Η αναζήτηση της μυστηριώδους Σαμπχάλα (Shambhala).
Καθώς το ταξίδι στο Θιβέτ πλησιάζει όλο και περισσότερο, θα ανεβάζω σταδιακά διάφορες σχετικές θεματικές.
Τι είναι η Σαμπχάλα; Εχω γράψει ξανά περί αυτού αλλά η επανάληψη ποτέ δεν έβλαψε κάποιον. Η ιστορία πάει αρκετά πίσω στον χρόνο και συνδέεται με τον θιβετιανό βουδισμό. Ας τo πάρουμε λίγο απ’ την αρχή:
Ο βουδισμός είναι μια θρησκεία που εμφανίστηκε στην Ινδία γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. και αργότερα επεκτάθηκε σε γειτονικές περιοχές. Σαν θρησκεία έχει κι αυτή διάφορες παραδόσεις-ρεύματα απ’ τις οποίες ξεχωρίζουν δύο μεγάλες: ο Μαχαγιάνα βουδισμός κι ο Θεραβάντα βουδισμός. Αυτές οι δύο παραδόσεις διακρίνονται με μεγαλύτερη ορατότητα μεταξύ του 1ου π.Χ. και του 1ου μ.Χ. αιώνα (ίδια εποχή με τον Χριστιανισμό). Δεν μπορεί να αναλυθεί εδώ το κάθε ρεύμα αλλά αρκεί να έχει κανείς κατά νου ότι ο Θεραβάντα βουδισμός εστιάζει περισσότερο στην ατομική σωτηρία του ανθρώπου ενώ ο Μαχαγιάνα είναι πιο 'μεσσιανικός' και παρουσιάζει φωτισμένους ανθρώπους (τους μποτισάτβα), οι οποίοι έχουν στόχο να σώσουν τους συνανθρώπους τους. Και τα δύο μεγάλα ρεύματα του βουδισμού είχαν τη βάση τους σε συγκεκριμένες σχολές, ιδίως σε μοναστήρια. Ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια για τον Μαχαγιάνα βουδισμό ήταν το μοναστήρι Ναλάντα, το οποίο ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. στην πόλη Μαγκάντχα, μια από τις έδρες του Βούδα. Η Μαγκάντχα ήταν ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά κέντρα της Ινδίας (μπορείτε να τη φανταστείτε σαν την Αλεξάνδρεια της Ινδίας).
Κάπου γύρω στον 7ο-8ο αιώνα μ.Χ. άρχισε να κάνει την εμφάνισή του και ο βουδιστικός μυστικισμός. Πρόκειται για μια εξέλιξη που συνέβη λίγο πολύ σε όλες τις θρησκείες. Σε κάποια φάση τους αναπτύχθηκαν πιο μυστικιστικές οδοί, από τον Ερμητισμό και την Καμπαλά μέχρι τον Ησυχασμό και τις διάφορες εκδοχές Σολομωνικής. Ο βουδιστικός μυστικισμός σχετίζεται με τα λεγόμενα τάντρα, τα οποία επηρέασαν και τα δύο μεγάλα βουδιστικά ρεύματα αλλά βρήκαν πιο πρόσφορο έδαφος στον Μαχαγιάνα βουδισμό. Η λέξη τάντρα δηλώνει την "ύφανση" και μεταφορικά το "σύστημα διδασκαλίας". Τα τάντρα είναι στην ουσία μια κατηγορία ιερών κειμένων και διδασκαλιών που εμπεριέχουν μυστικιστικές, φιλοσοφικές και τελετουργικές παραδόσεις. Επικεντρώνονται στη χρήση συγκεκριμένων πρακτικών για την πνευματική φώτιση, την απελευθέρωση από τον αέναο κύκλο των μετενσαρκώσεων αλλά και την απόκτηση και χρήση της μαγικής δύναμης. Τα κείμενα αυτά χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα μ.Χ. μέχρι και τον 11ο αιώνα μ.Χ.
Το τελευταίο μεγάλο ταντρικό κείμενο, που χρονολογείται κάπου στον 11ο αιώνα, είναι το Καλατσάκρα Τάντρα, δηλαδή το τάντρα του Τροχού του Χρόνου. Λόγω της τεράστιας σημασίας του για τον βουδισμό είναι γνωστό και ως «Ο βασιλιάς των Τάντρα». Το τάντρα αυτό σήμερα μας σώζεται μερικώς σε ένα κείμενο των αρχών του 11ου αιώνα μ.Χ. ονόματι Paramādibuddha, το οποίο γράφτηκε στα σανσκριτικά αλλά που αποσπάσματά του μας έχουν σωθεί και σε θιβετιανές μεταφράσεις.
Επειδή έχω ασχοληθεί με το συγκεκριμένο τάντρα, αξίζει να δοθούν λίγες παραπάνω λεπτομέρειες (αν και σας ενημερώνω ότι θα σας αποκρύψω κάμποσα ακολουθώντας την τακτική του Ηρόδοτου). Το Καλατσάκρα Τάντρα διατείνεται ότι η πραγματικότητα στην οποία ζούμε αποτελείται από τρεις υπαρκτούς κόσμους: τον φυσικό, τον βιοτικό και τον συμβολικό. Ο φυσικός κόσμος περιλαμβάνει αυτά που κι εμείς θα λέγαμε ότι ανήκουν στη «φύση» (πέτρες, δέντρα, φωτιά, νερό, πλανήτες κ.λπ.) και δίνει έμφαση στο σωματικό στοιχείο. Ο βιοτικός κόσμος αφορά τα ζώα και τους ανθρώπους δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον ψυχικό και συναισθηματικό κόσμο. Ο συμβολικός κόσμος είναι το πεδίο στο οποίο ο φυσικός και ο βιοτικός κόσμος συνδέονται μεταξύ τους. Η σύνδεση των δύο πρώτων κόσμων δηλαδή γίνεται σε συμβολικό επίπεδο. Και οι τρεις κόσμοι υπόκεινται στον Τροχό του Χρόνου, δηλαδή σε έναν κύκλο υπάρξεων που περιλαμβάνουν γεννήσεις, φθορές και θανάτους. Αυτός ο κύκλος είναι που κρατάει δέσμια τα όντα στη σαμσάρα, δηλαδή στην αέναη ανακύκλιση των υπάρξεων (στη μετενσάρκωση). Τα 'όντα' και των τριών κόσμων (ακόμη και τα σύμβολα) εν τέλει πεθαίνουν. Στόχος του συγκεκριμένου τάντρα είναι να κατασκευάσει έναν καθολικό 'αλγόριθμο' που να διατρέχει και τους τρεις κόσμους με απώτερο στόχο την παύση του θανάτου. Το τάντρα θεωρεί ότι ο Τροχός του Χρόνου αποτελείται από 12 νιντάνα (निदान), δηλαδή κρίκους αλυσίδας. Ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας είναι η άγνοια και ο δωδέκατος είναι τα γηρατειά και ο θάνατος. Για να παύσουν τα γηρατειά κι ο θάνατος θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να σπάσουμε την αλυσίδα ανάμεσα στον ενδέκατο και στον δωδέκατο κρίκο, ώστε να χαθεί η μεταξύ τους σύνδεση. Πώς θα γίνει αυτό; Το τάντρα είναι ξεκάθαρο:
«Η εμπειρική και η υπερβατολογική γνώση γίνονται ένα, όταν οι σεληνιακοί και οι ηλιακοί άνεμοι μπλοκάρονται» (षवज्ञानं ज्ञानं एकी भवषत च मरुता चररसूयथ षनरुद्ध)
Ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε. Δεν θα σας το εξηγήσω γιατί ένας να τα καταφέρει, μετά θα καταδικάσουμε το σύμπαν να υφίσταται τουλάχιστον μια ανθρώπινη ύπαρξη αιωνίως.
Σύμφωνα με την παράδοση, το συγκεκριμένο τάντρα το δίδαξε ο ίδιος ο Βούδας στον βασιλιά Σουτσάντρα. Κι εδώ έρχεται για πρώτη φορά στο προσκήνιο η Σαμπχάλα. Ο βασιλιάς Σουτσάντρα ήταν ο πρώτος βασιλιάς της πόλης Σαμπχάλα. Η πόλη αυτή περιγράφεται από τις διάφορες πηγές σαν ένα είδος επίγειου παράδεισου, γεμάτου απολαύσεις, σοφία και τελειότητα, με κατοίκους που είναι πάνσοφοι κάτοχοι ανεπτυγμένης τεχνολογίας και κοσμικής συνείδησης. Το ίδιο το όνομα Σαμπχάλα σημαίνει «τόπος μακαριότητας». Είναι η χώρα απ’ την οποία θα έρθει ο τελευταίος Μεσσίας, ο Κάλκι, ο οποίος θα διαλύσει τις δυνάμεις του Σκότους αποκαθιστώντας μια για πάντα την κοσμική τάξη (το Ντχάρμα).
Επειδή η χώρα αυτή περιγράφεται συχνά ως πραγματικός γεωγραφικός τόπος, έγιναν στο πέρας της ιστορίας ένα σωρό απόπειρες να εντοπιστεί η γεωγραφική της θέση. Κάποιοι ταξιδευτές και ερευνητές θεώρησαν ότι τη βρήκαν στη βορειοανατολική Ινδία, άλλοι στο Πακιστάν και άλλοι στο Αφγανιστάν. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει βεβαιότητα για το πού την τοποθετούσαν οι πρώιμοι βουδιστές (και να ξέραμε σιγά μην σας το λέγαμε) αλλά η συγκεκριμένη παράδοση επηρέασε πάρα πολύ τη νεώτερη και σύγχρονη εποχή και κυρίως τα απότοκα του εσωτερισμού της. Η Σαμπχάλα έπαιξε σημαντικό ρόλο τόσο στην κομμουνιστική Ρωσία όσο και στη ναζιστική Γερμανία.
Το 1875 ιδρύεται στη Νέα Υόρκη η Θεοσοφική Εταιρεία από τη Ρωσίδα Έλενα Μπλαβάτσκυ. Επρόκειτο για ένα αποκρυφιστικό κίνημα που κατόπιν διαδόθηκε πολύ στον ευρωπαϊκό χώρο και βρήκε ιδιαίτερη απήχηση στον ευρωπαϊκό αποκρυφισμό (ιδίως στον Ελεύθερο Τεκτονισμό αλλά και αλλού). Η Μπλαβάτσκυ είχε ισχυρές διασυνδέσεις με τη Ρωσική Αυτοκρατορία και αρκετοί υψηλοί αξιωματούχοι της τελευταίας είχαν μυηθεί στη Θεοσοφία ή τέλος πάντων τους είχε αφυπνιστεί η όρεξη για μεταφυσικές αναζητήσεις. Την ίδια πάνω κάτω περίοδο είχαν φτάσει στη Ρωσία αρκετοί μετανάστες μογγολικής καταγωγής που ήταν εξοικειωμένοι με τις παραδόσεις της Σαμπχάλα, με αποτέλεσμα να ξεκινούν διάφορες προσπάθειες Ρώσων να ανακαλύψουν τη συγκεκριμένη τοποθεσία. Κάπου μεταξύ του 1923-1924, σε εποχή που ήδη έχει σχηματιστεί η Σοβιετική Ένωση, ένας απ’ τους πιο σημαντικούς σοβιετικούς αποκρυφιστές, ο οποίος ήταν μάλιστα ο επικεφαλής κρυπτογράφος των Μπολσεβίκων και ένα από τα ηγετικά στελέχη της σοβιετικής μυστικής αστυνομίας, ο Gleb Bokii, επιχειρεί να εκτελέσει ένα ταξίδι προς αναζήτηση της Σαμπχάλα, μαζί με τον συγγραφέα φίλο του Alexander Barchenko. Στόχος τους ήταν να ανακαλύψουν τις μυστικές γνώσεις της Σαμπχάλα ώστε να τις χρησιμοποιήσουν για τη δημιουργία «τέλειων κομμουνιστών ανθρώπων» και παραλλήλως έψαχναν τρόπους για να δελεάσουν τους βουδιστές της ανατολικής Ασίας στον κομμουνισμό. Τα περιγράφει όλα με αρκετές λεπτομέρειες ο Andrei Znamenski, καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μέμφις, στο βιβλίο του Ερυθρή Σαμπχάλα (Red Shambhala). Εν τέλει το ταξίδι δεν πραγματοποιήθηκε λόγω εσωτερικών συγκρούσεων στη Σοβιετική Ένωση αλλά φαίνεται πως σε διάφορα μυστικά εργαστήρια της μυστικής αστυνομίας γίνονταν πειράματα που προσπαθούσαν να συνδυάσουν τον βουδιστικό διαλογισμό με τις κομμουνιστικές ιδέες. Πλήρωνε Ρώσε φορολογούμενε.
Αυτό που δεν κατάφεραν οι Σοβιετικοί, το πέτυχε μερικώς ο Χίτλερ, λίγα χρόνια αργότερα. Ο Χίτλερ, βέβαια, δεν ενδιαφερόταν να φτιάξει τον τέλειο κομμουνιστή. Είχε άλλους στόχους, με πρώτιστο το να ενισχύσει το αφήγημα περί Αρίας Φυλής. Έτσι, ξεκίνησαν διάφορες έρευνες των ναζί πάνω σε αρχαίους μύθους και παραδόσεις που μιλούν για ισχυρούς πολιτισμούς του παρελθόντος (συμπεριλαμβανομένης της Ατλαντίδας). Κάποιες απ’ τις ερευνητικές αποστολές που συστάθηκαν είχαν προορισμό το Θιβέτ, με απώτερο στόχο το να έρθουν οι ναζί σε επαφή με τους ανθρώπους ή την τεχνολογία της Σαμπχάλα αλλά και της Ασγκάρθα. Η Ασγκάρθα (μερικές φορές τη λένε και Αγκάρθα) είναι άλλη μια ενδιαφέρουσα τοποθεσία που συχνά συγχέεται με τη Σαμπχάλα. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα βιβλίο του Γάλλου συγγραφέα Louis Jacolliot, με τίτλο Les Fils du Dieu, το οποίο εκδόθηκε το 1873. Ο Jacolliot ισχυρίζεται ότι σε ένα ταξίδι του στην Ινδία κάποιοι Βραχμάνοι φίλοι του έφεραν μπροστά του ορισμένα πανάρχαια χειρόγραφα που μιλούσαν για την Ασγκάρθα, ένα υπόγειο βασίλειο που κατοικούνταν από μια πανάρχαια και πολύ ανεπτυγμένη τεχνολογικά φυλή. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια μυστική αυτοκρατορία με σοφούς που κυβερνούν τον κόσμο από το υπέδαφος. Παρότι η Ασγκάρθα, ως όνομα, αναφέρεται μόνο τον 19ο αιώνα, σε ινδικά βουδιστικά κείμενα υπάρχουν αναφορές σε υπόγειες πόλεις (συνήθως κατοικούν φιδόμορφοι εκεί).
Όπως καταλαβαίνετε, σε τέτοιου είδους αρχαίες παραδόσεις βασίστηκαν και διάφορες συνωμοσίες που επιβιώνουν μέχρι σήμερα περί ερπετόμορφων και κούφιας γης. Οι ναζί, λοιπόν, είχαν πολύ έντονο ενδιαφέρον για τον μυστικισμό και τις αρχαίες μυθολογίες. Κάθε μεγάλο αφήγημα χρειάζεται πάντα μια μυθολογική βάση για να είναι ελκυστικό, για να έχει τη γοητεία του ‘παλαιού’ και για να μπορείς να υπεκφεύγεις ασύμφορες απαντήσεις σχετικά με τη σύστασή του. Το 1938-1939, η ερευνητική Εταιρία Κληρονομιάς των Προπατόρων (Ahnenerbe) που ήταν παρακλάδι της Θούλης (Thule-Gesellschaft), διοργάνωσε μια γερμανική αποστολή εξερεύνησης του Θιβέτ, η οποία, μεταξύ άλλων, είχε στόχο να εντοπίσει τη Σαμπχάλα. Δεν αναφέρεται ρητώς στις πηγές αυτός ο στόχος αλλά ξέρουμε ότι ήθελαν να πάνε εκεί μεταξύ άλλων και για αποκρυφιστικές αναζητήσεις σχετικά με την προέλευση των Αρίων. Πέντε Γερμανοί επιστήμονες ήταν οι αρχηγοί της αποστολής κι αν διαβάσει κανείς το ιστορικό του ταξιδιού, θα δει ότι μπήκαν σε τεράστιο κίνδυνο επιχειρώντας να σκαρφαλώσουν τα Ιμαλάια για να φτάσουν στη Λάσα. Όχι μόνο ήταν σίγουροι πως η Σαμπχάλα/Ασγκάρθα ήταν υπαρκτή τοποθεσία αλλά επειδή οι πηγές την τοποθετούσαν σε περιοχές της ευρύτερης Ινδίας-Ιράν, δηλαδή των ‘Αρίων’, ο Χίτλερ φαινόταν πεπεισμένος ότι οι κάτοικοι αυτών των κρυφών αυτοκρατοριών ήταν Άριοι κι ότι αν τους προσέγγιζε θα έβρισκε πανίσχυρους συμμάχους ικανούς να τον βοηθήσουν να κατακτήσει τον κόσμο ή -γιατί όχι;- να προσδώσουν υπερφυσικές δυνάμεις στο γερμανικό έθνος (έτσι τον είχε συμβουλεύσει ο Karl Haushofer που ήταν ένας απ' τους μέντορές του). Ευτυχώς για την ανθρωπότητα, ούτε οι σοβιετικοί ούτε οι ναζί κατάφεραν να πετύχουν τον στόχο τους και σας υπόσχομαι ότι όλοι εμείς οι απόγονοι των Σαμπχάλιανς (έμφαση στο alians/aliens) που ζούμε κρυμμένοι ανάμεσά σας, δεν θα δώσουμε σε κανέναν από σας τη γνώση μας. Είστε επικίνδυνο είδος και δεν την αξίζετε[χαχα]
----- Πολύ παλιά και λόγω προσωπικών αναζητήσεων διάβασα πολλά για εσωτερισμό, θεοσοφία, ερμητική φιλοσοφία κ.λπ. αλλά σχετικά γρήγορα διαπίστωσα ότι ήταν ανοησίες. Είναι καλά μόνο αν θέλει κάποιος να διαβάσει fiction με μπόλικες δόσεις φαντασίας για να περάσει η ώρα του. Όχι για να τα πάρει στα σοβαρά. Το ένα άλμα μετά το άλλο και πολύ εύκολα μπορεί να καταρρίψει τις θεωρίες τους κάποιος που γνωρίζει ιστορία και το κοσμοείδωλο της αρχαιότητας. Ο αποκρυφισμός/μαγεία έχει τη σοβαρή και την ασόβαρη πτυχή του. Ο εσωτερισμός του 19ου και του 20ου αιώνα είναι για τα πανηγύρια και έπαιξε πάρα πολύ ρόλο στα πολιτικά πράγματα τόσο της Σοβιετικής Ένωσης όσο και της ναζιστικής Γερμανίας λειτουργώντας συχνά ως μοχλός για πολλά εγκλήματα.
**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων
