Ο Φρόιντ και οι Έλληνες: Οι κλασικές ρίζες της δυτικής ψυχολογίας

από Ben Shehadi

Φανταστείτε τον Φρόιντ στο κεφάλι σας. Εκκεντρικός και παθιασμένος με τη σεξουαλικότητα, η εμφάνιση του άνδρα ήταν εξίσου εμβληματική με τις ιδέες του. Είχε μια ασαφή λευκή γενειάδα και ένα ζευγάρι μαύρα στρογγυλά γυαλιά. Οι ασθενείς ξάπλωναν στον περίφημο καναπέ του paisley, ενώ ο Φρόιντ άκουγε και κάπνιζε τα πούρα του. Χιλιάδες αρχαιότητες διακοσμούσαν το αναγνωστήριό του, από αιγυπτιακά αντικείμενα μέχρι ελληνικά αγγεία.

Εξάλλου, όντας ο πατέρας της ψυχολογίας (ελληνικά για τη «μελέτη της ψυχής»), ο Φρόιντ εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμόαπό την ελληνορωμαϊκή κλασική παράδοση. Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, συχνά μιλάμε για τις ιδέες του Φρόιντ χρησιμοποιώντας τη γλώσσα των Κλασικών. Εδώ είναι μερικά από τα πιο σημαντικά παραδείγματα...

Έρως και Θάνατος

Ο Έρωτας και ο Θάνατος ήταν δύο ανθρώπινα ένστικτα, ένα για την αγάπη και ένα άλλο για το θάνατο, σύμφωνα με τη θεωρία κίνησης του Φρόιντ. Και οι δύο αυτές μυθολογικές μορφές προέρχονται από την ελληνική μυθολογία, δηλαδή τη Θεογονία του Ησιόδου.

Ο Έρωτας είναι ο διάσημος Έλληνας θεός της αγάπης. Τον βλέπουμε κάθε 14 Φεβρουαρίου στις κάρτες του Αγίου Βαλεντίνου: ένα φτερωτό, παχουλό αγόρι, που ρίχνει βέλη ρομαντικού πάθους (ευρύτερα γνωστό με το ρωμαϊκό του όνομα, Έρως). Ο Φρόιντ είχε εμμονή με το ρόλο της σεξουαλικότητας στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Χρησιμοποίησε αυτόν τον αρχαίο ελληνικό χαρακτήρα, έναν αρχέγονο θεό από τη Θεογονία του Ησιόδου, ως σύμβολο της ανθρώπινης επιθυμίας για ευχαρίστηση και σύνδεση με τους άλλους.

Ο Έρωτας εμφανίζεται σε αρκετούς ελληνορωμαϊκούς μύθους, με πιο γνωστό αυτόν με την Ψυχή. Ο «Έρως και η Ψυχή» εμφανίζεται στο έργο του δεύτερου αιώνα, Ο Χρυσός Κώλος, αλλά έχει ακόμη παλαιότερες ρίζες. Αυτός ο μύθος επηρέασε την αρχετυπική ψυχολογία του Carl Jung, ο οποίος τον ερμήνευσε ως έκφραση ασυνείδητης ρομαντικής έλξης.

Εκτός από την αγάπη, οι άνθρωποι υποκινούνται επίσης από τη λεγόμενη «ορμή θανάτου», μια ανθρώπινη τάση προς την αυτοκαταστροφή και την αυτοκτονία. Για να το αναπαραστήσει αυτό, ο Φρόιντ χρησιμοποίησε τη μυθική φιγούρα του Θανάτου, μιας αρχέγονης θεότητας θανάτου. Ο θάνατος περιγράφεται στη Θεογονία του Ησιόδου, μαζί με τον Ύπνο, ως «παιδιά της σκοτεινής νύχτας» με πνεύμα «ανελέητο σαν χαλκό» και «μισητό ακόμη και στους αθάνατους θεούς».

Οιδίποδας

Ο Οιδίπους Τύραννος είναι μια από τις πιο διάσημες τραγωδίες της κλασικής Αθήνας. Γραμμένο από τον Σοφοκλή το 429 π.Χ., αφηγείται την ιστορία του Οιδίποδα, του βασιλιά της Θήβας. Γεννημένος από τον Λάιο και τη σύζυγό του Ιοκάστη, ο κλασικός ήρωας εγκαταλείφθηκε ως βρέφος, λόγω μιας προφητείας ότι τελικά θα δολοφονούσε τον ίδιο του τον πατέρα.

Πανούκλα χτυπά τη Θήβα, αναγκάζοντας τους κατοίκους να απαντήσουν σε ένα αίνιγμα από ένα μυθικό τέρας που ονομάζεται Σφίγγα.

"Τι είναι το πλάσμα που περπατά με τέσσερα πόδια το πρωί, δύο πόδια το μεσημέρι και τρία το βράδυ;"

Ο Οιδίποδας, ένας έξυπνος άνθρωπος, δίνει σωστά την απάντηση: ένας άνθρωπος, όπως ένα μωρό σέρνεται στα τέσσερα προς την αρχή της ζωής και ένας ηλικιωμένος περπατά με ένα μπαστούνι (που λειτουργεί ως τρίτο πόδι) προς το τέλος της ζωής.

Κληρονομώντας το θρόνο της Θήβας, ο Οιδίποδας αρχίζει να αμφισβητεί την καταγωγή του. Προς μεγάλη του φρίκη, ο Οιδίποδας μαθαίνει ότι είχε δολοφονήσει άθελά του τον βιολογικό του πατέρα στο δρόμο προς τη Θήβα και τώρα ήταν παντρεμένος με την ίδια του τη μητέρα! Συγκλονιστικά, το έργο τελειώνει με την εντυπωσιακή σκηνή ενός ματωμένου Οιδίποδα, ο οποίος βγάζει τα μάτια του από τύψεις.

Ο τυφλός Οιδίποδας εγκωμιάζει τα παιδιά του στους θεούς της Bénigne Gagneraux (1784)

Ο Φρόιντ γοητεύτηκε από τον μύθο του Οιδίποδα, ο οποίος τον είδε ως μια ασυνείδητη επιθυμία - εκπλήρωση σεξουαλικών επιθυμιών για τη μητέρα του. Αυτό το ονόμασε «οιδιπόδειο σύμπλεγμα».

Νάρκισσος

Το 1914, ο Σίγκμουντ Φρόιντ εισήγαγε τη λέξη «ναρκισσισμός» στη δυτική κουλτούρα. Το όνομα προέρχεται από το μύθο του Νάρκισσου, όπως αναφέρεται στις Μεταμορφώσεις του Οβιδίου. Σύμφωνα με την ιστορία του Οβιδίου, υπήρχε κάποτε ένας όμορφος νεαρός άνδρας που ονομαζόταν Νάρκισσος, ο οποίος απέρριψε αλαζονικά τις ρομαντικές προτάσεις όλων των γυναικών εραστών. Όταν απέρριψε τη νύμφη Ηχώ, τον καταράστηκε ενώπιον των θεών. Ως τιμωρία, ο εγωκεντρικός Νάρκισσος ερωτεύτηκε τη δική του αντανάκλαση σε μια λίμνη νερού, προκαλώντας τον πνιγμό. Ο Φρόιντ και οι οπαδοί του, όπως ο Άλφρεντ Άντλερ και η Κάρεν Χόρνεϊ, επικαλέστηκαν τον μύθο ως σύμβολο υπερβολικής, παθολογικής αγάπης για τον εαυτό τους.

Λεπτομέρεια από το Echo and Narcissus του John William Waterhouse (1903)

Κατά ειρωνικό τρόπο, τέτοιοι αλαζονικοί άνθρωποι συχνά «ενεργούν» τα συναισθήματα κατωτερότητάς τους, προσπαθώντας να αντισταθμίσουν τις δικές τους αντιληπτές αδυναμίες και ελλείψεις. Αυτό μπορεί να προκληθεί από πολλά πράγματα, όπως η κακή γονική μέριμνα ή ο εκφοβισμός στο σχολείο. Παρ 'όλα αυτά, η εικόνα του Νάρκισσου να κοιτάζει τον εαυτό του παραμένει μια ισχυρή στενογραφία για αυτό το περίπλοκο φαινόμενο.

Απόλλωνας και Διόνυσος

Το «Απολλώνιο και Διονυσιακό» είναι μια κοινή διχοτόμηση που χρησιμοποιείται στη δυτική φιλοσοφία και λογοτεχνία, η οποία αντιπροσωπεύει τη διαίρεση μεταξύ ανθρώπινης λογικής και ασυνείδητου ενστίκτου.

Η ίδια η διχοτόμηση προέρχεται από τη Γέννηση της τραγωδίας του Νίτσε, γραμμένη το 1872. Για τον Νίτσε, η κλασική αθηναϊκή τραγωδία ήταν ένας τρόπος για τους Έλληνες να αντιμετωπίσουν τα δεινά της ζωής. Η ελληνική παράδοση παρήγαγε δύο αντίθετα ιδανικά – τον Απόλλωνα και τον Διόνυσο – τα οποία αντιπροσωπεύουν δύο εναλλακτικές απαντήσεις στο υπαρξιακό πρόβλημα του πόνου.

Στην ερμηνεία του Νίτσε, ο Απόλλωνας αντιπροσωπεύει τον πολιτισμό στο σύνολό του: τις αξίες της αρμονίας, της τάξης και της λογικής. Ο Διόνυσος αντιπροσωπεύει το αντίθετο του πολιτισμού: ένα σύνολο άτακτων αξιών, που χαρακτηρίζεται από χάος, ατομικότητα, έλλειψη αναστολής, έκσταση και συναίσθημα.

Επιδιώκοντας να επαναπροσδιορίσει τη δυτική ηθική, ο Νίτσε υποστήριξε την επιστροφή σε μια προχριστιανική «κυρίαρχη ηθική», στην οποία οι ισχυροί κυριαρχούσαν ελεύθερα στους αδύναμους. Ο Διόνυσος ήταν, για τον Νίτσε, σύμβολο μιας προκλητικά αισιόδοξης στάσης επιβεβαίωσης της ζωής – χωρίς περιορισμούς από την παραδοσιακή θρησκεία ή ηθική.

Στη φροϋδική ψυχολογία, ο Απόλλωνας και ο Διόνυσος κατανοούνται με παρόμοιο τρόπο. Ο Απόλλωνας αντιπροσωπεύει τη λογική, τη λογική και το συνειδητό ανθρώπινο μυαλό: είναι το εγώ. Ο Διόνυσος, αντίθετα, αντιπροσωπεύει την απόλυτη ελευθερία και την έλλειψη κοινωνικής αναστολής: είναι ο Έλληνας θεός του κρασιού, των γυναικών και του τραγουδιού, η φροϋδική ταυτότητα.

«Ο Διόνυσος είναι η ενέργεια που θρυμματίζεται, προκειμένου να φέρει στο προσκήνιο», εξήγησε ο Joseph Campbell. Ο Campbell, ένας καθηγητής λογοτεχνίας επηρεασμένος από την ψυχολογία του Jung, έγραψε το The Hero with a Thousand Faces (1949), το οποίο ενέπνευσε τη σειρά Star Wars. Κατά την άποψη του Campbell, η ελληνική ανθρωπιστική παράδοση αγκάλιασε τόσο τον Απόλλωνα όσο και τον Διόνυσο ως συμπληρωματικές πτυχές μιας υγιούς ανθρώπινης ψυχής.

Η ελληνική μυθολογία παραμένει η πιο διαρκής κληρονομιά της κλασικής αρχαιότητας και δεν αποτελεί έκπληξη το γιατί. Μέσα από τις βαθιά ηχηρές εικόνες και ιστορίες τους, οι Έλληνες έθεσαν τα θεμέλια της σύγχρονης δυτικής ψυχιατρικής. Από τους Έλληνες, όπως ερμηνεύονται από τον Φρόιντ, έχουμε ασυνείδητα κληρονομήσει τις σύγχρονες δυτικές ιδέες μας για τη ζωή και το θάνατο, την αγάπη και τη σεξουαλικότητα, το πάθος και την προσωπικότητα.

Διαβάζοντας αυτές τις αρχαίες ιστορίες, μαθαίνουμε πολλά για την ανθρώπινη συμπεριφορά, όπως οι επιπτώσεις του παιδικού τραύματος, το κίνητρο για οικειότητα και ο φόβος του θανάτου. Αντιπροσωπεύουν την πρώτη προσπάθεια των δυτικών στοχαστών να εξηγήσουν ορθολογικά και να κατανοήσουν την ανθρώπινη συνείδηση, συμπεριλαμβανομένων των θεωριών της προσωπικότητας και της ψυχικής ασθένειας.

Είτε πρόκειται για τον ερωτισμό του βέλους του Έρωτα, τη διεστραμμένη υπερηφάνεια του Νάρκισσου ή τη δυσλειτουργική οικογενειακή δυναμική του Οιδίποδα, η ελληνική μυθολογία συνεχίζει να προσφέρει μοναδικές γνώσεις για την ανθρώπινη ψυχολογία.

Archive - Hot History

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων

Αποδομώντας τους Αποδομητές ΜΕΡΟΣ Β΄-- Φρόιντ, δάσκαλος της υποψίας - Roberto Pecchioli

 Roberto Pecchioli

Μετά την καρτεσιανή ρήξη, τη διάσπαση μεταξύ σκέψης και ύλης (res cogitans και res extensa), το οικοδόμημα της γνώσης φαινόταν αγκυροβολημένο σε μια αμφιβολία που έγινε μια νέα πηγή βεβαιότητας με την επιστημονική έννοια. Μετά ήρθαν οι «δάσκαλοι της καχυποψίας», ο Μαρξ, ο Νίτσε και ο Φρόιντ, και η συνείδηση αμφισβητήθηκε επίσης. Αυτό υποστηρίζει ο φιλόσοφος Paul Ricoeur: οι τρεις τους έχουν θέσει σε κίνδυνο την εμπιστοσύνη στη συνείδηση, για τον Μαρξ υποταγμένο στην κοινωνική ύπαρξη, για τον Νίτσε χτυπημένο από τη θέληση για εξουσία, σύμφωνα με τον Φρόιντ που κυριαρχείται από το ασυνείδητο. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ (1856-1939), ένας Βιεννέζος Εβραίος, είναι μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του δυτικού πολιτισμού του εικοστού αιώνα. Ήταν ο εφευρέτης της ψυχανάλυσης, μιας γενικής θεωρίας του ανθρώπου που διασχίζει τη νευρολογία, την ψυχολογία, την ψυχιατρική και τη φιλοσοφία και έχει επηρεάσει αποφασιστικά τις δυτικές κοινωνίες. Οι θεωρίες του είχαν τεράστιο αντίκτυπο σε όλους τους τομείς του πολιτισμού, από την ψυχολογία έως την τέχνη και τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, την ανθρωπολογική έρευνα (Malinowski, Kardiner, Margaret Mead) και το γενικό όραμα του ανθρώπου.

Ένας γιατρός που ενδιαφερόταν για τους μηχανισμούς της ψυχής, εκπαιδευμένος από τους φωστήρες της εποχής, ήταν παθιασμένος με τις βιβλικές μελέτες στα νιάτα του, αλλά σύντομα έγινε άθεος, θεωρώντας κάθε θρησκεία και το συναίσθημα που προέρχεται από αυτήν μια μαζική νεύρωση (Το μέλλον μιας ψευδαίσθησης). Παρ 'όλα αυτά, παρέμεινε βαθιά συνδεδεμένος με τον εβραϊκό πολιτισμό καταγωγής. Μυήθηκε στον Ελευθεροτεκτονισμό, προσχωρώντας στην B'nai B'rith, τη διεθνή στοά που προοριζόταν για τους Ισραηλίτες. Ψυχανάλυση είναι ο όρος που περιγράφει μια διαδικασία διερεύνησης ψυχικών διεργασιών απρόσιτων στη συνείδηση και μια θεραπευτική μέθοδο για τη θεραπεία των νευρώσεων. Η πιο σημαντική συμβολή του Φρόιντ στη σύγχρονη σκέψη είναι η επεξεργασία της έννοιας του ασυνείδητου. Μεγάλο μέρος της νευρολογίας της εποχής του ήταν ήδη πεπεισμένο για την ύπαρξη του ασυνείδητου. Η ιδέα ήταν επαναστατική στο ότι έδειξε ότι η επίγνωση (ή συνείδηση) βρίσκεται στα διάφορα στρώματα του εγκεφάλου και ότι υπάρχουν σκέψεις που δεν είναι άμεσα διαθέσιμες καθώς βρίσκονται «κάτω από την επιφάνεια». Ήδη από το 1890, ο πραγματιστής φιλόσοφος και λειτουργικός ψυχολόγος William James εξέτασε διάφορους ορισμούς του ασυνείδητου και του υποσυνείδητου από φιλοσόφους όπως ο Schopenhauer και ο Hartmann και ψυχολόγους και νευρολόγους (Pierre Janet και Alfred Binet). Για να μην αναφέρουμε τις διαισθήσεις που χρονολογούνται από την κλασική ελληνική σκέψη και τον Θωμά Ακινάτη. Ωστόσο, ήταν ο Φρόιντ που κατασκεύασε μια γενική ερμηνεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των θεμελίων με βάση το ασυνείδητο.

Πρόκειται για μια επιστημονική-φιλοσοφική θεωρία – εν πολλοίς αναπόδεικτη με τα επιστημολογικά κριτήρια της επιστήμης – επηρεασμένη από τη συμβολική ερμηνεία των ονείρων, σύμφωνα με την οποία οι ασυνείδητες (και επομένως ανεξέλεγκτες) ψυχικές διεργασίες ασκούν καθοριστικές επιδράσεις στη σκέψη και τη συμπεριφορά. Το ασυνείδητο γίνεται ο βασιλιάς του homo sapiens, το κέντρο της συμβολικής αναπαράστασης των πραγματικών διαδικασιών. Στην ουσία, η ιδέα της ελεύθερης βούλησης, της προσωπικής ευθύνης, ακυρώνεται, τοποθετώντας τα κίνητρα των πράξεών μας στο χαμηλότερο επίπεδο της ψυχής. Μια βόμβα στη γενική αντίληψη του ανθρώπου, σε συνδυασμό με την πιο απόλυτη υποτίμηση των περιπτώσεων του πνεύματος. Όπως επεσήμανε ο Paul Ricoeur, ο Φρόιντ προσχώρησε στο επιστημονικό και μηχανιστικό όραμα: στην ψυχανάλυση, ο άνθρωπος είναι παρόμοιος με μια μηχανή που καθοδηγείται από ένστικτα (ιδιαίτερα από τη σεξουαλική λίμπιντο), ένας φυλακισμένος των χαμηλότερων κινήτρων, επομένως όχι ελεύθερος, ουσιαστικά ανεύθυνος για τις πράξεις του. Περισσότερο από το ζώο, στο οποίο τα ένστικτα του είδους καθορίζουν μια ασφαλή συμπεριφορά που στοχεύει στην ικανοποίηση των καθημερινών αναγκών και της επιτακτικής ανάγκης αναπαραγωγής.

Η ψυχανάλυση γίνεται ισχυρό στοιχείο αποδόμησης ολόκληρου του μηχανισμού του δυτικού πολιτισμού με τεράστιες κοινωνικές, ανθρωπολογικές, οντολογικές ακόμη και νομικές επιπτώσεις. Ο φιλόσοφος της επιστήμης Karl Popper μέτρησε την ψυχανάλυση μεταξύ των μη επιστημονικών κλάδων επειδή είναι αδύνατο να υποβληθεί στην κρίση της πλάνης. Ένας άλλος Αυστριακός, ο θετικιστής Βιτγκενστάιν, υποστήριξε ότι η ψυχανάλυση ήταν «μια μυθολογία που έχει μεγάλη δύναμη», επικρίνοντας πάνω απ 'όλα τη διαδικασία της ελεύθερης συσχέτισης ιδεών, σκοτεινή «επειδή ο Φρόιντ δεν διευκρινίζει ποτέ πώς μπορούμε να ξέρουμε πού να σταματήσουμε, πού η λύση είναι σωστή». Όσον αφορά τη διαψευσιμότητα, δηλαδή την πιθανότητα ότι μια δήλωση που διαψεύδεται από την επιστημονική μέθοδο θα γκρεμίσει ολόκληρο το οικοδόμημα, οι φροϋδικοί αντιτείνουν ότι ο θεμελιώδης πυλώνας της ψυχανάλυσης είναι το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Αναμφίβολα δεν πρόκειται για μαγική σκέψη, αλλά δεν μπορεί να γενικευτεί μέχρι του σημείου να την τοποθετήσει στο θεμέλιο μιας ολόκληρης θεωρίας του ανθρώπου, ειδικά αφού ο Φρόιντ την παρατήρησε αναλύοντας ένα μόνο θέμα, τον μικρό Hans, γιο ενός από τους μαθητές του που έδειξε ένα νοσηρό ενδιαφέρον για τα γεννητικά του όργανα.

Το παιδί εξέφρασε φοβία προς τα άλογα και εχθρότητα προς τον πατέρα του. Κατά τη γέννηση της μικρής αδελφής του παρατήρησε αμέσως την απουσία του πέους. Άρχισε να πιστεύει ότι το σεξουαλικό όργανο ήταν ανάλογο με την ηλικία και ότι η αδελφή της θα μεγάλωνε αργότερα. Ο Φρόιντ εντόπισε ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας του μικρού Χανς προς τον πατέρα του και τον φόβο ότι η μητέρα του θα προτιμούσε τον πατέρα του επειδή είχε μεγαλύτερο γεννητικό όργανο από το δικό του, τον ίδιο λόγο για τον οποίο ήταν ασυνείδητα τρομοκρατημένος από τα άλογα. Αυτή η συμπεριφορά θα έδειχνε τον αγώνα του παιδιού για κατοχή της μητέρας και το σύμπλεγμα ευνουχισμού, τον φόβο του ευνουχισμού από τον γονέα του ίδιου φύλου. Τα κορίτσια θα υποφέρουν από φθόνο πέους στη φάση της μετάβασης από την προσκόλληση στον ανταγωνισμό με τη μητέρα για την προσοχή και την αγάπη του πατέρα. Όταν έγινε ενήλικας, ο Hans διάβασε την τεκμηρίωση της υπόθεσής του: δεν αναγνώρισε καθόλου τον εαυτό του σε αυτό, όλα του φαίνονταν ξένα και άγνωστα. Η απάντηση είναι εύκολη, εμπιστευμένη στην πρωτοκαθεδρία του ασυνείδητου. Όσον αφορά τον φθόνο του πέους, είναι ενδιαφέρουσα η αντίθετη θεωρία της ανθρωπολόγου Ida Magli, η οποία υπέθεσε τον ανδρικό φθόνο του κόλπου για τη μυστηριώδη γυναικεία δύναμη να δώσει ζωή.

Ο Φρόιντ υποστήριξε ότι η ψυχή έχει τρία συστατικά: το id, το εγώ και το υπερεγώ Το id κυριαρχεί στο ασυνείδητο και είναι η διαδικασία ταυτοποίησης-ικανοποίησης των πρωτόγονων αναγκών. Αποτελεί το ασυνείδητο, λιμπιντικό στοιχείο που δεν γνωρίζει ούτε άρνηση ούτε αντίφαση. Το υπερεγώ αντιπροσωπεύει τη συνείδηση και αντιπαραθέτει την ταυτότητα με την ηθική και την ηθική, τη νοητική δομή στην οποία βασίζεται το εσωτερικευμένο εκπαιδευτικό περιβάλλον, τα ιδανικά του εγώ, τους ρόλους και τα οράματα του κόσμου, τη γνώση, την ηθική, την ηθική. Το εγώ στέκεται ανάμεσα στο id και το υπερεγώ για να εξισορροπήσει τις περιπτώσεις ικανοποίησης των ενστικτωδών, πρωτόγονων αναγκών και των αντίθετων πιέσεων που απορρέουν από ηθικές και δεοντολογικές πεποιθήσεις. Είναι πολύ εύκολο να θυμηθούμε ότι αν εκατομμύρια εγώ έχουν καθορίσει το υπερεγώ, αυτό σημαίνει ότι ψυχικές περιπτώσεις ενός υψηλότερου επιπέδου λειτουργούν στον άνθρωπο και ότι η συνείδηση έχει μια ηθική και κοινοτική ουσία που παράγει το «εμείς», δηλαδή ελεύθερη προσκόλληση στην κοινωνία και τις αρχές της.

Σύμφωνα με τον Φρόιντ, τα ανθρώπινα όντα καθοδηγούνται από δύο ορμές (μια έννοια παρόμοια με εκείνη των ενστίκτων): τη λίμπιντο ή την αρχή της ευχαρίστησης, την ορμή της ζωής (lustprinzip ή Eros) και την ορμή θανάτου (todestrieb ή Thànatos). Η λίμπιντο περιλαμβάνει τη δημιουργικότητα και τα ένστικτα, ενώ η κίνηση θανάτου θα ήταν μια έμφυτη επιθυμία που στοχεύει στη δημιουργία μιας κατάστασης ηρεμίας ή ανυπαρξίας, ένα είδος νιρβάνας. Όταν οι ορμές και η λιμπιντική ενέργεια παραμένουν σταθερές στο ασυνείδητο, δημιουργούν νεύρωση και ψύχωση. Τα ανθρώπινα όντα για ψυχανάλυση γεννιούνται «πολυμορφικά διεστραμμένα» και αναπτύσσονται μέσα από διαφορετικά στάδια: τη στοματική φάση, την ευχαρίστηση του νεογέννητου στο θηλασμό, την πρωκτική φάση, την ευχαρίστηση του παιδιού στον έλεγχο της αφόδευσης και τη γεννητική ή φαλλική φάση, στην οποία το παιδί ταυτίζεται με τον γονέα του αντίθετου φύλου, ενώ ο γονέας του ίδιου φύλου θεωρείται αντίπαλος (σύμπλεγμα Οιδίποδα ή Ηλέκτρα).

Αν το οιδιπόδειο σύμπλεγμα (ο μυθολογικός χαρακτήρας που άθελά του παντρεύτηκε τη μητέρα του και τυφλώθηκε από τη φρίκη της αιμομιξίας) είναι το επιστύλιο της θεωρητικής κατασκευής και το λιμπιντικό και καταστροφικό οδηγεί το θεμέλιο της ψυχής, ένα πολύ φτωχό πλάσμα είναι ο homo sapiens, του οποίου όχι μόνο κάθε πνευματική ή υπερβατική ένταση (οι μέγιστες νευρώσεις) αλλά και η τάση προς την αριστεία αρνείται, Η ικανότητα να θυσιάζεται κανείς για τους άλλους, να διευρύνει το βλέμμα και τη λογική του με όρους που δεν είναι άμεσοι και όχι υποκειμενικοί. Αν υπάρχει το Υπερεγώ που είναι το αποτέλεσμα της κοινωνίας, των κανόνων της και, με μια ευρεία έννοια, της ηθικής, το ανθρώπινο πλάσμα δεν συγκινείται αποκλειστικά από τις ορμές για τις οποίες μιλάει ο Φρόιντ.

Η ψυχαναλυτική σχολή του ξεκίνησε με τακτικές συναντήσεις που συγκέντρωναν οπαδούς που σύντομα σημαδεύονταν από προσωπικά προβλήματα και αιματηρές αντιπαλότητες. Η τύχη της ψυχανάλυσης εκδηλώθηκε ξεκινώντας με ένα ταξίδι του Φρόιντ στις ΗΠΑ το 1909. Από τότε, η θεωρία έχει εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά, ανάμεσα σε διαφωνίες, ρήξεις – η πιο εντυπωσιακή με τον Carl Gustav Jung – ξεχωριστές σχολές και ερμηνείες. Το κύριο πεδίο ενδιαφέροντος του Φρόιντ ήταν η νεύρωση, η αγάπη που συνδέεται με την ταλαιπωρία του νευρικού συστήματος που δεν προκαλείται από ανατομικές αλλοιώσεις και δεν συνδέεται με ψυχοπαθολογικά φαινόμενα. Η ψυχαναλυτική απάντηση αναφέρεται σε μεγάλο βαθμό σε ανεπίλυτες συγκρούσεις σεξουαλικής φύσης. Ο στόχος της ψυχαναλυτικής θεραπείας του Φρόιντ ήταν να προκαλέσει τις καταπιεσμένες/καταπιεσμένες σκέψεις στη συνειδητή κατάσταση, να ενισχύσει το Εγώ. Για να φέρει τις ασυνείδητες σκέψεις στο επίπεδο της συνείδησης, η μέθοδος περιλαμβάνει συνεδρίες στις οποίες ο ασθενής καλείται να κάνει ελεύθερους συνειρμούς ξεκινώντας από τα όνειρά του. Μέσω της ψυχανάλυσης, ο Φρόιντ πρότεινε μια ανθρωπολογία στην οποία το υποκείμενο δεν θεωρείται ορθολογικό ον, αλλά μια οντότητα που χαρακτηρίζεται από ένα κυρίως ενστικτώδες χάρισμα που προέρχεται από σεξουαλικές και καταστροφικές κινήσεις.

Από θεραπευτική άποψη, υπήρξαν πολλές επικρίσεις. Για τον συγγραφέα Karl Kraus, η ψυχανάλυση είναι η ασθένεια για την οποία πιστεύει ότι είναι η θεραπεία. Ο ίδιος ο Φρόιντ γνώριζε ότι είχε ιδρύσει μια νέα ανθρωπολογική θεωρία (αρνητική, βασικά μηδενιστική) αναγνωρίζοντας ότι «η σημασία της ψυχανάλυσης ως επιστήμης του ασυνείδητου υπερβαίνει κατά πολύ τη θεραπευτική της σημασία». Αυτό είναι σαφές με μελέτες σχετικά με τον τοτεμισμό. Για τον Φρόιντ, το τοτέμ – η πραγματική ή συμβολική αναπαράσταση που δεσμεύει ένα υποκείμενο ή μια κοινωνική ομάδα σε μια ιδιαίτερη σχέση – αντανακλά την κωδικοποίηση του οιδιπόδειου συμπλέγματος, τη μνήμη μιας προγονικής πατροκτονίας για την οποία κάθε άνθρωπος θα διατηρούσε μια αίσθηση ενοχής. Στη φροϋδική ανθρωπολογία, το ανθρώπινο είδος δεν είναι μόνο αιχμάλωτος αυτού του «προπατορικού αμαρτήματος», αλλά δεν είναι πλέον ένα λογικό υποκείμενο. Η αναπαράσταση της πατροκτονίας εκφράζει την επίθεση εναντίον κάθε πατρότητας, από τον Θεό – τον αιώνιο πατέρα – μέχρι τον γονέα, τον φυσικό πατέρα, μέχρι το νόμο και την ηθική, τελικά τη νίκη της ταυτότητας και τη δολοφονία ενός άλλου πατέρα/δικαστή, του υπερεγώ. Με αυτόν τον τρόπο, το Εγώ και η Ταυτότητα καταλήγουν να συμπίπτουν με τα δραματικά αποτελέσματα που βιώνουμε στη μετανεωτερικότητα: την απουσία κανόνων, την αποκήρυξη των ορίων, την τυραννία της επιθυμίας. Ο ψυχαναλυτικός άνθρωπος πέφτει σε έναν λύκο πατροκτόνο, σκλάβο στις παρορμήσεις της ηδονής και της καταστροφής, οι αξίες του ανάγονται σε συμβάσεις που πρέπει να διαλυθούν. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, πιθανώς πέρα από τις δικές του προθέσεις, είναι ο πρώτος αληθινός αποδομητής του δυτικού πολιτισμού και της ανθρωπολογίας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.

Όνειρα: Συστροφή του μυαλού ή μάγος του ασυνείδητου

 

"The Running Time", μια ονειρική ελαιογραφία του Σαλβαδόρ Νταλί 1931

Από Hans-Jörg Müllenmeister

Τα όνειρα είναι σαν μυστηριώδεις αγγελιοφόροι από έναν άλλο κόσμο – φευγαλέες σκιές, γεννημένες στο σκοτάδι της νύχτας, που μας καταλαμβάνουν στο φως της ημέρας. Ακόμη και στην αρχαία Αίγυπτο, θεωρούνταν το κλειδί για τη σοφία, τους χρησμούς του μέλλοντος και τα σημάδια σε αβέβαιους καιρούς. Οι πολιτισμένοι λαοί της αρχαιότητας αναγνώρισαν το βαθύτερο νόημα των ονείρων και έκαναν καθήκον τους να σηκώσουν τα πέπλα τους.

Η αρχαιότητα παρήγαγε ακόμη και επαγγελματίες διερμηνείς ονείρων: ιερείς και σοφούς που ερμήνευαν τις εικόνες των ονείρων σαν κρυμμένο ψίθυρο από τα βάθη. Ο Έλληνας γιατρός Ιπποκράτης (460 έως 370 π.Χ.) αναγνώρισε στα νυχτερινά οράματα ένα εξαιρετικό διαγνωστικό βοήθημα – σαν το σώμα να αποκάλυπτε τα μυστικά των ασθενειών του ενώ κοιμόταν. Η σημερινή αναλυτική ψυχολογία έχει απομυθοποιήσει μεγάλο μέρος αυτής της μυστικιστικής μαγείας. Αρχέτυπα, σύμβολα και το συλλογικό ασυνείδητο προσγειώθηκαν από τη νηφάλια επιστήμη. Αλλά ένα πράγμα παραμένει μυστηριώδες: Γιατί ονειρευόμαστε; Τι κάνει τα όνειρα, ειδικά στα θηλαστικά, κεντρικό μέρος της εξελικτικής ιστορίας τους; Ίσως τα όνειρα να είναι κάτι περισσότερο από απλές αντανακλάσεις του νου. Θα μπορούσαν να είναι πρωτοπόροι μιας άγνωστης πραγματικότητας που υπερβαίνει τον χώρο και τον χρόνο; Ας ανιχνεύσουμε αυτή τη γοητεία κριτικά και ταυτόχρονα με περιέργεια. Είναι τα όνειρα απλώς νοητικές κατασκευές – ή αληθινοί μάγοι που φωτίζουν το ασυνείδητο;

Ερμηνεία ονείρου – Σίγκμουντ Φρόιντ (1856 έως 1939)

Ενώ οι αρχαίοι χρόνοι έβλεπαν συχνά τα προφητικά όνειρα ως προβλέψεις ασθένειας ή μοίρας, οι σύγχρονοι καιροί ανέτρεψαν αυτή την άποψη. Ο Σίγκμουντ Φρόιντ αναγνώρισε σε ένα όνειρο ένα παράθυρο στις πιο κρυφές γωνιές της ψυχής. Σύμφωνα με τη θεωρία του, τα όνειρα είναι μια έκφραση καταπιεσμένων επιθυμιών και συγκρούσεων που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν συνειδητά στην κατάσταση εγρήγορσης. Για τον Φρόιντ, τον ιδρυτή της ψυχανάλυσης, τα όνειρα ήταν ο βασιλικός δρόμος προς το ασυνείδητο – ένα κλειδί για τη θεραπεία της ψυχικής ασθένειας. Ο Φρόιντ πίστευε ότι τα όνειρα φέρνουν στο φως μυστικές επιθυμίες και συναισθήματα που καταπιέζονται κατά τη διάρκεια της ημέρας – είτε από φόβο είτε από σύγκρουση με τους κοινωνικούς κανόνες.

Οι σεξουαλικές επιθυμίες και οι βίαιες φαντασιώσεις είχαν ιδιαίτερη σημασία γι 'αυτόν. Μέσω του ελεύθερου συνειρμού, ο Φρόιντ προσπάθησε να αναλύσει το περιεχόμενο των ονείρων και να αποκρυπτογραφήσει το κρυμμένο νόημά του. Ωστόσο, το δικό του «φροϋδικό λάθος» – παραβλέποντας τον εθισμό του στα ναρκωτικά – παραμένει μια αξιοσημείωτη λεπτομέρεια της ιστορίας του. Σύμφωνα με τον Φρόιντ, τα όνειρα εκπληρώνουν ανάγκες χωρίς να χρειάζεται να τις ζήσουν στην πραγματικότητα. Τα συμβολικά όνειρα ήταν εξαιρετικά σημαντικά γι 'αυτόν: τα δωμάτια αντιπροσώπευαν τα "δωμάτια των γυναικών", η αναρρίχηση σκαλοπατιών συμβόλιζε σεξουαλικές φαντασιώσεις και το κερί έγινε σύμβολο του φαλλού. Αλλά ακόμη και στην εποχή του Φρόιντ, υπήρχαν συνάδελφοι που αμφισβήτησαν την ύπαρξη τέτοιων σαφών συμβόλων ονείρων. Σήμερα, αυτές οι θεωρίες δεν έχουν σημασία ούτε στην ψυχολογία ούτε στη σύγχρονη ψυχανάλυση.

Ερμηνεία των ονείρων – Carl Gustav Jung (1875 έως 1961)

Ο Carl Gustav Jung, μαθητής και αργότερα κριτικός του Σίγκμουντ Φρόιντ, ανέπτυξε τη δική του προσέγγιση στην ερμηνεία των ονείρων, η οποία διέφερε πολύ από τις έννοιες του Φρόιντ. Ενώ ο Φρόιντ έβλεπε τα όνειρα ως έκφραση προσωπικών και καταπιεσμένων συγκρούσεων, ο Γιουνγκ τα έβλεπε ως μια πολύ ευρύτερη, καθολική πτυχή. Για αυτόν, τα όνειρα δεν ήταν μόνο ένα παράθυρο στην ατομική ψυχή, αλλά και στο συλλογικό ασυνείδητο – μια βαθιά δεξαμενή αρχετυπικών εικόνων και συμβόλων που συνδέει όλους τους ανθρώπους. Ο Jung πίστευε ότι τα όνειρα είναι συχνά συμβολικά και έχουν καθολικά πρότυπα που υπερβαίνουν το προσωπικό επίπεδο. Αρχέτυπα όπως ο ήρωας, η μητέρα ή η σκιά εμφανίζονται στα όνειρα και αντικατοπτρίζουν βασικές ανθρώπινες εμπειρίες.

Σε αντίθεση με τον Φρόιντ, ο οποίος απέδωσε κυρίως τα σύμβολα των ονείρων σε σεξουαλικές ή επιθετικές παρορμήσεις, ο Γιουνγκ τόνισε την πνευματική και μεταμορφωτική δύναμη του κόσμου των ονείρων. Για τον Jung, τα όνειρα ήταν ένα μονοπάτι προς την εσωτερική ολοκλήρωση και την επιδίωξη της ολότητας – ένα είδος ασυνείδητου οδηγού για την προσωπική ανάπτυξη. Ενώ ο Φρόιντ ευνοούσε την τεχνική του ελεύθερου συνειρμού για την ερμηνεία των ονείρων, ο Γιουνγκ ευνοούσε μια βαθύτερη συμβολική ανάλυση. Είδε τα όνειρα ως γέφυρα μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου, ως εργαλείο αυτογνωσίας και ως μέσο κατανόησης ανεπίλυτων συγκρούσεων και εύρεσης δημιουργικών λύσεων. Οι δύο στοχαστές είχαν τις διαφορές τους, αλλά οι προσεγγίσεις τους στην ερμηνεία των ονείρων εξακολουθούν να διαμορφώνουν τη σύγχρονη ψυχολογία και ψυχανάλυση σήμερα. Ο Jung έφερε μια μυστικιστική και φιλοσοφική άποψη στην έρευνα των ονείρων, η οποία συμπλήρωσε τη μεθοδολογική και ψυχοδυναμική άποψη του Freud με συναρπαστικό τρόπο.

Η ερμηνεία των ονείρων σήμερα – Αναλυτική Ψυχοθεραπεία

Ακόμη και στη σημερινή αναλυτική ψυχοθεραπεία, η οποία βασίζεται στις αρχές της ψυχανάλυσης, η ερμηνεία των ονείρων παραμένει ένα πολύτιμο εργαλείο. Αν και τα όνειρα δεν έχουν πλέον την κεντρική θέση που είχαν στην εποχή του Φρόιντ, εξακολουθούν να θεωρούνται σημάδι για καταπιεσμένες συγκρούσεις και αποσυνδεδεμένες πτυχές της συνείδησης - και επομένως το κλειδί για την προέλευση των ψυχολογικών προβλημάτων. Τα όνειρα και οι αναφορές τους είναι σαν μαγικές πύλες στην υποκειμενική εμπειρία κατά τη διάρκεια του ύπνου, ένα σύμπαν αναμνήσεων και συναισθημάτων. Στη σύγχρονη έρευνα, ωστόσο, μιλάμε όλο και περισσότερο για «συνείδηση ονείρων». Το όνειρο διερευνάται σε δύο επίπεδα: βασική έρευνα και εφαρμοσμένη έρευνα.

Η βασική έρευνα ρωτά: "Πώς λειτουργεί η συνείδηση;" Τα όνειρα προσφέρουν ένα μοναδικό πεδίο πειραματισμού εδώ, επειδή επιτρέπουν στον εγκέφαλο να δημιουργήσει έναν κόσμο εμπειρίας – απαλλαγμένο από εξωτερικές επιρροές. Ιδιαίτερα τα διαυγή όνειρα ανοίγουν πρωτοποριακές δυνατότητες: Ο ονειροπόλος αποκτά επίγνωση του κόσμου των ονείρων του και μπορεί ακόμη και να αντιδράσει σε εξωτερικά ερεθίσματα. Αλλά τα όνειρα δεν είναι μόνο καθρέφτες αυτού που έχει βιωθεί, αλλά και σπίθες δημιουργικότητας. Το ερώτημα «Γιατί ονειρευόμαστε;» παραμένει ένα μυστήριο που ανοίγει την πόρτα σε εξελικτικές εικασίες.

Όνειρα – το κλειδί για ένα υγιές μυαλό

Τι συμβαίνει όταν το νυχτερινό θέατρο ύπνου χάνει την ισορροπία του λόγω διαταραχών; Το ροχαλητό και οι διακοπές της αναπνοής, όπως στην αποφρακτική άπνοια ύπνου, μπορούν να συντομεύσουν δραστικά τις φάσεις REM και βαθύ ύπνο. Ο κόσμος των ονείρων ξεθωριάζει – μια απώλεια που θα έπρεπε να μας ανησυχεί. Τα μυστικά των ονείρων παραμένουν συναρπαστικά μέχρι σήμερα. Είναι τα όνειρα απλώς ένα υποπροϊόν του ύπνου που εξυπηρετεί τη σωματική και ψυχική αναγέννηση; Ή είναι μάλλον ένα νυχτερινό εργαστήριο συναισθημάτων στο οποίο ο εγκέφαλός μας λειτουργεί μέσω συναισθηματικών εμπειριών και συγκρούσεων – μια θεραπεία στη σκιά του σκότους;

Αλλά τα όνειρα θα μπορούσαν να είναι κάτι πολύ περισσότερο: ο κρυπτογραφημένος αρχειοφύλακας του υποσυνείδητου μας, ο οποίος οργανώνει και ενισχύει τις μνήμες. Ίσως είναι ο αόρατος φύλακας που γυαλίζει το μυαλό μας με ακρίβεια ή ένα μυστικό στρατόπεδο εκπαίδευσης όπου προβάρουμε κινδύνους και ξεπερνάμε προκλήσεις. Για τα δημιουργικά μυαλά, τα όνειρα είναι συχνά μια πηγή έμπνευσης - ένα μαγικό εργαστήριο που φέρνει λύσεις και ιδέες στη ζωή. Απλά σκεφτείτε τα οράματα μεγάλων καλλιτεχνών και επιστημόνων που άλλαξαν τον κόσμο στα όνειρα. Είναι λοιπόν τα όνειρά μας η κρυμμένη ιδιοφυΐα του μυαλού μας;

Όνειρα: Ανεξάντλητες πηγές έμπνευσης

Τα όνειρα έχουν την εκπληκτική ικανότητα να διευρύνουν τα όρια της φαντασίας μας και να φέρνουν στο φως πρωτοποριακές ιδέες – ειδικά όταν βουτάμε βαθιά σε ένα θέμα. Δημιουργούν μια σύνδεση μεταξύ του υποσυνείδητου μυαλού μας και του κόσμου της δημιουργικής σκέψης, όπως αποδεικνύεται από τις συναρπαστικές ιστορίες οραματικών προσωπικοτήτων. Ο Friedrich August Kekulé, ο οποίος ανακάλυψε τη δομή του μορίου βενζολίου, ονειρεύτηκε ένα φίδι να δαγκώνει την ουρά του - ένα εντυπωσιακό σύμβολο που ενέπνευσε την επαναστατική ιδέα του για ένα δακτυλιοειδές μόριο. Ο Dmitri Mendeleev, ο δημιουργός του περιοδικού πίνακα, είχε την έμπνευση σε ένα όνειρο να τακτοποιήσει τα χημικά στοιχεία σύμφωνα με το ατομικό τους βάρος - μια λάμψη έμπνευσης που άλλαξε την επιστήμη.

Ο Niels Bohr βρήκε επίσης έμπνευση στα όνειρά του: η κοσμική αρμονία του ηλιακού συστήματος τον οδήγησε στην ιδέα των τροχιών ηλεκτρονίων γύρω από τον ατομικό πυρήνα. Ο James Watson, ένας από τους ανακαλύπτες της διπλής έλικας του DNA, ονειρευόταν παράλληλες σπείρες που τον οδήγησαν στην αποκρυπτογραφημένη δομή του DNA. Ο Elias Howe, ο εφευρέτης της ραπτομηχανής, οραματίστηκε μια αιχμή δόρατος με μια τρύπα σε ένα όνειρο και μετέφερε αυτό το όραμα στη βελόνα της ραπτομηχανής. Ακόμη και ο Σαλβαδόρ Νταλί σκόπιμα άντλησε από τα όνειρά του για να δημιουργήσει τα σουρεαλιστικά αριστουργήματά του - από τα περίφημα ρολόγια που λιώνουν στο "The Persistence of Memory" σε άλλες εμβληματικές δημιουργίες. Όλες αυτές οι ιστορίες αποδεικνύουν πόσο ισχυρά όνειρα μπορούν να απελευθερώσουν τη δημιουργικότητά μας – είναι μια γέφυρα προς ιδέες που αλλάζουν την πραγματικότητά μας.

Ζώα στην αγκαλιά του Μορφέα – μια ονειρική ιδέα;

Δεν μπορούμε να ρωτήσουμε τα ζώα ευθέως για τα όνειρά τους – δυστυχώς, δεν μιλούν «όνειρο». Παρ 'όλα αυτά, πολλές ενδείξεις δείχνουν ότι και αυτοί βυθίζονται σε άλλες καταστάσεις συνείδησης όταν ο κόσμος γύρω τους σιωπά. Τα θηλαστικά μοιράζονται παρόμοιες φάσεις ύπνου μαζί μας, στις οποίες ο εγκέφαλος φωτίζεται από εσωτερικές δραστηριότητες. Μύες που τρέμουν, βλέφαρα που φτερουγίζουν και μια καρδιά που χτυπά με νέους ρυθμούς – μοιάζει σαν να ξεκινούν ένα ταξίδι σε άγνωστους κόσμους. Η κατάσταση είναι διαφορετική με τα θαλάσσια θηλαστικά: τα δελφίνια και οι φάλαινες κοιμούνται μισοξύπνιοι. Ενώ το ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου είναι σε ηρεμία, το άλλο παραμένει ενεργό – ένα συναρπαστικό φαινόμενο που ονομάζεται μονοημισφαιρικό μοτίβο ύπνου. Αυτό τους επιτρέπει να αναπνέουν, να αποφεύγουν τον κίνδυνο και να εξακολουθούν να βιώνουν μια κατάσταση ηρεμίας. Οι φάσεις REM τους, οι οποίες συνήθως θεωρούνται «ονειροχρόνος» για τον άνθρωπο, συμβαίνουν μόνο για λίγο ή καθόλου. Πιθανώς, βυθίζονται σε άλλες διαστάσεις της δραστηριότητας της συνείδησης. Ακόμη και οι αράχνες μας εκπλήσσουν με συμπεριφορά ύπνου. Ορισμένα είδη συσπώνται, τεντώνουν τα πόδια τους ή κινούν τα μάτια τους – ένα είδος φάσης mini-REM. Το αν ονειρεύονται ή επιδιώκουν κάποια άλλη εσωτερική δραστηριότητα παραμένει άλυτο. Αλλά η ιδέα ότι οι αράχνες θα μπορούσαν να υφαίνουν τα δικά τους «νήματα ονείρων» κάνει τη φύση να φαίνεται ακόμα πιο μαγική.

Όνειρα: Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης του υποσυνείδητου

Περνάμε περίπου πέντε χρόνια της ζωής μας σε όνειρα – ακόμα κι αν δεν μπορούμε πάντα να τα θυμηθούμε το επόμενο πρωί. Για παράδειγμα, ονειρευόμαστε το ιπτάμενο όνειρο (ένδειξη δύναμης, ικανότητας, θετικής ψυχικής κατάστασης), το όνειρο εξετάσεων (φόβος αποτυχίας), το όνειρο πτώσης (υπαρξιακός φόβος) ή το γυμνό όνειρο (ντροπή, φόβος έκθεσης).

Εάν τα όνειρα έχουν βίαιο περιεχόμενο και αυτοί οι άνθρωποι συνεχίζουν να ονειρεύονται μια επίθεση που πρέπει να αποκρούσουν, αυτό μπορεί να υποδηλώνει μια νευροεκφυλιστική ασθένεια όπως η νόσος του Πάρκινσον, αλλά μπορεί να μην διαγνωστεί για δεκαετίες - ένα εκπληκτικό φαινόμενο, διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου REM. Βασικά, ισχύουν τα εξής: Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο εγκέφαλος δεν σβήνει απλά, αλλά συνεχίζει να είναι ενεργός. Ο τύπος δραστηριότητας διαφέρει από την κατάσταση εγρήγορσης: ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου κλείνουν τη δουλειά τους, ενώ άλλες ξεκινούν πραγματικά. Μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος είναι σημαντική για τη μνήμη. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η δραστηριότητα εκεί αλλάζει με τέτοιο τρόπο ώστε οι πληροφορίες που απορροφώνται κατά τη διάρκεια της ημέρας να επεξεργάζονται περαιτέρω και να μεταφέρονται σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου για αποθήκευση.

Τι καθορίζει τι ονειρευόμαστε;

Τα όνειρα είναι αισθησιακές εμπειρίες που είναι στενά συνυφασμένες με την καθημερινότητά μας. Όσο πιο φρέσκα είναι τα γεγονότα της ημέρας, τόσο πιο πιθανό είναι να βρουν το δρόμο τους στα όνειρά μας - αλλά συχνά με δημιουργική μεταμφίεση. Κάνοντάς το αυτό, αντανακλούν εξίσου συγκρούσεις και χαρούμενες εμπειρίες. Ο εγκέφαλος λειτουργεί με πλήρη ταχύτητα κατά τη διάρκεια της φάσης ύπνου REM, δημιουργώντας ένα χώρο για συναισθηματική επεξεργασία, εδραίωση μνήμης και δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Ακόμη και στα ζώα και τα έμβρυα, αυτές οι διαδικασίες είναι μετρήσιμες, γεγονός που υπογραμμίζει την παγκόσμια σημασία των ονείρων. Οι σύγχρονες προσεγγίσεις βλέπουν τα όνειρα ως ένα στάδιο επεξεργασίας αναμνήσεων και συναισθημάτων. Η νευροεπιστήμη προσφέρει συναρπαστικές γνώσεις: τα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα (EEGs) μετρούν την εγκεφαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του ύπνου, ειδικά κατά τη διάρκεια της φάσης REM, και δείχνουν πώς οι νευρικές διεργασίες διαμορφώνουν τα όνειρα.

Αυτά τα ευρήματα μας βοηθούν να αποκρυπτογραφήσουμε τη σχέση μεταξύ ύπνου, ψυχικής ευεξίας και λειτουργίας της συνείδησης. Στην ψυχοθεραπεία, τα όνειρα χρησιμεύουν ως καθρέφτης των ενδόμυχων συγκρούσεων, φόβων και επιθυμιών μας. Ορισμένες προσεγγίσεις ενθαρρύνουν τους πελάτες να προβληματιστούν δημιουργικά σχετικά με το περιεχόμενο των ονείρων, προκειμένου να προωθήσουν την προσωπική ανάπτυξη. Τα διαυγή όνειρα – η συνειδητή εμπειρία και ο έλεγχος των ονείρων – προσφέρουν επίσης πολλά υποσχόμενες ευκαιρίες για δημιουργικότητα και επίλυση προβλημάτων. Η έρευνα των ονείρων παραμένει ένας συνεχώς εξελισσόμενος κλάδος που μας διδάσκει πόσο αλληλένδετα είναι τα όνειρα με την ευημερία και την ψυχική μας υγεία.

«Πρωτο-όνειρα» στη μήτρα: Η προσχολική ηλικία του εγκεφάλου

Επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι τα έμβρυα περνούν από ορισμένα στάδια ύπνου στη μήτρα, συμπεριλαμβανομένου του ύπνου REM. Παρά την ακόμη ατελή ανάπτυξη του πρώιμου εγκεφάλου, δείχνει ήδη εντυπωσιακή νευρωνική δραστηριότητα – μια ένδειξη ενός είδους «πρωτο-ονείρου» (από την ελληνική: prôtos, «πρώτη»).

Αυτές οι πρώιμες φάσεις REM θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των νευρικών συνδέσεων και στην προετοιμασία του νευρικού συστήματος για τον κόσμο. Θα μπορούσε αυτό να είναι ένα είδος προκαταρκτικής άσκησης για την επεξεργασία των αρχικών αισθητηριακών εντυπώσεων, ακόμη και αν εξακολουθούν να είναι περιορισμένες; Είναι μια παιχνιδιάρικη προετοιμασία, παρόμοια με την προσχολική ηλικία, στην οποία τα παιδιά μαθαίνουν τα βασικά για μεταγενέστερες προκλήσεις; Ο εμβρυϊκός εγκέφαλος εκπαιδεύεται με στοιχειώδη τρόπο, για να το πω έτσι, για τις πιο σύνθετες δεξιότητες που θα χρειαστούν στο μέλλον.

Φαίνεται ότι η φύση προετοιμάζει συστηματικά το αγέννητο παιδί για το «δημοτικό σχολείο» της ζωής. Συχνά, το βαθύτερο νόημα των εξελικτικών μηχανισμών αποκαλύπτεται μόνο με την πάροδο του χρόνου. Τα όνειρα είναι ένα από εκείνα τα αρχαία φαινόμενα που υπάρχουν εδώ και εκατομμύρια χρόνια – πιθανώς ουσιαστικής σημασίας για τα έμβια όντα. Παρόλο που δεν κατανοούμε ακόμη πλήρως την ακριβή λειτουργία των ονείρων, υπάρχουν πολλά που υποδηλώνουν ότι είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την επιβίωση. Θα μπορούσε να μας συνδέσει με μια αρχαία, κοινή εμπειρία - μια εξελικτική κληρονομιά που είναι βαθιά ριζωμένη στη φύση μας.

Τα όνειρα του χθες είναι η ελπίδα του σήμερα και η αυριανή πραγματικότητα

Το συναρπαστικό – και ταυτόχρονα τρομακτικό – με τα όνειρά μας είναι ότι είναι μέχρι στιγμής τα τελευταία ανέγγιχτα «σκηνώματα» του μυαλού μας στα οποία είμαστε πραγματικά «ελεύθεροι». Αν αυτό το όριο σπάσει μια μέρα, θα αντιμετωπίσουμε μια ριζική μεταμόρφωση της αντίληψής μας για την ιδιωτική ζωή και την εσωτερική προστασία. Με την αυξανόμενη γνώση σχετικά με τους μηχανισμούς των ονείρων, υπάρχει ο κίνδυνος παράγοντες όπως οι υπηρεσίες πληροφοριών να προσπαθήσουν να επηρεάσουν ή ακόμα και να ανακρίνουν ανθρώπους στην κατάσταση των ονείρων - ένα σενάριο που παραβιάζει βαθιά όλες τις ηθικές αρχές.

Οι τεχνολογίες για τον έλεγχο των ονείρων και τη χειραγώγηση της συνείδησης βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο, αλλά η έρευνα σχετικά με τα διαυγή όνειρα ή τη στοχευμένη ανάκληση ονείρων δείχνει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη διαμόρφωση και την αποκρυπτογράφηση των ονείρων πιο συνειδητά. Ωστόσο, η ιστορία μας διδάσκει ότι η καινοτομία συχνά γίνεται μέσο εξουσίας σε λάθος χέρια – εις βάρος της ηθικής. Η σκέψη ότι μια μέρα θα κάνουμε τα όνειρα εντελώς χειραγωγήσιμα εγείρει έναν τρομακτικό αριθμό ζοφερών ερωτημάτων. Η ρήση του Γκαίτε «Ένας καλός άνθρωπος στη σκοτεινή του παρόρμηση, γνωρίζει καλά το σωστό μονοπάτι» μπορεί να ισχύει για πολλούς, αλλά για τους διαβόητους κακοποιούς παραμένει μια κενή ελπίδα.

Ωστόσο, τα όνειρά μας αξίζουν μεγαλύτερη εκτίμηση, επειδή αποτελούν μέρος της ζωής μας από τότε που αρχίσαμε να ονειρευόμαστε στη μήτρα – πολύ πριν αναλάβει ο νους. Αυτοί οι ονειρικοί κόσμοι, πέρα από τις συνειδητές σκέψεις, επεξεργάζονται τις εντυπώσεις και αφήνουν «ίχνη» από την ακούραστη δραστηριότητα του εγκεφάλου μας. Όταν ονειρευόμαστε, μπαίνουμε στις πιο κρυφές γωνιές του μυαλού μας και ανακαλύπτουμε μυστικά για τον εαυτό μας που ήταν προηγουμένως άγνωστα σε εμάς. Τέτοια όνειρα είναι ένα μοναδικό δώρο που μας δίνει ελπίδα, διορατικότητα και τη δύναμη να μετατρέψουμε τα οράματά μας σε πραγματικότητα.  https://www.anderweltonline.com/

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.

Όταν ο Αϊνστάιν και ο Φρόιντ συζήτησαν για τον πόλεμο…

 

Του Ζαφείρη Χατζηδήμου

Στην απέραντη θάλασσα της ανθρώπινης σκέψης, υπάρχουν στιγμές που δύο φάροι λάμπουν τόσο έντονα ώστε το φως τους τέμνεται, δημιουργώντας ένα μονοπάτι που οδηγεί βαθιά στις πιο μύχιες γωνιές της ύπαρξής μας. Μια τέτοια στιγμή υπήρξε η αλληλογραφία μεταξύ του Άλμπερτ Αϊνστάιν και του Σίγκμουντ Φρόιντ, όπου ο ένας, με τη φλόγα της επιστήμης και ο άλλος, με τη δάδα της ψυχανάλυσης, έσκυψαν πάνω από το ερώτημα που στοιχειώνει την ανθρωπότητα: γιατί, παρά την ευφυΐα, την πρόοδο και τη δυνατότητα κατανόησης, συνεχίζουμε να πολεμάμε;

Αυτός ο διάλογος δεν είναι απλώς μια ανταλλαγή ιδεών. Είναι μια διαδρομή στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής, εκεί όπου η λογική συναντά το ένστικτο, όπου η ελπίδα συγκρούεται με την απαισιοδοξία, όπου το φως του πολιτισμού παλεύει με το σκοτάδι της πρωτόγονης επιθετικότητας. Είναι η συνομιλία δύο κολοσσών που, από διαφορετικά μονοπάτια, αναζήτησαν τη λύση σε ένα πρόβλημα τόσο παλιό όσο και ο ίδιος ο άνθρωπος: την τάση του να καταστρέφει, ακόμη και όταν μπορεί να δημιουργήσει.

Η αλληλογραφία τους δεν είναι μια απλή αναζήτηση της αλήθειας, αλλά μια αναμέτρηση με την ίδια τη φύση της ανθρωπότητας. Μέσα από τα λόγια τους, ξεδιπλώνεται ένας κόσμος γεμάτος αντιφάσεις: το χάος και η τάξη, η δημιουργία και η καταστροφή, η επιθυμία για ειρήνη και η αδυναμία να απαλλαγούμε από την καταραμένη γοητεία του πολέμου. Ο Αϊνστάιν, με την πίστη του στην ορθολογική συνεργασία και ο Φρόιντ, με την αναγνώριση των αρχέγονων δυνάμεων που ελλοχεύουν μέσα μας, στήνουν μια σκηνή όπου ο ίδιος ο άνθρωπος καλείται να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη.

Αυτός ο πρόλογος είναι η είσοδος σε ένα διανοητικό ταξίδι που μας καλεί να συλλογιστούμε τη μοίρα μας. Η αλληλογραφία τους δεν είναι ένα ένα έργο που αναζητά εύκολες απαντήσεις, αλλά μια κραυγή που μας υπενθυμίζει ότι ο πόλεμος δεν είναι μόνο μια σύγκρουση όπλων, αλλά κυρίως μια σύγκρουση μέσα μας.
Και ίσως, εκεί, στα σκοτεινά βάθη της σκέψης και του συναισθήματος, να βρίσκεται η απάντηση που αναζητούμε αιώνες τώρα: όχι στην απόλυτη εξάλειψη της βίας, αλλά στη σταθερή επιλογή της ειρήνης, παρά την αδυσώπητη έλξη του πολέμου.

Γιατί Πόλεμος;

Το 1931, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν και ο Σίγκμουντ Φρόιντ συμμετείχαν σε μια ιστορική ανταλλαγή ιδεών γύρω από την αιτία και την αποτροπή του πολέμου. Η αλληλογραφία τους ήταν μέρος μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε η Κοινωνία των Εθνών, η προκάτοχος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και στόχευε στην προώθηση της ειρήνης μέσω της συνεργασίας διανοητών από διαφορετικά πεδία. Το αποτέλεσμα αυτής της επικοινωνίας αποτυπώθηκε σε ένα δοκίμιο με τίτλο «Γιατί Πόλεμος;» (Warum Krieg?), το οποίο αποτέλεσε σημαντικό έργο για την κατανόηση της φύσης της ανθρώπινης επιθετικότητας και των κοινωνικών συνθηκών που οδηγούν σε συγκρούσεις.

Ά. Αϊνστάιν: Η ελπίδα για λύσεις μέσω της λογικής

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, γνωστός όχι μόνο για την επιστημονική του ιδιοφυΐα αλλά και για την ανθρωπιστική του δράση, ξεκίνησε τη συζήτηση με τον Φρόιντ θέτοντας μια σειρά από θεμελιώδη ερωτήματα. Ο Αϊνστάιν, ως παθιασμένος ειρηνιστής, εξέφρασε την ανησυχία του για τη συνεχιζόμενη κυριαρχία της βίας στις ανθρώπινες σχέσεις και τις διεθνείς συγκρούσεις. Εντόπισε ως κύρια αιτία του πολέμου την ύπαρξη μικρών, ισχυρών ελίτ που εκμεταλλεύονται την επιθετικότητα των μαζών για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα. Αναρωτήθηκε αν η ανθρώπινη φύση είναι εγγενώς βίαιη ή αν υπάρχουν τρόποι να καλλιεργηθεί η συνεργασία και η ειρήνη μέσω της εκπαίδευσης και της λογικής.

Ο Αϊνστάιν τόνισε τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και της ύπαρξης υπερεθνικών οργανισμών που θα μπορούσαν να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές και να αποτρέπουν τις συγκρούσεις. Υποστήριξε ότι οι νόμοι και οι θεσμοί μπορούν να περιορίσουν την επιθετικότητα, αντικαθιστώντας την αναρχία του διεθνούς συστήματος με μια οργανωμένη μορφή επίλυσης διαφορών. Παρόλο που αναγνώριζε τις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης, πίστευε ότι η επιστήμη και η λογική μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία για την κατανόηση και την επίλυση των βαθύτερων αιτιών της βίας.

Σ. Φρόιντ: Ο πόλεμος ως έκφραση των ενστίκτων

Η απάντηση του Σίγκμουντ Φρόιντ, που έφτασε στο Αϊνστάιν λίγους μήνες αργότερα, εμβάθυνε στις ψυχολογικές ρίζες του πολέμου. Ο Φρόιντ εισήγαγε τις έννοιες των δύο θεμελιωδών ενστίκτων που, σύμφωνα με την ψυχαναλυτική του θεωρία, καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά: το ένστικτο της ζωής (Έρως) και το ένστικτο του θανάτου (Θάνατος). Το πρώτο αντιπροσωπεύει τη δύναμη της δημιουργίας, της αγάπης και της συνεργασίας, ενώ το δεύτερο εκφράζει την καταστροφική τάση που οδηγεί σε βία, αυτοκαταστροφή και πολέμους.

Η συζήτησή τους παραμένει επίκαιρη, γιατί ο πόλεμος δεν είναι ένα φαινόμενο του παρελθόντος, αλλά μια συνεχιζόμενη πρόκληση. Το ερώτημα του Αϊνστάιν, «Μπορούμε να απαλλαγούμε από τον πόλεμο;», δεν έχει ακόμη απαντηθεί

Ο Φρόιντ εξήγησε ότι ο πόλεμος είναι μια συλλογική έκφραση του ενστίκτου του θανάτου, που υποκινείται από τις κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες. Ενώ ο πολιτισμός επιδιώκει να ελέγξει και να περιορίσει την επιθετικότητα, η αδυναμία του να εξαλείψει τις βαθύτερες ενστικτώδεις τάσεις οδηγεί στην εκτόνωσή τους μέσω της οργανωμένης βίας. Ο πόλεμος, κατά τον Φρόιντ, δεν είναι μόνο ένα εργαλείο επιβολής ισχύος, αλλά και μια «απελευθέρωση» της καταπιεσμένης επιθετικότητας που συσσωρεύεται στις κοινωνίες.

Στην απάντησή του, ο Φρόιντ ήταν απαισιόδοξος σχετικά με τη δυνατότητα πλήρους εξάλειψης του πολέμου. Πίστευε, ωστόσο, ότι η καλλιέργεια του πολιτισμού, η εκπαίδευση και η ανάπτυξη κοινωνικών θεσμών μπορούν να περιορίσουν την ένταση και τη συχνότητα των συγκρούσεων. Η πρόοδος, κατά τη γνώμη του, έγκειται στη σταδιακή υποκατάσταση της βίας με τη λογική και την κατανόηση.

Επιθετικότητα και πολιτισμός

Και οι δύο διανοητές συμφώνησαν ότι η επιθετικότητα είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης φύσης, αλλά διέφεραν ως προς τις προσεγγίσεις τους για την αντιμετώπισή της. Ο Αϊνστάιν έδωσε έμφαση στην εξωτερική δομή – θεσμούς, νόμους και διεθνή συνεργασία – για τη μείωση της βίας, ενώ ο Φρόιντ εστίασε στις εσωτερικές δυνάμεις που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ο Φρόιντ προειδοποίησε ότι η ανθρώπινη ψυχή περιέχει μια εγγενή τάση προς την καταστροφή, η οποία μπορεί να περιοριστεί, αλλά όχι να εξαλειφθεί πλήρως.

Παρά τις διαφορετικές τους οπτικές και οι δύο αναγνώρισαν την κρίσιμη σημασία του πολιτισμού στη ρύθμιση της ανθρώπινης επιθετικότητας. Για τον Αϊνστάιν, ο πολιτισμός είναι η βάση για τη δημιουργία διεθνών θεσμών που θα αποτρέπουν τον πόλεμο. Για τον Φρόιντ, ο πολιτισμός λειτουργεί ως μηχανισμός καταπίεσης των ενστίκτων, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί τη συσσώρευση εντάσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε εκρήξεις βίας.

Ο αέναος αγώνας για ειρήνη

Η αλληλογραφία μεταξύ Αϊνστάιν και Φρόιντ είναι κάτι περισσότερο από μια ανταλλαγή απόψεων δύο κορυφαίων διανοητών. Είναι μια βαθιά εξερεύνηση της ανθρώπινης φύσης, μια συνομιλία ανάμεσα στη λογική και το ένστικτο, στην επιστήμη και την ψυχανάλυση, στη φιλοδοξία για πρόοδο και στην αναγνώριση των σκοτεινών δυνάμεων που μας καθορίζουν. Αντανακλά τον αέναο αγώνα του ανθρώπου να κατανοήσει και να δαμάσει την καταστροφική του τάση, να υπερβεί τα όρια της ίδιας του της ύπαρξης και να χτίσει έναν κόσμο όπου η ειρήνη δεν θα είναι ένα εύθραυστο διάλειμμα, αλλά ο ακρογωνιαίος λίθος του πολιτισμού.

Ο Αϊνστάιν, με τη ματιά του στραμμένη στα άστρα και το όραμά του για έναν κόσμο ενωμένο από τη δύναμη της λογικής και ο Φρόιντ, βυθισμένος στα σκοτεινά βάθη της ανθρώπινης ψυχής, προσέφεραν δύο διακριτές αλλά συμπληρωματικές προοπτικές.

Μαζί, κατέγραψαν την τραγωδία της ανθρώπινης κατάστασης: το γεγονός ότι, αν και ικανοί για ασύλληπτη πρόοδο και δημιουργία, συχνά βρισκόμαστε δέσμιοι των αρχέγονων ενστίκτων μας, των εσωτερικών μας συγκρούσεων και των συστημάτων που τα ενισχύουν.

Η συζήτησή τους παραμένει επίκαιρη, γιατί ο πόλεμος δεν είναι ένα φαινόμενο του παρελθόντος, αλλά μια συνεχιζόμενη πρόκληση. Το ερώτημα του Αϊνστάιν, «Μπορούμε να απαλλαγούμε από τον πόλεμο;», δεν έχει ακόμη απαντηθεί, όμως η ελπίδα και η προσπάθεια που ενσαρκώνει αυτή η αλληλογραφία φωτίζουν τον δρόμο μας. Είναι ένα κάλεσμα προς την ανθρωπότητα να σταθεί απέναντι στον εαυτό της, να κατανοήσει τις αδυναμίες της και να τις μετατρέψει σε δύναμη, να φανεί αντάξια του θαύματος της ύπαρξης.

Ίσως, στο τέλος, αυτό που μας διδάσκουν ο Αϊνστάιν και ο Φρόιντ είναι ότι η ειρήνη δεν είναι απλώς η απουσία του πολέμου, αλλά το μεγαλύτερο έργο που μπορεί να δημιουργήσει ο άνθρωπος. Ένα έργο που απαιτεί θάρρος, γνώση, αυτογνωσία και πάνω απ’ όλα, πίστη ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει. Γιατί, όπως είπε κάποτε ο Αϊνστάιν, «Η ειρήνη δεν μπορεί να διατηρηθεί με τη βία. Μπορεί να επιτευχθεί μόνο με κατανόηση». Και ίσως, αυτή η κατανόηση να είναι το πραγματικό μας πεδίο μάχης.

https://neostrategy.gr/

**Τό ιστολόγιο δέν συμφωνει απαραίτητα με τις απόψεις των αρθρογράφων.

ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ-ΨΥΧΟΠΟΛΙΤΙΚΗ[Μέρος Δ΄]

ΤΟ ΥΠΟΣΥΝΕΙΔΗΤΟ

Ο Ζίγκμουντ Φρόυντ “ανακάλυψε” ότι οι ψυχικές συγκρούσεις, οι κρυφές αντιδράσεις και επιθυμίες που καταστέλλονται, καταπνίγονται και απωθούνται, οι οποίες διαφεύγουν της αντιλήψεως και της βούλησης μας, δημιουργούν νευρωτικά πλέγματα. Πηγή αυτών των πλεγμάτων είναι ο φόβος, τα άγχη, οι καταπιεσμένες επιθυμίες, οι αγωνίες, επιδράσεις δηλαδή των συναισθημάτων.




Όλα αυτά πάνε και μένουν στο υποσυνείδητο και από εκεί επηρεάζουν την συμπεριφορά του ανθρώπου χωρίς εκείνος να το γνωρίζει, και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να δημιουργήσουν μια νοσηρή στάση απέναντι στα φαινόμενα της ζωής.

Πρόσθεσε ότι ίαση μπορεί να επέλθει μόνο όταν αναδυθούν αυτά τα απωθημένα στοιχεία, κάτι ανάλογο δηλαδή  με την εξομολόγηση που κάνει η εκκλησία.
Φυσικά όλα αυτά δεν τα ανακάλυψε ούτε ο Φρόυντ ούτε η εκκλησία, αλλά πρόκειται για κλασσική κλοπή (εφόσον δεν αναφέρουν πηγή) από τα αρχαία Ελληνικά Μυστήρια και την διδασκαλία του Σωκράτους.
Ο Φρόυντ και η εκκλησία υποστήριζε ότι, όταν όλα αυτά απλά αναδυθούν από το υποσυνείδητο στο συνειδητό, επέρχεται η “κάθαρσις” και η ανάκτηση της ομαλής στάσις προς την ζωή, αλλά εδώ έχουμε σοβαρό σφάλμα! δεν διάβασαν σωστά και δεν κατανόησαν τα λεγόμενα του Σωκράτους!
Ολόκληρη η διδασκαλία του Σωκράτους είναι αφιερωμένη στην ανάδυση των ασύμμετρων εκδηλωτικών εξισώσεων που δημιουργούνται από τα έντονα και αντικρουόμενα πάθη τα οποία βρίσκονται στο άδυτον του ανθρώπου. Οι ασύμμετρες εκδηλωτικές εξισώσεις δημιουργούνται από τα πάθη, τα πάθη από το έντονο “θέλω” και αυτό από το έντονο “εγώ”.
Για να επέλθει ίαση, πρέπει να αναδυθούν άρα να συνειδητοποιηθούν, και μέσω του μηχανισμού της φιλοσοφικής Λογικής (Λογικές ερωτήσεις και Λογικές απαντήσεις προς εύρεση αλήθειας) να επέλθει αρμονία, και όχι ως δια μαγείας όπως υποστηρίζει ο Φρόυντ και η εκκλησία!
Σαν γνώμονα της φιλοσοφικής Λογικής είναι το Δελφικό γνώθι σεαυτόν.

Αναφέρει δε και στην “Πολιτεία” και στον “Φαίδρο” ότι η αρμονία (μουσική) δεν υπάρχει για να γλεντάμε, αλλά μέσω των ήχων (δονήσεων) ο εγκέφαλος να εναρμονίζεται με τις δονήσεις του Σύμπαντος (δεν αναφερόμαστε φυσικά στην μουσική που ακούμε σήμερα η οποία κάνει ακριβώς το αντίθετο).
Το υποσυνείδητο λοιπόν είναι ένα σημείο του Αδύτου μας, βρίσκεται στο βάθος της ψυχής μας, μοιάζει με αποθήκη πληροφοριών, σωστών ή λανθασμένων. Η οποιαδήποτε εντύπωση η οποία προκαλείται από έντονα συναισθήματα χαράς λύπης, ελπίδας απελπισίας, πικρίες, ανεκπλήρωτα όνειρα καλά ή κακά, σκέψεις, ενοχές κτλ φυσική ή τεχνητή εντύπωση δεν χάνεται, πηγαίνει στο υποσυνείδητο και τοποθετείται. Το υποσυνείδητο είναι το κάτω στρώμα το κρυφό μας πρόσωπο, εκεί κυριαρχούν τα ένστικτα, τα πάθη, οι παρορμήσεις, εκεί όπου συσσωρεύεται και συμπιέζεται ένα σκοτεινό ψυχικό υλικό. Η Σωκρατική διδασκαλία παροτρύνει τον μαθητή να ρίξει φως στο Άδυτον, να αναδύσει τα “τέρατα” που κρύβονται εκεί, και μέσω της φιλοσοφικής Λογικής να τα εξουδετερώσει μεν και να τα αντικαταστήσει με τα σωστά δε, οπότε να έρθουμε σε αρμονία (με το Σύμπαν) άρα κατ επέκταση και με τον Δημιουργό.

Κάτω από ορισμένες συνθήκες, μέρος του υποσυνειδήτου βγαίνει στην επιφάνεια, έτσι όταν ο άνθρωπος είναι σε κατάσταση μέθης, υστερίας, παραληρήματος, υπνώσεως, ναρκώσεως, ύπνου ορισμένο υλικό αναδύεται.
Τα όνειρα δεν είναι τίποτε άλλο από εικόνες και συναισθήματα του υποσυνειδήτου. Όταν το συνειδητό κοιμάται αναδύεται το υποσυνείδητο, εδώ ισχύει η έκφραση “όταν λείπει η γάτα”...
Μετρήσεις επιστημόνων έδειξαν ότι ο μέσος άνθρωπος ζει 95% υποσυνείδητα και 5% συνειδητά, αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος “φορτίσει” με εικόνες και συναισθήματα τον μέσο άνθρωπο, δεδομένου ότι δεν θα φιλοσοφήσει (αντικειμενική Λογική) για να αυξήσει την συνειδητότητα του, θα γίνει έρμαιο στα χέρια των προπαγανδιστών και θα μετατραπεί σε μάζα, άρα όργανο κάποιων που σίγουρα δεν θέλουν το καλό του.

Η ψυχοπολιτική διεπίστωσε ότι η πρωτοπορία μετάδοσης ειδήσεων προς την κοινή γνώμη είναι ζωτικής σημασίας διότι η πρώτη εντύπωσις είναι και η ισχυρότερη! Ένα γεγονός συνδέεται μέσα μας συνειρμικά με την πρώτη ερμηνεία που θα μας δοθεί, και όποτε ξαναθυμόμαστε το γεγονός, αυτόματα αυτή η πρώτη εντύπωσις θα ανελκύεται από το υποσυνείδητο μας, έστω και αν μετά την πρώτη διαβάσαμε άλλες πιο έγκυρες και πιο σωστές. Έτσι όποιος προλάβει και δώσει πρώτος την ερμηνεία ενός γεγονότος κατά πάσα πιθανότητα θα επηρεάσει και την κοινή γνώμη, έστω και αν αργότερα αποδειχθεί εσφαλμένη, διότι οι ερμηνείες που μπορεί να ακολουθήσουν όσο σωστές και αν είναι, δεν θα φτάσουν ποτέ στο κοινό που ήδη θα έχει πάψει να ενδιαφέρεται για το γεγονός, αλλά και αν φτάσουν δεν θα γίνουν πιστευτές, αλλά και αν γίνουν δεν θα σβήσουν ολότελα την εντύπωση της πρώτης. Όποιος λοιπόν προλάβει να δώσει στην κοινή γνώμη το γεγονός με εντυπωσιακό τρόπο και να το συνδέσει με την δική του ερμηνεία έχει σοβαρό πλεονέκτημα, διότι η κοινή γνώμη λόγω ελλείψεως λογικής είναι νωθρή, δεν θέλει πολλές ερμηνείες, διότι δεν της αρέσει να ερευνά, να κρίνει, να συγκρίνει και να κοπιάζει να βγάλει δικά της ατομικά συμπεράσματα, προτιμά τις έτοιμες ερμηνείες λογικοφανής στηριγμένες στα “θέλω” και τις ανάγκες (ψεύτικες ή μη) του.


Δρόμοι οδηγούν στην σχετική γνώση του υποσυνειδήτου:

1. τα όνειρα (όταν κάποιος βλέπει όνειρα σημαίνει ότι το υποσυνείδητο στέλνει πληροφορίες προς το συνειδητό, άρα αν ακολουθήσουμε τον αντίστροφο δρόμο θα διεισδύσουμε στο υποσυνείδητο.

2. οι αυτόματοι συνειρμοί: οι αυτόματες αντιδράσεις δείχνουν τι υπάρχει στο Υποσυνείδητο γιατί η απάντηση δίνεται χωρίς την μεσολάβηση του συνειδητού, δηλαδή του Λογικού.

3. Η ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής: Δεν υπάρχει άνθρωπος που να είναι 100% υγιής είτε σε σωματικό είτε σε ψυχικό επίπεδο, στην διάρκεια της ζωής μας υφιστάμεθα φθορές, οπότε έχουμε εκδηλώσεις, μικρές ίσως, ψυχοπαθολογίας. Επειδή είναι μικρές δεν συνιστούν ασθένεια, χαρακτηρίζονται ως “μικρο-ψυχοπαθολογία” ή “παθολογία της καθημερινής ζωής”, λ.χ. ένα νευρικό τικ, ή μια δεισιδαιμονία. Όλα αυτά τα μικροπράγματα έχουν αίτια που βρίσκονται κρυμμένα στο υποσυνείδητο. Αυτά φυσικά τα έχει πει ο Εμπεδοκλής από το 450 π.Χ. Εξέταζε το ψυχολογικό ιστορικό των ασθενών, διότι πίστευε ότι δεν γίνεται να έχει κάποιος σωματικό πρόβλημα αν νωρίτερα δεν είχε αποκτήσει στην ψυχή.

Το ψυχόραμα: το 1958 έλαβε χώρα το πρώτο ψυχόραμα, στο Fort Lee του New Jersey. Μια φωτογραφία απεικονίζει μια εικόνα η οποία αναγκαστικά είναι στατική, γι αυτό πολλές φορές ζητούμε από τον φωτογράφο να τραβήξει 3-4 διαφορετικές πόζες για να δημιουργηθεί η εικόνα της κίνησης. Ο κινηματογράφος δεν είναι τίποτε άλλο από από πολλές φωτογραφίες τραβηγμένες διαδοχικά σε ελάχιστο χρονικό διάστημα μεταξύ τους. Έτσι όταν προβάλουμε τις φωτογραφίες με συγκεκριμένο χρονικό ρυθμό, η εικόνα μας δίνει την ψευδαίσθηση της πραγματικής κίνησης. Βλέπουμε δηλαδή έναν άνθρωπο να κινείται, ενώ στην πραγματικότητα ο άνθρωπος είναι στατικός απλά είναι σε διαφορετικές στάσεις. Στον κινηματογράφο έχει οριστεί να προβάλλονται 25 φωτογραφίες (καρέ) ανά δευτερόλεπτο. Το 25 έχει επιλεγεί όχι τυχαία, είναι η ισορροπία που το μάτι αντιλαμβάνεται την κίνηση smoothly δηλαδή να μην προλαβαίνει να τις ξεχωρίσει (να τις βλέπει ως “ένα”), και του κόστους, δεν θα ήταν οπτικά σωστό αν είχε π.χ. 20 καρέ ανά δευτερόλεπτο. Θα μπορούσε φυσικά να έχει 50 καρέ το δευτερόλεπτο, να ήταν δηλαδή ακόμα πιο smooth η κίνηση, αλλά αφενός το κόστος θα διπλασιαζόταν και αφετέρου το ανθρώπινο μάτι δεν θα είχε να κερδίζει κάτι περισσότερο από αυτό των 25 καρέ.
Οι Αμερικάνοι λοιπόν σκέφτηκαν να κάνουν ένα πείραμα, ανάμεσα στα καρέ (φωτογραφίες) ανά τακτά χρονικά διαστήματα να προβάλουν κάποιες, φωτογραφίες (καρέ) άσχετες με αυτές του συνόλου της ταινίας. Σκέφτηκαν ότι λόγω της ταχύτητας το συνειδητό δεν θα προλάβαινε να το επεξεργαστεί οπότε θα κατάφερναν να τις περάσουν κατ ευθείαν ως ιδέα στο υποσυνείδητο.
Έτσι λοιπόν στην ταινία PicNic με την Kim Novak, ανάμεσα στις σκηνές ανά τα τακτά χρονικά διαστήματα και σε κλάσματα δευτερολέπτου προβάλλονταν δυο διαφημίσεις “πεινάτε; τρώτε Ποπ Κόρν” και “διψάτε; πίνετε κόκα κόλα”. Ουδείς από τους θεατές δεν είδε κάποια διαφήμιση, ο ερεθισμός έφτανε στο οπτικό νεύρο, επειδή όμως ακολούθησε και άλλη πληροφορία (άλλες εικόνες) δεν πρόλαβε να το μυαλό να το επεξεργαστεί και στάλθηκε στην “αποθήκη” στο υποσυνείδητο. Η ταινία προβλήθηκε αρκετό καιρό ώστε να την δει η πλειοψηφία των κατοίκων και μετά έκαναν μια στατιστική έρευνα η οποία έδειξε άυξηση των πωλήσεων του ποπ κορν κατά 18% και της κόκα κόλα κατά 30%. Οι κάτοικοι λοιπόν έτρωγαν περισσότερο ποπ κορν και έπιναν περισσότερη κόκα κόλα χωρίς να ξέρουν το γιατί.

Κάτι ανάλογο ισχύει με τον ήχο, υπάρχουν συχνότητες που το αυτί ακούει μεν αλλά δεν προλαβαίνει να επεξεργαστεί δε.

το σοβιετικό ψυχόραμα: Οι Ρώσοι παρέλαβαν την εφεύρεση ένα χρόνο αργότερα, το 1959. Σε έναν κινηματογράφο της Μόσχας, οι θεατές όταν έφευγαν ρωτήθηκαν τι αισθάνθηκαν στο τέλος της ταινίας, η απάντηση των περισσότερων ήταν απέχθεια για τα Χιτλερικά και Ναζιστικά εγκλήματα, ενώ η ταινία δεν είχα καμία σχέση με το θέμα αυτό! Πως προεκλήθει αυτό; απλά στα τελευταία 10 λεπτά της ταινίας είχαν προβληθεί με τον ίδιο τρόπο φωτογραφίες από τα Χιτλερικά στρατόπεδα...


Πλύσις εγκεφάλου: Ο Παυλώφ παρατήρησε ότι οι άνθρωποι που υπεβάλλοντο σε παρατεταμένη φυσική και ψυχική ένταση, είτε ενός είτε σε σειρά έντονων και αιφνίδιων “σοκ” πέραν κάποιου χρονικού ορίου,  ο εγκέφαλος τους και το ψυχικό τους “είναι” παρουσίαζε βαθιά νευρική κατάπτωση και έπεφτε σε “απεργία”, έπαυε να λειτουργεί, έχαναν την συνείδηση τους, η βούλησις εκμηδενίζετο και εφέροντο με τρόπο ασυνάρτητο (15 μέρες οι ευαίσθητοι, 30 οι νορμάλ, 50 οι σκληρότεροι). Όταν η βούλησις εκμηδενίζεται ο εγκέφαλος μετατρέπεται σε λευκό χαρτί σαν μια άγραφη ταινία που μπορεί να καταγράψει και να εκτελέσει την θέληση και να εκτελέσει τις εντολές του άλλου. Με αυτόν τον τρόπο τα θύματα “πείθονται” να ομολογήσουν. Φτάνουν στο σημείο να απαιτήσουν ακόμη και την θανατική τους καταδίκη!
Η προπαγάνδα χρειάζεται φανατικούς οπαδούς, οπότε ο Προπαγανδιστής δεν πρέπει να ξεπεράσει τα όρια και να επέλθει η πλήρης κατάρρευση του θύματος οπότε και το θύμα γίνει εντελώς άχρηστος για το σύστημα και να πάει για εκτέλεση. Ο “κατηχητής” σταματά στο σημείο που πρέπει και αντικαθιστά τα παλαιά του ανακλαστικά με νέα, δηλαδή να του "εμφυτέψει" νέους τρόπους συμπεριφοράς, καινούριες αντιδράσεις και ιδέες, οπότε το θύμα να μετατραπεί ως “χρήσιμος” στο σύστημα.
Η πλύσις Εγκεφάλου εφαρμόζεται τόσο σε μεμονωμένα άτομα όσο και στην μάζα.


πρακτικοί τρόποι:

1. αποστολή υπέρμετρων και έντονων εξωτερικών “σημάτων” και ερεθισμών. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται υπερφόρτωση του “δέκτη” που κάμπτεται.

2. ανώμαλη παράστασις του χρόνου που μεσολαβεί ανάμεσα στο “σήμα” και τον ερεθισμό που λογικά θα συνοδευόταν, έτσι το υποκείμενο παραμένει σε αγωνιώδη αβεβαιότητα που υπονομεύει την ψυχική του ισορροπία.

3. αποστολή ερεθισμών αντίθετων προς το σήμα που προηγήθηκε, αυτό συνεπάγεται ότι ο “δέκτης” που αντιμετωπίζει ερεθισμούς διαφορετικούς από εκείνους που συνήθιζε, παραμένει αδρανής και σαστισμένος, οπότε να κλονίζεται η αυτοπεποίθηση του, χάνει της εμπιστοσύνη προς το μυαλό του, αμφιβάλει για την διανοητική του κατάσταση, το ηθικό καταρρέει.

4. αποστολή μπερδεμένων ερεθισμών και “σημάτων” χωρίς λογική για το σύστημα ανακλαστικών, τότε ο εγκέφαλος εκτροχιάζεται!

η διαδικασία διευκολύνεται όταν το θύμα είναι κουρασμένο, άρρωστο, άυπνο, συγκινησιακά καταβεβλημένο, γι αυτό στα Νοσοκομεία των Κομμουνιστικών κρατών κάτω από τα μαξιλάρια είχαν μεγάφωνα που προπαγάνδιζαν, γι αυτό ο Χίτλερ έκανε μαζικές συγκεντρώσεις την ώρα του Λυκόφως, γι αυτό οι Αμερικάνικες εταιρείες σπαταλούν χρήμα για διαφήμιση σε βραδυνές και νυχτερινές ζώνες!


προπαρασκευή:

1. απομόνωση (μοναξιά, αίσθημα ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται γι αυτόν)

2. αγωνιώδης παρατεινόμενη αναμονή (αρχίζει να προτιμά ακόμα και την καταδίκη του από την αναμονή)

3. να χάσει την αίσθηση του χρόνου (παίζει σοβαρό ρόλο στην διατήρηση της πνευματικής ισορροπίας, του προσφέρουν γεύματα σε άτακτα χρονικά διαστήματα, τον ξυπνάνε και τον αφήνουν να κοιμηθεί σε άτακτες ώρες)

4. ανακαλύπτουν ποιον ερεθισμό το νευρικό του σύστημα αδυνατεί να υποφέρει (θέα αποκρουστικού ζωυφίου, κάποιος ήχος, αηδιαστική τροφή) και το εκπέμπουν συνεχώς

όταν το θύμα αρχίζει να αμφιβάλει για την κατάσταση του μυαλού του την ώρα που κοιμάται του διοχετεύουν διοξείδιο του άνθρακα για να βλέπει εφιάλτες και να έχει πονοκέφαλο, ακούει ήχους ή φωνές που σταματούν όταν ξυπνήσει, βλέπει οράματα (από κρυφές φωτιστικές συσκευές) που σταματούν όταν τα πλησιάσει, τριγυρνούν πρόσωπα που εξαφανίζονται και ο φύλακας βεβαιώνει ότι ποτέ δεν υπήρξαν, ακούει ήχους από κρυφούς μηχανισμούς οι οποίοι σταματούν απότομα.

Η ανάκρισις: ξαφνικά ο κρατούμενος επαναφέρεται σε κάποια ομαλότητα συνθηκών, αυτή η αιφνίδια μεταβολή επιδεινώνει την σύγχυση του και τότε αρχίζει η ανάκρισις με διαδοχικά σφυροκοπήματα των δυο αντιθέτων πόλων, με επιταχυνόμενο ρυθμό, ούτως ώστε ο μεσόχρονος μεταξύ των δυο πληγμάτων όλο να μικραίνει μέχρι το θύμα να καταρρεύσει και ο εγκέφαλος να πάψει να αντιστέκεται. Κλασσικό σύστημα οι “2 ανακριταί” ένας καλός και ένας κακός, ο πρώτος προσφέρει καλή μεταχείριση άρα ελπίδα ενώ ο δεύτερος κακή μεταχείριση άρα απελπισία, και  ο ένας να διαδέχεται τον άλλον. Τα 2 ανακριτικά γραφεία έχουν περιβάλλον μελετημένο, τα έπιπλα τα χρώματα τα αντικείμενα να προκαλούν τις δυο αντίθετους και αντίρροπους πόλους.
Επειδή λείπουν οι εξωτερικοί ερεθισμοί το θύμα αρχίζει και συγχέει τις σκέψεις του ανακριτή με τις δικές του, εκλαμβάνει ως δικές του ιδέες και πληροφορίες αυτές που του υπέβαλε ο ανακριτής.

τελικής φάσις: τελικά κατά κανόνα το θύμα που διατηρείται σε συνεχή φοβία και αβεβαιότητα καταλήγει στο “πραϋντικό” γραφείο με τον καλό ανακριτή, και αυτός παίζει έναν συγκεκριμένο ρόλο, δίνει δήθεν την μάχη μαζί με το θύμα, καλεί τον κρατούμενο να αγωνισθούν μαζί για την σωτηρία του, έτσι ο κρατούμενος βρισκόμενος σε συναισθηματική φόρτιση αντιδρά ως παιδί και αγκιστρώνεται στον σωτήρα του.
Για να σωθεί όμως πρέπει να δεχθεί να προσχωρήσει σε ορισμένα πράγματα που του ζητά ο σωτήρας, όπως να παραδεχθεί λάθη του, να αρχίσει να συνεργάζεται στην “αναμόρφωση” του κτλ. Στόχος είναι να αναγνωρίσει τον ανακριτή ως  εκπρόσωπο της κοινωνίας και του νόμου με την διαδικασία της αυτοδέσμευσης δηλαδή να έρθει σε τέτοια ψυχολογική κατάσταση που μόνο του το θύμα θα το αναζητήσει. Μοναδικό μέσον είναι η άσκησις ψυχολογικής πίεσης μέσω της άρνησης του διαλόγου πράγμα που θα σημάνει για το θύμα η επιστροφή στον εφιάλτη της απομονώσεως και της σιωπής, έτσι λοιπόν ο ανακριτής-σωτήρας προσποιείται “απομάκρυνση” η οποία προκαλεί στο θύμα επανάσταση σε ολόκληρο το “είναι” του, οπότε εξαναγκάζεται να αγκιστρωθεί περισσότερο στον ανακριτή για να αποκλείσει την περίπτωση του επικείμενου εφιάλτη. Η διακοπή της ανακρίσεως καταντά απειλή και ο ανακρινόμενος προσπαθεί να βρει τεχνάσματα για να παρατείνει τον “διάλογο”, έτσι αυτόματα γίνεται ομιλητικότερος, αποκαλυπτικότερος, κάνει εκμυστηρεύσεις για να πείσει τον ανακριτή-σύμμαχο να μην αποσύρει την συμπάθεια του και να μην χάσει το ενδιαφέρον του.

η ομολογία: Όταν το θύμα συμφωνήσει να ομολογήσει (δηλαδή να “αναμορφωθεί”) αρχίζει από κοινού με τον ανακριτή την σύνταξη της ομολογίας ή δηλώσεως της πίστης.
Το πρώτο μέρος είναι η “αυτοβιογραφία”. Κάθε αντίφαση που παρουσιάζεται ανάμεσα στις άπειρες αφηγήσεις που αναγκάστηκε να κάνει το θύμα, χαρακτηρίζεται από τον ανακριτή ως ψεύδος, ο οποίος “αγανακτά” για την δήθεν μη ειλικρινή συνεργασία, έτσι το θύμα σπεύδει να να αποδείξει την ειλικρίνεια του υιοθετώντας σε όλα τα σημεία την εκδοχή του ανακριτού, και εν τέλει συγγράφει την ιστορία όπως την θέλει η ανάκρισις, δηλαδή ο ανακριτής οδηγεί το θύμα να γράψει “αυτοβούλως” αυτά που θέλει ο ανακριτής.
το δεύτερο μέρος είναι η διατύπωσις των κατηγοριών βάσει των δεδομένων της ίδιας του της αυτοβιογραφίας. Ο ανακριτής διευκρινίζει ότι είναι υποχρεωμένος να διατυπώσει τις κατηγορίες αφού το ίδιο το θύμα “ομολόγησε” την διάπραξη των εγκλημάτων. Όποτε ο κρατούμενος τολμήσει να αμφισβητήσει κάποια κατηγορία ο ανακριτής απειλεί ότι θα αποσύρει την βοήθεια του και θα τον αφήσει να καταστραφεί.
το τρίτο μέρος είναι η από κοινού κατάστρωσις της απολογίας με βάσει την αναγνώριση όλων των εγκλημάτων για τα οποία κατηγορείται. τα δυο σημεία της απολογίας είναι η αυτοκριτική και η προθυμία της εξιλέωσης του
Το θεατρικό λαμβάνει τέλος, το θύμα αισθάνεται ανακούφιση, και περιμένει να ακολουθήσει εθελοντικά είτε τον θάνατο είτε την νέα ζωή.

τα στάδια:

Α) 1η - 3η ημέρα: η πλήρης απομόνωση, καμία επαφή με τον έξω κόσμο.
(Νευρικότητα αγωνία)

Β) 4η - 10η ημέρα: προετοιμασία εδάφους με κλονισμό της σωματικής και ψυχονευρωτικής υγείας.
(Άγχος, κόπωση, εφιάλτες, μελαγχολία, παραισθήσεις, αναμνήσεις, νοσταλγία, νωθρότητα, υπνηλία)

Γ) 11η - 20η ημέρα: επίθεσις ανάκρισις
(Πανικός, υστερικές εκδηλώσεις, ταπεινώσεις)

Δ) 21η - 40η ημέρα: Κατάρρευσις, υποταγή θύματος
(Απελπισία, παραλήρημα)

Ε) 41η - 60η ημέρα: Αναμόρφωσις του θύματος, υποβολή του νέου “πιστεύω” και “ομολογίες”
(Ακατανίκητη ανάγκη επαφής με άλλους ανθρώπους, υπακοή, παραισθήσεις)

Τα φάρμακα: εκτός των προαναφερθέντων τεχνικών, υπάρχουν και τα φάρμακα, το 1936 οι Ναζιστές χρησιμοποίησαν την “Σκοπολαμίνη”, έκτοτε εφευρέθηκαν νεότερες ουσίες όπως Πεντοτάλ (γνωστός ως ορός της αλήθειας), Διαιθυλαμίνη του Λυσεργικού οξέος, χυμικός τύπος LSD, Χλωροπρομαζίνη (Λαργκατέν), Μεσκαλίνη, Τρικυανοαμινοπυρήνη (Τ.Α.Ρ.) κ.α.

Η Τρικυανοαμινοπυρήνη (Τ.Α.Ρ.) αυξάνει καταπληκτικά την δεκτικότητα του ανθρώπου, όπως αναφέρθηκε το 1965 στην διεθνή σύσκεψη ελέγχου του πνεύματος στο San Francisco, το οποίο οργανώθηκε από το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια.  αν λ.χ. ρίξουμε Τ.Α.Ρ. στο νερό που πίνουν οι κάτοικοι μιας πόλεως και μετά από την τηλεόραση κάνουμε προπαγάνδα, οι ιδέες θα περάσουν άμεσα! Την ύπαρξη του (Τ.Α.Ρ.) απεκάλυψε ο νευροβιολόγος Δρ. Χόλγκερ Χούττον του Πανεπιστημίου του Γκαιμποργκ της Σουηδίας μπροστά σε 2.000 γιατρούς στην διάσκεψη του San Francisco.

ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ

Παυλώφ: ο Ιβάν Παυλώφ (1849-1936) ασχολήθηκε με την φυσιολογία του ανθρώπου  και αργότερα εξειδικεύτηκε επάνω στο νευρικό σύστημα και την ψυχολογία. το 1929 δημιουργήθηκε η πόλη Παυλώφγκραντ μια επιστημιούπολη με σκοπό την διεύρυνση των γνώσεων επάνω στο αντικείμενο του.

Η θεωρία του έλεγε ότι για την ύπαρξη ζωής έχουμε δυο δεδομένα, τον ζωντανό οργανισμό και το περιβάλλον του (νοητικό ή φυσικό). Τα δυο αυτά δεδομένα βρίσκονται μεταξύ τους σε αδιάκοπη αλληλοεπηρεασμό. Ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα δυο αυτά δεδομένα είναι τα “ανακλαστικά”. Το ανακλαστικό είναι το σημείο του νευρικού συστήματος που συνδέει έναν ερεθισμό-σήμα(δράση) και την αντίδραση.
Τα ανακλαστικά χωρίζονται σε δυο κατηγορίες, στα απόλυτα ή σταθερά (αυτά που υπάρχουν εκ γενετής) και τα επίκτητα ή εξαρτημένα (είναι τα ανακλαστικά που εξαρτώνται από το εξωτερικό περιβάλλον).

Αν λοιπόν επέμβουμε στον συνδετικό κρίκο (ανακλαστικά) μπορούμε να επηρεάσουμε και να μεταβάλουμε τις συνθήκες του περιβάλλοντος, και όταν καθορίσουμε το περιβάλλον όπως θέλουμε, καθορίζουμε και τις αντιδράσεις του ανθρώπου όπως θέλουμε.

ενέργειες:
δημιουργούν μια εσφαλμένη ιδέα την συνδέουν με ένα x, y, σήμα στέλνουν ιδέα και σήμα (από το περιβάλλον) προς τον νου του ανθρώπου “Η ιδέα μετατρέπεται σε υλική δύναμη όταν μπει μέσα στις μάζες”  (Μάρξ) Όπως το κάρβουνο παύει να είναι ύλη και μετατρέπεται σε ενέργεια που κινεί την ατμομηχανή, έτσι και η ιδέα κινεί την ανθρώπους. Αν η ιδέα είναι απατηλή, αν κατακτήσει τις μάζες γίνεται πραγματική ιστορία... άρα η αντίδραση του ανθρώπου προκαλεί διαφοροποίηση στο περιβάλλον δημιουργούν βάση δεδομένων με πολλές εσφαλμένες ιδέες και σήματα έχουν στην διάθεση τους πολλά σήματα τα οποία χρησιμοποιούν κατά το δοκούν

Επάνω σε αυτά τα ανακλαστικά είναι βασισμένο ολόκληρο το σύστημα της κομμουνιστικής προπαγάνδας.

Pavlov’s dog: Ο Παυλώφ απέδειξε την θεωρία για τα ανακλαστικά με το πείραμα που έμεινε κλασσικό, το “πείραμα του σκύλου του Παυλώφ”.
Το πείραμα: Ο Παυλώφ πήρε έναν σκύλο, ένα κομμάτι κρέας και ένα κουδούνι. Σήμανε το κουδούνι, παρουσίαζε το κρέας στον σκύλο. Μετά από κάποιες επαναλήψεις ο σκύλος αντιδρούσε στο κουδούνι χωρίς να φανεί το κρέας. Μέσα στο μυαλό του σκύλου το κρέας είχε συνδεθεί με το κουδούνι. Το κουδούνι είχε γίνει “σήμα” για το κρέας. Αυτό σημαίνει ότι ο νους “γνωρίζει” το περιβάλλον με δυο τρόπους, με άμεση επαφή δια μέσου των άμεσων ερεθισμάτων (κρέας) είτε μέσω σημάτων (κουδούνι) που του στέλνει το περιβάλλον.
Αυτό σημαίνει εν ολίγοις, ότι αν κάποιος συνδέσει τεχνητά ορισμένους απόλυτους ερεθισμούς με κάποιο σήμα, μπορεί να στείλει σήματα όταν “πρέπει” και όπως “πρέπει” και να παρακινήσει τους οργανισμούς στις ανάλογες αντιδράσεις. Συνεπώς ορισμένα σήματα μπορούν να κάνουν τον άνθρωπο να αντιδράσει όπως και όποτε εκείνοι θελήσουν.

Αν για μακρό χρονικό διάστημα χρησιμοποιηθεί μόνο το σήμα χωρίς το κρέας (πρωτογενή ερεθισμό), τα σήματα παύουν βαθμιαία την επίδραση στον οργανισμό, προκαλεί “‘ύπνωση” στον οργανισμό, φτάνοντας στο σημείο του να μην υπάρχει πια αντίδραση στο σήμα (κουδούνισμα) αλλά και στο ίδιο το κρέας! αυτό ονομάζεται “Μουδιασμένη συνείδησις”

“Μουδιασμένη συνείδησις”: η επανάληψη του σήματος (κουδούνι) χωρίς να ακολουθεί ο πρωτογενής ερεθισμός (κρέας), φέρνει τον οργανισμό σε κατάσταση αποχαυνώσεως και απάθειας, παραλύει η προσωπικότης και αναστέλλεται η βούλησις, δεν προβάλει ενεργητικότητα και φτάνει στο σημείο να μην προβάλει ούτε καν αντίσταση! Εδώ στηρίζεται ολόκληρη η τεχνική της “πλύσεως του εγκεφάλου”
Έτσι εξηγούνται και οι ομολογίες τον υπόδικων. Πριν τους φέρουν στο δικαστήριο μουδιάζουν την συνείδηση τους με την συνεχή αναμονή του θανάτου.

Άλλα Πειράματα του Παυλώφ:
α. Σε ασθενείς μιας κλινικής, συνδύασαν μια ένεση ασετυλχορίνης (κατεβάζει την πίεση) με έναν άσχετο ερεθισμό, ήχο ή φως. Κάθε μέρα την ίδια ώρα έδιναν το σήμα (ήχος ή φως) και μετά την ένεση. Αυτό επαναλήφθηκε κάποιες φορές. Μια φορά αντί να δώσουν ασετυλχορίνη έδωσαν αδρεναλίνη (ανεβάζει την πίεση), και όμως η πίεση των ασθενών κατέβηκε. Αυτό σημαίνει ότι το “σήμα” είναι ικανό να κάνει τον οργανισμό να δράσει κατά τρόπο τέτοιο που εξουδετερώνει ακόμα και ορισμένους φυσικούς νόμους (προσωρινά φυσικά).

β. Σε ασθενείς έδιναν γάλα και αμέσως τους έκαναν ένεση με φυσιολογικό ορρό, πράγμα που δεν προκαλεί καμία αντίδραση. Επαναλήφθηκε κάποιες φορές ώστε να δημιουργηθεί ο συνειρμός στους ασθενείς. Τότε έδωσαν το γάλα, και αντί για ορρό έκαναν ένεση με μορφίνη, και όμως κανείς δεν αντέδρασε σαν να είχε κάνει την ένεση της μορφίνης!


Είδη σημάτων:

1. Άμεσα σήματα (κοινά σε ανθρώπους και ζώα) π.χ. κουδούνι (ήχος) οσμή, θέα.
2. Λεκτικά σήματα - έμμεσα (λέξεις όπως “Προλετάριος” ή “Ιμεριαλιστής”) Ο άνθρωπος δεν είναι ανάγκη να δει ή να μυρίσει το φαγητό, αρκεί και η περιγραφή των φαγητών.


Μεταβολή νοήματος “σημάτων”: Μια εφαρμογή των θεωριών του Παυλώφ στην ιατρική ήταν και ο “ανώδυνος τοκετός”. Η γυναίκα έχει ακούσει ότι η γέννα συνοδεύεται με πόνους (σήμα και ιδέα), περιμένει λοιπόν να πονέσει, οπότε θα λάβει τους ερεθισμούς της επικείμενης γέννας ξεκινά να πονά. Αν όμως κατορθώσουμε στους ίδιους ερεθισμούς να δώσουμε διαφορετική έννοια, τότε οι αντιδράσεις θα είναι διαφορετικές, αν η γυναίκα διδαχθεί και πιστεί ότι οι ενδείξεις για τον επικείμενο τοκετό δεν σημαίνουν "πόνος", αλλά κάποιες ασκήσεις πχ να αρχίσει να κινεί τα χέρια το κεφάλι κτλ, οι ερεθισμοί παίρνουν άλλο περιεχόμενο, δεν συνδέονται πια με τον πόνο αλλά με μια άσχετη άσκηση. Αυτή η θεωρία επαληθεύτηκε στην πράξη από τον Παυλώφ.

Βάσει αυτής της θεωρίας, οι κομμουνιστές προσπαθούν από ένα γεγονός να αφαιρέσουν την αρχική έννοια που είχε ως “σήμα” η οποία επέβαλε μια ορισμένη αντίδραση, και να την μετατρέψουν σε μια άλλη ίσως και αντίθετη. Π.χ. μια εισβολή ξένης χώρας σε μια άλλη είχε “σήμα” να πάρει τα όπλα και να πολεμήσει τον ξένο εισβολέα. Οι κομμουνιστές κατόρθωσαν να αλλάξουν αυτό το σήμα στους οπαδούς τους, οπότε μια επικείμενη εισβολή από τον εχθρό δεν είναι “σήμα” ότι πρέπει να σπεύσουν να πολεμήσουν, αλλά αντιθέτως να στρέψουν τα όπλα κατά της ίδιας τους της χώρας. Το 1941 όταν ξεκίνησε η Ιταλική εισβολή στην Ελλάδα και ενώ για όλους τους Έλληνες ήταν “σήμα” πολέμου κατά του εισβολέα, για τους  κομμουνιστές ήταν “σήμα” για έναρξη ενός ταξικού πολέμου εναντίον των μη κομμουνιστών Ελλήνων. Ο Ζαχαριάδης με τα δυο του γράμματα (15ης Ιανουαρίου & 26ης Φεβρουαρίου) διακήρυττε ότι ο πόλεμος κατά του Μουσολίνι δεν γινόταν για την Ελλάδα αλλά για το Αγγλικό κεφάλαιο, και έτσι κάλεσε τους Έλληνες να συναδελφωθούν με τους Ιταλούς και να χτυπήσουν την κυβέρνηση Μεταξά.

Αντιδράσεις: ο Παυλώφ και οι μαθητές του διαπίστωσαν ότι δεν αντιδρούν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο, διαφέρουν στην ένταση, στην έκταση και στην ταχύτητα, κατηγοριοποιώντας τους σε τρεις τύπους

1. συγκινησιακός ή καλλιτεχνικός: επικρατεί κυρίως το συναίσθημα, η προπαγάνδα πρέπει να είναι συγκινησιακή. Προσβάλλεται από υστερία.

2. διανοητικός ή επιστημονικός: υπερέχει το Λογικό και η σκέψις, η προπαγάνδα πρέπει να είναι της πειθούς. Προσβάλλεται από ψυχασθένεια.

3. μικτός ή κοινός: αντιδρά και με συναισθήματα και με Λογική. Η αναλογία τους ποικίλει ανάλογα την ηλικία, το φύλλο και τις εκάστοτε συνθήκες. Προσβάλλεται από νευρασθένεια.

Η Προπαγάνδα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις ψυχώσεις (δηλ. τα αδύνατα σημεία, τα πάθη μας, τις φοβίες και τις μανίες) που διακατέχεται ο κάθε άνθρωπος ή λαός, γι αυτό η διάκρισις των ανθρώπων σε διάφορους νευρικούς τύπους έχει τεράστια σημασία!

Η επανάληψις: Ο Στάλιν στηριζόμενος στα αποτελέσματα ερευνών είπε “οι λαοί ξεχνούν εύκολα”, η ψυχοπολιτική επίσης διδάσκει ότι οι μάζες δεν έχουν μνήμη. Ο Γκαίμπελς έδινε την εξής συμβουλή: Η προπαγάνδα πρέπει να περιορίζεται σε έναν μικρό αριθμό ιδεών και να τις επαναλαμβάνει ακούραστα διότι ακόμα και τις πιο απλές αν δεν τις ακούει συνέχεια θα τις ξεχάσει. Η Εκκλησία στέκεται ακόμη γιατί επαναλαμβάνει το ίδιο πράγμα εδώ και 2.000 χρόνια.”

Η σωστή τεχνική της επαναλήψεως: πρέπει να επαναλαμβάνει το ίδιο θέμα με εναλλαγή στις μορφές.

Η δύναμη της επανάληψης: Η συνεχής επανάληψις μετατρέπει σε “αλήθεια” ακόμα και το μεγαλύτερο ψέμα, διότι η κοινή γνώμη παραδέχεται ως αληθές κάτι “επειδή το λέει όλος ο κόσμος”... δηλαδή απλούστατα επειδή το έχει ακούσει πολλές φορές από πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους

Μιθριδατισμός: η συνεχής επανάληψη φέρνει ανοσία, π.χ. ενώ αποκαλύπτονται σωρηδόν απάτες, ίντριγκες, κλεψιές μέσα στο κόμμα (το όποιο κόμμα) ή την όποια κυβέρνηση, ο ψηφοφόρος ενώ κανονικά θα έπρεπε να καταδικάσει και φύγει, το θεωρεί φυσιολογικό και παραμένει στις τάξεις του κόμματος και μάλιστα ως ένθερμος υποστηρικτής.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ....