Κοσμική Συνείδηση & Εξωτερικοί Χώροι στη Λαϊκή Κουλτούρα

 Facebook

 Κίνγκσλεϊ Ντένις

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε στο New Dawn 165 (Νοε-Δεκ 2017)

Η επιστημονική φαντασία είναι πάντα πιο σημαντική από την επιστήμη.
- Τίμοθι Λίρι

Το ιερό, το μεγαλειώδες, περπατούσε πάντα ανάμεσα στο βέβηλο. Οι πινακίδες είναι παντού, αναμειγνύονται στα πεζοδρόμια, τα pulp fictions και τις κιτς παγίδες του κόσμου της τέχνης. Για τον εμβληματικό συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Φίλιπ Κ. Ντικ, τα περισσότερα από τα μεγαλειώδη πράγματα του κόσμου του ήταν μεταμφιεσμένα ως σκουπίδια που γλιστρούσαν απρόσκοπτα στο παρασκήνιο μιας δυσλειτουργικής παγκόσμιας πραγματικότητας. Τα φαινομενικά σκουπίδια της καθημερινής καθημερινότητας συγκρούστηκαν με εισερχόμενα κοσμικά μουρμουρίσματα που έχουν βρει το δρόμο τους σε μεγάλο μέρος της λαϊκής μας κουλτούρας.

Ειδικά στις ΗΠΑ, εκδηλώθηκε ένα μείγμα αναρχικών πολιτισμικών ανατροπών που έπαιζαν με γνωστά ημι-μυστικιστικά μιμίδια. Η ενοχική μαγεία, οι τελετουργίες της Χρυσής Αυγής, ο μετα-υπολογισμός του μυαλού και ένα περίεργο είδος χάους ξεφύτρωναν μέσα στις πραγματείες του λαϊκού πολιτισμού. Ένα από αυτά ήταν το κείμενο του Principia Discordia που εμφανίστηκε στη δεκαετία του 1960 ως «ιερό κείμενο» του Discordianism. Γραμμένο από τους Malaclypse the Younger (Greg Hill) και Omar Khayyam Ravenhurst (Kerry Thornley), διακήρυξε "All hail Discordia!" σε ένα μείγμα λατρείας της θεάς με την έννοια της τάξης και της αταξίας ως εξισορροπητικές ψευδαισθήσεις. Η πέμπτη εντολή του Principia Discordia δηλώνει, "V - Ένας Discordian απαγορεύεται να πιστεύει αυτό που διαβάζει".1 Σύμφωνα με αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε θέση «μετα-αλήθειας», η Principia Discordia γνώριζε ότι «είναι ένας άρρωστος άνεμος που δεν φυσάει μυαλά».

Το Discordia επηρέασε τα γραπτά του συγγραφέα-φιλοσόφου Robert Anton Wilson, ο οποίος το διέδωσε περαιτέρω στα βιβλία του, ειδικά στο The Illuminatus! Τριλογία. Αυτές οι δηλώσεις επαναλήφθηκαν περαιτέρω από τον συγγραφέα William S. Burroughs, ο οποίος, εκτός από τον πειραματισμό με κομμένες αφηγηματικές τεχνικές, διακήρυξε ένα Discordian-esque, «Τίποτα δεν είναι απολύτως αληθινό - Όλα επιτρέπονται». Με αυτή την ατελείωτη δυνατότητα ήρθε η άνοδος εγγράμματων μορφών, ή μάλλον λογοτεχνικών μάγων, που συνδέθηκαν με συστήματα μαγείας, όπως η Χρυσή Αυγή. Η λαϊκή κουλτούρα άρχισε να ανοίγεται και να βλέπει συνδυασμένες μορφές νεοσαμανισμού, ανατολικής φιλοσοφίας, κβαντικής επιστήμης, οραματικής τέχνης και τεχνολογίας υπολογιστών. Αυτή η σύγχρονη στροφή στη μαγεία ήταν μέρος μιας ευρύτερης τάσης πειραματισμού με νέες μορφές διέγερσης και αφύπνισης της συνείδησης. Αυτοί οι δρόμοι προσπαθούσαν να αποσταθεροποιήσουν τα πρότυπα διαμόρφωσής μας και την επακόλουθη συναινετική μας πραγματικότητα. Όλα είχαν ως στόχο να ξυπνήσουν το συνήθως κοιμισμένο ανθρώπινο μυαλό.

Όπως έδειξε το σημαντικό έργο Waking Up (1986) του Charles Tart, η ανθρωπότητα ήταν σε μεγάλο βαθμό μεθυσμένη από μια «συναινετική έκσταση» που μας εμπόδιζε να αναγνωρίσουμε τα σιγίλια του ιερού. Τα τελευταία χρόνια οι μεταφορές και τα μιμίδια του να είσαι παγιδευμένος μέσα σε ένα ξύπνιο όνειρο ή των ονείρων μέσα στα όνειρα, έχουν εξερευνηθεί σε δημοφιλείς ταινίες όπως το «The Truman Show» (1998). την «Τριλογία Matrix» (1999-2003)· και «Inception» (2010). Μέρος του μύθου που βρίσκουμε τους εαυτούς μας να εκλαϊκεύουμε είναι η μυθολογία ότι βρισκόμαστε σε κάποιο είδος κατασκευασμένης πραγματικότητας – ένα γνωστικής έμπνευσης ομοίωμα αλήθειας.

Οι γνωστικές ιδέες παρουσιάζονται τώρα και καταναλώνονται σε όλο και πιο δημοφιλείς μορφές πολιτισμού. Υπάρχει ένα περίεργο κύμα μυστικιστικών-πνευματικών παρορμήσεων που ακτινοβολεί τώρα μέσω της λαϊκής κουλτούρας που μας ενθαρρύνει να ρίξουμε τους εαυτούς μας σε νέες φανταστικές σφαίρες και μυθολογικές μυθοπλασίες. Αυτά είναι σύγχρονα mash-ups της αντικουλτούρας που τώρα συσκευάζονται και παρουσιάζονται ως μέρος της επικρατούσας κουλτούρας. Τα τελευταία χρόνια η πιο εξαιρετική επιτυχία σε αυτόν τον τομέα ήταν η απίστευτη, εκπληκτική άνοδος του σύγχρονου υπερήρωα.

Υπερήρωες & ο Υπερ-Εαυτός

Φαίνεται ότι τώρα χρειαζόμαστε απεγνωσμένα τους υπερήρωες και τους μεταλλαγμένους μας για να μας σώσουν από μια μορφή τυραννικής ανθρωπότητας. Αναζητούμε μια πολιτιστική έκφραση για την ανθρώπινη ψυχή. για τα ψυχικά μας ρεύματα και τις μεταδόσεις και την ιερή επικοινωνία. Ως εκ τούτου, οι υπερήρωές μας πρέπει να ζήσουν! Έχουμε τους X-Men να περπατούν ανάμεσά μας, ένα μεταλλαγμένο υποείδος ανθρώπων. Η φυσική τάξη είναι evo-μυθολογική – είναι ιερή, πέρα από την ανθρώπινη, και μας συνδέει με τα εξελικτικά ρεύματα. Ελλείψει των αρχαίων μύθων μας, έχουμε καταπιεί την ιερή αλχημική ρίζα και μέσω της ποπ κουλτούρας μεταμορφώσαμε αυτή τη μεταμόρφωση στο νέο κύμα υπερηρώων – ο μύθος ζει εκ νέου στο spandex. Ίσως είναι κλισέ επειδή είναι αλήθεια. Θέλουμε να βρούμε τον προσωπικό υπερήρωα μέσα στον καθένα μας – το ταξίδι του ατόμου, που εκτυλίσσεται μέσα στο μεγάλο κοσμικό δράμα. Αυτό το μυθικό ταξίδι μας έχει απομακρύνει τόσο πολύ από τον επιστημονικό ορθολογισμό και τη βιομηχανική νεωτερικότητα, και τώρα μπορεί τελικά να γινόμαστε κάτι περισσότερο από ό, τι είμαστε. Δηλαδή, περισσότερο από ανθρώπινη.

Οι δημοφιλείς υποκουλτούρες μας γίνονται σταδιακά ο κανόνας. Το ζήτημα δεν είναι μόνο αν περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται ή όχι, αλλά μάλλον ότι αυτές οι ιδέες είναι ευρύτερα διαθέσιμες τώρα χάρη στη λαϊκή κουλτούρα. Η ξύπνια ζωή και το όνειρο γίνονται μέρος της ίδιας κινηματογραφικής πλοκής, όπως στην κινηματογραφική εκδοχή του Richard Linklater του «A Scanner Darkly» (2006) του Philip K. Dick. Όλο και περισσότερο ξυπνάμε στη δική μας ταινία – το δικό μας Truman Show – όπου οι ιδέες σπέρνονται απευθείας στο περιβάλλον μας για να λειτουργήσουν ως καταλύτης για την αφύπνισή μας. Όπως πολλές από τις αρχαίες σοφίες που προειπώθηκαν, κοιμόμαστε σε μια μακρινή χώρα και τώρα λαμβάνουμε μηνύματα και σήματα που αναβοσβήνουν σαν σημάδια νέον μέσω του λαϊκού πολιτισμού μας. Αυτό σηματοδοτεί τη συγκυρία μας, το σημείο κρίσης μας, μεταξύ της κίνησης προς το ξύπνημα ή της επιστροφής σε καταστροφικό και κατατονικό ύπνο.

Η οπτική μας κουλτούρα εξαιρετικά υψηλής ευκρίνειας λειτουργεί σαν μια πύλη για να εισέλθει ο άλλος κόσμος. Οι ψυχεδελικές εμπειρίες που κάποτε ήταν περιθωριακές και καταδικασμένες επαναλαμβάνονται μέσα από σύγχρονες μυθοπλασίες που συνδυάζουν γνωστικά, μυθολογικά και πολυδιάστατα θέματα. Οι υπερβατικές καταστάσεις συνείδησης, επικυρωμένες από τις μακρινές εξερευνήσεις της νέας επιστήμης, προστίθενται στο μείγμα ενός νέου 21Αγ αιώνα μυθολογία που μέχρι στιγμής παραμένει ανώνυμη. Ίσως αναδυόμαστε προς τη γέννηση νέων ιερών θεών. Αυτοί είναι οι θεοί των μεταλλάξεων, των νευρολογικών και βιολογικών προσαρμογών. Και αναδύονται πρώτοι στις ποπ κουλτούρες μας ως υπερήρωες και ψυχικοί μεταλλαγμένοι. Σε αυτή τη μύηση σε ένα ψυχικά ενισχυμένο μέλλον, θα χρειαστεί περισσότερο από ποτέ να μάθουμε πώς να διακρίνουμε το δαιμονικό από το πνευματικό. Εξ ου και ο τρέχων καταιγισμός ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και μυθοπλασίας που δείχνει αγγέλους εναντίον διαβόλων, ανθρώπους εναντίον βαμπίρ και ολόκληρη τη γκάμα του καλού εναντίον του κακού που έχει συρθεί από το δάσος για να εισέλθει στην αναζήτηση του Αγίου Δισκοπότηρου. Με αυτόν τον τρόπο, οι θεοί δεν θα ξεχαστούν ποτέ καθώς συγχωνεύονται με μια υπερ-επαυξημένη μεταλλαγμένη ανθρωπότητα στο spandex. Οι πραγματικοί θεοί, προσωρινά ξεχασμένοι, κατοικούν μέσα στην ψυχή μας – τους έχουμε στο μυαλό. Και όμως μπορούν να γίνουν αληθινά για εμάς – για να μας το θυμίζουν – μόνο όταν τρέχουμε στη σκηνή και στους δρόμους μπροστά στα μάτια μας. Χρειαζόμαστε το ιερό για να χτυπήσουμε τα πρόσωπά μας με γάντια spandex πριν αρχίσουμε να ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας. Δηλαδή, οι ιερές και υπερφυσικές μυθοπλασίες μας εμφανίζονται για εμάς και απαιτούν την εμπλοκή μας μαζί τους.

Η τελευταία αναβίωση του είδους των υπερηρώων είναι σημαντική για το πώς προχωρά το μεταλλαγμένο meme περαιτέρω και το προβάλλει ως μια μορφή εξελικτικού μυστικισμού. Αυτοί οι νέοι ήρωες μας επιδεικνύουν τις λανθάνουσες ικανότητες και δυνάμεις μας που δεν έχουν ακόμη ξεδιπλωθεί. Είμαστε μάρτυρες του πρώτου κύματος μεταλλαγμένων εξελικτικών πρωτοπόρων. Η κορυφή της ανθρώπινης εξέλιξης είναι πολύ μακριά, και όμως τα πρώτα της στάδια εκδηλώνονται μέσα από τα σύμπαντα της Marvel και της DC, όπου μας περιμένουν θεϊκές δυνατότητες. Μέσα από χαρακτήρες όπως ο Spider-Man, ο Iron Man, ο Captain America, ο Wolverine και ο Doctor Strange, η Marvel γοητεύει τα παραφυσικά υποσυνείδητα στη λαϊκή πολιτιστική συνείδηση. Και η DC κάνει το ίδιο με τους Superman, Batman, Wonder Woman, Green Lantern, Flash και Green Arrow. Στη συνέχεια, ως συμμορίες ενώνονται ως Φύλακες του Γαλαξία, οι Fantastic Four, οι X-Men (Marvel) ή ως Justice League (DC). Είναι τώρα οι δάσκαλοί μας, οι οδηγοί μας, το μεταλλαγμένο μέλλον μας που είναι πέρα από το ανθρώπινο. Οι μεταλλαγμένοι έχουν γίνει μυστικιστές.

Φαινομενικά ζούμε όλο και περισσότερο σε ένα μεταλλαγμένο και μεταφυσικό σύμπαν, και με την άφιξη της επαυξημένης πραγματικότητας, τα όρια αλληλεπίδρασής μας με τον φυσικό κόσμο γύρω μας θα θολώσουν. Είμαστε ήδη σε καλό δρόμο καθώς οι εξωτερικοί και εσωτερικοί χώροι μας εκρήγνυνται σε ένα νέο φουσκωτό σουπερνόβα.

Εξωτερικοί Χώροι – Εσωτερικοί Χώροι

Η ανθρωπότητα ήταν πάντα παιδί των άστρων. Οι πρώτοι πολιτισμοί μας χαρτογράφησαν τους ουρανούς πριν χαρτογραφήσουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Δεν ήταν έκπληξη όταν τα UFO άρχισαν να διασχίζουν τον αστικό ουρανό μας και να συντρίβονται μεταμφιεσμένα ως κυβερνητικά μετεωρολογικά μπαλόνια.2 Η πρόσφατη λαϊκή κουλτούρα έχει καλλιεργήσει μια γοητεία με τα εξωτερικά διαστήματα και τα γαλαξιακά ξαδέρφια μας από τη Χρυσή Εποχή της επιστημονικής φαντασίας των δεκαετιών του 1930, του '40 και του '50 έως το νέο κύμα των δεκαετιών του '60 και του '70. Οι ανησυχίες των εξωτερικών μας σχέσεων μετατοπίστηκαν από το πώς να έρθουμε σε επαφή με τα διαστημικά ξαδέρφια μας στον εντροπικό θάνατο του σύμπαντος. Στη συνέχεια, το περιβαλλοντικό θέμα εισήλθε στους εξωτερικούς μας χώρους σαν μια υποσυνείδητη προβολή από τους δικούς μας εσωτερικούς χώρους. Ο αυξανόμενος αριθμός των υποτιθέμενων απαχθέντων UFO που εμφανίστηκαν στο τελευταίο μέρος των 20ου αιώνα άρχισε να μεταδίδει μηνύματα εξωγήινης ανησυχίας για την πλανητική ευημερία μας.

John. Ο E Mack, ένας Αμερικανός καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, στα τελευταία του χρόνια έγινε ηγετική αυθεντία στις πνευματικές ή μετασχηματιστικές επιπτώσεις της εμπειρίας της απαγωγής από εξωγήινους. Ο Mack κατέληξε να θεωρεί ότι το φαινόμενο της απαγωγής εξωγήινων δρα ως καταλύτης για να ανοίξει η ανθρώπινη συνείδηση στις ευρύτερες δυνατότητες σύνδεσης με το σύμπαν. Για περισσότερο από μια δεκαετία, ο Mack μελέτησε αυστηρά το φαινόμενο της απαγωγής εξωγήινων και πήρε συνεντεύξεις από εκατοντάδες ανθρώπους (τους οποίους ο Mack ανέφερε ως «έμπειρους»).3 Αυτό που αρχικά ξεκίνησε ως μια άσκηση στη μελέτη της ψυχικής ασθένειας, σύντομα μετατράπηκε σε μια εις βάθος έρευνα για την προσωπική και πνευματική μεταμόρφωση. Ο Mack τελικά είδε το φαινόμενο της απαγωγής από εξωγήινους ως έναν από τους πιο ισχυρούς παράγοντες για πνευματική ανάπτυξη, προσωπική μεταμόρφωση και διευρυμένη επίγνωση - με άλλα λόγια, ως έναυσμα για μια ιερή εμπειρία. Παρά το εξωτερικό άγχος που παρήγαγε η εμπειρία, ήταν σαφές τόσο στον Mack όσο και στο σύνολο των εμπειριών του ότι μια βαθιά κοινωνία εγκαθιδρύθηκε μεταξύ της ανθρωπότητας και άλλων πραγματικοτήτων. Επιπλέον, αυτή η αλληλεπίδραση ήταν καταλυτική για μια μετατόπιση της ανθρώπινης συνείδησης προς την κατάρρευση των παλαιών μοντέλων υλιστικής δυαδικότητας και το άνοιγμα μιας σύνδεσης όχι μόνο «πέρα από τη Γη» αλλά και με άλλες διαστασιακές πραγματικότητες.

Αυτή η διασύνδεση έγινε ένα κανάλι για τους έμπειρους (απαχθέντες) για να λάβουν ένα εντυπωσιακό φάσμα πληροφοριών σχετικά με τη θεραπευτική γνώση, τις πνευματικές αλήθειες, την επιστήμη, την τεχνολογία και την οικολογία. Ένα μεγάλο μέρος των πληροφοριών αφορούσε προφανώς την κατάσταση της Γης και τη σχέση της ανθρωπότητας με το περιβάλλον της. Πολλοί από τους έμπειρους αναφέρθηκαν στο δικό τους φαινόμενο απαγωγής ως συμμετοχή σε μια υπερδιάστατη ή διαφυλετική σχέση. Τα μετασχηματιστικά αποτελέσματα αυτών των ασυνήθιστων συναντήσεων ήταν συχνά αξιοσημείωτα. Οι έμπειροι του Mack μίλησαν για επέκταση ψυχικών ή διαισθητικών ικανοτήτων. αυξημένο σεβασμό για τη φύση. την αίσθηση ότι έχεις μια ειδική αποστολή στη Γη. την κατάρρευση της αντίληψης του χώρου/χρόνου· κατανόηση των πολυδιάστατων της πραγματικότητας και της ύπαρξης πολυσυμπλεγμάτων. ένα αίσθημα σύνδεσης με όλη τη δημιουργία. και μια ολόκληρη σειρά σχετικών υπερπροσωπικών εμπειριών. Σημαντικό από αυτές τις αφηγήσεις είναι ότι, σύμφωνα με τους έμπειρους, το φαινόμενο της απαγωγής συνοδεύεται μερικές φορές από μια αίσθηση μετακίνησης ή σύνδεσης με άλλες πραγματικότητες ή διαστάσεις. Ο ιερός χώρος και ο εξωτερικός χώρος γίνονταν ένα και το αυτό. Ή για να το θέσουμε αλλιώς, η επαφή που ξεκίνησε από εκείνους που «εκεί έξω» είχε καταλυτική επίδραση, προκαλώντας μια αφύπνιση στους εσωτερικούς χώρους «εδώ κάτω». Ήταν λογικό τότε ότι το ανθρώπινο μέλλον μας θα περιλάμβανε τη διαστημική μετανάστευση. Και, σύμφωνα με τα γαλαξιακά ξαδέρφια μας, μπορεί ακόμη και να είναι μια αναγκαιότητα αν συνεχίσουμε να χαλάμε το πλανητικό μας σπίτι.

Ο εθισμένος στο εσωτερικό διάστημα Timothy Leary οδηγούσε ήδη αυτό το εισιτήριο space-me-outta-here με το S.M.I. του.2L.E. φιλοσοφία. Leary's S.M.I.2L.E. σήμαινε Space Migration, Αυξημένη Νοημοσύνη και Επέκταση Ζωής. Βασικά, όλα αυτά ήταν τα θέματα από το μετα-ανθρωπισμό, sci-fi όνειρο της ανθρωπότητας που ζει εκτός πλανήτη. Έχουμε επίσης τώρα τον εμπορικό αγώνα για τη δημιουργία ενός νέου κλάδου διαστημικού τουρισμού, με την Virgin Galactic να είναι ένας από τους ορατούς και ηχηρούς πρωτοπόρους. Η SpaceX, μια άλλη ιδιωτική επιχείρηση, ποντάρει τα δολάρια της για να βοηθήσει στον αποικισμό του Άρη. Δεν υπάρχει έλλειψη οράματος. Εξαρτάται από την τεχνογνωσία και το τεχνολογικό σκέλος.

Τώρα που η διαστημική γάτα βγήκε από την τσάντα (συγχωρήστε το λογοπαίγνιο), είναι μόνο θέμα χρόνου πριν η εικόνα που έχουμε για το «να είσαι άνθρωπος» ενσωματώσει την έναστρη, κρύα θέα του διαστήματος. Από τις πρώτες ιερές εκφράσεις στην τέχνη των σπηλαίων των προγόνων μας μέχρι τις ιδέες της διαστημικής μετανάστευσης, όλες δείχνουν δύο θεμελιώδεις παρορμήσεις μέσα στον άνθρωπο: 1) Είμαι άνθρωπος, είμαι εδώ (αναγνώριση) και 2) Πού είναι η ουράνια σύνδεση; (επικοινωνία). Τα ανθρώπινα όνειρα περιλαμβάνουν τη ζωή στον Άρη, την έξοδο και τη μετανάστευση πέρα από το ηλιακό σύστημα και την επαφή με την «Ανώτερη Νοημοσύνη».

Ο Gene Roddenberry, δημιουργός του «Star Trek», κατάφερε να συνδυάσει τόσο την επαφή όσο και την επικοινωνία μέσω της λήψης διοχετευόμενων πληροφοριών. Έχει τεκμηριωθεί ότι ο Roddenberry συστήθηκε σε μια οντότητα που ονομάζεται «Tom» που εκπροσωπούσε το Συμβούλιο των Εννέα, μέσω του καναλιού Phyllis Schlemmer.4 Ο Roddenberry φέρεται να έλαβε πληροφορίες για ένα σενάριο ταινίας που θα βοηθούσε στην προετοιμασία του κοινού για εξωγήινη επαφή. Η υποτιθέμενη ταινία δεν έγινε ποτέ, αλλά μπορεί να αναρωτιόμαστε ποιες ιδέες μπήκαν στο «Star Trek» (συμπεριλαμβανομένου του «Star Trek: Deep Space Nine»). Φαίνεται ότι υπάρχουν εκείνοι «εκεί έξω» που ενδιαφέρονται για την κατάλληλη προετοιμασία μας για τη θεία κοινωνία. Και τα αρχέτυπα πλημμυρίζουν τώρα τη λαϊκή κουλτούρα σαν ευαγγελικό τσουνάμι.

Τα μυθικά αρχέτυπα από το The Hero with a Thousand Faces του Joseph Campbell συμπλήρωσαν τους ρόλους στο επικό σύμπαν του «Star Wars» του George Lucas. Είναι πλέον γνωστό ότι ο Lucas εμπνεύστηκε προσωπικά από τη μυθολογική δομή του Campbell, καθώς και προσωπικές συμβουλές από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο καλός, ο κακός και ο τριχωτός πήραν το σύνθημά τους και έπαιξαν μαζί με το ταξίδι του ήρωα για μια ενημερωμένη μυθολογική απόδοση. Μπορεί να υπάρχουν εκείνοι που θρηνούν ότι ο σημερινός πολιτισμός μας δεν έχει μυθικό κέντρο, αλλά χάνουν το νόημα. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει πλέον ακριβές σημείο. Όπως αναφέρει η ερμητική παράδοση, το κέντρο είναι παντού και η περιφέρεια πουθενά. Οι παλαιότεροι θεοί υποχώρησαν πίσω στα ουράνια άρματά τους μέχρι που τελικά φτάσαμε στο σημείο όπου αναρωτηθήκαμε πού πήγαν όλοι οι θεοί. Οι νέοι ιεροί οδηγοί εκκρίνονται τώρα στα λαϊκά μας κείμενα που διεισδύουν στον εξωτερικό και εσωτερικό κόσμο. Αυτοί οι μεταϊστορικοί μυθικοί οδηγοί βρίσκονται πρώτα μέσα μας – μέσα στη συλλογική ψυχή του είδους μας που προβάλλεται στο σελιλόιντ και στα ψηφιακά τοπία μας. Αυτά τα μυθικά μιμίδια μας λένε ότι δεν είμαστε εδώ μόνοι, ούτε είμαστε εδώ μόνο για τον εαυτό μας. Το μέλλον και έρχεται, είναι εδώ τώρα και έχει ήδη έρθει.

Έχουμε ταινίες όπως το «Back to the Future», το «Primer», το «Looper», το «Terminator», το «Interstellar» και όλα τα υπόλοιπα για να επιβεβαιώσουμε την εμμονή μας να αλλάξουμε τις επίκαιρες προοπτικές μας. Τα πάντα είναι πλέον εύπλαστα, σύμφωνα με τις νέες κβαντικές επιστήμες μας, και αυτή η νέα πραγματικότητα γκρεμίζει τους άκαμπτους, γραμμικούς τοίχους μας. Ακριβώς εκεί που νομίζατε ότι ήσασταν ασφαλείς σε σταθερές ζώνες άνεσης, το παραφυσικό ετοιμάζεται να επανορθώσει ως το νέο φυσιολογικό. Μια γνωστική επίγνωση της ενσωμάτωσης σε ένα κατασκεύασμα πραγματικότητας θα γίνεται όλο και μεγαλύτερη καθώς οι τεχνολογίες μας όλο και περισσότερο διαμεσολαβούν και διασυνδέουν τη φυσική μας εμπειρία. Υπάρχουν άφθονες σειρές μυθοπλασιών και ταινιών που προσπαθούν να σηματοδοτήσουν την είσοδό μας σε έναν νέο χώρο υβριδικής συνείδησης.

Η υπέρβαση είναι η μόνη πραγματική εναλλακτική λύση στην εξαφάνιση.
- Βάτσλαβ Χάβελ

Δεν είμαστε ακόμα στο δρόμο της εξόδου, παρά τα όσα τα κυρίαρχα μέσα μαζικής ενημέρωσης που προκαλούν φόβο μπορεί να προσπαθούν να μας επιβάλουν στο λαιμό. Ούτε οδεύουμε προς ένα μέλλον τεχνο-μηχανής Overlord με εμάς ως σκλάβους. Επειδή το ιερό λειτουργεί με πολλούς τρόπους και ποτέ δεν αντισταθμίζει όλα τα στοιχήματά του σε ένα μόνο άλογο.

Αυτός που αλλάζει το παιχνίδι και έρχεται στη σκηνή είναι ο συμμετοχικός νους της ανθρώπινης συνείδησης. Η επερχόμενη διαστημική μετανάστευση είναι μια αντανάκλαση των επεκτεινόμενων εσωτερικών χώρων μας. Παίζουμε με αυτά τα μιμίδια στη λαϊκή μας κουλτούρα τώρα ενόψει της επερχόμενης πραγματοποίησής τους. Οι μυθοπλασίες μας ασχολούνται με τα σχέδια πριν είμαστε έτοιμοι να διανύσουμε όλη την απόσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο βρισκόμαστε σε μια περίοδο απίστευτου πειραματισμού - κάνουμε ταχυδακτυλουργικά με ένα νέο είδος ενέργειας που έρχεται στην πολιτιστική μας πραγματικότητα. Αυτή η νέα «πρανική δύναμη» εκφράζεται με μυριάδες πολλαπλές μορφές. Δημιουργικά, χαοτικά, εμπορικά ή τρελά. Είναι ένα απίστευτο μείγμα πληθωρικότητας και πειραματισμού που προσπαθεί να βρει την αρμονική του απήχηση.

Παίζουμε, σερφάρουμε στο μυαλό μας και πρωτοπορούμε σε μια επαναταύτιση με μια ιερή ενέργεια. Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση αυτών των ιερών θεμάτων που φιλτράρονται μέσω της σύγχρονης λαϊκής κουλτούρας μας και μπορούμε μόνο να μαντέψουμε ότι μας προετοιμάζει για κάτι. Ορίστε...

Το βιβλίο του Kingsley L. Dennis, Το The Sacred Revival: Magic, Mind &; Meaning in a Technological Age (Select Books) είναι διαθέσιμο από όλα τα καλά βιβλιοπωλεία και τους διαδικτυακούς λιανοπωλητές.

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε στο New Dawn 165.

Υποσημειώσεις

1. Διαθέσιμο online στο www.sacred-texts.com/eso/pridisc.htm

2. Μια ειρωνική αναφορά στο περιστατικό του Roswell το 1947

3. Βλέπε John E. Mack, Passport to the Cosmos: Human Transformation &; Alien Encounters, 1999

4. Για τις διοχετευόμενες πληροφορίες του Schlemmer βλέπε The Only Planet of Choice, 1993

Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ.!!

Η Εθνική συνείδηση είναι η γνώση και το βίωμα της ιδιαίτερης φύσης του Έθνους στο οποίο ανήκουμε, η συνείδηση όλων των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων που αποτελούν το Έθνος, η γνώση του λαϊκού και φυλετικού χαρακτήρα, του πολιτισμού και της ιστορίας του, επιπλέον η συνείδηση του ότι ανήκουμε στο ίδιο Έθνος και των υποχρεώσεών μας προς αυτό.

Η Εθνική συνείδηση των Ελλήνων παρουσιάζεται πολύ πριν τους Περσικούς πολέμους, που αποτελούν ορόσημο στην εξέλιξής της. Πριν από τον 7ο π.Χ. αιώνα οι Έλληνες είχαν χαράξει γύρω τους ένα τείχος, που ξεχώριζε αυτό από τους άλλους λαούς τους ‘βαρβάρους». Στην αφύπνιση του κοινού Ελληνικού αισθήματος συνετέλεσε και η επαφή των Ελλήνων μέσω των αποικιών, με άλλους λαούς, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν συνειδητά τα γνωρίσματα της φυλής τους, κοινά σ’ αυτούς και ξένα στους αλλόφυλους. Επίσης οι Πανελλήνιοι Αγώνες, Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια, ιδιαίτερα δε τα Ολύμπια, από τους οποίους αποκείονταν οι βάρβαροι, συνέβαλαν στην τόνωση της Πανελλήνιας συνειδήσεως.

Αλλά η Πανελλήνια αυτή Εθνική συνείδηση δεν επέδρασε στην πολιτική ζωή των Ελλήνων, ο πολιτικός τοπικισμός τους δεν υποχώρησε. Η πόλις – κράτος, το κατ’ εξοχήν Ελληνικό πολιτικό πρότυπο, παραμένει ακλόνητο, ως την μεγάλη στιγμή της Μακεδονικής Ορμής. Πάντως το βίωμα των Περσικών πολέμων τόνωσε την συνείδηση των Ελλήνων και δημιούργησε τάσεις πανελλήνιας Εθνικής πολιτικής. Οι τάσεις αυτές απέβλεπαν στην κατάπαυση των εμφυλίων ερίδων, που μάστιζαν την Ελλάδα και την ανάληψη του Εθνικού πολέμου εναντίον των Περσών (Κίμων – Καλλικρατίδας). Δυστυχώς, η διαρχία Σπάρτης – Αθήνας έσυρε την Ελλάδα στον καταστρεπτικό Πελοποννησιακό πόλεμο. Η επαίσχυντος όμως Ανταλκίδειος ειρήνη, συνετέλεσε στην αναβίωση του ιδεώδους των Πανελλήνων. Ο Γοργίας στην Ολυμπία διακήρυξε  την ανάληψη κοινού απελευθερωτικού Αγώνα κατά των Περσών, ο  Ισοκράτης με Εθνικό παλμό ωθεί την Αθήνα και την Σπάρτη να συνδιαλλαγούν, για προπαρασκευή Πανελλήνιας στρατιάς «υπ’ Αθηναίων μεν και Λακεδαιμονίων στρατηγουμένης, υπέρ δε των συμμάχων ελευθερίας αθροιζομένης, υπό δε της Ελλάδος απάσης εκπεμπομένης, επί δε την των βαρβάρων τιμωρίαν πορευομένης» (Πανηγ. 185).

Ήταν ευτύχημα το γεγονός ότι η πνευματική ηγεσία του Ελληνισμού είχε συναίσθηση  της Εθνικής της συνειδήσεως. Η Εθνική συνείδηση του Αριστοτέλη δεν δημιούργησε τον πολιτικό, τον στρατηλάτη Αλέξανδρο; Άς ασχοληθούμε όμως τώρα με την Εθνική συνείδηση του Πλάτωνα.

Ο Πλάτων πιστεύει στην κοινή καταγωγή των Ελλήνων. Οι Έλληνες μεταξύ τους λέει, είναι οικείοι και συγγενείς, ενώ με τους βαρβάρους είναι άσχετοι και ξένοι «φημί γαρ το μεν Ελληνικόν γένος αυτό αυτώ οικείον είναι και συγγενές, τω δε βαρβαρικώ οθνείον τε αλλότριον» (Πολιτεία 470γ).

Αρρώστεια είναι για τον Πλάτωνα, οι εμφύλιοι σπαραγμοι, γι’ αυτό τις συγκρούσεις μεταξύ των Ελλήνων τις ονομάζει «στάσεις», ενώ τις συγκρούσεις Ελλήνων βαρβάρων τις αποκαλεί «πολέμους», μια και οι Έλληνες, όπως λέει, είναι φυσικοί πολέμιοι των βαρβάρων. Και συνεχίζει, όσον αφορά την στάση: «Όπου τύχη να ξεσπάση και χωριστή σε δύο η πόλη, αν αρχίσουν να καταστρέφουν ο ένας του άλλου τα κτήματα και βάζουν φωτιά στα σπίτια, τι αποτρόπαιο πράγμα που φαίνεται να είναι και πόσο αφιλοπάτριδες οι δύο μερίδες. Γιατί αλλιώς ποτέ δεν θα τολμούσαν να ρημάζουν έτσι την μητέρα που τους γέννησε και τους ανέστησε» (Πολ. 470 δ,ε) και πιό πάνω (470 α) σημειώνει ότι αποτελεί βεβήλωση  να προσφέρουμε στα ιερά μας, λάφυρα Ελλήνων. Για τον Πλάτωνα δεν είναι δίκαιο οι Έλληνες να εξανδραποδίζουν πόλεις Ελληνικές, απεναντίας μάλιστα «του Ελληνικού γένους φείδεσθαι». Ομοίως δεν επιτρέπει στους Έλληνες να έχουν Έλληνα δούλο.

Την αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων περί διαχωρισμού τους απ’ τους βαρβάρους αποδέχεται και ο Πλάτων. Δύο χαρακτηριστικά χωρία όπου η παραδοχή αυτή είναι σαφής: «Δια πάντων ανθρώπων Ελλήνων τε και βαρβάρων» (Επιστ. Ζ 335 α) και «εν ανθρώποις πάσι και Ελλήσι και βαρβάροις» (Νόμοι Γ 687 α).

Ο Πλάτων θεωρούσε τους Έλληνες, ως λαό του λόγου και ουσιώδες γνώρισμα του Ελληνικού ανθρωπίνου τύπου το φιλομαθές και το φιλόσοφο, αντίθετα γνώρισμα των βαρβάρων το θυμοειδές, το επιθυμητικό και το φιλοχρήματο, γνωρίσματα κατά τον ίδιον κατώτερα.

Ο Πλάτων υπερτάσσει το κοινό συμφέρον ολόκληρης της Ελλάδας, από εκείνο των πόλεων – κρατών, ακριβώς λόγω της βαθειάς Εθνικής του συνειδήσεως. Να και η θέση του σ’ ένα διαχρονικό πρόβλημα του Ελληνισμού : Στην Η’ επιστολή (353 ε) εκφράζει έντονα τον φόβο του για την απειλουμένη έκλειψη της Ελληνικής γλώσσας στην Σικελία.

Αλήθεια, σήμερα ποιός πνευματικός άνθρωπος ανησύχησε για τον ίδιο ακριβώς κίνδυνο, που και σήμερα υφίσταται, σε μεγαλύτερο μάλιστα βαθμό, στην Ν. Ιταλία και στην Σικελία; Ο Πλάτων μάλιστα υποδεικνύει το καθήκον των ομογλώσσων και ομοφύλων «τούτων δε χρή πάση προθυμία πάντας τους Έλληνας τέμνειν φάρμακον».

Την Εθνική συνείδηση του Πλάτωνα μαρτυρά και η προσήλωσή του στην Ελληνική παράδοση. Αναφερόμενος στα Τρωϊκά, όπως και ο Όμηρος, αποκαλεί τους Έλληνες Αχαιούς, σέβεται το Μαντείο των Δελφών, της Δωδώνης και τον «πάτριον θεόν». Γνήσια Ελληνικός είναι και ο Νόμος του περί συμμετοχής στους Τέσσερις Πανελλήνιους Αγώνες, που θα αποτελούσαν και σοβαρούς παράγοντες της ηθικής συνοχής του Ελληνισμού. Αλλά η τρανοτέρα εκδήλωση της Εθνικής συνειδήσεως του Πλάτωνος, είναι η παραδοχή του ότι η υπό ίδρυση ιδεώδης ΠΟΛΙΤΕΙΑ του θα είναι ΕΛΛΗΝΙΚΗ:

» Ην συ πόλιν οικίζεις, ούχ Ελληνίς έσται;
Δεί γι’ αυτήν, έφη» (Πολ.470 ε).

ΕΛΛΑΣ   ellas

https://ellas2.wordpress.com

ΠΕΡΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ-ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ

Γράφει η mnk
    

Περί συλλογικής/ατομικής συνείδησης και συλλογικής/ατομικής ανέλιξής της:
Ο Άνθρωπος δεν είναι μέλισσα ή μυρμήγκι, ούτε υπολογιστής σε σειρά, ούτε εργαστηριακός κλώνος, ούτε προϊόν βιομηχανικής παραγωγής.
Στον βαθμό που έχει καταφέρει να εξανθρωπιστεί, δηλαδή να ξεφύγει απ’ την δυναμική της ψυχολογίας του όχλου, να αναλάβει την ευθύνη της ύπαρξής του και να γνωρίσει τον εαυτό του -εντίμως, στον ίδιο βαθμό έχει εξατομικευτεί.
Στον ίδιο βαθμό ασκεί την Αυτεξουσιότητά του, την Ελευθερία Επιλογής του και την Ευθύνη του.
Στον ίδιο βαθμό δεν καθορίζεται απ’ την συλλογική συνείδηση, αλλά την καθορίζει, στο μέτρο που του αναλογεί.
Ακόμα και ως μέλος ομάδας («συλλογικότητας», κατά το νεοταξίτικο νιού-σπικ), ασκεί το «ελευθέρως συνανοίκειν» και δεν αφομοιώνεται απ’ το «πνεύμα της ομάδας», διατηρώντας την πλήρη ευθύνη του πνεύματος, των πράξεων και της ύπαρξής του.
Η αντίληψη, πως ο άνθρωπος είναι πλήρως υποκείμενος στην συλλογική συνείδηση και απόλυτο υποχείριό της, είναι το θεμέλιο κοσμοθεωριών που στηρίζουν ολοκληρωτικές κοινωνικές διευθετήσεις, π.χ. κάστες, κισμέτ, θεϊκή φύση του αυτοκράτορα, έξωθεν ελεγχόμενος κολλεκτιβισμός, κοινωνικός ετεροκαθορισμός, νηπιοποίηση του πολίτη ώστε να εξαρτάται αποκλειστικά από τις κρατικές δομές, ανοχή και υπόθαλψη κοινωνικής εγκληματικότητας -δια της θυματοποίησης του θύτη, ως υποκείμενου στους μηχανισμούς της κακούργας κενωνίας και άρα στερούμενου ευθύνης για τις πράξεις του… κλπ.
Όλως «συμπτωματικώς», αυτές οι ίδιες απόψεις υποστηρίζονται απ’ όλες τις παραφυάδες των θιασωτών της επερχόμενης παγκόσμιας δικτατορίας.
Όλως «συμπτωματικώς», το κοινωνικό μοντέλο των εντόμων με την συλλογική συνείδηση, είναι αυτό που προωθείται για τον νέο άνθρωπο της «βιώσιμης ανάπτυξης» (βλ. Ατζέντα 21).
Όλως «συμπτωματικώς», το κοινωνικό μοντέλο των εντόμων αναπαρίσταται στα μαθηματικά μοντέλα χειραγώγησης των ανθρώπινων κοινωνιών…
Καθόλου συμπτωματικώς, απ΄τον ανεξέλεγκτο, αστάθμητο παράγοντα της ατομικής συνείδησης, αυτεξουσιότητας και αυτενέργειας θα τό’βρουν.
*Το παραπάνω είναι από σχόλιο εδώhttps://ergdhmerg.wordpress.com/2016/05/17/%cf%85%ce%b3%ce%b5%ce%af%ce%b1-%ce%b1%cf%83%ce%b8%ce%ad%ce%bd%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae-%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%83%ce%ad%ce%b3%ce%b3%ce%b9%cf%83%ce%b7-2/#comment-13061



 

ΝΟΗΣΗ.Η ΙΣΧΥΣ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΠΕΔΙΩΝ

Νόηση. Η ισχύς των πληροφορομορφικών πεδίων

Γνωρίζετε τι είναι ένα πεδίο; Μπορείτε να φανταστείτε ένα γιγαντιαίο χώρο μέσα στον οποίο βρίσκεται ενεργοποιημένο ένα πανίσχυρο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο για παράδειγμα; Περίπου μπορείτε να φανταστείτε πως είναι αυτό για το οποίο μιλάμε έτσι; Ωραία… Φανταστείτε τώρα, να βρίσκεστε μπροστά σε ένα σύγχρονο υπολογιστή, στον οποίο έχετε εγκαταστήσει κάποιο πρόγραμμα, το οποίο είναι ικανό να δημιουργεί με τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό, ένα τέτοιο πεδίο, μεγέθους ενός δωματίου 100 τετραγωνικών περίπου.Φανταστείτε ακόμη το πρόγραμμα αυτό να μπορεί να αλλάζει σε μορφογενετικό.Δηλαδή να του δίνεις εσύ ο χειριστής του, την εντολή «δημιούργησε ένα τριαντάφυλλο» και αυτό, να το δημιουργεί. Εκεί, στο κέντρο του δωματίου που βρίσκεται το πεδίο, μπροστά στα μάτια σας, ο υπολογιστής σας να σας υπακούει τυφλά και να σχηματίζει ένα ολόφρεσκο κόκκινο τριαντάφυλλο.

Φανταστείτε τώρα, να αναβαθμίζετε αυτό το σύστημα ώστε να μπορεί ο υπολογιστής, να δημιουργήσει βοηθητικά εσωτερικά προγράμματα μόνος του, ώστε αυτόματα να μπορεί να δημιουργεί ότι του λείπει από ενέργεια, ή λογισμικό. Χωρίς τη βοήθειά σας. Να έχει την ικανότητα δηλαδή να «γεννά» κατ εντολή σας, όχι μόνο «μορφές» αλλά και ολοκληρωμένες πληροφορίες ώστε να ανταποκρίνεται σε κάθε εντολή σας. Φανταστείτε τώρα, αυτός ο υπολογιστής να αυξήσει κατ εντολή σας τη δυναμικότητά του, ώστε να μπορεί μόνος του να δημιουργεί το κατάλληλο λογισμικό και την ολοκληρωμένη πληροφορία ώστε να μπορεί να δημιουργεί σύμπαντα του μεγέθους του κόσμου που ζούμε. Φανταστείτε τέλος όλο αυτό το πεδίο να λειτουργεί χωρίς κάποιο τεχνολογικό μέσο ή υπολογιστή, αλλά απλά να υπάρχει εκεί και με μια σκέψη σας να τίθεται σε λειτουργία και να εκτελεί όλες τις εντολές σας.

Φαντασθείτε δηλαδή, να έχετε στη διάθεσή σας, ένα γιγαντιαίο αυτο-πληροφορο-μορφο-γενετικό πεδίο το οποίο να ενεργοποιείται νοητικά από εσάς και να έχει τη ικανότητα και δυνατότητα να δημιουργεί επίσης νοητικά σύμπαντα και κόσμους ολόκληρους… Λοιπόν αγαπητέ αναγνώστη αυτό το σύστημα υπάρχει… Και όχι μόνο υπάρχει αλλά το γνωρίζεις και εσύ… Το έχεις ακούσει και διαβάσει σίγουρα πάνω από μία φορά… Μόνο που στο έχουν πει με διαφορετικό όνομα… Στο έχουν πει με το όνομα «Ελοχίμ»… Μάλιστα αγαπητέ αναγνώστη… Οι δημιουργοί του θεού… Εκείνοι οι οποίοι θεωρούνται οντότητες με όνομα «Ελοχίμ»… Εκείνοι που δημιουργούν τους κόσμους κατ εντολή του θεού…

Εμείς πως θα θέλατε να τα ονομάσουμε για να αποφύγουμε τα εβραϊκά ονόματα; Να τους πούμε προσωρινά απλά «δημιουργούς»; Εντάξει… Για την επικοινωνία μας λοιπόν εδώ, θα τους ονομάσουμε δημιουργούς, αλλά θα γνωρίζουμε πως ότι όνομα οντότητα και να του δώσουμε, είναι ένα πανίσχυρο πεδίο που αυτό-τροφοδοτείται με άπειρη ενέργεια, αυτο-δημιουργεί πληροφορία και αυτο-αποφασίζει την μορφή που θα δώσει στη δημιουργία που κάθε φορά ολοκληρώνει… Κι όλο αυτό συμβαίνει νοητικά, δηλαδή χωρίς μηχανήματα και τεχνολογικούς εξοπλισμούς, κατ εντολής της μητρικής του δύναμης και πηγής του…Εκείνου που εμείς αποκαλούμε Θεού… Κι όλο αυτό το πεδίο, μπορεί να έχει όποιο μέγεθος και όση έκταση θέλει. Κι αυτό το πεδίο ζει παντού. Ένα πληροφορομορφικό πεδίο, που δέχεται όμως εντολές μονάχα από την πηγή του. Από το δημιουργό του.

Τώρα θα ήθελα να κάνει ο αναγνώστης ένα νοητό βήμα προς τα πίσω πίσω και να σκεφτεί, όλο αυτό που διάβασε. Αν χρειάζεται, ας το ξαναδιαβάσει ώστε να καταλάβει για τι πράγμα μιλάμε. Κι αφού κατανοήσει βαθιά τι είναι οι «δημιουργοί», ας κάνει ακόμη ένα νοητό βήμα πιο πίσω, ώστε να κατανοήσει τι είναι, ή πως μπορεί να είναι, η πηγή από την οποία προερχόμαστε κι εμείς. Από την οποία προέρχονται οι ψυχές μας. Κι σε όλο αυτό, το άπειρο και ενεργειακό ή αλλιώς φωτεινό σύνολο ας του δώσουμε αν θέλετε την πρόσθετη προσωρινή ονομασία «νου». Κι αυτό τον «νου» ας τον φανταστούμε λίγο πως μπορεί να Είναι, κι αφού το φανταστούμε, να αντιληφθούμε ότι όλο αυτό το σύνολο«υπάρχει» και το όνομά του από καταβολής κόσμου είναι στα Ελληνικά Θεός ή «Ων».Να σκεφτούμε ότι μέσα μας φέρουμε σε όλη τη ζωή μας ένα κύτταρο του, την ψυχή μας, η οποία είναι συνεχώς συνδεδεμένη μαζί του και αλληλεπιδρά. Επικοινωνεί…Θεός, ή Ων ή η πηγή μας… Η πηγή των πάντων…

Κι αυτό το μικρό κύτταρο που λέγεται ψυχή, εκτός από την πληροφορία που σχετίζεται μόνο με μας, με τον Εαυτό μας, φέρει σαν «κοσμικό DNA» και ολόκληρη την πληροφορία της πηγής του… Είναι μέσα μας, επικοινωνεί με τα πάντα γύρω και η αλληλεπίδρασή της με τη συνειδητότητα δημιουργεί για μας τον αισθητό κόσμο, κι όμως… Εμείς επιλέγουμε να λέμε ότι είμαστε Άθεοι… Φυσικά είναι επιλογή μας…Πάντα θα το λέω αυτό… Το θέμα είναι άλλο όμως… Το θέμα είναι αν συνειδητοποιούμε τι λέμε… Αν συνειδητοποιούμε δηλαδή, ότι είμαστε τμήματα όλου αυτού του οικοδομήματος… Αν συνειδητοποιούμε, ότι όταν αρνούμαστε την πηγή μας είναι σαν να ακυρώνουμε ολοκληρωτικά κάτι, που απλά αγνοούμε… Διότι θεωρώ, ότι οποιοσδήποτε που θα τολμήσει να σηκώσει το ανάστημά του σε όλο αυτό το δημιούργημα προφανώς ή έχει πολύ σημαντικούς λόγους για να το κάνει ή αγνοεί τι κάνει παντελώς …

Τώρα θα σας πάω πίσω… Πολλές χιλιάδες χρόνια πίσω… Για να δούμε πως ένα θεϊκό κύτταρο όπως ο άνθρωπος, έχασε το μεγαλύτερο μέρος της νόησης και της νοητικής του ικανότητας καταλήγοντας να ζει ασφυκτικά μέσα σε ένα σώμα φτιαγμένο μονάχα από ύλη… Θα σας πάω τότε που ο πλανήτης μας ακόμη ήταν σε μια πολύ διαφορετική κατάσταση… Όταν οι ψυχές μας, άρχισαν να επισκέπτονται αυτόν εδώ το χώρο για να τον γνωρίσουν και να αλληλεπιδράσουν μαζί του όπως κάνουν και σήμερα… Τότε όμως τα σώματα μας, ήταν λεπτοφυή… Σχεδόν διάφανα… Όλα εξάλλου ήταν σχεδόν διάφανα… ακόμη και ο πλανήτης αυτός που ζούμε… Η ύλη ήταν περιττή και οι ψυχές κατοικούσαν μέσα σε ένα μικρό ενεργειακό πεδίο πληροφορίας που είχε αντίληψη όλων των χώρων και όλων των χρόνων. Οι «δημιουργοί» αφού ολοκλήρωσαν το συμπαντικό σύστημα, άφησαν τον κόσμο στις ψυχές, οι οποίες είχαν τη συνεχή βοήθεια των αγγέλων και των αρχαγγέλων. Τι είναι αυτοί όμως;

Τα γνωρίζουμε αλλά με τη αντίληψη που αποκτήσαμε τώρα για τους «δημιουργούς», θα μπορούσαμε να το προεκτείνουμε ότι και οι άγγελοι –και άρα και οι αρχάγγελοι- είναι κι αυτοί πεδία τα οποία όμως έχουν ρόλο αγγελιοφόρου από την πηγή. Οι Αρχάγγελοι δηλαδή, είναι εξειδικευμένα πεδία τα οποία μετέφεραν και μεταφέρουν ενεργειακές πληροφορίες απ ευθείας από την πηγή μας.Παράδειγμα… Αν για κάποιο λόγο, κάποιο λεπτοφυές ενεργειακό σώμα είχε πρόβλημα τότε με το περιβάλλον του, οποιοδήποτε πρόβλημα, ας πούμε θεραπείας, και αδυνατούσε κάποιο άτομο να αυτο-θεραπευτεί, τότε ο Αρχάγγελος (δηλαδή το πεδίο-αγγελιοφόρος) αναλάμβανε να μεταφέρει ότι ήταν απαραίτητο κατ ευθείαν από την πηγή μας. Οι άγγελοι δηλαδή, ήταν κάτι σαν οι βοηθοί των δημιουργών, οι οποίοι ακολουθούσαν και βοηθούσαν τις ψυχές μας, όταν αυτές απομακρύνονταν από την πηγή τους. Τα ιερά πεδία αυτά των Αγγέλων και Αρχαγγέλων όμως, είχαν απουσία δικής τους βούλησης. Εμφανίζονταν δηλαδή όταν και εάν τα καλούσες εσύ…

Πως γινόταν η επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και αγγέλου όμως;Πως καλούσαν οι άνθρωποι σε βοήθεια τους Αρχαγγέλους; Μπορεί να αντιληφθεί ο αναγνώστης, σε μια καθαρά ενεργειακή κοινωνία, πως επικοινωνούσαν όλοι μεταξύ τους; Με τον μοναδικό τρόπο που γνώριζαν… Με τη μοναδική ικανότητα που κληρονόμησαν από την πηγή τους… Νοητικά… Με τη νόησή τους… Βιώνοντας αυτό που ήθελαν και εστιάζοντας αποκλειστικά σε αυτό… Όπως λέμε σήμερα ασύρματα… Απλοϊκό αυτό που θα πω, αλλά για να καταλάβουμε πως, περίπου όπως επικοινωνεί ένα κινητό με ένα άλλο μέσω του λογισμικού της εταιρίας… Ολόκληρη η πληροφορία με ολόκληρη την πληροφορία μέσω ενός πεδίου που ήταν πάντα εκεί… Πάντα ενεργό και διαθέσιμο… Πληροφορομορφικό πεδίο… Τον καλούσε κι αυτός το αντιλαμβανόταν κι ερχόταν μόνο για αυτόν… Η επικοινωνία όλων, μέσα και έξω από τον αισθητό κόσμο, γινόταν μόνο νοητικά… Ή αλλιώς πνευματικά ή βιωματικά…

Αλλά κάποια στιγμή, ένας από τους Αρχαγγέλους που ξεκίνησαν να λειτουργούν τον αισθητό κόσμο, αποφάσισε να επαναστατήσει… Και ένα από τα ονόματά του Εωσφόρος… Δηλαδή τι έκανε; Αποφάσισε να αποκτήσει δική του βούληση και να κυριαρχήσει στον αισθητό κόσμο… Δηλαδή τι να κάνει; Να παίρνει πρωτοβουλία και αντί να περιμένει να βοηθήσει τους ανθρώπους και το σύστημα όταν αυτό τον καλέσει, να παρεμβαίνει και να αποφασίζει χωρίς να του το ζητήσουν…Επαναστάτησε και εξέπεσε… Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να υπογραμμίσω, ότι η περιγραφή αυτή που κάνω αποτελεί μια ολοκληρωμένη απεικόνιση, αλλά από κάποια απόσταση ώστε να βλέπουμε ολόκληρη την εικόνα και όχι κάποιες λεπτομέρειες οι οποίες στη φάση αυτή θα μας αποπροσανατολίσουν… Έτσι όμως δίπλα στον Αρχάγγελο αυτό, αποφασίζουν να συμμετάσχουν και άλλοι άγγελοι, οι οποίοι τελικά και επαναστατούν εναντίων της πηγής τους… Οι εκπεσόντες άγγελοι…

Οι άνθρωποι όμως συνέχισαν να υπάρχουν στον κόσμο αυτό κι ακόμη βρίσκονται στο αρχικό τους επίπεδο. Το ίδιο και οι ψυχές τους… Να θυμίσω ότι ακόμη βρισκόμαστε στην εποχή όπου στα αρχαία κείμενα προσδιορίζουν τις κοινωνίες των ανθρώπων στην ήπειρο Μούν ή Λεμουρία… Δηλαδή βρισκόμαστε ακόμη πριν την Ατλαντίδα… Χιλιάδες χρόνια πριν… Μπορεί να σας μοιάζει παραμύθι όλο αυτό αλλά κάθε άλλο παρά τέτοιο είναι… Έτσι λοιπόν ο Εωσφόρος αποφασίζει να πάρει με το μέρος του κάποιους ανθρώπους και να τους πείσει να εξουσιάσουν μαζί, τον κόσμο στο όνομά του … Κάνοντας μια ακόμη παρένθεση εδώ, θα πω ότι άνθρωποι ακόμη ήταν σε επίπεδο πεδίου. Ενεργειακού πεδίου… Και είχαν την ικανότητα να διαχειρίζονται ενέργειες με τις οποίες λειτουργούσαν τα πάντα…

Ενέργειες σαν τον ηλεκτρισμό, τη βαρύτητα, την ατομική ενέργεια ή και άλλες. Τις ενέργειες αυτές, οι άνθρωποι τις διαχειριζόντουσαν μονάχα νοητικά… Με τον τρόπο αυτό, δημιουργούσαν ας πούμε συστήματα με τα οποία τροφοδοτούσαν ενεργειακά χώρους, ανάπλαθαν κατεστραμμένες κατασκευές ή θεράπευαν τα σώματά τους. Αν ένας σημερινός άνθρωπος όμως, μπορούσε να ταξιδέψει με κάποιο τρόπο εκεί, αυτό που θα αντίκριζε θα ήταν ένα λεπτοφυές σύννεφο σαν νεφέλωμα, το οποίο και αποτελούσε το ενιαίο ενεργειακό πεδίο μέσα στο οποίο υπήρχαν όλα. Δηλαδή αν περίμενε να δει σώματα ή κτήρια, θα απογοητευόταν πλήρως διότι όλα, θα παρέμεναν αόρατα στα μάτια του.

Σε αυτό το περιβάλλον λοιπόν, κάποιοι από τους τότε ανθρώπους, πείθονται από τον Εωσφόρο όπου αποφασίζουν και αναλαμβάνουν να διαχειριστούν με εξαιρετικά επικίνδυνο τρόπο κάποιες από τις ενέργειες που διαχειρίζονταν, μέχρι που έγινε το κακό. Ολόκληρη η επιφάνεια του πλανήτη εξερράγη και τα πάντα καταστράφηκαν… Μιλάμε φυσικά για την πρώτη καταστροφή…Την καταστροφή της Λεμουρίας, πολύ πριν την Ατλαντίδα… Και τώρα αρχίζει η ανάρτηση… Γιατί πίεσε ο Εωσφόρος να γίνει αυτό; Γιατί προέτρεψε τους ανθρώπους να δημιουργήσουν αυτή την κατάσταση; Που αποσκοπούσε; Οι άνθρωποι μέχρι εκείνη τη στιγμή, το ξαναλέω αυτό, ήταν σε ενεργειακή κατάσταση, σε πολύ υψηλή δόνηση και άρα παρουσίαζαν λεπτοφυή σώματα… Από τη συνειδητότητα του κόσμου, απουσίαζε οποιοδήποτε αρνητικό στοιχείο όπως φόβου, μίσους ή θυμού και τα πάντα έρεαν σε ένα καθαρά πνευματικό επίπεδο. Ο Εωσφόρος όμως, χρειαζόταν να αλλάξει το τοπίο.Χρειαζόταν να δημιουργήσει τις συνθήκες ενός μόνιμα πυκνού κόσμου ο οποίος και θα αποτελούσε το αντίπαλο δέος εναντίον του Θεού…

Έτσι, έπρεπε να χαμηλώσει της δονήσεις και να μετατρέψει το περιβάλλον σε πυκνή ύλη… Πως θα το έκανε αυτό; Έπρεπε πρώτα να αποκόψει την άμεση επικοινωνία των ανθρώπων με την πηγή τους, εμποδίζοντας τη νοητική επικοινωνία τους και την ικανότητά τους να δημιουργούνε μέσω αυτής πληροφορομορφικά πεδία… Πως θα το έκανε αυτό; Έπρεπε να δημιουργήσει συνθήκες φόβου οι οποίες θα κατέβαζαν τις δονήσεις τους και θα μετέτρεπαν την καθαρή ενέργεια σε απτή και βαριά ύλη. Άρχισε λοιπόν να μετατρέπει το «χρυσό» γένος των ανθρώπων σε σιδερένιο και βαρύ που είναι πλέον σήμερα. Πως θα το έκανε αυτό; Με το φόβο και τις αρνητικές σκέψεις… Και τι έπρεπε να κάνει; Έπρεπε να προτρέψει τους ανθρώπους, με δική τους βούληση, να δημιουργούν διαδοχικές ισχυρές καταστροφικές συνθήκες στον κόσμο τους ώστε να καταγραφούν μόνιμα στη συνειδητότητα…

Τους έδωσε λοιπόν ένα δόλωμα… Τους έδωσε λίγη γνώση… Μια γνώση από την οποία απουσίαζαν σημαντικά τμήματά της, τα οποία όμως ήταν σημαντικά για εκείνους… Έτσι όλα θα οδηγούσαν σε καταστροφή. Φτάνουμε λοιπόν στην πρώτη μεγάλη αλλαγή του πλανήτη… Μια καταστροφή, που καταγράφηκε στις συνειδήσεις των ανθρώπων και αυτόματα στη συνειδητότητα που υλοποιούσε τον κόσμο τους… Και τι σημαίνει αυτό αγαπητέ αναγνώστη; Αυτόματα καταγράφηκε φόβος,θυμός, πόνος, αμφιβολία, ταπείνωση, προδοσία και ότι άλλο αρνητικό… Ο κόσμος απέκτησε μεγαλύτερη πυκνότητα και η ικανότητα των ανθρώπων να επικοινωνούν νοητικά μειώθηκε δραστικά. Όχι όμως όσο θα ήθελε ο Εωσφόρος και οι άγγελοί του…Έτσι, τους ανθρώπους που επιβίωσαν, τους οδηγεί πάλι σε καταστάσεις έξω από την πηγή τους…

Τώρα το μέλημά του είναι να αποκόψει την αγγελική επικοινωνία… Έτσι πείθει πάλι τους ηγέτες των ανθρώπων που κατείχαν την εξουσία, ότι ο άνθρωπος ήταν ικανός να γίνει και ο ίδιος θεός, και δημιουργός,παράγοντας δικούς του ανθρώπους… Τους κλώνους του, τους οποίους θα τους εξουσιάζει ολοκληρωτικά. Για το σκοπό αυτό χρειαζόταν ένα πεδίο που να περιέχει την πληροφορία της δημιουργίας των κλώνων. Έτσι, δημιουργεί ένα δικό του πεδίο,με το οποίο καταφέρνει να αναπαράγει σημαντικό μέρος της πληροφορίας αναπαραγωγής που χρειαζόταν, ώστε να ξεκινήσει να δημιουργεί κλώνους. Εδώ θα κάνω μια ακόμη παρένθεση ώστε να καταλάβουμε μερικά πράγματα… Θα ρωτήσω λοιπόν τον αναγνώστη, να θυμηθεί πως λέγεται το σύστημα που περιέχει ολοκληρωμένη την πληροφορία για την αυτόματη πλοήγηση μας στην επιφάνεια του πλανήτη… Πως το ονομάζουμε; GPS το ονομάζουμε.. Συμφωνούμε; Μάλιστα… Πως ονομάζουμε το σύστημα που περιέχει ολοκληρωμένη την πληροφορία για τον έλεγχο του καιρού; HAARP το ονομάζουμε. Ολοκληρωμένα πεδία με τα οποία διαχειριζόμαστε κάποιες καταστάσεις ολοκληρωμένα … Εντάξει αγαπητέ ακροατή; Μάλιστα…

Και πως ονομάσανε το σύστημα που δημιουργούσε του κλώνους που ήθελαν να δημιουργήσουν; Για πέστε μου αγαπητοί μου αναγνώστες το μαγικό όνομα που έδωσαν στο σύστημα που θα γινόταν ο εφιάλτης των μετέπειτα γενεών της ανθρωπότητας; Πως; Το ονόμασαν METATRON…Ανατριχιάσατε αγαπητέ αναγνώστη; Και που τοποθέτησαν τη βάση του συστήματος αυτού; Ναι… ξέρεις… πέσ’ το… Στη Σελήνη μας… Δημιούργησαν δηλαδή ένα σύστημα μεταβίβασης πληροφορίας αναπαραγωγής που ήταν απαραίτητο για να ξεκινήσουν την διαδικασία ζωής στους κλώνους που θα δημιουργούσαν, το οποίο σύστημα,δημιουργούσε ένα ολόκληρο πληροφορομορφικό πεδίο το οποίο και μεταβίβαζε τη ζωτικότητα τους κλώνους…

Και δίπλα σε αυτό, δημιούργησαν ένα δεύτερο σύστημα που κατέστρεφε ότι ήταν προβληματικό… Κάτι σαν ανακύκλωση… Και αυτό το ονόμασαν ΚΡΟΝΟ ή KRYON… Ένα σύστημα αποτελούμενο από ένα πελώριο γεωδαιτικό πλέγμα από κρυστάλλους, που στόχο είχε να ελέγχει τα πάντα… Και το πεδίο αυτό, το παρουσίασαν σαν δάσκαλο και θεότητα στους κλώνους δημιουργώντας ένα αυτόματο σύστημα ελέγχου και διακυβέρνησης… Και το σύστημα ήταν έτοιμο… Πως το δημιούργησαν όμως αυτό; Με τεχνολογικά μέσα… Η πρώτη απώλεια της νόησης είχε επιτευχθεί… Ένα μέρος της ικανότητας της νόησης του ανθρώπου περνούσε σε ύλη… Όμως ένα μη νοητικό σύστημα φέρει μη ολοκληρωμένη πληροφορία… Έτσι, το σύστημα ξέφυγε από τον έλεγχο τους και αρκετοί από τους κλώνους, εκείνοι που είχαν δημιουργηθεί με ανάμιξη ζώων ώστε να έχουν δύναμη και ισχύ οι εξουσιαστές τους, ξέφυγαν από τον έλεγχο και άρχισαν να παρενοχλούν τους υπόλοιπους ανθρώπους του πλανήτη. Κι εκείνη τη στιγμή, το λόγο τον πήραν οι Έλληνες…

Βρισκόμαστε στην Ατλαντίδα πλέον και ο Εωσφόρος πιέζει για τη δεύτερη καταστροφή. Βγάζει τους κλώνους εκτός Ατλαντίδας και αναγκάζει τους Αθηναίους να αποφασίσουν να παρέμβουν στην κατάσταση. Πως; Εδώ χρειάζεται κι άλλη παρένθεση όμως, διότι όλη αυτή η ιστορία με τους κλώνους ήταν περισσότερο πολύπλοκη, όπου είχαν ανακατευτεί και άλλοι άγγελοι, τους οποίους χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι που κατείχαν την εξουσία στην Ατλαντίδα στην αναπαραγωγή μαζί τους… Ο σκοπός του άρθρου όμως είναι να εντοπίσουμε αυτό που χάσαμε εμείς οι άνθρωποι… Ο σκοπός είναι να κατανοήσει ο αναγνώστης ότι η υπόθεση των κλώνων στην Ατλαντίδα, ήταν η δεύτερη αιτία όπου η ανθρωπότητα οδηγήθηκε στην καταστροφή… Πως; Διότι οι Αθηναίοι, αν και κατέλαβαν τη χώρα,στάθηκε αδύνατον να φτάσουν στο κέντρο του ενεργειακού κρυστάλλου που τροφοδοτούσε το πλέγμα του ΚΡΥΩΝ. Με αποτέλεσμα στο τέλος να χαθεί ολόκληρη η ισορροπία του πλανήτη…

Το καταστροφικό όμως ήταν τα συναισθήματα που καταγράφηκαν για δεύτερη φορά στη συνειδητότητα… Ήταν ένα καίριο πλήγμα στη νοητική δύναμη των ανθρώπων, η οποία με τον τρόπο αυτό, είχε φτάσει στο τελευταίο της βήμα…Την πλήρη αντικατάσταση της νοητικής επικοινωνίας με υλικά μέσα… Δηλαδή τι έγινε τώρα; Από πού ξεκινήσαμε και που φτάσαμε; Ας δούμε με λίγες λέξεις τι διαβάσαμε … Ο αναγνώστης είδε ότι τα πάντα είναι πληροφορομορφικά πεδία.Δηλαδή όχι μόνο μορφογενετικά όπου ο νους του ανθρώπου μπορεί να υλοποιεί… Αυτό συμβαίνει μόνο μέσα στον δικό μας κόσμο… τον αισθητό… Ο άνθρωπος όμως έχει την ικανότητα επίσης να δημιουργεί πληροφορο-μορφικά πεδία… Δηλαδή πεδία όπου αυτόνομα να αναπροσαρμόζουν την πληροφορία τους ώστε να συμμετέχουν στη δημιουργία… Και αυτή την ικανότητα την αντλεί από την πηγή του… Μια ικανότητα που είναι λειτουργική χωρίς την ανάγκη του οποιουδήποτε υλικού μέσου… Χωρίς την ανάγκη της τεχνολογικής υποστήριξης…

Αντίθετα όμως, ο Εωσφόρος, σπρώχνει συνεχώς να ξεχάσουμε…Μας βυθίζει συνεχώς στην ανάγκη της ύλης, η οποία όσο διογκώνεται, τόσο μειώνει την ικανότητα νόησης… Δηλαδή επικοινωνίας και δημιουργίας με την ανάγκη πυκνής ύλης… Διότι όσο περισσότερο βυθιζόμαστε στη ύλη, τόσο περισσότερος γίνεται ο ενεργειακός θόρυβος της συνειδητότητας την ώρα που γεννιόμαστε… και άρα τόσο ισχυρότερη γίνεται μέρα με την ημέρα η διαγραφή της αρχέγονης μνήμης στη ζωή του ανθρώπου… Θυμάστε το αποκορύφωμα; Θάλαμοι ανέλιξης… Η λαιμητόμος της ψυχής… Διότι το μόνο στοιχείο που συνεχίζει να έχει την ικανότητα της επικοινωνίας αυτής είναι η ψυχή μας… Και οι θάλαμοι ανέλιξης, κόβουν δια παντός την επικοινωνία,μιας και εγκλωβίζουν την ψυχή στην πέμπτη διάσταση για πάντα… Και τι πρέπει να κάνουμε δηλαδή; Να σταματήσουμε την τεχνολογική εξέλιξη; Όχι… Στο σημείο που είμαστε είναι αδύνατον πια…Την έχουμε ανάγκη αυτή τη στιγμή… Τότε; Τι να κάνουμε; Να αναπτύξουμε παράλληλα τη δύναμη της νόησης… Πως; Με το μοναδικό στοιχείο που έχουμε… Την ψυχή μας…

Στην περασμένη ανάρτηση είδαμε ότι όταν φτάνουμε στο δια ταύτα και μας ζητάει κάποιος να στρέψουμε μέρος της παρατήρησής μας προς την πηγή μας, αντιδρούμε… Αυτό δείχνει ότι είμαστε σε κρίσιμο σημείο πλέον… Γιατί;Διότι πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας μια ερώτηση… Ποια; Γιατί χρειάζεται να συμπεριλάβω την ψυχή μου, στην παρατήρηση του κόσμου μου; Διότι είναι το στοιχείο εκείνο που αλληλεπιδρά με την συνειδητότητα και δημιουργεί τον αισθητό κόσμο… Υπάρχει άλλος τρόπος να παρατηρήσω τον κόσμο; Όχι… Για τον άνθρωπο όχι…Γιατί; Διότι θα έχει αποκοπεί η επικοινωνία σου με τη πηγή σου και η ψυχή πλέον θα βρίσκεται μόνιμα στον αισθητό κόσμο έχοντας κάνει άπειρες τις αισθήσεις με αποτέλεσμα την οδυνηρή ενίσχυση του εσωτερικού πόνου, όπως έχουμε δει...

  Μπορεί να καταλάβει ο αναγνώστης γιατί ο σύγχρονος άνθρωπος αδυνατεί να δεχθεί την πηγή του σαν τον μοναδικό προορισμό της ψυχής του; Διότι κάθε μέρα που περνάει χάνει και περισσότερο μέρος της νόησής του… Του πνεύματος του… Αυτής της δύναμης που μπορεί χωρίς την ανάγκη υλικών μέσων να χαίρεται τη ενέργεια που ονομάζει αγάπη και την ευτυχία που λέγεται δημιουργία…

Τώρα ίσως ο αναγνώστης μπορεί να κατανοήσει έστω και λίγο τη σημασία της ενίσχυσης της επικοινωνίας της ψυχής μας με το σπίτι της… Με το μοναδικό τρόπο που μπορεί να γίνει… Με έναν μόνο… Εντάσσοντας τη θρησκεία στη ζωή του… Τη θρησκεία… Όχι απλά την επίσκεψη στην εκκλησία, αλλά τη βαθύτερη ιερή στιγμή… Το μέσον που αρχίζει η νόηση, ή πνεύμα ή σύνθεση σκέψης και συναισθήματος να ενεργοποιείται ξανά… Ένα μέσον όμως που οφείλουμε να κρατούμε πάντα καθαρό… Τόσο καθαρό, όσο η συνείδησή μας αναγνωρίζει με τη λέξη ιερό….

Αλκιρέας http://codepetalouda.blogspot.gr

ΔΙΑΙΣΘΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ

Διαίσθηση και Συνείδηση: Ο ρόλος της διαίσθησης στη μελέτη της συνείδησης

 

...του Θανάση Πρωτόπαπα

Ορισμοί

Το θέμα της εισήγησης είναι «ο ρόλος της διαίσθησης στη μελέτη της συνείδησης», άρα καλό είναι να ξεκαθαρίσω από την αρχή, όσο αυτό είναι δυνατό, τι εννοώ «διαίσθηση» και τι εννοώ «συνείδηση», για το πλαίσιο της σημερινής συζήτησης.

Το λεξικό της φιλοσοφίας του Πελεγρίνη δεν περιλαμβάνει λήμμα «διαίσθηση» - περιλαμβάνει όμως λήμμα «ενόραση» το οποίο δίνεται ως απόδοση του λατινικού «intuitio» και του αγγλικού «intuition», άρα καλύπτει αυτό που συζητάμε φέτος εδώ. Τι είναι λοιπόν η ενόραση; Ο γενικός ορισμός του Πελεγρίνη είναι «ότι με αυτήν εννοείται οτιδήποτε μπορεί να συλληφθεί κατά τρόπο άμεσο». Η άμεση γνώση της ενόρασης «αντιδιαστέλλεται προς τη γνώση που αποτελεί προϊόν της διασκεπτικής ενέργειας του νου» και «υφίσταται όταν εκείνο που γνωρίζει κανείς δεν το συνάγει από άλλες προκείμενες προτάσεις».

Στο λεξικό της κοινής νεοελληνικής του ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, η ενόραση είναι «τρόπος
γνώσης άμεσης, χωρίς την παρέμβαση του λογικού», ενώ η διαίσθηση είναι, μεταξύ άλλων, «απροσδιόριστη γνώση αυτού που δεν μπορεί να αποδειχτεί με τη λογική ή αυτού που δεν υπάρχει ακόμη».

Άμεση γνώση λοιπόν, που δεν συνάγεται από άλλες προκείμενες προτάσεις. Ας κρατήσουμε αυτό για τη διαίσθηση και ας εξετάσουμε τη δεύτερη λέξη του τίτλου.

Τι λέει ο Πελεγρίνης για τη συνείδηση; Όχι για τον ηθικό όρο που έχει να κάνει με τη διάκριση του καλού από το κακό, αλλά για την «εσωτερική αντίληψη», την «παρατήρηση» ή «επισήμανση των εσωτερικών λειτουργιών του νου ή της ψυχής». Επεξηγεί: «Τέτοιες εσωτερικές λειτουργίες, που μπορεί να συλλάβει κανείς μέσω της συνείδησής του, είναι το αντιλαμβάνεσθαι, το διανοείσθαι, το αμφιβάλλειν, το γιγνώσκειν, το βούλεσθαι, το προτίθεσθαι κ.ά.». Στο ίδιο πλαίσιο αναφέρεται και ο όρος «ενδοσκόπηση» οριζόμενος ως «διαδικασία μέσω της οποίας παρακολουθεί κανείς τις λειτουργίες της ίδιας της ψυχής του». Παρακάτω, λέει: «Αναμφιβόλως, η συνείδηση αποτελεί για τον καθένα μας το πράγμα εκείνο που του δίδεται περισσότερο άμεσα από οποιοδήποτε άλλο πράγμα, έτσι ώστε να είναι αδύνατον κανείς να αμφισβητήσει την ύπαρξη της συνείδησής του. Όταν συνειδητοποιεί κανείς ένα γεγονός μέσα του, λογικά δεν είναι δυνατόν να έχει την παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτό• προφανώς, είναι άστοχο, έχοντας συνείδηση κάποιος του συναισθήματος του πόνου του, π.χ., να πει ‘δεν είμαι βέβαιος ότι πονώ’. Ωστόσο, παρά τη βεβαιότητα την οποία μπορεί να έχει ο καθένας μας για την ύπαρξη της συνείδησής του, είναι αδύνατον να περιγράψει στους άλλους τι είναι αυτό που αποκαλεί ‘συνείδηση’».

Στο λεξικό της νεοελληνικής, βρίσκουμε ότι συνείδηση είναι «η άμεση αντίληψη που έχει το υποκείμενο για τις ψυχικές ενέργειές του (αντιλήψεις, σκέψεις, επιθυμίες) που εκπορεύονται από αυτό και που με την απήχησή τους επιστρέφουν σε αυτό.»

Η συνείδηση, λοιπόν, είναι η άμεση γνώση του εαυτού και, φυσικά, και των πραγμάτων των οποίων ο εαυτός είναι δράστης ή αποδέκτης. Η ίδια η ύπαρξη της συνείδησης, με άλλα λόγια, είναι διαισθητική γνώση, και δεν μπορεί να συναχθεί από άλλες προκείμενες.

Προσέξτε στο σημείο αυτό ένα σημαντικό ολίσθημα: «συνειδητοποιεί» κανείς «ένα γεγονός μέσα του - δηλαδή εκ προοιμίου αποδεχόμαστε ότι υπάρχει ένα γεγονός, ένα υποκείμενο σε σχέση αλληλεπίδρασης με το γεγονός, και ένα επίπεδο σύλληψης ή αναπαράστασης του γεγονότος, ως αντικειμένου, από το υποκείμενο. Η δε σύλληψη ή αναπαράσταση του γεγονότος είναι ιδιότητα του υποκειμένου και άρα διαφέρει από το ίδιο το γεγονός και αποτελεί μια βέβαιη άμεση γνώση του γεγονότος. Όλα αυτά θεωρούνται απολύτως δεδομένα παρότι το μόνο υποκειμενικά βέβαιο νοητικό γεγονός είναι η ίδια η συνειδητοποίηση, δηλαδή ότι υπάρχει μια ενσυνείδητη ιδέα. Το ότι η ιδέα αυτή είναι αντίλημμα, δηλαδή ότι αντιστοιχεί σε κάποιο άλλο νοητικό γεγονός, ότι κάτι συνέβη εντός του νου που έγινε συνειδητά αντιληπτό, είναι απλώς μια υπόθεση. Δυστυχώς λόγω της άμεσης βεβαιότητας της συνείδησης, δε νοείται συνήθως ως υπόθεση, και από αυτή τη θεμελιώδη αρχική παρεξήγηση πηγάζουν αμέτρητες ανακολουθίες και παρανοήσεις της μελέτης της συνείδησης.

Το θέμα της διάλεξης είναι πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις διαισθητικές μας αντιλήψεις για το νου και τη συνείδηση σε μια επιστημονική μελέτη της συνείδησης. Τι θα πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να κάνουμε και τι να μην κάνουμε με τα ενδοσκοπικά, ιδιωτικά δεδομένα. Αν θα πρέπει να εστιάσουμε και να στοχαστούμε πάνω στα φαινόμενα, ως φαινομενολόγοι, αναζητώντας αισθητά και νοητά, ή τις βαθύτερες ουσίες των ψυχονοητικών φαινομένων, ή αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με καλύτερο τρόπο τις άμεσες γνώσεις μας, τις διαισθητικές γνώσεις μας για τον ψυχισμό.

Θα προσπαθήσω με ένα παράδειγμα να σας προϊδεάσω για όσα έχω να πω. Υποθέστε ότι προσπαθείτε να λύσετε ένα μαθηματικό πρόβλημα. Συγκεντρώνεστε και σκέφτεστε το πρόβλημα, και ίσως το λύνετε με κάποιον τρόπο, ίσως όχι. Αυτό είναι ένα νοητικό έργο. Υποθέστε τώρα ότι προσπαθείτε να στοχαστείτε πάνω στον τρόπο που λύνετε το πρόβλημα. Καταπιάνεστε ξανά με το πρόβλημα όμως τώρα έχετε κατά νου να παρατηρήσετε και να περιγράψετε πώς σκέφτεστε όταν το λύνετε. Σας φαίνεται γνώριμο; Αυτό που υποστηρίζω είναι ότι δεν έχετε κανένα αξιόπιστο στοιχείο που να σας πείθει ότι παρατηρείτε τη λύση του προβλήματος. Το μόνο που γνωρίζετε είναι πως ασχολείστε με ένα άλλο νοητικό έργο, αυτό της ενδοσκόπησης. Για κάποιο λόγο, όποτε εκτελούμε ένα τέτοιο νοητικό έργο έχουμε την εντύπωση, την άμεση βεβαιότητα, πως ένα μέρος του νου μας κάνει μια δουλειά, την ίδια που έκανε και πριν (εδώ να λύνει ένα πρόβλημα) ενώ ένα άλλο μέρος του νου μας απέξω από το προηγούμενο μέρος παρακολουθεί το πρώτο μέρος και μας πληροφορεί γι αυτό.

Αν θέλαμε να το ζωγραφίσουμε, στην πρώτη περίπτωση θα είχαμε το νου, ένα κουτί γεμάτο με επίλυση προβλήματος. Στη δεύτερη περίπτωση θα είχαμε το ίδιο κουτί, αφού μιλάμε για τον ίδιο νου, όμως τώρα θα είναι κομμένο στα δύο, το ένα μέρος με την επίλυση και το άλλο με την παρατήρηση - και κάπου εκεί θα πρέπει να βρίσκεται και ο εαυτός μας. Η κοινή διαίσθηση μας λέει πως το περιεχόμενου του κουτιού της πρώτης περίπτωσης ταυτίζεται με το περιεχόμενο του ενός μέρους της δεύτερης περίπτωσης. Η άποψή μου είναι πως αυτή η διαισθητική αντίληψη για τη συνείδησή μας είναι αβάσιμη και πιθανότατα λανθασμένη. Επειδή όμως είναι μια αντίληψη τόσο άμεση, διαδεδομένη και κοινή σε όλους μας, είναι κάτι που πρέπει να εξηγηθεί από μια επιστημονική θεωρία της συνείδησης, όπως πρέπει να εξηγηθεί και η επίλυση του προβλήματος. Άρα μας είναι χρήσιμη ως παρατήρηση, όχι ως εξήγηση.

Με δυο λόγια, εφόσον η διαίσθηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι της συνείδησης, τότε αποτελεί έκφανση ή λειτουργία της και όχι περιγραφή της. Άρα η διαίσθηση μπορεί και πρέπει να αποτελεί πηγή παρατηρήσεων αναφορικά με τη συνείδηση, πεδίο φαινομένων προς εξήγηση. Όμως η διαίσθηση δεν μπορεί να αποτελεί πηγή εξηγήσεων για τη συνείδηση. Η κυκλικότητα και η ιδιωτικότητα των διαισθητικών περιγραφών για τη συνείδηση εμποδίζουν την επιστημονική μελέτη της συνείδησης.

Επιστημονικότητα και υποκειμενικότητα

Επιστημονικότητα και Υποκειμενικότητα

Και μια που είμαστε στα προκαταρκτικά, είναι μια καλή ευκαιρία να εξετάσουμε κατά πόσο έχει νόημα να μιλάμε για επιστημονική μελέτη της συνείδησης και αν αυτό είναι εφικτό στα πλαίσια του συνηθισμένου νοήματος που δίνουν οι επιστήμονες στο τι συνιστά επιστημονική διερεύνηση. Το ερώτημα είναι σοβαρό, όσο και απλό. Δεδομένου ότι η συνείδηση αποτελεί ιδιωτική εμπειρία και όχι δημόσιο παρατηρήσιμο, δεν είναι δυνατό ούτε να παρατηρηθεί ούτε να ελεγχθεί ούτε να επαναληφθεί (πώς θα ξέρουμε ότι πρόκειται για επανάληψη χωρίς ανεξάρτητο εξωτερικό κριτήριο αναφοράς και σύγκρισης;). Φαινόμενα που δεν είναι ούτε επαναλήψιμα ούτε παρατηρήσιμα κατά κανόνα θεωρούνται εκτός επιστήμης. Άρα, εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς πως η συνείδηση δεν είναι κάτι που μπορεί να μελετηθεί επιστημονικά, και ορθώς μπορεί να εγκαταλειφθεί, βορά στους φιλόσοφους, τους θεολόγους, και διάφορους άλλους μυστήριους τύπους.

Στη θέση αυτή έχω δύο αντιρρήσεις. Η πρώτη έχει να κάνει με το κατά πόσο άλλα πράγματα, που θεωρούμε φυσικό να μελετάμε επιστημονικά στα πλαίσια της ψυχολογίας, είναι δημόσια παρατηρήσιμα. Ας κοιτάξουμε στο πεδίο της ψυχοφυσικής, εκείνο που γέννησε την επιστημονική ψυχολογία, και που θεωρείται και σήμερα ότι αποτελεί ένα ακρογωνιαίο λίθο θεμελίωσης της ψυχολογίας ή τουλάχιστον σύνδεσής της με τις φυσικές επιστήμες. Η ψυχοφυσική είναι ο κλάδος της ψυχολογίας της αντίληψης που μελετά τη σχέση μεταξύ των φυσικών και των νοητικών ποσοτήτων. Συνδέει δηλαδή συγκεκριμένα φυσικά μεγέθη με τα αποτελέσματα της αντίληψής τους. Για παράδειγμα, πόσο πρέπει να διαφέρουν σε ένταση ή συχνότητα δυο απλοί ήχοι ώστε να αντιληφθούμε ότι είναι διαφορετικοί; Πόσο σύντομο μπορεί να είναι ένα κενό χρονικό διάστημα μεταξύ δύο ερεθισμάτων ώστε να αντιληφθούμε ότι πρόκειται για δύο διακριτά ερεθίσματα και όχι για ένα συνεχές; Πόσο έντονη πρέπει να είναι μια φωτεινή αντίθεση για να αντιληφθούμε την ύπαρξη ενός οπτικού ερεθίσματος; Τέτοιες ερωτήσεις μελετούνται συστηματικά και με μεγάλη επιτυχία. Από τον κλάδο της ψυχοφυσικής έχουμε έναν πλούτο εμπειρικών περιγραφών των σχέσεων μεταξύ ερεθισμάτων και αντιλημμάτων. Οι περιγραφές αυτές είναι όχι απλώς χρήσιμες αλλά απολύτως απαραίτητες για τη μελέτη των εγκεφαλικών μηχανισμών της αντίληψης, διότι οριοθετούν και προσδιορίζουν το αποτέλεσμα της επεξεργασίας του φυσικού ερεθίσματος, σε κάποιο νοητικό στάδιο και επίπεδο περιγραφής. Άρα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ψυχοφυσική είναι εντός επιστήμης, και μάλιστα πολύ καλά θεμελιωμένη αφενός στη φυσική και αφετέρου στη νευροεπιστήμη.

Ας σκεφτούμε λίγο καλύτερα τι μελετά η ψυχοφυσική, ποιο είναι δηλαδή το αντικείμενό της, αυτό που μετρά και με ποσοτικές μεθόδους περιγράφει, αναφορικά με άλλα μεγέθη. Τα φυσικά μεγέθη των ερεθισμάτων δεν αποτελούν το αντικείμενο της μέτρησης, αλλά την ανεξάρτητη μεταβλητή. Είναι μέρος του πειραματικού χειρισμού και όχι του μετρούμενου φαινομένου. Η ένταση του φωτός ή η συχνότητα του ήχου είναι το δεδομένο εισιόν, που παρέχεται από τον ερευνητή στο ψυχονοητικό σύστημα. Τι είναι αυτό που μετράται; Είναι η ρητή αναφορά του υποκειμένου, του ανθρώπου που κάθε φορά συμμετέχει στη διαδικασία μέτρησης εκτελώντας το πειραματικό έργο. Είναι το πάτημα του κουμπιού που δηλώνει ότι ανίχνευσε ή διέκρινε το ερέθισμα. Είναι το αποτέλεσμα μιας συνειδητής, ρητής απόφασης του ατόμου να δηλώσει κάτι για τον εσωτερικό του κόσμο, για την ιδιωτική του συνειδητή αντίληψη του ερεθίσματος. Είναι κάτι που υπάρχει στη συνείδηση του ατόμου, χωρίς κανένας άλλος να μπορεί να το παρατηρήσει - και αυτό ακριβώς θέλουμε να είναι, εφόσον στόχος μας είναι να μελετήσουμε το αντίλημμα.

Γιατί θεωρούμε επιστημονική τη μελέτη αυτού του μη παρατηρήσιμου πράγματος, και μάλιστα το χρησιμοποιούμε με τόση επιτυχία εντός και εκτός του συγκεκριμένου κλάδου; Γιατί θεωρούμε τόσο σημαντικές τις καμπύλες ελάχιστης διακρίσιμης διαφοράς και το νόμο των σταθερών αναλογιών Weber-Fechner;

Ο λόγος είναι ότι, αν και τα αντιλήμματα είναι ιδιωτικά, μπορούν να έχουν δημόσια παρατηρήσιμες συνέπειες που να είναι διυποκειμενικά επαναλήψιμες και αξιόπιστες. Όταν παρουσιάζουμε εκατό φορές έναν ήχο σε κάποιο άτομο, και ο ήχος αυτός γίνεται αντιληπτός τις 90 φορές από τις 100, αυτό δηλώνει μια συστηματικότητα. Κάθε παρατηρούμενη συστηματικότητα, κάθε απόκλιση από την ομοιογένεια ή την τυχαιότητα, είναι ένα φαινόμενο που επιδέχεται επιστημονική μελέτη και περιγραφή. Όταν παρουσιάζουμε εκατό διαφορετικούς ήχους από εκατό φορές τον καθένα στο ίδιο άτομο, και η καμπύλη της πιθανότητας ανίχνευσης συναρτήσει της φυσικής διαφοράς των ήχων είναι μια απλή και όμορφη μαθηματική συνάρτηση, τότε δεν έχουμε απλώς μια συστηματικότητα, αλλά ένα πολύ ισχυρό περιορισμό στη λειτουργία του συστήματος που μπορούμε να υποθέσουμε ότι παράγει αυτό το αποτέλεσμα. Χρειάζεται να υποθέσουμε ότι η ρητή απόκριση του ατόμου, το κάθε πάτημα του κουμπιού, διαμεσολαβείται από κάποιον εγκεφαλικό μηχανισμό ο οποίος λειτουργεί με τρόπο που να αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη καμπύλη που λαμβάνουμε πειραματικά. Οποιαδήποτε εξήγηση δεν οδηγεί στην επιθυμητή καμπύλη είναι αναγκαστικά λανθασμένη. Οι υποθέσεις μας για τις θεωρητικές οντότητες που εμπλέκονται στην παραγωγή του αντιλήμματος δεν μπορούν να είναι ανεξέλεγκτες.

Επιπλέον, όταν παρουσιάζουμε τους ίδιους εκατό ήχους, από εκατό φορές τον καθένα, σε εκατό διαφορετικά άτομα, και προκύπτει για όλα τα άτομα το ίδιο αποτέλεσμα. δηλαδή εκατό φορές η ίδια μαθηματική καμπύλη, βασισμένη κάθε φορά σε δέκα χιλιάδες ανεξάρτητες μετρήσεις, τότε τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, και σίγουρα πολύ επιστημονικά. Όχι μόνο χρειαζόμαστε μια θεωρία που να παράγει το συγκεκριμένο σχήμα, αλλά χρειαζόμαστε μια θεωρία για τα αντιληπτικά συστήματα όλων των ανθρώπων, μια γενική θεωρία για την αντίληψη, η οποία να έχει το συγκεκριμένο παρατηρούμενο αποτέλεσμα. Το ότι για την καταγραφή της καμπύλης μεσολαβεί η υποκειμενικότητα• το ότι εκτός από την αντίληψη εμπλέκονται στην πειραματική διαδικασία η κρίση, η απόφαση και η κινητική απόκριση, τίποτα από αυτά δεν αναιρεί τη συστηματικότητα, άρα την ανάγκη για μια εξήγηση.

συνεπώς η ψυχοφυσική είναι επιστημονικός κλάδος διότι αφορά σε μια διατομική συστηματικότητα. Μπορεί το στενό αντικείμενο της μελέτης της να είναι ιδιωτικό, μη παρατηρήσιμο, όμως τα δεδομένα της χαρακτηρίζονται από ενδοατομική και διατομική συστηματικότητα - δηλαδή από σταθερότητα, αξιοπιστία και διυποκειμενικότητα. Έτσι, η ψυχοφυσική, που μελετά ένα μικρό και συγκεκριμένο κομμάτι της συνείδησης, μπορεί να αποτελέσει μοντέλο, αφετηρία και παράδειγμα για τη μελέτη της υπόλοιπης συνείδησης, στο βαθμό που μπορούμε να βασιστούμε μεθοδολογικά στα ίδια κριτήρια, δηλαδή την ενδοϋποκειμενική και διυποκειμενική συστηματικότητα.

Βεβαιότητα και ακρίβεια

Βεβαιότητα και ακρίβεια

Ας επιστρέψουμε στο τι είναι συνείδηση και στην αμεσότητα με την οποία θεωρούμε πως γνωρίζουμε την απάντηση. Δυστυχώς, μαζί με την αμεσότητα έχουμε και τη βεβαιότητα. Και είναι πολύ εύκολο να μη δώσουμε προσοχή στη διάκριση μεταξύ της υποκειμενικής βεβαιότητας για κάτι που μπορεί να είναι και λάθος, και της γνώσης, δηλαδή της πεποίθησης εκείνης που είναι αληθής και δικαιολογημένη. Θέλω να πω ότι, παρότι είμαστε διαισθητικά βέβαιοι για το περιεχόμενο της συνείδησής μας, αυτό δε σημαίνει ότι έχουμε και σωστή αντίληψη γι’ αυτό.

Εδώ δεν αναφέρομαι απλώς στις αντιληπτικές πλάνες. Φυσικά οι αντιληπτικές πλάνες είναι διασκεδαστικές και διδακτικές, όμως προκύπτουν ως χάσμα μεταξύ του αντιληπτού και του φυσικώς πραγματικού, και δεν αναδεικνύουν κάποια αντίφαση μεταξύ του υποκειμενικώς αντιληπτού και του υποκειμενικώς βέβαιου. Το ζήτημα δεν είναι αν βλέπω σωστά αυτό που υπάρχει στον κόσμο. Η εσωτερική συνοχή του υποκειμένου δεν διαταράσσεται όταν δυο ίσες γραμμές μου φαίνονται άνισες κλπ. Εκείνο στο οποίο αναφέρομαι είναι οι τεράστιες αποκλίσεις μεταξύ του τι νομίζω ότι βλέπω και τι πραγματικά βλέπω, δηλαδή μιλάω για εσωτερικές, εντός του υποκειμένου, αντιφάσεις. Οι αποκλίσεις αυτές έχουν σχετικά πρόσφατα γίνει ευρέως γνωστές, και έχουν ήδη επηρεάσει πολύ τη σύγχρονη σκέψη των φιλοσόφων για τη συνείδηση.

Τα βασικά φαινόμενα στα οποία αναφέρομαι είναι η τύφλωση αλλαγής και η τύφλωση απροσεξίας. Η λέξη «τύφλωση» ακούγεται βαριά αλλά είναι μετάφραση του «blindness» και, αν λάβουμε υπόψη τη βαρύτητα των συνεπειών αυτών των φαινομένων, μπορεί κανείς να την πει μάλλον ελαφριά. Η τύφλωση αλλαγής είναι η αδυναμία μας να διακρίνουμε ευκρινείς και μεγάλης κλίμακας οπτικές διαφορές που συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μας όταν η αντίληψή μας εμποδίζεται στιγμιαία τη χρονική στιγμή κατά την οποία συμβαίνουν οι μεταβολές. Η πρώτη ένδειξη για την ύπαρξη αυτού του φαινομένου ήταν αρκετά σύνθετη: οι ερευνητές επέφεραν κάποια αλλαγή στην εικόνα που κοίταζε κάποιος όταν ανιχνευόταν οφθαλμοκίνηση, διότι όσο κινούνται τα μάτια η οπτική πληροφορία δεν γίνεται αντιληπτή. Μέσα στο ελάχιστο αυτό χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια της σακκαδικής κίνησης των οφθαλμών, μπορούσε κανείς να εξαφανίσει ένα αντικείμενο από το οπτικό πεδίο, να του αλλάξει χρώμα ή να το μετακινήσει, χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό. Φανταστείτε πως κοιτάτε μια φωτογραφία ενός δωματίου, και καθώς το βλέμμα σας προσηλώνεται σε διαφορετικά σημεία της φωτογραφίας, παρατηρώντας τα έπιπλα και τα αντικείμενα μέσα στο δωμάτιο, και διατηρώντας την προσοχή σας στη συγκεκριμένη φωτογραφία, εξαφανίζεται ένας καναπές, αλλάζει χρώμα ένας τοίχος, και άλλα τέτοια συνταρακτικά που όμως δεν γίνονται αντιληπτά. Δύσκολο να το φανταστεί ή να το πιστέψει κανείς, κι όμως αληθινό.

Σήμερα η συνηθισμένη μέθοδος είναι πολύ απλούστερη, και απλώς μεταξύ των διαφορετικών εκδοχών της οπτικής σκηνής μεσολαβεί ένα κενό. Το φαινόμενο είναι τόσο συστηματικό και αξιόπιστο που μετράται όχι με την πιθανότητα να γίνει αντιληπτή η αλλαγή, αλλά με το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρις ότου αυτή γίνει αντιληπτή. Δηλαδή δύο φωτογραφίες του ίδιου δωματίου, μία με καναπέ και μία χωρίς, εναλλάσσονται κάθε ένα ή δύο δευτερόλεπτα με ένα σύντομο κενό ανάμεσά τους, και παρ’ όλα αυτά μπορεί να χρειαστούν δεκάδες αλλαγές για να γίνουν αντιληπτές οι διαφορές σε ορισμένες περιπτώσεις.

Το δεύτερο εύρημα είναι και αυτό σχετικό με την οπτική προσοχή, και είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό διότι δεν χρειάζεται κανέναν αφύσικο πειραματικό χειρισμό. Με απλά λόγια, όταν έχουμε στραμμένη κάπου την προσοχή μας, μπορεί να συμβούν ένα σωρό πράγματα μπροστά στα μάτια μας χωρίς να το πάρουμε χαμπάρι. Η φημισμένη πλέον επίδειξη αυτού του φαινομένου είναι με το βίντεο δύο ομάδων μπάσκετ που αλλάζουν πάσες με τη μπάλα μέσα σ’ ένα γήπεδο. Ο παρατηρητής επιφορτίζεται με το έργο να μετρήσει πόσες πάσες αλλάζει μια από τις δυο ομάδες, κι ενώ επιδίδεται στο έργο αυτό, ένας τύπος με στολή γορίλα περνά απ’ το γήπεδο ανάμεσα στις δυο ομάδες, μέσα στη μέση της οθόνης, εντελώς απαρατήρητος από ένα μεγάλο ποσοστό θεατών. Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος, ξαναβλέποντας το βίντεο αργότερα και χωρίς να μετράει πάσες, ότι θα ήταν ποτέ δυνατό να μη δει ολόκληρο γορίλα μπροστά στα μάτια του. Δύσκολο ή εύκολο, συνηθισμένο ή ακραίο, είναι αλήθεια. Και η αλήθεια αυτή μας λέει κάτι για την επίγνωσή μας του οπτικού πεδίου, και για τη συνείδησή μας γενικότερα.

Μια πιο απλή επίδειξη της ασυμφωνίας μεταξύ της αντίληψής μας και της άμεσης βεβαιότητας που έχουμε γι’ αυτή μπορεί να γίνει στο σπίτι με ελάχιστη προετοιμασία. Χρειάζεται μόνο μερικές χρωματιστές κάρτες τις οποίες παρουσιάζουμε στην άκρη του οπτικού πεδίου. Μπορούμε εύκολα να επιβεβαιώσουμε ότι τις βλέπουμε όταν κινούνται, δεν μπορούμε όμως να δούμε τι χρώμα είναι. Αυτό άλλωστε είναι αναμενόμενο αν λάβουμε υπόψη την κατανομή και τις ιδιότητες των φωτοϋποδοχέων στον αμφιβληστροειδή. Αν το καλοσκεφτείτε, αυτό σημαίνει πως το οπτικό μας πεδίο είναι άχρωμο στις άκρες. Δηλαδή τα πράγματα που αντιλαμβανόμαστε με την άκρη του ματιού μας, ο άνθρωπος που κάθεται δίπλα σας αυτή τη στιγμή, δεν έχει χρώμα στην αντίληψή σας. Πιθανότατα ακόμα και αυτή η μικρή και ασήμαντη παρατήρηση σας εκπλήσσει. Το ότι σας εκπλήσσει, όπως εξέπληξε και μένα όταν το πρωτοέμαθα (και το δοκίμασα για να το πιστέψω), είναι μια πολύ σημαντική διατομική συστηματικότητα.

Η έκπληξη, όπως λέει ο διάσημος φιλόσοφος του νου Ντάνιελ Ντένετ• η έκπληξη είναι θαυμάσια εξαρτημένη μεταβλητή. Και αυτό διότι η έκπληξη σημαίνει ότι η εξέλιξη ήταν απρόσμενη. Αλλά για να θεωρηθεί απρόσμενη μια εξέλιξη, αυτό σημαίνει ότι υπήρχαν προσδοκίες, οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν - αλλά αντίθετα παραβιάστηκαν. Το να έχουμε προσδοκίες για την αντίληψή μας είναι απολύτως φυσικό και αναμενόμενο, και στην προκείμενη περίπτωση εξαιρετικά διαφωτιστικό, διότι χάρη στην έκπληξη μπορούμε να συμπεράνουμε πως, όποιες κι αν ήταν οι ακριβείς προσδοκίες μας, ρητές ή άρρητες, ήταν σίγουρα λανθασμένες. Κι όταν η έκπληξη είναι διυποκειμενικά αξιόπιστη, αυτό σημαίνει πως οι κοινές μας προσδοκίες για την αντίληψή μας, η οπτική μας επίγνωση με άλλα λόγια, είναι παραπλανητική.

Προσοχή: αυτό δεν σημαίνει ότι η οπτική μας αντίληψη είναι ανακριβής ως προς το περιβάλλον (αυτό συμβαίνει, αλλά είναι άλλο θέμα). Εδώ μιλάμε για το κατά πόσο μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη στην άμεση γνώση μας για την ίδια μας τη συνείδηση. Η άμεση γνώση μας σας γενικές γραμμές μας υποδεικνύει πως το οπτικό μας πεδίο είναι πλήρως καθορισμένο, με τις οπτικές του ιδιότητες προσδιορισμένες και με πλούσιες αναπαραστάσεις των αντικειμένων που υπάρχουν μέσα σ’ αυτό. Αναπαραστάσεις σταθερές, που περιλαμβάνουν όχι μόνο τις οπτικές ιδιότητες των αντικειμένων αλλά και τις σχετικές τους θέσεις και χωρικές ιδιότητες. Και έρχονται μερικά απλά πειραματάκια να μας αποδείξουν πέρα από αμφισβήτηση ότι αυτό που νομίζουμε για την ίδια μας την αντίληψη μπορεί να είναι ανακριβές.

Εκείνο που θέλω να πω είναι πως οι ιδέες που έχουμε για την άμεση γνώση μας, παρότι συνοδεύονται από υποκειμενική βεβαιότητα, δεν είναι καθόλου εγγυημένο ότι είναι ακριβείς. Και το χειρότερο είναι πως δεν υπάρχει κανένας τρόπος να διακρίνουμε από μέσα, χωρίς πειράματα και εξωτερική ματιά, πότε οι ιδέες μας αυτές είναι ακριβείς και πότε όχι. Η σχετική συζήτηση στους φιλοσοφικούς κύκλους έχει φτάσει στο σημείο να θέτει εδώ και λίγα χρόνια το ερώτημα μήπως όλη η οπτική μας αντίληψη συνιστά μια μεγαλειώδη οφθαλμαπάτη. Μπορεί η απάντηση προς το παρόν να τείνει προς το όχι, ότι δεν είναι όλα μια οφθαλμαπάτη, δύσκολα όμως μπορούμε πλέον να υποστηρίξουμε ότι η διαισθητική μας αντίληψη για την αντίληψη είναι καλός οδηγός για να μας καθοδηγήσει προς μια ακριβή περιγραφή της πραγματικότητας - ούτε καν της δικιάς μας, ατομικής και υποκειμενικής πραγματικότητας.

Γίνεται περιγραφή από μέσα;

Γίνεται περιγραφή από μέσα;

Θα ρωτάγατε ποτέ την ηλεκτρική σας σκούπα πώς λειτουργεί; Υποθέτω πως όχι. Ούτε το σκύλο σας, φαντάζομαι. Ίσως επειδή δεν μπορούν να απαντήσουν. Αν υποθέσουμε ότι οι μηχανικοί του μέλλοντος κατασκευάζουν έναν πολύ προχωρημένο υπολογιστή, και τον προγραμματίζουν για να περάσει το τεστ του Τιούρινγκ, δηλαδή να μπορεί να κάνει μια συζήτηση με τρόπο που να μη γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για υπολογιστή και όχι για άνθρωπο. Προφανώς για να συμβεί αυτό πρέπει πρώτα να μάθουμε πολλά περισσότερα απ’ όσα ξέρουμε σήμερα αναφορικά με τις γλωσσικές λειτουργίες. Όμως η τεχνολογία είναι τζάμπα στα φανταστικά πειράματα, οπότε αυτό δεν είναι εμπόδιο. Προγραμματίζουν λοιπόν οι φανταστικοί τεχνικοί μας το φανταστικό υπολογιστή μας και του δίνουν γλωσσική ικανότητα καθώς και έναν πλούτο γνώσεων σαν αυτές που έχει ένας καθημερινός άνθρωπος. Γνώσεις για τον κόσμο, για τους ανθρώπους και, φυσικά, κάποιες γνώσεις για τον εσωτερικό ψυχικό κόσμο του ανθρώπου, έτσι ώστε να μπορεί να απαντά σε ερωτήσεις για το «πώς νιώθει» και «αν βλέπει» και τέτοια πράγματα. Ας υποθέσουμε ότι σε κάποιο βαθμό, έστω και όχι τέλεια, ο υπολογιστής αυτός έχει μια τέτοια μεγάλη βάση πληροφοριών και τις κατάλληλες διεργασίες γλωσσικής αλληλεπίδρασης.

Η ερώτηση είναι: θα περιμένατε από τον υπολογιστή αυτό να μπορεί να απαντήσει με ακρίβεια για τις λειτουργίες με τις οποίες προγραμματίστηκε; Θα περιμένατε να σας περιγράψει το πρόγραμμα βάσει του οποίου λειτουργεί; Θα περιμένατε να σας περιγράψει πώς λειτουργούν τα ηλεκτρονικά του ή με ποιους αλγόριθμους διαλέγει κάθε φορά πώς να απαντήσει; Εγώ δεν θα το περίμενα. Και δεν θα το περίμενα, για τρεις λόγους: πρώτον, αν απαντούσε τέτοια ερώτηση θα αποτύγχανε στο τεστ διότι κανένας κανονικός άνθρωπος δεν γνωρίζει τέτοια πράγματα για τον εαυτό του, δηλαδή με ποιους αλγόριθμους λειτουργεί ο νους του. Δεύτερον, διότι αν απαντούσε θα έπρεπε να δώσει τις απαντήσεις που δίνει ο άνθρωπος αναφορικά με τις ανθρώπινες λειτουργίες και άρα θα έκανε αντικειμενικά λάθος διότι οι δικές του λειτουργίες έχουμε δεχτεί πως είναι απλώς ένα πρόγραμμα συνδυασμού και ανταλλαγής πληροφοριών, το οποίο εκτελείται από ηλεκτρονικά κυκλώματα και περιγράφεται από μια γλώσσα προγραμματισμού. Τρίτον, και σημαντικότερο, διότι δεν θα έχει προγραμματιστεί για ν’ απαντά ερωτήσεις για τη φύση του, ή για τις λειτουργίες του. Θα έχει προγραμματιστεί για να απαντά ερωτήσεις για τη ζωή, τον καιρό, τις τιμές των φρούτων, και ίσως για τις δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές. Αυτά είχε προγραμματιστεί να απαντά, αυτά θα απαντούσε.

Ο δικός μας νους τι είναι φτιαγμένος να γνωρίζει και ν’ απαντά; Ας προσπαθήσουμε να μας δούμε απ’ έξω, όπως θα μας έβλεπε ο μυθικός αρειανός επιστήμονας.

Είμαστε βιολογικές μηχανές, και μεταξύ άλλων διαθέτουμε κάποιες νοητικές δεξιότητες. Μ’ αυτές τις δεξιότητες λειτουργούμε, επιβιώνουμε και αναπαραγόμαστε μέσα στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον μας. Το αν μας προγραμμάτισε ένας φανταστικός μηχανικός, ένας θεός, ή αν προκύψαμε έτσι μέσα από τη διαδικασία της εξέλιξης δεν παίζει κανένα ρόλο για την τωρινή μας κατάσταση. Ως μηχανές που εκτελούμε κάποιες λειτουργίες, μεταξύ των οποίων και νοητικές, λογικό είναι να διαθέτουμε τη γνώση εκείνη που είναι απαραίτητη για τις λειτουργίες αυτές, είτε ως αναπαράσταση είτε ως δυνατότητα. Έχουμε κανένα λόγο, εκτός από την υποκειμενική μας διαίσθηση, να πιστεύουμε ότι οι νοητικές μας δυνατότητες περιλαμβάνουν την αυτοπεριγραφή μας; Γιατί δικαιολογείται ο αρειανός να μας ρωτήσει τη γνώμη μας για τις νοητικές μας λειτουργίες όταν δεν δικαιολογούμαστε εμείς να ρωτήσουμε τον υπολογιστή μας για τις δικές του;

Η απάντηση που δίνω εγώ είναι ότι δεν δικαιολογείται καμία τέτοια ερώτηση σε καμία περίπτωση. Ο νους είναι μια λειτουργία της βιολογικής μηχανής. Το να περιμένουμε από τη λειτουργία αυτή να μας πληροφορήσει είτε για τον εαυτό της είτε για το μηχανισμό που την υλοποιεί είναι σα να περιμένουμε από την εκπομπή που παίζει στην οθόνη να πληροφορηθούμε για τη χημική επίστρωση της οθόνης και τα ηλεκτρονικά κυκλώματα της τηλεόρασης.

Κι όμως, νομίζουμε πως με τη σκέψη μας μπορούμε να δούμε τη σκέψη μας. Η αυτοαναφορικότητα δε μας ενοχλεί. Φανταζόμαστε πως είναι δυνατό να έχουμε μέσα στη σκέψη μας μια αναπαράσταση της σκέψης μας και να μιλάμε γι’ αυτή σα να ήταν κάποιο αντικείμενο. Όμως για να έχουμε μια ακριβή αναπαράσταση της σκέψης μέσα στη σκέψη θα πρέπει η αναπαριστώμενη σκέψη να αναπαριστά κι αυτή τη σκέψη... και ούτω καθεξής. Η αναδρομή είναι ατέρμονη - και προφανής.

Θυμίζω το παράδειγμα που ανέφερα στην αρχή. Η επίλυση ενός μαθηματικού προβλήματος είναι μια νοητική λειτουργία. Η σκέψη ότι επιλύουμε ένα μαθηματικό πρόβλημα είναι μια άλλη νοητική λειτουργία. Πώς μπορούμε να υποστηρίζουμε ότι παρατηρούμε τη νοητική μας λειτουργία της επίλυσης του προβλήματος; Δεν είναι δυνατό μια νοητική λειτουργία να αποτελεί αντικείμενο μιας άλλης νοητικής λειτουργίας του ίδιου υποκειμένου, ταυτόχρονα. Πόσους νόες διαθέτει πια αυτό το υποκείμενο; Έναν στη γωνία που λύνει το πρόβλημα, κι έναν πιο δω που κοιτάζει τον άλλο πώς το λύνει; Πώς το φανταζόμαστε αυτό; Ποιος από τους δύο είναι το υποκείμενο, και πού πάει στην άλλη περίπτωση;

Η χαλαρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται αυτές οι ιδέες στην επιστημονική και φιλοσοφική κοινότητα είναι, κατά τη γνώμη μου, ενδεικτική της στενότητας του πλαισίου μέσα στο οποίο είναι εξελικτικά καθορισμένος να λειτουργεί ο νους. Είμαστε τόσο ασφυκτικά περιορισμένοι από τις κοινές νοητικές μας δυνατότητες που δυσκολευόμαστε ακόμα και να συλλάβουμε ότι μπορεί να υπάρχει πρόβλημα, ένα επεξηγηματικό κενό. Η ίδια η βεβαιότητα της άμεσης γνώσης λειτουργεί ως εμπόδιο για την πραγματική γνώση, ως περιοριστικό φράγμα στην καθαρή σκέψη. Νομίζω πως είναι καιρός, όσοι θεωρούν την άμεση πληροφορία ως περιγραφική των νοητικών διεργασιών, να σκιαγραφήσουν, αδρά έστω, ένα μοντέλο νοητικής λειτουργίας όπου να φαίνεται ποιες νοητικές αναπαραστάσεις, πώς και με ποιον τρόπο αλληλεπιδρούν έτσι ώστε να δικαιολογείται κανείς να υποστηρίξει ότι η αυτοπαρατήρηση είναι αντίληψη της νοητικής λειτουργίας και όχι μια ξεχωριστή νοητική λειτουργία άσχετη με αυτό που υποτίθεται ότι παρατηρείται.

Υποστηρίζω ότι η ιδέα που έχουμε για την αυτοσυνείδησή μας είναι ανακριβής, όπως και η ιδέα που έχουμε για την οπτική αντίληψή μας. Άρα, η θέση ότι μπορούμε να περιγράψουμε τη συνείδησή μας διαισθητικά, από μέσα, πάσχει και στα δύο μέτωπα: είναι και λογικά ανακόλουθη λόγω της αυτοαναφοράς, και εμπειρικά ανακριβής στο δικό της γήπεδο, μέσα στο πεδίο της ιδιωτικής υποκειμενικότητας. Είναι καιρός να εγκαταλείψουμε αυτή την αδιέξοδη και τελικά αφελή ιδέα, ότι η αυτοπαρατήρηση παρέχει χρήσιμες περιγραφές για τη συνείδηση, και να στραφούμε σε άλλες μεθοδολογίες μελέτης της συνείδησης, χρησιμοποιώντας τη φαινομενολογία ως φαινόμενο προς εξήγηση και όχι ως μέθοδο εξήγησης.

Τι διδάσκει η ιστορία

Τι διδάσκει η ιστορία

Στο προτελευταίο μέρος της διάλεξής μου θέλω να χρησιμοποιήσω ένα έμμεσο επιχείρημα κατά της διαισθητικής προσέγγισης στη συνείδηση - για την ακρίβεια, ένα επιχείρημα με δύο χωριστά μέρη, τα οποία βασίζονται σε μια πρόχειρη ανάγνωση της μέχρι τώρα πορείας της επιστημονικής προόδου (σε άλλα γνωστικά πεδία) και της παντελούς έλλειψης προόδου στο θέμα της συνείδησης.

Το πρώτο μέρος του επιχειρήματος βασίζεται στην απλή παρατήρηση ότι η επιστήμη προόδευσε όταν, και μόνον όταν, ξεπέρασε τις αφελείς διαισθητικές αντιλήψεις του παρελθόντος. Οι ριζοσπαστικές αναθεωρήσεις της σύλληψής μας για τον κόσμο και για τον εαυτό μας, που μας επέτρεψαν να βελτιώσουμε τις ικανότητες πρόβλεψης των φυσικών φαινομένων και, ελπίζουμε, και την κατανόησή τους, συνίστανται σε συνειδητοποίηση, απόρριψη και αντικατάσταση των φαινομενικά βάσιμων παραδοχών μας, αυτών που φαντάζουν «προφανείς» σε κάθε άνθρωπο αλλά είναι, δυστυχώς, λανθασμένες.

Τι πιο απλό από το να υποθέσει κανείς πως ένα αντικείμενο κινείται μόνο όταν κάτι το σπρώχνει; Είναι προφανές! Τόσο προφανές, όσο και λάθος• όμως χρειάστηκαν χιλιάδες χρόνια σκέψης για να φτάσει ο άνθρωπος να συλλάβει τη σχέση δύναμης κι επιτάχυνσης και το ρόλο της τριβής στο πλαίσιο και την κλίμακα μέσα στα οποία συνήθως ο ίδιος ο άνθρωπος λειτουργεί. Τι πιο προφανές από το πάνω και το κάτω; - μέχρι να συλλάβει κανείς το σχήμα του πλανήτη και τη θέση του στο σύμπαν. Τι πιο προφανές από τη συμπαγή σύσταση των στερεών; Κανείς δεν περνά μέσα από τοίχους! Κι όμως, σήμερα ξέρουμε πως η διαφορά μεταξύ στερεών και αερίων δεν έχει να κάνει με το αν γεμίζουν το χώρο ή όχι, αλλά με το πόσο περιθώριο κίνησης έχουν τα μόρια στο κάθε υλικό. Και ξέρουμε πως το αν κάτι περνάει μέσα από κάτι άλλο ή όχι έχει να κάνει με τις αλληλεπιδράσεις και τις ενεργειακές καταστάσεις των υποατομικών σωματιδίων και όχι με το αν η ύλη είναι σε στερεή η υγρή φάση. Νομίζω πως δε χρειάζεται να ξεφύγουμε σε πιο εξωτικές αναθεωρήσεις στη φυσική για να πιστέψουμε πως πρόοδος είναι η τεκμηριωμένη απόρριψη του προφανούς.

Δεν είναι όμως μόνο η φυσική που προχωρά πετώντας τα βαρίδια της άμεσης βεβαιότητας. Προφανής είναι και η ύπαρξη ζωής, τόσο προφανής όσο η διάκριση ανάμεσα στην πέτρα και τη σαύρα που λιάζεται πάνω της. Και μετά η σαύρα έγινε μικρά κομματάκια, ιστοί που απαρτίζονται από κύτταρα, που συγκροτούνται από μόρια, που αλληλεπιδρούν σύμφωνα με τους κοινούς και καθόλου προφανείς φυσικούς νόμους. Φυσικοχημεία. Μπορεί να μην είμαστε σε θέση να περιγράψουμε το σύστημα «σαύρα» γράφοντας εξισώσεις, και ίσως ποτέ να μη μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό, είμαστε όμως βέβαιοι πως η φυσικοχημεία επαρκεί για να δικαιολογήσει όλα τα παρατηρούμενα φαινόμενα της ζωής, χωρίς επιπλέον υποθέσεις, ζωικά πνεύματα και τέτοια. Η κατάρριψη του προφανούς στο θέμα της ζωής βρίσκει ακόμα δυσκολίες όταν συναντά τις κατηγορικές ανάγκες του ανθρώπου, όπως να προσδιοριστεί πότε μια ανθρώπινη ζωή αρχίζει και πότε ακριβώς τελειώνει. Γιατροί, φιλόσοφοι, βιολόγοι, νομικοί, μέχρι και παπάδες ακόμα, συζητούν και δεν μπορούν να βγάλουν άκρη, διότι η προφανής και άμεση βεβαιότητα όλων μας συγκρούεται με την αναμφισβήτητη πραγματικότητα της επιστήμης, ότι τέτοια στιγμή έναρξης ή λήξης δεν υπάρχει. Η επιστήμη πάει μπροστά, εμείς όχι και τόσο.

Κι άλλα προφανή, όπως η κατάρα (του θεού, του μάγου ή του ανθρώπου), που έγινε μικρόβια, και ο δαιμονισμός, που έγινε ψυχική νόσος, και αμέτρητα άλλα. Με δυο λόγια, η διαισθητική προσέγγιση στα πράγματα είναι ο αποδεδειγμένα χείριστος οδηγός αναφορικά με την κατάκτηση πραγματικής γνώσης για τον κόσμο. Και μόνο με βάση το ιστορικό προηγούμενο θα έπρεπε, αντί να συζητάμε ακόμα για τις φαινομενολογικές προσεγγίσεις στη συνείδηση, να αναλύουμε και να εξετάζουμε όλες τις άμεσες βεβαιότητές μας με το ρητό εκ προοιμίου σκοπό να τις απορρίψουμε, ακόμα κι αν δεν έχουμε καμία καλύτερη ιδέα για να τις αντικαταστήσουμε αμέσως. Η μόνη πιθανή χρησιμότητα της αυτοπαρατήρησης είναι να καταγράψουμε τις πεποιθήσεις που μας προκαλεί και να τις θεωρήσουμε συλλήβδην λανθασμένες. Το πιθανότερο είναι ότι η στρατηγική αυτή θα επιταχύνει την κατανόηση των ψυχονοητικών φαινομένων, διευκολύνοντας τη συνήθως δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία των σταδιακών ανακαλύψεων, με όλα τα προβλήματα προσέγγισης και αποδοχής που συνήθως αυτές συνεπάγονται.

Το δεύτερο σκέλος του επιχειρήματος αυτού έχει να κάνει με την ως τώρα ενασχόληση των στοχαστών με το συγκεκριμένο ζήτημα, δηλαδή με τη διαισθητική προσέγγιση στη μελέτη της συνείδησης. Η προσέγγιση αυτή έχει κυριαρχήσει στη συστηματική σκέψη από τις απαρχές τις καταγεγραμμένης φιλοσοφίας, και νομίζω πως είναι δίκαιο να πούμε πως δεν έχει οδηγήσει σε καμία πρόοδο. Τόσοι και τόσοι έξυπνοι και δημιουργικοί άνθρωποι, αδιαμφισβήτητου πνευματικού βεληνεκούς, το έχουν σκεφτεί διεξοδικά το ζήτημα και δεν έχουμε καταλήξει πουθενά. Όσο μάλιστα περνά ο καιρός τόσο πολλαπλασιάζονται οι ιδέες, αντί να συγκλίνουμε σε κάτι, χωρίς όμως να έχουμε κάτι ουσιαστικό να προσθέσουμε που να μη μπορεί κάποιος να βρει τις ρίζες του σε κάποιον Πλάτωνα ή Καρτέσιο ή Χούσερλ. Δεν γνωρίζω κανένα άλλο θέμα του ευρύτερου πεδίου των φυσικών επιστημών που να έχει απασχολήσει τόσον καιρό τόσους άξιους στοχαστές και να έχει μηδενικό αποτέλεσμα. Δυόμιση χιλιάδες χρόνια το σκέφτηκαν οι καλύτεροι που έχουμε, αξιοποιώντας προσεκτικά και συστηματικά την άμεση βεβαιότητα που τους προσφέρει ο στοχασμός πάνω στον εαυτό και στα ψυχονοητικά. Τι καινούριο ή καλύτερο μπορεί να προσφέρει ο οποιοσδήποτε σημερινός στοχαστής που παρατηρεί τον εαυτό του; Τίποτα.

Και το τίποτα αυτό, πατάει σε δύο πόδια: Το ένα είναι ότι ο δρόμος είναι ήδη πολυταξιδεμένος και καλά ανοιγμένος, οι πορείες χαρτογραφημένες, χωρίς εκπλήξεις. Δύσκολο να ανακαλύψει κανείς νέες χώρες και ιθαγενείς πολιτισμούς στην Πάρνηθα. Τουλάχιστον ο Πλάτωνας ήταν τυχερός διότι εκτός από οξυδερκής στοχαστής ήταν και πρώτος στην περιοχή. Το δεύτερο μέρος του τίποτα είναι ότι οι άνθρωποι είμαστε σε γενικές γραμμές όμοιοι. Τουλάχιστον έτσι νομίζουμε. Αν οι άνθρωποι, ως εξελιγμένο είδος με κοινά χαρακτηριστικά, έχουμε πάνω-κάτω τον ίδιο τρόπο σκέψης, δηλαδή τα ίδια ψυχονοητικά γνωρίσματα, τότε λίγο-πολύ σε όλους μας τα ίδια πράγματα θα φαίνονται προφανή, με άμεση βεβαιότητα. Συνεπώς το πρόβλημα δεν είναι απλώς ότι τα ‘χουν ήδη σκεφτεί άλλοι. Το πρόβλημα είναι ότι και μεις είμαστε ίδιοι με τους προηγούμενους, οπότε αν βασιστούμε στην ίδια μέθοδο θα πάρουμε και τα ίδια αποτελέσματα. Δηλαδή τίποτα. Δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστεύουμε ότι οι άξιοι στοχαστές του σήμερα θα είναι πιο αποτελεσματικοί από τους άξιους στοχαστές του χτες όταν χρησιμοποιούν ακριβώς την ίδια μέθοδο, διότι έχουν τους ίδιους ψυχονοητικούς μηχανισμούς και άρα τις ίδιες διαισθητικές αντιλήψεις και αυτοαντιλήψεις.

Συμπερασματικά, η ετυμηγορία της επιστημονικής προόδου, τόσο σε άλλα πεδία όπου όντως υπήρξε πρόοδος, όσο και στο πεδίο της συνείδησης όπου δεν υπήρξε αντίστοιχη πορεία, υποδεικνύει ότι το τελευταίο πράγμα που θα πρέπει να εμπιστευόμαστε είναι η διαισθητική μας αντίληψη για τα φαινόμενα.

Ένας σύγχρονος ρόλος για τη φαινομενολογία

Ένας σύγχρονος ρόλος για τη φαινομενολογία

Έχω λοιπόν παρουσιάσει μια σειρά από επιχειρήματα για να υποστηρίξω την αντίθεσή μου στην ενδοσκόπηση ως μεθοδολογικό εργαλείο, δηλαδή την αντίθεσή μου στο σύνολο σχεδόν των προσεγγίσεων στη σύγχρονη, δήθεν επιστημονική, μελέτη της συνείδησης. Νομίζω είναι σαφές γιατί πιστεύω πως η διαισθητική προσέγγιση δεν έχει αποφέρει και δεν πρόκειται να αποφέρει καρπούς για την κατανόηση της συνείδησης όσο χρησιμοποιείται για την παραγωγή εξηγήσεων. Θα ήθελα, τελειώνοντας, να αναφερθώ στον αναγκαίο ρόλο της διαίσθησης για τη μελέτη της συνείδησης. Διότι χωρίς αξιοποίηση της άμεσης βεβαιότητας δεν είναι δυνατό να πετύχουμε μια περιγραφή της.

Η βασική θέση είναι ότι η λειτουργία της συνείδησης, ως ψυχονοητικό φαινόμενο, είναι κάτι που ανήκει στο χώρο έρευνας και θεωρίας της σύγχρονης πειραματικής ψυχολογίας και της γνωσιακής νευροεπιστήμης. Όπως ισχύει και για τα άλλα ψυχονοητικά φαινόμενα, και κατά το προεξάρχον υπόδειγμα της ψυχοφυσικής, το ζητούμενο είναι μια περιγραφή της ενδοατομικής και διατομικής συστηματικότητας. Χρειαζόμαστε δηλαδή μια καλή θεωρία που θα μας εξηγεί γιατί έχουμε τις συγκεκριμένες άμεσες βεβαιότητες που έχουμε, όταν τις έχουμε, και γιατί όχι κάποιες άλλες. Θα μας εξηγεί γιατί κάτι είναι διαισθητικά προφανές ενώ κάτι άλλο φαντάζει αδιανόητο. Θα μας εξηγεί πώς και γιατί παράγονται τα αντιλήμματα με τον τρόπο που τα αντιλαμβανόμαστε, πώς και γιατί προκύπτει ο ποιοτικός και ιδιωτικός χαρακτήρας των σκέψεων και των αισθήσεων. Θα μας εξηγεί πώς παράγονται οι πεποιθήσεις μας αναφορικά με την αντίληψή μας (τόσο οι σωστές όσο και οι λανθασμένες), ποια είναι η ενδοσκοπική λειτουργία, πώς παράγεται η βούληση, η πρόθεση, και ο υποκειμενικός χαρακτήρας των συγκινήσεων. Και τα λοιπά.

Με δυο λόγια, χρειαζόμαστε μια καλή και ολοκληρωμένη θεωρία για τη συνείδηση όπως τη χρειαζόμαστε και για όλα τα υπόλοιπα φαινόμενα, και για να κατασκευάσουμε μια τέτοια θεωρία χρειαζόμαστε μια βάση παρατηρήσεων τις οποίες θα πρέπει να περιγράφει η θεωρία. Η βάση των παρατηρήσεων, προφανώς και αναγκαστικά, θα πρέπει να προκύψει από τη φαινομενολογία, από την «εσωτερική» παρατήρηση των ψυχονοητικών φαινομένων, διότι η εξήγηση της συνείδησης θα πρέπει να περιγράφει ακριβώς αυτή την εσωτερική παρατήρηση. Το φαινόμενο της αυτοπαρατήρησης, αντί για μεθοδολογικό εργαλείο εξήγησης του νοητικού μας κόσμου από την οπτική γωνία του πρώτου προσώπου, θα είναι πηγή παρατηρήσεων που θα πρέπει να εξηγηθούν εξωτερικά, από την οπτική γωνία του τρίτου προσώπου.

Η λέξη φαινομενολογία χρησιμοποιείται εδώ με πιο χαλαρή έννοια από αυτή που της δίνουν οι φιλόσοφοι που ασχολούνται με το θέμα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρόκειται για εντελώς διαφορετικά πράγματα. Δεν αναφέρομαι στο φιλοσοφικό ρεύμα της φαινομενολογίας των Χούσερλ, Σαρτρ και Χάιντεγγερ και στις λεπτές αποχρώσεις του προ-συνειδητού, του υποκειμένου και της καθαρής ουσίας των πραγμάτων που πραγματεύεται. Άλλωστε δεν τα γνωρίζω αυτά τα πράγματα. Χρησιμοποιώ τον όρο «φαινομενολογία» όπως και οι περισσότεροι μη φιλόσοφοι σήμερα, τουλάχιστον στη γνωσιακή επιστήμη, για να αναφερθώ σε μια περιγραφή πρώτου προσώπου των συνειδητών καταστάσεων, των δεδομένων της εμπειρίας, όπως αυτά φαίνονται στο υποκείμενο της εμπειρίας. Με την έννοια αυτή, η λέξη «φαινομενολογία» δε σημαίνει περισσότερα από την πράξη και το περιεχόμενο της ψυχονοητικής αυτοπαρατήρησης.

Πώς φαντάζομαι την πρόοδο στο θέμα της συνείδησης; Αφενός χρειαζόμαστε ποσοτικά στοιχεία που να καταγράφουν σημαντικές πτυχές της ιδιωτικής υποκειμενικής εμπειρίας. Δηλαδή φαινομενολογικά δεδομένα παραγόμενα μέσα από έξυπνους και δημιουργικούς πειραματικούς σχεδιασμούς ώστε να είναι συγχρόνως αξιόπιστα και μετρήσιμα. Η πειραματική ψυχολογία εφαρμόζει εδώ και δεκαετίες αυτήν ακριβώς τη μέθοδο, και συλλέγει αξιόπιστα δημόσια παρατηρήσιμα, με τη μορφή χρόνων απόκρισης, επιλογών, εκφωνημάτων, και άλλων μετρήσεων. Τα παρατηρήσιμα αυτά βασίζονται σε ιδιωτικές, εσωτερικές, συχνά συνειδητές διεργασίες. Η αλλαγή, για να στοχεύσουμε ειδικά στη συνείδηση, θα πρέπει να είναι στην έμφαση του αντικειμένου, σχεδιάζοντας τις πειραματικές διαδικασίες, διατάξεις και οδηγίες ώστε μέσα από τις παρατηρήσιμες αποκρίσεις να αναδεικνύεται ο φαινόμενος χαρακτήρας των εμπειριών.

Τα πειραματικά αποτελέσματα θα πρέπει στη συνέχεια να συνταχθούν σε ένα επεξηγηματικό πλαίσιο που θα αφορά ρητά στο συνειδητό επίπεδο και θα το αντιμετωπίζει σαν μια ακόμα νοητική λειτουργία της βιολογικής μηχανής του νου. Τα θεωρητικά εργαλεία που διαθέτουμε, σημερινά και αυριανά, θα πρέπει να μας βοηθήσουν να κατασκευάσουμε μια καλή περιγραφή της συνειδητής λειτουργίας. Θα δώσουμε έτσι το βάρος που αρμόζει σε ιδιωτικές όψεις σημαντικών θεωρητικών κατασκευασμάτων που ήδη έχουμε και χρησιμοποιούμε, ενώ παριστάνουμε ότι αυτά δήθεν δεν αφορούν στη συνείδηση αλλά στον προσωπικό μας υπολογιστή.

Η επιστημονική μελέτη της συνείδησης πρέπει να ενταχθεί στη γνωσιακή επιστήμη όχι ως εξωτικό φρούτο, που είναι σήμερα, το οποίο δαγκώνει ο καθένας όπως του κατέβει, με βάση την ατομική του αυτοπαρατήρηση, χωρίς να νιώθει καμία ανάγκη αναφοράς σε πειραματικά δεδομένα. Η τρέχουσα υπόθεση εργασίας μας ότι ο νους είναι μια μηχανή κάποιου είδους, σίγουρα χωράει μια χαρά και τις λειτουργίες της συνείδησης όσο χωρά και όλες τις υπόλοιπες. Ο ρόλος της διαίσθησης, δηλαδή της άμεσης βέβαιης γνώσης για το νου μας είναι να παρέχει δεδομένα προς εξήγηση, στα πλαίσια της ίδιας γενικής υπόθεσης, και με τις ίδιες μεθόδους παραγωγής, ελέγχου και περιγραφής συστηματικών δεδομένων.

Όταν οι σχέσεις μεταξύ των παρατηρήσεων περιγραφούν με επάρκεια και συστηματικότα, τότε και μόνο τότε θα μπορούμε να αναρωτηθούμε αν τα έχουμε ήδη εξηγήσει όλα ή αν μένει και τίποτα άφατο, κάποιο επεξηγηματικό κενό που να απαιτεί διαφορετικές μεθόδους. Μέχρι τότε, εργαλεία υπάρχουν, ερωτήματα υπάρχουν, και το μόνο που μας απομένει είναι να βάλουμε τη διαίσθηση στη θέση της και να την αξιοποιήσουμε ως φαινόμενο προς εξήγηση και όχι ως πηγή εξηγήσεων.

Ο Θανάσης Πρωτόπαπας, είναι κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου / Ε.Κ. «Αθηνά». Πτυχιούχος Τμήματος Φυσικής Πανεπιστημίου Πατρών, κάτοχος μεταπτυχιακών τίτλων (MSc) μηχανικού και γνωσιακών επιστημών και διδάκτωρ γνωσιακών επιστημών Πανεπιστημίου Brown (ΗΠΑ).

πηγη