ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΠΑΘΕΙΣ!!![ η ψυχοπάθεια είναι έως και 12 φορές πιο συχνή μεταξύ των ανώτερων στελεχών κυβερνήσεων,εταιρειών,οργανισμών, από ό, τι μεταξύ του γενικού πληθυσμού]

 

Post2Post

Ο όρος ΚΟΙΝΩΝΙΟΠΑΘΕΙΑ προέρχεται από την αγγλοαμερικάνικη ψυχιατρική και χρησιμοποιείται όταν περιγράφει άτομα που δεν είναι ικανά να συναισθάνονται τους συνανθρώπους τους, να μπαίνουν στη θέση τους και να αναλαμβάνουν ευθύνες για τις πράξεις τους.

Αναγνωρίζονται όταν βρίσκονται σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις και να κάνουν πράξεις, που είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσουν σε καταστροφικές συνέπειες τον κοινωνικό τους περίγυρο, και παρ' όλα αυτά, προχωρούν και τις εκτελούν απαθείς για κάποιο πρόσκαιρο ίδιο όφελος. Συνήθως η συμπεριφορά τους συνοδεύεται και με ακραίες εκδηλώσεις ναρκισσισμού, που φτάνουν στο σημείο της γελοιότητας (πχ να γελάνε πάντα σε κηδείες) λέει η σχετική βιβλιογραφία.

Πρόσφατες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με fMRi έδειξαν ότι οι μετωπιαίοι λοβοί, και συγκεκριμένα η μεσοκοιλιακή προμετωπιαία περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού στα άτομα αυτά, έχει μικρότερη δραστηριότητα σε σχέση με ψυχικά υγιή άτομα. Επιπλέον, η αμυγδαλή δεν παρουσιάζει καμία δραστηριότητα ή δυσλειτουργεί, λέει πιο κάτω η βιβλιογραφία.

Η είδηση :

Τελικά, οι δικοί μας οι προκομένοι στο γκουβέρνο, και δη ο προεξάρχων τους, διαθέτουν μετωπικούς λοβούς και αμυγδαλή, έστω και δυσλειτουργικούς!

Για τους άλλους, στην Κομισιόν, και δη την πρώτη του χορού στο δράμα που παίζεται τώρα, το πρόβλημα είναι σαν να ψάχνεις να βρεις βελόνα στα άχυρα και για την αμυγδαλή και τους λοβούς.

I rest my case!

(όπως λένε και οι αγγλοσάξονες δικηγόροι στο τέλος της αγόρευσής υπεράσπισης κοινωνιοπαθών

serial killers)

************************************************

Το 21% των CEOs στην εταιρική Αμερική είναι ψυχοπαθείς

Παρά το ταλέντο παγκόσμιας κλάσης για επιχειρηματικότητα, ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Apple, Steve Job, στάθμευσε στις θέσεις στάθμευσης για άτομα με ειδικές ανάγκες, επέδειξε χαμηλή ενσυναίσθηση και αντικοινωνική συμπεριφορά και εκφόβισε τους υπαλλήλους του. Τελικά απολύθηκε από τη δική του εταιρεία. Ο ιδιοκτήτης του Twitter και συνιδρυτής της Tesla, Elon Musk, ήταν μαχητικός με τους επενδυτές, τα μέσα ενημέρωσης, τους υπαλλήλους και το κοινό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Πολλά ευρέως γνωστά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των CEOs, όπως η ανάληψη κινδύνων και το θάρρος, συχνά συνυπάρχουν με ψυχοπαθητικές τάσεις, σύμφωνα με τον Tomas Chamorro-Premuzic, συγγραφέα και επικεφαλής επιστήμονα ταλέντων στη ManpowerGroup. Ένας καθηγητής επιχειρηματικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και συνεργάτης στο Εργαστήριο Επιχειρηματικής Χρηματοδότησης του Χάρβαρντ, ο Chamorro-Premuzic, έγραψε το βιβλίο, "Γιατί τόσοι πολλοί ανίκανοι άνδρες γίνονται ηγέτες;"

Η Chamorro-Premuzic ανέφερε μια μελέτη του 2010 που βρήκε τουλάχιστον τρεις φορές περισσότερους ψυχοπαθείς σε εκτελεστικούς ή διευθύνοντες συμβούλους από ό, τι στον πληθυσμό γενικότερα. Ωστόσο, πιο πρόσφατα στοιχεία διαπίστωσαν ότι είναι τώρα ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό: 20%, έγραψε σε μια στήλη του CNBC τον Απρίλιο του 2019.

Ο Simon Croom, καθηγητής και ερευνητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας στη Σχολή Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο, έγραψε για το Fortune το 2021 ότι αυτός και οι συνάδελφοί του διαπίστωσαν ότι το 12% των ανώτερων εταιρικών ηγετών εμφανίζουν μια σειρά ψυχοπαθητικών χαρακτηριστικών.

Αυτό «σημαίνει ότι η ψυχοπάθεια είναι έως και 12 φορές πιο συχνή μεταξύ των ανώτερων στελεχών από ό, τι μεταξύ του γενικού πληθυσμού», έγραψε ο Croom. Αυτό είναι σύμφωνο με το ποσοστό 15% της ψυχοπάθειας που βρίσκεται στις φυλακές.

Μερικά από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της ψυχοπάθειας περιλαμβάνουν τον εγωκεντρισμό, την αρπακτικότητα, την απερισκεψία, την έλλειψη ενσυναίσθησης και την τάση για χειραγώγηση και εκμετάλλευση, πρόσθεσε ο Croom. Μπορούν επίσης να έχουν ταυτόχρονα πολύ χάρισμα και δημιουργικότητα, ενώ στερούνται κοινωνικά σημαντικών ιδιοτήτων.

Δείτε πώς μπορείτε να εντοπίσετε έναν ψυχοπαθή, σύμφωνα με τον Chamorro-Premuzic:

 1. Συχνά επιθυμούν επικύρωση και αναγνώριση από τους άλλους επειδή η αυτοεκτίμησή τους, αν και υψηλή, είναι επίσης εύθραυστη. Τα αφεντικά που συνεχώς επιδεικνύονται είναι πιθανώς απελπισμένα για τον θαυμασμό των άλλων. 

2. Τείνουν να είναι εγωκεντρικοί, δηλαδή ανεπαρκείς σε ενσυναίσθηση και γενικά ενδιαφέρονται λιγότερο για τους άλλους, σπάνια δείχνουν γνήσιο ενδιαφέρον για άλλους ανθρώπους εκτός από τον εαυτό τους. 

3. Έχουν υψηλά επίπεδα δικαιωμάτων, συμπεριφέρονται σαν να αξίζουν ορισμένα προνόμια ή να απολαμβάνουν υψηλότερο κύρος από τους συνομηλίκους τους.

Ο πολιτισμός μας δοξάζει και ανταμείβει επιτυχημένους ηγέτες που μπορεί να βρίσκονται κάπου στο φάσμα της ψυχοπάθειας, αν όχι ψυχοπαθείς, έγραψε ο Croom.

«Διαπιστώσαμε ότι οι οργανισμοί που δεσμεύονται στην ΕΚΕ (εταιρική κοινωνική ευθύνη) παρουσιάζουν υψηλότερες λειτουργικές επιδόσεις. Δυστυχώς, δεδομένου ότι ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της ψυχοπάθειας είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όταν η εταιρική ψυχοπάθεια είναι παρούσα στην ανώτερη ηγεσία, ένας οργανισμός είναι λιγότερο πιθανό να επιδείξει ΕΚΕ», έγραψε ο Croom.

Η παρατήρηση ψυχοπαθητικών τάσεων σε ανώτερα στελέχη δεν είναι κάτι νέο για τους ερευνητές, έγραψε ο σύμβουλος διαχείρισης σχέσεων πελατών Gene Marks για την Washington Post.

Στο πρωτοποριακό βιβλίο τους του 2006 "Snakes in Suits", ο Paul Babiak και ο Robert Hare ήταν από τους πρώτους που προσπάθησαν να ποσοτικοποιήσουν τους εταιρικούς ψυχοπαθείς στο C-suite. Εκτίμησαν ότι το ποσοστό ήταν 3,9%, σύμφωνα με τον Jack McCullough, συγγραφέα του βιβλίου του 2021, "The Psychopathic CEO, an Executive Survival Guide".

Ο Μαρκς επικαλέστηκε έναν ψυχολόγο που προειδοποίησε το 2013 για έναν αυξανόμενο αριθμό ηγετών στο χώρο εργασίας που συνδυάζουν τρεις τύπους δυσλειτουργικών προσωπικοτήτων μεταξύ των υπαλλήλων γραφείου: ψυχοπαθής, μακιαβελικός και ναρκισσιστής. Αυτοί οι άνθρωποι «έχουν ένα επικίνδυνο, αλλά αποτελεσματικό μείγμα έλλειψης ενσυναίσθησης, εγωκεντρισμού, πονηριάς και αυτοεκτίμησης που μπορεί να τους ωθήσει στην κορυφή των οργανισμών», προειδοποίησε ο ψυχολόγος.

Οι ψυχοπαθείς ή τα άτομα με ψυχοπαθητικά χαρακτηριστικά ευδοκιμούν στο χάος και γνωρίζουν ότι οι άλλοι δεν το κάνουν, «έτσι συχνά δημιουργούν χάος στην εργασία για αυτόν τον λόγο», δήλωσε η Tara Swart, νευροεπιστήμονας και μέλος του διδακτικού προσωπικού στο MIT Sloan School of Management. «Δεν τους νοιάζει που σε πληγώνουν. Θα κάνουν αυτό που πρέπει να κάνουν».https://moguldom.com/

****************

2 τρόποι για να ξεχωρίσετε τους ψυχοπαθείς και τους κοινωνιοπαθείς

Μην παραβλέπετε τις διακριτές διαφορές μεταξύ ψυχοπαθών και κοινωνιοπαθών.

Από Mark Travers, Ph.D.

Οι όροι «ψυχοπαθής» και «κοινωνιοπαθής» χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά στην ποπ κουλτούρα και στην περιστασιακή συνομιλία. Για τον καθημερινό άνθρωπο, χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ανθρώπους που είναι επικίνδυνοι, βίαιοι ή ενοχλητικά σκληροί – εκείνοι που δεν έχουν ενσυναίσθηση και είναι ικανοί για αξιοθρήνητες πράξεις.

Ωστόσο, στον τομέα της ψυχολογίας, αυτοί οι όροι είναι ξεχωριστοί και οι δύο έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά και επιπτώσεις. Ενώ η διαφωνία για τη σημασιολογία μπορεί να φαίνεται ασήμαντη, οι συνέπειες της παρερμηνείας αυτών των δύο όρων μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρά λάθη στην κρίση.

Τι είναι η κοινωνιοπάθεια;

Έρευνα από το Current Psychiatry Reports εξηγεί γιατί αυτό που προηγουμένως αναφερόταν ως κοινωνιοπάθεια αναφέρεται τώρα ως Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας (ASPD). Ένα διάχυτο μοτίβο αδιαφορίας και παραβίασης της ευημερίας των άλλων χαρακτηρίζει αυτή τη διαταραχή. Η κοινωνιοπαθητική συμπεριφορά θεωρείται ότι συνήθως αρχίζει στην παιδική ηλικία ή την πρώιμη εφηβεία και συνεχίζεται στην ενήλικη ζωή.

Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ο επιπολασμός εκτιμάται σε 2-3% στον γενικό πληθυσμό, με υψηλότερη εμφάνιση στους άνδρες (περίπου 3%) σε σύγκριση με τις γυναίκες (περίπου 1%). Μεταξύ των πληθυσμών των φυλακών, τα ποσοστά είναι σημαντικά υψηλότερα, με το 47% των ανδρών κρατουμένων και το 21% των γυναικών κρατουμένων να πληρούν τα κριτήρια για ASPD.

Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V) περιγράφει συγκεκριμένα κριτήρια για τη διάγνωση της ASPD ή της κοινωνιοπάθειας. Για να ανταποκριθεί στη διάγνωση, ένα άτομο πρέπει να εμφανίσει μέτρια ή μεγάλη βλάβη στη λειτουργία της προσωπικότητας, με χαρακτηριστικές δυσκολίες σε τουλάχιστον δύο από τους ακόλουθους τομείς:

1. Ταυτότητα. Εγωκεντρική προέλευση της αυτοεκτίμησης από προσωπικό κέρδος, δύναμη ή ευχαρίστηση.
2. Αυτοδιεύθυνση. Οι στόχοι βασίζονται συνήθως στην προσωπική ικανοποίηση και αγωνίζονται να συμμορφωθούν με νόμιμη ή πολιτισμικά κανονιστική ηθική συμπεριφορά.
3. Ενσυναίσθηση. Έλλειψη ενδιαφέροντος για τα συναισθήματα, τις ανάγκες ή τον πόνο των άλλων και απουσία τύψεων μετά την πρόκληση βλάβης σε άλλους.
4. Οικειότητα. Μια αδυναμία να σχηματίσουν αμοιβαία στενές σχέσεις και αντ 'αυτού συνήθως διατηρούν σχέσεις που χαρακτηρίζονται από εκμετάλλευση, εξαπάτηση ή εξαναγκασμό.

Επιπλέον, η διάγνωση της ASPD απαιτεί επίσης από τα άτομα να παρουσιάζουν τουλάχιστον έξι από τα επτά παθολογικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας:

1. Χειραγώγηση
2. Αναλγησία
3. Δολιότητα
4. Εχθρότητα
5. Ανάληψη κινδύνων
6. Παρορμητικότητα
7. Ανευθυνότητα

Τι είναι η ψυχοπάθεια;

Η ψυχοπάθεια, από την άλλη πλευρά, είναι μια μορφή ASPD, αλλά είναι παρ 'όλα αυτά μια ξεχωριστή έννοια. Σύμφωνα με έρευνες, η ψυχοπάθεια χαρακτηρίζεται από διάφορα συναισθηματικά, διαπροσωπικά, lifestyle και αντικοινωνικά χαρακτηριστικά, γεγονός που την καθιστά πολύ παρόμοια με τα κριτήρια για την κοινωνιοπάθεια.

Οι ψυχοπαθείς θα εμφανίσουν έλλειψη ενσυναίσθησης, ενοχής ή τύψεων, μαζί με ρηχή και ανεπαρκή επίδραση. Μπορεί επίσης να επιδεικνύουν μεγαλοπρέπεια, αλαζονεία, δολιότητα και χειραγώγηση – τα περισσότερα από τα οποία μπορούν επίσης να φανούν στην κοινωνιοπάθεια. Ωστόσο, μαζί με την παρορμητικότητα, συχνά εμπλέκονται σε προγραμματισμένες και σκόπιμες αντικοινωνικές συμπεριφορές. Ο επιπολασμός της ψυχοπάθειας στο γενικό πληθυσμό είναι περίπου 1%, αλλά είναι σημαντικά υψηλότερος μεταξύ των κρατουμένων, που εκτιμάται σε περίπου 25%.

Είναι σημαντικό ότι το DSM-V αναγνωρίζει την ψυχοπάθεια ως μια μοναδική παραλλαγή της ASPD, που συχνά αναφέρεται ως «πρωτογενής ψυχοπάθεια». Αυτή η μορφή ASPD χαρακτηρίζεται από έλλειψη άγχους ή φόβου και ένα τολμηρό διαπροσωπικό στυλ που μπορεί να καλύψει τις υποκείμενες δυσπροσαρμοστικές συμπεριφορές. Τα βασικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν χαμηλά επίπεδα άγχους και απόσυρσης, με υψηλά επίπεδα αναζήτησης προσοχής και κοινωνικής κυριαρχίας. Αυτός ο συνδυασμός χαρακτηριστικών συμβάλλει στην κοινωνική ισχύ και τη συναισθηματική ανθεκτικότητα που συχνά συνδέονται με την ψυχοπάθεια.

Γιατί οι διαφορές μεταξύ κοινωνιοπάθειας και ψυχοπάθειας έχουν σημασία

Αν και οι δύο έννοιες είναι κοινώς κατανοητές ότι είναι ισοδύναμες μεταξύ τους - και είναι, στην πραγματικότητα, αρκετά παρόμοιες - έρευνα από το περιοδικό Aggression and Violent Behavior εξηγεί ότι περιγράφουν διαφορετικά πρότυπα συμπεριφοράς εντός του ASPD. Οι διαφορές αυτές εντοπίζονται σε δύο βασικούς τομείς:

1. Πρότυπα συμπεριφοράς. Οι ψυχοπαθείς τείνουν να είναι εξαιρετικά χειριστικοί, συχνά με μια επιφανειακή γοητεία που τους βοηθά να ενσωματωθούν στην κοινωνία. Συνήθως έχουν μια πιο υπολογισμένη και μεθοδική προσέγγιση στις ενέργειές τους. Είναι πιο πιθανό να σχεδιάσουν τα εγκλήματά τους ή τις συμπεριφορές χειραγώγησης και μπορούν να διατηρήσουν μια πρόσοψη κανονικότητας για παρατεταμένες περιόδους. Είναι επίσης λιγότερο πιθανό να είναι αντιδραστικοί και περισσότερο διατεθειμένοι να αποφύγουν την ανίχνευση. Οι κοινωνιοπαθείς, ωστόσο, είναι πιο ασταθείς και παρορμητικοί στη συμπεριφορά τους. Είναι συχνά επιρρεπείς σε συναισθηματικές εκρήξεις, θυμό ή επιθετικότητα. Μπορεί να έχουν δυσκολία στη διατήρηση σταθερών σχέσεων ή θέσεων εργασίας και είναι λιγότερο πιθανό να κρύψουν τις αντικοινωνικές τους τάσεις καθώς και έναν ψυχοπαθή. Η συμπεριφορά τους είναι πιο πιθανό να είναι αποδιοργανωμένη και χαοτική και, ως εκ τούτου, θα έχουν πιο δύσκολο χρόνο να ενταχθούν στην κοινωνία από έναν ψυχοπαθή.
2. Ενσυναίσθηση και συνείδηση. Οι ψυχοπαθείς γενικά στερούνται ενσυναίσθησης και ηθικής συνείδησης. Μπορούν να μιμηθούν την ενσυναίσθηση για να χειραγωγήσουν τους άλλους, ωστόσο, δεν το αισθάνονται πραγματικά. Αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να τους κάνει ιδιαίτερα επικίνδυνους σε θέσεις εξουσίας ή επιρροής. Αντίθετα, οι κοινωνιοπαθείς μπορεί να έχουν περιορισμένη ικανότητα να αισθάνονται ενσυναίσθηση ή αίσθηση ηθικής, αλλά τα συναισθήματά τους είναι πιο ασταθή. Μπορεί να σχηματίσουν δεσμούς με μια μικρή ομάδα ανθρώπων και ακόμη και να έχουν τη δική τους στοιχειώδη αίσθηση του σωστού και του λάθους, ακόμη και αν συχνά ενεργούν ενάντια στους κοινωνικούς κανόνες.

Αν και αυτές οι δύο έννοιες συχνά συμβαδίζουν, η απόκλιση μεταξύ τους είναι έντονη.

Οι ψυχοπαθείς συνήθως λειτουργούν με ψυχρό υπολογισμό. Ενορχηστρώνουν τη συμπεριφορά τους με ανατριχιαστική ακρίβεια. Μπορεί να ψεύδονται και να γοητεύουν το δρόμο τους σε κύκλους εμπιστοσύνης μόνο για να χειραγωγήσουν και να εξαπατήσουν για προσωπικό όφελος. Οι κοινωνιοπαθείς, ωστόσο, είναι λιγότερο προβλέψιμοι. Είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε αυθόρμητα ξεσπάσματα και έχουν λιγότερη προσοχή στις προσεκτικά κατασκευασμένες προσόψεις.

Η γνώση αυτής της διαφοράς μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας - όχι μόνο για την ακαδημαϊκή περιέργεια αλλά και για τη δική σας ασφάλεια και τη δίκαιη μεταχείριση εκείνων που παρουσιάζουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Αυτά τα αντικρουόμενα χαρακτηριστικά έχουν επιπτώσεις στον πραγματικό κόσμο σε κοινωνικά περιβάλλοντα, χώρους εργασίας, ακόμη και στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Ενώ και τα δύο μπορεί να είναι επικίνδυνα, τα μονοπάτια που παίρνουν για να βλάψουν είναι συχνά πολύ διαφορετικά.   Forbes.com.

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΑΛΜΠΕΡΤ: Η απαρχή του φόβου και η ηθική στην έρευνα!!!

    

Απεικόνιση βασισμένη στο πείραμα του Μικρού Άλμπερτ (Watson & Rayner, 1920). Δημιουργία: Galiaoffri / WikimediaIllustrated.org, CC BY‑SA 3.0. Η σκηνή δείχνει τον εξαρτημένο φόβο ανάμεσα σε βρέφος και το λευκό ποντίκι.

Η ψυχολογία ως επιστήμη προσπάθησε για χρόνια να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές. Το πείραμα του Μικρού Άλμπερτ, που διεξήχθη το 1920 από τον Τζον Γουάτσον και τη συνεργάτιδά του Ρόζαλι Ρέινερ, αποτέλεσε μια εμβληματική προσπάθεια να διερευνηθεί η προέλευση του φόβου μέσα από τη θεωρία της κλασικής εξάρτησης.

Το πλαίσιο της εποχής και ο στόχος του πειράματος

Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο συμπεριφορισμός (behaviorism) άρχισε να κυριαρχεί ως θεωρητικό ρεύμα στην ψυχολογία. Αντί να εστιάζει σε αφηρημένες ψυχικές διαδικασίες, όπως η σκέψη ή το συναίσθημα, ο Γουάτσον υποστήριξε ότι η ψυχολογία πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά σε παρατηρήσιμες συμπεριφορές. Ήθελε να αποδείξει ότι ακόμα και τα συναισθήματα —όπως ο φόβος— δεν είναι έμφυτα, αλλά επίκτητα μέσω εμπειριών και μαθησιακών μηχανισμών.

Ο σκοπός του πειράματος ήταν να δείξει ότι ένας φυσιολογικά ανέκφραστος φόβος θα μπορούσε να καλλιεργηθεί μέσω επαναλαμβανόμενων ερεθισμάτων.

Ποιος ήταν ο Άλμπερτ;

Ο «Μικρός Άλμπερτ» ήταν ένα μωρό 9 μηνών, πιθανώς με το πραγματικό όνομα Ντάγκλας Μέριτε (Douglas Merritte), αν και αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ απόλυτα. Ήταν τρόφιμος νοσοκομείου και η μητέρα του φέρεται να εργάζονταν εκεί ως υπάλληλος καθαριότητας. Η συναίνεση που δόθηκε για τη συμμετοχή του παιδιού στο πείραμα ήταν πρόχειρη και, με τα σημερινά δεδομένα, ανεπαρκής.

Το πείραμα βήμα προς βήμα

1. Φάση 1 – Αρχική ουδετερότητα:
   Ο Άλμπερτ εκτέθηκε σε διάφορα αντικείμενα, όπως ένα λευκό ποντίκι, μια μάσκα, ένα κουνελάκι, ένα μαλλί γούνας. Σε κανένα από αυτά δεν έδειξε σημάδια φόβου ή δυσφορίας.

2. Φάση 2 – Δημιουργία φόβου μέσω εξάρτησης:
   Κάθε φορά που έβλεπε το ποντίκι, οι ερευνητές προκαλούσαν δυνατό ήχο χτυπώντας έναν σωλήνα πίσω του. Το βρέφος τρόμαζε. Μετά από λίγες επαναλήψεις, ο Άλμπερτ άρχισε να κλαίει και να τρομάζει μόνο που έβλεπε το ποντίκι, χωρίς τον ήχο.

3. Φάση 3 – Γενίκευση του φόβου:
   Σύντομα, το παιδί έδειχνε φόβο και σε άλλα λευκά, χνουδωτά αντικείμενα, ακόμη και στο μούσι του Άγιου Βασίλη ή σε μια λευκή γούνινη κουβέρτα. Αυτό έδειξε ότι ο φόβος δεν ήταν συγκεκριμένος, αλλά γενικευμένος.

Δεν υπήρξε «απεξάρτηση»

Ένα από τα πιο σημαντικά —και ανησυχητικά— στοιχεία του πειράματος είναι ότι δεν έγινε καμία προσπάθεια να αναιρεθεί ο φόβος που του δημιουργήθηκε. Το παιδί αποχώρησε από το νοσοκομείο λίγο μετά, και κανείς δεν γνωρίζει αν οι φοβικές του αντιδράσεις συνεχίστηκαν.

Ηθικές προεκτάσεις και διαμάχες

Το πείραμα του Άλμπερτ αποτέλεσε τη βάση για μετέπειτα ηθικές κριτικές στην ψυχολογική έρευνα. Αν και επιστημονικά πρωτοποριακό, παραβίασε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Άλμπερτ ήταν ευάλωτος (βρέφος), δεν δόθηκε πλήρης συναίνεση, και το ψυχικό του τραύμα δεν αποκαταστάθηκε.

Σήμερα, σύμφωνα με τα πρότυπα δεοντολογίας από συλλόγους όπως η APA (American Psychological Association), τέτοιες πρακτικές θεωρούνται ανήθικες. Απαιτείται συναίνεση, δικαίωμα αποχώρησης, ελαχιστοποίηση βλάβης και πρόβλεψη για αποκατάσταση.

 Η επιστημονική του αξία

Παρά την ηθική του αποτυχία, το πείραμα έδωσε σημαντικά δεδομένα. Κατέδειξε ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις όπως ο φόβος μπορούν να μαθευτούν, και μάλιστα να γενικευτούν. Αυτή η γνώση εφαρμόστηκε αργότερα στην αντιμετώπιση φοβιών, μέσω αντι-εξαρτημένης μάθησης, γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας και τεχνικών όπως η συστηματική απευαισθητοποίηση.

Συμπεράσματα

Το Πείραμα του Μικρού Άλμπερτ λειτουργεί σήμερα ως παράδειγμα διδακτικού πλαισίου: δείχνει πώς η επιστήμη προοδεύει, αλλά παράλληλα πώς η ηθική πρέπει να την καθοδηγεί. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνονται οι φόβοι είναι πολύτιμη, αρκεί να βασίζεται στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

• Watson, J. B., & Rayner, R. (1920). Conditioned emotional reactions. Journal of Experimental Psychology, 3(1), 1–14.

• Harris, B. (1979). Whatever happened to Little Albert? American Psychologist, 34(2), 151–160.

• Beck, H. P., Levinson, S., & Irons, G. (2009). Finding Little Albert: A journey to John B. Watson’s infant subject. American Psychologist, 64(7), 605–614.

Ζωή Ράπτη   https://maxmag.gr/

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

Πως κατασκευάζεται ένα “τέρας”

 Όταν η φρίκη παύει να είναι μακρινή ιστορία και παίζει σε real time στο σαλόνι σου, τότε συμμετέχεις κι εσύ. Η υπόθεση της Ειρήνης Μουρτζούκου σοκάρει, εξοργίζει και, κυρίως, ξεσκεπάζει: το πώς μια κοινωνία κατασκευάζει τα τέρατά της και μετά τα πετροβολά με ανακούφιση.

Τάνια Κουταλά

Η  Ειρήνη Μουρτζούκου, μετά από πολύμηνη περιοδεία σε τηλεοπτικά πάνελ, σειρά συνεντεύξεών και αναρίθμητα tiki tok, οδηγήθηκε στον εισαγγελέα και της αποδόθηκαν επιτέλους κατηγορίες για τον θάνατο πέντε μωρών, εκ των οποίων τα δύο δικά της. Ομολογεί τα ξημερώματα της ίδιας μέρας (για τα τέσσερα) και η κοινωνία μας φωνάζει ανακουφισμένη “επιτέλους”. Πλήθος κόσμου υποδέχεται με βρισιές την φόνισσα έτοιμο να την λιντσάρει. Είναι διαταραγμένη, είναι κακιά, είναι διαβολική, είναι ένα τέρας.

Είναι δεδομένο ότι τα εγκλήματα της Ειρήνης είναι ειδεχθή και κάνουν την κοινή λογική να παγώνει. Είναι επίσης δεδομένο ότι μιλάμε για μία βαθιά διαταραγμένη προσωπικότητα χωρίς αυτό να αποτελεί δικαιολογία για ό,τι έπραξε. Είναι εμφανές πως κάτι ψυχοπαθολογικό συμβαίνει. Το τι ακριβώς θα το πουν οι ειδικοί, όταν εξεταστεί. Αν. Μπορούμε ωστόσο να συμφωνήσουμε ότι όταν ένα 14χρονο παιδί σκοτώνει από πρόθεση και με τα χέρια του την λίγων μηνών αδερφή του, μόνο η ψυχική διαταραχή μπορεί να είναι η αιτία. Γιατί ο διάβολος δεν υπάρχει έξω από τον άνθρωπο.

Πιασάρικο το θέμα, μιλήστε μας για αυτό

Οι άνθρωποι παρακολουθούν ντοκιμαντέρ για serial killers μετά μανίας για να νιώσουν ασφαλείς που δεν είναι οι ίδιοι τα θύματα, η επιστήμη έτσι εξηγεί αυτή την παράδοξη μόδα με τις σειρές τέτοιου περιεχομένου του Netflix και όχι μόνο. Ωστόσο με υποθέσεις όπως της Ειρήνης Μουρτζούκου  και της Ρούλας Πισπιρίγκου, δεν συμβαίνει αυτό. Εδώ δεν μιλάμε για γεγονότα που συνέβησαν πριν χρόνια σε μια μακρινή χώρα. Εδώ το έργο παίζεται στην διπλανή πόρτα και η υπόθεση ξεσκεπάζεται μπροστά σου. Η προσωπική ηθική, η κοινωνία, το κοινό αίσθημα δικαίου, η θρησκεία όλα μέσα μας εξανίστανται, εξοργίζονται, χαλάνε τον κόσμο. Και είναι και η ανθρώπινη περιέργεια που εμπλέκεται, όλο αυτό το θρίλερ είναι εθιστικό. Κακά τα ψέματα, όλοι μας – και η γράφουσα δεν εξαιρείται – περιμένουμε να δούμε το επόμενο επεισόδιο της Αγγελικής Νικολούλη με όλες τις εξελίξεις ή την τάδε εκπομπή με αποκλειστικές πληροφορίες για το έγκλημα. Όμως στο τέλος της ημέρας κάπου ξεχνάμε ότι μιλάμε για ανθρώπους. Όλοι οι συμμετέχοντες στο δράμα είναι υπαρκτά πρόσωπα που όχι μόνο πάσχουν, αλλά κάπως πρέπει να συνεχίσουν να ζουν.

Η ιστορία της Μουρτζούκου, όπως έγινε και με άλλους εγκληματίες στο παρελθόν, μετατράπηκε σε ένα σίριαλ που αναπαράχθηκε σε διάφορες τηλεοπτικές εκπομπές, προς τέρψιν ενός αδηφάγου κοινού που καταναλώνει αχόρταγα τον πόνο και την αθλιότητα του διπλανού του. Πολλές εκπομπές είχαν έτσι δωρεάν περιεχόμενο, πολλοί δημοσιογράφοι έχτισαν έτσι καριέρες. Έτσι γίνονται όμως αυτά, δεν φταίνε οι δημοσιογράφοι. Όποιος το κάνει καλύτερα, όποιος ξεσκίσει τους πρωταγωνιστές χωρίς να λερωθεί είναι και ο καλύτερος. Το κοινό θέλει πάντα κι άλλο. Μοιάζει με τις αρένες της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας αλλά σε ψηφιακή μορφή και ψεύτικη ευαισθησία. Οι Ρωμαίοι αν μην τι άλλο, ήταν ειλικρινείς, ήθελαν αίμα και θέαμα και δεν έδιναν δεκάρα για τα θύματα.

 Άρον άρον σταύρωσον αυτόν

Λίγα πράγματα με τρομάζουν όσο ο όχλος. Το πλήθος που σαν υπνωτισμένο λειτουργεί σαν μία μάζα και όχι σαν ξεχωριστές μονάδες σε σύμπνοια. Στο πλήθος δεν σκέφτεσαι, μόνο εκτονώνεις. Τι; Ο θεός και η ψυχή του ο καθένας. Φώναξε ρε, τσάμπα είναι στην τελική. Όταν συνέλαβαν την Πισπιρίγκου, έξω από το σπίτι της μαζεύτηκε πλήθος να φωνάξει για την σύγχρονη Μήδεια. Να βρίσει, να λιντσάρει. Αντίστοιχο πλήθος περίμενε και την Μουρτζούκου έξω από την Γ.Α.Δ.Α.. Να λιντσάρει, να ξεσκίσει. Δεν μιλάμε για ανθρώπους που έχουν συγγενική σχέση με τα θύματα, αλλά για ανθρώπους που αισθάνονται την κοινωνία τους να απειλείται από τα ανθρώπινα “τέρατα” και τα εγκλήματα τους. Να καθαρίσει ο τόπος λένε, να μείνουμε οι σωστοί άνθρωποι.

Η Μήδεια, που τόσο την ιστορία της μνημονεύουμε, δεν ήταν τέρας. Ήταν ένας άνθρωπος που έχασε την θέση του στον κόσμο. Σταμάτησε να είναι κόρη και αδερφή γιατί πρόδωσε την οικογένεια της όταν το βοήθησε τον Ιάσωνα και σταμάτησε να είναι σύζυγος όταν ο Ιάσωνας την παράτησε. Έτσι “τρελάθηκε” και σκότωσε τα παιδιά της. Όχι για να εκδικηθεί τον Ιάσωνα, αλλά γιατί η ίδια δεν υπήρχε πια στον κόσμο που ήξερε.

Κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται τέρας. Αυτό που τόσο μας αηδιάζει και μας τρομάζει, ζει και βασιλεύει μέσα μας, στον πυρήνα μας. Είμαστε ικανοί για το χειρότερο, όπως είμαστε ικανοί και για το καλύτερο. Είμαστε θεοί και είμαστε τέρατα. Το ποιος θα γίνει τι, είναι συνέπεια πολλών πραγμάτων. Και δεν αρκεί η προ υπάρχουσα ψυχοπαθολογία που είναι θέμα γονιδιακό. Οι κοινωνίες, αν και φτιάχτηκαν με στόχο την αρμονική συμβίωση μεταξύ των ανθρώπων, συχνά αποτυγχάνουν. Είναι εύκολο το καλό να εκπέσει. Ένα στενό αρνητικό περιβάλλον, αρκεί. Δύο ακατάλληλοι άνθρωποι για γονείς, αρκούν. Μια κοινωνία γεμάτη ηδονοβλεψίες και ευθυνόφοβους πολίτες, αρκεί. Με τον φόβο, με την ντροπή, με τον θυμό, με την βία, με την αδιαφορία. Έτσι φτιάχνεις ένα τέρας. Και η κοινωνία το υποδέχεται πολύ πιο εύκολο από ότι νομίζουμε. Σχεδόν το χρειάζεται. Ονομάζοντας το τέρας, του δίνει χώρο, ρόλο. Το δείχνει με το δάχτυλο. Ανακουφίζεται. Εκτονώνεται.

Η συνταγή του “τέρατος”

Η Ελλάδα είναι μία χώρα που δεν έχει ξαναζήσει τέτοια εγκλήματα. Είχαμε βέβαια στα 90s μια έξαρση από ειδεχθή εγκλήματα άνευ προηγουμένου (π.χ.: σατανιστές Παλλήνης, η φόνισσα με τα τηγανόψωμα κ.α.) που έδωσαν τροφή στα κανάλια για πολύωρα ρεπορτάζ και στον Πάνο Κοκκινόπουλο υλικό για επεισόδια “10ης Εντολής”, αλλά τέτοια “φρίκη” και ειδικά τόσους μήνες φρίκης live δεν είχαμε ξαναδεί. Κάθε “τέρας” ωστόσο, που διαπράττει τόσο ειδεχθή εγκλήματα, μία κοινωνία ανθρώπων το έχει έφτιαξε. Η μυθική Φραγκογιαννού του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (Η Φόνισσα, 1903) κατασκευάστηκε από μία πατριαρχική κοινωνία όπου η γυναίκα ήταν ή βάρος ή εργαλείο και σκότωνε μωρά κορίτσια για να τα “σώσει”. Η Ρούλα Πισπιρίγκου, μεγάλωσε με την πεποίθηση ότι η αρχή και το τέλος της είναι ο άντρας της και τελικά τον έβαλε πάνω και από τα παιδιά της. Ο διαβόητος Gacy, o κλόουν-serial killer της Αμερικής, διαστρέβλωσε την ύπαρξη του για να γίνει αποδεκτός καθώς η σεξουαλικότητα του δεν θα μπορούσε ποτέ να ήταν δεκτή στην καθωσπρέπει Αμερική του ’50. Ο “Δράκος” Παπαχρόνης οδηγήθηκε στο έγκλημα λόγω της διαστρεβλωμένης σχέσης με την ιερόδουλη μητέρα του και ο Ted Buddy κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον πατέρα του. Μα όλα αυτά δεν είναι δικαιολογίες, θα πει κάποιος, και θα έχει δίκιο.

Όλα αυτά συμβαίνουν σε εκατομμύρια ανθρώπους και δεν έγιναν “τέρατα”, θα απαντήσει ολόσωστα ο ίδιος κάποιος. Και ναι είναι πολύ απλοϊκό να βασιστούμε σε αυτά για να αιτιολογήσουμε τα τρομερά τους έργα. Όμως ήταν οπωσδήποτε καθοριστικά στοιχεία. Χρειάζονται κι αλλά. Και ναι, χρειάζονται και ναι, δεν φταίει “η πίεση” της όποια κοινωνίας. Χρειάζεται και ένα κράτος “κουρελέ” όπως στην περίπτωση της Μουρτζούκου, με ένα σύστημα διαλυμένο που δεν έκανε σωστά την δουλειά του. Απόδειξη ότι όλη η Ιατροδικαστική υπηρεσία της Πάτρας, κρίθηκε σε αναστολή καθώς δεν μπόρεσε νωρίτερα να ανακαλύψει τα κατάλληλα ευρήματα στα θύματα. Χρειάζεται ένα ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον με ανθρώπους που δεν είναι σε θέση να προστατέψουν και να προστατευθούν. Χρειάζεται αδιαφορία από πολλούς άλλους “ξένους” που έβλεπαν, ήξεραν και δεν έκαναν ποτέ τίποτα. Κακά τα ψέματα, είμαστε μία κοινωνία που αν κάποιος βουλιάζει όχι μόνο δεν του δίνουμε το χέρι για να ανέβει προς πάνω, αλλά του ρίχνουμε και μία κλωτσιά να πάει στα σίγουρα στον πάτο. Δεν ξέρω γιατί…

Δεν δικαιολογώ το έγκλημα και όποιος αφαιρεί μία ζωή, έχει και πρέπει να έχει την ευθύνη αυτής της πράξης. Αναρωτιέμαι ωστόσο, τι μπορεί να νιώθω εγώ, για αυτόν τον άνθρωπο. Για έναν άνθρωπο που δεν μπορώ να έρθω στην θέση του και δεν μπορώ να δικαιολογήσω μα ούτε και να καταλάβω. Δεν νιώθω καλύτερη από έναν δολοφόνο, νιώθω απλά πιο τυχερή. Νιώθω λύπη για ό,τι όμορφο δεν ένιωσε, ό,τι καλό δεν πήρε όταν έπρεπε και έτσι δεν μπόρεσε και να δώσει. Και στο βάθος, νιώθω μία συμπόνια, ένα κρίμα, ένα “αχ”… Και θυμάμαι εκείνο το τσιτάτο της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, «Δεν αγαπάμε αρκετά τους ανθρώπους όταν δεν λατρεύουμε την αθλιότητα, την ταπείνωση και την δυστυχία τους».  Γι’ αυτό και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται τέρας. Τα τέρατα κατασκευάζονται. Ίσως κάθε μικρή μας πράξη να μπορεί να βοηθήσει ή να αποτρέψει αυτή την κατασκευή. Και μόνο όταν το αντιληφθούμε αυτό και αναλάβουμε την ευθύνη, θα έχουμε μία ελπίδα να μην δημιουργήσουμε άλλα.

 OLAFAQ GR

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

Ο Φρόιντ και οι Έλληνες: Οι κλασικές ρίζες της δυτικής ψυχολογίας

από Ben Shehadi

Φανταστείτε τον Φρόιντ στο κεφάλι σας. Εκκεντρικός και παθιασμένος με τη σεξουαλικότητα, η εμφάνιση του άνδρα ήταν εξίσου εμβληματική με τις ιδέες του. Είχε μια ασαφή λευκή γενειάδα και ένα ζευγάρι μαύρα στρογγυλά γυαλιά. Οι ασθενείς ξάπλωναν στον περίφημο καναπέ του paisley, ενώ ο Φρόιντ άκουγε και κάπνιζε τα πούρα του. Χιλιάδες αρχαιότητες διακοσμούσαν το αναγνωστήριό του, από αιγυπτιακά αντικείμενα μέχρι ελληνικά αγγεία.

Εξάλλου, όντας ο πατέρας της ψυχολογίας (ελληνικά για τη «μελέτη της ψυχής»), ο Φρόιντ εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμόαπό την ελληνορωμαϊκή κλασική παράδοση. Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, συχνά μιλάμε για τις ιδέες του Φρόιντ χρησιμοποιώντας τη γλώσσα των Κλασικών. Εδώ είναι μερικά από τα πιο σημαντικά παραδείγματα...

Έρως και Θάνατος

Ο Έρωτας και ο Θάνατος ήταν δύο ανθρώπινα ένστικτα, ένα για την αγάπη και ένα άλλο για το θάνατο, σύμφωνα με τη θεωρία κίνησης του Φρόιντ. Και οι δύο αυτές μυθολογικές μορφές προέρχονται από την ελληνική μυθολογία, δηλαδή τη Θεογονία του Ησιόδου.

Ο Έρωτας είναι ο διάσημος Έλληνας θεός της αγάπης. Τον βλέπουμε κάθε 14 Φεβρουαρίου στις κάρτες του Αγίου Βαλεντίνου: ένα φτερωτό, παχουλό αγόρι, που ρίχνει βέλη ρομαντικού πάθους (ευρύτερα γνωστό με το ρωμαϊκό του όνομα, Έρως). Ο Φρόιντ είχε εμμονή με το ρόλο της σεξουαλικότητας στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Χρησιμοποίησε αυτόν τον αρχαίο ελληνικό χαρακτήρα, έναν αρχέγονο θεό από τη Θεογονία του Ησιόδου, ως σύμβολο της ανθρώπινης επιθυμίας για ευχαρίστηση και σύνδεση με τους άλλους.

Ο Έρωτας εμφανίζεται σε αρκετούς ελληνορωμαϊκούς μύθους, με πιο γνωστό αυτόν με την Ψυχή. Ο «Έρως και η Ψυχή» εμφανίζεται στο έργο του δεύτερου αιώνα, Ο Χρυσός Κώλος, αλλά έχει ακόμη παλαιότερες ρίζες. Αυτός ο μύθος επηρέασε την αρχετυπική ψυχολογία του Carl Jung, ο οποίος τον ερμήνευσε ως έκφραση ασυνείδητης ρομαντικής έλξης.

Εκτός από την αγάπη, οι άνθρωποι υποκινούνται επίσης από τη λεγόμενη «ορμή θανάτου», μια ανθρώπινη τάση προς την αυτοκαταστροφή και την αυτοκτονία. Για να το αναπαραστήσει αυτό, ο Φρόιντ χρησιμοποίησε τη μυθική φιγούρα του Θανάτου, μιας αρχέγονης θεότητας θανάτου. Ο θάνατος περιγράφεται στη Θεογονία του Ησιόδου, μαζί με τον Ύπνο, ως «παιδιά της σκοτεινής νύχτας» με πνεύμα «ανελέητο σαν χαλκό» και «μισητό ακόμη και στους αθάνατους θεούς».

Οιδίποδας

Ο Οιδίπους Τύραννος είναι μια από τις πιο διάσημες τραγωδίες της κλασικής Αθήνας. Γραμμένο από τον Σοφοκλή το 429 π.Χ., αφηγείται την ιστορία του Οιδίποδα, του βασιλιά της Θήβας. Γεννημένος από τον Λάιο και τη σύζυγό του Ιοκάστη, ο κλασικός ήρωας εγκαταλείφθηκε ως βρέφος, λόγω μιας προφητείας ότι τελικά θα δολοφονούσε τον ίδιο του τον πατέρα.

Πανούκλα χτυπά τη Θήβα, αναγκάζοντας τους κατοίκους να απαντήσουν σε ένα αίνιγμα από ένα μυθικό τέρας που ονομάζεται Σφίγγα.

"Τι είναι το πλάσμα που περπατά με τέσσερα πόδια το πρωί, δύο πόδια το μεσημέρι και τρία το βράδυ;"

Ο Οιδίποδας, ένας έξυπνος άνθρωπος, δίνει σωστά την απάντηση: ένας άνθρωπος, όπως ένα μωρό σέρνεται στα τέσσερα προς την αρχή της ζωής και ένας ηλικιωμένος περπατά με ένα μπαστούνι (που λειτουργεί ως τρίτο πόδι) προς το τέλος της ζωής.

Κληρονομώντας το θρόνο της Θήβας, ο Οιδίποδας αρχίζει να αμφισβητεί την καταγωγή του. Προς μεγάλη του φρίκη, ο Οιδίποδας μαθαίνει ότι είχε δολοφονήσει άθελά του τον βιολογικό του πατέρα στο δρόμο προς τη Θήβα και τώρα ήταν παντρεμένος με την ίδια του τη μητέρα! Συγκλονιστικά, το έργο τελειώνει με την εντυπωσιακή σκηνή ενός ματωμένου Οιδίποδα, ο οποίος βγάζει τα μάτια του από τύψεις.

Ο τυφλός Οιδίποδας εγκωμιάζει τα παιδιά του στους θεούς της Bénigne Gagneraux (1784)

Ο Φρόιντ γοητεύτηκε από τον μύθο του Οιδίποδα, ο οποίος τον είδε ως μια ασυνείδητη επιθυμία - εκπλήρωση σεξουαλικών επιθυμιών για τη μητέρα του. Αυτό το ονόμασε «οιδιπόδειο σύμπλεγμα».

Νάρκισσος

Το 1914, ο Σίγκμουντ Φρόιντ εισήγαγε τη λέξη «ναρκισσισμός» στη δυτική κουλτούρα. Το όνομα προέρχεται από το μύθο του Νάρκισσου, όπως αναφέρεται στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου. Σύμφωνα με την ιστορία του Οβιδίου, υπήρχε κάποτε ένας όμορφος νεαρός άνδρας που ονομαζόταν Νάρκισσος, ο οποίος απέρριψε αλαζονικά τις ρομαντικές προτάσεις όλων των γυναικών εραστών. Όταν απέρριψε τη νύμφη Ηχώ, τον καταράστηκε ενώπιον των θεών. Ως τιμωρία, ο εγωκεντρικός Νάρκισσος ερωτεύτηκε τη δική του αντανάκλαση σε μια λίμνη νερού, προκαλώντας τον πνιγμό. Ο Φρόιντ και οι οπαδοί του, όπως ο Άλφρεντ Άντλερ και η Κάρεν Χόρνεϊ, επικαλέστηκαν τον μύθο ως σύμβολο υπερβολικής, παθολογικής αγάπης για τον εαυτό τους.

Λεπτομέρεια από το Echo and Narcissus του John William Waterhouse (1903)

Κατά ειρωνικό τρόπο, τέτοιοι αλαζονικοί άνθρωποι συχνά «ενεργούν» τα συναισθήματα κατωτερότητάς τους, προσπαθώντας να αντισταθμίσουν τις δικές τους αντιληπτές αδυναμίες και ελλείψεις. Αυτό μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, όπως η κακή γονική μέριμνα ή ο εκφοβισμός στο σχολείο. Παρ 'όλα αυτά, η εικόνα του Νάρκισσου να κοιτάζει τον εαυτό του παραμένει μια ισχυρή στενογραφία για αυτό το περίπλοκο φαινόμενο.

Απόλλωνας και Διόνυσος

Το «Απολλώνιο και Διονυσιακό» είναι μια κοινή διχοτόμηση που χρησιμοποιείται στη δυτική φιλοσοφία και λογοτεχνία, η οποία αντιπροσωπεύει τη διαίρεση μεταξύ ανθρώπινης λογικής και ασυνείδητου ενστίκτου.

Η ίδια η διχοτόμηση προέρχεται από τη Γέννηση της τραγωδίας του Νίτσε, γραμμένη το 1872. Για τον Νίτσε, η κλασική αθηναϊκή τραγωδία ήταν ένας τρόπος για τους Έλληνες να αντιμετωπίσουν τα δεινά της ζωής. Η ελληνική παράδοση παρήγαγε δύο αντίθετα ιδανικά – τον Απόλλωνα και τον Διόνυσο – τα οποία αντιπροσωπεύουν δύο εναλλακτικές απαντήσεις στο υπαρξιακό πρόβλημα του πόνου.

Στην ερμηνεία του Νίτσε, ο Απόλλωνας αντιπροσωπεύει τον πολιτισμό στο σύνολό του: τις αξίες της αρμονίας, της τάξης και της λογικής. Ο Διόνυσος αντιπροσωπεύει το αντίθετο του πολιτισμού: ένα σύνολο άτακτων αξιών, που χαρακτηρίζεται από χάος, ατομικότητα, έλλειψη αναστολής, έκσταση και συναίσθημα.

Επιδιώκοντας να επαναπροσδιορίσει τη δυτική ηθική, ο Νίτσε υποστήριξε την επιστροφή σε μια προχριστιανική «κυρίαρχη ηθική», στην οποία οι ισχυροί κυριαρχούσαν ελεύθερα στους αδύναμους. Ο Διόνυσος ήταν, για τον Νίτσε, σύμβολο μιας προκλητικά αισιόδοξης στάσης επιβεβαίωσης της ζωής – χωρίς περιορισμούς από την παραδοσιακή θρησκεία ή ηθική.

Στη φροϋδική ψυχολογία, ο Απόλλωνας και ο Διόνυσος κατανοούνται με παρόμοιο τρόπο. Ο Απόλλωνας αντιπροσωπεύει τη λογική, τη λογική και το συνειδητό ανθρώπινο μυαλό: είναι το εγώ. Ο Διόνυσος, αντίθετα, αντιπροσωπεύει την απόλυτη ελευθερία και την έλλειψη κοινωνικής αναστολής: είναι ο Έλληνας θεός του κρασιού, των γυναικών και του τραγουδιού, η φροϋδική ταυτότητα.

«Ο Διόνυσος είναι η ενέργεια που θρυμματίζεται, προκειμένου να φέρει στο προσκήνιο», εξήγησε ο Joseph Campbell. Ο Campbell, ένας καθηγητής λογοτεχνίας επηρεασμένος από την ψυχολογία του Jung, έγραψε το The Hero with a Thousand Faces (1949), το οποίο ενέπνευσε τη σειρά Star Wars. Κατά την άποψη του Campbell, η ελληνική ανθρωπιστική παράδοση αγκάλιασε τόσο τον Απόλλωνα όσο και τον Διόνυσο ως συμπληρωματικές πτυχές μιας υγιούς ανθρώπινης ψυχής.

Η ελληνική μυθολογία παραμένει η πιο διαρκής κληρονομιά της κλασικής αρχαιότητας και δεν αποτελεί έκπληξη το γιατί. Μέσα από τις βαθιά ηχηρές εικόνες και ιστορίες τους, οι Έλληνες έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης δυτικής ψυχιατρικής. Από τους Έλληνες, όπως ερμηνεύονται από τον Φρόιντ, έχουμε ασυνείδητα κληρονομήσει τις σύγχρονες δυτικές ιδέες μας για τη ζωή και το θάνατο, την αγάπη και τη σεξουαλικότητα, το πάθος και την προσωπικότητα.

Διαβάζοντας αυτές τις αρχαίες ιστορίες, μαθαίνουμε πολλά για την ανθρώπινη συμπεριφορά, όπως οι επιπτώσεις του παιδικού τραύματος, το κίνητρο για οικειότητα και ο φόβος του θανάτου. Αντιπροσωπεύουν την πρώτη προσπάθεια των δυτικών στοχαστών να εξηγήσουν ορθολογικά και να κατανοήσουν την ανθρώπινη συνείδηση, συμπεριλαμβανομένων των θεωριών της προσωπικότητας και της ψυχικής ασθένειας.

Είτε πρόκειται για τον ερωτισμό του βέλους του Έρωτα, τη διεστραμμένη υπερηφάνεια του Νάρκισσου ή τη δυσλειτουργική οικογενειακή δυναμική του Οιδίποδα, η ελληνική μυθολογία συνεχίζει να προσφέρει μοναδικές γνώσεις για την ανθρώπινη ψυχολογία.

Archive - Hot History

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων