ΙΜΙΑ!!ΤΟ ΟΝΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ...

 

Konstantinos Lampropoulos

Τα Ίμια είναι το Όνειδος της Ύστερης Μεταπολίτευσης.

Η χώρα ηττήθηκε στρατηγικά.

Τον βραχυπρόθεσμο τουρκικό στρατηγικό στόχο τον είχε περιγράψει η ίδια η Τσιλέρ:Να διωχθεί η Ελλάς απ τις βραχονησίδες..

Ο ευρύτερος στόχος αφορούσε την αναγνώριση τουρκικών ζωτικών συμφερόντων στο Αιγαίο...

Έκτοτε το λεγόμενο σύνδρομο των Ιμίων εμφανίζεται διαρκώς σε ενδεχόμενο ελληνοτουρκικής κρίσης.

Είναι λυπηρό το γεγονός οτι δεν μάθαμε τίποτα από τότε..

Η δική μας αναφορά μονίμως περιστρέφεται από ενδεχόμενο νέων Ιμίων και πως θα αποφύγουμε μια κρίση και κατ επέκταση τη σύγκρουση.

Αυτό που δεν είχε γίνει και εξακολουθεί να μην γίνεται αντιληπτό είναι οτι η Τουρκία δεν αποτελεί κρατικό δρώντα που δρα με έναν κανονιστικό τρόπο..

Επιδιώκει η ίδια να επιβάλλει κανόνες..Αυτό αποτελεί βασικό κομμάτι του αναθεωρητισμού της..

Δεν μπλοφάρει ως προς τις προθέσεις της και δεν αποθαρρύνεται με διακηρύξεις.

Εκμεταλλεύεται τη κατάλληλη γεωπολιτική συγκυρία.

Το 1996 η Τουρκία προσπαθούσε να διαχειριστεί τον διαφαινόμενο πολιτικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της μετά την εποχή Οζάλ ενώ διακατεχόταν από την αύξηση της γεωπολιτικής της ισχύος που της έδωσε η πτώση της Σοβ Ενωσης.

Τότε τέθηκαν τα θεμέλια του σύγχρονου αναθεωρητισμού της με τον εκσυγχρονισμό των ΕΔ με τις μεταρρυθμίσεις Κaradayi και μετά Kivrikoglu..

Τα Ίμια και η θεώρηση των γκρίζων ζωνών σχεδιάστηκαν απ τον Ναύαρχο Erkaya ήδη απ το 1994..

Τα Ίμια είναι η απαρχή της διολίσθησης της Ελλάδας σε de facto αποδοχή δυσμενών τετελεσμένων.

Πρωτίστως ο αντίκτυπος των Ιμίων είναι στο πολιτικό -στρατηγικό επίπεδο.Μια ολόκληρη γενιά πολιτικών ταγών γαλουχήθηκε στο λεγόμενο Σύνδρομο της Αποφυγής και στην ανυπόστατη θεώρηση της εσωτερικής κατανάλωσης, ενώ αντιθέτως η αλληλεξάρτηση εσωτερικού και εξωτερικού επιπέδου σηματοδότησε την επιθετική στρατηγική της συμπεριφορά..

Τα 3 παλικάρια μας χάθηκαν άδοξα στην αποστολή αναγνώρισης στη δυτική Ίμια.Σκοτώθηκαν τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι..

Η διαχείριση κρίσεων των Ιμίων ήταν τραγική αν όχι τραγελαφική με τον διευθυντή της ΕΥΠ Λεωνίδα Βασιλικόπουλο να περιμένει εξω απ το γραφείο για να ενημερώσει τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.

Όσον αφορά το στρατιωτικό πεδίο ήταν ζητούμενο η κοινή αντίληψη της διακλαδικότητας και βέβαια τα εναλλακτικά σενάρια δράσης βάσει σχεδιασμού.

Άπειρη και ανίδεη περί των στρατιωτικών θεμάτων και της διαχείρισης κρίσεων πολιτική ηγεσία και μια στρατιωτική ηγεσία που ήταν αρτηριοσκληρωτική πληρώνοντας λάθη βέβαια του μηχανισμού εθνικής ασφάλειας απ τις απαρχές της Μεταπολίτευσης.

Το περί τακτικού πλεονεκτήματος δεν τα συμμερίζομαι για έναν λόγο:Τα επόμενα βήματα αν εξοντώναμε τους τούρκους κομμάντος ή χτυπούσαμε τον τουρκικό στόλο δεν τέθηκαν ποτέ σε πλαίσιο καθολικού σχεδιασμού...θα βαδίζαμε στα τυφλά γεγονός επικίνδυνο στα πρώτα στάδια της κρίσης-σύγκρουσης καθώς δεν θα είχαμε τον έλεγχο της κλιμάκωσης (escalation control)

Ηττηθήκαμε στρατηγικά χωρίς να πέσει ούτε σφαίρα και αυτό δημιούργησε κλίμα εσωστρέφειας και ενοχής στις ΕΔ και εμπέδωσε το (προυπάρχον)κλίμα ηττοπάθειας στο πολιτικό σύστημα.

28 χρόνια μετά επιβάλλεται να απαλλαγούμε απ αυτή τη μέγγενη που μας κληροδότησε η τραγική διαχείριση της κρίσης των Ιμίων.

28 χρόνια μετά πρέπει να εντρυφήσουμε στο υφιστάμενο πλαίσιο των πολιτικο-στρατιωτικών σχέσεων (Civil Military Relations).

Για να μην υπάρξουν ποτέ ξανά Ίμια..και εγκατάλειψη πατρίου εδάφους.

Καταλαβαίνετε τι ψυχολογική επίπτωση υπάρχει στις ΕΔ και δη στις Ειδικές Δυνάμεις όταν ζητάται με (πολιτική) διαταγή να υποσταλεί ή να καταστραφεί η τιμημένη Ελληνική Σημαία απ την ανατολική Ίμια?

Ποτέ ξανά Υποχώρηση, Αθάνατοι Καραθανάσης ,Βλαχάκος, Γιαλοψός!

Πέντε απόρρητα έγγραφα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Αυτή είναι η πραγματική συμφωνία για τα Ίμια, που οδήγησε στο απαράδεκτο “γκριζάρισμα” του Αιγαίου...

 

Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ, Hellas Journal, Ουάσιγκτον

Επειδή έχω διαβάσει πολλά κείμενα τις τελευταίες 48 ώρες για τη συμφωνία των Ιμίων, θα ήθελα να επαναφέρω στη μνήμη τουλάχιστον αυτών που πραγματικά σέβονται την ιστορία και ΔΕΝ την παραποιούν, ένα συγκλονιστικό απόρρητο έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που αναφέρει την αλήθεια για τα συμβάντα εκείνης της βραδιάς, που οδήγησαν στο «γκριζάρισμα» του Αιγαίου Πελάγους.

Πρόκειται για το κείμενο που έμεινε γνωστό ως η Συμφωνία των Ιμίων.

Το έγγραφο κέρδισε η ερευνητική ομάδα, της οποίας ηγήθηκα τότε, κατά τη διάρκεια της προσπάθειας που κάναμε, αναζητώντας τα έγγραφα για την κρίση των Ιμίων. Θα το διαβάσετε παρακάτω, αλλά θα ήθελα να καταγράψω το εξής, που είναι σημαντικό για όσους από εμάς ασχολούμαστε με την έρευνα:

• Οι ερευνητές έχουν από τους δημοσιογράφους, μία σημαντική διαφορά: Οι ερευνητές πρέπει να είναι απόλυτοι στο συμπέρασμα που θα υποστηρίξουν, ενώ οι δημοσιογράφοι έχουν, αν θέλετε, το «δικαίωμα» της ανάλυσης. Οι ερευνητές δεν το έχουν. Έρευνα κάνουν και πρέπει να καταλήξουν σε συμπέρασμα.
• Θα ήθελα να σημειώσω ότι η έρευνα μας ανακάλυψε ότι η συμφωνία παραλήφθηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, έγινε αποδεκτή, αλλά δεν υπογράφτηκε. Δεν έχουμε απόδειξη μέχρι σήμερα.

Το έγγραφο είναι ολίγο λογοκριμένο αλλά φαίνεται ότι δεν αλλάζει το νόημα του. Είναι απόλυτο. Ομιλεί για τη συμφωνία εκείνης της βραδιάς. Αλλά ως ερευνητής θα κρατήσω μία μικρή ελάχιστη αμφιβολία για το περιεχόμενο αυτό καθ’ αυτό του εγγράφου, λόγω των λογοκριμένων τριών γραμμών. Από την έρευνα μας -που κατέληξε στο βιβλίο που γράψαμε με τον αγαπητό συνάδελφο Αθανάσιο Έλλις- είναι όλα ξεκαθαρισμένα. Αλλά οι λογοκριμένες γραμμές θεωρώ, ως ερευνητής, όχι ως δημοσιογράφος, ότι είναι ένα θέμα…

Κατά τα άλλα: Πιστεύω -από νέες πληροφορίες που έχω συλλέξει- ότι η τότε ελληνική κυβέρνηση ήταν και σε διάλυση, αλλά και σε άρνηση. Ήταν τρομοκρατημένη. Ουδείς γνώριζε τι έκανε ο άλλος.

Όπως αποδείχθηκε από την έρευνα, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος έκλεισε από νωρίς τη συμφωνία με τον Γουόρεν Κρίστοφερ. Στον Αμερικανό ομόλογό του είπε ότι την ελληνική σημαία θα την πάρουν οι άνεμοι. Και βεβαίως δεν αναφερόταν στη σημαία που τοποθέτησε ο δήμαρχος της Καλύμνου, όπως ισχυρίζεται στο βιβλίο του. Αλλά στη σημαία που τοποθέτησαν οι Έλληνες κομάντος. Ξεκάθαρα είναι τα πράγματα. Η γαλανόλευκη των κομάντος έπρεπε να αποσυρθεί, σύμφωνα με τη συμφωνία.

Παρακάτω ακολουθεί το κείμενο για τη συμφωνία και όχι μόνο. Διαβάστε και θα καταλάβετε τι συνέβη εκείνο το μοιραίο βράδι όταν οι πολιτικοί -και όχι οι στρατιωτικοί- «γκρίζαραν» το Αιγαίο:

• «ΓΡΑΠΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ»

Η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε να γραφεί η συμφωνία με τους όρους απόσυρσης από τα Ιμια σε επίσημη επιστολή που απέστειλε ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γουόρεν Κρίστοφερ προς τους ομολόγους του της Ελλάδας και της Τουρκίας, τον Θεόδωρο Πάγκαλο και τον Ντενίζ Μπαϊκάλ.

Οι πανομοιότυπες επιστολές έφτασαν στην Αθήνα και την Αγκυρα στις 2 Φεβρουαρίου 1996 με την μορφή τηλεγραφήματος του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ προς τις αμερικανικές πρεσβείες και μεταβιβάστηκαν αμέσως στους κ. Πάγκαλο και Μπαϊκάλ από τον πρέσβη Τόμας Νάϊλς και τον επιτετραμμένο Φράνσις Ρίτσαρντοουν αντίστοιχα.

Ο κ. Νάϊλς παρέδωσε την πραγματική επιστολή (original hard copy) στον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών στην διάρκεια συνάντησης που είχαν στις 6 Φεβρουαρίου 1996, στις 09:39 το πρωί. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή ο κ. Πάγκαλος έδειξε να ενοχλείται προφανώς επειδή αντιλήφθηκε πως η Ουάσιγκτον επιβλήθηκε σε ρόλο διαιτητή και εγγυητή στις διαφορές για το Αιγαίο.

Ο Αμερικανός πρέσβης έγραψε σε σχετικό τηλεγράφημα:

“Έδωσα στον Πάγκαλο την επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών Κρίστοφερ. Τη διάβασε χωρίς σχόλια και είπε ότι θα απαντήσει το συντομότερο δυνατόν” (1).

Η διπλωματική πηγή εξήγησε στην ιστοσελίδα μας Hellas Journal -σχετικό κείμενο δημοσιεύθηκε παλαιότερα και στο Έθνος της Κυριακής- ότι η επιβεβαίωση της συμφωνίας με επίσημο γράμμα του επικεφαλής του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ ήταν ιδέα του αρχηγού της αμερικανικής διαπραγματευτικής ομάδας μακαρίτη Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.

Ο έμπειρος διπλωμάτης εξέφρασε φόβους ότι κάποια από τις δύο χώρες θα μπορούσε να υποχωρήσει από τα συμφωνηθέντα με αποτέλεσμα την δημιουργία νέας κρίσης, η οποία θα οδηγούσε σε ελληνοτουρκικό πόλεμο και διάλυση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ.

Στην επιστολή προς τους ομολόγους του, ο κ. Κρίστοφερ γράφει ανάμεσα στα άλλα και τα εξής: (2)

         “(2). “Οι διαβεβαιώσεις που μας προσέφεραν η Ελλάδα και η Τουρκία ότι θα απομάκρυναν τα πλοία, το (στρατιωτικό) προσωπικό και τις σημαίες – με ένα αλληλοδιαδοχικό και συντονισμένο τρόπο – επέτρεψε σε κάθε πλευρά να υποχωρήσει από το χείλος (του πολέμου) με αξιοπρέπεια.

         Η κυβέρνηση της (άλλης χώρας) μας έχει διαβεβαιώσει ότι δεν θα τοποθετήσει τη σημαία της ή οπλισμένο προσωπικό της στις νησίδες ούτε θα τοποθετήσει πλοία κοντά στις νησίδες.

         Προσδίδουμε μεγάλη βαρύτητα σε αυτή τη διαβεβαίωση από ένα σύμμαχο του ΝΑΤΟ. Προσδίδουμε εξίσου μεγάλη βαρύτητα στις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησής σας ως προς τα ίδια, και το έχουμε διαβιβάσει προφορικά και γραπτώς στην κυβέρνηση της (άλλης χώρας)”.

Το περιεχόμενο της επιστολής, που κρατήθηκε μυστική, περιλαμβάνεται σε τηλεγράφημα προς την αμερικανική πρεσβεία της Αθήνας που υπογράφει η αντικαταστάτης του κ. Κρίστοφερ, μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράϊτ και το οποίο εστάλη στις 22 Μαίου 1999 (ώρα 05.49) με τίτλο: “Το επεισόδιο στα Ιμια/Καρντάμ το 1996: Οι όροι απόσυρσης”.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο λόγος για τον οποίο διατάχθηκε έρευνα στο Στέϊτ Ντιπάρτμεντ για τους όρους αποχώρησης από τα Ιμια οφειλόταν σε διχογνωμία που παρατηρήθηκε μεταξύ των στελεχών της Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (EUR) για το περιεχόμενο της ελληνοτουρκικής συμφωνίας.

Ετσι, η κ. Ολμπραϊτ ζήτησε να ερευνηθούν τα αρχεία της EUR. Παράλληλα ζήτησε “να φρεσκάρουν την μνήμη τους” και όσοι συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις. Αποτέλεσμα της έρευνας ήταν η ανεύρεση της επιστολής του κ. Κρίστοφερ προς τους κ. Πάγκαλο και Μπαϊκάλ που έβαλε τα πράγματα στη θέση τους.

Η συμφωνία που επέτυχε ο Χόλμπρουκ και με την οποία αμφισβητήθηκε επίσημα το καθεστώς των συγκεκριμένων βραχονησίδων, περιείχε ακόμα ένα όρο, εκτός της ταυτόχρονης αποχώρησης των πλοίων, των στρατιωτικών αγημάτων και των σημαιών της Ελλάδας και της Τουρκίας: προέβλεπε και την μή επιστροφή των στρατών, των σημαιών και των πλοίων επί και πλησίον των βραχονησίδων, καθιστώντας τα Ιμια “γκρίζα περιοχή”.

Μάλιστα, η ελληνική κυβέρνηση υπό την πίεση της Αγκυρας, ένοιωσε την ανάγκη επισημοποίησης και επαναβεβαίωσης της συμφωνίας όταν τέθηκε σε κίνδυνο η ελληνικότητα της Καλολήμνου την οποία η Τουρκία έθεσε ως δεύτερο πιθανό στόχο για “γκριζοποίηση” με την δικαιολογία ότι το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας απέστειλε Ελληνες στρατιώτες στο νησί.

Στις 7 Φεβρουαρίου 1996, στις 5:19 μ.μ., η αμερικανική πρεσβεία απέστειλε προς τον υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον το ακόλουθο τηλεγράφημα: (3ης

“Θέμα: Πληροφορίες περί απόβασης ελληνικών στρατευμάτων στην Καλόλιμνο

1. Διαβάθμιση από αναπληρωτή επικεφαλής αποστολής Τόμας Μίλερ..
2. Το παρόν μήνυμα απαιτεί την ανάληψη ενεργειών – Βλέπε παράγραφο 5.
3. (Εμπιστευτικό) Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με πληροφορίες περί παρουσίας ελληνικών στρατευμάτων στη νησίδα της Καλολίμνου κοντά στα Ίμια / Καρντάκ, το Υπουργείο Εξωτερικών και το ελληνικό Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας είπαν ότι μόνον η νησίδα των Ιμίων καλύπτεται από τη συμφωνία απεμπλοκής που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις 30-31 Ιανουαρίου.
4. (Εμπιστευτικό) Έτσι, κατά την άποψή τους, η παρακείμενη νησίδα της Καλολίμνου δεν υπάγεται στη συμφωνία, και δεν επιβεβαιώνουν ούτε διαψεύδουν την παρουσία ελληνικών στρατευμάτων (ή άλλων προσώπων) στην Καλόλιμνο (ή σε άλλα νησιά / νησίδες του Αιγαίου). Επισημαίνουμε ότι τουλάχιστον μια είδηση στον Τύπο της 7ης Φεβρουαρίου αναφέρει ότι τοποθετήθηκαν Ελληνες στρατιώτες σε νησίδες κοντά στα θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία στο Αιγαίο, όμως μέχρι τώρα δεν μπορέσαμε να επιβεβαιώσουμε την είδηση αυτή.
5. (Εμπιστευτικό) Σχόλιο και αίτημα ανάληψης ενεργειών: Η πρεσβεία ενεργεί θεωρώντας ότι η συμφωνία περί επανόδου στο προηγούμενο καθεστώς καλύπτει μόνον τα Ίμια / Καρντάκ και όχι άλλα γειτονικά νησιά / νησίδες. Θα εκτιμούσαμε την επιβεβαίωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι η αντίληψή μας αυτή είναι ορθή. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για την απόκτηση περισσότερων πληροφοριών όσον αφορά την ενδεχόμενη αποστολή ελληνικών στρατευμάτων στις νησίδες κοντά στα Ίμια / Καρντάκ ή σε άλλα σημεία κατά μήκος των θαλάσσιων συνόρων Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο. Υπογραφή: Νάιλς”.

Η απάντηση του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ έφτασε με τηλεγράφημα που απέστειλε ο υπουργός των Εξωτερικών με την υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού Στρόουμπ Τάλμποτ στον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα στις 8 Φεβρουαρίου 1996, στις 2.25 το πρωί. Το τηλεγράφημα διαφωτίζει πλήρως για το περιεχόμενο της ελληνοτουρκικής συμφωνίας που πέτυχε ο Χάλμπρουκ και αποδέχθηκαν οι Ελληνες και οι Τούρκοι. Αναφέρονται τα εξής: (4)

“1. Διαβάθμιση από Κέρι Κάβανο, διευθυντή Υποθέσεων Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

2. (Εμπιστευτικό) Το ακόλουθο σημείωμα διαβιβάσθηκε στον Υπουργό Εξωτερικών στις 7 Φεβρουαρίου:

         Η κατάσταση παραμένει τεταμένη στο Αιγαίο

         Οι Τούρκοι παραπονέθηκαν στην πρεσβεία μας ότι η Ελλάδα τοποθέτησε κάποιες στρατιωτικές δυνάμεις στη νήσο Καλόλιμνο (ένα ελληνικό νησί κοντά στα Ίμια / Καρντάκ), παραβιάζοντας τη συμφωνία που επέτρεψε στις δύο πλευρές να υποχωρήσουν από το χείλος της σύγκρουσης. Η συγκεκριμένη ενέργεια δεν παραβιάζει τη συμφωνία για την ταυτόχρονη απομάκρυνση στρατιωτικών δυνάμεων και σημαιών από τα Ίμια, την αποχώρηση των πολεμικών σκαφών και τη μη επιστροφή τους. Εγείραμε τους τουρκικούς προβληματισμούς στην ελληνική πρεσβεία, τονίζοντας τη σημασία της επίδειξης της μεγαλύτερης δυνατής σύνεσης στη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων και από τις δύο πλευρές κατά τη διάρκεια της ευαίσθητης αυτής περιόδου. Καταστήσαμε σαφές ότι δεν αμφισβητούμε το δικαίωμά τους να αναπτύξουν αυτά τα στρατεύματα, αλλά ανησυχούμε για το γεγονός ότι τέτοιου είδους ενέργειες είναι δυνατόν να παρερμηνευθούν και να προκαλέσουν αντιδράσεις στην Άγκυρα. Ο πρέσβης Τσίλας μεταβίβασε το μήνυμα αυτό στον Υπουργό Εξωτερικών Πάγκαλο και στον Υπουργό Άμυνας Αρσένη. Παραπονέθηκαν ότι επρόκειτο για ανάπτυξη ελληνικών δυνάμεων σε ελληνικό έδαφος και ότι δεν ήταν θέμα προς συζήτηση. Υπογραφή: Τάλμποτ”..

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χόλμπρουκ επέβαλε στην Αθήνα και την Αγκυρα ότι η διαδικασία της απόσυρσης από τα Ιμια θα παρακολουθείτο από αμερικανικά αεροπλάνα και ελικόπτερα του 6ου Στόλου, που θα επιβεβαίωναν την αποχώρηση των ελληνικών και των τουρκικών δυνάμεων. Η συμφωνία παραβιάστηκε από την Αγκυρα, η οποία όμως προσπάθησε να επιρρίψει τις ευθύνες στην ελληνική πλευρά.

Σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα που παραδόθηκε κατόπιν απανωτών εφέσεων σε ερευνητές στην Ουάσιγκτον και την Φιλαδέλφεια λίγες ημέρες μετά τα Χριστούγεννα του 2016, η αμερικανική πρεσβεία περιγράφει την συνομιλία του επιτετραμμένου της στην Άγκυρα, με τον Ονούρ Οϊμέν, ο οποίος παρουσιάζεται ως να μην έχει ιδέα για την επιβεβαίωση της αποχώρησης από τους Αμερικανούς: (5)

         “Ο Οϊμέν τηλεφώνησε στον επιτετραμμένο στις 2 Φεβρουαρίου για να ζητήσει διευκρίνιση της πληροφορίας που έλαβε από την τουρκική πρεσβεία της Ουάσιγκτον σύμφωνα με την οποία η αμερικανική κυβέρνηση “είναι δυσαρεστημένη” επειδή η Τουρκία αρνήθηκε να δώσει άδεια να πετάξουν τα αμερικανικά αεροπλάνα για να παρακολουθούν την απόσυρση από τα Καρντάκ. Ο Οϊμέν είπε ότι έλεγξε με τις Ενοπλες Δυνάμεις και το προσωπικό του υπουργείου του και δεν βρήκε καμία αναφορά ότι η αμερικανική κυβέρνηση ζήτησε τέτοια άδεια”.

Στη συνέχεια σημειώνεται ότι ο Οϊμέν ήταν βέβαιος πως οι Αμερικανοί δεν υπέβαλαν αίτημα για να επιτραπούν πτήσεις που θα έλεγχαν την αποχώρηση των δυνάμεων από τα Ιμια και ότι η Τουρκία δεν απέρριψε το αίτημα. (Ο Οϊμέν) υπέθεσε ότι “πιθανότατα οι Ελληνες αρνήθηκαν άδεια για τις αμερικανικές υπερπτήσεις”

Ο κ. Ριτσαρντόουν καταλήγει γράφοντας τα εξής:

“4. (Εμπιστευτικό) Σχόλιο: Εκτός από την επιθυμία «αποσαφήνισης αυτού του σημείου» και διαβεβαίωσης της αμερικανικής κυβέρνησης σχετικά με τη διάθεση της κυβέρνησής του να συνεργασθεί με εμάς, ο Οϊμέν προσπαθεί φυσικά να κάνει επίδειξη δύναμης στην Αθήνα. Θα προσπαθήσουμε να αποθαρρύνουμε κάτι τέτοιο: στην περίπτωση αυτή, εάν οι Έλληνες αρνήθηκαν πράγματι να χορηγήσουν άδεια πτήσεων πάνω από τη χώρα, οι Τούρκοι δεν χρειάζεται να το γνωρίζουν. Αλλά, εάν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι υπάρχει κάποια άλλη εξήγηση στην ιστορία αυτή, θα θέλαμε να μπορέσουμε να την αναφέρουμε στον Οϊμέν”.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την τουρκική άρνηση οι Αμερικανοί παρακολούθησαν με δικά τους μέσα την διαδικασία της απόσυρσης που ξεκίνησε στις 7 το πρωί (ώρα Ελλάδος) και ολοκληρώθηκε τρεις ώρες αργότερα. Στις 10 π.μ. (3 το πρωί ώρα Ουάσιγκτον) ο Χόλμπρουκ αναχώρησε από το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ αφού στο μεταξύ είχε λάβει μήνυμα από το αμερικανικό Πεντάγωνο υπογεγραμμένο από τον στρατηγό Σαλικασβίλι ότι οι στρατιώτες, οι σημαίες και τα πλοία αποχώρησαν ειρηνικά χωρίς να δημιουργηθεί κανένα επεισόδιο ή πρόβλημα…

ΤΑ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΑ

(1). Τηλεγράφημα από την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα προς τον υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον. Ημερομηνία: 6 Φεβρουαρίου 1996, Ωρα: 09:39. Ενημέρωση: Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα. Θέμα: Συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών Πάγκαλο. Επίσκεψη Χόλμπρουκ. Πιθανή επίσκεψη Σημίτη/Πάγκαλου στην Ουάσιγκτον.

(2). Τηλεγράφημα από την υπουργό Εξωτερικών Ολμπραϊτ προς την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα. Ημερομηνία: 22 Μαίου 1999, Ωρα: 05.49. Ενημέρωση: Πρεσβείες των ΗΠΑ στην Άγκυρα και την Λευκωσία. Θέμα: “Το επεισόδιο στα Ιμια/Καρντάμ το 1996: Οι όροι απόσυρσης”.

(3). Τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας της Αθήνας προς τον υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον. Ημερομηνία: 7 Φεβρουαρίου 1996, Ωρα: 17:19. Ενημέρωση: Υπουργείο Άμυνας Ουάσιγκτον, Γενικό Επιτελείο Στρατού, Ουάσιγκτον. Θέμα: Πληροφορίες περί απόβασης ελληνικών στρατευμάτων στην Καλόλιμνο

(4). Τηλεγράφημα από τον υπουργό Εξωτερικών στην Ουάσιγκτον προς την Πρεσβεία των  ΗΠΑ στην Αθήνα. Ημερομηνία: 8 Φεβρουαρίου 1996, Ωρα: 2.25 το πρωί.

(5). Τηλεγράφημα από την αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα προς τον υπουργό Εξωτειρκών στην Ουάσιγκτον. Ημερομηνία: 2 Φεβρουαρίου 1996, Ωρα: 5.16 π.μ.

• ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ολα τα τηλεγραφήματα είναι αποχαρακτηρισμένα και βρίσκονται στην κατοχή της ερευνητικής ομάδας. Η δημοσίευση τους δεν παραβιάζει τους; σχετικούς αμερικανικούς νόμους.

Από τα Ίμια στη Μαδρίτη: Ένα βιβλίο-ντοκουμέντο που εξηγεί τη σημερινή κατάσταση στο Αιγαίο (Video)

Ίμια: Η χαμένη αξιοπρέπεια....Σάν σήμερα

Όποτε τελειώνει ο Ιανουάριος είναι αναπόφευκτο να στρέφεται ο νους στο όνειδος του 1996

Γράφει ο Παναγιώτης Λιάκος

Στις 29 Ιανουαρίου 1996, έπειτα από το «φούντωμα» μιας κρίσης την οποία είχαν προκαλέσει πράκτορες των Τούρκων (μασκαρεμένοι σαν δημοσιογράφοι) στις βραχονησίδες Ιμια, η πολιτική ηγεσία, και συγκεκριμένα ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, δήλωνε ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδρούσε «άμεσα και δυναμικά».

Για τα επόμενα δύο εικοσιτετράωρα από αυτή τη δήλωση το εθνικό φρόνημα του λαού μας παρέμενε υψηλό. Ουδείς χαιρόταν για την εξέλιξη των πραγμάτων, αλλά οι Ελληνες δεν ήθελαν να χαρίσουν ούτε σπιθαμή γης στους Τούρκους και ήταν έτοιμοι να κάνουν ό,τι απαιτείτο για να δοθούν οι πρέπουσες απαντήσεις στον προαιώνιο εχθρό.

Η ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων βεβαίωνε ότι η ισορροπία δυνάμεων Ελλάδος και Τουρκίας και η διάταξή τους στα διάφορα σημεία πιθανής εμπλοκής εξασφάλιζαν σημαντικό πλεονέκτημα στη χώρα μας.

Τελικά, οι Ειδικές Δυνάμεις, που εκπαιδεύονται για τις πιο δύσκολες και επικίνδυνες αποστολές, υποχρεώθηκαν από την πολιτική ηγεσία να προβούν στην ατιμωτικότερη των πράξεων: να υποστείλουν την ελληνική σημαία από εθνικό έδαφος. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, υπουργός Εξωτερικών εκείνη τη μαύρη για το έθνος περίοδο, σκεφτόταν ως… καλή δικαιολογία για την υποστολή της σημαίας να ειπωθεί ότι την πήρε ο άνεμος.

Η χώρα έγινε διεθνώς ρεζίλι, οι Τούρκοι πανηγύρισαν έξαλλα τη νίκη που πέτυχαν στο πεδίο των εντυπώσεων, αλλά και το γκριζάρισμα του Αιγαίου, και τότε ακριβώς ο πολιτικός κόσμος και κατ’ επέκταση η κοινωνία μας έστειλαν το μήνυμα ότι εδώ είμαστε έτοιμοι να υποστούμε τα πάντα, να ανεχθούμε τα πάντα και να μην τιμωρήσουμε οτιδήποτε προδίδει το έθνος και υπονομεύει το παρόν και το μέλλον του λαού.

Η χαμένη αξιοπρέπεια στα Ιμια προλείανε το έδαφος για την οικονομική χρεοκοπία και το συνολικό ξεχαρβάλωμα που ακολούθησε. Οι μόνες εξαιρέσεις στον κανόνα της ντροπής των Ιμίων ήταν ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Εκτορας Γιαλοψός, οι οποίοι έπεσαν την ώρα που εκτελούσαν το καθήκον τους. Ολοι οι υπόλοιποι, από τότε, μοιραζόμαστε την ντροπή. 

  https://www.newsbreak.gr/

Ιμια 1996-2022: Η Εθνική τραγωδία και οι ήρωες Καραθανάσης, Βλαχάκος, Γιαλοψός.........

Έχουν περάσει 26 χρόνια από εκείνο το μοιραίο βράδυ της 31ης Ιανουαρίου του 1996 στα Ίμια αλλά τα ερωτήματα παραμένουν πολλά και κυρίως αναπάντητα. Γιατί η Ελλάδα έδειξε ατολμία με αποτέλεσμα να χαθούν άδικα ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός;

Αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα από όλα, κι αυτό που πληγώνει ακόμα και σήμερα τους Έλληνες…

Οι τρεις Έλληνες αξιωματικοί που έπεσαν την ώρα του καθήκοντος δεν πρόκειται ποτέ να ξεχαστούν από κανέναν, αφού οι ήρωες πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχνάμε. Για το τι πραγματικά έγινε, όμως, εκείνη τη μοιραία νύχτα στα Ίμια, ακόμα δεν έχουν δοθεί σαφείς απαντήσεις.

Σε κάθε περίπτωση, οι μνήμες παραμένουν, και θα παραμένουν για πάντα, ζωντανές, όπως και τα «καυτά» ερωτήματα για όσα πραγματικά συνέβησαν εκείνη τη νύχτα και οδήγησαν στην εθνική τραγωδία…

 

Σήμερα (31.01), συμπληρώνονται 26 χρόνια από την κρίση που έφερε Ελλάδα και Τουρκία στα πρόθυρα του πολέμου. Μία κρίση που έληξε όταν η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη προχώρησε σε μια πράξη που κατά πολλούς συνιστούσε εθνική προδοσία.

Στο επίκεντρο ιδιαίτερα σκληρής κριτικής βρέθηκε η συμφωνία που έκανε, η οποία προέβλεπε «no ships, no troops, no flags» για τα Ίμια, υπογράφοντας επί της ουσίας πως η περιοχή είναι «γκρίζα» και αμφισβητούμενη.

 

Ο Κώστας Σημίτης συγκέντρωσε και συγκεντρώνει ακόμα και σήμερα «πυρά», για την κίνηση που έκανε στη συνέχεια, ευχαριστώντας τους Αμερικανούς από το βήμα της Βουλής.

Η φράση του «θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών για την πρωτοβουλία και τη βοήθειά τους», ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων κι ακόμα και 26 χρόνια μετά αποτελεί για μεγάλη μερίδα των συμπατριωτών μας μια ντροπιαστική στιγμή για τη σύγχρονη Ελλάδα…

 

Η κρίση των Ιμίων έληξε, δυστυχώς, με τον θάνατο του πληρώματος του ελικοπτέρου AB-212 (ΠΝ21) που κατέπεσε στην περιοχή των βραχονησίδων. Η κοινή γνώμη ακόμη αναρωτιέται για το τι συνέβη και κόπηκε το νήμα της ζωής τριών νεαρών και φερέλπιδων αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.

Ίμια 1996: Το χρονικό της κρίσης

• 25 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσαράζει σε αβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχός του αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.

• 26 Δεκεμβρίου 1995: Το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το Υπουργείο Εξωτερικών και αυτό με τη σειρά του το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι αν δεν παρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδυνεύσει.
• 27 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα γενικότερα με τις βραχονησίδες.
• 28 Δεκεμβρίου 1995: Δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκολλούν το τουρκικό φορτηγό και το οδηγούν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το πρωί της ίδιας μέρας ένα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος συντρίβεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια, ο Τούρκος πιλότος διασώζεται.
• 29 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών εκμεταλλεύεται την κατάσταση και επιδίδει ρηματική διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία.
• 9 Ιανουαρίου 1996: Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απαντά με καθυστέρηση, απορρίπτοντας τη διακοίνωση.
• 15 Ιανουαρίου 1996: Παραιτείται ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, που νοσηλεύεται στο «Ωνάσειο».
• 16 Ιανουαρίου 1996: Το Υπουργείο Εξωτερικών αντιλαμβανόμενο το παιχνίδι των Τούρκων και ζητά αυξημένα μέτρα επαγρύπνησης στην περιοχή των Ιμίων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
• 19 Ιανουαρίου 1996: Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη.
• 26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία στο ένα νησί, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού. Θα κατηγορηθεί αργότερα από τους συντρόφους του στο ΠΑΣΟΚ ότι ήταν αυτός που έριξε λάδι στη φωτιά.
• 27 Ιανουαρίου 1996: Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Χουριέτ» στη Σμύρνη μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό κανάλι της «Χουριέτ», με τους Τούρκους να πανηγυρίζουν για την ελληνική αποτυχία.

• 28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η πολιτική εντολή προς τους Έλληνες στρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί κάθε κλιμάκωση της έντασης.

• 29 Ιανουαρίου 1996: Ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς τη Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα και πλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ε.Ε. και ΗΠΑ.

• 30 Ιανουαρίου 1996: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Του εκφράζει την ελληνική θέση ότι η χώρα μας δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσει δυναμικά.Η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και την ελληνική σημαία. Στα Ίμια σπεύδουν τα πολεμικά πλοία «Ναυαρίνο» και «Θεμιστοκλής». Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς και δεν αποδέχεται την ελληνική πρόταση (αποχώρηση του αγήματος, όχι και της σημαίας).

 

 

Ίμια 1996: 31 Ιανουαρίου 1996 – Η ΑΠΟΦΡΑΔΑ ΜΕΡΑ

• 00:00: Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
• 01:40: Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.
• 04:30: Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απογειώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
• 04:50: Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ.

Δυστυχώς αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός. Όσον αφορά τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου διατυπώθηκαν διάφορες απόψεις αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί μία σίγουρη απάντηση.

Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.

Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους Τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφτηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.

• 06:00: Οι Αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.

Και μέσα σε όλα αυτά, ήρθε στο φως και η αλήστου μνήμης φράση του τότε υπουργού Εξωτερικών Θεόδωρου Παγκαλου τη βραδιά της εθνικής κρίσης.

Όπως αποκάλυψε σε μεταγενέστερο χρόνο, ο τέως Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Λυμπέρης, όταν ο ίδιος ρώτησε τον κ. Πάγκαλο τι θα πουν στον ελληνικό λαό σχετικά με την απομάκρυνση της σημαίας απʼ τα ελληνικά Ίμια, ο κ. Πάγκαλος απάντησε κυνικά: «Θα πείτε ότι τη σημαία την πήρε ο αέρας!».

Τι έγινε εκείνο το βράδυ; Κανείς δεν ξέρει... Το μόνο σίγουρο είναι ότι την κρίση του 1996 στα Ίμια, πλήρωσαν με τις ζωές τους τρία Ελληνόπουλα…https://www.iellada.gr/

Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ..ΜΙΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΑΥΑΡΧΟ ΛΥΜΠΕΡΗ

Μια συνομιλία με τον Ναύαρχο Λυμπέρη, επίτιμο ΑΓΕΕΘΑ με αφορμή το νέο του βιβλίο Οψόμεθα την αλήθεια καθώς εστί, 1994-1996, Εκδόσεις Ποιότητα

By ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

Παναγιώτης Ήφαιστος

Τον ναύαρχο Λυμπέρη τον γνωρίζω πριν γίνει ΑΓΕΕΘΑ, όταν συνεργαστήκαμε σε ινστιτούτο στρατηγικών μελετών αρχές της δεκαετίες του 1990. Η εκτίμησή μου έκτοτε είναι σταθερή και αδιατάραχτη. Μου έκανε την τιμή να προλογίσω το πρώτο του βιβλίο το 1997. Έκτοτε είχαμε πολλές συνομιλίες για την κρίση των Ιμίων όπως και με άλλους. Επέβλεψα, επίσης, πολλές επιστημονικές εργασίες και συμμετείχα σε επιτροπή διδακτορικού με κύριο ζήτημα την κρίση αυτή. Το βιβλίο θα παρουσιαστεί την Παρασκευή 20 Μαρτίου και ώρα 06:00 μ.μ. στην Στοά του βιβλίου από τους Γιώργο Κοντογιώργη, Σάββα Καλλεντερίδη και τον συγγραφέα με συντονιστή τον δημοσιογράφο Παντελή Σαββίδη.

Επειδή πολλά γράφτηκαν και πολλά ειπώθηκαν το νέο και εξαιρετικά λεπτομερές και αποκαλυπτικό βιβλίο του ναυάρχου Λυμπέρη το διάβασα με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Προσπαθώ όπως και πολλοί άλλοι να καταλάβω τις παθολογίες που προκάλεσαν ασθένειες και την ύστερη πτώση μετά το 2010. Αποτελεί και δική μου εμπειρία όποτε και όταν τις δεκαετίες του 1990 και 2000 βρέθηκα με μέλη του πολιτικού προσωπικού της μεταπολίτευσης ότι οι παθολογίες εντοπίζονται πρωτίστως σε αυτό το επίπεδο. Βασικά, ενώ έχουμε πανίσχυρες Ένοπλες Δυνάμεις και μια από τις πιο συνεκτικές κοινωνίες του πλανήτη με ζηλευτή κληρονομιά πολιτικών παραδόσεων και πολιτικού πολιτισμού, πολιτικά πάσχουμε.

Μετά από πολλή σκέψη δέχομαι σχεδόν απόλυτα την ανάλυση συναδέλφων όπως ο Γιώργος Κοντογιώργης ή συγγραφέων όπως ο Βαγγέλης Κοροβίνης οι οποίοι υποστηρίζουν πως μετά τους Βαυαρούς η διαίρεση κοινωνίας και όσων βρίσκονταν στην εξουσία είναι χαώδης. Βασικά, με κολοβή την εθνική ανεξαρτησία λόγω ξένης εξάρτησης δεν είχαμε και δεν έχουμε δημοκρατία καθότι οι κυβερνήσεις ούτε ανακλητές είναι ούτε δυνατό να ελεγχθούν πολιτικά. Όταν ψηφίζουμε ως πρόβατα αναγκαζόμαστε να επιλέξουμε άγνωστα πρόσωπα που προωθούν οι ολιγάρχες κάθε είδους και μετά τις εκλογές εάν και όταν εξελίσσονται σε συμμορίες καμιά δυνατότητα δεν υπάρχει για να ασκηθεί δημοκρατικός έλεγχος και να αποτυπωθεί η συνισταμένη της κοινωνικής βούλησης.

Όταν σηκωθούμε όρθιοι θα πρέπει να γνωρίζουμε τι μας συμβαίνει και ο Ναύαρχος Λυμπέρης με το νέο του κείμενο συνεισφέρει για ακόμη μια φορά να κατανοήσουμε τα προβλήματά μας. Ακολουθεί μια συνομιλία μας.

Π. Ήφαιστος. Αγαπητέ κ Ναύαρχε. Δεσμεύονται κολοσσιαίοι σπάνιοι πόροι για την άμυνά μας. Στη στρατηγική θεωρία συνηθίζουμε να λέμε ότι δεν ξοδεύουμε ούτε ένα ευρώ πάνω από αυτό που αντιστοιχεί στην απειλή. Το δε στρατηγικό δόγμα πρέπει να αξιοποιεί τους πόρους αυτούς για βέλτιστη και μέγιστη αποτρεπτική ισχύ. Τι ισχύει τελικά με εμάς από την πείρα σας ως ΑΓΕΕΘΑ;

Ναύαρχος Λυμπέρης. Καλό είναι να διευκρινιστεί εξαρχής ότι το αμυντικό δυναμικό μιας χώρας δεν προσδιορίζεται μόνο με όρους απειλής αλλά και των ευρύτερων στρατηγικών στόχων της χώρας. Για παράδειγμα, η εκπλήρωση των στρατηγικών μας στόχων με ναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο ή η συμμετοχή μας στις συμμαχίες.

Με όρους μεγέθους μονάδων και προσωπικού το αμυντικό μας δυναμικό μπορεί ναι μεν να εκτιμηθεί ανά πάσα στιγμή πλην παραμένει ένα σταθερό και ουσιαστικό ερώτημα. Ποια η αποτελεσματικότητά του και πως τη μετράς; Ένας ΑΓΕΕΘΑ για να σταθμίσει και να εκτιμήσει τα πράγματα ως προς αυτό προσανατολίζεται στην ώρα μιας πιθανής αντιπαράθεσης. Πείρα έχουμε γιατί επί μακρόν

λειτουργούμε μέσα σε ένα περιβάλλον ασταθούς ειρήνης.Η εκτίμησή μου για την περίοδο που ήμουν επικεφαλής των ΕΔ ήταν ότι ούτε εκείνα που χρειαζόμασταν διαθέταμε αλλά και ούτε εξασφαλίζαμε το μέγιστο της απόδοσης του υπάρχοντος δυναμικού. Η κυβέρνηση δεν έβαλε το χέρι στην τσέπη, προκειμένου να προβεί σε αγορές οπλικών συστημάτων.Πολιτική επιλογή ήταν να εξαντληθούν τα όρια επιχειρησιακής ετοιμότητας και δυνατότητας του υπάρχοντος δυναμικού στο ύψος του λειτουργικού προϋπολογισμού των ΕΔ. Γι’ αυτό, με δεδομένους τους πόρους και τα μέσα που διαθέταμε, κάναμε θεσμικές προσαρμογές, μικροεπενδύσεις στον τομέα C4I, εμβάθυνση της επιχειρησιακής εκπαίδευσης και σε αναζήτηση εφικτών οικονομιών στη λειτουργία του αμυντικού συστήματος. Επενδύσαμε στη γνώση, την εξάσκηση και το ηθικό του προσωπικού. Τα μέσα από μόνα τους δεν φέρνουν τη νίκη αλλά οι καβαλάρηδες, η ψυχή τους, η πίστη στο δίκαιο του αγωνίζεσθε.

Η απάντησή σας με οδηγεί να θέσω ένα διττό ερώτημα. Πρώτον, εάν σπαταλήθηκαν δημόσιοι πόροι εντός του αμυντικού συστήματος και δεύτερον ποια η ετοιμότητα των ΕΔ τον Ιανουάριο του 1996; 

Πολύ ενδιαφέρον και σημαντικό ερώτημα. Η εξασφάλιση άριστης οικονομικής χρήσης των διατιθέμενων πόρων στην άμυνα (άνθρωποι, μέσα, χρήματα) προϋποθέτει πολιτική βούληση, γνώση, αρετή, έλεγχο και φιλοπατρία. Εκτιμώ ότι στα πεδία αυτά υπήρξε έλλειμμα. Προσπάθησα να εμπνεύσω στα στελέχη των ΕΔ τη λιτότητα, την αναγκαιότητα της αρετής και της γνώσης ως αποδεικτικά στηρίγματα φιλοπατρίας.

Ποτέ δεν έγινε σε κοινοβουλευτικό επίπεδο ενδελεχής έρευνα-μελέτη για την αριστοποίηση των αμυντικών δαπανών. Η φιλοσοφία ήταν ότι το χθες αποτελεί αφετηρία για το αύριο. Ο κοινοβουλευτικός έλεγχος επί των αμυντικών δαπανών, βασικά, ήταν χλωμός έως ουσιαστικά ανύπαρκτος.

Τον Ιανουάριο του 1995 εισηγήθηκα γραπτά στον ΥΕΘΑ να συγκροτηθεί ειδική επιτροπή από κοινοβουλευτικούς, τεχνοκράτες και στρατιωτικούς για να μελετήσει/αξιολογήσει την οικονομική λειτουργία των ΕΔ. Η εισήγησή μου δεν ευδοκίμησε λόγω της αρνητικής στάσης του υπουργού. Θέλω να τονίσω τούτο, ότι η αξιοκρατία και η δικαιοσύνη θα βοηθήσουν και την οικονομία. Όσον αφορά το κατά πόσο οι ΕΔ τον Ιανουάριο 1996 βρέθηκαν έτοιμες να ενεργήσουν δυναμικά κατόπιν πολιτικής εντολής, η απάντηση είναι η εξής:

–   Το σύστημα χειρισμού κρίσεων είχε αναθεωρηθεί στα μέσα του 1995.

–   Είχε ολοκληρωθεί η επιχειρησιακή εκπαίδευση των ΕΔ, ενώ δεν είχεαρχίσει ο κύκλος ετήσιων μεταθέσεων.

–   Τα επιτελεία ασκούντο σε άσκηση επί χάρτου επί σεναρίου ελληνοτουρκικής κρίσης στο Αιγαίο.

–   Η διαθεσιμότητα των μονάδων ήταν υψηλή.

–   Το ηθικό ήταν υψηλό.

Επιπλέον η έγκαιρη ανάπτυξη των ΕΔ, όπως και αναγνωρίσθηκε ήταν πλεονεκτική για εμάς. Αποκτήθηκε τακτικό πλεονέκτημα. Στο σημείο αυτό, θέλω να επισημάνω πως τον κυβερνήτη και το πλήρωμα του ελικοπτέρου ΑΒ-212 κατηύθυνε το υψηλό ηθικό, η αυτοπεποίθηση και η ολοκλήρωση της αποστολής του.

Να έλθουμε κύριε ναύαρχε στις αμυντικές δαπάνες. Παρά το γεγονός ότι η χώρα δαπανά δισεκατομμύρια ευρώ για την αγορά οπλικών συστημάτων, η σημερινή εικόνα της αμυντικής βιομηχανίας είναι σχεδόν απογοητευτική. Τι έφταιξε κατά τη γνώμη σας;  

Η εικόνα της αμυντικής μας βιομηχανίας είναι εκείνη του ασθενούς που επιβεβαιώνει τον κακό εαυτό μας.Το κράτος ως ιδιοκτήτης απεδείχθη ανίκανο και αμαρτωλό να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τον τομέα αυτό ο οποίος συνδέεται στενά με την εθνική μας ασφάλεια.Αμυντική έρευνα, κατασκευές, επισκευές και συντήρηση οπλικών συστημάτων ήταν και είναι μέσα στις δυνατότητές μας.Το μέγεθος του αμυντικού μας συστήματος επιβάλει τις συνεργασίες με άλλες χώρες και την προώθηση του εξαγωγικού χαρακτήρα. Στον τομέα αυτό η Ελλάδα πορεύτηκε χωρίς σχέδιο ανάπτυξης της αμυντικής της βιομηχανίας. Πότε η ελληνική Βουλή συζήτησε επί του θέματος αυτού; Που είναι τα μακροχρόνια σχέδια ναυπήγησης και επισκευής πολεμικών και εμπορικών πλοίων στα ελληνικά ναυπηγεία;Οι πολιτικοί μας αντί διαμόρφωσης στρατηγικής και εκπόνησης μακροπρόθεσμων προγραμμάτων αναλίσκονται στη συντήρηση του πελατειακού συστήματος.Τα χαρακτηριστικά της κρατικής συμπεριφοράς ήταν αδιαφορία, έλλειψη επαγγελματισμού, κομματικοποίηση, συχνές αλλαγές διοικήσεων. Από την άλλη πλευρά ο συνδικαλισμός περιοριζόταν στη διεκδίκηση δικαιωμάτων και δημιουργούσε εμπόδια στην αξιοπιστία χρονικών δεσμεύσεων παραγωγής υλικού παρ’ ότι δεν έλειπε η τεχνική κατάρτιση και το τεχνικό ταλέντο.

Κύριε Ναύαρχε, χειρισθήκατε ως ΑΓΕΕΘΑ και επικεφαλής του ΣΑΓΕ τη στρατιωτική διάσταση της κρίσης των Ιμίων. Ποιες είναι οι γενικότερες επισημάνσεις-παρατηρήσεις εκτός του καθαρά επιχειρησιακού πεδίου;

Εξαρχής, είναι αναγκαίο να γίνουν τρείς σημαντικές διευκρινίσεις:

Πρώτον, τον χειρισμό της κρίσης διευθύνει ο πρωθυπουργός υποστηριζόμενος από το ΚΥΣΕΑ. Επί των στρατιωτικών ενεργειών ασκείται κλειστός πολιτικός έλεγχος. Οι ΕΔ ενεργούν με βάση τις πολιτικές εντολές και τους κανόνες εμπλοκής που αποδεσμεύει, εξουσιοδοτεί το ΚΥΣΕΑ.

Δεύτερον, στην περίπτωσή μας προβλεπόταν και ήταν οργανωμένο ως κέντρο διαχείρισης της κρίσης το ΕΘΚΕΠΙΧ.

Τρίτον, μεταξύ των προϋποθέσεων αποτελεσματικής διαχείρισης μιας κρίσης είναι η γνώση του συστήματος χειρισμού κρίσεων από τους διευθυντές, η γνώση των δυνατοτήτων/αδυναμιών τόσο των δικών μας όσο και του αντιπάλου, ο καλός συντονισμός και η ενότητα μέσα στην ομάδα χειρισμού της κρίσης.

Και στα τρία αυτά πεδία η ελληνική πολιτική ηγεσία εμφανίσθηκε με σοβαρές αδυναμίες και παραλείψεις. Στο επιχειρησιακό μέρος οι ΕΔ βρέθηκαν από πλευράς ετοιμότητας και διαθεσιμότητας στο καλύτερο δυνατό σημείο. Στην ηγεσία των ΕΔ και της ΕΥΠ καθώς και του ΥΦΕΘΑ (Ν. Κουρή) υπήρχε η εμπειρία του 1987, τον Δεκέμβριο του 1995 είχε ολοκληρωθεί η επιχειρησιακή εκπαίδευση των ΕΔ, δεν είχε αρχίσει ο κύκλος ετήσιων μεταθέσεων του προσωπικού, τέλη Ιανουαρίου παιζόταν άσκηση επί χάρτου με σενάριο ελληνοτουρκική κρίση στο Αιγαίο και πάνω απ’ όλα υπήρχε υψηλό ηθικό.Πέραν των ανωτέρων και πολύ συνοπτικά θέλω να επισημάνω τα ακόλουθα:

Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν μηνύματα για επερχόμενη κρίση στο Αιγαίο όπως πολιτικές δηλώσεις από την Άγκυρα, πυκνότητα και χαρακτήρας τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο, διακήρυξη casusbelli, πολιτική ρευστότητα και στις δύο χώρες κ.ά. η κυβέρνηση δεν ενεργοποιήθηκε ούτε και μετά τη ρηματική διακοίνωση της Άγκυρας, περί τουρκικής κυριαρχίας στα Ίμια, στις 29.12.95. Δεν οργάνωσε την απαραίτητη συλλογικότητα στην εκτίμηση της καταστάσεως. Ο ΑΓΕΕΘΑ τις ανησυχίες-εκτιμήσεις για τα επερχόμενα παρουσίασε στον πρωθυπουργό και τον υπουργό άμυνας. Πέραν τούτου ζήτησε και συγκλήθηκε το ΣΑΜ με θέμα: «Δυνατότητες-αδυναμίες σε ενδεχόμενη ελληνοτουρκική σύγκρουση».

Η ασθένεια του Α. Παπανδρέου μαζί με τη διαμάχη διαδοχής του, αντί ενότητας στην πολιτική τριανδρία που διαχειρίστηκε την κρίση (πρωθυπουργός, ΥΠΕΘΑ, ΥΠΕΞ), συνοδεύτηκε από καχυποψία και αποσυντονισμό. Το ΚΥΣΕΑ δεν ενεργοποιήθηκε. Λειτούργησαν τρεις δίαυλοι διαβούλευσης με την αμερικανική πλευρά, δεν καθορίστηκε στρατηγική διαχείρισης της κρίσης, δεν τέθηκαν κόκκινες γραμμές. Η στρατιωτική ηγεσία έμεινε στο σκοτάδι επί των διεξαγόμενων διαπραγματεύσεων.

Αν και είχαμε ισχυρά νομικά επιχειρήματα υπέρ ημών, δεν προβλήθηκαν και πολλώ μάλλον δεν αξιοποιήθηκαν. Η κυβέρνηση δεν ανέπτυξε δική της πρωτοβουλία επίλυσης της κρίσης. Παραδόθηκε στην αμερικανική διαιτησία η οποία δεν ήταν αμερόληπτη, συνέκλινε προς την Άγκυρα.

Τέλος, δεν πρέπει να διαφεύγει το γεγονός ότι η Τουρκία στην κρίση αυτή έθεσε τρία συνολικά θέματα: κυριότητα βραχονησίδων, χωρικά ύδατα και στρατιωτική παρουσία στα Δωδεκάνησα.

Αφού λοιπόν είχαμε και το ζήτημα των χωρικών υδάτων, τι τελικά συνέβη τον Νοέμβριο του 1994 με την ελληνοτουρκική κρίση στο Αιγαίο όπου όλος ο τουρκικός στόλος αναπτύχθηκε εκεί;

Με την επικύρωση της συμφωνίας περί Δικαίου θαλάσσης του 1982 από το 60ό κράτος αυτό αποκτούσε ισχύ εθιμικού δικαίου από 16 Νοεμβρίου 1994. Η Τουρκία φοβούμενη ελληνική ενέργεια επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων προκάλεσε την ένταση στο Αιγαίο με δηλώσεις, απειλές και ανάπτυξη του τουρκικού στόλου στην περιοχή.   Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες πίεσαν την Αθήνα για αποφυγή μονομερούς ελληνικής ενέργειας, η οποία και υπέκυψε στις πιέσεις.Δεν δείξαμε ως χώρα πολιτική βούληση για άσκηση νόμιμου κυριαρχικού δικαιώματος υπό την απειλή της Τουρκίας. Ροκανίστηκε το γόητρο και η αποτρεπτική αξιοπιστία της χώρας. Το δίκαιο παραμερίστηκε μπροστά στη λογική της ισχύος.Η Ελλάδα δεν είχε πετύχει να εξασφαλίσει την αναγκαία πολιτική υποστήριξη συμμάχων, εταίρων και Ρωσίας.Ενδεικτικό στοιχείο της ελληνικής απροθυμίας να διακινδυνεύσει την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης είναι και το γεγονός ότι η ελληνική Βουλή δεν είχε καν επικυρώσει τη Συμφωνία του 1982 μέχρι τον Ιούνιο του 1995. Η απόφαση περί αναστολής του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών υδάτων ελήφθη χωρίς σύγκλιση του ΚΥΣΕΑ και διακομματική διαβούλευση. Υπήρξε κλίμα συγκάλυψης των πολιτικών προθέσεων και δεσμεύσεων. Δεν ζητήθηκε από την στρατιωτική ηγεσία στρατιωτική εκτίμηση. Ως ΑΓΕΕΘΑ υπέβαλα προσωπική αναφορά προς τον ΑΠΕΘΑ, αρχές Νοεμβρίου του 1994, μετά από επιτελική συνεργασία και με τους τρεις κλάδους.

Αυτά κύριε Ναύαρχε είναι πραγματικά εντυπωσιακά και διδακτικά. Να σας υπενθυμίσω ότι εγώ όπως και κάποιοι άλλοι ακαδημαϊκοί βρεθήκαμε τότε στο Πεντάγωνο όπου μας παρουσιάσατε έναν χάρτη στον οποίο εξηγούσατε ότι  με την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου διπλασιαζόταν περίπου ο κυριαρχικός χώρος της Ελληνικής Επικράτειας. Τώρα, μετά το MOU Παπούλια-Γιλμάζ το 1988, μετά από ένταση και κρίση στο Αιγαίο, επανέρχεται το θέμα των ΜΟΕ. Είναι θέμα κενού ΜΟΕ η αποφυγή των εντάσεων στις σχέσεις Άγκυρας-Αθηνών; Ποια είναι η δική σας εμπειρία, αξιολόγηση; Το ερωτώ επειδή όπως γνωρίζετε και σήμερα το ζήτημα αυτό είναι επί τάπητος.

Για το ιστορικό της υπόθεσης των ΜΟΕ θέλω να επισημάνω ότι οι ΗΠΑ είναι εκείνες που άσκησαν πιέσεις και στις δύο χώρες για την εφαρμογή τους. Σκοπός τους είναι η αποφυγή επεισοδίων, ναυτικού ή αεροπορικού ατυχήματος στα διεθνή ύδατα και εναέριο χώρο του Ανατολικού Αιγαίου από ταυτόχρονη παρουσία.Το ενδεχόμενο όμως ενός ατυχήματος στο Ανατολικό Αιγαίο με επακόλουθο την ένταση δεν είναι υπόθεση ΜΟΕ αλλά πολιτικής βούλησης και στρατιωτικής συμπεριφοράς της Τουρκίας. Με το να αμφισβητεί η Άγκυρα κυριότητα ελληνικών βραχονησίδων, να μη σέβεται ως εθνικό εναέριο χώρο τα 10 ν.μ., να παραβιάζει ακόμη και τα 6 ν.μ., καθώς και την αβλαβή διέλευση από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, να καλύπτει σχεδόν όλα τα διεθνή ύδατα του Α. Αιγαίου για ανάγκες των ασκήσεών της οι οποίες έχουν επιθετικά σενάρια εναντίον ελληνικών νήσων. Έμπρακτα δείχνει την έλλειψη βούλησης για ειρήνη και καλή γειτονία.Εκτιμώ και επανειλημμένα το είχα υποστηρίξει ως ΑΓΕΕΘΑ ότι τα ΜΟΕ ζημιώνουν την Ελλάδα και διευκολύνουν την Τουρκία στην προώθηση των πολιτικών της στόχων στο Αιγαίο. Γιατί; Διότι προβάλει τη θέση της για αμφισβητούμενες περιοχές και ειδικές περιστάσεις στο Αιγαίο που δεν καλύπτονται από το Διεθνές Δίκαιο, τους διεθνείς κανονισμούς, τα ναυτικά έθιμα στη θάλασσα. Δια των ΜΟΕ η Αθήνα συνεργεί στη νατοτουρκική επιδίωξη διάσπασης της ενότητας του αμυντικού χώρου της Ελλάδας μεταξύ ηπειρωτικού κορμού και νήσων.Ως ΑΓΕΕΘΑ αρνήθηκα να δεχθώ αμερικανική αντιπροσωπεία στο ΓΕΕΘΑ τον Ιανουάριο του 1995, προκειμένου να διαπραγματευθώ προτάσεις για ΜΟΕ μετά την ένταση τον Νοέμβριο του 1994. Στο κείμενο του αμερικανικού εγγράφου υπήρχε η επίκληση «αμφισβητούμενων εδαφών (disputedterritories) στο Αιγαίο».

Η εκκρεμότητα οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο προκαλεί εντάσεις στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Απειλείται η ειρήνη; Τι θα πρέπει κατά την άποψή σας να πράξει η Ελλάδα;

Πράγματι οι εντάσεις στις σχέσεις Ελλάδας/Τουρκίας 1974, 1987, 1994, 1996 είχαν ως διαφιλονικούμενο αγαθό τα όρια θαλάσσιων ζωνών στο Αιγαίο με βάση το Δίκαιο θαλάσσης το 1982.Η Τουρκία αρνείται να σεβαστεί το Δίκαιο θαλάσσης και δίνει δικές της ερμηνείες. Αρνητικό για τα ελληνικά συμφέροντα είναι και η στάση των ΗΠΑ. Αρνούνται εθνικό εναέριο χώρο 10 ν.μ., θέλουν ελεύθερη διέλευση υποβρυχίων από όλα τα στενά εντός του Αιγαίου και επιμένουν σε πολιτικό ελληνοτουρκικό διάλογο για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών χωρίς αναφορά στο Δίκαιο θαλάσσης και την ευρωπαϊκή πρακτική στην επίλυση της διαφοράς.

Πρέπει να ειπωθεί ξεκάθαρα ότι η Άγκυρα με την υποστήριξη των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ διεκδικεί νέο σημείο ισορροπίας στο Αιγαίο σε βάρος της Ελλάδας. Υπολογίζει στη στρατιωτική της ισχύ γι’ αυτό και επιβάλλεται η ύπαρξη ισχυρών ελληνικών ΕΔ και ισχυρού αποτρεπτικού δόγματος.Και το ερώτημα που προβάλει είναι: «Τι γαρ ουνποιήσωμενεν;».Η απάντησή μου είναι: Η πολυπλοκότητα του ζητήματος, και μάλιστα συνδεόμενο με την εθνική μας ασφάλεια, επιβάλει σοβαρότητα και σύνεση στις ενέργειές μας.Θα πρέπει να διαμορφωθεί εθνική πολιτική θεσμικά επεξεργασμένη και να αναζητηθεί πολιτική στήριξη από την ΕΕ και άλλες χώρες με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την ευρωπαϊκή πρακτική. Εκ των ων ουκ  άνευ ισχυρές ΕΔ.

Δεν πρέπει να αναλωθεί το στρατηγικό μας κεφάλαιο του Διεθνούς Δικαίου υπό την απειλή της Τουρκίας και τις πιέσεις τρίτων. Να επανεξετασθεί η αποχή μας από την άσκηση δικαιωμάτων, που απορρέουν από το Δίκαιο θαλάσσης, τα οποία είναι ηπιότερου χαρακτήρα.Να συνεχισθούν οι προσπάθειες οριοθέτησης της ΑΟΖ με Αίγυπτο, Κύπρο, Λιβύη.Να προσδιοριστούν ευθείες γραμμές βάσεων και η γραμμή εσωτερικών υδάτων.Να διακηρυχθεί το εύρος της συνορεύουσας ζώνης, της αλιευτικής και της ΑΟΖ.Να μεθοδευτεί η επέκταση των χωρικών υδάτων με πλήρη επέκταση σε όλες τις ακτές μας, ενώ παράλληλα να δείξουμε πρόθεση διευκολύνσεων προς την Τουρκία και τρίτες χώρες που θα μας το ζητήσουν κατά τη διέλευση από τα χωρικά μας ύδατα στο Α. Αιγαίο. Αυτό θα αφορά τα παράκτια ύδατα των νησιών που βρίσκονται κατευθείαν απέναντι από τις τουρκικές ακτές.

Με δεδομένες τις καταιγιστικές στρατηγικές ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή μας, ποια είναι η εκτίμησή σας για την ελληνική παρουσία;

Η Ανατολική Μεσόγειος και η Ευρώπη συνιστούν στρατηγικό πνεύμονα αναπνοής για την Ελλάδα και τον ελληνισμό. Η εκεί παρουσία μας αποτελεί εθνική αναγκαιότητα ύψιστης προτεραιότητας. Όμως η παρουσία μας θα πρέπει να μην είναι προϊόν αυτοσχεδιασμού και περιπτωσιακής παρορμητικότητας αλλά απόρροια επεξεργασμένης εθνικής στρατηγικής για να έχει βάθος και διάρκεια.

Από το 1988 είχα υποστηρίξει ελληνική αεροναυτική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Σήμερα θα επεξέτεινα την παρουσία μας και με όρους γεωοικονομίας, γεωστρατηγικής. Χρειάζεται να διαμορφωθεί-επανεκτιμηθεί η θαλάσσια και ναυτική στρατηγική μας, επιτέλους το οφείλουμε ως ναυτική χώρα με μακρόχρονη ναυτική ιστορία και παράδοση. Η Ελλάδα νομιμοποιείται όχι μόνο να διαμορφώσει τη δική της θαλάσσια στρατηγική αλλά και να αναπτύξει πρωτοβουλίες εντός της ΕΕ. Τα νέα δεδομένα για τον υποθαλάσσιο ενεργειακό πλούτο στην Α. Μεσόγειο συνιστούν ευκαιρία και ενισχύουν τη φωνή/δύναμη της Ελλάδας.Για ότι συμβαίνει έξω από τη θάλασσα (αραβική άνοιξη, εμφύλιος Συρίας, ισλαμικός φανατισμός, κουρδικό) η Ελλάδα τόσο με το ειδικό βάρος του ελληνικού πολιτισμού, της ορθόδοξης χριστιανικής χώρας με ιστορικές ρίζες στην περιοχή μπορεί και πρέπει να γίνει συνομιλητής στην αρχή συμφιλίωσης της διαφορετικότητας (προσωκρατική διακήρυξη) και αγάπης-αλληλεγγύης μεταξύ των λαών (χριστιανικό μήνυμα).

Κύριε ναύαρχε οι σχέσεις πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας ήταν πάντοτε σημαντικός παράγοντας ισχύος και αξιοπιστίας μιας χώρας. Συχνά ακούμε από στελέχη των ΕΔ και των ΣΑ ότι οι πολιτικές ηγεσίες και τμήματα του ελληνικού λαού δεν αποτιμούνορθά το έργο τους, ότι επικρατεί αντιστρατιωτικό πνεύμα. Μήπως υπάρχει πρόβλημα πολιτικοστρατιωτικών σχέσεων στην Ελλάδα; Τι έχετε να πείτε επ’ αυτών;

Είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα διότι εφάπτεται της εθνικής ασφάλειας, ιδιαίτερα στις μέρες μας. Χρειάζεται να συζητηθεί σε κοινοβουλευτικό επίπεδο με παρουσία των Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ευκταία η συμμετοχή και επίτιμων Αρχηγών).Τόσο τότε όσο και σήμερα ακόμη εντονότερα είναι διάχυτη η πεποίθηση των στελεχών των ΕΔ και ΣΑ για μη ορθή αποτίμηση του ρόλου τους και της προσφοράς τους. Ταυτόσημη εκτίμηση είχα ως ΑΓΕΕΘΑ γι’ αυτό και στις 31.12.95 στη ΛΑΕΔ, ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας και της πολιτικής ηγεσίας είπα τα παρακάτω:«Η αμφισβήτηση από τα στελέχη των ΕΔ της ορθής αποτίμησης του έργου τους και της προσφοράς τους, και η πρόωρη απομάκρυνσή τους για οικονομικούς λόγους επιβαρύνει την εθνική άμυνα. Τα στελέχη των ΕΔ δεν προσφέρουν θυσία ζωής για να αποκτήσουν υλική ευμάρεια. Η σημερινή εικόνα προβληματίζει και επιβάλει αποφάσεις εφικτών λύσεων».

Ακούστε με, ο υπουργός άμυνας δεν είχε συνειδησιακό πρόβλημα να αμείβεται ο δημοσιογράφος διευθυντής του γραφείου Τύπου του ΥΕΘΑ υψηλότερα από τους ΑΓΕ.Σήμερα σε περίοδο κρίσης θεωρώ δικαιολογημένη την πικρία των στελεχών των ΕΔ να αξιολογούνται ως προς τις απολαβές τους χαμηλότερα από κομματικά άτομα υποδεέστερων γνώσεων και δοκιμασιών να απολαμβάνουν παχυλούς μισθούς ή συντάξεις.Σε ό,τι αφορά τις πολιτικοστρατιωτικές σχέσεις η εμπειρία μου καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αυτές υποφέρουν από υπαιτιότητα των πολιτικών. Μάλιστα μετά την κρίση των Ιμίων, όπου η τότε πολιτική ηγεσία κατασυκοφάντησε τις ΕΔ, επιχειρώντας με τη συνέργεια φιλικών της ΜΜΕ μεταφορά πολιτικών ευθυνών, οι σχέσεις έφθασαν σε σημείο ρήγματος.Οι πολιτικοί, όχι όλοι, που δοκίμασαν τις εμπειρίες της δικτατορίας 1967-74 δεν κατόρθωσαν να τις υπερβούν και να ξαναδούν την εθνική αποστολή των ΕΔ.Θεωρώ από τα σημαντικότερα πολιτικά λάθη τη συμπεριφορά υποβάθμισης-περιθωριοποίησης του ρόλου και της κοινωνικής θέσης των στελεχών των ΕΔ και ΣΑ.

Κύριε Ναύαρχε, δημιουργείται η εντύπωση ότι το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου έκλεισε τον κύκλο του. Ήταν, λένε κάποιοι, μια αμφιλεγόμενη επιλογή. Τι έχετε να πείτε επ’ αυτού δεδομένου ότι υποστηρίξατε αυτή την πολιτική σθεναρά;

Διευκρινίζω ότι ήμουν μεταξύ εκείνων εν Ελλάδι που πρότειναν το ΔΕΑΧ, το οποίο άλλοι το αποδέχθηκαν και άλλοι το καπηλεύθηκαν. Στο βιβλίο μου Ελληνική αμυντική στρατηγική, Απρίλιος 1993 (η σύνταξή του έγινε νωρίτερα) έγραψα για την ανάγκη να αναγνωρισθεί, η ενότητα αμυντικού χώρου Ελλάδας-Κύπρου και να προωθηθεί η ευρωπαϊκή ταυτότητα της Κύπρου ως παραγόντων ασφάλειας αυτής.Η αφετηρία της σκέψης μου ήταν ότι η Ελλάδα θεωρεί ζωτικό της εθνικό συμφέρον την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού. Άλλωστε και η Συνθήκη του 1960 αναγνωρίζει στην Ελλάδα καθεστώς εγγυήτριας δύναμης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το ΔΕΑΧ στην καθαρά αμυντική του πλευρά επιδιώκει να ενισχύσει την αμυντική συνεργασία δύο ανεξάρτητων κρατών-μελών της ΕΕ και να αυξήσει την ικανότητα τοπικής στρατιωτικής αντίστασης σε ενδεχόμενη στρατιωτική πρόκληση. Δεν είχε το ΔΕΑΧ κανένα επιθετικό χαρακτήρα και η ενόχληση της Τουρκίας, Μ. Βρετανίας, ΗΠΑ και άλλων με επίκληση ότι θα δυσχεράνει την πρόοδο αναζήτησης πολιτικής συμφωνίας για επίλυση του Κυπριακού ήταν αστέριωτη και απαράδεκτη. Δυστυχώς και εντός της Ελλάδας παρεξηγήθηκε το ΔΕΑΧ.

Προκαλούσε η αμυντική συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου και όχι η παράνομη κατοχή κυπριακού εδάφους, ανεξάρτητης χώρας-μέλους της ΕΕ;Ήταν πρόκληση οι ασκήσεις στη θάλασσα μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου και όχι η συγκέντρωση αρμάτων μάχης και άλλου υλικού επιθετικού χαρακτήρα και δη αμερικανικής προέλευσης;Η ειρήνη στην Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο δεν απειλείται από το ΔΕΑΧ αλλά από τη μη δίκαιη λύση του κυπριακού. Ο ελληνισμός στο σύνολό του είναι παράγων σταθερότητας-ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ΝΑ Ευρώπη.Όσο η Τουρκία θα εμμένει στον μη σεβασμό του Δικαίου θαλάσσης και την πρακτική ευρωπαϊκών χωρών στον καθορισμό θαλάσσιων ζωνών, όπως η ΑΟΖ, τόσο και θα συντηρείται κλίμα έντασης και ασταθούς ειρήνης. Ο διάλογος χωρίς εξαναγκασμό και καλή θέληση στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου αποτελεί την καλύτερη προσέγγιση. Η ισορροπία δυνάμεων τόσο στο στρατηγικό πεδίο όσο και στο τοπικό αποτελεί προϋπόθεση ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Θέλω με την ευκαιρία να υπενθυμίσω ότι η Τουρκία τον χώρο μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου στην αμυντική της σχεδίαση τον εκλαμβάνει ως ενιαίο. Αν κάποτε στο μέλλον η ΕΕ αποκτήσει δικό της αμυντικό οργανισμό, δεν θα συνιστά όλη η Μεσόγειος ενιαίο αμυντικό χώρο;

Αφού σας ευχαριστήσω κύριε Ναύαρχε για αυτή τη συνομιλία θα σας παρακαλούσα να μας πείτε επιγραμματικά δυο λόγια, απόσταγμα, απευθυνόμενος προς την ελληνική κοινωνία.

Να παραμείνουμε Έλληνες υπερασπιζόμενοι την ταυτότητά μας που στηρίζεται στους πυλώνες του ελληνικού πολιτισμού και της ορθόδοξης πίστης. Να αγαπήσουμε Θεό και πατρίδα με όλη την ψυχή μας αποδεχόμενοι θυσίες. Να σηκώσουμε τον σταυρό που μας ανήκει.Χρειάζεται να κοιταχθούμε μέσα μας και να μη φορτώνουμε τα δεινά μας στους άλλους.Οι σύμμαχοι και εταίροι γίνονται αντίπαλοι στην ειρήνη. Αυτοί πλοηγούν με τα δικά τους συμφέροντα, ας κάνουμε και εμείς το ίδιο.Ας ακούσουμε τα λόγια του Ομήρου και του Ισοκράτη, «να ακούμε τη βουλή του μεγάλου Διός που κυβερνά θνητούς και αθανάτους» και «το δίκαιον πράττειν, το σοφρώνωςζειν, το καλώς πολιτεύεσθαι, τοις πολέμιοιςμάχεσθαι».Ας δείχνουμε αγάπη προς τον πλησίον ως παιδιά του ενός και μοναδικού Θεού.

Αγαπητέ κύριε Ναύαρχε εύχομαι το βιβλίο σας να συνεισφέρει στην καλύτερη κατανόηση των προβλημάτων και στη βελτίωση της Άμυνας της χώρας. Καθότι όπως γνωρίζετε επιστημονική μου θέση είναι ότι η Εθνική Ανεξαρτησία είναι κοινή κοσμοθεωρία όλων των εθνοκρατών επικυρωμένη από τις Υψηλές Αρχές του Διεθνούς Δικαίου και ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν θεσμό συλλογικής ελευθερίας. Υπερασπίζονται τη συλλογική ελευθερία της κοινωνίας κατά έξωθεν απειλών. Απειλών οι οποίες στο ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα δεν λείπουν. Σας εύχομαι ό,τι καλύτερο.