον έλεγχο των Ιουδαίων. Η Υεμένη καταλήφθηκε τον 7ο αιώνα απο μουσουλμάνους Άραβες ιμάμηδες που την μετέτρεψαν σε χαλιφάτο, τον 11ο αιώνα έπεσε στα χέρια των Αιγυπτίων, τον 16ο αιώνα των Τούρκων ανεξαρτητοποιήθηκαν απο τους Τούρκους (1918) μετά την διάλυση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Οι αρχαίοι λαοί της Νότιας Αραβίας

Μπρούτζινος ανδριάντας
Σαβαίου

• Σαβαίοι (Sabaeans) : Πανάρχαιος λαός της ΝΔ Αραβίας στην περιοχή της σημερινής Υεμένης απο όπου επεκτάθηκαν απέναντι στην Αφρική στην περιοχή της Αιθιοπίας, επικράτησαν σε διάφορους Αφρικάνικους λαούς όπως οι Χαμπασάτ ή Χαμπές συντελώντας στην εθνογένηση του λαού του Αξούμ. Σύμφωνα με την βίβλο η βασίλισσα των Σαβαίων ή Σαβά Μακέδα επισκέφτηκε τον βασιλιά Σολομώντα θαυμάζοντας την σοφία του, έκανε μαζί του γιό τον Μενελίκ ο οποίος είναι γενάρχης των βασιλέων της Αιθιοπίας η δυναστεία του κρατάει έως τις μέρες μας. Δέν υπάρχει καμιά απόδειξη γύρω απο αυτό στις Σαβαικές επιγραφές το όνομα του βασιλιά των Σαβαίων Ιθαμάρα αναφέρεται μονάχα σε επιγραφή σχετικά με τους υποτελείς του Ασσύριου βασιλιά Σαργών του 2ου (715 π.χ.) οπου σύμφωνα με την επιγραφή ζούσαν στην βόρεια Αραβία. Η ιστορία τους χωρίζεται σε τρείς περιόδους : Στην πρώτη βασίλευσαν οι Μακάριμπ (Αραβικά συγγενείς) με πρωτεύουσα την Σίρβα, καταγράφονται 10 ηγεμόνες απο τον 9ο ώς τον 6ο αιώνα π.χ. , η δεύτερη απο τον 6ο αιώνα ώς το 116 π.χ. με πρωτεύουσα κατά τον Στράβωνα την Μαριάβα οπου καταγράφονται 17 βασιλείς. Το 116 π.χ. το βασίλειο τους καταλαμβάνεται απο τους Ομηρίτες οι οποίοι γίνονται η κυρίαρχη δύναμη στην νότια Αραβία, τον 2ο αιώνα μ.χ. οι Ομηρίτες προσωρινά εξασθένησαν οπότε οι Σαβαίοι βρήκαν ξανά την ευκαιρία να εγκαταστήσουν την τρίτη περίοδο βασιλείας τους που διήρκεσε ώς τα τέλη του 3ου αιώνα τότε οι Ομηρίτες έγιναν οριστικά κυρίαρχοι της περιοχής. Την δεύτερη περίοδο κυριαρχίας τους την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου τον 4ο αιώνα π.χ. η περιοχή τους είχε απίστευτα πλούτη, ο μεγάλος Έλληνας στρατηλάτης έστειλε τρείς απεσταλμένους στο εσωτερικό της χώρας για να δεί άν τα πλούτη προέρχονταν απο τα εδάφη της ή απο εμπόριο. Τελικά όταν του ανακοίνωσαν οτι τα πλούτη ήταν προιόν εμπορίου με την Ινδία ο Μ.Αλέξανδρος κατάλαβε οτι δέν αξίζει τον κόπο να κατακτήσει την περιοχή, αργότερα όταν ανέλαβαν το εμπόριο οι Σελευκίδες η περιοχή παρήκμασε.
• Κουαταμπάν (Qataban) :  Ένα απο τα αρχαία νότια Αραβικά βασίλεια στην περιοχή της κοιλάδας του Μπαιχάν λίγο ανατολικότερα απο το Νοτιοδυτικό άκρο οπου βρισκόταν η κοιτίδα του βασιλείου των Ομηριδών, νοτιότερα απο τους Σαβαίους στα ανατολικά τους βρισκόταν το βασίλειο των Αδραμώ. Η πρωτεύουσα τους Θαμνά βρισκόταν στο κέντρο εμπορικού δρόμου και ήταν το σημαντικότερο βασίλειο της νότιας Αραβίας το δεύτερο μισό της 1ης χιλιετίας π.χ. το κράτος τους καταλήφθηκε απο τους Ομηρίτες στις αρχές του 3ου αιώνα μ.χ.
• Αδραμώ (Hadhramaut) :  Ένα απο τα αρχαία νότια Αραβικά βασίλεια στο μέσο της χερσονήσου, στα ανατολικά της σημερινής Υεμένης και στα δυτικά του Ομάν στην θέση των πρώην σουλτανάτων των Κουατί (Quaiti) και Καθιρί (Kathiri). Τα δύο σουλτανάτα καταργήθηκαν μετά την ανακήρυξη της δημοκρατίας της Υεμένης (1967) σήμερα αποτελεί την επαρχία του Αδραμώ της δημοκρατίας της Υεμένης. Οι κάτοικοι μιλούν μιά τοπική διάλεκτο της Αραβικής υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την ονομασία της η πιθανότερη οτι ονομάστηκε έτσι απο τον Αζαρμαβέθ (Hazarmaveth) γιό του Ιοκτάν, εγγονό του Εβέρ και δισέγγονο του Σήμ γενάρχη των Σημιτών κατά άλλους το όνομα προήλθε απο την Ελληνική λέξη υδρεύματα λόγω των φραγμάτων.  Στην περιοχή σύμφωνα με το Κοράνι προφήτευσε πολύ πρίν την έλευση του Μωάμεθ ο προφήτης του Ισλάμ Σαλέχ ο οποίος έζησε πρίν απο τον Αβραάμ βρίσκεται σε μιά στενή παραλιακή πεδιάδα με έναν απότομο γκρεμό, εκεί ζούν ακόμα και σήμερα νομάδες Βεδουίνων οι οποίοι εκτρέφουν πρόβατα και κατσίκες. Καλλιεργούν σιτάρι και έχουν εκτεταμένες εκτάσεις με χουρμαδιές και καρυδιές απο τις οποίες παρασκευάζουν καφέ, το αρχαίο Αραβικό βασίλειο της Αδραμώ καταλήφθηκε απο τους Ομηρίτες το 500 μ.χ

Νόμισμα των Μηναίων
4ος αιώνας π.χ. 

• Μηναίοι (Minaeans) :   Ένα απο τα αρχαία νότια Αραβικά βασίλεια βρισκόταν στα βορειοδυτικά της σημερινής Υεμένης βόρεια της κοιτίδας των Ομηριτών και δυτικά των Σαβαίων με κυριότερες πόλεις την Κάρνα, την Μαίν και την Γιαθίλ. Βρέθηκαν σε επιγραφές τα ονόματα 25 βασιλέων των Μηναίων συγγενείς μεταξύ τους επιγραφές των Μηναίων βρέθηκαν και στην βόρεια Αραβία όπως και στα υπόλοιπα νότια αρχαία Αραβικά κρατίδια. Το βασίλειο των Μηναίων δημιουργήθηκε στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας π.χ. και διατηρήθηκαν περίπου ώς το 400 π.χ. που κατακτήθηκε απο τους Σαβαίους, ο Στράβων τους αναφέρει σάν ένα απο τα τέσσερα ισχυρά έθνη της νότιας Αραβίας αλλά δέν βρέθηκαν επιγραφές στην περιοχή σχετικές με αυτούς. Βρέθηκαν πολλές Ελληνικές επιγραφές απο την Μινωική Κρήτη, την Δήλο όπως και Αιγυπτιακές ήταν το πρώτο απο τα νότια Αραβικά βασίλεια που διαλύθηκαν απο τους Σαβαίους πρίν την άνοδο των Ομηρειδών.

Νόμισμα ενός βασιλιά των Ομηριτών (2ος αιώνας μ.χ.)

• Ομηρίτες ή Χιμαιρίτες (Hymairites) :  βρίσκονταν στο ΝΔ άκρο της Αραβικής χερσονήσου στην θέση της σημερινής Υεμένης αναφέρονται απο το 110 π.χ. σταδιακά άρχισαν να κατακτούν τις γειτονικές Αραβικές φυλές όπως τους Σαβαίους (Saba) το 25 π.χ., τους Κουαταμπάν (Qutaban) το 200 και τους Υδραμώ (Hydramaut) το 500. Αρχικά πρωτεύουσα τους ήταν η πόλη του Σανά αργότερα την μετέφεραν στο Ζαφάρ (Zafar) για πολλούς αιώνες ασχολούνταν με την γεωργία και ήταν το κυριότερο εμπορικό κέντρο της Αραβικής χερσονήσου εισάγοντας ελεφαντόδοντο απο την Αφρική για να το πουλήσουν την Ρώμη. Έμποροι απο τους Χιμαιρίτες ταξίδευαν στις γειτονικές πόλεις της Αφρικής εξάγοντας σμύρνα και λιβάνι, άσκησαν και δέχθηκαν μεγάλες αμοιβαίες πολιτιστικές επιρροές απο τις γειτονικές Αφρικάνικες πόλεις. Το βασίλειο τους αναφέρεται στον "Περίπλου της Ερυθράς θάλασσας" απο τον Ανώνυμο σύγχρονο του Πλίνιου τον 1ο αιώνα μ.χ. και απο την Γεωγραφία του Πτολεμαίου τον 2ο αιώνα μ.χ. σάν η κυρίαρχη πολιτική δύναμη σε ολόκληρη την Νότια Αραβία. Στην συνέχεια μετά τον 3ο αιώνα το βασίλειο παρήκμασε λόγω του οτι οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν νέους εμπορικούς δρόμους μέσω της Αιγύπτου, οι Αξουμίδες επιτέθηκαν καταλαμβάνοντας 2 πόλεις (Tihama, Najran) που τις κράτησαν στην κατοχή τους 38 χρόνια (340 - 378) μέχρι την ανακατάληψη τους απο τους Ομηρείτες. Τον 5ο αιώνα πολλοί βασιλείς τους δέχθηκαν τον Ιουδαισμό περισσότερο για πολιτικούς λόγους ώστε να κρατήσουν ουδετερότητα ανάμεσα στο χριστιανικό Βυζάντιο και την Ζωροαστρική Περσία. O προσηλυτισμός των Ομηρειτών στον Ιουδαισμό έγινε απο τον βασιλιά Αμπού - Καριμπά (Abu - Kariba) ο οποίος σε εκστρατεία του στην βόρεια Αραβία θέλοντας να την ελέγξει απο τους Βυζαντινούς κατέλαβε την Μεδίνα (Yathrib) (500) επίκεντρο του Ιουδαισμού στην Αραβία τοποθετώντας βασιλιά κάποιον γιό του. Φεύγοντας απο την πόλη οι κάτοικοι σκότωσαν τον γιό του, τότε ο Αμπού - Καριμπά εξοργισμένος επέστρεψε απαιτώντας αιματηρή εκδίκηση αλλά κατά την διάρκεια της πολιορκίας αρρώστησε θανάσιμα γιατρεύτηκε μόνο μετά απο επέμβαση Ιουδαίων γιατρών, μετά την θεραπεία του ασπάστηκε την θρησκεία και την μετέδωσε σε ολόκληρο τον λαό του. Οι χριστιανοί αναφέρουν επεισόδιο δολοφονίας χριστιανού απο την Najran που έκτισε εκκλησία στην χώρα των Ομηριτών την εποχή της βασιλείας του γιού του Αμπού - Καριμπά (Abu - Kariba) Γιουσούφ - Ασάρντ  οι χριστιανοί τον κήρυξαν μάρτυρα αλλά οι τοπικές πηγές δέν αναφέρουν καθόλου περιστατικά δολοφονίας χριστιανών. Μετά την στροφή των Χιμαιριωτών στον Ιουδαισμό ξεκίνησαν σφοδρές μάχες με το γειτονικό χριστιανικό βασίλειο της Αξώμης στην Αφρική/Αιθιοπία συμμάχους των Βυζαντινών όπως αναφέρουν ο συγγραφέας απο την Αλεξάνδρεια Μαλάλας και ο θαλασσοπόρος Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης. Σύμφωνα με επιγραφή που βρήκε ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης στην Ανδούλη της Αξώμης ο βασιλιάς της χώρας Αφιλάς εξεστράτευσε εναντίον των Αραβικών λαών πέραν της Ερυθράς δηλαδή  των Χιμαιριωτών και τους έκανε φόρου υποτελείς. Ο Αφιλάς μεγάλος σύμμαχος των Βυζαντινών σε συμπλοκή με τους Ομηρίτες βρήκε μαρτυρικό θάνατο (523), τον διαδέχθηκε ο Ελεσβάς που κάλεσε σε βοήθεια ττους Βυζαντινούς την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστίνου. Οι Βυζαντινοί εκστράτευσαν εναντίον των Ομηριτών με 70 πλοία, 120.000 άνδρες υπο την ηγεσία του χριστιανού ηγεμόνα της Μέκκας Νταούς-Ντου Τσαλμπάν η καταστροφή των Ομηριτών ήταν ολοκληρωτική ο βασιλιάς τους Ντούς Νουβά σκοτώθηκε. Ο Αφιλάς ανακηρύχθηκε άγιος ενώ ο διάδοχος του βασιλιάς Ελεσβάς ίδρυσε πολλές εκκλησίες στην Σάανα της Υεμένης, τότε διαδόθηκε ο χριστιανισμός ώς το νησί της Σρί - Λάνκα. Αργότερα κάποιος βασιλιάς των Αξωμιτών στην Αραβία ο Αβράχα ή Άβραμος σχεδιάζοντας να ιδρύση κράτος αυτόνομο ήρθε σε ρήξη με τους Κουρεϊσίτες στη Μέκκα (οικογένεια που προέρχεται ο Μωάμεθ), ακολούθησε ο "πόλεμος του ελέφαντα". Οι Άραβες ζήτησαν την βοήθεια των Βυζαντινών αλλά δέν την δέχθηκαν επειδή ήταν σύμμαχοι των Αξωμιτών, τότε οι Κουρεϊσίτες στράφηκαν στον βασιλιά τον Περσών Χοσρόη που κινήθηκε ταχύτατα επιβάλλοντας τον Ζωροαστρισμό σε ολόκληρη την Αραβία. Τότε ξεκίνησαν οι σκληροί αγώνες των Βυζαντινών εναντίον των Περσών, στην περιοχή της Αραβίας μεγάλοι νικητές ήταν οι Πέρσες που κατέλαβαν ολόκληρη την χερσόνησο μαζί με την Υεμένη.
• Λακμιδών (Lakhmid) :  ιδρύθηκε απο την φυλή Λακμούν που μετανάστευσε απο την Υεμένη στην Βόρεια Αραβία τον 2ο αιώνα και κυβερνήθηκε απο τον Μπανού Λακμούν (Banu Lakhm) o oποίος της έδωσε το όνομα του. Πρώτος βασιλιάς καταγράφεται ο Αμούρ - ίμπν - Αντί (268 - 295) που διαδέχθηκε τον δολοφονηθέντα αδελφό της μητέρας του Ζαντίμα, ήταν προστάτης του Μανιχαισμού δέχθηκε στο βασίλειο του τους καταδιωκόμενους οπαδούς της θρησκείας απο το Περσικό βασίλειο των Σασσανιδών. Ο γιός του Ιμρού - αλ - Κουί (Imru - al - Quis) (295 - 328) ασπάστηκε τον χριστιανισμό μεταδίδοντας την θρησκεία σε ολόκληρο το βασίλειο του, ονειρευόταν ένα μεγάλο ενωμένο Αραβικό χριστιανικό βασίλειο υπο την διοίκηση του γι'αυτό κατέλαβε πολλές παραλιακές πόλεις  της Περσίας εκμεταλλευόμενος εμφύλιες διαμάχες της δυναστείας των Σασσανιδών για την διαδοχή. Μετά απο πολλές επιδρομές του  Ιμρού - αλ - Κουί στην γενέτειρα των Σασσανιδών επαρχία των Πάρς ο νέος Πέρσης βασιλιάς Σαπώρ ο 2ος (Sapur II) (309 - 379) εκστράτευσε κατά των Αράβων (325) με έναν τεράστιο στρατό 60.000 ανδρών αναζητώντας εκδίκηση. Ο  Ιμρού - αλ - Κουί ζήτησε την βοήθεια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνστάντιου του 2ου για να αντιμετωπίσει τον Σαπώρ και παρά τις μεγάλες υποχέσεις του Κωνστάντιου δέν πήρε τελικά την αναμενόμενη βοήθεια αντιμετωπίζοντας μόνος του τον Σαπώρ σε μιά σειρά απο μάχες γύρω απο το Άλ - Χιράχ. Ο Σαπώρ ο 2ος συνέτριψε τον στρατό των Λακμιδών καταλαμβάνοντας το Άλ - Χιράχ, τότε διέταξε την εξόντωση του πληθυσμού σάν αντίποινα για τις επιδρομές των Αράβων στην χώρα των Παρσί, ο νεαρός Πέρσης βασιλιάς συμπεριφέρθηκε πολύ βιαιότερα σε σχέση με τους προκατόχους του γιατί βιαζόταν να εδραιώσει την ισχύ του σε Άραβες και Πέρσες. Το όνομα του Σαπώρ στα Αραβικά σημαίνει "ιδιοκτήτης των ώμων" επειδή αλυσόδεσε τους αιχμαλώτους του απο τους ώμους με ένα σχοινί εγκατέστησε κυβερνήτη τον Αούς - ίμπν - Καλλάμ κάνοντας το βασίλειο μιά νεκρή ζώνη ανάμεσα στην Περσία και τα υπόλοιπα Αραβικά κράτη. Ο  Ιμρού - αλ - Κουί δραπέτευσε στην Βαγδάτη αναμένοντας την πολυπόθητη βοήθεια πάντοτε ώς το τέλος της ζωής του απο τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνστάντιο τον 2ο τελικά πέθανε χωρίς η πολυπόθητη βοήθεια να έρθει ποτέ. Οι βλέψεις του να ενώσει όλο τον Αραβικό κόσμο υπο την εξουσία του παρέμειναν όνειρο τελικά μόνο ο Μωάμεθ κατάφερε να ενώσει τους Άραβες αργότερα σε ένα ισχυρότατο κράτος υπο την σημαία του Ισλάμ. Σε επιγραφή που βρέθηκε στον τάφο του Ιμρού - αλ - Κουί σε μιά πολύ δύσκολη μορφή γραφής αναφέρεται οτι πήρε τον τίτλο του βασιλιά όλων των Αράβων ύστερα απο τις επιτυχείς εκστρατείες του στον βορά και στο κέντρο της χερσονήσου. Οι διάδοχοι του είχαν ασπαστεί το Νεστοριανό δόγμα του χριστιανισμού, ήταν υποτελείς των Σασσανιδών βασιλέων της Περσίας, οι Σασσανίδες είχαν στόχο το Ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα του Βυζαντίου γι'αυτό ευνοούσαν κρυφά τους Νεστοριανούς Λακμίδες. Το 602 ο τελευταίος βασιλιάς των Λακμιδών καταδικάστηκε σε θάνατο απο τον Πέρση βασιλιά Χοσρόη τον 2ο επειδή κατηγορήθηκε για προδοσία και το βασίλειο τους ενσωματώθηκε στο βασίλειο των Σασσανιδών της Περσίας. Την ίδια εποχή γινόταν η επέλαση των Αράβων της νέας θρησκείας του Ισλάμ, οι Πέρσες είχαν διαλυθεί μετά απο την συντριβή τους απο τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ηράκλειο (624 - 628) αλλά οι Άραβες τους κατέλαβαν και με την βοήθεια κατασκόπων απο το διαλυμένο βασίλειο των Λακμιδών.
• Ταί (Tayy) :  Mετανάστευσαν στην Κεντρική βόρεια Αραβία στην σημερινή επαρχία Hail Provence ανάμεσα στα βουνά Aja και Salma απο την Υεμένη το 115 μ.χ. με αρχηγό τον Usmabin Laal μετά την επικράτηση στην Υεμένη των Ομηριδών, εκεί ασπάστηκαν τον χριστιανισμό. Απο αυτούς κατάγεται η σημερινή Αραβική φυλή των (Σαμάρ) Shammar που αριθμεί 3.000.000 μέλη στο Ιράκ και 1.500.000 μέλη στην Σαουδική Αραβία, ονομάστηκαν Σαμάρ απο την ομώνυμη πόλη της Υεμένης απο την οποία μετανάστευσαν. Σύμφωνα με την επιγραφή Νιμαράχ (321) την δεύτερη αρχαιότερη Αραβική προισλαμική επιγραφή η πόλη Σαμάρ που ταυτίζεται με την σημερινή Ραντά (Rada) πήρε το όνομα της απο τον Ομηρίτη βασιλιά Σαμάρ Γιαρίς (Shammar Yahrish) ο οποίος έζησε εκεί γύρω στο 275. Γνωστότερος χριστιανός Άραβας απο τους Ταί ήταν ο μεγάλος ποιητής του 6ου αιώνα Hatim of Tayy που έχει αφήσει εποχή στους Άραβες για την γενναιοδωρία και την φιλανθρωπία του, αναγνωρίζεται τις Αραβικές νύχτες. Ο γιός του Adiyy ibn Hatim που έγινε  βασιλιάς των Ταί  μεταστράφηκε γρήγορα στον Ισλαμισμό (630) λίγο πρίν τον θάνατο του Μωάμεθ, έγινε ένας απο τους φανατικότερους οπαδούς ενώ ο λαός των Ταί διασκορπίστηκε σε όλα τα κράτη που διαδόθηκε το Ισλάμ (π.χ. Αίγυπτο, Λίβανο). Ο Adiyy ibn Hatim θεωρείται ιδιαίτερα σεβαστό πρόσωπο απο τους Σιίτες μουσουλμάνους σημαντικότερο ρόλο στην γρήγορη μεταστροφή των Ταί στον Ισλαμισμό είχε η ύπαρξη της Μεδίνας στην ευρύτερη περιοχή οπου ο Μωάμεθ ίδρυσε την θρησκεία.
• Γκασσανίδες (Ghassanids) :  το 250 μ.χ. πραγματοποίησαν την μεγαλύτερη Αραβική μετανάστευση απο την Υεμένη στην βόρεια Αραβία, εξαπλώθηκαν μέσω της Αυρανίτης στον Λίβανο, την Παλαιστίνη, το Ισραήλ, την Ιορδανία και την Συρία. Ήρθαν απ'ευθείας απο την πρωτεύουσα Μαρίμπ της Υεμένης την εποχή που το γνωστό μεγάλο φράγμα μισοκατεστραμμένο δέν τους εξυπηρετούσε επαρκώς για να ποτίσουν τις καλλιέργειες τους υποχρεώνοντας τους να μεταναστεύσουν στα βόρεια. Ο βασιλιάς τους Amr - Jafna - bin μετακινήθηκε με την οικογένεια, τα υπάρχοντα και τους υπηκόους του αμέσως μετά την νέα τους εγκατάσταση στα βόρεια ασπάστηκαν τον χριστιανισμό. Με την εγκατάσταση τους στα βόρεια έγιναν σύμμαχοι των Βυζαντινών βοηθώντας τους στις μάχες που έδιναν κατά των Σασσανιδών της Περσίας, παρέμειναν χριστιανοί και μετά την άνοδο του μουσουλμανισμού. 

Η κατάκτηση της Αραβίας απο τους Πέρσες

Ένας χριστιανός βασιλιάς
των Αξουμιδών

Στις αρχές του 6ου αιώνα οι Αξουμίτες της Αραβίας όπως αναφέραμε κατέλαβαν με την βοήθεια των Βυζαντινών το βασίλειο των Ομηριδών στην Υεμένη της Νότιας Αραβίας με βασιλιά τον Ελεσβά μετατρέποντας ολόκληρη την νότια Αραβία σε χριστιανική μετά απο ένα σύντομο διάστημα οπου η Υεμένη είχε ασπαστεί τον Ιουδαισμό λόγω επαφών με την Μεδίνα. Ο βασιλιάς Αβράχα των χριστιανών Αξουμιτών της Υεμένης επιχείρησε να κατακτήσει την Μέκκα στην κεντρική Αραβία οπου κυριαρχούσε η ειδωλολατρική ακόμα οικογένεια των Κουρεισιτών του Μωάμεθ. Για να πραγματοποιήσει την εκστρατεία του χρησιμοποίησε ελέφαντες τους οποίους εισήγαγε απο την Αιθιοπία γι'αυτό ο πόλεμος αυτός έμεινε γνωστός ώς "πόλεμος των ελεφάντων", λίγο πρίν την είσοδο στην πόλη ο οδηγός ελέφαντας λύγισε και γονάτισε με αποτέλεσμα να μήν μπορέσει να την κατακτήσει. Η σκηνή περιγράφεται στο Κοράνι μαζί με ένα άλλο περιστατικό σύμφωνα με το οποίο ο θεός Αλλάχ πρίν την είσοδο του στρατού του Αβράχα έστειλε ένα σμήνος απο μαύρα κοράκια που κατασπάραξαν τον στρατό του με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσει στην Υεμένη. Το Κοράνι λέει οτι το περιστατικό έγινε το έτος γέννησης του Μωάμεθ αλλά στην πραγματικότητα έγινε 20 χρόνια πρίν όπως έδειξαν οι έρευνες αφού ο Μωάμεθ γεννήθηκε γύρω στο 570 και ο βασιλιάς Αβράχα πέθανε το 553 τον διαδέχθηκαν οι γιοί του Γιακσούμ και Μασρούκ. Την περίοδο 570 - 575 οι Κουρεισίτες της Μέκκας ζήτησαν την βοήθεια των Βυζαντινών αλλά επειδή εκείνοι δέν ήθελαν να πολεμήσουν τους χριστιανούς συμμάχους τους Αξουμίτες οι Κουρεισίτες ζήτησαν στην συνέχεια την βοήθεια του Πέρση βασιλιά Χοσρόη του 1ου που βρισκόταν εκείνη την εποχή σε σκληρό πόλεμο με τους Βυζαντινούς. Ο Χοσρόης ο 1ος βρέθηκε σε πόλεμο με τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστίνο τον 2ο επειδή είχε παραβιάσει την ειρήνη, κατέλαβε πρώτα την Συρία στην συνέχεια μετά απο το κάλεσμα των Κουραισιτών κατέλαβε εύκολα ολόκληρη την Αραβική χερόνησο.

O Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης ο 1ος σε νόμισμα

Η Νότια Αραβία έγινε Περσική καταλύθηκε το βασίλειο των Αξουμιδών και επεβλήθη ο Ζωροαστρισμός τόσο σε αυτήν όσο και σε ολόκληρη σχεδόν την Αραβία για περισσότερο απο μισό αιώνα. Το 590 ο νέος βασιλιάς των Περσών Χοσρόης ο 2ος (590 - 633) που είχε πολύ φιλικές σχέσεις με τον ευεργέτη του Βυζαντινό αυτοκράτορα Μαυρίκιο έκλεισε ειρήνη με το Βυζάντιο αλλά η δολοφονία του Μαυρικίου (602) απο τον νέο αυτοκράτορα Φωκά (602 - 610) έφεραν νέους σκληρότερους πολέμους ανάμεσα σε Βυζαντινούς και Πέρσες. Ο Χοσρόης κατέλαβε ακαριαία όλη την Συρία, την Παλαιστίνη, την Φοινίκη, την Μικρά Ασία φθάνοντας μέχρι την Κωνσταντινούπολη, οι Βυζαντινοί μπροστά στον μεγάλο κίνδυνο ανατρέπουν τον Φωκά τοποθετώντας αυτοκράτορα τον Ηράκλειο τον μέγα τον άνθρωπο που τελικά θα διαλύσει το Περσικό βασίλειο των Σασσανιδών. Ο Χοσρόης ο 2ος έφτασε στην συνέχεια στο σημείο καταλαμβάνοντας τα Ιεροσόλυμα να κλέψει ακόμα και τον Τίμιο Σταυρό (614), ο Ηράκλειος στην συνέχεια την εξαετία (622 - 628) σε εκστρατεία του στην Ασία συνέτριψε ολοκληρωτικά τον Χοσρόη σε όλες τις μάχες. Η ήττα του Χοσρόη απο τον Ηράκλειο ήταν καθοριστική το Βυζάντιο πήρε πίσω τον Τίμιο Σταυρό με όλες τις χαμένες επαρχίες του και το βασίλειο των Περσών κατέρρευσε ολοκληρωτικά, μετά τον θάνατο του Χοσρόη του 2ου (633) κανένας βασιλιάς δεν κατάφερε να σταθεί. Την εποχή εκείνη ο Μωάμεθ ώριμος άντρας ηλικίας 30 - 40 ετών πρίγκηπας από την οικογένεια των Κουρεισιτών της Μέκκας ζούσε το μεγαλύτερο διάστημα στα σπήλαια όπου γνώριζε την θεϊκή αποκάλυψη πρίν ξεκινήσει το κήρυγμα στα 40 - 45 του. Ο Ηράκλειος το 629 συνάντησε για πρώτη φορά στους Μοθούς της Ιορδανίας την νεογέννητη δύναμη των μουσουλμάνων του Μωάμεθ, τους νίκησε εύκολα χωρίς να δώσει καμιά σημασία στην συνέχεια επειδή δέν μπορούσε να φανταστεί τί θα επακολουθούσε.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Εγκυκλοπαίδεια "Πάπυρος - Λαρούς", Αθήνα, 1964
abocanto.blogspot.com

ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ ΩΣ ΤΟΝ ΜΩΑΜΕΘ[Μέρος Β΄]

Μέρος Β΄]
Οι Ναβαταίοι

Ηρώδης ο μέγας

Οι Ναβαταίοι ήταν το σημαντικότερο αρχαίο Αραβικό βασίλειο με γλώσσα την Αραμαική, κυριάρχησαν στην βόρεια Αραβία ώς τον 4ο αιώνα μ.χ. ο Στράβων (παραγρ.67) τους περιγράφει ως "Αράβιο έθνος" δίνοντας αναλυτικές περιγραφές γύρω απο την κοινωνία τους. Σύμφωνα με την βίβλο (Γεν. 25,13) κατάγονταν απο τον Ναβαιώθ, πρωτότοκο γιό του Ισμαήλ γιού του Αβραάμ και της δούλης του Αγάρ προπάτορα του Ναβαταίου εμπόρου απο την Μέκκα Μωάμεθ σύμφωνα με το Κοράνι. Οι Ναβαταίοι ήταν οργανωμένο βασίλειο απο την 2η χιλιετία π.χ τον 6ο αιώνα π.χ. κληρονομικό βασίλειο με δημοκρατικούς θεσμούς, σύμφωνα με τον Στράβωνα δίπλα απο τον κληρονομικό βασιλιά υπήρχε ένας αιρετός ο "αδελφός βασιλιάς" οι βασιλείς έδιναν πάντα λόγο στον λαό για τις πράξεις τους. Ο Στράβων τους λέει σώφρονες, οικονόμους, δέν είχαν δούλους επειδή είχαν αυτόνομη εξυπηρέτηση και έπιναν πάντοτε με μέτρο κατείχαν το κέντρο του εμπορίου στην περιοχή της Ιορδανίας και της βόρειας Αραβίας, διάσημοι μεγάλοι έμποροι όπως αργότερα και η οικογένεια του Μωάμεθ. Πολέμησαν με τους Πέρσες και τους Σελευκίδες μετά την κατάρρευση των Σελευκιδών τον 1ο αιώνα π.χ. ίδρυσαν ισχυρό βασίλειο στην περιοχή με νέα τους πρωτεύουσα την μεγαλοπρεπέστατη πόλη της Πέτρα που άρχισε να κτίζεται τον 3ο αιώνα π.χ. και ολοκληρώθηκε τον 1ο αιώνα π.χ. με τον κορυφαίο βασιλιά τους Αρέτα τον 3ο τον Φιλέλληνα (87 - 62 π.χ.).

Ο τετράρχης Ηρώδης Αντύπας

Η θρησκεία τους ήταν λιθολατρική όπως στα περισσότερα αρχαία Αραβικά βασίλεια λατρεύοντας τους βράχους και τα πνεύματα αλλά δανείστηκαν σταδιακά λατρείες θεών απο γειτονικούς λαούς όπως του Δία, Ηρακλή, Αφροδίτης, Αθηνάς απο τους Έλληνες του Θώθ απο τους Αιγυπτίους και του Ζωροάστρη απο τους Πέρσες. Η Πέτρα Ιορδανίας πρωτεύουσα των Ναβατταίων είναι ακόμα και σήμερα ένα αξιοθαύμαστο αρχαίο πολεοδομικό συγκρότημα, κορυφαίο μνημείο πολιτισμού σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο με γιγαντιαία κτίσματα σκαλισμένα σε μαλακά ασβεστολιθικά πετρώματα. Τα καλύτερα διατηρημένα κτίρια είναι το θησαυροφυλάκιο  με μια πρόσοψη ύψους 40 μέτρων, το Μοναστήρι, το ρωμαϊκό θέατρο χωρητικότητας 15000 ατόμων, τα λουτρά, ο εμπορικός δρόμος, ο βασιλικός τάφος της Υδρίας, ο τάφος του Ρωμαίου στρατιώτη, και δυο οβελίσκοι ύψους 6 μέτρων αφιερωμένοι στους Έλληνες θεούς Αφροδίτη και Δία. Την εποχή του διαδόχου του Αρέτα του 3ου Μαλίχους του 1ου (60 - 30 π.χ.) οι Ρωμαίοι τοποθέτησαν βασιλιά των Ιουδαίων τον Ηρώδη τον μέγα (37 - 4 π.χ.) τον γνωστό απο την Καινή Διαθήκη που ήταν Άραβας/Ναβαταίος απο την πλευρά της μητέρας του ενώ ο πατέρας του Αντίπατρος ήταν Ιδουμαίος (απόγονος του Ησαύ) εκρωμαισμένος έπαρχος της Ρώμης στην Ιουδαία. Ο Ηρώδης ήταν εκλεκτός του Ρωμαίου στρατηγού Μάρκου Αντώνιο και τον υποστήριξε στους πολέμους του με τον Οκταβιανό Αύγουστο αλλά τον εχθρευόταν σκληρά η Ελληνίδα σύζυγος του Αντώνιου Κλεοπάτρα βασίλισσα της Αιγύπτου.

Πέτρα της Ιορδανίας - πρωτεύουσα των
Ναβαταίων

Ο Αντώνιος παρακίνησε τον Ηρώδη να επιτεθεί στο βασίλειο των Ναβαταίων (32 π.χ.) επειδή ο βασιλιάς Μαλίχους αρνήθηκε να βοηθήσει με χρήμα την Κλεοπάτρα, κατάφερε να καταλάβει πολλές περιοχές γύρω απο τον Ιορδάνη. Την επόμενη χρονιά ο Μάρκος Αντώνιος ηττήθηκε απο τον μεγάλο αντίπαλο του Οκταβιανό Αύγουστο στο Άκτιο (30 π.χ.) που ανακηρύχθηκε νέος αυτοκράτορας αλλά ο Ηρώδης κατάφερε να πείσει τον Αύγουστο να τον αφήσει να παραμείνει βασιλιάς ώς τον θάνατο του (4 π.χ.). Ο Ηρώδης ο μέγας άκρως εξουσιομανής σκότωσε πολλούς αντίπαλους του ειδικά Ιουδαίους επειδή πίστευε οτι είχαν σκοπό να τον ανατρέψουν απο τον θρόνο, γι'αυτό δημιουργήθηκε η ιστορία στα Ευαγγέλια σχετικά με την σφαγή των νηπίων την εποχή γέννησης του Ιησού κάτι εντελώς αναπόδεικτο. Έκανε τεράστια τεχνικά έργα, μεγάλες δωρεές και ήταν πολύ φιλέλληνας αλλά λόγω της πολιτικής του δημιούργησε σκληρές αντιδράσεις στους Ιουδαίους που κατάφεραν να πείσουν τους Ρωμαίους να μήν αφήσουν κανέναν απο τους γιούς του να τον διαδεχτεί στο βασιλικό αξίωμα, ένας απο τους γιούς του ο Ηρώδης Αντύπας έγινε μόνο τετράρχης. Ο βασιλιάς των Ναβαταίων Αρέτας ο 4ος ανακατέλαβε πολλά εδάφη  απο τον Ηρώδη Αντύπα (26/27 μ.χ.) μετά απο πόλεμο που του κήρυξε λόγω του διαζυγίου που πήρε απο την κόρη του Φασηιλίδα στην συνέχεια ήρθε η παρακμή για τους Ναβαταίους. Η επιλογή των Ρωμαίων να ακολουθήσουν τους εμπορικούς δρόμους μέσω της Αιγύπτου και όχι μέσω της Πέτρας έκανε το βασίλειο των Ναβαταίων ανυπολόγιστο, μετά τον θάνατο του τελευταίου βασιλιά Ραβέλ 2ου καταλήφθηκε απο τον Τραιανό και έγινε Ρωμαική επαρχία το 106 π.χ. Οι Ναβαταίοι τότε διαλύθηκαν οι περισσότεροι εξαφανίστηκαν σε άγνωστη κατεύθυνση ή ενώθηκαν με τα υπόλοιπα Αραβικά έθνη, πολλοί Ναβαταίοι έμποροι εγκαταστάθηκαν στην Μέκκα γνωστοί ώς Κουραισίδες, απο αυτούς προήλθε η οικογένεια του Μωάμεθ.

Oι βασιλείς των Ναβαταίων

O βασιλιάς των Ναβαταίων Αρέτας ο 4ος σε νόμισμα

Οι σπουδαιότεροι απο αυτούς που έφεραν το Αραβικό βασίλειο των Ναβαταίων στο αποκορύφωμα της ακμής τους ήταν ο Αρέτας ο 3ος ο φιλέλληνας ο οικοδόμος της μνημειακής πόλης Πέτρας και ο Αρέτας ο 4ος ο Φιλοπάτρις πεθερός του τετράρχη των Ρωμαίων στην Ιουδαία Ηρώδη Αντύπα. Η δυναστεία ξεκινά με πρώτο καταγεγραμμένο βασιλιά τον Αρέτα τον 1ο, τελευταίος βασιλιάς ήταν ο Ραβέλ ο 2ος Σωτήρ (70 - 106 μ.χ.) μετά απο αυτόν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τραϊανός θα καταλύσει το βασίλειο των Ναβαταίων προσαρτώντας το στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, οι βασιλείς αυτοί κατά σειρά ήταν :

• Αρέτας ο 1ος,  το όνομα του βρέθηκε σε επιγραφή του 168 π.χ.ήταν ο πρώτος γνωστός βασιλιάς των Ναβαταίων αναφέρεται και στο Δευτερονόμιο 2ο βιβλίο των Μακκαβαίων (5:8) παρουσιάζοντας τον αρχιερέα Ιάσωνα που ήταν αιχμάλωτος του να κτίζει το Ελληνικό τεταρτημόριο στα Ιεροσόλυμα .
• Μαλίχος ο 1ος βασιλιάς των Ναβαταίων (144 - 110 π.χ.) γιός και διάδοχος του Αρέτα του 1ου
• Ραβέλ ο 1ος βασιλιάς των Ναβαταίων (γύρω στο 140 π.χ.) γιός του Αρέτα του 1ου
• Αρέτας ο 2ος βασιλιάς των Ναβαταίων (103 - 96 π.χ.) εγγονός του Αρέτα του 1ου σύγχρονος του Ιουδαίου βασιλιά Αλέξανδρου Ιανναίου του οποίου η επεκτατική πολιτική ήταν απειλή για το βασίλειο του. Ο Ιανναίος πολιόρκησε την Γάζα (99 π.χ.) οι κάτοικοι ζήτησαν την βοήθεια του Αρέτα του 2ου τελικά δέν την πήραν και ο Ιανναίος κατέλαβε την πόλη.
• Οβόδας ο 1ος  βασιλιάς των Ναβαταίων (96 - 87 π.χ.) γιός και διάδοχος του βασιλιά Αρέτα του 2ου απο τον οποίο κληρονόμησε το μίσος με το βασίλειο των Ασμοναίων λόγω των πολέμων του πατέρα του με τους οποίους έχασε την πόλη της Γάζας. Το 93 π.χ. έστησε ενέδρα στον Αλέξανδρο Ιανναίο κοντά στα Γάδειρα, τον παρέσυρε σε μάχη στην πεδιάδα οπου τον νίκησε παίρνοντας εκδίκηση για την απώλεια της Γάζας. Το 87 π.χ. δέχθηκε επίθεση απο τον βασιλιά των Σελευκιδών Αντίοχο 12ο Διόνυσο και οι δύο βασιλείς σκοτώθηκαν αλλά οι εισβολείς ηττήθηκαν και με την ήττα των Ελλήνων σώθηκε το βασίλειο των Ναβαταίων.

Αρέτας ο 3ος ο Φιλέλληνας - σε νόμισμα

• Αρέτας ο 3ος ο Φιλέλληνας βασιλιάς των Ναβαταίων (87 - 60 π.χ.) γιός και διάδοχος του βασιλιά Οβόδα του 1ου, ο κορυφαίος βασιλιάς των Ναβαταίων και ο κορυφαίος αρχαίος Άραβας βασιλιάς έφερε το βασίλειο του σε τεράστια ακμή κατακτώντας ολόκληρη σχεδόν την Μεσοποταμία και την Συρία. Αισθανόταν ντροπή για την Σημίτικη καταγωγή του απο νομάδες γι'αυτό έβαλε στον εαυτό του το προσωνύμιο Φιλέλληνας θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να μιμηθεί πλήρως τα πάντα γύρω απο τον Ελληνικό πολιτισμό  κόβοντας αργυρά νομίσματα Ελληνικής μορφής με την δική του πρόσοψη. Ήταν ο οικοδόμος της πόλης της Πέτρας που την έκανε πρωτεύουσα του καλώντας τους διασημότερους Έλληνες και Ρωμαίους αρχιτέκτονες, έφτασε στο σημείο ακόμα και να καθιερώσει επίσημη γλώσσα του βασιλείου του τα Ελληνικά. Δέχθηκε επίθεση απο τον άλλο ισχυρό βασιλιά εκείνης της εποχής στην Ασία τον Τιγράνη τον 2ο της Αρμενίας που κατάφερε τελικά να καταλάβει το βασίλειο των Ναβαταίων και την Πέτρα για 3 χρόνια (72 - 69 π.χ.) μέχρι την ανακατάληψη απο τον Αρέτα. Την εποχή του το γειτονικό βασίλειο της Ιουδαίας περιπλέχτηκε σε εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στον βασιλιά Υρκανό τον 2ο που υποστηριζόταν απο τους Φαρισαίους και τον αδελφό του Αριστόδουλο τον 2ο που υποστηριζόταν απο τους Σαδουκαίους, ο Αρέτας υποστήριξε τον Αριστόδουλο. Ο Υρκανός κάλεσε τον διάσημο Ρωμαίο στρατηγό Πομπήιο και με την βοήθεια του κατάφερε να αποκατασταθεί βασιλιάς και αρχιερέας των Ιουδαίων ενώ ο Αριστόδουλος με τους γιούς του μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Ρώμη (63 π.χ.). Μετά την αποκατάσταση του Υρκανού ο Πομπήιος πολιόρκησε και την Πέτρα αλλά δέν κατάφερε να την καταλάβει έκλεισε συνθήκη ειρήνης με τον Αρέτα σύμφωνα με την οποία τον αναγνώριζε βασιλιά των Ναβαταίων αλλά μονάχα ώς υποτελή της Ρωμαικής αυτοκρατορίας.
• Οβόδας ο 2ος βασιλιάς των Ναβαταίων (γύρω στο 60 π.χ.) διάδοχος του Αρέτα του 3ου καταγράφεται οτι βασίλευσε μόνο λίγους μήνες.
• Μαλίχους ο 1ος  βασιλιάς των Ναβαταίων (60 - 30 π.χ.) υιός και διάδοχος του Οβόδα 2ου βοήθησε εξέγερση των Πάρθων εναντίον των Ρωμαίων, οι Ρωμαίοι κατάφεραν να νικήσουν τους Πάρθους κατάσχοντας τα εδάφη του Μαλίχους απο την Ιεριχώ ώς την Ερυθρά Θάλασσα. Ο εγκάθετος των Ρωμαίων βασιλιάς των Ιουδαίων Ηρώδης ο μέγας λίγο αργότερα κήρυξε τον πόλεμο στον Μαλίχους, στην πρώτη μάχη που έδωσαν μεταξύ τους ο Ηρώδης γνώρισε την συντριβή στην Κάναθα (31 π.χ.) χάρη στην προδοσία ενός απο τους εγκάθετους της Κλεοπάτρας στρατηγούς του. Σε άλλη μάχη κοντά στην Φιλαδέλφεια λίγο αργότερα ο Ηρώδης ο μέγας νίκησε τους Ναβαταίους καταλαμβάνοντας εδάφη του στην Ιεριχώ και στις όχθες του Ιορδάνη.
• Οβόδας ο 3ος βασιλιάς των Ναβαταίων (30 - 9 π.χ) γιός και διάδοχος του Μαλίχους του 1ου επί βασιλείας του το βασίλειο των Ναβαταίων έφτασε στην μεγαλύτερη ακμή του τότε χτίστηκαν και οι περισσότεροι ναοί. Οι Ρωμαίοι επιχείρησαν να καταλάβουν ξανά το βασίλειο (24 π.χ.) με τον στρατηγό του Αυγούστου Αιμίλιο Σύλλα αλλά γνώρισαν συντριπτική ήττα με αποτέλεσμα να επιζήσει το βασίλειο περίπου ενάμιση αιώνα ακόμα, αλλά κατάφεραν να φέρουν αργότερα την παρακμή με την εύρεση άλλων εμπορικών δρόμων ώστε να γίνει παράκαμψη της Πέτρας.

Αρέτας ο 4ος ο Φιλοπάτρις - σε νόμισμα

• Αρέτας ο 4ος ο Φιλοπάτρις βασιλιάς των Ναβαταίων (9π.χ. - 40 μ.χ.) γιός και διάδοχος του βασιλιά Οβόδα του 3ου, ο πλήρης τίτλος του ήταν "Αρέτας βασιλιάς των Ναβαταίων, φίλος του λαού" ώστε να δείξει την αντίθεση του στην Ρωμαική κυριαρχία. Σάν ο πιό κοντινός και ισχυρός γείτονας των Ιουδαίων έλαβε μέρος σε όλες τις υποθέσεις του βασιλείου, παρά το γεγονός οτι δέν είχε καλές σχέσεις με τους Ρωμαίους όπως φαίνεται απο τον τίτλο του έλαβε μέρος μαζί με τους Ρωμαίους σε εκστρατεία κατά των Εβραίων (4 π.χ.). Η κόρη του Φασηιλίδα παντρεύτηκε τον τετράρχη Ηρώδη Αγρίππα γιό του Ηρώδη του μέγα, αργότερα ο Ηρώδης Αγρίππας ερωτεύτηκε την ανιψιά του Ηρωδιάδα τότε χώρισε την Φασηιλίδα  όπως και η Ηρωδιάδα τον δικό της σύζυγο για να παντρευτούν μεταξύ τους. Ο Αρέτας ο 4ος εξοργίστηκε για την συμπεριφορά του Ηρώδη Αγρίππα απέναντι στην κόρη του, εισέβαλε με στρατό στο βασίλειο του καταλαμβάνοντας εδάφη κατά μήκος της δυτικής όχθης του Ιορδάνη το 26/27 μ.χ. ο μεγάλος Ιουδαίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος συνδέει την  μάχη με τον αποκεφαλισμό του Ιωάννη Βαπτιστή. Ο Ηρώδης Αγρίππας κατέφυγε στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τιβέριο προκειμένου να ζητήσει την βοήθεια του για πόλεμο εναντίον του Αρέτα, αλλά δέν θα καταφέρει να πετύχει τα σχέδια του λόγω του θανάτου του αυτοκράτορα το 37 μ.χ. Τον Τιβέριο διαδέχθηκε ο αυτοκράτορας Καλιγούλας που έδωσε στον Αρέτα την αυτοκρατορική διεύθυνση των υποθέσεων στην Συρία, νόμισμα της Δαμασκού με απεικόνιση του Αρέτα εμφανίζει το έτος 101 (βάση της τότε χρονολόγησης με έτος αναφοράς την καταστροφή της Πομπηίας) που χρονολογείται στο 37 μ.χ.
• Μαλίχους ο 2ος  βασιλιάς των Ναβαταίων (40 - 70 μ.χ.) κατά την διάρκεια της βασιλείας του η ισχύς του βασιλείου των Ναβαταίων άρχισε να μειώνεται σημαντικά, οι Ρωμαίοι είχαν εκτρέψει τους εμπορικούς δρόμους των μπαχαρικών στην Αίγυπτο για να του προκαλέσουν φθορά τον ανάγκασαν έτσι τελικά να συνεργαστεί μαζί τους. Το 66 μ.χ. πραγματοποιήθηκε Εβραική εξέγερση στην Ιουδαία, ο Μαλίχους έστειλε 5000 ιππείς και 1000 στρατιώτες στον Τίτο για να τον βοηθήσει να συντρίψει την εξέγερση τότε το βασίλειο των Ναβαταίων άρχισε να χάνει τον έλεγχο της Δαμασκού.
• Ραβέλ ο 2ος Σωτήρας τελευταίος βασιλιάς των Ναβαταίων (70 - 106 μ.χ.) γιός και διάδοχος του βασιλιά των Ναβαταίων Μαλίχους του 2ου, ήταν παιδί ακόμα όταν ανέβηκε στον θρόνο υπο την επιτροπεία της μητέρας του όταν ενηλικιώθηκε έδωσε στον εαυτό του το προσωνύμιο Σωτήρ. Το βασίλειο των Ναβαταίων εξασθένησε ακόμα περισσότερο κάτι που έδωσε την ευκαιρία στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τραιανό να εισβάλει στο βασίλειο αμέσως μετά τον θάνατο του και να το μετατρέψει στην Ρωμαική επαρχία της Πέτρας
• .ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ..

ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ ΩΣ ΤΟΝ ΜΩΑΜΕΘ[Μέρος Α΄]

Οι Άραβες ως τον Μωάμεθ

Η καταγωγή των Αράβων

Άραβας - απο την τοιχογραφία του Δαρείου
του μέγα στην Περσέπολη

Άραβες ονομάζονταν στα αρχαία χρόνια όλοι οι πληθυσμοί Σημιτικής καταγωγής που ζούσαν στην αχανή περιοχή της Αραβικής χερσονήσου με νομαδική ή ημινομαδική μορφή σε ελάχιστες οργανωμένες κοινωνίες ή βασίλεια. Την εποχή που οι υπόλοιποι Σημίτες της Μέσης Ανατολής δημιουργούσαν μεγάλες αυτοκρατορίες  οι Άραβες ασχολήθηκαν με σποραδικές επιδρομές ενοχλώντας τους Ακκάδες και τους Ασσυρίους πολλές φορές εισχωρούσαν και ενσωματώνονταν στις κοινωνίες τους. Δημιούργησαν λίγα βασίλεια μικρής τοπικής ισχύος χωρίς να ληφθούν σοβαρά υπόψιν απο τους αρχαίους ιστορικούς και χωρίς μεγάλες ευρύτερες εξουσίες με μοναδική εξαίρεση τους Ναβαταίους τον 1ο αιώνα π.χ. που δημιούργησαν ισχυρό βασίλειο συμπεριλαμβάνοντας την Φοινίκη και την Συρία. Μιλούσαν την Αραβική γλώσσα, Σημιτική γλώσσα συγγενής της Αραμαικής και της Ακκαδικής όπως όλες οι Σημιτικές γλώσσες που στηρίχθηκαν στα σύμφωνα η Αραβική είχε 25 σύμφωνα και μονάχα 3 φωνήεντα, τα ονόματα τους είχαν μεγάλη ομοιότητα με τα Ασσυριακά και τα Αραμαικά. Δέν υπάρχουν σοβαρές πηγές γι'αυτούς ώς την 1η χιλιετία π.χ. ζούσαν νομαδικά όπως οι υπόλοιπες Σημίτες πρίν δημιουργήσουν τις αυτοκρατορίες με κάποια μικρά σποραδικά βασίλεια όπως : Ναβαταίοι, Σαβαίοι, Μηναίοι, Χιμιαρίτες, Κατταβανοί, Χατραμώτες και Χαυλοταίοι.

Η περιοχή της Αραβίας και της Υεμένης

Πρώτη ιστορική αναφορά με το όνομα Άραβες βρέθηκε στα αρχεία του Ασσύριου βασιλιά Σαλμανασέρ του 3ου (853 π.χ.) όπου εμφανίζεται το όνομα του Gindibu κάποιου βασιλιάς Αραβικού κράτους που νίκησε ο Σαλμανασέρ μαζί με πολλούς άλλους βασιλείς στην μάχη του Karkar. Αργότερα βρέθηκαν διάφορες σποραδικές αναφορές για Αραβικά βασίλεια με ονόματα Arubu, Arabi, Aribi όπως τους Σαβαίους που πλήρωναν φόρο υποτέλειας στον Ασσύριο βασιλιά Σαργών τον 2ο (715 π.χ.), οι Ναβαταίοι αναφέρονται πολλές φορές απο τον Ασουρμπανιπάλ σάν Ναμπαταί. Ο Στράβωνας γράφει αναλυτικά όπως θα δούμε για όλα τα Αραβικά βασίλεια ενώ ο ναύαρχος Αγαθαρχίδης στο έργο του "Περίπλους της Ερυθράς θάλασσας" περιγράφει τους νομαδικούς πληθυσμούς που ζούσαν στην Αραβική χερσόνησο. Ο Μέγας Αλέξανδρος έστειλε στην Αραβία τρείς εξερευνητικές αποστολές για να διαπιστώσει άν ο πλούτος που έβλεπε στα παράλια βρισκόταν στο εσωτερικό της χώρας, όταν του είπαν οτι προερχόταν απο το εμπόριο με την Ινδία παρέκαμψε την πορεία του χωρίς να καταλάβει την περιοχή. Οι Σελευκίδες μετά τον 3ο π.χ. αιώνα διάδοχοι του Αλεξάνδρου άνοιξαν δρόμο μέσα απο την Αραβία για την Ινδία, τότε διαλύθηκαν τα περισσότερα Αραβικά κρατίδια παρέμειναν μονάχα οι ισχυρότεροι Ναβαταίοι οι οποίοι ζούσαν στα βόρεια.

Μαρίμπ - πρωτεύουσα των Σαβαίων

Οι Ναβαταίοι μετά την διάλυση των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων λόγω της μεγάλης ανόδου των Ρωμαίων θα γίνουν προσωρινά τον 1ο αιώνα π.χ το ισχυρότερο βασίλειο της Ασίας βασισμένοι στον Ελληνικό πολιτισμό των Σελευκιδών απο τους οποίους πήραν πολλά στοιχεία. Μετά την κατάκτηση του κράτους των Ναβαταίων τον 2ο μ.χ. αιώνα απο τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τραιανό έφτασαν στην βόρεια Αραβία, την Συρία και το Ιράκ κύματα Αράβων απο την περιοχή της Υεμένης λόγω υπολειτουργίας του φράγματος του Μαρίμπ που υδροδοτούσε όλη την περιοχή της Νότιας Αραβίας. Στην Υεμένη απο την δεύτερη χιλιετία π.χ. και το μεγαλύτερο διάστημα της 1ης κυριάρχησαν οι Σαβά ή Σαβαίοι αλλά τον 1ο αιώνα π.χ. κατακτήθηκαν απο τους Ομηρίτες. Τον 5ο αιώνα μ.χ. ολόκληρη η Αραβική χερσόνησος ήταν ένα απίστευτο συνοθύλευμα λαών και θρησκειών έγινε τον 4ο αιώνα μιά πρώτη σοβαρή προσπάθεια για μιά ενωμένη, χριστιανική Αραβία με τον βασιλιά Ιμρού - άλ - Κουί των Λακμιδών αλλά απέτυχε λόγω αδιαφορίας του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνστάντιου. Κυριαρχούσαν Ιουδαίοι στην περιοχή της Μεδίνας, ειδωλολάτρες της αρχαίας Αραβικής θρησκείας στην περιοχή της Μέκκας και στα παράλια της Ερυθράς θάλασσας, χριστιανοί στις βόρειες περιοχές, την Συρία και το Ιράκ, στις υπόλοιπες περιοχές οι θρησκείες ήταν μοιρασμένες ανάκατα υπήρχαν και πολλοί Ζωροάστρες με επιρροές απο την Περσία.

Ο Σαβαίος πολεμιστής Mushayqat Hamayat
ibn Yusuf πάνω σε καμήλα (2ος αι. μ.χ.)

Το αλαλούμ αυτό θα εκμεταλλευθεί τον 7ο αιώνα με τον καλύτερο τρόπο ο Μωάμεθ  Ναβαταίος έμπορος απο την παγανιστική Μέκκα για να ενώσει όλους τους Άραβες απο πάνω ώς κάτω σε ένα τεράστιο ισχυρό κράτος δημιουργώντας μιά νέα θρησκεία που ονομάστηκε Ισλαμισμός ή Μωαμεθανισμός.
Η νέα θρησκεία θα κάνει τους Άραβες τόσο πολύ ισχυρούς που θα τους εξαπλώσει σε ολόκληρο τον κόσμο απο την Ισπανία έως την Ινδία εξαραβίζοντας όλους τους κατοίκους ακόμα και τους μή Άραβες με την επιβολή της Αραβικής γλώσσας και της μουσουλμανικής θρησκείας. Η ευρύτατη εξάπλωση του Ισλάμ επιτεύχθηκε με την βοήθεια της ταχύτατης αύξησης του Αραβικού πληθυσμού λόγω της υψηλής τεκνοποίησης, ο Μωάμεθ πέτυχε να φτάσει στα ύψη το Αραβικό φρόνημα με το επιχείρημα οτι έχουν όλοι κοινή καταγωγή απο τον εκλεκτό του θεού Αβραάμ και τον γιό του Ισμαήλ τον οποίο είχε ευλογήσει ο θεός να κατακτήσει τον κόσμο. Σήμερα σε όλα σχεδόν τα κράτη που είχαν ασπαστεί τον Ισλαμισμό και την Αραβική γλώσσα απο την περίοδο του 7ου - 10ο αιώνα  οι κάτοικοι θεωρούν τους εαυτούς τους Άραβες χωρίς να έχουν Αραβική καταγωγή τους ενώνει μονάχα η θρησκεία και η κοινή καταγωγή απο τον Ισμαήλ. Εξαίρεση αποτελούν οι Τούρκοι που θεωρούν τους εαυτούς τους απογόνους κατακτητών απο την μακρινή Ανατολή, οι Πέρσες απόγονοι της αρχαίας μεγάλης αυτοκρατορίας και οι Πακιστανοί που είναι βασικά Ινδοί σε μικρότερη επιμειξία με Άραβες.

Οι βόρειοι Αραβικοί λαοί

Νεκροταφείο της πόλης Πέτρας

Ήταν Αραμαίοι Σημίτες ίδιας εθνολογικής ταυτότητας με τους Χαναανίτες Σημίτες της Ουγκαρίτ, τους Ασσύριους, τους Ακκάδες και τους Βαβυλώνιους αλλά μιλούσαν την Αραβική γλώσσα Σημιτική συγγενής της Αραμαικής, θεωρούνται οι αρχαιότεροι και πιό γνήσιοι Σημίτες ζούσαν σάν νομάδες με καραβάνια σε ολόκληρη την Αραβική χερσόνησο. Απόγονοι των αρχαίων βόρειων Αράβων είναι οι σύγχρονοι Άραβες που δημιούργησαν απο τον 7ο αιώνα μ.χ. μιά ισχυρή παγκόσμια αυτοκρατορία με βάση τον Ισλαμισμό ή Μωαμεθανισμό χάρη στον Άραβα Ναβαταίο έμπορο απο την Μέκκα Μωάμεθ, οι Άραβες κατάγονται απο τον Ισμαήλ γιό του βιβλικού Αβραάμ και τους 12 γιούς του. Αναφέρονται σε πλήθος απο Ασσυριακές επιγραφές απο τον 8ο αιώνα π.χ. την εποχή του Σαργών του 2ου ειδικά τα δύο ισχυρότερα βασίλεια τους οι Ναβαταίοι και οι Κεδαρίτες απόγονοι των δύο μεγαλύτερων γιών του Ισμαήλ Ναβαιώθ και Κεδάρ αντίστοιχα. Απο τον 2ο αιώνα μ.χ. μετά την διάλυσης των βορείων βασιλείων των Ναβαταίων οι οποίοι υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους και την καταστροφή του φράγματος του Μαρίμπ στην Υεμένη της Νότιας Αραβίας πολλοί νότιοι Άραβες απο την Υεμένη μετανάστευσαν στον βορρά δημιουργώντας μαζί με τους παλιούς βόρειους Άραβες τα νέα πρωτοχριστιανικά βασίλεια.  Οι Αραβικές φυλές όπως θα δούμε που ήρθαν απο τον νότο ήταν : Οι Λακμίδες και οι Ταί στην βόρεια Αραβία και το Ιράκ ασπάσθηκαν τον χριστιανισμό αλλά μετά τον Μωάμεθ έγιναν μουσουλμάνοι και οι Γκασσανίδες που εγκαταστάθηκαν βορειότερα σε Συρία και  Παλαιστίνη παραμένοντας χριστιανοί ακόμα και μετά τον Μωάμεθ.

Ο ναός Άλ - Νταίρ των Ναβαταίων στην Πέτρα

Μετά την κατάληψη των Ιεροσολύμων απο τους Ρωμαίους (70 μ.χ.) πολλοί Ιουδαίοι μετανάστευσαν προς την Αραβία, σταδιακά εγκαταστάθηκαν γύρω απο την Μεδίνα προσηλυτίζοντας τους Άραβες της περιοχής στον Ιουδαισμό, στην Μεδίνα μαζί με τους Ιουδαίους θα ιδρύσει ο Μωάμεθ την νέα θρησκεία. Η Μεδίνα λεγόταν πρίν απο την επικράτηση του Μωαμεθανισμού Yathrib και ήταν γνωστή απο επιγραφές σε Ασσυριακά κείμενα απο τον 6ο αιώνα π.χ. στην πόλη Yathrib εγκαταστάθηκαν 3 ομάδες Ιουδαίων φυγάδων : Οι Banu Qaynupa, οι Banu Qurayza και οι Banu Nadir.  Στην Μέκκα την ιδιαίτερη πατρίδα του Μωάμεθ ζούσαν ακόμα και την εποχή του οπαδοί της αρχαίας Αραβικής θρησκείας βασικά λιθολάτρες χωρίς να έχουν ιδιαίτερη λατρεία σε κάποιον θεό, οι περισσότεροι κάτοικοι της Μέκκας άν και πατριώτες του Μωάμεθ θα αντιδράσουν σκληρά στην αρχή στην νέα θρησκεία. Ο Μωάμεθ λόγω των αντιδράσεων στην γενέτειρα του αναγκάστηκε να μετέβη στην Μεδίνα μαζί με μερικούς πολύ πιστούς συντρόφους του απο την Μέκκα, στην Μεδίνα λόγω του Ιουδαικού πληθυσμού βρήκε πιό φιλόξενο έδαφος για την δημιουργία της θρησκείας. Μετά την επιβολή του Ισλαμισμού οι δύο πόλεις η Μέκκα σάν γενέτειρα του Μωάμεθ και η Μεδίνα σάν ο τόπος που δημιουργήθηκε ο Ισλαμισμός θα γίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι δύο ιερότερες πόλεις της νέας θρησκείας όπως τα Ιεροσόλυμα για τους χριστιανούς.  Το γεγονός οτι τόσο η μητέρα του Ισμαήλ Αγάρ όσο και η σύζυγος του Ισμαήλ ήταν Αιγύπτιες αποδεικνύει οτι οι βόρειοι Άραβες είχαν πολλές επιμιξίες με τους Αιγυπτίους την 2η - 3η χιλιετία π.χ. Οι υπόλοιποι 11 γιοί του Ισμαήλ ήταν οι γενάρχες μικρότερων Αραβικών φυλών οι οποίες υποτάχθηκαν μετά την Ασσυριακή κατάκτηση στους Ναβαταίους και τους Κεδαρίτες, αναλυτικά οι 13 γιοί/Άραβες γενάρχες του Ισμαήλ ήταν :

• Ναβαιώθ (Nabaioth) γενάρχης των Ναβαταίων και προπάτορας του προφήτη Μωάμεθ
• Κεδάρ (Kedar) γενάρχης των Κεδαριτών
• Αντμπίλ (Adbeel)
• Μιμπσάμ (Mibsam)
• Μίσμα (Mishma)
• Ντουμά (Dumah)
• Μασά (Massat)
• Αντάντ (Hadad)
• Ταμά (Tema)
• Ζετούρ (Jetur)
• Ναφίς (Naphish)
• Κεντεμάχ (Kedemah)
• Μαχαλάθ (Mahalath) μοναδική κόρη του Ισμαήλ

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ..