ΕΥΔΑΙΜΟΝ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ,ΤΟ Δ ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΤΟ ΕΥΨΥΧΟΝ ΚΡΙΝΟΜΕΝ...…

[Το μπλόγκ δημιουργήθηκε εξ αρχής,γιά να εξυπηρετεί,την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και την ελευθερία του λόγου...υπό το κράτος αυτού επιλέγω με σεβασμό για τους αναγνώστες μου ,άρθρα που καλύπτουν κάθε διάθεση και τομέα έρευνας...άρθρα που κυκλοφορούν ελεύθερα στο διαδίκτυο κι αντιπροσωπεύουν κάθε άποψη και με τά οποία δεν συμφωνώ απαραίτητα.....Τά σχόλια είναι ελεύθερα...διαγράφονται μόνο τά υβριστικά και οσα υπερβαίνουν τά όρια κοσμιότητας και σεβασμού..Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές..]




Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα τραγούδι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα τραγούδι. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο 21 Οκτωβρίου 2023

Ο JOHNNY!!Η πορεία στον χρόνο,ενός υπέροχου Ιρλανδέζικου τραγουδιού και η ταινία ο Τζόνι πήρε το οπλο του

 


Ο Λόρδος Μπάυρον του Δεκέμβρη ’44λεγόταν Johnny και ξεκίνησε από την Κεϋλάνη

Πάνος Ζέρβας

Η Κεϋλάνη ήταν Ολλανδική αποικία. Αλλά ο Ναπολέων έλεγχε την Ολλανδία και οι Βρετανοί φοβήθηκαν ότι η Γαλλία θα βάλει χέρι στην Κεϋλάνη. Ξεκίνησαν λοιπόν έναν πόλεμο για την κατάκτηση του νησιού, ο οποίος ξεκίνησε το 1796 και τελείωσε το 1815.(Λεπτομέρειες:
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%81%CE%B9

Με το τέλος του πολέμου ο στρατιώτης Johnny επέστρεψε στην πατρίδα του Ιρλανδία, σακατεμένος. Οι φίλοι του τον είδαν και με το ζόρι τον αναγνώριζαν, έτσι όπως είχε καταντήσει. Κάποιος, τότε,έγραψε ένα τραγούδι γι’ αυτόν.

https://www.youtube.com/watch?v=wFUTHcjiZGo



Οι στίχοι:
When goin’ the road to sweet Athy, hurroo, hurrooWhen goin’ the road to sweet Athy, hurroo, hurrooWhen goin’ the road to sweet Athy A stick in me hand and a drop in me eye A doleful damsel I heard cry,
Johnny I hardly knew ye.With your drums and guns and guns and drums, hurroo, hurrooWith your drums and guns and guns and drums, hurroo, hurrooWith your drums and guns and guns and drumsThe enemy nearly slew yeOh darling dear,
Ye look so queerJohnny I hardly knew ye.Where are the eyes that looked so mild, hurroo, hurroo

Where are the eyes that looked so mild, hurroo, hurrooWhere are the eyes that looked so mildWhen my poor heart you first beguiledWhy did ye run from me and the childOh Johnny, I hardly knew ye.
Where are the legs we looked you run, hurroo, hurrooWhere are the legs we looked you run, hurroo, hurrooWhere are the legs that looked you runBut first you went to carry a gunIndeed your dancing days are done
Oh Johnny, I hardly knew ye.Ye haven’t an arm, ye haven’t a leg, hurroo, hurrooYe haven’t an arm, ye haven’t a leg, hurroo, hurrooYe haven’t an arm, ye haven’t a legYe’re an armless, boneless, chickenless eggYou’ll have to be left with a bowl out to beg
Oh Johnny I hardly knew ye.I’m happy for to see ye home, hurroo, hurrooI’m happy for to see ye home, hurroo, hurrooI’m happy for to see ye home All from the island of SulloonSo low in flesh, so high in boneOh Johnny I hardly knew ye.

Ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά:

Καθώς βάδιζα στο δρόμο για το γλυκό Athy, μπαστούνι στο χέρι κιένα δάκρυ στο μάτι, άκουσα μια πονεμένη κοπελιά να κλαίει.
Johnny, μόλις που σε γνώρισα.Με τα ταμπούρλα και τα όπλα, τα όπλα και τα ταμπούρλα, οι εχθροίσχεδόν σε τελείωσαν.
Πολυαγαπημένε, φαίνεσαι τόσο αλλόκοτος…Johnny, μόλις που σε γνώρισα.Που ‘ναι τα μάτια που κοιτούσαν τόσο γλυκά, όταν η φτωχή μουκαρδιά πρώτη φορά πλανήθηκε; Γιατί έφυγες από μένα και το παιδί;
Johnny, μόλις που σε γνώρισα.Που ΄ναι τα πόδια που σε βλέπαμε να τρέχεις; Αλλά όταν κράτησεςόπλο για πρώτη φορά, τελείωσαν οι μέρες που χόρευες.
Johnny, μόλις που σε γνώρισα. Δεν έχεις χέρι, δεν έχεις πόδι. Είσαι ένα κουλό αυγό, χωρίς κόκκαλα,κλούβιο. Θα πρέπει τώρα μ’ ένα πιατάκι να ζητιανεύεις.
Johnny, μόλις που σε γνώρισα.Χαίρομαι που σας βλέπω να ‘χετε γυρίσει στην πατρίδα, όλοι σαςαπό την Κεϋλάνη, με τόσο λίγη σάρκα και τόσα πολλά κόκκαλα.Johnny, μόλις που σε γνώρισα.

Λίγες δεκαετίες αργότερα, με τη λήξη του Αμερικανικού Εμφυλίου(1861 – 1865) το τραγούδι του δύστυχου Johnny εμφανίζεται με εντελώς διαφορετικούς στίχους, πανηγυρικούς:

When Johnny comes marching home again,Hurrah! Hurrah!We’ll give him a hearty welcome thenHurrah! Hurrah!The men will cheer and the boys will shoutThe ladies they will all turn out And we’ll all feel gay when Johnny comes marching home.The old church bell will peal with joyHurrah! Hurrah!To welcome home our darling boy,Hurrah! Hurrah!The village lads and lassies sayWith roses they will strew the way, And we’ll all feel gay when Johnny comes marching home.Get ready for the Jubilee,Hurrah! Hurrah!We’ll give the hero three times three,Hurrah! Hurrah!The laurel wreath is ready nowTo place upon his loyal brow And we’ll all feel gay when Johnny comes marching home.Let love and friendship on that day,Hurrah, hurrah!Their choicest pleasures then display,Hurrah, hurrah! And let each one perform some part,To fill with joy the warrior’s heart, And we’ll all feel gay when Johnny comes marching home

https://www.youtube.com/watch?v=4tIsXLyZcWI

Ομως!Κάποιος... απόγονος του Johnny ίσως βρέθηκε στην Αθήνα, το Δεκέμβρη του 1944. Πέρα απ’ αυτό, το παλιό ιρλανδέζικο τραγούδι ντύθηκε με ελληνικούς στίχους – δυστυχώς δε γνωρίζουμε από ποιον.

Λόρδος Μπάϋρον λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝιερός λόχος των σπουδαστών
Εμπρός νεολαία σπουδάζουσα εμπρός εμπρόςεμπρός στον αγώνα τα νιάτα μας εμπρός εμπρόςδημοκρατία ελευθερία καινούρια γνώση και προκοπήΛόρδος Μπάϋρον λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝιερός λόχος των σπουδαστών
Έχε γεια χαρά σπουδάζουσα γενιάπου βγήκες στον αγώνα για τη λεύτεριακουράγιο και σπάζουν οι αλυσίδες και θα ‘ρθουν τα φλάμπουρα τηςαυγήςΛόρδος Μπάϋρον λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝιερός λόχος των σπουδαστών
Έχε γεια χαρά σπουδάζουσα γενιάπου βγήκες στον αγώνα για τη λεύτεριαηρώων θυσίες χαράζουν το δρόμο του χρέους της δόξας και τηςτιμήςΛόρδος Μπάϋρον λόχος ΕΛΑΣ ΕΠΟΝιερός λόχος των σπουδαστών (δις)

https://www.youtube.com/watch?v=oFevsyeVM9g&feature=emb_log

o Αλλά, το τραγούδι του Johnny δεν έχει τελειώσει την πορεία του στο χρόνο και την Ιστορία. Επανεμφανίζεται στα πατρικά χώματα της Ιρλανδίας, τη δεκαετία του 1970!

Sam Song / Sam MissilesOriginal Lyrics (song differs at some points)Well I have been a Provo now for fifteen years or moreOf armalites and mortar bombs I thought I knew the scoreNow we have a weapon we’ve never used beforeThe Brits are looking worried, and they’re going to worry moreTiocfaidh ár lá, sing up the ‘RA (Ooh, ah, up the ‘RA! Ooh ah up the‘RA!)SAM missiles in the sky…Well I started out with petrol bombs and throwing bricks and stonesThere were a hundred more lads like me I never was aloneSoon I learned that bricks and stones won’t drive the Brits awayIt wasn’t very long before (who did I join?) I joined the IRATiocfaidh ár lá, sing up the ‘RA (Ooh, ah, up the ‘RA! Ooh ah up the‘RA!)SAM missiles in the sky…

Then there came internment in the year of ’71The Brits thought we were beaten that we were on the runOn that early august morning they kicked in our back doorBut for every man they took away (how many did they miss?) theymissed a hundred moreTiocfaidh ár lá, sing up the ‘RA (Ooh, ah, up the ‘RA! Ooh ah up the‘RA!)SAM missiles in the sky…I spent eight years in the cages had time to think and plan Although they locked away a boy I walked out a manThere’s only one thing that I learned while in a cell I layThe Brits will never leave us (until when?) until they’re blown awayTiocfaidh ár lá, sing up the ‘RA (Ooh, ah, up the ‘RA! Ooh ah up the‘RA!)SAM missiles in the sky… All through the days of hunger strike I watched my comrades die And in the streets of Belfast you could hear the women cryI can’t forget the massacre that Friday at LoughgallI salute my fallen comrades as, I watch the choppers fallTiocfaidh ár lá, sing up the ‘RA (Ooh, ah, up the ‘RA! Ooh ah up the‘RA!)SAM missiles in the sky…

https://www.youtube.com/watch?v=jTJQkhWZekI&feature=emb_logo

Δεν ξέρουμε που θα τραγουδηθεί ξανά το τραγούδι του Johnny. Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι κάπου θα συμβεί, στον πλανήτη μας,κατά τη διάρκεια του 21
ου
αιώνα. Επίσης, είναι σίγουρο ότι δεν θα είναι «ισάξιο», από την άποψη των στίχων, με το εκπληκτικό ιρλανδέζικο τραγούδι του 1815 τόσο.
https://www.academia.edu/44890354/%CE%9F_%CE%9B%CF%8C%CF%81%CE%B4%CE%BF%C
****
Πάμε τώρα σε εναν αλλον Τζόνι...Ο ΤΖΟΝΙ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΠΛΟ ΤΟΥ

Γιώργος Δήμος

Πολλές ταινίες του Χόλυγουντ με θέμα τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους ή τον πόλεμο στο Βιετνάμ θεωρούνται αντιπολεμικές, ενώ παραθέτουν τόσο τα θετικά, όσο και τα αρνητικά του να αγωνίζεται κανείς για την πατρίδα του. Το «Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του», που σκηνοθέτησε ο πρώην αποκλεισμένος από το Χόλυγουντ σεναριογράφος, Ντάλτον Τράμπο, το 1971 και βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του, είναι μια κατηγορηματικά αντιπολεμική ταινία. Ο Τράμπο, μέλος του αμερικανικού Κομμουνιστικού Κόμματος και καταγεγραμμένος στη Μαύρη Λίστα του γερουσιαστή Μακάρθι τη δεκαετία του ’50, δεν δίνει καμία ρομαντική χροιά σε αυτή τη θλιβερή ιστορία από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Τζόνι, ένας νέος 23 ετών, πηγαίνει να πολεμήσει και γυρίζει χωρίς χέρια ή πόδια και με ένα κενό εκεί που μέχρι πρότινος βρισκόταν το πρόσωπό του. Ο Τζόνι είναι ένας ήρωας που δεν έχει καν το δικαίωμα να πεθάνει για την πατρίδα του.

Ο Ντάλτον Τράμπο έγραψε το βιβλίο στο οποίο βάσισε την ταινία του, το 1939. Σε μια εποχή που μεγάλο ποσοστό του αμερικανικού πληθυσμού ήταν βετεράνοι, το βιβλίο γνώρισε επιτυχία και βραβεύτηκε ως το Πιο Πρωτότυπο Βιβλίο της χρονιάς στα Εθνικά Βραβεία Βιβλίου. Αρχικός στόχος του Τράμπο ήταν να αποτρέψει την συμμετοχή της Αμερικής στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως όταν στη Γερμανία αντιστάθηκε η Ρωσία, ο Τράμπο απέσυρε το βιβλίο από την αγορά, ακολουθώντας τη γραμμή του Κόμματος, που συμφωνούσε με την εμπλοκή της Αμερικής, με την προϋπόθεση πως θα συμμαχούσαν με τη Ρωσία.

Κατά την περίοδο του «κόκκινου» τρόμου στην Αμερική, ο Τράμπο μπήκε στο στόχαστρο και το όνομά του δεν αναγραφόταν στους τίτλους των ταινιών για τις οποίες είχε γράψει το σενάριο. Ήταν πια όταν ο Πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι  πήγε να δει το «Σπάρτακο» (1960) στο σινεμά, που η φήμη του Ντάλτον Τράμπο αποκαταστάθηκε πλήρως. Οι ταινίες στις οποίες έχει επιμεληθεί το σενάριο, συμπεριλαμβάνουν το «Gun Crazy» (1950), το «Διακοπές στη Ρώμη» (1953) και το «Exodus» (1960).

Πηγή εικόνας: www.peoplesworld.org

Δείτε το trailer της ταινίας στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=K7AFmXc0wK0

Η ταινία «Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του» κυκλοφόρησε το 1971, όταν η Αμερική βρισκόταν πια σε έναν άλλο πολυετή και αιματηρό πόλεμο, εκείνο του Βιετνάμ. Στη μεταφορά του έργου πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, ο Τίμοθι Μπότομς, η Κάθι Φιλντς, και ο Ντόναλντ Σάδερλαντ. Το παρόν του Τζόνι, ανάπηρος καθώς είναι και βωβός, κλεισμένος σε μια αποθήκη του στρατιωτικού νοσοκομείου, απεικονίζεται με ασπρόμαυρες λήψεις σε αντίθεση με τις αναμνήσεις και τα οράματά του, που είναι έγχρωμα. Ο στρατηγός θέλει να κρατήσει το Τζόνι ζωντανό για να πειραματιστεί επάνω του, ώστε να σώσει άλλους τραυματίες, και ενώ ο Τζόνι παρακαλεί τη νοσοκόμα και όσους τον προσέχουν να τον λυτρώσουν από αυτή την ανούσια ύπαρξη, οι διαταγές του στρατηγού δεν τους το επιτρέπουν.

Πηγή εικόνας: thewaffletonpost.wordpress.com

Ο Τράμπο δεν δείχνει έναν αντιρρησία στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή. Αντιθέτως, δείχνει ένα νέο που έχει πιστέψει στις αξίες και την προπαγάνδα του στρατού, με τραγικά για τον ίδιο αποτελέσματα. Ο Τζόνι βλέπει οράματα πως συνομιλεί με το Χριστό (Σάδερλαντ), αλλά ακόμη και εκείνος δεν μοιάζει να μπορεί να τον βοηθήσει στην κατάστασή του. Η ταινία κλείνει με μια καρτέλα που μας λέει πως σε αυτό τον πόλεμο, 80 εκατομμύρια πέθαναν, ενώ 150 εκατομμύρια παραμορφώθηκαν ή αγνοούνται. Η επιγραφή «Dulce et decorum est pro patria mori» (Είναι γλυκό και έντιμο να πεθάνεις για την πατρίδα), μόνο ειρωνική ακούγεται μετά από μια τέτοια εφιαλτική ιστορία.   https://www.maxmag.gr/cinema


Κυριακή 7 Νοεμβρίου 2021

ΕΠΙΓΑΜΙΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ....

 


ΕΠΙΓΑΜΙΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ...

Δυό βασιλιάδες πολεμούν

ως να συμπεθεριάσουν

τώρα που συμπεθέριασαν

,καθονται τρων και πίνουν..
Πρόκειται για ενα Βυζαντινο τραγούδι που στήν ουσια,θιγει το φαινόμενο της επιγαμίας..... Επιγαμία είναι ο γάμος μεταξύ δύο ατόμων που ανήκουν σε διαφορετικές είτε κοινωνικές, είτε φυλετικές, είτε εθνικές, κλπ ομάδες για λόγους συμφέροντος...γινόταν και στην αρχαιότητα αλλά το φαινόμενο παρατηρείται στην εξαρσή του κατά την Βυζαντινή περίοδο..γίνονταν γάμοι Βυζαντινών πριγκιπισσών με ξενους ηγεμονες ...για χάρη της διπλωματίας και της πολιτικής καί της παύσης αιματηρων πολέμων,πολλά ατυχα κορίτσια,ομορφα,μορφωμένα ,πορφυρογέννητες,εφευγαν απο ενα πολιτισμένο περιβάλλον ,για τις αυλές των βαρβάρων δύσης και ανατολής,θυσιάζονταν κυριολεκτικα για χαρη του κοινου καλού...ο κατάλογος ειναι μεγάλος[και δυστυχως εχουμε κι ενα παιδι,μοναδικο φαινομενο, κοντρα στα ηθη και τους περιορισμους που επέβαλε η εκκλησια-αλλα για αυτο το θλιβερο γεγονός θα τα πούμε αλλη φορά-]..το πόσο καλά τα κατάφερναν οι νεαρες πριγκίπισσες να επιβιώσουν στις νεες σκληρες συνθήκες,το πόσο συνέβαλαν στην εξέλιξη την πολιτισμικη των λαών που βρέθηκαν και το πόσο βοήθησαν την πατρίδα τους , μάς το αποδεικνύει η ιστορία.....Και επιστρέφουμε στο τραγουδι ....διασώζεται στην Θράκη και κατέληξε να ειναι ενα τραγουδι του γάμου και τις χαρας,οπου ως βασιλιάδες παρουσιάζονται οι γονείς της νύφης και του γαμπρού,που μετα από πολλές συζητήσεις για την προίκα τά βρίσκουν,συμφωνουν κι ανταλάσσουν τά σημάδια[αντιστοιχο των χρυσόβουλων και των γραπτων συμφωνιών των ηγεμόνων],που συνηθως ειναι καποιο χρυσαφικό και ψωμι....τραγουδάει ο Χρόνης Αηδονίδης..

Ο ΑΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ-ΠΑΡΑΚΛΑΥΣΙΘΥΡΑ

 



---------------
Ο ΑΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ..Παρακάτω θα διαβάσετε ενα παρακλαυσίθυρον,μιάς αγνωστης δυστυχώς αρχαίας Ελληνίδας ποιήτριας...το παρακλαυσίθυρο,ηταν θρηνιτικό ασμα που εθετε στην πόρτα του αρνητή,το εγκαταλελειμμένο ταίρι...μπορει να το εγραφε μόνος.αλλά συνήθως εβαζε κάποιον ποιητή ή ποιήτρια νά εκθέσει γραπτώς τον πόνο του...σ αυτα τα ποιήματα συνυπήρχανθλίψη,πόνος παράπονο,κλαυθμός,οδυρμός,αναμνήσεις ωραίων στιγμών,παράκληση για επανασύνδεση καί κατάρες...πολλες και σκληρές καταρες..το μοτιβο ειναι επαναλαμβανομενο και το συναντάμε ,στην αρχαιότητα,στο Βυζάντιο και στα δημοτικά μας τραγούδια..ενα παραδειγμα..

Μήν ειδατε τον αρνητή/,

τόν ψευτη της αγαπης,/

πως μ αγαπάει ελεγε/ ,

θα γινουμε ζευγάρι /και τωρα με παράτησε /,

σαν καλαμιά στον κάμπο.......και πάμε στο παρακλαυσύθηρο...η απόδοση ειναι του Πάτροκλου Χατζηαλεξάνδρου καί το πήρα από τό στέκι του

Με κοινή μας επιλογή και σύμμαχο την αγαπημένη Αφροδίτη, γίναμε ταίρι.
Πονώ σα θυμάμαι που με φιλούσες επίμονα, σκορπίζοντας στο κορμί μου τόσο γλυκιά σύγχυση, ενώ είχες σκοπό να με παρατήσεις και να διαλύσεις την αγάπη μας.
Δεν αντιμάχομαι πια τον έρωτα που νιώθω.
Αγαπημένα άστρα και νύχτα δέσποινα, γλυκιοί συνεργοί, άσφαλτα στείλτε με σ' αυτόν, που κι η ίδια η Αφροδίτη έρμαιο μ' οδηγεί, εκεί, όπου ο μεγάλος Έρωτας περιμένει να με τυλίξει στα δεσμά του.
Συνοδοιπόρος μου η μεγάλη φλόγα που καίει τα σωθικά μου.
Ο λογοπλάνος μαυλιστής του νου μου, αυτός που από πάντα του μεγαλοπιανόταν, αγνόησε την αγάπη μου δίχως να φέρει βαριά την αδικία που μου 'κανε.
Αυτό ειν' άδικο για με και με πεθαίνει.
Οργίζομαι!
Τρελαίνομαι!
Καίγομαι, μονάχη μου!
Αφέντη του νου, της καρδιάς και του κορμιού μου, χρωμάτισε πάλι την άδεια μοναξιά μου!
Δέξου με, που σου ζητώ διακαώς και με χαρά, να 'μαι δούλα σου και μη με παραμερίζεις άκαρδα!
Μεγάλη οδύνη έχει ο μανιασμένος, χωρίς ανταπόκριση, έρωτας κι οδηγεί στη τρέλα.
Γιατί πρέπει να υπομένει, να καρτερά και να ψήνεται στις πύρινες γλώσσες της ζήλειας.
Μάθε πως σου 'χω απέραντη κι ακατανίκητη οργή!
Τρελαίνομαι σα πλαγιάζω ολομόναχη στο κρεβάτι μας, ενώ εσύ αλλού δίνεις και παίρνεις χαρά!
Όμως δεν είναι σωστό να μαλώσουμε, γιατί θα πρέπει να χωριστούμε.
Έχουμε φίλους να κρίνουν και να μας συμβουλέψουν για δίκιο κι άδικο.
Έλα μαζί να τους μιλήσουμε, χαρά μου, τίμια, άξια, σωστά και λογικά, αν κι ο Έρωτας δεν έχει λογική!
Δες άρχοντά μου, πως μ' έχεις καταντήσει, αν και καλά και πιστά θα σ' υπηρετούσα!
Τώρα πια δε μπορώ μήτε λιγάκι έστω να σε πλησιάσω, να σ' αγγίξω!
Πώς με παρατάς έτσι κύριέ μου, συ που πρώτος και τόσον επιδέξια με γεύτηκε;
Που πρώτος διέβης τις πύλες του νου και του κορμιού μου;
Ζηλεύω και τους δούλους ακόμα που σε πλησιάζουν, ό,τι κι αν σκέφτεσαι μ' αυτό!
Ανόητα παραξενεύεσαι που λέω πως θαυμάζω κείνες που γίνονται χαλάκι στα πόδια των αγαπημένων τους!
Αρρώστησα!
Χάζεψα!
Κι εσύ αφέντη κι άρχοντά μου, με πετάς στην άκρη!
Παρ' όλο που σε σένα πρώτο, για τη ψυχή μου μίλησα...
'Αγνωστης Αρχαίας Ποιήτριας

Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2021

ΔΥΣΕ ΗΛΙΕ [ΖΑΙΝΤΙ ΖΑΙΝΤΙ..]



Τήν χολυγουντιανή υπερπαραγωγή οι 300,επένδυσε μουσικα ο συνθέτης
Tyler Bates    ..το τραγουδι που επελεξε για την σκηνή που η Γοργω μαθαίνει τον θάνατο του Λεωνίδα,ειναι ενα Βαλκανικο δημοτικό..κι εδω αρχίζει το πρόβλημα ή μάλλον τό Βαλκανικό πανηγυράκι ...Αλλά ας τα πάρουμε απο την αρχή...στα πλαίσια του νεοσύστατου folk,ενας Σκοπιανός συνθέτης ο Αλεξαντερ Σαριεφσκι.διασκεύασε πατώντας στα ιδια μουσικά μοτίβα και στίχους,δύο  παλια δημοτικα τραγουδια της περιοχής και παρουσίασε το τραγούδι Ζαίντε Ζάιντε...ως εδω καλα,μέχρι που καποιος πρότεινε στον Τάιλερ να το χρησιμοποιήσει στην ταινία...γυρίζεται η ταινία,εμφανίζεται στις αιθουσες και οποία έκπληξη για τους Σκοπιανούς που τέτοιες ευκαιρίες ψάχνουν,ακουνε το τραγούδι  και ενθουσιάζονται...βάζουν τον πιο καλό τους νεαρο τραγουδιστη 

Τόσε Προέσκι

  και πιο γνωστο ,διότι ηδη εκανε διεθνη καριερα και το προμοτάρουν σε ολον τον κόσμο[ο νεαρός ηταν πράγματι εξαιρετικός,δυστυχως πεθανε στα 26 χρόνια του]..διότι επιβάλεις ευκολα ενα νεοσύστατο κράτος,αλλά πως να επιβάλλεις ανυπαρκτο εθνος με πολιτισμο και πολιτισμικα στοιχεία...πιάστηκαν απο αυτο[ναι από ενα τραγουδάκι...υπερβολλή;;καθόλου!!!] κι αρχισαν να μιλάνε,για την παλαιότητα της υπαρξής τους στην περιοχή και τον λαικό πολιτισμό τους....ως που τους εκοψαν την φορα οι Βούλγαροι  κι αρχισε μια απίστευτη διαμάχη..σε επιστημονικο αλλα και πολιτικο επίπεδο...διοτι το τραγουδι ειναι Βουλγαρικό  και
μαλιστα καταγεγραμμένο από το 1800 σε συλλογη,απο τον λαογράφο Λιούμπεν Καραβέλλο που το κατατάσσει στα τραγούδια της ταβέρνας,στα επιτραπέζια,της ευρύτερης περιοχης των Βαλκανίων[αρα στά Σκόπια λογικό να το εχει μεταφερει η Βουλγαρικη εθνοτικη ομάδα-ειπαμε τα εθνη παραγουν πολιτισμο και μεταφερουν στοιχεια του οπου βρίσκονται εκτος του κύριου εθνικου χώρου τους,ελα ομως που οι Σκοπιανοι δεν δεχονται πως υπάρχει τετοιο εθνος και πως στα Σκοπια κατοικουν Μακεδονες και μόνο]
Στο παιγνίδι της διεκδίκησης μπήκαν και οι Σέρβοι,δικαίως και αυτοί,διότι το μοτίβο και το στιχουργικο και το μελικο,ειπαμε ειναι κοινο..τελος παντων ο καυγάς ηταν τρικούβερτος και κράτησε επι μακρον[ευτυχως δεν εφτασε στα λιανοντούφεκα,διοτι εδω ειναι Βαλκάνια και μπορουμε να παρουμε φωτια και για λιγοτερο σοβαρους λόγους]....μονο εμείς δεν συμμετείχαμε ,διοτι ειμαστε υπεράνω βεβαίως βεβαίως και μονο χαριζουμε[γλωσσα,ιστορία,πολιτισμο]ουτε που το πήραμε χαμπάρι αλλωστε, ...κι εγω το ειχα παρακολουθήσει το θεμα εντελως τυχαία και οχι δεν ηταν ενας χωριάτικος καυγας χωρις λόγο,στον κατω μαχαλά της Ευρώπης...τελος πάντων η πλάκα ειναι πως ενας Αμερικανός συνθέτης,πήρε ενα Βουλγάρικο τραγούδι,το οποιο ερμηνευσε μια Περσίδα!![ναι Περσίδα-η Αζάμ Αλί- το ερμηνευει στην ταινια]ως θρήνο για ενα Ελληνα ηρωα!!!τι να πεις Αμερικάνοι!!! και νά οι στίχοι
Δύσε, δύσε, ήλιε αστραφτερέ, / δύσε και σκοτείνιασε. / Κι εσύ, λαμπερό φεγγάρι, / φύγε, βυθίσου στη θάλασσα. / Βάλε τα μαύρα, δάσος, αδέρφι μου, / κι οι δυο μας ας πενθήσουμε, / εσύ για τα φύλλα σου, δάσος, / κι εγώ για τα νιάτα μου. / Όμως τα φύλλα σου, δάσος, αδέρφι μου, / θα έρθουν πάλι, / μα η νιότη μου, δάσος, αδέρφι μου, / δε θα ξαναγυρίσει.

Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020

Dalida: Ο θάνατος της πάει πολύ...΄[εφυγε από τόν κόσμο μας σάν σήμερα...]

.

 Αν η Εντίτ Πιαφ πέρασε στην ιστορία του τραγουδιού με το παρωνύμιο «Το σπουργιτάκι», η Δαλιδά, με γνώμονα τη θωριά και μόνο, θα μπορούσε να ήταν «Ο αετός» ή «Η γερακίνα». Αν και όχι τόσο ψηλή όσο έδειχνε επί σκηνής, είχε θεωρητική, επιβλητική κορμοστασιά και αγέρωχο παράστημα που της έδιναν ένα allure (για να εμβαθύνουμε στη γαλλική ορολογία) δυναμικής και άτρωτης γυναίκας. Διαψεύδοντας ωστόσο τον θείο Ζίγκμουντ (Φρόιντ) που είχε πει ότι η σωματοδομή μας είναι το πεπρωμένο μας. Διότι η γυναίκα που διέτρεξε ως πρωταθλήτρια τέσσερις δεκαετίες στο τραγούδι και στη δισκογραφία ήταν ένα ευαίσθητο και ευάλωτο πλάσμα που δεν μπόρεσε ποτέ να τα βρει με τη ζωή. Σαν να υπήρχε μεταξύ τους μια σχέση αγάπης και μίσους. Μια σκληρή παρτίδα στην οποία πολλές φορές έπαιξε τα ρέστα της ώσπου να αποχωρήσει οικειοθελώς σε ηλικία μόλις 54 ετών. Αν βλέπαμε χωρίς να γνωρίζουμε τα πραγματικά γεγονότα την ταινία με θέμα τη ζωή της που προβάλλεται αυτές τις ημέρες και στην Ελλάδα («Ciao amore… Dalida», σκηνοθετημένη από τη Γαλλομαροκινή Λίζα Αζουέλος), θα λέγαμε ότι το σενάριο είναι παρατραβηγμένο. Ετσι κάπως το ερώτημα αν η τέχνη αντιγράφει την πραγματικότητα ή η πραγματικότητα την τέχνη θα παραμένει εσαεί αναπάντητο.Αν και πολιτογραφημένη Γαλλίδα, στην πραγματικότητα ήταν ιταλικής καταγωγής, γεννημένη στο Κάιρο της Αιγύπτου. Το πραγματικό της όνομα Γιολάντα Κριστίνα Τζιλιότι (το ψευδώνυμο Δαλιδά τής το έδωσε ο πρώτος της μάνατζερ). Με σημερινούς όρους θα λέγαμε ότι στο σχολείο υπέστη άγριο bullying εξαιτίας των «πατομπούκαλων», των παραμορφωτικών γυαλιών που φορούσε λόγω μιας μολυσματικής ασθένειας που την ταλαιπωρούσε από δύο ετών και της προκάλεσε προβλήματα στην όραση. Ωσπου, με δική της πρωτοβουλία, αποφάσισε να μην τα ξαναφορέσει κι ας μην έβλεπε καθαρά. Αυτό ίσως της χάρισε το μισόκλειστο και υπαινικτικό βλέμμα που την έκανε να ξεχωρίσει στην αρχή της καριέρας της.Παρόλο που ο πατέρας της ήταν βιολιστής στην Οπερα του Καΐρου, η νεαρή Γιολάντα γοητεύτηκε από την απροσδιόριστη ακόμη τότε βιομηχανία της ομορφιάς που μαγνήτιζε τα κορίτσια στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Στα 18 της ξεκίνησε να δουλεύει ως μανεκέν σε οίκο μόδας και το 1954 αναδείχθηκε «Μις Αίγυπτος». Με αυτή την ευκαιρία την «ανακάλυψε» ο Σερίφ Κάμελ, διευθυντής του περίφημου Gezira Club, του παλαιότερου και πολυτελέστερου κλαμπ της Αιγύπτου. Στη νεαρή που τότε προσπαθούσε να υιοθετήσει το στυλ Τζέιν Ράσελ διέκρινε μια μέλλουσα σταρ του σινεμά, της πρότεινε το ψευδώνυμο Δαλιδά και την παρότρυνε να κλείσει ραντεβού με το μέλλον της στο Παρίσι. Ετσι έφυγε μόνη της από το Κάιρο, παραμονή Χριστουγέννων του 1954, προς μεγάλη απελπισία της μητέρας της. «Εγώ ήμουν σίγουρος ότι θα τα καταφέρει. Την αποκαλούσα αστέρι μου» θα πει πολλά χρόνια αργότερα ο μικρότερος αδελφός της Ορλάντο σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στο βιβλίο του Παναγιώτη Φύτρα «Dalida, 20 χρόνια χωρίς Εκείνη» (εκδόσεις Οδός Πανός). Και θυμάται την αδελφή του να λέει: «Κάποια μέρα θα πετύχω. Δεν πιστεύω τους ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι δεν έχουν τύχη. Την τύχη μας την κάνουμε μόνοι μας. Απλώς, όταν περνάει δίπλα μας η ευκαιρία, πρέπει να την αναγνωρίζουμε».Στο Παρίσι όμως δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, γιατί εν τω μεταξύ «Ο Θεός έπλασε τη γυναίκα». Ο Ροζέ Βαντίμ, σκηνοθέτης της ταινίας, είχε λανσάρει την Μπριζίτ Μπαρντό που δεν άφηνε και πολλά περιθώρια ανταγωνισμού για μια μελαχρινή νταρντάνα από την Αίγυπτο. Ετσι λοιπόν έκλεισε τους λογαριασμούς της με τον γαλλικό κινηματογράφο προτού καν τους ανοίξει και έκανε στροφή στο τραγούδι. Αλλά και εκεί σε κλειστές πόρτες έπεφτε για περισσότερο από έναν χρόνο, ενώ εξασφάλιζε τα προς το ζην με σποραδικές εμφανίσεις στα καμπαρέ της γαλλικής πρωτεύουσας. Εκανε μεν εντύπωση, αλλά η ώρα της δεν είχε έρθει ακόμη. Μέχρι που χτύπησε την πόρτα του περίφημου «Ολυμπιά» για έναν διαγωνισμό νέων ταλέντων. Εκεί την είδαν να τραγουδά το «Étranger au paradis» ο διευθυντής του εμβληματικού παρισινού θεάτρου Μπρούνο Κοκουατρίξ, ο Εντι Μπάρκλεϊ, ιδιοκτήτης της ομώνυμης δισκογραφικής εταιρείας, και ο μουσικός παραγωγός Λισιέν Μορισέ. Αυτό ήταν! Η εποχή της Γιολάντα περνούσε οριστικά στο παρελθόν για να ανατείλει η εποχή της Δαλιδά.Το πρώτο τραγούδι που ηχογράφησε για την εταιρεία Barclay με παραγωγό τον Μορίς ήταν το «Madona» που δεν πήγε και τόσο καλά. Ακολούθησε όμως το σινγκλ «Βambino»: σχεδόν έναν χρόνο στο top 10 της Γαλλίας και με περισσότερες από 300.000 πωλήσεις την πρώτη εβδομάδα της κυκλοφορίας του, ρεκόρ στην ιστορία της γαλλικής δισκογραφίας. Τα φώτα έπεσαν επάνω της, γρήγορα καθιερώθηκε ως σταρ, ο (παραγωγός της πλέον) Μορισέ την παρότρυνε να τραγουδήσει σε διάφορες γλώσσες με στόχο μια παγκόσμια καριέρα. Τα όνειρά της, προτού καλά καλά πάρουν μορφή μέσα στο μυαλό και στην ψυχή της, γίνονταν πραγματικότητα. Και όπως πολύ συχνά συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, μεταξύ σταρ και παραγωγού γεννήθηκε ένας μεγάλος έρωτας. Σύντομος αλλά μεγάλος. «Για τη Δαλιδά όλα ήταν μεγάλα» λέει ο αδελφός της. «Δεν υπήρχαν μικρές χαρές και λύπες. Ολοι οι έρωτές της ήταν τεράστιοι. Ηταν ερωτευμένη με τον έρωτα. Εδινε μεγάλη σημασία στην εσωτερική ομορφιά των ανθρώπων και στα συναισθήματα. Κάθε φορά που κάτι δεν ήταν το ιδανικό της απλώς δεν συνέχιζε». Ο Ορλάντο, πολλά χρόνια μετά, θα αποδώσει τις ερωτικές της επιλογές στο ότι, επειδή έχασε τον πατέρα της σε ηλικία 12 ετών, αναζητούσε συνεχώς το πατρικό πρότυπο. «Γι’ αυτό τούς έχασε όλους. Γιατί κανείς δεν ήταν ο πατέρας της. Ο πραγματικός της γάμος ήταν με το κοινό. Και το μοναδικό της απόκτημα η μελαγχολία της».Τον Απρίλιο του 1961 παντρεύτηκε με τον Μορισέ. Ηταν πλέον μια διεθνής σταρ και στο Χονγκ Κονγκ, όπως και στο Βιετνάμ, όπου έκανε περιοδείες, το κοινό την αποθέωνε. Οσο για τους Γάλλους, είχαν ήδη αποκτήσει μια «εθνική τραγουδίστρια» και αποκαλούσαν το αρχοντικό που είχε αγοράσει στη Μονμάρτρη «Κάστρο της Ωραίας Κοιμωμένης». Ο γάμος της όμως δεν κράτησε πάνω από δύο χρόνια και ο χωρισμός της την οδήγησε στην πρώτη περίοδο κατάθλιψης που, αρχικά, φάνηκε να αναστέλλει την καριέρα της. Για να αντιδράσει, περισσότερο ως προς τα προσωπικά της, κατέφυγε στο κλασικό κόλπο πολλών χωρισμένων γυναικών. Ανοιξε το χρώμα των μαλλιών της. Οχι ακριβώς ξανθά. Χάλκινα. Μια πρωτότυπη, για εκείνη την εποχή, απόχρωση που, σε συνδυασμό με τα αδρά χαρακτηριστικά της, την καθιέρωσε ως style icon. Μια μοιραία γυναίκα που αναβάπτισε την απαστράπτουσα θηλυκότητά της σε έναν τύπο πιο, θα λέγαμε, αιχμηρό, πιο επιβλητικό. Πρόκειται για μία από τις πρώτες σταρ, για παράδειγμα, που τόλμησαν να φορέσουν το σμόκιν, το οποίο εκείνη την εποχή μόλις είχε λανσάρει ο Ιβ Σεν Λοράν. Είναι αυτός ο τύπος των γυναικών που εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά από τη Μελίνα Μερκούρη.Το 1966 οι διοργανωτές του Φεστιβάλ του Σαν Ρέμο είχαν τη φαεινή ιδέα να συνοδεύει επί σκηνής τον κάθε συμμετέχοντα ένας διεθνούς φήμης σταρ. Ετσι ο 28χρονος Λουίτζι Τένκο θα τραγουδούσε το «Ciao amore, ciao» μαζί με τη Δαλιδά. Συγκεκριμένα, ο καθένας σε διαφορετική εκτέλεση. Ο Λουίτζι ήταν ωραίος και ατίθασος, μελαγχολικός και σέξι. Συναντήθηκαν λίγους μήνες πριν από το φεστιβάλ και ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος. Βούτυρο στο ψωμί των παπαράτσι που τους ακολουθούσαν κατά πόδας. Στο Σαν Ρέμο όμως δεν τα πήγαν καλά. Η Δαλιδά ξεσήκωσε με την ερμηνεία της το κοινό, αλλά η εκτέλεση του Τένκο ήταν πιο «δύστροπη», ακριβώς όπως την ήθελε εκείνος. Εχασαν το βραβείο και όταν, το ίδιο βράδυ, έτρωγαν στο εστιατόριο του ξενοδοχείου με στελέχη της δισκογραφικής εταιρείας, ο Λουίτζι ανέβηκε για λίγο στο δωμάτιό τους. Επειδή αργούσε, η Δαλιδά ανέβηκε να δει τι συνέβαινε. Και τον βρήκε νεκρό με μια σφαίρα στο κεφάλι.Η αυτοκτονία του Τένκο άνοιξε τον χορό του θανάτου στη ζωή της. Τρεις μήνες μετά έκανε και η ίδια απόπειρα. «Τους είπα ότι θα έφευγα για το Τορίνο» θα διηγηθεί η ίδια αργότερα σε συνέντευξή της. «Στις τουαλέτες του αεροδρομίου έβαλα μαντίλι και μαύρα γυαλιά για να μη με αναγνωρίζουν. Φτάνοντας στο Παρίσι πήρα ταξί για το ξενοδοχείο Prince de Galles. Στη ρεσεψιόν έδωσα το πραγματικό μου όνομα και ζήτησα να μη με ενοχλήσει κανείς. Εγραψα ένα γράμμα για τη μητέρα μου, ένα για τον Λισιέν (Μορισέ) και ένα για το κοινό μου. Ξάπλωσα στο κρεβάτι. Ημουν γαλήνια. Και ανακουφισμένη που θα πήγαινα να βρω τον Λουίτζι». Μια καμαριέρα όμως αγνόησε την εντολή, μπήκε στο δωμάτιο, και έτσι η Μεγάλη Εξοδος αναβλήθηκε για μία εικοσαετία. Αυτή η ιστορία όμως άρχισε να δημιουργεί τον μύθο της Δαλιδά. Τότε είναι που οι θαυμαστές της την αποκάλεσαν «Η Παναγία του τραγουδιού».Ο Μορισέ, που παρέμενε ερωτευμένος μαζί της, στάθηκε στο πλευρό της. Οχι για πολύ όμως. Το 1970 βρέθηκε και αυτός νεκρός και το ιατροδικαστικό πόρισμα έδειξε αυτοκτονία. Η Δαλιδά για δεύτερη φορά έπρεπε να μαζέψει τα κομμάτια της. Προσπαθώντας να διώξει τις σκιές από τη ζωή της ασχολήθηκε με τον διαλογισμό, ταξίδεψε στην Ινδία, φάνηκε και πάλι να αμελεί την καριέρα της. Αλλά το τραγούδι ήταν πάντα για εκείνη το καλύτερο γιατρικό.Στο comeback της τραγούδησε με τον Αλέν Ντελόν το «Paroles, paroles». Αλλά και το ελληνικό «Ντιρλαντά», τον «Ζορμπά», τα «Παιδιά του Πειραιά». Συνεργάστηκε με τον Θεοδωράκη, τον Χατζιδάκι, τον Παπαθανασίου. Αρχισε να έρχεται συχνά στην Ελλάδα, άλλωστε τρεις θείοι της είχαν παντρευτεί με Ελληνίδες. Ετσι κι εμείς την κάναμε «δική μας». Θυμάμαι την υπερπαραγωγή συναυλία της στο Καλλιμάρμαρο, στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Την πρώτη, για εμένα, συναυλία μεγάλου ξένου ποπ καλλιτέχνη στην Ελλάδα. Το πανηγύρι που κάναμε στις κερκίδες όταν τραγούδησε στα ελληνικά. Πώς χτυπούσαμε τα πόδια μας στο «Ciao amore, ciao». Την αποθέωση στο «Gigi l’ amoroso». Στο «Paroles, paroles» χόρεψα μπλουζ. Εκεί, στις κερκίδες. Ηταν εκείνη την εποχή που η Δαλιδά είχε γίνει, πλην των άλλων, και gay icon. Στο drag show του Δαρζέντα στην Πλάκα ο Γιώργος Χάλαρης έβγαινε στη σκηνή ως Δαλιδά και έκανε την επιτυχία της σεζόν.Από το 1980 και μετά άρχισε η αντίστροφη μέτρηση, παρόλο που η καριέρα της συνέχιζε ακάθεκτη. Η σχέση της με τον Φρανσουά Μιτεράν τις παραμονές της ανάδειξής του στην εξουσία, αν και έγινε γνωστή, δεν κρεμάστηκε στα μανταλάκια των κουτσομπολίστικων εντύπων. Ούτε μία ακόμη απόπειρα αυτοκτονίας που έκανε όταν εκείνος, μετά την εκλογική του νίκη, δεν την είχε στο πλευρό του στα Ηλύσια Πεδία όπως της είχε υποσχεθεί. Βρήκε παρηγοριά στην αγκαλιά ενός πλεϊμπόι της εποχής, του παρουσιαστή Ρισάρ Σανφρέ. Στην πρώτη κρίση της σχέσης τους εκείνος αυτοκτόνησε. Ο κύκλος όμως της δόξας και του θανάτου θα κλείσει οριστικά στις 3 Μαΐου του 1987. Το πρωινό εκείνης της ημέρας βρέθηκε νεκρή στο «Κάστρο της Ωραίας Κοιμωμένης», στο σπίτι της στη Μονμάρτρη. «Η ζωή μου άρχισε να γίνεται ανυπόφορη. Συγχωρέστε με» έγραφε το σημείωμα που άφησε. Ή, όπως έλεγε η ίδια όταν ζούσε: «Πέτυχα στη ζωή μου, αλλά τη ζωή μου δεν την πέτυχα».


Η κινηματογραφική βιογραφία «Ciao amore… Dalida» προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες.* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 2 Απριλίου 2017.

Κυριακή 25 Αυγούστου 2019

Οι Ιάπωνες Pyramidos .......


*Λοιπόν σε αυτά τά απίθανα τυπάκια,χρωστάω το γέλιο της ζωής μου!τούς αξίζει λοιπόν μια τιμητικήαναφορά ,στο μπλόγκ μου...τους χρωστάω!!ασε πού είναι υπέροχοι!!!
γράφει η Εμυ Ντούρου
Δεν θα μπορούσαμε να μην τους αναζητήσουμε όταν οι «ελληνικές» επιτυχίες τους διαδέχονται η μία την άλλη. Δεν προλαβαίνει να σκάσει βίντεο των Pyramidos στο ΥouΤube και πέφτει σύρμα πανελλαδικά. Πρόσφατα ξαναχτύπησαν με την εκτέλεση του «Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί», μια αρκετά ήσυχη και όχι τόσο κεφάτη απόδοση όσο τα «Καγκέλια» που είδαμε πριν από λίγο καιρό. «Συγγνώμη, αυτό τώρα το βλέπω ή έχω παραισθήσεις;» ήταν η ερώτηση συναδέλφου όταν πριν από πέντε χρόνια τού βάλαμε να ακούσει το «Maria me ta kitrina» σε ένα βίντεο που έγινε viral εν μία νυκτί. Όσοι κόλλησαν τότε μαζί τους έψαξαν και βρήκαν. Από το 2009 κυκλοφορούν βίντεό τους με διασκευές των «Μισιρλού», «Σήκω χόρεψε κουκλί μου» (το οποίο έγινε «Opa nina» και το τραγούδησε η Momo-Chan) και «Τσικουλάτα», τις οποίες αν μη τι άλλο θα χαρακτήριζε κανείς ευφάνταστες.

Η ιαπωνική μπάντα, η οποία έχει επισκεφτεί τη χώρα μας δύο φορές έως τώρα, το 2012 και το 2014, στο πλαίσιο των δύο βαλκανικών περιοδειών της, αυτοπροσδιορίζεται ως Gipsy Balkan band, ενώ αρκετές φορές ειδικά στα βαλκανικά ΜΜΕ έχουν χαρακτηριστεί ως τούρμπο φολκ σχήμα, άστοχα ίσως γιατί αν και αντλούν από τη δεξαμενή της βαλκανικής μουσικής την προσαρμόζουν σε 60s ήχους και όχι τόσο σε εκείνους που χαρακτηρίστηκαν ως «το σάουντρακ του εμφυλίου στη Γιουγκοσλαβία».
Ψάχνοντας σε ιαπωνικά, βουλγαρικά, σερβικά και τουρκικά δημοσιεύματα καταλαβαίνει κανείς ότι αν και γίνεται χαμός όποτε και όπου εμφανιστούν live, δεν γνωρίζουμε πολλά γι’ αυτούς. Γι’ αυτό επιχειρήσαμε να μιλήσουμε μαζί τους. Έπειτα από online επικοινωνία που είχαμε με τον Ροντεχίχι, τον αρχηγό του γκρουπ, ζήτησα να μιλήσουμε όλοι μαζί μέσω Skype, όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο. Αντιπρότεινε να στείλουν βίντεο με απαντήσεις σε ερωτήσεις που θα τους έστελνα ώστε να καταφέρει να συγκεντρώσει και τους υπόλοιπους. Έτσι κι έγινε.

Μπήκαν τα γίδια στο μαντρί και οι Pyramidos στον χορό
Το σχήμα δημιουργήθηκε το 2009 στο Τόκιο, όπου ζουν. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αποχωρήσει κάποια αρχικά μέλη τα οποία έχουν αντικατασταθεί. Ο Ροντεχίχι, ο οποίος ανά διαστήματα αλλάζει το χρώμα των μαλλιών του από μαύρο σε ξανθό και τούμπαλιν, εκτός από τραγουδιστής της μπάντας, παίζει κιθάρα, σάζι και μαντολίνο. Αυτήν τη στιγμή κεντρική φωτογραφία στον λογαριασμό του στο Τwitter είναι ο Πασχάλης Τσαρούχας από την εμφάνισή του ως Pyramidos στο «YFSF» – για τέτοιο ρισπέκτ μιλάμε. Στην ερώτηση πώς ξεκίνησαν να παίζουν βαλκανική μουσική απαντά: «Είχαμε ακούσει τη μουσική από τις ταινίες του Κουστουρίτσα “Μαύρος γάτος, άσπρη γάτα” και “Underground”».
Όποιος έχει δει έστω ένα βίντεο και δεν έχει κολλήσει με τον κλαρινίστα, ας μιλήσει τώρα ή ας σιωπήσει για πάντα. Ε, αυτός είναι ο Γιόιτσι, για χάρη του οποίου το ελληνικό ίντερνετ έχει γεμίσει με σχόλια «γεια σου, ρε Γιόιτσι, με το κλαρίνο σου» και «λεβεντογέννα Ιαπωνία». Μεταξύ μας, αν έκανε ντου με το κλαρίνο του σε ελληνικό πανηγύρι θα ξανάρχιζε να ισχύει η χαρτούρα, αυτήν τη φορά σε γεν. Ο Γιόιτσι είναι εκείνος ο μερακλής ο οποίος την ώρα που παίζει τα «Καγκέλια» αφήνει το όργανο χωρίς δεύτερη σκέψη, πιάνεται από την κιθάρα του Ροντεχίχι, ο οποίος ήδη χορεύει με τον μπασίστα, τον Κατς, και κουνάει το μαντίλι σαν να μην υπάρχει αύριο.


Ο Κατς, όπως συνηθίζεται με τους μπασίστες, είναι η ήρεμη δύναμη του γκρουπ. Κρατάει τον ρυθμό και επεμβαίνει δημιουργικά όπου βρει χώρο. Ο Τομόσουκε, κλασική περίπτωση ντράμερ, δίνει το δικό του στίγμα όχι μόνο μέσα από τη μουσική του αλλά και μέσω των ενδυματολογικών του επιλογών, μεταξύ των οποίων και η στολή του σεφ.
Διασκευές τραγουδιών και εμφανίσεις
Εμείς μπορεί να τους μάθαμε πριν από λίγα χρόνια, το μεγάλο μπαμ όμως το είχαν ήδη κάνει το 2009 με την τουρκική εκδοχή του «Mastika», του Βόσνιου Ρομά θρύλου Μουχαρέμ Σερμπεζόβσκι, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1983. Μεταξύ των μεγάλων επιτυχιών τους είναι η εκτέλεση του «Sote mori sote», ενός τραγουδιού που είχε γίνει μεγάλη επιτυχία το 1976 με τη φωνή της Σέρβας Ρομά Μιλένα Μάρκοβιτς. Το βίντεο με τη διασκευή από την ιαπωνική μπάντα έκανε μέσα σε ελάχιστο διάστημα 180.000 χτυπήματα στο ΥouΤube και το τραγούδι ξανάγινε επιτυχία.
Στις συναυλίες τους ο Ροντεχίχι έχει εμφανιστεί κατά καιρούς με σιρίτια και στέμμα φαραώ στο κεφάλι, άλλες φορές φορούν όλοι από μια χάρτινη πυραμίδα σαν καπέλο, ενώ παλιότερα εμφανίζονταν με στολές ζώων. Μας τρολάρουν; Ελαφρώς. Το σάιτ τους pyramidos.net πάντως λειτουργεί επαγγελματικά και πέρα από τα βίντεο και τις φωτογραφίες τους που μπορεί κανείς να βρει εκεί, μπορεί επίσης να αγοράσει μπλουζάκια, κονκάρδες και κουκλάκια Pyramidos.


Στην περιοδεία τους το 2012 είχαν παίξει στον χώρο του Πανεπιστημίου Bilkent της Άγκυρας, ξεσηκώνοντας τους Τούρκους φοιτητές, ενώ το 2014 έκαναν ένα πέρασμα από το Γκιουζεμπαχτσέ της Σμύρνης, όπου έδωσαν μια συναυλία σε ανοιχτό χώρο με παρόντα τον δήμαρχο Μουσταφά Ιντζέ και τις γιαγιάδες που κάθονταν σε πλαστικές καρέκλες τρώγοντας πασατέμπο (αγαπημένη τουρκική συνήθεια) να κοιτάζουν συγκαταβατικά τον Γιόιτσι να σολάρει και να μην πιστεύουν στα μάτια τους. Μεταξύ των τραγουδιών που έπαιξαν ήταν και τα «Lambaya püf de» (1971) του Μπάρις Μάντσο, ιερής μορφής της σύγχρονης τουρκικής μουσικής, και το «Şinanay» (1989) της Σεζέν Ακσού.
Στην ερώτηση πώς βρήκαν τον δρόμο για την ελληνική μουσική ο Ροντεχίχι απαντά: «Παίρνουμε ιδέες βλέποντας στο ΥouΤube βίντεο με βαλκανική μουσική. Επίσης, έχουμε πολλούς Έλληνες φίλους». Ο λόγος που φοράνε μπλε κοστούμια είναι ότι «μας αρέσει το μπλε και είναι και ελληνικό χρώμα». Ζητώ να περιγράψουν την παιδική τους ηλικία και απαντούν ότι έπαιζαν βιντεογκέιμ κάθε μέρα. Λένε ότι τους αρέσει γενικότερα η παλιά μουσική ενώ αυτό που τους εντυπωσίασε κατά τις δύο επισκέψεις τους στην Ελλάδα ήταν ο Παρθενώνας. «Γνωρίζαμε για τον Παρθενώνα από τότε που ήμασταν παιδιά» λέει ο Ροντεχίχι. Νιώθουν υπέροχα που τους αγαπούν οι Έλληνες και στην ερώτηση πότε θα ξανάρθουν απαντούν: «Φέτος. Ίσως». Μόλις προχτές, λίγες μέρες αφότου επικοινωνήσαμε μαζί τους ανακοίνωσαν από τη σελίδα τους στο facebook ότι έρχονται για συναυλίες στην Ελλάδα στις αρχές Μαΐου.

Ακολουθεί το βίντεο με τις απαντήσεις που μας έστειλαν οι Pyramidos
Στη φωτογραφία της αρχικής σελίδας του λογαριασμού του Ροντεχίχι στο Twitter ποζάρει ο Πασχάλης Τσαρούχας ντυμένος Ροντεχίχι για το YFSF
πηγή  https://www.documentonews.gr/

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2018

Το ευρωπαϊκό βάλς είναι ο αρχαιοελληνικός χορευτικός βαλλισμός ή στρόβιλος με το βαλλιστικό άσμα.....

Το ευρωπαϊκό βάλς είναι ο αρχαιοελληνικός 
χορευτικός βαλλισμός ή στρόβιλος με το βαλλιστικό άσμα
Έρευνα & συγγραφή Ιωάννης Γ. Βαφίνης
 Το βαλς είναι ένα μουσικοχορευτικό είδος ορχηστρικής τέχνης με παλαιότατη προέλευση. Οι σύγχρονες αναφορές της ιστορικής του καταγωγής περιορίζονται, δυστυχώς, εις την πρόσφατη ευρωπαϊκή παρουσία των τριών με τεσσάρων τελευταίων αιώνων.
 Είναι αλήθεια ότι, το είδος αυτό του βαλς, άνθισε κατά κόρον στην Ευρωπαϊκή μουσική. Ωστόσο, ανιχνεύντας το παρελθόν του βαλς ανακαλύπτουμε τις ρίζες, τόσο του ρυθμού όσο και του χορού στην αρχαία ελληνική και βυζαντινή εποποιία.
 Ο ρυθμός του βαλς είναι ο τρίσημος πόδας ¾ ο οποίος συναντάτε συχνά στην χριστιανική ψαλμωδία αλλά και σε αρχαία Ελληνικά λυρικά άσματα. Ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα τραγούδια της ελληνικής μουσικής - με τρίσημη ή εξάσημη ρυθμική αγωγή όπως το βαλς ή το συγγενικό είδος της βαρκαρόλας - είναι ο επιτάφιος του Σεικίλου. Στα κάτωθι εικονίδια βλέπουμε τη μελωδική γραμμή σημειωμένη σε αλφαβητική παρασημαντική του αρχαιοελληνικού συστήματος και στην γραμμική του ευρωπαϊκού.


  Στην χριστιανική υμνωδία έχουμε πολλές περιπτώσεις τρισήμων ρυθμών, όπως επί παραδείγματι το κοντάκιο των Χριστουγέννων, " Η Παρθένος σήμερον".
 Επίσης, σε τρίσημο ρυθμό εγράφθησαν και οι υμνωδίες: "Πλούσιοι επτώχευσαν", "Ο Κύριος εβασίλευσεν", "Θου Κύριε" & "Αγνή Παρθένε Δέσποινα". Οι βυζαντινοί υμνωδοί έκαναν ιδιαίτερα χρήση του τρίσημου πόδα θεωρώντας ότι, ο αριθμός τρία συσχετίζεται με την Παναγία Τριάδα. Πράγματι, ο τρίσημος ρυθμός - που κατά τους αρχαίους μετρικούς πόδες ταυτίζονταν με τον τροχαϊκό και τον δακτυλικό εξάμετρο - έχει μια ουράνια ρυθμοποιία. Δια τούτο τον λόγο ο Όμηρος, χρησιμοποίησε τον δακτυλικό εξάμετρο στα έπη και στους ύμνους του. Οι χριστιανοί ψαλμωδοί - υμνωδοί στηριζόμενοι στην ομηρική και στην λυρική τέχνη των αρχαίων Ελλήνων οικοδόμησαν την μουσικοποιητική τους δημιουργία. Έτσι, με αυτή την μετάγγιση, ο τρίσημος ρυθμός πέρασε απευθείας στα μουσικοχορευτικά δρώμενα του βυζαντινού κόσμου.
  Ωστόσο, σήμερα, η γνωστότερη χορογραφική έκφανση του τρίσημου ρυθμού, στη σύγχρονη μουσική, είναι το βαλς. Το βαλς περιγράφεται ως ένας περιστρεφόμενος - στροβιλιζόμενος ζευγαρωτός χορός. Κατά κυριολεξία η ονομασία του προέρχεται από ένα αρχαιοελληνικό μουσικοχορευτικό δρώμενο που αποκαλούνταν, βαλισμός
Ο βαλισμός ήταν μια μουσικοποιητικοχορετική μορφή έκφρασης ερωτικών συναισθημάτων, συναρτόμενη με την βαλιστική πορεία του τοξευόμενου βέλους. Το τόξο με το οπλισμένο βέλος, ήταν το σύμβολο του θεού Έρωτα, κατά την ελληνική μυθολογία.
  Έτσι λοιπόν, διαφαίνεται ότι, οι ρίζες του χορού βαλς έλκονται από την μακρινή αρχαιότητα. Λαμπρό παράδειγμα ενυπάρχει στην κωμωδία "Σφήκες" του Αριστοφάνη, όπου βλέπουμε να γίνεται εκτενέστερη αναφορά για τους στροβιλιζόμενους χορούς. Οι περιγραφές γίνονται στους εξής στίχους:
Ξανθίας
τάχα βαλλήσεις. (στιχ. 1482 σύμφωνα με το Aristophanis Comoediae. Accedunt perditarum fabularum fragmenta, Τόμος 4, η λέξη βαλλήσεις ετυμολογείτε ως ορχούμενος χορευόμενος).
Χορός
ἵν᾽ ἐφ᾽ ἡσυχίας ἡμῶν πρόσθεν βεμβικίζωσιν ἑαυτούς...
στρόβει, παράβαινε κύκλῳ καὶ γάστρισον σεαυτόν,

 Σύμφωνα με το εγκυκλοπαιδικό λεξικό του ΗΛΙΟΥ (λήμμα Στρόβιλος, του τόμου 17) η εξηγήση που δίδεται για την λέξη είναι η εξής: 
"ΣΤΡΟΒΙΛΟΣ.Παν το συνεστραμμένον ή περιδινούμενον. Ο στρόβος ή βέμβιξ (κοινώς σβούρα). Η δίνη (ανέμου ή ύδατος). Είδος ορχήσεως, συνισταμένης εις ταχείαν περιστροφήν (βαλς). Ο κώνος της πίτυος (κοινώς κουκουνάρα)."
   Όπως προκύπτει, από τα σχόλια της εγκυκλοπαίδειας του ΗΛΙΟΥ, το βαλς είναι συνώνυμο των αρχαίων ελληνικών λέξεων: στρόβος, στρόβιλος, βέμβιξ, στρογγύλη, βάλλω, βαλισμός κλπ. 
  Μετά ταύτα, επιπλέον, ιδού τι λέγουν κι άλλα λεξικά περί της ετυμολογίας της λέξεως βαλς (valse ή walse):


Στο "Επίτομον εγκυκλοπαιδικό λεξικόν της πρωΐας" αναλύεται διεξοδικά η προέλευση και η ονοματολογία του χορού προερχόμενη από την αρχαία ετυμολογική ρίζα των λέξεων βαλλισμός (μπαλλάντα) και στρόβιλος. Επιπλέον, εξηγείται η αλληλένδετη σχέση του χορού βαλς με την μπαλλάντα. Η μπαλλάντα προέρχεται ωσαύτως από τον βαλισμό, του οποίου οι ρίζες ανάγονται στον θρησκευτικό παιάνα των αρχαίων Ελλήνων. Ο Παιάνας μετεξελίχθηκε σε βαλιστικό ερωτοτράγουδο, πρόδρομος της μουσικοποιητικής γραμμής του βαλς.


Το Λεξικόν Γαλλοελληνικό της τσέπης του οποίου 
η επεξήγηση της λέξης βαλς είναι η εξής:
Valse (βαλς) >στρόβιλος (χορός).


Σκηνή απ' την ταινία "Πόλεμος και Ειρήνη (War and Peace) 1956του Λέο Τολστόι, όπου η Όντρεϊ Χέπμπορν(Νατάσα) χορεύει στροβιλιζόμενη με τον συγχορευτή της Μελ Φίρερ (Αντρέι) στην μουσικοχορευτική μορφή του Βαλς.



Ο Σάτυρος και η Μαινάδα, σε αττικό μελανόμορφο αγγείο
του 4ου αιώνος π.Χ., παρουσιάζει ένα χορό που αν συγκριθεί
το συγκεκριμένο στιγμιότυπο με το σκηνικό του χορού
Μενουέτο, γαλλικού χορού πρόγονου του βαλς.



Παρατίθεται αρχείο με την ομιλεία του τραγουδοποιού κιθαρωδού Ιωάννη Γ. Βαφίνη, το έτος 1998, στην εκπομπή του ελληνοαμερικανού χορευτή Σώκρατες, απ' την τηλεοπτική συχνότητα του ΤΗΛΕΤΩΡΑ. Παρόλο που η έρευνα περί της προέλευσης του βαλς ήταν σε πρώιμο στάδιο, δίδεται μια εξήγηση, το πως  μεταλαμπαδεύτηκε το βαλς από το βυζάντιο στις χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Είναι δε γνωστό το ότι, οι βυζαντινές βασίλισσες, που μετανάστευσαν στις ευρωπαϊκές χώρες δια να παντρευτούν ομότιτλους άρχοντες, μετέφεραν στην συνοδεία τους και πλήθος καλλιτεχνών. Αυτοί καθιέρωσαν τα βυζαντινά δρώμενα στα ήθη των Βαυαρών και Αυστριακών πληθυσμών τα οποία εν συνεχεία τα οικειοποιήθησαν συντοχρόνω.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 
-Εγκυκλοπαιδικό λεξικό του ΗΛΙΟΥ
-Aristophanis Comoediae. Accedunt perditarum fabularum fragmenta, τόμος 4ος
-Αριστοφάνης, Σφήκες

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2017

Αποκριάτικα τραγούδια: Η ελληνική «ιεροτελεστία της άνοιξης”


Αποκριάτικα τραγούδια: Η ελληνική «ιεροτελεστία της άνοιξης”     

του Λ. Λιάβα, αν. καθηγητής εθνομουσικολογίας  του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Τα αποκριάτικα τραγούδια, και ιδιαίτερα τα άσεμνα, αντιπροσωπεύουν ένα ρεπερτόριο του οποίου η καταγραφή, μελέτη και ανάλυση παρέμεινε στο περιθώριο, σε σχέση με την έρευνα των υπόλοιπων κατηγοριών του ελληνικού δημοτικού τραγουδιού, εξαιτίας της ιδιαιτερότητας και της τολμηρότητας του περιεχομένου του, για τα μέτρα της αστικής ηθικής. Γι’ αυτό κι επείγει (όπως εξάλλου και σε ορισμένους ακόμη τομείς του δημοτικού τραγουδιού που συνδέονται με έθιμα και τελετουργίες), όσο επιζούν οι τελευταίοι αυθεντικοί φορείς αυτού του ρεπερτορίου, μια τεκμηριωμένη καταγραφή, ώστε το πολύτιμο αυτό υλικό να παραμείνει στη διάθεση των επόμενων γενεών για έμπνευση και δημιουργία. Γιατί πλέον, στις μέρες μας, απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από τα σύμβολα, τις αξίες, τις καθαρτήριες λειτουργίες του “πρωτόγονου” αγροτικού καρναβαλιού, περνώντας στο αστικό καρναβάλι, που συχνά μετατρέπεται σε οργανωμένη “μασκαράτα”, μέρος κι αυτή του καταναλωτικού παιχνιδιού. Τα παραδοσιακά σύμβολα αποδυναμώνονται σε φολκλορικές αναπαραστάσεις, ενώ -όπως σημειώνει ο Γιάννης Κιουρτσάκης- “το αυθόρμητο λαϊκό πανηγύρι μεταβάλλεται σε μια τελετή που χειραγωγείται από τους άρχοντες και προσφέρεται απ’ αυτούς στο “λαό”. Έτσι ώστε τα καρναβαλικά σύμβολα τρέπονται αναπόφευκτα σε μια θεσμική έκφραση της δεδομένης τάξης”.

Με ποιό τρόπο λοιπόν, με ποια αφτιά μπορεί ο σημερινός ακροατής να προσεγγίσει αυτά τα τραγούδια; Σε μια εποχή που το καρναβάλι μας το “έκλεψαν” οι δημοτικοί άρχοντες, τη γιορτή μας οι οργανωμένες φιέστες, και το τραγούδι μας το δισκογραφικό μάρκετινγκ και τα μαζικά μέσα; Με ποια “ηθική” μπορεί κανείς να τα αντιμετωπίσει, τη στιγμή που η σύγχρονη κοινωνία έχει μετατραπεί πλέον σε μια “κοινωνία ηθών, όπου τα ήθη στρέφονται κατά των εθίμων”; Πως μπορεί η χριστιανικά και “ορθολογικά” διαμορφωμένη αστική ηθική της Δύσης να πλησιάσει, να εξηγήσει και -στο μέτρο του δυνατού- να βιώσει τα σύμβολα και τις αξίες μιας παραδοσιακής κοινωνίας γεωργοκτηνοτροφικής στη δομή της και μαγικοθρησκευτικής στην κοσμοθεωρία της;
Ίσως το κλειδί να βρίσκεται σ’ αυτά καθαυτά τα σύμβολα της γης, της γονιμότητας, της άνοιξης και της ελπίδας, που παραμένουν πανανθρώπινα, πέρα από τόπο και χρόνο! Αρκεί να τα πλησιάσει κανείς μα γνώση και σεβασμό, σε σχέση με τους ιδιαίτερους κώδικες και τις αρχές που διακρίνουν τις λειτουργίες τους στο πλαίσιο της εκάστοτε κοινωνικής ομάδας.
Τι συνέβαινε λοιπόν -και, σε αρκετές περιπτώσεις, τι συμβαίνει ακόμη σήμερα- όταν σε κοινωνίες ιδιαίτερα κλειστές και συντηρητικές, μια φορά το χρόνο, “ξεντροπιάζονταν” ακόμη και οι γυναίκες (“Τις Μεγάλες Αποκριές, κουζουλαίνονται κι οι γριές”) και μπορούσαν να τραγουδήσουν τραγούδια σατιρικά έως “άσεμνα”, που αναφέρονται συχνά στο κάτω μέρος του σώματος και στις γενετήσιες και φυσικές λειτουργίες του; Και, παράλληλα, πως είναι δυνατόν αυτή η “έκλυτη” γιορτή να κορυφώνεται ταυτόχρονα με τις τελετουργικές προσφορές προς τους νεκρούς (“Ψυχοσάββατα” της Κρεατινής και της Τυρινής); Ενώ ο ίδιος χωρικός, που ως το μεσημέρι της Καθαρής Δευτέρας χόρευε με ομοιώματα φαλλών και τολμηρές αθυροστομίες, αμέσως έπειτα συμμετείχε στον πρώτο Εσπερινό της Σαρακοστής ψάλλοντας το “Κύριε των Δυνάμεων”!
Σίγουρα θα ήταν υποκριτικό αν όλα αυτά τα αντιμετωπίζαμε σαν απλές, μεμονωμένες, “γραφικές” πράξεις, γαργαλιστικά “καρυκεύματα” της αστικής μας σεμνοτυφίας. Επιβάλλεται να τα προσεγγίσουμε και να τα εξηγήσουμε ως αναπόσπαστα μέρη όλων εκείνων των συμβολικών πράξεων και τελετουργιών με τις οποίες ο ελληνικός λαός, ήδη από την αρχαιότητα, υποδεχόταν αυτή την κρίσιμη περίοδο του ετήσιου κύκλου που οροθετεί τη μετάβαση από το χειμώνα-θάνατο στην άνοιξη-ζωή. Σύμβολα που διατρέχουν τους αιώνες κι έχουν διατηρηθεί με θαυμαστή συνέχεια και συνοχή μέσα στο χρόνο. Μέσα απ’ αυτά ο Έλληνας εκφράζει την ελπίδα του για τη νέα περίοδο που αρχίζει, επικαλείται τη γονιμότητα και την καλή σοδειά, συμμετέχοντας (συχνά “ομοιοπαθητικά”) στις βαθιές μεταβολές που συντελούνται αυτή την εποχή στη γη. Εφευρίσκει διαδικασίες “κοινωνικά αποδεκτές” που θα του επιτρέψουν μα επικοινωνήσει με τον διπλανό του με διάθεση περιπαικτική κι ερωτική και να αναβαπτιστεί στην ίδια του τη φύση.
Τα τραγούδια και οι χοροί της Αποκριάς που έχει επιλέξει η Δόμνα Σαμίου γι’ αυτή την έκδοση, με το περιεχόμενο και τη λειτουργική τους ένταξη στα αντίστοιχα έθιμα, συμπυκνώνουν με τον παραστατικότερο τρόπο την αρχέγονη δύναμη και το παραδοσιακό ήθος που διακρίνουν αυτή την ελληνική “Ιεροτελεστία της Άνοιξης”. Αξίζει να σταθούμε στους στίχους του πρώτου τραγουδιού (πηδηχτός χορός από τη Νάξο), όπου συνυπάρχουν -με τον μοναδικό τρόπο που χαρακτηρίζει την ελληνική παράδοση, ήδη από την αρχαιότητα- η χαρά του γλεντιού με τη θλίψη του θανάτου. Για να τονιστεί ακόμη πιο ισχυρά η νίκη της ζωής-άνοιξης πάνω στη φθορά-χειμώνα [σ.σ. Tούτες οι μέρες το ’χουνε].
Ανάλογες αναφορές συναντάμε και στα κάλαντα του Δωδεκαημέρου από τη Θράκη (άλλο συγγενικό με τα τραγούδια της Αποκριάς ρεπερτόριο, που κι αυτό στοχεύει στην ευετηρία και στη γονιμότητα):
Χαρείτε να χαρούμε, προτού μας έβρει ο θάνατος
κι ύστερα λυπηθούμε!
Αλλά και ο “Αποκρηανός σκοπός” που ηχογράφησε στην Αμοργό ο Δάσκαλος Σίμων Καράς επιμένει στο ίδιο ποιητικό μοτίβο:
Γλεντάτε να γλεντήσουμε τα τρυφερά μας νιάτα,
γιατί θε να ’ρθει ένας καιρός να τα σκεπάσει η πλάκα.
Δώστε του, παιδιά, κι ας πάει,
τούτ’ η γης θε να μας φάει!
Στίχοι που μας παραπέμπουν και στον “Επιτάφιου του Σεικίλου” του 1ου αι. μ.Χ., το πιο ευανάγνωστο σωζόμενο δείγμα αρχαίας ελληνικής μουσικής, λαϊκό τραγούδι, σύμφωνα με την έρευνα του Samuel Baud-Bovy, χαραγμένο σε μια επιτύμβια στήλη που ανακαλύφθηκε στις αρχαίες Τράλλεις (Αϊδίνι Μικράς Ασίας), εξαφανίστηκε στη Μικρασιατική Καταστροφή και βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Κοπεγχάγης:
Όσον ζης, φαίνου,
μηδέν όλως συ λυπού.
Προς ολίγον εστί το ζην
το τέλος ο Χρόνος απαιτεί.
(Όσο ζεις να χαίρεσαι και διόλου μη λυπάσαι. Λίγη είναι η ζωή,
κι ο Χρόνος απαιτεί το μερίδιο του.)
Στα τραγούδια της Αποκριάς παρατηρούμε μιαν αρμονική συνύπαρξη αυτών των “γνωμικών τραγουδιών” (Όπως και το Γέρασα, μωρέ παιδιά) με το υπόλοιπο ρεπερτόριο των σατιρικών και των “άσεμνων”. Εδώ, πλέον, πραγματοποιείται η εθιμικά επιβεβλημένη παραβίαση των καθιερωμένων κανόνων, με την επιφανειακή ανατροπή όχι μόνο της κοινωνικής τάξης (μέσα από τη διακωμώδηση των κορυφαίων της κοινωνικής ιεραρχίας) αλλά και της ίδιας της φυσικής τάξης των πραγμάτων, που όμως κι αυτή έχει, κατά βάθος, διδακτικό χαρακτήρα:
Στραβός βελόνα γύρευε μέσα στον αχυρώνα,
κι ένας κουφός του έλεγε: “Την άκουγα που ’βρόντα!”
Ανάλογο χαρακτήρα έχει και η παρωδία γνωστών τραγουδιών (όπως στην περίπτωση του Δρυμού Ελασσόνας και του Τυρνάβου), στα οποία προσαρμόζονται στίχοι με “άσεμνο” χαρακτήρα, που γίνονται ακόμη πιο κωμικοί μέσα από τη συνειρμική ταύτιση τους με πρόσωπα και καταστάσεις του αρχικού τραγουδιού (λ.χ. το γνωστό Μια πέρδικα καυχήθηκε γίνεται Ένα μουνί καυχήθηκε κλπ.). Παρωδίες αυτού του τύπου καταλήγουν και ως την τολμηρή διακωμώδηση της εκκλησιαστικής τάξης με “διασκευές” ψαλμών (όπως εξάλλου συνέβαινε και στο Βυζάντιο με άσεμνες παρωδίες των ακολουθιών, αλλά και στη Δύση, λ.χ. στο γνωστό χειρόγραφο των Carmina Burana):
Ανοίξω το στόμα μου
– έλα κοντά μου κοκόνα μου,
φαιδρώς πανηγυρίζω
– και όλο σε τριγυρίζω.
(από το αποκριάτικο δρώμενο “ο Πεθαμένος” των Μυκηνών)
Η ποιητική και μουσική δομή των περισσότερων αποκριάτικων τραγουδιών παρουσιάζεται σχετικά απλή. Έχουν συνήθως έντονο το ρυθμικό στοιχείο, μέσα από απλά ρυθμικά σχήματα (συνήθως δίσημα ή επτάσημα), που συνδέονται με το κυρίαρχο συλλαβικό χαρακτήρα της μελωδίας, δίνοντας προτεραιότητα σε μια ρυθμική “μελωδική απαγγελία” του κειμένου.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το γεγονός ότι πολλά από τα τραγούδια (κι αυτό είναι δείγμα της παλαιότητας αλλά και της ιδιαιτερότητας του συγκεκριμένου ρεπερτορίου) παρουσιάζουν στίχους οκτασύλλαβους, όχι ιαμβικούς αλλά κυρίως τροχαϊκούς. Ήδη κατά την αρχαιότητα ο Αριστοτέλης επεσήμαινε τον “διονυσιακό” χαρακτήρα αυτού του μέτρου, όταν τόνιζε “των δε ρυθμών… ο τροχαίος κορδακικώτερος” (Ρητορ. 3, 8), συνδέοντας τον με τον “κόρδακα”, τον κατεξοχήν άσεμνο χορό της αρχαίας κωμωδίας.
Αυτόν τον τροχαϊκό ρυθμό, όπως επισημαίνει ο Baud-Bovy, τον βρίσκουμε επίσης στα τραγούδια των παιδιών και στα ταχταρίσματα (ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά είναι οι πιο συντηρητικοί φορείς, που στα τραγούδια και στα παιχνίδια τους έχουν διασώσει πλήθος στοιχείων από την αρχαία παράδοση). Προπαντός όμως χαρακτηρίζει τα αποκριάτικα άσεμνα τραγούδια, “τ’ άσκημα” όπως τα έλεγαν στη Ρόδο, όπου τα χόρευαν οι άντρες για να “ξεντροπιαστεί” η νύφη, ενώ στη Βόρεια Ελλάδα και στη Βουλγαρία τα τραγουδούσαν και οι γυναίκες, αλλά μόνο την “μέρα της μαμής” (γυναικοκρατίας).
Ο τροχαϊκός ρυθμός είναι αυτός που δίνει και το “βάρος” στους αποκριάτικους μιμητικούς χορούς, όπως το γνωστό “Πιπέρι” [σ.σ. Πως το τρίβουν το πιπέρι], που χορεύεται σ’ όλα τα Βαλκάνια, ενώ ίδιο ρυθμό συναντούμε και στον ανάλογο γαλλικό χορό “Savez-vous planter les choux”! Έτσι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι τα αποκριάτικα τραγούδια που ακολουθούν την οκτασύλλαβη τροχαϊκή δομή διεκδικούν παλαιότητα σε σχέση με αυτά που έχουν δεκαπεντασύλλαβους.
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν οι παρεμβολές “τσακισμάτων”, επιφωνημάτων αλλά και εύηχων λέξεων χωρίς νόημα (“μπρε-μπρε-μπρε”, “μπαμ-μπαμ-μπουμ”, “μάνα μου, μωρή”, “μπίγι-μπίγι-μπιγιρμέ” κ.ο.κ.), που δεν γίνονται μόνο για λόγους ισομετρίας αλλά και για να υπογραμμίσουν το ρυθμό και να επιτείνουν τον όλο κωμικό χαρακτήρα του τραγουδιού.
Τα αποκριάτικα τραγούδια, και κυρίως τα παλαιότερα από αυτά, τα “άσεμνα”, τα τραγουδούσαν χωρίς τη συνοδεία μουσικών οργάνων, χωρισμένοι σε δυο ομάδες (όπως συμβαίνει ακόμη και σήμερα στον αποκριάτικο χορό γύρω από τη φωτιά στον Δρυμό Ελασσόνας), ή άρχιζε ένας σολίστας κι επαναλάμβαναν οι υπόλοιποι. Τα όργανα της στεριανής “κομπανίας” (κλαρίνο, βιολί, λαγούτο, τουμπελέκι) ή της νησιωτικής “ζυγιάς” (βιολί, λαγούτο) αποτελούν νεότερη προσθήκη.
Παλαιότερα, ως μουσικό όργανο συνοδείας μπορούσε να προστεθεί, με τον “διονυσιακό” του ήχο, ο άσκαυλος στις δυο μορφές του: γκάιντα (στη Θράκη και στη Μακεδονία) και τσαμπούνα (στα νησιά). Ενώ το τύμπανο (νταούλι στη στεριανή Ελλάδα και τουμπί στη θαλασσινή) υπήρξε το κατεξοχήν ρυθμικό όργανο, που επίσης αναλάμβανε και την εξαγγελία της εισόδου της Αποκριάς, είτε με την έναρξη του Τριωδίου είτε άλλη καθορισμένη μέρα, όπως στην Ύδρα, την ημέρα του αγίου Αντωνίου (17 Ιανουαρίου). Γι αυτό και η πρώτη εβδομάδα ονομάστηκε “προφωνή” ή “προφωνέσιμη”.
Μήπως, εξάλλου, αυτόν το χαρακτήρα “προσφώνησης” δεν έχει και η προστακτική παραίνεση “χορέψετε, χορέψετε” και “χαρείτε”, που εξακολουθούν να μας απευθύνουν αυτά τα τραγούδια; Πρόσκληση και πρόκληση μαζί προς τον “σύγχρονο” άνθρωπο της μεγάλης πόλης, για επανασύνδεση με τα σύμβολα ης Μεγάλης Μητέρας-Θεάς της Γονιμότητας, για επιστροφή στη Μήτρα της Φύσης. Μέσα από την επαφή και την επικοινωνία στο πλαίσιο της ίδιας κοινωνικής ομάδας, που έχει συνείδηση των κοινών της δεσμών και στόχων. Μέσα από την ιεροτελεστία του γλεντιού, που αρνείται να υποβιβαστεί σε “διασκέδαση”. Μέσα από μια συμβολική γλώσσα τόσο τολμηρή όσο και προαιώνια, γι’ αυτό και πανανθρώπινη και, εν τέλει, καθαγιασμένη.
Γιατί “naturalia non sunt turpia” – τα φυσικά πράγματα δεν είναι αισχρά!
www.domnasamiou.gr